your name

Management van creativiteit

2011T

your name

Programma

Wat is creativiteit?

Het zandlopermodel

klimaat voor creativiteit (hs 4)

creatieve denkvaardigheden (hs 5)

management van ideeën (hs 6)

your name

creativiteit (Gaspersz, p.8)

tweeledig karakter:

– nieuwheidswaarde

– waardering van de omgeving (toeschouwers, maatschappij, collega’s)

your name

creativiteit (Gaspersz, p.12-14)

• “creativiteit is het proces waardoor ideeën ontstaan.”

• (denk)proces• door één persoon, of een groep/team• leidt tot ideeën (oorspronkelijke gedachten, ideeën

zijn kansen om doelen te bereiken)• nieuwe ideeën, bestaand idee in een andere

context, nieuwe combinatie van ideeën• beperkt tot het bedenken van ideeën (alleen de

eerste keer scheppen; uitvoering vereist vakmanschap etc.)

your name

wat is creativiteit? (Csikszentmihalyi 1999)

• Iets kan pas creatief genoemd worden als het nuttig is voor de samenleving/cultuur

• Vindt plaats in de wisselwerking tussen gedachten en de sociaal-culturele context

your name

creativiteit (Csikszentmihalyi 1999)

3 gerelateerde onderdelen:

• gebied = verzameling symbolische regels en procedures. bv. wiskunde, muziek of bedrijfskunde

• veld = mensen die fungeren als bewakers van het gebied, en bepalen of een creatief idee (vernieuwing) geaccepteerd wordt

• creatief persoon = iemand die de symbolen van het gebied gebruikt en een nieuw idee heeft dat geaccepteeerd wordt

your name

definitie van creativiteit (Csikszentmihalyi 1999)

• elke daad, idee of produkt dat een bestaand gebied verandert of dat een bestaand gebied verandert in een nieuw.

• creatief mens = iemand wiens gedachten of handelingen een gebied veranderen of een nieuw gebied vestigen.

your name

verschil tussen creativiteit en…

• talent: aangeboren vermogen om iets erg goed te kunnen

• genialiteit: iemand die zowel briljant als creatief is

• een creatief iemand hoeft dus geen uitgesproken talent te hebben of briljant te zijn.

your name

creativiteit en innovatie

• creativiteit– heeft te maken met het produceren van

nieuwe ideeën.

• innovatie– heeft te maken met de vertaling van een

goed idee in het benutten van kansen en mogelijkheden voor de organisatie.

your name

innovatie

• creativiteit is de basis van innovatie

• door innovatie onderscheidt een organisatie zich van concurrenten en kan groei gecontinueerd worden.

• innovatie wordt steeds belangrijker; het belang van nieuwe ideeën dus ook.

your name

innovatie management

• gebaseerd op management van creativiteit

• creativiteit waarborgt dat de innovatiebehoefte voeding krijgt via nieuwe ideeën.

• vertaling van beschikbare kennis naar de legio nieuwe mogelijkheden en kansen

your name

waarom creativiteit & innovatie?

1. creativiteit is de basis van innovatie

2. transformatie van kennis/ideeën in toegevoegde waarde

3. permanente verbetering van kwaliteit en prestaties

4. gewaardeerde creativiteit motiveert werknemers

5. nieuwe concurrentievoordelen behalen

your name

manageme

ntvan

creativiteit

het zandlopermodelGaspersz, p.32

hs 4

hs 5

hs 6

your name

klimaat voor creativiteit

(hs 4)

your name

managementvan creativiteit

het zandlopermodelGaspersz, p.32

hs 4

your name

klimaat voor creativiteit (hs 4)

1. creativiteitsgericht leiderschap2. diversiteit3. kennisdeling4. kruisbestuiving5. tijd voor creativiteit6. uitdagende doelen en creatieve

spanning7. tolerantie voor mislukking8. ruimte voor intern ondernemerschap

your name

1. creativiteitsgericht leiderschap= facilitering creatieve processen die tot

innovaties leiden door • kansrijke projecten ondersteunen• medewerkers informeren over strategische doelen• mensen betrekken bij het oplossen van problemen• knellende organisatiestructuren losser maken• dialoog en discussie bevorderen• diversiteit aanmoedigen• cultuur van risico’s en permanent leren bevorderen• management heeft scherpe neus voor ideeën

• Manager als communicator, planner, doelensteller en supporter van ideeën.

your name

2. diversiteit

• pluriforme denkstijlen (zie p41), vakgebieden, vooropleidingen, culturele of etnische achtergronden, persoonlijkheidskenmerken

• multi-disciplinaire teams• teamrollen (Belbin)• persoonlijkheid • demografie

• proces van ‘creatieve confrontatie’, men brengt elkaar ‘out of the box’.

your name

3. kennis(deling) en creativiteit

“wilde ideeën” doorbraak ideeën

gebrek aan ideeën ideeën binnen het kader

hoog

laag

laag hoog

Kennis over een bepaald probleem

vermogen totcreatief denken

your name

4. kruisbestuiving

• bewust groepen met elkaar in contact brengen die wederzijds inspirerend zijn.

• ‘creative communities’: zet mensen met gelijke interesses maar met andere achtergronden bij elkaar!

• vijand: hokjesgeest, rivaliteit tussen afdelingen, vaste structuren.

your name

5. tijd voor creativiteit

• investering, want tijd = geld

• hoeveel tijd wil een organisatie vrijmaken? hoe groot is de investering?

your name

6. uitdagende doelen en creatieve spanning

• Moeilijk te bereiken doelen zet aan tot creativiteit in organisaties (wel haalbaar!)

• Risico en spanning zet ook aan tot creativiteit (geen gebaande wegen)

your name

7. tolerantie voor mislukking

• mislukking is ook inzicht, is nuttige feedback

• principe lerende organisatie

• vijand: afrekenen op resultaat leidt tot vermijding van falen en risico’s

your name

8. intern ondernemerschap

• klantoriëntatie belangrijk

• vanuit ‘eigen dadendrang’

• risicomijdend gedrag vermijden

• ondernemerschap complementeert creativiteit, omdat het tot actie leidt?

your name

creative denkvaardigheden

(hs 5)

your name

managementvan creativiteit

het zandlopermodelGaspersz, p.32

hs 5

your name

creatieve denkvaardigheden (hs 5)

verschillende technieken:1. meerdere invalshoeken op een probleem

• bv. mind-mapping

2. visualiseren van overeenkomsten met andere problemen of verschijnselen

• bv. metaforen

3. andere denkrichtingen• bv. provocatie

4. zien of horen van andermans ideeën leidt tot nieuwe ideeën

• bv. brainstorming

your name

denkbewegingen

• verbreding• de 6 w’s

• verdieping• idee van de ijsberg

• verschuiving• metaforen, andere werelden (sport, muziek)

• oplossend denken (convergentie)• perspectieven verkennen (divergentie)

your name

creativiteit: divergent denken

your name

creativiteit: convergent denken

your name

management van ideeën

(hs 6)

your name

managementvan creativiteit

het zandlopermodelGaspersz, p.32

hs 6

your name

Ideeënmanagement (hs 6)

• alle acties die een bedrijf onderneemt om ideeën te signaleren, te evalueren, te belonen en deze te implementeren. (p77)

• ideeënmanagement = gereed voor implementatie (het daadwerkelijke innovatieproces) = doelrealisatie dmv besluitvorming

your name

kerntaken van ideeënmanagement

• vangen van ideeën• Ideeën vangststeem, bv. ideeënbus• soms tekort, soms overschot aan ideeën

(duidelijkere doelformulering)

• beheren van ideeën• beheer: ideeënbank; registratie van ideeën

• selecteren van ideeën• Nog beter PDCA (Deming)

your name

selectie van ideeën

• criteria:• moeilijk algemeen te bepalen• hoge impact op het te bereiken doel• relatief snel te implementeren

your name

selectie van ideeën

naar broedkamer:

is de implementatie te versnellen?

naar verrijkingsfase

naar ideeënbank

naar ideeënbank. binnen niet te lange tijd

regelen

verwachte snelheid van realisatie

verwachte bijdrageaan het te

bereiken doel

hoog

laag

langzaam snel

your name

Verrijking van ideeën• het idee verder polijsten + zicht krijgen

op wat nodig is om het idee uit te werken

• bv. Unilever: • waarom is het idee waardevol?• wat maakt het uniek?• wat zijn voordelen voor organisatie,

medewerkers, klanten?• wat is bij uitwerking nodig aan financiering,

menskracht, kennis, andere resources?• welke risico’s zijn verbonden aan dit idee?• wie zou idea champion kunnen zijn?

your name

Waardering van creatieve medewerkers

– matriële beloning: bonus, geld• gevaar: geen intrinsieke motivatie

– niet-matriële beloning:• bedenker (betrekken bij) uitvoering van het idee• iemand in het zonnetje zetten• geven van extra tijd om ideeën te bedenken• (publieke) aandacht voor het idee• bieden van bijzondere projecten of promotie

your name

kwaliteit van ideeënmanagement

(vanuit medewerkers gezien)

– snelheid van feedback op ideeën– snelheid van beoordeling/waardering van

het idee– onderbouwing van afwijzingen– transparantie van het beoordelingssysteem– zijn er verschillende manieren om ideeën in

te dienen– wordt de beloning als voldoende ervaren

your name

Implementatie van ideeën

• cruciale factoren:– goede acceptatie van waardevolle

ideeën door het lijnmanagement– kleine verbeteringen zijn makkelijker te

implementeren– financiële ruimte moet voldoende zijn– tijd voor nieuwe ideeën + realisatie– proeftuin, uittesten van nieuwe ideeën

your name

De creatieve organisatie

• stap 1: communiceren van verwachtingen– bewustwording van het zijn/worden van een creatieve org.

• stap 2: diagnose van de huidige situatie– in welke ontwikkelingsfase bevindt zich een organisatie?– zie volgende slide– quick scan management van creativiteit: zie p.99-103.

• stap 3: ontwikkelen van een creatieve organisatie– integrale benadering; complete gestructureerde werkwijze– ‘laisser-faire’ benadering: vanzelfsprekend creatief– creatieve eilanden: een afdeling, of taskforce

your name

de creatieve organisatie