your name
Management van creativiteit
2011T
your name
Programma
Wat is creativiteit?
Het zandlopermodel
klimaat voor creativiteit (hs 4)
creatieve denkvaardigheden (hs 5)
management van ideeën (hs 6)
your name
creativiteit (Gaspersz, p.8)
tweeledig karakter:
– nieuwheidswaarde
– waardering van de omgeving (toeschouwers, maatschappij, collega’s)
your name
creativiteit (Gaspersz, p.12-14)
• “creativiteit is het proces waardoor ideeën ontstaan.”
• (denk)proces• door één persoon, of een groep/team• leidt tot ideeën (oorspronkelijke gedachten, ideeën
zijn kansen om doelen te bereiken)• nieuwe ideeën, bestaand idee in een andere
context, nieuwe combinatie van ideeën• beperkt tot het bedenken van ideeën (alleen de
eerste keer scheppen; uitvoering vereist vakmanschap etc.)
your name
wat is creativiteit? (Csikszentmihalyi 1999)
• Iets kan pas creatief genoemd worden als het nuttig is voor de samenleving/cultuur
• Vindt plaats in de wisselwerking tussen gedachten en de sociaal-culturele context
your name
creativiteit (Csikszentmihalyi 1999)
3 gerelateerde onderdelen:
• gebied = verzameling symbolische regels en procedures. bv. wiskunde, muziek of bedrijfskunde
• veld = mensen die fungeren als bewakers van het gebied, en bepalen of een creatief idee (vernieuwing) geaccepteerd wordt
• creatief persoon = iemand die de symbolen van het gebied gebruikt en een nieuw idee heeft dat geaccepteeerd wordt
your name
definitie van creativiteit (Csikszentmihalyi 1999)
• elke daad, idee of produkt dat een bestaand gebied verandert of dat een bestaand gebied verandert in een nieuw.
• creatief mens = iemand wiens gedachten of handelingen een gebied veranderen of een nieuw gebied vestigen.
your name
verschil tussen creativiteit en…
• talent: aangeboren vermogen om iets erg goed te kunnen
• genialiteit: iemand die zowel briljant als creatief is
• een creatief iemand hoeft dus geen uitgesproken talent te hebben of briljant te zijn.
your name
creativiteit en innovatie
• creativiteit– heeft te maken met het produceren van
nieuwe ideeën.
• innovatie– heeft te maken met de vertaling van een
goed idee in het benutten van kansen en mogelijkheden voor de organisatie.
your name
innovatie
• creativiteit is de basis van innovatie
• door innovatie onderscheidt een organisatie zich van concurrenten en kan groei gecontinueerd worden.
• innovatie wordt steeds belangrijker; het belang van nieuwe ideeën dus ook.
your name
innovatie management
• gebaseerd op management van creativiteit
• creativiteit waarborgt dat de innovatiebehoefte voeding krijgt via nieuwe ideeën.
• vertaling van beschikbare kennis naar de legio nieuwe mogelijkheden en kansen
your name
waarom creativiteit & innovatie?
1. creativiteit is de basis van innovatie
2. transformatie van kennis/ideeën in toegevoegde waarde
3. permanente verbetering van kwaliteit en prestaties
4. gewaardeerde creativiteit motiveert werknemers
5. nieuwe concurrentievoordelen behalen
your name
manageme
ntvan
creativiteit
het zandlopermodelGaspersz, p.32
hs 4
hs 5
hs 6
your name
klimaat voor creativiteit
(hs 4)
your name
managementvan creativiteit
het zandlopermodelGaspersz, p.32
hs 4
your name
klimaat voor creativiteit (hs 4)
1. creativiteitsgericht leiderschap2. diversiteit3. kennisdeling4. kruisbestuiving5. tijd voor creativiteit6. uitdagende doelen en creatieve
spanning7. tolerantie voor mislukking8. ruimte voor intern ondernemerschap
your name
1. creativiteitsgericht leiderschap= facilitering creatieve processen die tot
innovaties leiden door • kansrijke projecten ondersteunen• medewerkers informeren over strategische doelen• mensen betrekken bij het oplossen van problemen• knellende organisatiestructuren losser maken• dialoog en discussie bevorderen• diversiteit aanmoedigen• cultuur van risico’s en permanent leren bevorderen• management heeft scherpe neus voor ideeën
• Manager als communicator, planner, doelensteller en supporter van ideeën.
your name
2. diversiteit
• pluriforme denkstijlen (zie p41), vakgebieden, vooropleidingen, culturele of etnische achtergronden, persoonlijkheidskenmerken
• multi-disciplinaire teams• teamrollen (Belbin)• persoonlijkheid • demografie
• proces van ‘creatieve confrontatie’, men brengt elkaar ‘out of the box’.
your name
3. kennis(deling) en creativiteit
“wilde ideeën” doorbraak ideeën
gebrek aan ideeën ideeën binnen het kader
hoog
laag
laag hoog
Kennis over een bepaald probleem
vermogen totcreatief denken
your name
4. kruisbestuiving
• bewust groepen met elkaar in contact brengen die wederzijds inspirerend zijn.
• ‘creative communities’: zet mensen met gelijke interesses maar met andere achtergronden bij elkaar!
• vijand: hokjesgeest, rivaliteit tussen afdelingen, vaste structuren.
your name
5. tijd voor creativiteit
• investering, want tijd = geld
• hoeveel tijd wil een organisatie vrijmaken? hoe groot is de investering?
your name
6. uitdagende doelen en creatieve spanning
• Moeilijk te bereiken doelen zet aan tot creativiteit in organisaties (wel haalbaar!)
• Risico en spanning zet ook aan tot creativiteit (geen gebaande wegen)
your name
7. tolerantie voor mislukking
• mislukking is ook inzicht, is nuttige feedback
• principe lerende organisatie
• vijand: afrekenen op resultaat leidt tot vermijding van falen en risico’s
your name
8. intern ondernemerschap
• klantoriëntatie belangrijk
• vanuit ‘eigen dadendrang’
• risicomijdend gedrag vermijden
• ondernemerschap complementeert creativiteit, omdat het tot actie leidt?
your name
creative denkvaardigheden
(hs 5)
your name
managementvan creativiteit
het zandlopermodelGaspersz, p.32
hs 5
your name
creatieve denkvaardigheden (hs 5)
verschillende technieken:1. meerdere invalshoeken op een probleem
• bv. mind-mapping
2. visualiseren van overeenkomsten met andere problemen of verschijnselen
• bv. metaforen
3. andere denkrichtingen• bv. provocatie
4. zien of horen van andermans ideeën leidt tot nieuwe ideeën
• bv. brainstorming
your name
denkbewegingen
• verbreding• de 6 w’s
• verdieping• idee van de ijsberg
• verschuiving• metaforen, andere werelden (sport, muziek)
• oplossend denken (convergentie)• perspectieven verkennen (divergentie)
your name
creativiteit: divergent denken
your name
creativiteit: convergent denken
your name
management van ideeën
(hs 6)
your name
managementvan creativiteit
het zandlopermodelGaspersz, p.32
hs 6
your name
Ideeënmanagement (hs 6)
• alle acties die een bedrijf onderneemt om ideeën te signaleren, te evalueren, te belonen en deze te implementeren. (p77)
• ideeënmanagement = gereed voor implementatie (het daadwerkelijke innovatieproces) = doelrealisatie dmv besluitvorming
your name
kerntaken van ideeënmanagement
• vangen van ideeën• Ideeën vangststeem, bv. ideeënbus• soms tekort, soms overschot aan ideeën
(duidelijkere doelformulering)
• beheren van ideeën• beheer: ideeënbank; registratie van ideeën
• selecteren van ideeën• Nog beter PDCA (Deming)
your name
selectie van ideeën
• criteria:• moeilijk algemeen te bepalen• hoge impact op het te bereiken doel• relatief snel te implementeren
your name
selectie van ideeën
naar broedkamer:
is de implementatie te versnellen?
naar verrijkingsfase
naar ideeënbank
naar ideeënbank. binnen niet te lange tijd
regelen
verwachte snelheid van realisatie
verwachte bijdrageaan het te
bereiken doel
hoog
laag
langzaam snel
your name
Verrijking van ideeën• het idee verder polijsten + zicht krijgen
op wat nodig is om het idee uit te werken
• bv. Unilever: • waarom is het idee waardevol?• wat maakt het uniek?• wat zijn voordelen voor organisatie,
medewerkers, klanten?• wat is bij uitwerking nodig aan financiering,
menskracht, kennis, andere resources?• welke risico’s zijn verbonden aan dit idee?• wie zou idea champion kunnen zijn?
your name
Waardering van creatieve medewerkers
– matriële beloning: bonus, geld• gevaar: geen intrinsieke motivatie
– niet-matriële beloning:• bedenker (betrekken bij) uitvoering van het idee• iemand in het zonnetje zetten• geven van extra tijd om ideeën te bedenken• (publieke) aandacht voor het idee• bieden van bijzondere projecten of promotie
your name
kwaliteit van ideeënmanagement
(vanuit medewerkers gezien)
– snelheid van feedback op ideeën– snelheid van beoordeling/waardering van
het idee– onderbouwing van afwijzingen– transparantie van het beoordelingssysteem– zijn er verschillende manieren om ideeën in
te dienen– wordt de beloning als voldoende ervaren
your name
Implementatie van ideeën
• cruciale factoren:– goede acceptatie van waardevolle
ideeën door het lijnmanagement– kleine verbeteringen zijn makkelijker te
implementeren– financiële ruimte moet voldoende zijn– tijd voor nieuwe ideeën + realisatie– proeftuin, uittesten van nieuwe ideeën
your name
De creatieve organisatie
• stap 1: communiceren van verwachtingen– bewustwording van het zijn/worden van een creatieve org.
• stap 2: diagnose van de huidige situatie– in welke ontwikkelingsfase bevindt zich een organisatie?– zie volgende slide– quick scan management van creativiteit: zie p.99-103.
• stap 3: ontwikkelen van een creatieve organisatie– integrale benadering; complete gestructureerde werkwijze– ‘laisser-faire’ benadering: vanzelfsprekend creatief– creatieve eilanden: een afdeling, of taskforce
your name
de creatieve organisatie