Machteld Verhelst
-
Upload
cvn-commissie-cultureel-verdrag-vlaanderen-nederland -
Category
Documents
-
view
209 -
download
0
description
Transcript of Machteld Verhelst
Taalontwikkeling in de kinderopvang
Machteld Verhelst
Vlaams-Nederlandse expertmeeting kinderopvang
6 oktober 2009, Brussel
Wat komt er aan bod?
Waarom taalstimulering in de kinderopvang?
Wat?Hoe?Knelpunten en aanbevelingen
Waarom taalstimulering in de kinderopvang?
> gelijke kansen vroeg beginnen! (activiteiten in) KDV ideale voedingsbodems
voor taalverwerving
Wat willen we bereiken?
Aansluiten bij natuurlijke taalverwerving geen woordenschat'onderwijs' Referentiekader vroege (tweede) taalverwerving
-> taal gebruiken in communicatieve contexten, om een functioneel doel mee te bereiken
Hoe verwerven kinderen taal?
Begeleidster produceert taal; dit taalaanbod is
een middel
Kind hoort & verwerkt
hypothese
Kind reageert (verbaal of non-
verbaal)(~ hypothese)
Begeleidster reageert
(feedback)
Hypothese wordt versterkt of bijgesteld
1) Geef zelf voldoende rijk taalaanbod
Begeleidster produceert taal
Kind hoort & verwerkt hypothese
Kind reageert verbaal of non-
verbaal (~ hypothese)
Begeleidster reageert
(feedback)
Hypothese wordt versterkt of bijgesteld
Welbevinden = basisvoorwaarde!
Veel en rijk taalaanbod geven heeft pas echt zin, wanneer de peuter zich eerst en vooral goed voelt
Pas dan staat hij open voor zijn omgeving en dus ook voor de taal die daarbij hoort.
Een positieve, veilige omgeving is dan ook een basisvoorwaarde voor taalontwikkeling.
WELBEVINDEN Dwz: de peuter voelt zich goed, is ontspannen, straalt vitaliteit en zelfvertrouwen uit, geniet, enz.
Wat is goed taalaanbod?
Onderzoek bij 2.5-jarigen in Brussel, volledig anderstalig (Alleen van de juf horen ze Nederlands)
Boekentas (997)
Trein (297)
Kusje (691)
Plasticine (392)
Kindje (1782)
Knippen (94)
Plaats (193)
Hoofd (501)
Sjaal (182)
Bak (389)
Mand (342)
Kauwgom (14)
Eten (829)
Boterham (470)
Verhelst, 2002
Het getal naast het woord duidt aan hoeveel het woord aan bod gekomen is…
Wat blijkt?
De kinderen leerden ook woorden die niet zo vaak werden aangeboden
Dus niet alleen hoe vaak je iets aanbiedt speelt een rol, maar ook hoe
Breng de peuter in situaties waarin hij aandacht heeft voor wat er gebeurt, in situaties die hem prikkelen, waarin peuters ‘betrokken’ bezig zijn
Kenmerken van goed taalaanbod
Speel in op de activiteit van de peuter (natuurlijk, spontaan)
verwoord wat gebeurt in
begrijpelijke, duidelijke taal,niet in babytaal
-> Bied een context aan (verbind met handeling, visuele, auditieve of tactiele ervaring, ander taalaanbod dat de peuter kent, eerdere ervaringen)
Taal in actie
activiteiten gericht op taalstimulering- betekenisvol & functioneel- al spelend prikkelen- taal de 'hele dag' én uitdagende activiteiten
2) Tips voor meer spreekkansen
DWING PEUTERS NOOIT OM TE SPREKEN (welbevinden) -> wel stimuleren
Opmerking: anderstalige peuters maken een ‘stille periode’ door. Ze begrijpen al veel, maar zeggen nog niets. Respecteer deze periode
Tips voor meer spreekkansen
Reageer geïnteresseerd als de peuter iets vertelt: stel vragen, bemoedig, hou oogcontact, let op je lichaamshouding, knik, geef korte reacties. Laat de peuter het onderwerp van gesprek bepalen.
Blijf je richten naar de (taalzwakke/anderstalige) peuter als die aan het woord is. Probeer je niet te snel te laten afleiden door sterke babbelaartjes.
Probeer als de peuter iets vertelt, het woord niet te snel over te nemen.
Probeer het door de peuter gekozen onderwerp verder uit te diepen: reageer met vragen, speel mee,…
3) Voorbeelden van feedback
Kind: ‘ik heb getekenen een auto’ Begeleidster: ‘nee, je hebt een auto getekend’
Kind: ‘ik heb getekenen een auto’ Begeleidster: ‘oh ja, jij hebt een auto getekend!’
• Kind: ‘ik heb getekenen een auto’• Begeleidster: ‘wauw, wat een mooie auto heb jij
getekend!’
• Kind: ‘ik heb getekenen een auto’• Begeleidster: ‘wauw, wat een mooie auto heb jij getekend!
Van wie is die auto?’
Synthese: een krachtige omgeving voor taalverwerving (de drie cirkels)
Verhelst, 2006
Opmerkingen
“Enkel voor/over allochtone kinderen”?
-> manier van taal verwerven is gelijk
-> taalachterstand ook bij autochtone kinderen
(cf. onderzoek in de kleuterklas: 67% NT1 onvoldoende taalvaardig om te kunnen functioneren op school)
Knelpunten
opleiding begeleiders• kwaliteit taalaanbod/interactie• taalvaardigheid• visie op taalstimulering
competenties verhogen, al van in de opleiding onderzoek, tools (met implementatie) vorming en coaching, liefst op de werkvloer
Knelpunten
taalbeleid• afwezig
nood aan visie rond:• eigen taal van de kinderen• ouders
- thuis Nederlands?
- communicatie
=> taalbeleidsplan opstellen vanuit beginsituatie, doelgerichte acties, acties evalueren en bijsturen
Referenties
François, S. & M. Verhelst (2008), Peuterprikkels. Leuven: Centrum voor Taal & Onderwijs.
Van den Branden, K., Van den Nulft, D., Verhallen, M. & M. Verhelst (2001), Een referentiekader voor doelstellingen rond vroege NT2- verwerving in Nederland en Vlaanderen. Den Haag: Nederlandse Taalunie.
VBJK/VGC (2009), Het verhaal van taal. Uitdagend Nederlands in een meertalige omgeving. DVD.
Verhelst, M. (2002), De relatie tussen mondeling taalaanbod en woordenschat verwerving van het Nederlands als tweede taal door 2,5- jarige allochtone kleuters in Brussel. Doctoraal Proefschrift, Leuven: K.U. Leuven.
Verhelst, M. (2006), ‘A box full of feelings: Promoting infants’ second language acquisition all day long’. In: Van den Branden, K. (ed.), Task- based Language Teaching. From Theory to Practice. Cambridge: Cambridge University Press.