De slimste kiezer. Los de verschillende puzzels op en maak kennis met de verschillende politieke partijen in België.

In deze fotopuzzel zie je 12 politieke figuren van 3 politieke partijen.Welke foto’s horen samen? Noteer de 3 politieke partijen.

✦ Foto ......, ......, ...... en ...... horen samen.

Partij: ..........................................................................

✦ Foto ......, ......, ...... en ...... horen samen.

Partij: ..........................................................................

✦ Foto ......, ......, ...... en ...... horen samen.

Partij:...........................................................................

In de volgende puzzel ontdek je nog drie andere politieke partijen.

✦ Partij: ....................................................................

✦ Partij: ...................................................................

✦ Partij: ...................................................................

Zoek op welke politieke partijen er opkomen in jouw gemeente. Noteer hier onder de verschillen de partijen. Wat stel je vast?

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

SPECTRUM - VERKIEZINGEN 2012

LOKALE EN PROVINCIALEVERKIEZINGEN 2012

Actualiteit

ORIËNTEREN

01 02 03 04

05 06 07 08

09 10 11 12

ECOLO milieu

Grootste partij in

2010

vroeger Vlaams

Blok

extreem rechts

Bart De Wever

Houd folders en krantenartikels over de verkiezingen goed bij in een apart mapje.

partij

1

1 OP WIE KUN JE STEMMEN?

Bij het maken van de oefening op de oriënteringspagina maakte je kennis met de politieke partijen in Vlaanderen.Elke partij heeft een eigen programma en legt haar eigen accenten. Op welke manier(en) kan een partij haar programma duidelijk maken aan de kiezer?

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

Reclame maken voor een persoon of partij net voor een verkiezing noemen we campagne voeren.

Op  zaterdag  14  juli  2012,  precies  drie  maanden  voor  de  lokale  en  provinciale  verkiezingen,  gaat  de   sperperiode  voor  de  verkiezingen   in.  Dat   betekent   dat   partijen,   lijsten   en   kandidaten   zich  aan  bepaalde  regels  moeten  houden  bij  het  campagnevoeren.Vlaams   minister   van   Binnenlands   Bestuur   Geert   Bourgeois   roept   alle   deelnemers   aan  de  verkiezingen  op  om   de  regels   rond  de  sperperiode   in  acht   te   nemen.  Hij  herinnert  daarbij  zelf   aan   de   voornaamste   richtlijnen.   Zo   mogen   de   uitgaven   voor   verkiezingspropaganda  bepaalde  maximumbedragen  niet  overschrijden.  Die  maximumbedragen  zijn  a@hankelijk  van  het   aantal   ingeschreven   kiezers   per   gemeente.   Daarnaast   mogen   kandidaten,   lijsten   en  partijen   tijdens   de   sperperiode  ook   geen  geschenken  of   gadgets   verkopen  of   verspreiden,  geen  gebruik   maken   van   commerciële  reclameborden  of   af@iches,   geen  gebruik  maken  van  niet-­‐commerciële  reclameborden  of  af@iches  die  groter  zijn  dan  vier  vierkante  meter  en  geen  gebruik  maken  van  reclamespots  op  radio,  televisie  en  in  bioscopen.  Dergelijke  beperkingen  in  campagnemiddelen  en  uitgaven  zijn  er  om  de  lokale  democratie  te  versterken.

Bron:  De  Standaard  13  juli  2012

Op 14 oktober 2012 gaan we met zijn allen naar de stembus om de lokale besturen en de provincieraadsleden te kiezen. We doen dit om de 6 jaar.

Zoek op hoeveel gemeenten en hoeveel provincies er in België zijn.

Aantal gemeenten: ..........................................................................................................................................

Aantal provincies:..............................................................................................................................................

Kleef hieronder een aantal foto’s van kandidaten die bij jou opkomen voor de lokale en provinciale verkiezingen.

SPECTRUM - VERKIEZINGEN 2012

campagne

Kandidaat voor de lokale verkiezingen in

........................................................

Kandidaat voor de provincie

........................................................

2

België heeft een ingewikkelde staatsstructuur. Zo zijn er niet alleen de lokale en provinciale verkiezingen, maar heb je ook federale, regionale en Europese verkiezingen.

Wanneer vonden de laatste Regionale verkiezingen plaats? .........................................

Wanneer vonden de laatste Federale verkiezingen plaats? .............................................

Wanneer vonden de laatste Europese verkiezingen plaats? ...........................................

In onderstaande jaartalkalender kun je de volgende verkiezingen plannen. Kleur het hokje van het jaartal in de juiste kleur. De jaartallen voor de lokale en provinciale verkiezingen werd al ingekleurd. Wanneer er twee kleuren nodig zijn, kun je arceren. Vul ook in om de hoeveel jaar er zulke verkiezingen zijn.

✦ lokale en provinciale verkiezingen (om de 6 jaar)

✦ regionale verkiezingen (om de ........ jaar)

✦ federale verkiezingen (om de ........ jaar)

✦ Europese verkiezingen (om de ........ jaar)

2 Een geldige stem uitbrengen!

Als je je kunt vinden in het programma van een partij of de onderwerpen waarvoor een politieke persoon staat, dan kun je op de dag van de verkiezingen daarvoor jouw stem uitbrengen. Je moet natuurlijk wel geldig stemmen.In de kieswet staat duidelijk wanneer een stem geldig is of niet.

BASISPRINCIPES  OM  GELDIG  TE  STEMMEN

Een  kiezer  kan  een  stem  uitbrengen•        op  een  lijst,•        op  één  of  meer  personen,•        tegelijkertijd  op  één  lijst  en  één  of  meer  personen.Alle  stemmen  die  men  uitbrengt  moeten  binnen  dezelfde  lijst  vallen.

We zetten de verschillende mogelijkheden hieronder op een rijtje.

SPECTRUM - VERKIEZINGEN 2012

2012 2013 2014

2015 2016 2017

2018 2019 2020

Het stembiljetvoor de lokale verkiezingen is wit, dat voor de provinciale verkiezingen groen.

Stem het liefst geldig. Uiteindelijk zullen de politici ons straks vertegenwoordigen.

3

Een lijststem of kopstem is een stem bovenaan een lijst uitgebracht. Daarbij ga je akkoord met het programma en de volgorde van de kandidaten van die partij.Een naamstem is een stem uitgebracht naast één of meerdere personen. Daarbij ga je akkoord met het programma van de partij, maar je stemt specifiek voor bepaalde personen.Een blanco stem is een stembiljet waarop geen enkele stem werd aangebracht.Ongeldig stemmen worden totaal genegeerd bij de zetelverdeling. Geen enkele lijst heeft er voordeel bij.Er kan zowel op papier als elektronisch gestemd worden.

3 WIE MAG ER STEMMEN?

Misschien zou je graag ook al gaan stemmen? Jammer genoeg zul je nog enkele jaren moeten wachten. In de kieswet staat heel duidelijk wie moet deelnemen aan de verkiezingen.

VOORWAARDEN  OM  TE  MOGEN  STEMMEN  BIJ  LOKALE  EN  PROVINCIALE  VERKIEZINGEN

• je   bent   Belg   en   ouder   dan   18   jaar,   dan   stem   je   voor   alle   verkiezingen   die  plaatsvinden  in  jouw  gemeente.

• je   bent   geen   Belg   maar   EU-­‐onderdaan   of   a@komstig   van   buiten   de   EU,   dan   kan   je  stemmen   voor   de   stadsdistrictraad   (Antwerpen)   en   de   gemeenteraad   van   de  gemeente  waar  je  jouw  hoofdverblijfplaats  hebt.

De voorwaarden om te mogen stemmen zijn afhankelijk van het soort verkiezing. Leeftijd, woonplaats en nationaliteit zijn steeds de drie belangrijkste criteria. (Exacte voorwaarden op: http://vlaanderenkiest.be/kiezer)

Als je aan de drie criteria voldoet en je hebt geen verlies van stemrecht dan moet je in België deelnemen aan de verkiezingen.Waarom mag jij dit jaar nog niet stemmen?

........................................................................................................................................................................................

Wanneer zou je als Belg je stemrecht kunnen verliezen?

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

Iedereen die in aanmerking komt om te stemmen, moet deelnemen aan de verkiezingen. Maar niemand kan verplicht worden om een stem uit te brengen op een lijst of een kandidaat: je mag blanco of ongeldig stemmen. In België geldt er dus opkomstplicht en geen stemplicht. In andere landen van de Europese Unie is er stemrecht zonder opkomstplicht. De mensen mogen stemmen, maar zijn niet verplicht om deel te nemen.

SPECTRUM - VERKIEZINGEN 2012

lijststemkopstem

naamstem

blanco stem

ongeldig stemmen

stemrecht

opkomstplicht

4

Geef een voorbeeld van 2 landen uit de Europese Unie waar er stemrecht zonder opkomstplicht is.........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

Als je op de dag van de verkiezingen in het stembureau verwacht wordt, krijg je een oproepingsbrief in de bus. Een oproepingsbrief is een uitnodiging met alle praktische regelingen om te gaan stemmen.

4 WAT DOET DE GEMEENTE?

Wie is er momenteel jouw burgemeester? ....................................................................................

Als we gaan stemmen kiezen we “vertegenwoordigers” in de gemeenteraad. We kiezen dus niet rechtstreeks voor een burgemeester of schepenen. Het aantal vertegenwoordigers in de gemeenteraad is afhankelijk van de grootte van de gemeente. Om te besturen is er een meerderheid nodig. Daarom gebeurt het dat een aantal partijen een coalitie vormen. De burgemeester en de schepenen komen uit de partijen die samen de meerderheid vormen. De partijen die niet tot de meerderheid horen, voeren oppositie.Welke partijen vormen vandaag in jouw gemeente de meerderheid?

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

Welke partijen zitten vandaag in jouw gemeente in de oppositie?

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

Zoek op hoeveel schepenen je in jouw gemeente hebt en waarvoor ze bevoegd zijn?

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

De  gemeentelijke  bevoegdheden  zijn  erg  ruim  en  omvatten  alles  wat  te  maken  heeft  met  het  "gemeentelijk  belang",  met  andere  woorden  met  de  collectieve  noden  van  de  inwoners.  In  theorie  kan  een  gemeente  alles  doen  wat  haar  niet  is  verboden,  gaande  van  het  bouwen  van  een  sporthal  tot  het  aanleggen  van  wegen.  De  gemeenten  zijn  bevoegd  voor  openbare  werken,  sociale  bijstand,  ordehandhaving,  huisvesting,  onderwijs,...Ze  staan  bij  deze  projecten  natuurlijk  onder  controle  van  de  toezichthoudende  instanties,  namelijk  de  federale  staat,  de  gemeenschappen,  de  gewesten  en  de  provincies.  De  gemeenten  moeten  ook  de  taken  uitvoeren  die  hen  worden  opgelegd  door  de  hogere  instanties.Ze  zijn  vooral  belast  met  de  politiemachten,  met  het  beheer  van  de  burgerlijke  stand  en  met  het  bijhouden  van  de  bevolkingsregisters.  Het  is  ook  op  gemeentelijk  niveau  dat  het  Openbaar  Centrum  voor  Maatschappelijk  Welzijn  is  opgericht,  dat  de  maatschappelijke  hulp  verleent.

Bron:  http://www.belgium.be/nl/over_belgie/overheid/gemeenten/bevoegdheden/

SPECTRUM - VERKIEZINGEN 2012

coalitie

oppositie

5

5 WAT DOET DE PROVINCIE?

ZEEBRUGGE  -­‐  Het  omstreden  hoogspanningsstation  in  Zeebrugge  lijkt  er  te  komen.  Provincieraadslid  Bernard  De  Cuyper  (CD&V)  bracht  het  onderwerp  gisteren  ter  sprake  op  de  provincieraad,  maar  kreeg  tot  zijn  ontstentenis  nul  respons.‘Ik  tel  de  dagen  tot  u  voorzitter  af  bent.’  Provincieraadslid  Bernard  De  Cuyper  was  gisteren  niet  mals  voor  zijn  collega  en  voorzitter  van  de  provincieraad  Jean  de  Bethune.  De  Cuyper  kon  het  niet  hebben  dat  zijn  tussenkomst  over  het  geplande  ‘Stevin’  project  van  hoogspanningsbedrijf  Elia  niet  behandeld  werd.

Bron:  Het  Nieuwsblad  29  juni  2012

Wat is de functie van een provincieraad?

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

Welke bevoegdheid komt in dit artikel aan bod?

........................................................................................................................................................................................

Zoek nog een twee andere bevoegdheden op van een provincie.

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

SPECTRUM - VERKIEZINGEN 2012

OPDRACHT 1 GELDIG GESTEMD?

6

SPECTRUM - VERKIEZINGEN 2012

OPDRACHT 2 OPKOMSTPLICHT?Hebben de volgende personen opkomstplicht voor de verkiezingen van 14 oktober 2012?

Jaimy, 16 jaarDe Haan

ja nee

Claudio, 37 jaarItaliaan, wonend in Opwijk.

ja nee

Mehmet, 28 jaar,woont al 4 maand in Gent voor zijn werk. Afkomstig uit Turkije.

ja nee

Eva, 18 jaar op 30 oktober 2012, wonend in Lier.

ja nee

TEST JE KENNIS?OPDRACHT 3

HORIZONTAAL

3) Zo stem je als je geen kandidaat of partij op je stembiljet aanduidt.

6) Het document dat je krijgt bij het binnenkomen van het stemlokaal.

8) Een stem bovenaan een lijst uitgebracht.

9) Persoon onderaan de lijst van een partij.

10) Het mogen deelnemen aan de verkiezingen.

VERTICAAL

1) Een soort "parlement" in de gemeente.2) Groep mensen met dezelfde politieke ideeën.4) Verplichting om deel te nemen aan de verkiezingen.5) De persoon bovenaan de lijst van een partij.7) Hetgeen wat een partij wil realiseren als ze aan de macht komt.

7

Vul per bestuursniveau in wie de verschillende machten waarneemt.

Wetgevende macht

Uitvoerendemacht

Rechterlijkemacht

Lokaal(gemeente / stadsdistricten)

Provinciaal

Regionaal

Federaal

Europees

VERSCHILLENDE MACHTENOPDRACHT 4

WAT HEB JE GELEERD?

✦ Je kunt uiteenzetten waarom er verschillende politieke partijen nodig zijn.

✦ Je kunt het verschil verduidelijken tussen stemrecht en opkomstplicht.✦ Je kunt een geldige stem uitbrengen.✦ Je kent de verschillende Vlaamse politieke partijen.✦ Je kent de betekenis van de volgende begrippen:

blanco stem lijststem naamstem kopstem campagne kieswetkiezerslijst oppositie coalitieopkomstplicht stemrecht oproepingsbrief

✦ Je houdt de actualiteit in het oog. Verschillende artikels, programma’s en websites kunnen je daarbij helpen: spectrum.diekeure.be

SPECTRUM - VERKIEZINGEN 2012 8