verbind4De techniekachter Talant

pag 3

Unieke duiktoren

pag 8

Het langst én het kortst in dienst

pag 10

Nieuwe projecten

pag 12 Hessel Lodema,voormalig directeur van Lodema Elektrotechniek:

Zomer 2014

“Het geeft mij voldoening om bezig te blijven”

Halfjaarlijks magazine

van lodema elektrotecHniek

Er daalt meteen een rust over je neer als je

het groene, bosrijke terrein van De Wissel in

Beetsterzwaag oprijdt. Dat maakt De Wissel,

een van de 400 locaties van Talant, een

uitstekende plek om te wonen. Talant onder-

steunt mensen met een verstandelijke beper-

king en op De Wissel verblijven 168 cliënten.

De cliënten hebben naast een prikkelarme

omgeving veelal intensieve zorg en onder-

steuning nodig. Op het terrein staan woon-

paviljoens, een polikliniek en een kantoor-

gebouw. Om ons een indruk te geven van de

techniek op de zorglocatie, nemen Peter en

Bert ons mee naar de technische ruimte in

het kantoorgebouw. De zogenoemde patch-

kast is het kloppende hart van de techniek.

Peter: “Voor de veiligheid van de bewoners

hebben we diverse technische apparatuur.

Zo kunnen we ’s nachts via camera’s en luis-

terapparatuur op afstand signaleren of er

hulp nodig is.” Bert: “Onze apparatuur was

verouderd en viel steeds vaker uit, dus scha-

kelden we Lodema Elektrotechniek in. Zij

installeerden een compleet nieuwe patch-

kast. Alle woningen en werkplekken zijn

verbonden met deze kast. Deze doordachte,

degelijke techniek maakt het mogelijk om

onze cliënten de zorg te geven die ze nodig

hebben.”

LodemaVerbind 4/3

ElkeDag

Elke dag gebruiken mensen de tech-

niek van Lodema Elektrotechniek. In

deze rubriek kijken we hoe dit in de

praktijk werkt. Voor deze uitgave laten

Peter Verwoerd en Bert Kors, verant-

woordelijk voor de afdeling netwerk-

beheer van Zorggroep Alliade, ons de

techniek zien achter Talant-locatie De

Wissel in Beetsterzwaag.

“De techniek geeft onze cliënten de zorg die ze nodig hebben”

ColofonDit nieuwsmagazine verschijnt twee keer per jaar.

Wilt u reageren op een van de artikelen in dit

magazine? Mail dan naar tuinenga@lodema.nl.

Opdrachtgever

Lodema Elektrotechniek, Leeuwarden

Concept

Menno de Boer en Ingrid van der Geest (PIT)

Tekst en interviews

René Tuinenga, Ingrid van der Geest

Ontwerp en fotografie

Menno de Boer

Druk

Hellinga Grafische Specialisten, Leeuwarden

Oplage

500

VoorWoord

Tachtig jaar geleden, in 1934, begon Iede

Lodema samen met zijn vrouw Baukje

aan de Hobbemastraat in Leeuwarden het

bedrijf Radio Electro Technisch Bureau

LODEMA. Ze hadden een winkel en werk-

plaats aan huis. In de winkel verkocht Baukje

Lodema allerlei elektrische apparaten: van

radio’s en scheerapparaten tot wasmachines

en strijkijzers. Iede Lodema had een talent

voor techniek en verzorgde installaties in

woningen.

Na de oorlog nam de vraag naar elektri-

sche installaties in bedrijven en woningen

enorm toe. Het bedrijf groeide en deed

zaken met grote bedrijven en organisaties als

Shell en de Leeuwarder vliegbasis. In 1965

nam hun zoon Hessel de zaak over. Hessel

Lodema is inmiddels geen directeur meer

van dit bedrijf, maar nog volop actief met

allerlei zaken. We vroegen hem om in deze

uitgave terug te kijken op het ontstaan en de

groei van Lodema Elektrotechniek. U leest

zijn verhaal op pagina 5.

Naast het verleden laten we u in dit

magazine ook zien waar we op dit moment

mee bezig zijn. We dompelen u op pagina 8

even onder in de wereld van het Aquacen-

trum in Den Helder. Met name de professio-

nele duiktoren met trainingsfaciliteiten voor

het Commando Zeestrijdkrachten was voor

ons een spectaculaire opdracht.

Dit jubileum hadden wij natuurlijk nooit

kunnen bereiken zonder de inzet van onze

medewerkers. Op pagina 10 laten we twee

medewerkers aan het woord: Jacob, onze

jongste medewerker, en Jolle, onze oudste

collega. Zij staan symbool voor alle mede-

werkers die de afgelopen tachtig jaar met hun

inzet en vakmanschap een bijdrage hebben

geleverd aan Lodema Elektro techniek.

Daarnaast wil ik u als relatie en opdrachtge-

ver hartelijk danken voor de samenwerking

en het vertrouwen dat u de afgelopen jaren

in ons gesteld heeft.

Wij kijken uit naar een verdere samenwer-

king!

René Tuinenga

Directeur Lodema Elektrotechniek

tuinenga@lodema.nl

06 – 51 63 72 40

LodemaVerbind 4/2

Beste relatie,

Deze uitgave van Verbind is een beetje anders dan anders. Dit jaar vieren wij namelijk ons

80-jarig jubileum. In deze speciale jubileumuitgave kijken wij samen met u terug op het

ontstaan van Lodema Elektrotechniek en vertellen we u over de projecten waar we op dit

moment en in de toekomst mee bezig zijn.

Hessel Lodema: “Tachtig jaar geleden, in

1934, begonnen mijn vader Iede en mijn

moeder Baukje Lodema aan de Hobbe-

mastraat 19 in de Leeuwarder wijk Huizum

het bedrijf Radio Electro Technisch Bureau

LODEMA met een winkel aan huis. Mijn

vader verzorgde installaties in woningen

en mijn moeder verkocht in de winkel een

diversiteit aan apparatuur: van radio’s en

scheerapparaten tot wasmachines en strijk-

ijzers. Mijn ouders kregen zes kinderen: vijf

meisjes en mij – ik was dus de enige jongen

in het gezin. We groeiden op naast het bedrijf

met winkel en werkplaats. Als klein jongetje

was ik regelmatig in de werkplaats te vinden;

ik hielp mijn vader bijvoorbeeld met het

schoonmaken en herstellen van scheerap-

paraten. Maar niet alleen de kinderen staken

regelmatig de handen uit de mouwen, ook

twee zussen en een zwager van mijn vader

werkten mee in het bedrijf. Na de oorlog

nam de vraag naar elektrische installaties

in bedrijven en woningen en de verkoop

van huishoudelijke apparatuur enorm toe.

Stukje bij beetje groeide het bedrijf. Een van

de grootste klanten was Shell, dat zijn instal-

laties in Noord-Nederland door mijn vader

liet verzorgen. Daarnaast werkte het bedrijf

onder andere op de vliegbasis Leeuwarden

en installeerde mijn vader installaties in

winkels, bedrijven woningen en scholen.”

De tweede generatie: Hessel

Hessel groeide op met het bedrijf van zijn

ouders. “Na mijn HTS-opleiding en het

Hessel Lodema:

“Het geeft mij voldoening om bezig te blijven”

Eigenlijk is Hessel Lodema helemaal niet zo met het verleden bezig. Hij heeft het

veel te druk met het ‘nu’. Zo begeleidt hij onder andere (startende) ondernemers

en regelt hij allerlei zaken voor het bedrijfspand dat hij verhuurt op De Hemrik

in Leeuwarden. Maar voor het magazine Verbind van Lodema maakt hij graag

even wat tijd vrij in zijn agenda om wat over de geschiedenis van Lodema

Elektrotechniek te vertellen.

80 jaarLodema Elektrotechniek

LodemaVerbind 4/4 LodemaVerbind 4/5

vervullen van mijn dienstplicht ging ik in

1962 aan de slag in het installatiebedrijf.

Mijn ouders hadden naast de winkel in de

Hobbemastraat ook nog een winkel geopend

in de Leeuwarder wijk Heechterp. Doorde-

weeks werkte ik in het installatiebedrijf en

vaak werkte ik op zaterdag in een van de

winkels.”

In 1965 overleed Iede Lodema op 54-jarige

leeftijd en nam Hessel het roer van zijn

vader over. Hij besloot de winkels te sluiten

en bouwde een nieuw bedrijfspand aan de

Uranusweg, waar ook plaats was voor de

afdeling lichtreclame. Sindsdien werkt het

bedrijf vanuit de bedrijfspand op de Uranus-

weg waar het tot de dag van vandaag zit. In de

jaren tachtig en negentig groeide het bedrijf

verder. Naast de woningbouw waarmee de

vader van Hessel al was begonnen, werd

Lodema nu ook ingeschakeld voor verzor-

gingscentra en in de utiliteitsbouw.

De derde generatie: Jolling

Hessel en zijn vrouw Hylkje kregen vijf

kinderen. Zoon Iede en Jolling erfden de

technische genen van hun opa en vader.

Zoon Iede kreeg een baan bij Philips in

Eindhoven en zoon Jolling ging aan de slag

als software engineer voor Ascom in Zwit-

serland. “Hoewel Jolling het uitstekend naar

zijn zin had in Zwitserland, trok het fami-

liebedrijf toch en in 1995 stapte hij in het

bedrijf. Mede dankzij zijn expertise en inzet

konden we telecom, data en beveiliging

80 jaarLodema Elektrotechniek

LodemaVerbind 4/6 LodemaVerbind 4/7

80 jaarLodema Elektrotechniek

80-jarig jubileumWe staan dit jaar op verschillende

manieren stil bij ons 80-jarig jubileum.

Natuurlijk door de uitgave van dit jubi-

leummagazine. Daarnaast zijn we druk

bezig om voor de maand september

diverse activiteiten te organiseren, waar-

onder een personeelsfeest en een klan-

tendag. We houden u op de hoogte!

aan ons dienstenpakket toevoegen en onze

klanten een totaalpakket aan elektrotechniek

bieden. Eind 2004 sloten we ons aan bij de

DGtC-groep. Deze Nederlandse installatie-

groep heeft 450 medewerkers, verdeeld over

acht vestigingen in Nederland. De bij de

groep aangesloten bedrijven werken samen,

waardoor we elkaar versterken en de klant

nog beter van dienst kunnen zijn.”

Bezig blijven

“In 2005 besloot Jolling toch dat hij een

andere koers wilde varen en stapte hij uit

het bedrijf. De DGtC-groep stelde een

driekoppig managementteam samen, met

René Tuinenga als commercieel manager,

Rinze Miedema als bedrijfsleider en Sjoerd

Walinga als financieel manager. In 2008

werd René directeur van het bedrijf. Inmid-

dels ben ik nu alweer veertien jaar gepensi-

oneerd. Samen met mijn vrouw Hylkje ga ik

regelmatig zeilen, skiën, tennissen, reizen.

En we genieten daarnaast van onze vijf

kinderen en veertien kleinkinderen. Ik maak

mij verder graag nuttig door mijn kennis

van het ondernemerschap door te geven aan

startende ondernemers en ik doe vrijwilli-

gerswerk als ‘maatje’ voor diverse wijkteams

in Leeuwarden. Regelmatig loop ik nog even

binnen bij ons voormalige familiebedrijf

en maak ik een praatje met de mensen die

er werken. Het geeft mij een prettig gevoel

dat het bedrijf goed draait en ik ben trots op

de projecten die ze doen. Vlak bij het pand

van Lodema heb ik een bedrijfspand dat

ik verhuur aan drie bedrijven. Daar regel

ik alles zelf voor, van het onderhoud tot de

facturering. Het geeft mij voldoening om

bezig te blijven.”

Het familiebedrijf Lodema in het kort

1911 Iede Lodema wordt geboren

1934 Iede en Baukje Lodema starten

met een winkel aan de Hobbe-

mastraat 19 in Leeuwarden

1937 Hessel Lodema wordt geboren

1963 de winkel in de wijk Heechterp in

Leeuwarden wordt geopend

1965 Hessel neemt de zaak over

1973 de winkel Heechterp wordt

gesloten

1981 het pand aan de Uranusweg in

Leeuwarden wordt geopend en

Lodema stopt met de winkel in de

Hobbemastraat

1995 Jolling Lodema, de derde genera-

tie, stapt in het bedrijf

2004 aansluiting bij DGtC-groep

2005 Jolling verlaat het bedrijf,

managementteam leidt Lodema

2008 aanstelling René Tuinenga als

directeur

Voor veel gemeenten is een zwembad een

flinke kostenpost. Toen het voormalige

zwembad in Den Helder toe was aan vervan-

ging, wilde de gemeente een zwembad dat

niet alleen geld kostte, maar ook geld zou

opbrengen. Bedrijfsmanager Hans Bruine-

woud zag kansen om het recreatief gebruik

van de voorziening te combineren met de

verhuur aan organisaties, zoals de brand-

weer en Defensie.

“Ik heb jarenlang als officier bij de Neder-

landse Marine gewerkt, onder andere bij de

speciale eenheden en als duikinstructeur.

Ik wist uit ervaring dat het Commando

Zeestrijdkrachten, zoals de marine tegen-

woordig heet, veelal naar het buitenland gaat

voor de duiktrainingen. Ik bedacht dat als we

in Den Helder een professionele duiktoren

zouden hebben met trainingsfaciliteiten, dit

aantrekkelijk zou zijn voor het Commando

Zeestrijdkrachten. Door dicht bij huis trai-

ningen te volgen, bespaart het Commando

Zeestrijdkrachten aanzienlijk veel geld op

reis- en verblijfkosten.”

Camera’s onder water

Het Commando Zeestrijdkrachten zag de

voordelen in van het idee van Hans Bruine-

woud, en Hans werkte zijn idee verder uit.

Hij betrok andere professionele organisaties

erbij, zoals de brandweer en de Onderzee-

dienst. “Alle ervaring die ik de afgelopen

jaren als duiker en duikinstructeur heb

opgedaan, kwam goed van pas. We hebben

een duiktoren die qua faciliteiten uniek is

voor Nederland. Hij heeft een diameter van

13 meter en een diepte van 9 meter. Onder

water zijn vier HD-camera’s door Lodema

Elektrotechniek geplaatst en op het loopbor-

des nog een vijfde, zodat er zowel boven als

onder water filmopnamen kunnen worden

gemaakt. Hierdoor kunnen de duikers na

afloop zelf zien hoe ze hebben gepresteerd.”

Voor professional en recreant

Meer dan de helft van het jaar maken organi-

saties van Defensie, brandweer, politie en het

Commando Zeestrijdkrachten gebruik van

de duiktoren en de daarbij behorende faci-

liteiten, zoals trainingsruimtes, een instruc-

tiebad en leslokalen. De andere helft van het

jaar vinden duik- en zwemverenigingen of

andere organisaties hun weg naar het Aqua-

centrum. “Defensie gebruikt de duiktoren en

de instructieruimtes 170 dagen per jaar. Dat

is een mooie, vaste bron van inkomsten voor

ons. Daarnaast heeft het Aquacentrum ook

voor de recreanten allerlei faciliteiten. We

hebben een groot binnenbad met fitnesstoe-

stellen, een enorme glijbaan, een speelbad

voor kinderen en buitenbaden. Het overdek-

te recreatiebad is door een lichtkunstenaar

aangekleed en biedt sfeervolle, lichtprojec-

ties. Om de sfeer te creëren die de kunste-

naar voor ogen had, is projectleider Wybren

Hoekstra samen met de kunstenaar aan de

slag gegaan. Ze hebben op een avond, toen

het buiten donker was, alles uitgeprobeerd

en doorlopen. Vervolgens zorgde Wybren

dat de techniek aansloot bij de wensen van

de kunstenaar. In de verlichting, de duikto-

ren en op allerlei andere plaatsen komt de

techniek van Lodema terug. Bij de receptie

hebben we een overzichtelijk bedieningspa-

neel, waarmee we het licht en de beveiliging

in het gebouw kunnen bedienen. Ons streven

is dat Aquacentrum Den Helder voor profes-

sional en recreant een veilige plek is waar je

kunt bewegen, leren en ontspannen.”

Hans Bruinewoud van Aquacentrum Den Helder:

“Onze duiktoren is uniek in Nederland”

Elk bedrijf krijgt wel eens een opdracht waarvan medewerkers zeggen: zo’n unieke klus krijg je

nooit weer. Het installeren van de techniek in de duiktoren van Aquacentrum Den Helder was

voor ons zo’n klus. De duiktoren wordt vooral gebruikt voor duikopleidingen van de brandweer en

Defensie. Hans Bruinewoud, bedrijfsmanager van Aquacentrum Den Helder, bedacht het idee om

een duiktoren te bouwen als onderdeel van het Aquacentrum en werkte vervolgens het idee tot in

detail uit. Samen met Wybren Hoekstra, projectleider van Lodema voor deze opdracht, dompelt

Hans Bruinewoud u even onder in de wereld van het Aquacentrum.

LodemaVerbind 4/9

SamenWerken

LodemaVerbind 4/8

De cijfers en feiten van

Aquacentrum Den Helder

- opdrachtgever: gemeente Den Helder

- architect: Wind Groep, Drachten

- faciliteiten: 6 bassins, een duiktoren,

trainingsruimtes

- aantal medewerkers: 16 fte

- bouw: gestart 2012;

opening: september 2013

- Lodema Elektrotechniek verzorgde de

licht- en krachtinstallaties, domotica,

lift, brandmeldinstallatie, inbraakinstal-

laties, verlichting kunstwerk, CCTV

toegangscontrole, telefooncentrale,

datanetwerk

Na enig onderzoek eindigde het systeem

cinnovate hoog boven aan onze lijst, omdat

het geïntegreerde oplossingen biedt op het

gebied van zorg, communicatie, domotica,

veiligheid en beheer. De praktijk leert dat

dit aanzienlijk praktischer is dan allerlei

losse systemen. Naast de kwaliteit van de

systemen en de flexibiliteit van de techniek

vinden we de gebruiksvriendelijkheid ook

belangrijk. Daarom hebben we ook contact

gezocht met de gebruikers van de verschil-

lende systemen

Over cinnovate kregen we alleen maar posi-

tieve reacties van de gebruikers. De voor-

zieningen bleken goed aan te sluiten op de

behoeften van zowel de bewoners als de

beheerders van de gebouwen. Dat gaf voor

ons de doorslag om met dit systeem in zee te

gaan: we zijn nu officieel cinnovate-partner.

Onze monteurs volgen al trainingen om alle

ins en outs van het systeem in de vingers te

krijgen. Wilt u meer weten over cinnovate,

neem dan contact op met Alje Stegewans via

telefoonnummer 058 -288 19 22 of e-mail

stegewans@lodema.nl.

Verbonden metElektrotechniek

Jolle: “Begin dit jaar werd ik 65 en kon ik offici-

eel met pensioen, maar ik heb ervoor gekozen

om twintig uur in de week te blijven werken.

Ik heb plezier in mijn werk, ben gezond dus

waarom zou ik nu al stoppen? Ik ben 42 jaar

geleden bij dit bedrijf begonnen als tech-

nisch tekenaar. Toen tekende ik de installaties

nog met de hand. Inmiddels werk ik met het

computerprogramma AutoCad. Ik had er eerst

wat moeite mee, maar mijn collega Wybren

Hoekstra heeft mij met eindeloos geduld de

fijne kneepjes van dit programma bijgebracht.”

Jacob: “Ik begon in 2011 bij Lodema Elektro-

techniek als stagiair. Door mijn stage besefte

ik hoeveel ik eigenlijk nog moet leren. Omdat

ik zowel de praktische als de theoretische kant

goed onder de knie wil krijgen, koos ik voor

een werk- en leertraject. Ik werk vier dagen

per week als monteur bij Lodema en één dag in

de week ga ik naar school om mijn diploma te

halen voor eerste monteur. Hierna wil ik door-

leren voor werkvoorbereider. Ik ben iemand

die houdt van nieuwe uitdagingen en ik wil

mijzelf scherp houden, dus wie weet wat ik

daarna nog ga doen.”

LodemaVerbind 4/11

In andere uitgaven van Verbind lieten we in

deze rubriek medewerkers van Lodema aan

het woord die verbonden zijn met een bepaald

werkgebied van Lodema Elektrotechniek, zoals

beveiliging of telecom. Voor dit jubileumnum-

mer vroegen we de oudste en de jongste mede-

werker van Lodema wat hen verbindt met het

bedrijf.

“Ik wil mijzelf scherp houden”

Jolle Born technisch tekenaar (65 jaar)

In dienst sinds 1972 (42 jaar)

Jacob Kooistra monteur (21 jaar)

In dienst sinds 2011 (3 jaar, waarvan 1 jaar stage)

Lodema partner technisch zorgsysteem cinnovateSteeds vaker wordt er in zorggebouwen techniek gebruikt om het

leven van de bewoners zo aangenaam en veilig mogelijk te maken.

Aangezien wij regelmatig domotica-, communicatie- en veiligheids-

systemen in zorggebouwen installeren, zijn wij de verschillende

systemen die er op de markt zijn eens met elkaar gaan vergelijken.

Meer dan 40 jaar in dienst bij Lodema!

Einte van der Zee, aangenomen als monteur,

nu projectleider

Rob Knobbe, aangenomen als monteur,

nu chefmonteur

Henk Koelmans, aangenomen als monteur,

nu telematicamonteur

Op pagina 10 van dit magazine vindt u een

artikel over onze jongste én oudste mede-

werker. Onze technisch tekenaar Jolle Born

is al in dienst sinds 1972 en werkt dus al 42

jaar werkt bij dit bedrijf. Jolle is met zijn 65

jaar de oudste medewerker, maar we hebben

collega’s die hier nog langer of bijna net zo

lang werken. Zoals telematicamonteur Henk

Koelmans, die hier maar liefst 43 jaar werkt,

en Rob Knobbe, onze chefmonteur die zich

al 41 jaar inzet voor dit bedrijf. Maar absolute

koploper is projectleider Einte van der Zee:

hij werkt maar liefst 44 jaar bij Lodema!

LodemaVerbind 4/10

Projecten

Buitenschool Zienn, LeeuwardenOpdrachtgever: Van Wijnen, Gorredijk

Uitgevoerde werkzaamheden: licht - en krachtin-

stallaties, PV-panelen, brandmeldinstallatie, CAI

en werktuigbouwkundige installaties

Multifunctioneel centrum, SteenwijkOpdrachtgever: Breman, Meppel

Uitgevoerde werkzaamheden: licht - en kracht-

installaties, brandmeldinstallatie, inbraaksignale-

ringssysteem, datanetwerk en telefooninstallatie

Gezondheidscentrum en 12 appartementen, HarkemaOpdrachtgever: SHP, Grou

Uitgevoerde werkzaamheden: licht- en krachtin-

stallaties, brandmeldinstallatie, inbraaksignale-

ringssysteem, datanetwerk en werktuigbouwkun-

dige installaties

109 appartementen, Grunobuurt, GroningenOpdrachtgever: Electrasluis, Genemuiden

Uitgevoerde werkzaamheden: licht - en krachtin-

stallaties

26 appartementen, Cortinghborg De Haak, Groningen Opdrachtgever: BAM Woningbouw Noord

Uitgevoerde werkzaamheden: E- installaties,

intercom en PV-panelen

Wenwille, De Sprank, DrachtenOpdrachtgever: Bouwbedrijf de Haan, Garijp

Uitgevoerde werkzaamheden: licht- en krachtin-

stallaties, brandmeldinstallatie, zusteroproepsys-

teem, datanetwerk, PV-panelen en werktuigbouw-

kundige installaties

169 appartementen, Groningen

Opdrachtgever: BAM Woningbouw Noord

Uitgevoerde werkzaamheden: E- installaties,

intercom en zonnepanelen

Brede School, JoureOpdrachtgever: Damstra Installatietechniek

Uitgevoerde werkzaamheden: licht- en kracht

installaties, datanetwerk, inbraaksignaleringssys-

teem en brandmeldinstallatie

Zorgcentrum Beuckelaer,

Sint Annaparochie

Opdrachtgever: Bouwgroep Dijkstra Draisma,

Dokkum

Uitgevoerde werkzaamheden: licht- en krachtin-

stallaties, domotica, brandmeldinstallatie, CCTV

toegangscontrole, zusteroproep, telefooncentrale

en datanetwerk

Uranusweg 12, 8938 AJ Leeuwarden, Postadres: Postbus 7513, 8903 JM Leeuwarden

t 058-2881922, f 058-2883949, info@lodema.nl, www.lodema.nl