Het plaàtsenvan de lichtgewichtEPS-blokken (piepschuim) die hettalud vormen van het dakpark.

I iLI

I ,

'.~

~~

~

"'""'IJ 'I!<

--'--,

-""""--

BarendrechtkrijgtgrootdakparkbovenspoorDe bewoners van Barendrecht kunnen vanaf voorjaar 2007 genieten van een

park op hoogte. Het dakpark krijgt een simpel, onderhoudsarm watersys-

teem dat goede mogelijkheden biedt voor een duurzame ontwikkeling van

de beplanting.

IR.S.C.J.E.JANSEN / ING. M.J. DEN UIL

Begin dit jaar is in een Barendrechteen 1,5kilometer langeoverkapping over de spoor-

lijn gereedgekomen dankzij de aanlegvan deBetuweroute.Deze60 meter brede overkap-ping schermtde Betuweroute,Hogesnelheids-lijn en de reizigerssporentussen RotterdamenDordrecht afvoor de omwonenden. Hierdoor is

er boven de negen sporeneen nieuw tweedemaaiveldbeschikbaargekomen,waarop mo-

~1h1 rnl1NJ1[I]~.".'l:l:I:.I

... Dakpark boven spoor heeft bruto opper-

vlakte van circa 9 hectare

... Aan- en afvoer water alleen mogelijk via

randen van overkapping

... Fors grondpakket zorgt voorwaterbuffer in

droge periodes -... EPS-blokken voorkomen grote zettingen

van talud door slappe ondergrond

11

menteel eendakpark wordt aangelegd.Vooreen optimale groei van de bomen, struiken enplanten iseengoede waterhuishouding cruci-aal.Hierbij gaat het niet alleen om wateraan-voer in droge periodes, maarook om de afvoervan overtollig regenwater.Complicerende fac-tor hierbij isdat alleaan- en afvoer van water al-leen via de randen van de overkapping moge-lijk is.

InrichtingDe bouw van de overkapping creëert de moge-lijkheid voor eendakpark met een bruto opper-vlakte van circa9 hectare.Hetdakpark bestaatuit verschillende delen. Het intensiefst gebruik-te deel ishet toegangsgebied voor het station,dat in het midden van de overkapping isopge-nomen. In de directe nabijheid van de stations-toegang liggen parkeerterreinen voor vierhon-derd auto's.Derelatief rustige parkdelen rich-ting de beide uiteinden van de overkappingvormen de grootste delen. Voor dezeparkdelenheeft de gemeente Barendrechteenvoorkeuruitgesproken voor het thema vlinderpark. Een

gevarieerde beplanting met veel bloeiendestruiken en planten zorgt voor een aantrekkelijlbiotoop voor velerlei vlindersoorten. Daarnaastbiedt het dakpark in de nabijheid van sportpar~de Bongerd uiteenlopende mogelijkheden vootrimmen en atletiekoefeningen. Eengroen ta-lud aande westzijde zorgt voor eenaantrekke-lijke overgang naar het 8 meter lagergelegenmaaiveld.

Verschillendepaden verbinden de parkdelenmet het centraletoegangsgebied. Langsde zij-kant van de overkapping ligt een brede wegvan gele gebakken klinkers,die ook ruimtebiedt voor onderhoudsvoertuigen. Centraalligteen kaarsrechteloper met een betonverhar-ding. Hieromheen slingert een smalasfaltpad.Taludtrappenzorgenvoorextraverbindingenmet de omgeving. Inopdracht van de Project-organisatie Betuweroute zorgt aannemerBAMsamenmet de dochterbedrijven BAMWegenregiowest, Nootenboom en Mostert DeWintervoor derealisatievanhet inrichtingsplan.IngenieursbureauMovaresheeft alleontwer-pen gemaakt, niet alleen voor het inrichtings-plan, maarook voor de overkapping zelf,hetstation, de sporen en alle tunnelinstallaties.

WaterafvoerDe betonnen overkapping vormt een volledig

gesloten ondergrond, met alleen waterafvoer-

mogelijkheden aan de zijkanten. Twee geschei-

den systemen zorgen voor de afvoer van het re-

genwater. De parkeerterreinen zijn aangesloten

op het gemeentelijke riool, terwijl de parkdelen

Land + Water nr.l 0 (oktober 2006

Waterhuishouding & Waterbouw

DAKPARK

afvoeren op het omliggende oppervlaktewater.

Door deze scheiding wordt de evenjuele ver-ontreiniging van autoverkeer via het riool afge-voerd.

De betonconstructie laat slechts een beperk-

te belasting toe van een wegfundering. Hier-

door is de hoogte tussen bovenkant beton en

bovenkant asfalt beperkt tot circa 0,6 meter.

Omdat standaard verkrijgbare putten te hoog

zijn, is een speciale lage waterafvoerput ontwik-

keld. Waar de afvoerleidingen de rijwegen krui-

sen, vangen stalen mantel buizen de verkeers-

belasting op. Bij de voetgangersgebieden zor-

gen lijngoten voor de waterafvoer.

Waar bij de verhardingen de waterafvoer ge-

richt is op een snelle waterafvoer, speelt bij de

parkdelen de behoefte aan een waterbuffer

voor drogere periodes. Een fors grond pakket

van maximaal l,S meter dikte en een vrij hoog

gehalte aan lutum (10 tot 15 procent) en orga-

nische stof (minimaal 3 procent) zorgen voor de

gewenste buffering van water in de grond. In

periodes met een neerslagoverschot zal water

doorsijpelen naar de onderste grondlagen. Een

0,1 meter dikke laag van lavakorrels 8/16 zqrgt

in combinatie met een stelsel van drainagelei-

dingen voor de opvang en afvoer van dit over-

tollige water.

WatertoevoerIn langdurige droge periodes, zoals de zomer

van 2003 en de afgelopen julimaand, is de wa-

tervoorraad in de grondlaag onvoldoende.

Opbouw van het dakpark, dat in het voorjaar

van 2007 klaar moet zijn.

Land + Water nr.l 0 (oktober 'OO6)

Dwarsprofiel van het dakpark en het EPS-talud, en een detail van de boombakken.

Idealiter zou op de gehele overkapping een

permanente waterlaag aanwezig zijn. Door de

uitzetting van de verschillende moten van de

overkapping door temperatuurwisselingen is

het echter erg lastig om een blijvend waterdich-

te opstaande rand te realiseren voor een per-

manente waterlaag. Om deze reden is ervoor

gekozen om alleen bij bomen te zorgen voor

watertoevoer. Bomen hebben een grotere wa-

terbehoefte dan planten of gras en herstellen

veel slechter na grote droogte. Betonbanden di-

rect op het betondek vormen met een kunst-

stof folie een waterbak met een hoogte van

0,15 meter. Een dikkere laag lavakorrels van

0,2 meter dikte maakt het mogelijk dat het wa-

ter over de randen kan lopen als het waterpeil

boven de 0,15 meter stijgt.

Om het water in deze lage waterbakken op

peil te houden wordt een stelsel van putten en

leidingen aangelegd. Een pomp zorgt 's zomersvoor de aanvoer van water vanuit de naast het

station gelegen blusvijver naar de putten in het

dakpark. Leidingen verbinden een put met één

of meer waterbakken, waarbij een vlotter in

elke put het waterpeil op niveau houdt. Hetvoordeel van dit mechanisch werkende vlotter-

systeem is dat gevoelige elektronische regelin-

gen en lange kabels achterwege kunnen blij-

ven. Peilbuizen maken het mogelijk om de wa-terstand te meten in de boom bakken en daar-

buiten, zodat met af en toe een inspectie van

vlotters en peilbuizen de werking van het sys-teem te controleren is.

TaludHet talud aan de zijde van de woonbebouwingvan Barendrecht heeft een variërende talud hel-

ling van 1:1,5tot 1:3 en zorgt voor een aantrek-

kelijke en groene overbrugging van het hoog-teverschil. Het bestaat uit een kern van 77.000

m3 licht ophoog materiaal EPS(piepschuim) met

een tot l,S meter dikke laag grond. Het EPS

zorgt ervoor dat grote zettingen van het talud

zelf door de slappe ondergrond (veen- en klei-

pakket van 12 tot 15 meter dik) worden voorko-

men en ook de zettingen van de naastgelegen

Stationsweg beperkt en acceptabel blijven.

Verder wordt hierdoor de eenzijdige horizonta-

le belasting van de slappe grond op de paalfun-

dering zodanig verlaagd, dat de buigende mo-

menten en dwarskrachten in de palen toelaat-

baar zijn. Ten slotte wordt de horizontale

belasting op de overkappingswand geminimali-

seerd. Bij de keuze voor de afdekgrond is veelaandacht besteed aan de stabiliteit en de ero-

siebestendigheid. Het regenwater wordt aan de

teen van het talud opgevangen in een drain-

koffer met lozingspunten op de riolering, waar

watergangen ontbreken.

De oprit naar het parkeerterrein op de over-

kapping wordt aan deze zijde ook in EPSuitge-

voerd. Om aansluitproblemen op de op beton-

palen gefundeerde overkapping te voorkomen,

is de oprit zettingsvrij ontworpen. Dit is moge-

lijk door hier de ondergrond zo ver af te graven,

dat het gewicht van deze ontgraving overeen-

komt met de aan te brengen belasting van EPS,

afdekgrond, wegfundering en asfalt. Het is hier-

bij van belang dat in alle situaties, ook bij een

maatgevende freatische grondwaterstand, vol-

doende veiligheid aanwezig blijft tegen opdrij-ven van de EPS-constructie.

Het EPSonder de oprit is van een zwaarder

type met hogere sterkte-eigenschappen dan

het EPS100 dat in het talud wordt toegepast.Voor de bovenste meter EPSwordt EPS200 toe-

gepast, daaronder EPS150. Voor de belasting-

afdracht van de verkeersbelasting (klasse 60) op

de EPSzorgt een 0,7 meter dikke afdekkende

zandlaag, met een repakfundering van 0,25 me-

ter en een 0,14 meter dikke laag asfalt. In de

zandlaag komen twee lagen geotextielen, diede functie hebben de remkrachten, met name

in het hoger gelegen deel van de oprit, en de

verticale belastingen over de gehele oprit ge-

lijkmatig te spreiden naar de EPS-kern. Om te

voorkomen dat met het regenwater olie- of

benzineresten doordringen in de ondergrond

en het EPSaantasten, komt aan de bovenzijdevan het EPSeen water- en oliedicht HOPE-folie.

Steven Jansen is/andschapsarchitect bij Movares

Nederland, Martin den Uil is adviseur geotechniek

bij Movares Nederland in Utrecht.

11