Ecologie op het water

Low budget, low energyLogeren op het water is voor velen een droom. Door de oprichting van een hostel op een oud binnenschip speelt het Gentse Ecohostel Andromeda in op die trend. Maar Ecohostel Andromeda voegt nog iets extra toe aan de trend, een ecologisch be-wustzijn. Door Thomas Eeckhout

Het opzet van een ecologisch overnachten op een binnenschip blijkt internationaal aan te slaan. “Het concept bestaat erin om een duurzame en betaalbare overnachting aan te bieden”, zegt hostelmanager Lise-lot Claeys. “We gaan uit van twee kernwoorden: Low budget, low energy.”

De keuze voor een binnenschip als slaapplaats is vrij ongewoon. “Onze keuze kadert in de ecologische overtuiging. In het Engels hebben ze een mooi woord voor zoiets: adaptive re-use. Dat wil zeggen dat je een voorwerp opnieuw gebruikt, maar het een totaal an-dere functie geeft dan waar het oorspronkelijk voor bedoeld was. Ons schip is een afgedankt transport-schip, dus ofwel gaat dat naar de sloop, ofwel wordt dat hergebruikt voor een ander doeleind, zoals wij gedaan hebben.”

Maar ook de ligging van het schip heeft een ecolo-gische reden. “Het tweede deel van onze achterlig-gende ecologische gedachte is dat we, door gebruik te maken van een schip als hostel, aan alternatieve stadsverdichting doen. Moest het hostel in een gebouw op het land gevestigd zijn, dan zouden we het stadsweefsel van Gent moeten aantasten hebben. Voor een hostel van dezelfde grootte als het schip zijn zeker drie arbeiderswoningen nodig. Die moeten dan samengevoegd worden tot één groter gebouw, daardoor wordt dan het stadsweefsel echt aangetast”, vertelt Claeys. “Nu doen we dat niet want het wa-ter is een open ruimte die niet gebruikt wordt. Dus eigenlijk verander je niets aan het stadsweefsel. Ook dat is ecologie omdat je de ruimte in een stad op een andere manier benut, waardoor de ruimte beter kan worden gebruikt.”

Gents water

Natuurlijk is water een heel belangrijke factor voor Ecohostel Andromeda. De keuze voor Gent als uit-valsbasis werd dan ook niet zomaar genomen. “Water is voor Gent heel belangrijk. Als je oude kaarten van Gent bekijkt valt het op dat het Gentse water het enige is dat niet of nauwelijks verandert, alle water-

Een zijaanzicht van Ecohostel Andromeda.

wegen en kanalen in Gent zijn structureel dezelfde gebleven doorheen de geschiedenis. Gent is een echte waterstad. Neem het water weg uit Gent en de hele sfeer verandert, dan is Gent gewoon een andere stad”, doet Claeys haar verhaal. “Het water kan je bekijken als groene assen in de stad.”

Het water in Gent heeft enkele officiële functies, zo zijn er toerisme, recreatie, transport. “Neem nu toerisme, een meerderheid van de toeristen die Gent bezoeken komen deels voor het water in de stad. Dan doen ze een rondvaart door de binnenstad met een toeristenbootje. Maar ze staan er eigenlijk niet bij stil dat het water nog andere functies heeft. Water heeft steeds meer een woonfunctie. Daaraan komen wij een stuk tegemoet met de hostel. Mensen die hier op de boot komen overnachten leren een andere kant van het Gentse water kennen. Hierdoor zien ze dat het water ook nuttig is, hun visie verandert. Natuur-lijk is water ook één van onze aantrekkingspolen. Mensen slapen nu eenmaal graag op een boot. Het is iets unieks, iets wat ze nog nooit gedaan hebben.”

Het Gentse water is niet de enige reden waarom Eco-hostel Andromeda in Gent aan de kade ligt. “Gent is een stad die anders is dan de andere Belgische steden. Het is een stad die vooruitloopt. Je kan zelfs zeggen dat Gent een beetje een rebelse spiritualiteit in zich heeft, de mensen denken hier anders. Het is juist dat anders denken dat ons aanspreekt. Het sluit gewoon heel dicht aan bij ons concept. Gent is een voorloper in verschillende ecologische initiatieven, zo wil Gent bijvoorbeeld tegen 2050 volledig klimaat-neutraal zijn. De ideeën zijn grensverleggend, anders en koppig. Je kan ze niet onder één noemer vatten. Gent onderscheidt zich door haar eigen identiteit.”

Ecologie en water

Ook het ecologische aspect van Ecohostel Andro-meda is nauw verbonden met water. Zo wordt al het afvalwater van de douches en de toiletten op de boot zelf gezuiverd. “Op het dak staan planten die, door hun zuurtegraad bacteriën creëren. Het zijn die bac-teriën die ervoor zorgen dat alle fosfaten en nitraten, zeg maar al het vuil, uit het water gefilterd wordt. Het water dat overblijft wordt gebruikt om de toiletten door te spoelen”, legt Liselot Claeys uit.“Verder proberen we alles zo ecologisch mogelijk te

doen. Eigenlijk kan je ecologie samenvatten op drie niveaus: ten eerste is er de constructie van het ge-bouw, ten tweede hebben we het onderhoud en ten derde is er de recyclage van het gebouw. We volgen het principe van ‘cradle to cradle’, dat wil zeggen dat je ieder materiaal dat je gebruikt in een volledige cy-clus bekijkt. Hoe wordt het gemaakt? Hoe gebruik je het? Wat is er nodig qua onderhoud? Misschien wel de belangrijkste vraag is hoe je het kan recycleren? We hebben dan ook geprobeerd om de cycli van onze materialen zo duurzaam mogelijk te maken.”De keuze voor lokaal hout kwam er vanuit ecolo-gische overwegingen. “Doordat we zoveel mogelijk lokaal hout gebruikt hebben, hebben we verre, ver-vuilende transporten uitgesloten”, zegt Claeys.

Box in een box

Om zo weinig mogelijk energie te verliezen, werd geopteerd voor een drieledige oplossing. “We hebben geïsoleerd met vlasisolatie, er is luchtdicht gebouwd en we hebben een centraal ventilatiesysteem. Hier-door moeten we bijna niet verwarmen in de winter omdat de passieve warmte van zowel de mensen als het gebouw zelf binnengehouden wordt. Dus eigen-lijk verwarmen de mensen zelf de ruimtes”, verklaart Claeys.

Ook de boot zelf is op een zodanige manier opge-bouwd dat er een minimum aan energie nodig is om de temperatuur aan boord aangenaam te houden. “Het is het principe van een box in een box. De eerste box is de romp van het schip zelf, daarin hebben we een gewoon een soort doos gezet die volledig los staat van het schip zelf. Je kan het ongeveer verge-lijken met een gebouw in een schip. De box is inge-deeld in een gemeenschappelijke ‘allround’ruimte, twee slaapzalen, twee tweepersoonskamers en een sanitair blok.”

Water speelt hier ook een rol, zij het niet zo’n posi-tieve. “Het enige waar je rekening moet houden is condensatie. Die komt er doordat het schip van staal gemaakt is. Door het temperatuursverschil tussen de warme binnenkant van het schip en de koude om-standigheden buiten, ontstaat er condensatie. Om dat op te lossen hebben we onze ‘doos’ bekleed met een

vochtregulerende houtvezelplaat. De platen werken volgens het principe van een goede regenjas: het vocht van binnen kan naar buiten, maar het vocht van buiten kan niet naar binnen. Het is belangrijk dat het gebouw kan ademen. Daarom hebben we een centraal ventilatiesysteem geïnstalleerd in het hostel. Het systeem zorgt voor een gecontroleerde ventilatie. Hierbij wordt alle lucht uit de kamers om de twee uur volledig vervangen.”

Award

Ecohostel Andromeda kreeg in 2010 de Hoscar van hostelworld.com, een site die wereldwijd hostels ver-enigt. “Mensen kunnen via hostelworld.com kamers boeken in hostels over de hele wereld. Iedereen die een boeking doet kan na een verblijf in een hostel een review schrijven. Hostelworld.com heeft een systeem waarbij alle hostels aan de hand van die re-views punten krijgen. Het hostel dat dan procentueel de beste score krijgt, ontvangt dan een Hoscar. Wij hebben die in 2010 gekregen”, vertelt Liselot Claeys met een zekere trots. “Het is een positief extraatje. Het leuke aan het systeem is dat de reviews echt zijn, het zijn de bezoekers die quoteren, waardoor er een onafhankelijke erkenning is. Het is een leuk initiatief dat voor ons een extra aantrekkingspool is.”

“Neem het water weg uit Gent en de hele sfeer verandert, dan is Gent gewoon een andere stad”

“De Hoscar is een positief extraatje”

“Onze keuze kadert in de ecologische overtui-ging. In het Engels hebben ze een mooi woord voor zoiets: adaptive re-use”

Enkele sfeerbeelden van het interieur van Ecohostel Andromeda. Boven: de gemeenschappelijke ruimte.Rechts: de inkomhal en de ‘scheepsgang’ naar de kamers.