Lesmateriaal Groepssessie Werkvormen

Groep 1

Inhoud:

Taxonomie van Bloom

Vragen stellen: starters van King

Groepswerk Kunstgeschiedenis: lesdoelen + leerinhouden

1

Taxonomie van Bloom

2

King (1992) lijst van starters:

• Wat is een goed voorbeeld van … ?

• Hoe zou je … gebruiken om … ?

• Wat zou er gebeuren als … ?

• Wat zijn de sterktes en zwaktes van … ?

• Wat zijn de voor- en nadelen van … ?

• Verklaar waarom …

• Verklaar hoe …

• Hoe beïnvloedt … ?

• Wat is de betekenis van … ?

• Waarom is … belangrijk?

• Wat is het verschil tussen … en … ?

• Op welke manier zijn … en … aan elkaar gelijk?

• Wat is het beste uit … en waarom?

• Welke zijn de mogelijke oplossingen van … ?

• Vergelijk … en … voor wat betreft …

• Wat veroorzaakt … ?

3

Kunstgeschiedenis 3de

graad KSO

Lesdoelen:

De lln. kunnen samenwerken.

De lln. kunnen kunststromingen situeren op een tijdsbalk.

De lln. kunnen achtergrondinformatie opzoeken over een

kunstwerk via diverse bronnen.

De lln. kunnen een kunstwerk uit de moderne schilderkunst

analyseren.

De lln. kunnen verwoorden waarom voor sommige kunstwerken

grote bedragen worden betaald.

De lln. stellen zich kritisch op tegenover de economische waarde

van kunst.

De lln. een eigen mening vormen over een kunstwerk op basis van

de achtergrondinformatie.

De lln. kunnen informatie presenteren aan een groep.

Auteur: Anja Van Peteghem

Bronnen

● Samen kunst kijken, Daniëlle Serdijn

● Kunst voor kinderen, Lannoo

● Van Rik Wouters tot René Magritte, De Standaard Kunstbibliotheek

● Dada, Picasso de kubist

● Dada, zelfportret

● Dada, taalbeeld-beeldtaal

● Anna Nilsen: Kunstdedective

● www.cobra.be

● www.destandaard.be

4

1.Inleiding: De grote K van kunst

Kunst is heel ruim en moeilijk in enkele woorden te omschrijven. Kunst vloeit voort uit

het leven zelf, de mens en de natuur. Kunst is alles wat door de mens wordt

gemaakt. Het beste uitgangspunt om een kunstwerk te begrijpen is kijken naar de

leefwereld van de kunstenaar. De techniek en de stijl die de kunstenaar hanteert

bepalen mee het eindresultaat van het werk.

Maar waarom is het schilderijtje dat opa maakte dan niet beroemd? En waarom

worden voor een ander schilderij soms miljoenen euro’s betaald?

“Qatar verpulvert records met prijs voor kunstwerk.”

De Standaard, 06/02/2012

‘De kaartspelers’ van Paul Cézanne, 1892. Post-impressionisme De emir van Qatar betaalde 250 miljoen dollar.

5

“Schilderij Pollock voor 140 miljoen dollar verkocht.”

Volkskrant, 4/11/2006

‘Number 5’ van Jackson Pollock, 1948.

Abstract expressionisme, techniek: dripping

De Mexicaanse zakenman

Martinez betaalde in 2006 140 miljoen dollar voor dit schilderij.

Het antwoord voor het schilderij van Pollock is: kwaliteit en vernieuwing. Na de 2e

wereldoorlog was er eindelijk vrijheid. Niets meer netjes gestyled, keurige

geschilderde taferelen, maar vrijheid om totaal anders te doen. Het proces: niets

netjes doen, maar heerlijk ‘gooien’ met verf. Een logische fase na de onderdrukking

tijdens de wereldoorlog.

Voor wat betreft ‘de kaartspelers’ van Cézanne is het zo dat er sinds kort vanuit de

rijke oliestaten een grote interesse bestaat voor de grote kunstwerken uit onze

moderne kunst. Schilderijen van Cézanne komen zelden op de markt. Dat maakt ze

zo extreem waardevol. En ‘De Kaartspelers’ is een cruciaal werk dat in alle

geschiedenisboeken voorkomt.

Kwaliteit, vernieuwing en originaliteit zijn belangrijke pijlers voor een fel gegeerd

kunstwerk. Maar daarnaast is er ook het feit dat ze allemaal uniek zijn en zelden te

koop zijn.

Hoe meer de zintuigen en de geest van de kijker geprikkeld worden, hoe groter

de K van kunst. De sterkte van de prikkeling, de hoeveelheid mensen die er wordt

geprikkeld en hoe goed die prikkeling wordt gewaardeerd, draagt allemaal bij aan ‘de

mate van kunst’. Tijdloze meesterwerken in de kunst voldoen aan dit alles in hoge

mate

6

2. Overzicht van de moderne schilderkunst

Kunst is, net als de hele maatschappij, door de eeuwen heen steeds veranderd. Die

veranderingen worden kunststromingen genoemd. In een kunststroming is er

eigenlijk één mening over wat kunst is en hoe het gemaakt moet worden. Een soort

spelregels zeg maar, en die veranderen dus per stroming. Kunststromingen duurden

vroeger wel een eeuw, bijvoorbeeld de Renaissance of de Barok.

Moderne kunst is de term die algemeen gebruikt wordt voor de periode waar

kunstenaars avant-gardistisch te werk gaan. Avant-garde verwijst naar de generatie

jonge kunstenaars die met nieuwe vormen experimenteren en daarmee voorop

willen lopen. Het komt voor in zowat alle kunstvormen van die periode; in

schilderkunst, muziek, literatuur, poëzie, film, theater en moderne dans.

Erg klassiek, onderwerpen zijn

voornamelijk belangrijke personen

en landschappen.

De moderne kunstenaars concentreren zich meer op het

artistieke scheppingsproces en de uitdrukking van hun ideeën en

gevoelens.

Opkomst van nieuwe technologieën, waaronder de

computer en fotografie. Hierdoor gaan kunstenaars

nog meer experimenteren met nieuwe technieken.

Binnen de moderne kunst zijn veel verschillende stijlen vast te stellen. Er wordt

sneller dan voordien (1850) gewisseld in stijl en vaak ontstaan er verschillende stijlen

op hetzelfde moment. Een schilder verandert binnen zijn leven wel eens van stijl of

ze proberen nieuwe technieken uit. In 1836 is de verftube uitgevonden. Dat maakte

het voor de kunstenaars gemakkelijker dan voordien.

De voornaamste stijlen binnen de moderne schilderkunst zijn:

Impressionisme Pointillisme, Dadaïsme, Kubisme, Fauvisme,

Expressionisme, Surrealisme, Abstracte kunst,

Cobra, Pop Art

7

Impressionisme

Ontstaan in Frankrijk. Het was een vernieuwingsbeweging die revolteerde tegen het toen

algemeen aanvaarde academisch classicisme. De bedoeling van de impressionistische

kunstenaars was om een ‘indruk’ weer te geven van wat ze op een bepaald moment gezien

hadden. Hoe het schilderij werd gemaakt werd plots even belangrijk als het onderwerp zelf.

Kenmerkend: gebruik van veel licht en beweging. Grote namen: Edouard Manet, Claude

Monet, Pierre-Auguste Renoir, Vincent Van Gogh

Na het impressionisme: Kunstenaars vonden dat kunst niet meer tot in de puntjes moest

worden afgewerkt. Hun persoonlijkheid en wereldvisie moest het meest in hun werk tot uiting

komen. Iedereen verlegde zijn grenzen en daardoor ontstonden heel wat verschillende

stijlen.

Pointillisme: Allemaal kleine stipjes. Georges Seurat.

Fauvisme: Felle kleuren, krachtig en bijna wild geschilderd, Henri Matisse

Futurisme: Snelheid, energie, krachtige lijnen, vooruitgang, ontstaan in Italië. In België:

Marcel Duchamp

Expressionisme: Vervorming van de realiteit om een emotionele reactie los te kweken bij

de toeschouwer. Edvard Munch met ‘De schreeuw’, ook ‘De Kus’ van Gustav Klimt.

Kubisme: Revolutionaire schilderstijl, ontstaan in 1907. Kenmerken: afgevlakt volume,

verwarrend perspectief, collage. Is vooral het werk van Pablo Picasso

Surrealisme: ‘Meer dan echt’

Surrealistische schilders proberen krachtige gevoelens tot uitdrukking te brengen in

onwerkelijke schilderijen waarin alledaagse voorwerpen in onmogelijke situaties opduiken.

Ze stellen de realiteit in vraag om de gruwel van de eerste wereldoorlog te ontvluchten.

Salvador Dali, Joan Miro, Rene Magritte

Na-oorlogse abstracte kunst:

Na de 2e wereldoorlog begonnen kunstenaars een hoogstpersoonlijke kleuren-en vormentaal

te ontwikkelen om hun meest intieme gevoelens uit te drukken. In deze kunst wordt het

moeilijk om mensen, plaatsen of voorwerpen te herkennen. Na-oorlogse kunstenaars gingen

verschillende richtingen uit. De maatschappij gedomineerd door nieuwe technologieën: radio,

film en televisie. Piet Mondriaan: geometrische vormen met slechts enkele kleuren. Kadinsky

Popart:

Jaren ’60. Popart is de afkorting van populaire art. Men verzette zich tegen het elitaire imago

van de abstracte kunst uit de jaren ’50. Is ontstaan in New York, Parijs had afgedaan. Men

ging op zoek naar gewone dingen, de taal van de straat. Deze beweging maakt gebruik van

beelden uit de massamedia zoals televisie en film (vb. Grote felgekleurde portretten van oa.

Marilyn Monroe van Andy Warhol) Roy Lichtenstein (stripverhaalachtige stijl)

8

3. Voorstelling van de kunstwerken