Lesmap Rip Rip Hoera‘ ‘

,van 3 oude vrouwtjes die niet dood wilden

Een muzikale komedie rond levensvragen

Tekst: Suzanne van Lohuizen.Spel: Veerle Holsteyns, Pascale Petralia, Siska Viaene en Bert Lietaert. Muziek: Bert LietaertBewegingsadvies: Hanne SchillemansLichtontwerp: Dave WerbrouckLesmap en vormgeving lesmap: Evelyn Verschoore

Beste leerkracht,

Dit is een brief.

Geen liefdesbrief, geen vriendschapsbrief, geen belastingbrief. Maar een geheime, lange brief. Alleen voor jou, beste leerkracht.

Niemand anders mag deze brief lezen.Je mag er niet over vertellen aan de kinderen van je klas. Zoals je vooraf ook niets mag vertellen over de voorstelling. Want we willen de kinderen nieuwsgierig maken.

Zoals jij nu nieuwsgierig bent.

Met deze lesmap willen we verwondering aanwakkeren en de nieuwsgierigheid en betrokkenheid van je klas verhogen. We willen een aantal ervaringen meegeven die hen in dezelfde sfeer brengen als de voorstelling. Op die manier zullen ze aanknopingspunten vinden door de opgedane ervaringen. Dit zal de betrokkenheid ongetwijfeld nog vergroten.

Over de voorstelling:

Drie oude vrouwtjes worden wakker met het gevoel dat het een bijzondere dag is. Dora, Olivia en Johanna krijgen nooit een brief, maar vandaag wel.Daarin staat dat hun leven op is, vandaag is de laatste dag.Komaan, wat een onzin. Wie heeft die brief geschreven? Ze gaan helemaal niet dood. Ze zijn nog niet klaar met leven, ze denken er niet aan om er ooit mee op te houden.Of ze denken er toch niet veel aan. Of ze denken er nu misschien iets meer aan dan gewoonlijk. Wat moeten ze inpakken om mee te nemen, als ze dan toch dood gaan?Maar ze willen nog zoveel doen: de Himalaya beklimmen, vechten met zeerovers, of gewoon, hun dagelijkse ochtend-gymnastiek.

Een muzikale vertelling over drie oude vrouwtjes die niet willen ophouden met leven.

1

Suggesties VOOR de voorstelling:

Het principe van deze lesmap is eenvoudig.Gedurende drie dagen voor de voorstelling wordt telkens rond hetzelfde tijdstip een brief onder de klasdeur geschoven. Zonder dat iemand de bezorger kan zien. De brief wordt door één van de kinderen van de klas opengemaakt en aan de anderen getoond. Je kunt hem zelf nog eens voorlezen en hen sturen in de beoogde richting.Op de dag van de voorstelling is er geen brief meer voor de klas maar in het begin van de voorstelling krijgen de oude vrouwtjes net op dezelfde manier een brief.

In deze lesmap zijn er tevens een aantal suggesties voor nabespreking van de voorstelling en een aantal opdrachten voorzien.Je vindt op de volgende bladzijden telkens de brieven en daarna voor elke brief een aantal suggesties om daarrond te werken. Vul gerust aan met eigen ideeën.De kinderen leggen na de voorstelling zelf de puzzelstukjes bij elkaar. Voor hen is de ervaring van de suggestie en nieuwsgierigheid het belangrijkst.Na de voorstelling kan je de verschillende brieven terug boven halen en daarmee de voorstelling bespreken. Meer daarover in het deel over de nabespreking (blz 8).

De brieven:

DAG 1. Brief 1: (bijlage1)

Daarop staat:

Nooit krijg ik een brief, nooit krijg ik een kaartje.Alsjeblief, als er wat tijd overschiet... luister naar mijn lied.xxx

+link lied: http://auurk.synology.me:5000/fbsharing/pCLwPmbc

Dit is de tekst van het lied:

Nooit krijg ik een briefNooit krijg ik een kaartje‘k Wacht al dagenlangop een briefje van mijn neef uit Amsterdam

Nooit krijg ik een briefNooit krijg ik een kaartje‘k Wacht al dagenlangop een kaartje van mijn tante uit Vietnam

Nooit krijg ik een briefNooit krijg ik een kaartje‘k Wacht al dagenlangNooit krijg ik een pakje of een zakje of een heerlijk zoet gebakje Lieve postman alsjeblief vergeet me niet

2

Mogelijk gesprek waarbij je naar eigen keuze dieper kunt ingaan op deze vragen:

Wie heeft er al eens een brief/kaartje gekregen?Welke soorten brieven/kaartjes bestaan er?Wie heeft er al eens een brief/kaartje gestuurd?Waarom schrijven mensen brieven? Zijn dat altijd leuke brieven? Wat moet je allemaal doen om iemand een brief te bezorgen? Wie heeft deze brief geschreven?Als je naar de link gaat (lied): heeft de zanger van dit lied de brief aan jullie geschreven of vertegenwoordigt de zanger mensen die nog nooit een brief gekregen hebben?Wat betekent: xxx?Waarom xxx?Zijn mensen eenzaam omdat ze nog nooit een brief gekregen hebben?Ben jij al eens eenzaam geweest?Of zou jij graag eens helemaal alleen zijn? Of ben je bang om alleen te zijn met jezelf? Zou je je vervelen? Is het niet goed om je af en toe te vervelen?Zijn mensen gemaakt om alleen te zijn of om samen te leven?Beteken je graag iets voor de ander?

Brieven schrijven en vooral ook brieven krijgen is erg leuk. Ook al zijn het kleine briefjes, kleine boodschapjes, een complimentje, vragen over de speeltijd, een knutselwerkje, een cadeautje,...

Bij deze brief kunnen volgende opdrachten ingevuld worden:

* Wil je graag iets zinvols doen voor anderen? Maak een mooi kaartje voor iemand die je (nog) niet kent. Dat kan gaan van kin-deren uit eigen school tot mensen uit de buurt of zelfs het nabije of verre bejaardentehuis. Steek het in hun brievenbus en schrijf er je naam en schooladres op. Misschien schrijven ze wel terug? Zo leer je vast en zeker nieuwe mensen kennen.

*In een knutselles kun je de kinderen elk een brievenbus laten maken van een schoendoos. Zo kunnen ze de rest van het jaar brieven naar elkaar en naar jou schrijven.Een paar regeltjes:- Als je een brief krijgt, moet je eentje terugschrijven.- Er moet een naam op de brief staan- Bij ‘lelijke’ brieven (schelden, pesten,...) gaat de bus van de brievenschrijver tijdelijk dicht. * Je kunt voorlezen uit: ‘Brieven aan bijna niemand anders’ van Toon Tellegen.ISBN9789045113203 Querido, 2012Toon Tellegen heeft een heleboel boeken voor kinderen geschreven waarin dieren het middelpunt van het verhaal zijn. In dit boek schrijven dieren brieven naar elkaar. De verhalen zijn filosofisch van aard, grappig en ontroerend. Een boek om te koesteren.

De boodschap van deze brief:

- Nieuwsgierigheid opwekken door deze geheimzinnige brief (wie heeft deze brief /dit lied geschreven, wie is dat, hoe leeft hij/zij, of gaat het lied over andere mensen dan de zanger, zingt hij enkel over die mensen die nog nooit een brief gekregen hebben?)- Gevoelens (is de schrijver van de brief verdrietig, eenzaam?)- Samenleven (iets aanwakkeren wat verloren gaat in onze hedendaagse technologische maatschappij van mailver-keer en sms’en, namelijk brieven en kaartjes schrijven naar elkaar.)

3

DAG 2. Brief 2 (bijlage2)

Daarop staat:

Dromen, dromen, dromen. Knipper drie keer met je ogen. Word je wakker of niet? Luister naar ons lied. xxx

link lied: http://auurk.synology.me:5000/fbsharing/BUjB7Z1x

Dit is de tekst van het lied:

Als mama ‘s avonds naar me roept ‘t is bedtijd mijn kapoenben ik nog helemaal niet moeheb nog zoveel te doen‘k wil puzzels maken, noten kraken, spelen met de honddat slapen is echt tijdverlieswou dat het niet bestond

Bij ‘t eerste kraaien van de haanzit ik nog mijlenverin dromenland, daar ben ik een bekende voetbalster. de stadium-omroeper brult luid door de microfoon‘t is echt wel tijd om op te staanjij luie sperzieboonBegrijp nu toch dat ik geen ochtendmens ben alsjeblieft Waarom zijn andere mensen s ochtends vroeg al zo actief?

1-2-3En we buigen door de kniesteek je handen nu naar vorenstraks dan voel je je herborenlaat je billen nu eens trillenspring maar in het rondochtendgymnastiek dat houdt ons fit houdt ons gezond ochtendgymnastiek dat houdt ons fit houdt ons gezond

4

De boodschap van deze brief:

- Nadenken over onze dromen en dromen over onze wensen en toekomstplannen. - Toekomstbeeld van de leerlingen individueel en in groep.- Hoe ziet jouw wereld er uit nu, binnen 20 jaar, binnen 60 jaar,...?- Zijn er dromen die nooit uit zullen komen?- Moet je, als je groot bent, wakker worden en meedraaien in een wereld waar ‘werken’ op de eerste plaats staat of mag je ook nog eens dromen, of zelfs lui zijn?

5

Mogelijk gesprek waarbij je naar eigen keuze dieper kunt ingaan op deze vragen: Heb je ook soms van die dagen dat je liever in je warme bedje wil blijven liggen en verder wil dromen?Wat was je mooiste droom ooit?Heb je soms nare dromen?Bij wie kun je terecht als je een nare droom gehad hebt?Als je droomt, droom je dan soms over later, als je groot bent?Droom je soms overdag, en niet alleen tijdens de nacht? Waarover droom je dan?Mag je, als je later groot bent, nog dromen of niet? Moet je dan werken?Moeten we zelf later ook gaan werken? Ook als je niet van werken houdt?Moeten we veel belang hechten aan werk? Of enkel als het ons kan helpen om ons zelf te ontplooien en om de wereld beter te maken?Kan een zware inspanning ons voldoening geven? Bijvoorbeeld?Is het goed om te zoeken naar werk dat goed bij je past?Draait het leven om werken alleen? Hoe ervaren jullie het thuis, als kinderen?

Bij deze brief kunnen volgende opdrachten ingevuld worden:

*Het refrein van het lied wordt ook gebruikt tijdens de voorstelling.Het is een aanstekelijk refrein, waarop allerlei dansjes verzonnen kunnen worden.Je kunt klassikaal brainstormen over danspasjes en ze inoefenen bij het beluisteren van het lied.

*Je kunt de klas in groepjes verdelen en ze nieuwe strofes laten verzinnen over hun dromen. Waarbij ze leren rijmen en hun dromen leren verwoorden.

Bij t eerste kraaien van de haan .......................In dromenland, daar ben ik .................. ...................................................... ‘t Is echt wel tijd om op te staanJij luie .............................................

http://auurk.synology.me:5000/fbsharing/9OFaPmL1 is de link voor de instrumentale versie van ‘Ochtendgymnastiek’

*Je kunt de kinderen een portret laten maken van hoe ze denken dat ze er nu uitzien, binnen 20 jaar, binnen 60 jaar. (Dat kan met attributen, zaken die een link hebben met hun hobby’s, talenten, dromen,...) En die portretten verwerken in een collage zodat je drie grote klasfoto’s krijgt. Eén van nu, éen van binnen 20 jaar, éen van binnen 60 jaar.

*Je kunt de leerlingen hun wensdromen en toekomstbeeld van zichzelf laten opschrijven en opbergen in een verzegelde envelop. Hoe zullen ze er uitzien? Hebben ze kinderen? Wat voor beroep oefenen ze uit? Wonen ze nog in België of trekken ze de wijde wereld in?Ze mogen die verzegelde envelop waarop staat: ‘ik beloof aan mezelf deze envelop pas te openen op .../.../2035’ meenemen naar huis en thuis goed bewaren. Binnen 20 jaar mogen ze die pas terug open maken.

DAG 3. Brief 3 (bijlage 3)

Daarop staat:

RIP. Drie oude vrouwtjes die niet dood wilden. Niet meer, niet minder.

De boodschap van deze brief:

Een mysterieuze brief, vrij in te vullen naar de fantasie van de kinderenMogelijk gesprek waarbij je naar eigen keuze dieper kunt ingaan op deze vragen:Wat zou dit kunnen betekenen? Wat betekent RIP?Zou dit een titel van iets zijn?Als het een titel zou zijn... is het dan de titel van:- een gedicht? (Hoe zou het dan gaan? Rijmt het?)- een kunstwerk?- een boek? (Welk soort boek? Over de liefde? Een sprookje? Of niet? Sterven ze op het einde of niet?)- een affiche? (Welke kleuren worden gebruikt? Welke soort letters?)- een schilderij? (Van een beroemde schilder? Is het een oud schilderij?)

Bij deze brief kan volgende opdracht ingevuld worden:

Je kan de klas in groepjes verdelen en de groepjes een verhaal, een affiche, een gedicht, een kunstwerk of een schil-derij laten uitwerken. De enige voorwaarde is dat ‘Drie oude vrouwtjes die niet dood wilden’ de titel wordt. Voor de rest laat je het over aan de fantasie van de kinderen.

6

Suggesties NA de voorstelling:

Verwerking van de voorstelling.

Op dit moment heb je de voorstelling gezien en beleefd.De voorstelling roept heel wat levensvragen op, daarom kan de nabespreking filosofisch benaderd worden zodat de kinderen kritisch gaan nadenken over de thema’s die aangehaald worden.Een paar tips:Bij het filosoferen met kinderen worden vragen gesteld die geen eenduidig antwoord hebben. Door hier gezamenlijk bij stil te staan, en kinderen volledig de ruimte te geven voor het zelfstandig ontdekken van een antwoord en het samen reflecteren op elkaars ideeën, kan het bijdragen aan de ontwikkeling van vaardigheden als kritisch en creatief denken.Laat de kinderen aan het woord; als leerkracht stel je vragen, en geef je kinderen de aandacht. Laat je eigen mening dus achter-wege. Hierdoor geef je kinderen de volledige ruimte om hun eigen mening te vormen, en zullen ze zich niet laten leiden door verwachtingen of gewenste antwoorden. Dit betekent ook dat je meningen van kinderen op een gelijke manier beoordeelt.Spring niet te snel van de ene naar de andere vraag: kinderen willen graag hun mening uiten en die van anderen horen. Alleen als er langer bij een vraag stil wordt gestaan kan een gesprek zich goed ontwikkelen.

Verwerking 1: De brieven.

Vraag eerst wat ze van de voorstelling vonden.- Wat vonden ze leuk? Wat vonden ze triestig? - Wat hebben ze gezien, gehoord, gevoeld?- Wat vonden ze van de drie oude vrouwtjes?- Wat vonden ze van de muziek?- Is hen iets opgevallen? (De kans is groot dat de kinderen de puzzelstukjes al in mekaar hebben laten vallen en de link tussen de brieven en de voortselling zelf gelegd hebben.)

A. Brief 1- link met - brief 3 en de dood

Drie oude vrouwtjes die nog nooit een brief ontvangen hebben.Tot ze op een dag een brief krijgen.Maar in die brief staat te lezen dat ze nog slechts één dag te leven hebben...

We krijgen hier te maken met de dood. De kinderen zullen beseffen dat de 3 oude vrouwtjes sterven op het einde van de voorstelling. De titel verwijst ook naar de derde brief. Rip Rip Hoera verwijst naar hiep hiep hoera, lang zullen ze leven... Hier zullen ze niet lang meer leven....

Wanneer er plots iemand uit onze omgeving sterft, is het meestal onbegrijpbaar dat die persoon er plots niet meer is.Sommigen zullen er misschien al mee te maken hebben gehad in hun familie, of een onverwacht overlijden van hun huisdier. Anderen zullen door verhalen zich een beeld hebben gevormd van doodgaan.

Probeer in een gesprek dit thema voorzichtig te bespreken. Het is niet de bedoeling dat er absolute klaarheid is.

7

Probeer gewoon de kinderen te laten nadenken. Door te luisteren naar elkaars (en jouw) ideeën, zullen ze zich een beeld vor-men over doodgaan.

Mogelijk gesprek waarbij je naar eigen keuze dieper kunt ingaan op deze vragen:

Wie of wat kan er allemaal doodgaan?Ken je iemand die gestorven is? Familielid? Huisdier? Hoe voelde je je? Hoe denk je daaraan terug?Wat gebeurt er met je als je sterft?

En daarna? Wat denk je zelf?Doet het pijn om dood te gaan?Heeft er al iemand een begrafenis meegemaakt? Hoe voelt dat? Wat gebeurt daar allemaal? Hoe beleven ze dat in andere landen?Waarom zijn mensen verdrietig als iemand sterft?Hoelang duurt dat verdriet?Wat kun je doen als je verdrietig bent?Wat kun je doen als anderen verdriet hebben om iemand die gestorven is?

Bij deze verwerking kunnen volgende opdrachten ingevuld worden:

*We beluisteren het lied: ‘Dag theepot’

link :http://auurk.synology.me:5000/fbsharing/bNKp7aRy

Dag theepot, zo’n fijne pot was jij Ach theepot, je leven is voorbijDag theepot, je was een goede vriend Ach theepot, dit heb je niet verdiend

We konden al die jaren, de thee in je bewaren Kruidenthee, kamille thee, bessen thee of earl-grey Lapsang Souchon of CeylonEr was geen thee, die jij niet kon

Dag theepot, zo’n fijne pot was jij Ach theepot, je leven is voorbijDag theepot, je was een goede vriend Ach theepot, dit heb je niet verdiend

Thee was heet, de thee was koud, de theepot was al vreselijk oudMaar hij schonk zo goed, hij schonk zo fijn, bij regen of bij zonneschijn

Ach theepot, hoe droevig is je lot Dag theepot, je bent voorgoed kapot

Als iemand in je nabijheid sterft, dan denk je aan de goeie dingen die hij/zij voor jou deed. Dan denk je aan herinneringen.De theepot, een goeie vriend met veel talenten, verdient een eerbetoon.Er werd een lied voor hem geschreven.We herdenken de overledenen ook elk jaar op 1 en 2 november. Of we denken er vaker aan, niet enkel op die data... Wat doen we dan?Je kunt met je klasje nadenken welke eer betonen je kunt maken voor een overledene.

*Als inleiding bij het beluisteren van het lied:De theepot kun je als symbool behouden. Een kapotte theepot op tafel plaatsen. Thee zetten en bewaren in een thermoskan (tja, iemand die gestorven is, is niet vervangbaar...) en klinken op de oude theepot en proeven van de thee.

*Er een muzische opdracht aan koppelen. Hoe kunnen we de kapotte theepot begraven? In een mooi versierde doos? Maken we een gedicht voor hem? Zingen we voor hem?

8

*De kinderen kunnen ook iets maken voor iemand die hen dierbaar was/is.

*Voorlezen uit het boek: ‘Martha’ van Pieter Gaudesaboos. ISBN 9789020998023Martha’s vrienden zijn heel verdrietig als ze sterft.Terwijl ze haar huis opruimen, vinden ze één voor één iets bijzonders. Iets wat hen speciaal herinnert aan een mooi moment met Martha. Wat een geweldige vriendin was ze toch... Een warm verhaal over oneindige vriendschap!

*Als je naar wereldgodsdiensten en culturen kijkt, verschillen herdenkingen enorm. Het is fijn om er een wereldbol bij te halen.Dia de los muertos in Mexico. Dit is een echt feest, mensen brengen eten en drank naar de graven van hun overleden familieleden en vrienden. Kinderen die gestorven zijn, krijgen speelgoed op hun graf.

In Haïti worden luide nachtelijke trommelfeesten gehouden om Baron Samedi wakker te maken, de god van de dood.

In Korea houden ze rituele dansfeesten om de doden te eren.

In Nepal maakt de familie van de overledene van dat jaar, een constructie uit bamboe waaraan kleren, papieren versiering en foto’ s worden gehangen.

In sommige Afrikaanse culturen worden voor belangrijke momenten in het jaar rituelen gehouden om te vragen dat de zielen van de overledenen hen zouden beschermen tegen het kwade.

In de Islam worden doden zonder kist begraven op hun rechterzij met het aangezicht richting Ka’aba In Mekka.

Bij orthodoxe joden zijn bloemen zeer ongepast bij een begrafenis. Volgens hen moet dit zo sober mogelijk gebeuren.

Hindoes vinden dat het huis van een overledene zeer proper moet zijn. Dweilen mag, stofzuigen niet omdat dan de geest zou kunnen verdwijnen. Om diezelfde reden mag er in het huis niet gekookt worden

B. Brief 2 -link met- het leven en dromen

Mogelijk gesprek waarbij je naar eigen keuze dieper kunt ingaan op deze vragen:

Waarom leven we?Waarvoor leven we?Zijn er verschillende manieren om te leven?Misschien droomt de ene er van om heel rijk te worden en in een mooi huis te wonen. Iemand anders droomt er van om anderen te helpen, geld is niet van belang. Kunnen we dan makkelijk samenleven als we andere ideeën hebben over het leven?Misschien hoef je niet bang te zijn van deze tegenstellingen. Die zijn juist leuk want het zet ons aan om na te denken. Je ideeën helpen ook om je eigen plaats te vinden in de wereld. Je mag best boos zijn als je ideeën niet overeenstemmen met die van anderen maar luisteren en tegelijk uitkomen voor je mening helpen ons om in harmonie samen te leven.Stel nu dat je zelf mag kiezen hoe oud je kunt worden, hoe oud wil je dan worden?...Wat zou je dan nog allemaal doen in je leven?Zou je je niet vervelen?Hoe zul je er dan uitzien?Zijn er voordelen van oud worden? Nadelen?Welke mensen wil je nog allemaal tegenkomen in je leven? Welke mensen heb je echt nodig in je leven?Komt er een moment in je leven dat je niemand meer nodig hebt maar dat het gewoon leuk is dat anderen er zijn?

9

Verwerking 2: Muziek

*Je kunt alle liedjes nog eens beluisteren met je klas en meezingen en dansen, herinneringen ophalen uit de voorstelling en bespreken waarom die herinnering nu net zo bijzonder is voor die leerling.

*In de voorstelling maken de drie oude vrouwtjes ritmische muziek met timmermateriaal. Om muziek te maken heb je verdacht weinig middelen nodig. Bijna alle spullen in je omgeving kunnen worden aangewend om een hit te maken. Balpengeklik, bestekgerammel, potten- en pannengedrum, papiergescheur, deurgepiep, lichaamsgeluiden.Vraag eens aan je groep om allemaal een ander geluid te produceren, niet te zacht, maar zeker niet te hard. De kans is groot dat je zo vlug mogelijk de klas wilt verlaten om deze herrie te ontvluchten! Wanneer je nu één kind vraagt om zijn geluid in een ritme om te zetten en telkens een ander kind zijn/haar geluid eraan toe laat voegen, krijg je zeer snel een bezwerend, dansbaar muziekstuk. Het kind dat begonnen is, stopt als eerste en uiteindelijk maakt degene die het laatst begonnen was een einde aan het muziekstuk.

Voorbeeld: link: http://auurk.synology.me:5000/fbsharing/5Ui6O0Ki

Verwerking 3: Brieven aan de drie oude vrouwtjes

Als afsluiter kun je met je klasje brieven schrijven met of zonder tekeningen aan de drie gestorven oude vrouwtjes, om ze te herdenken.Na de klasgesprekken en opdrachten zullen ze zeker weten wat te schrijven.

Je kunt ze opsturen naar: Toon vzw

filmpjes over de voorstelling vind je via deze links:

https://www.youtube.com/watch?v=1yEfIYSQSLoenhttps://vimeo.com/125178830

toonVZW@gmail.com

De Kleine StooringheBlinde Rodenbachstraat, 238800, Rumbeke

10

Nooit krijg ik een brief,

nooit krijg ik een kaartje.

Alsjeblief,

als er wat tijd overschiet...

luister naar mijn lied.xxx

link lied: http://auurk.synology.me:5000/fbsharing/pCLwPmbc

Dromen, dromen, dromen.

Knipper drie keer met je ogen.

Word je wakker of niet?

Luister naar ons lied. xxx

link lied: http://auurk.synology.me:5000/fbsharing/BUjB7Z1x

RIP.

Drie oude vrouwtjes die niet dood

wilden.

Niet meer, niet minder.