Lentiz netwerk 1

Lentiz netwerkRelatiemagazine van Lentiz onderwijsgroep voor onze partners in de regio

Lentiz blijftVinus Zachariasse: ‘olietijdperk was maar tijdelijk’

Anne Frank vandaag

Techniek moet terug in straatbeeld

Jaargang 3, mei 2013

2 Lentiz netwerk

Inhoud van dit magazine

ColofonRedactie en interviews Point to Point Communicatie, GorinchemEindredactie Lentiz onderwijsgroep PR & Communicatie Alma Cornelissen, Francine BoerstoelHoofdredactie Lentiz onderwijsgroep Raad van Bestuur Gert KantVormgeving en fotografie Lentiz onderwijsgroep PR & Communicatie Richard KokDrukwerk Nadorpdruk Poeldijk

Copyright© mei 2013, Lentiz onderwijsgroep.Niets uit deze uitgave mag op enige wijze worden verveelvoudigd zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Lentiz onderwijsgroep.

Foto omslag:Vinus Zachariasse beseft dat biobased toepassingen – plastics uit tomaten-bladeren en zonnepanelen waarin algen de energie uit de zon vastleggen – soms als science fiction klinken. “Maar dat geldt voor iedere nieuwe ontwikkeling. Begin twintigste eeuw was er bijvoorbeeld nog geen infrastructuur van benzinestations. Mijn visie: voordat er olie was, was de hele samenleving biobased. Na het ‘intermez-zo’ van het olietijdperk moeten we weer terug naar die situatie van een biobased society.”

Lentiz netwerk is het relatiemagazine van Lentiz onderwijsgroep voor ondernemingen, organisaties en onderwijsinstellingen in de regio’s Mainport, Greenport en Cittaslow.

Column: De verbinding | 3 Duurzaamheid is een vanzelfsprekendheid, zegt Gert Kant, voorzitter Raad van Bestuur Lentiz

Het visitekaartje van... | 4 Frederieke van der Vloed , directeur Lentiz | Floracollege

‘Het olietijdperk was tijdelijk; nu moeten we terug naar biobased’ | 5 Voorzitter Vinus Zachariasse van de Wetenschappelijke en Technologische Commissie voor biobased breekt een lans

voor de biobased society

Grenzeloos ondernemen: ‘Jongeren van nu herkennen zich ook in Anne Franks verhaal’ | 8 Levien Rouw van de Anne Frank Stichting zet met Lentiz een uitwisselingsproject op

Lentiz werkt: ‘Techniek moet terug in het straatbeeld’ | 12 Verandermanager Dolf Bierhuizen weet hoe je jongeren in Waterweg-Noord voor techniek laat kiezen

Hoe is het nu met... | 14 Iliass Bel Hassani, oud-leerling en profvoetballer bij Sparta 1

Lentiz Tweets | 14

Ons netwerk: Nieuwe opleiding Greenhouse Training & Technology | 15 Een nieuw concept voor kennisexport uit de Greenport

Lentiznieuws | 18 Lichtgevende honden, lammetjesseizoen en een charity shop

Lentiz netwerk 3

De verbinding

Overal in onze directe omgeving gonst het van de duurzame bedrijvigheid.

Streekproducten uit Midden-Delfland, stadslandbouwers in Rotterdam, het

belang van voedselveiligheid in het Westland. Kwaliteit van leven. Sustainability.

Biobased society. Circulaire economie. Dit nummer van Lentiz Netwerk vertelt de

verhalen achter deze thema’s.

Want ook Lentiz loopt voorop in de vergroening. Nieuwbouw is vanzelfsprekend

duurzaam. Papier en andere materialen zijn FSC gecertificeerd. Cradle-to-crad-

lematerialen en andere vormen van hergebruik zijn usance geworden. Duurzaam

inkopen is eigenlijk een pleonasme.

Geen wonder als je zoals wij dagelijks met jonge mensen werkt, zeggen Vinus

Zachariasse en Dolf Bierhuizen. Beiden zijn ervan overtuigd dat je de jongeren

van nu niets meer hoeft te vertellen over duurzaamheid. Die mindset is er al.

Aan onze scholen de taak om hierop in te spelen. Inspirerend en innovatief.

Samen met de partners van Lentiz in onze regio of in het verre China of India.

Dit vertaalt zich ook in nieuwe opleidingen, die in de maak zijn. Biobased,

technologie, klimaat, stadslandbouw zijn hier voorbeelden van. Dus een ding

is duidelijk. Om in termen van duurzaamheid te spreken: Lentiz blijft!

Gert Kant

Voorzitter Raad van Bestuur

Reageren kan! netwerk@lentiz.nl

Lentiz blijft!

‘De mindset is er al’

4 Lentiz netwerk

Het visitekaartje van

Naam: Frederieke van der Vloed

Functie: directeur Lentiz | Floracollege

Organisatie: Lentiz onderwijsgroep

AchtergrondVoordat ik begin dit jaar bij Lentiz aan de slag ging, werkte

ik als regiomanager in het speciaal onderwijs. Het is dus

nieuw voor mij om op één locatie te werken. Het is leuk

om meer bovenop de dagelijkse gang van zaken op school

te zitten. Bovendien komt mijn ervaring goed van pas: ik

ben gewend om te zoeken naar verbinding in de regio, wat

heel goed aansluit bij de ambities van Lentiz. Verder heb

ik lang in het onderwijs gewerkt als consultant, dus ik heb

veel vergelijkingsmateriaal als het gaat om bijvoorbeeld

kwaliteitsontwikkeling.

FocusDe kernwaarden van het Floracollege passen bij wie ik

ben: betrokken, ondernemend en resultaatgericht. Daarin

wil ik het goede voorbeeld geven. Ik voel me vanuit mijn

achtergrond betrokken bij alles wat te maken heeft met

passend onderwijs. Toen ik hier begon, ben ik gelijk

voorzitter geworden van het samenwerkingsverband. Andere

aandachtspunten zijn de verdere intensivering van contacten

in de regio en de mogelijkheden van digitalisering in ons

onderwijs. Ik zie mezelf als een echte verbinder, dus ik heb

het idee dat ik bij Lentiz goed op mijn plek zit.

‘Ik zie mezelf als een echte verbinder’

Frederieke van der Vloed

Lentiz netwerk 5

Voorzitter Vinus Zachariasse, commissie biobased

Het antwoord op de olieafhankelijke maatschappij heet de biobased society met een economie waarin biomassa olie

vervangt als belangrijkste grondstof. Het ministerie van EZ ziet kansen voor Nederland en stelde een Wetenschappelijke

en Technologische Commissie (WTC) in om de mogelijkheden van een biobased toekomst te onderzoeken. Conclusie: als

één land het in zich heeft om leidend te worden in biobased ontwikkelingen dan is het Nederland, dat sterk is in agro,

chemie en logistiek, zegt voorzitter Vinus Zachariasse van de commissie. Als het aan hem ligt, maken we de omslag

liever vandaag dan morgen.

Vinus Zachariasse, voorzitter commissie biobased

‘Het olietijdperk was tijdelijk; nu moeten we terug naar biobased’

‘Er is behoefte aan nieuwe perspectieven en nieuwe technologieën’

6 Lentiz netwerk

‘Zonde om biomassa te verbranden voor energie, terwijl er zoveel hoogwaardiger toepassingen zijn’

Plant bottlePlastics uit tomatenbladeren en zonnepanelen waarin biologische solar cells de energie uit de zon vastleggen: een biobased economy klinkt in eerste instantie misschien als pure science fiction. “Dat geldt voor iedere nieuwe ontwikkeling”, vertelt Zachariasse. “Die staat eerst op achterstand ten opzichte van de bestaande processen, maar dat zegt niets over de levensvatbaarheid ervan. Begin twintigste eeuw was er bijvoorbeeld nog geen infrastructuur van benzinestations. Dat kun je je nu ook niet meer voorstellen. De tekenen voor biobased zijn op dit moment gunstig: grote bedrijven denken bijvoorbeeld serieus na over deze ontwikkeling. Coca Cola komt met de ‘plant bottle’, een fles uit biomassa. Mijn visie: voordat er olie was, was de hele samenleving biobased. Na het ‘intermezzo’ van het olietijdperk moeten we weer terug naar die situatie van een biobased society.”

Een tijd van duurzaamheidDe term ‘biobased society’ gebruikt Zachariasse liever dan ‘biobased economy’. Het gaat namelijk niet alleen om een verandering in het technisch-economische proces, legt hij uit: “Het is vooral ook een maatschappelijke verandering: een kwestie van oriëntatie en van regelgeving. Onze commissie heeft een analyse gemaakt van de grootste struikelblokken op weg naar een biobased society. We zagen dat veel van de regelgeving is gestoeld op een petrochemische basis, en dat daar belangrijke knelpunten liggen. Terwijl de maatschappij er wel klaar voor is. We leven in tijden van duurzaamheid en jonge mensen vinden biobased een heel vanzelfsprekende ontwikkeling. Bovendien: het is een feit dat fossiele brandstoffen opraken, dus uiteindelijk wordt biobased het economisch verstandige alternatief.”

TopcommissieVoor Zachariasse zelf is biobased evengoed een vanzelfsprekendheid. Als voorzitter van de Groene Kennis Coöperatie GKC weet hij wat er speelt in de wereld van het groen. Eerder was hij onder meer bijzonder hoogleraar aan Wageningen Universiteit en directeur van het landbouweconomisch instituut LEI. In die hoedanigheid hield hij zich voortdurend bezig met strategie en innovatie in de landbouw en het landbouwbeleid. Daarom zit hij nu in de Wetenschappelijke en Technologische Commissie aan tafel met andere mensen die hun sporen hebben verdiend in het bedrijfsleven of in onderwijs en onderzoek. De leden van de commissie werkten onder meer in de top van Shell, DSM en Wageningen Universiteit.

Lentiz netwerk 7

Win-winsituatieEen rode draad in Zachariasses werk was het samenbrengen van economische voorspoed en duurzame ontwikkeling. Die win-winsituatie is precies ook het uitgangspunt van de biobased society: in feite draait die om het optimale gebruik van de beschikbare biomassa. Om voorbeelden uit de praktijk zit Zachariasse niet verlegen. “In Wageningen wordt onderzoek gedaan naar een betere verwaarding van gras. Als je gras perst, kun je het sap heel goed gebruiken voor voedings- en veevoertoepassingen. Van de vezels kun je papier en andere materialen maken. Een ander voorbeeld is Solanyl, een afbreekbaar bioplastic vervaardigd uit zetmeelbevattend snijwater uit de fritesindustrie. Zowel in de primaire land- en tuinbouw als in de verwerkende industrie zullen processen meer vanuit het kringloopperspectief worden ingericht. Als je de bioraffinage bijvoorbeeld lokaal doet, bespaar je ook nog veel energie die met het transport gemoeid is. Zo blijft er geen afval over, alleen een nuttig product, en is de kringloop gesloten. In Nederland zijn alle voorwaarden aanwezig om dat proces goed in te richten: een sterke chemische sector, goede logistiek en een innovatieve landbouwsector.”

Biobased hotspotsOp een aantal plekken in Nederland is de biobased-gedachte dan ook al doorgedrongen. Zachariasse noemt Chemelot in Limburg en het terrein van Sabic in Bergen op Zoom als biobased hotspots. “Het werkgebied van Lentiz vind ik in dat opzicht ook heel interessant”, zegt Zachariasse. “Tuinbouw, logistiek en raffinage komen er samen. Bovendien zijn steeds meer

tuinders gewend te bedenken hoe ze meer uit hun gewas kunnen halen. Van de plantenresten uit hun kas maken ze verpakkingsmaterialen. Of ze gebruiken aardwarmte om van hun tomatenoverschot gedroogde tomaatjes te maken. Met de Rotterdamse haven om de hoek zijn er ook nog eens mogelijkheden om biomassa te importeren en verwerken.”

Biobrandstof minder interessantAan de import van biomassa zitten wel haken en ogen. De bekendste discussie rond biobased draait om de vraag: mag je biobrandstof maken van gewassen die elders in de wereld de hongerigen kunnen voeden? “Ik vind biobrandstof de minst interessante biobased toepassing”, zegt Zachariasse. “Het is zonde om biomassa te verbranden voor energie, terwijl er zoveel hoogwaardiger toepassingen zijn, júíst op het gebied van voeding. De hoeveelheid biomassa die nodig is voor de vervanging van grondstoffen in de chemische industrie legt een veel beperkter beslag op biomassa, dan wanneer we alle transportbrandstoffen uit biomassa zouden willen halen. Ik ben dus voor een combinatie van biobased en fossiel. En hoewel aan schaliegas nog veel mitsen en maren zitten, vormt dat in principe een veel betere partner voor biomassa dan olie: schaliegas voor energie en biomassa voor de ingewikkelder verbindingen.”

Een zee van mogelijkhedenEr zijn bovendien manieren om biomassa te genereren zonder het bestaande landbouwareaal te belasten. Hier liggen volgens Zachariasse nog grootse kansen.

“Kijk naar het werkgebied van Lentiz, dicht bij de kust”, zegt hij. “De zee is naar mijn idee het grote onontgonnen gebied als het om biobased gaat. Er wordt al wel mondjesmaat geëxperimenteerd met het gebruik van algen en zeewier, maar veredeling zoals we die in de land- en tuinbouw kennen, komt nog nauwelijks voor. Als we straks grote windmolenparken voor de kust hebben, is het toch fantastisch als er tussen de molens zeewier gekweekt wordt? Daarmee is van alles mogelijk: voeding, veevoer, noem maar op.”

Biobased in iedere opleidingZachariasse is overtuigd van de noodzaak én de levensvatbaarheid van een omslag naar biobased. “Maar het is een kennisintensief traject”, waarschuwt hij. “Er is behoefte aan nieuwe perspectieven en nieuwe technologieën. Niet alleen in de groene sector, maar ook in de chemie en de processing. Innovatie is in Nederland sterk gekoppeld aan de topsectoren, maar het kenmerk van biobased is nu juist dat het dwars door die sectoren heen loopt. Het is mooi dat Lentiz nu bezig is met een biobased-opleiding. Maar uiteindelijk moeten de modules uit die opleiding volgens mij geïntegreerd worden in iedere opleiding. Zo zorg je ervoor dat de benodigde innovatie een vanzelfsprekendheid wordt in de hele maatschappij. Voor het groene onderwijs geeft deze ontwikkeling bijzondere kansen: stel je eens voor wat het betekent als biobased, dus toegepaste biologie, het centrale kennisdomein wordt. Dat zal de belangstelling voor het groene onderwijs en de groene kenniskolom zeker ten goede komen.”

‘Jonge mensen vinden biobased een heel vanzelfsprekende ontwikkeling’

‘De zee is het grote onontgonnen gebied als het om biobased gaat’

8 Lentiz netwerk

‘Jongeren van nu herkennen zich ook in Anne Franks verhaal’Het verhaal van Anne Frank is het verhaal van een gewoon meisje, met gewone overpeinzingen, maar onder buiten-gewone omstandigheden. De afdeling Educatie van de Anne Frank Stichting vertelt het levensverhaal van Anne Frank en vertaalt dat voor scholen wereldwijd naar thema’s in onze huidige maatschappij. Coördinator internationale projecten Levien Rouw werkt samen met Lentiz | Dalton MAVO aan een uitwisselingsprogramma met Polen.

Levien Rouw, Anne Frank Stichting

Internationalisering is een must voor ondernemers en organisaties in de Mainport, Greenport en Cittaslow.Als kenniscentrum volgt Lentiz onderwijsgroep de ontwikkelingen in de markt op de voet. Wereldwijd.

Grenzeloos ondernemen

Levien Rouw, coördinator internationale projecten Anne Frank Stichting

‘Ik ben heel enthousiast over de internationale

dimensie’

Lentiz netwerk 9

‘Jongeren van nu herkennen zich ook in Anne Franks verhaal’

Relatie met PolenZowel voor de Dalton MAVO als voor de Anne Frank

Stichting is de link met Polen snel gelegd, vertelt

Rouw: “Nergens in Europa is het trauma van de

Tweede Wereldoorlog zo groot als in Polen. Veel

concentratiekampen stonden op Pools grondgebied

en veel Polen, Joods en niet-Joods, werden slachtoffer

van de nazi’s. We werken daarom al veel samen met

Poolse partners. Voor Lentiz is de link heel anders.

In het werkgebied van de scholen wonen veel

Polen, die bijvoorbeeld in de tuinbouw werken. Heel

verschillende invalshoeken, maar thematisch zijn er

raakvlakken. Discussies over acceptatie en uitsluiting

zijn ook in deze tijd actueel.”

Reizende tentoonstellingDe samenwerking tussen de stichting en de school

wordt nog verder uitgewerkt, maar een vaste

activiteit van de Anne Frank Stichting is de reizende

tentoonstelling ‘Anne Frank – een geschiedenis

voor vandaag’. “Voor die tentoonstelling werken we

met peer education”, vertelt Rouw. “Dat betekent

dat scholieren zelf de rondleidingen voor de

tentoonstelling verzorgen, als die op hun school wordt

ingericht. Zo krijgen we scholieren over de hele wereld

aan het praten over Anne Frank. Dat zorgt op zichzelf

al voor interessante gesprekken, want medeleerlingen

zijn benieuwd waarom scholieren ervoor kiezen om zich

in te zetten voor zo’n tentoonstelling.”

Universele aantrekkingskrachtOp elk moment is de tentoonstelling op zo’n twintig

plekken in de wereld te zien. Over de universele

aantrekkingskracht van Anne Franks verhaal heeft

Rouw wel een aantal ideeën. “In de eerste plaats

maakt Annes verhaal de Tweede Wereldoorlog en

de Jodenvervolging persoonlijk. In de tweede plaats

herkennen veel jongeren zich in Anne. Haar boek

gaat niet in eerste instantie over de verschrikkingen

van de concentratiekampen. Ze schrijft over wat

ze zelf beleefde: het schuilen in het achterhuis, de

angst om ontdekt te worden. Maar ook over jongens,

over vriendinnen, over wat ze later wil worden. Dat

herkennen jongeren van nu ook.”

Meer begrip kwekenBehalve de tentoonstelling biedt de stichting scholen

bijvoorbeeld ook lesmateriaal aan. “In de eerste plaats

draait dat om het verhaal van Anne Frank in de context

van haar tijd. Maar het gaat ook over vooroordelen,

zaken die nog steeds leiden tot antisemitisme en

andere vormen van discriminatie en uitsluiting. Zo

trekken we het thema breder. Met Lentiz hoop ik een

aantal nieuwe onderwijsmiddelen uit te proberen. Ik

denk dat dat extra interessant is op een Daltonschool,

waar onderlinge samenwerking zo belangrijk is.

Uiteindelijk is een deel van onze missie om door

samenwerking meer begrip voor elkaar te kweken.”

Nieuwe dimensieDe internationale samenwerking met een Poolse school

maakt het project van de Dalton MAVO extra bijzonder,

vindt Rouw. “Het idee is om eerst de tentoonstelling

op beide scholen te organiseren, en dan tijdens een

uitwisseling met elkaar in gesprek te gaan. Dat is een

nieuwe dimensie waar ik heel enthousiast over ben. En

natuurlijk is de kennismaking met een andere cultuur

altijd goed voor jongeren. Als ze tijdens de uitwisseling

liever willen weten wat het lievelingseten van hun Poolse

leeftijdsgenoten is, dan hebben ze ook iets geleerd.”

Goed idee?Heeft u een idee voor een internationaal project? Voor uw eigen organisatie of voor de hele regio? Lentiz staat altijd open voor nieuwe initiatieven. Leg uw idee aan ons voor via netwerk@lentiz.nl.

‘Discussies over acceptatie en

uitsluiting zijn ook in deze tijd actueel’

10 Lentiz netwerk

Lentiz netwerk 11

VoorjaarsschoonmaakLeerlingen van de Lentiz | Dalton MAVO werken mee aan een schoonmaakactie op het strand van ‘s-Gravenzande.

12 Lentiz netwerk

Brommers of smartphones“Heel zwart-wit gesproken: vroeger zaten jongeren op straat aan

hun brommer te sleutelen, nu zijn ze druk met hun smartphone”,

vertelt Bierhuizen. “Techniek is overal om ons heen, maar

tegelijkertijd onzichtbaar in het straatbeeld. Jongeren komen er

nauwelijks bewust mee in aanraking. Dat verklaart waarom zo

weinig jongeren voor de techniek kiezen, terwijl dat juist zo hard

nodig is. Duurzame innovatie heeft namelijk alles te maken met

techniek: voor zaken als duurzame energiewinning en bioraffinage

heb je hoogwaardige apparatuur en dus technische kennis nodig.

En dan heb ik het niet alleen over universitair geschoolde

engineers. Er zijn ook handen nodig die nieuwe toepassingen

kunnen maken en onderhouden: mbo’ers dus.”

Duurzame mindsetAan de betrokkenheid van de scholieren zal het niet liggen,

weet Bierhuizen. “Je hoeft jongeren van nu niks te vertellen over

duurzaamheid, want die mindset is er al. Je moet ze alleen op de

goede manier motiveren, laten zien dat duurzaamheid ook – juist

– techniek is. Daar ligt een uitdaging voor het onderwijs, want dat

is nog niet voldoende toegerust voor deze generatie jongeren. Mijn

generatie was gewend om eerst heel veel informatie te verzamelen

en dan pas aan de slag te gaan. Zo werkt het niet meer. Er is nu

gewoon veel te veel informatie voorhanden, dus gaan jongeren uit

van hun intuïtie en van wat ze zien gebeuren.”

Verandermanager Dolf Bierhuizen

‘Techniek moet terug in het straatbeeld’

Achter iedere duurzame ontwikkeling zit een wereld van toptechniek, zegt automotive engineer Dolf Bierhuizen. Alleen: die is voor het grote publiek vaak onzichtbaar. Daarom blijft het moeilijk om jonge talenten voor de techniek te interesseren. En dat zet weer een rem op duurzame innovatie. Voor de regio Waterweg-Noord onderzoekt Bierhuizen hoe overheden, bedrijven en onderwijs deze trend samen kunnen doorbreken.

De dynamiek van onze regio vraagt om een flexibele onderwijsorganisatie die vooruit kijkt. Lentiz werkt nadrukkelijk samen met ondernemers en organisaties aan een futureproof ondernemingsklimaat.

Lentiz werkt

‘Juist op regionaal niveau vindt innovatie plaats’

Dolf Bierhuizen

Lentiz netwerk 13

‘Techniek moet terug in het straatbeeld’

Goed gekwalificeerd personeelDie specifieke regionale aanpak ontbreekt in de vele

landelijke initiatieven om de techniek te promoten. Dat

is volgens Bierhuizen dan ook de reden dat dergelijke

initiatieven weinig jongeren overhalen om voor de

techniek te kiezen. In de Waterweg-Noord adviseert hij

daarom nu bedrijven, scholen en overheden over een

sluitend systeem dat past bij de regio. “Er is een aantal

heel specifieke industrieën in deze regio. Reparatie en

onderhoud aan booreilanden en scheepsreparatie zijn

nog redelijk zichtbaar. Maar wie weet dat hier ook heel

specialistische productielijnunits worden gemaakt die

te vinden zijn in fabrieken over de hele wereld? Er zijn

geweldig innovatieve bedrijven actief die graag goed

gekwalificeerd personeel uit de regio aantrekken.”

Succes verzekerdDat zo’n regionale samenwerking succesvol is, staat

voor Bierhuizen buiten kijf. “In het groene domein

zie je dat de kennisuitwisseling tussen scholen en

bedrijven al heel goed geregeld is”, stelt hij vast.

“En de cross-over naar techniek is er ook al. In

molen De Kameel in Schiedam bijvoorbeeld, waar

nu windenergie wordt opgewekt. Bedrijfsleven en

onderwijs werken daar samen om techniek zichtbaar

te maken en levensecht techniekonderwijs mogelijk

te maken. Als we meer van dat soort initiatieven

binnen de techniek kunnen opzetten, dan is succes

verzekerd.”

Meer weten?Wilt u meer weten over de activiteiten en ontwikkelingen van Lentiz?Neem contact op met ons op via netwerk@lentiz.nl.

‘Duurzame innovatie heeft alles te maken met techniek’

Mismatch vraag en aanbodHier komt de samenwerking tussen onderwijs en

bedrijfsleven om de hoek kijken, legt Bierhuizen

uit. “Er is een mismatch tussen vraag en aanbod. De

steeds toenemende snelheid van door technologie

gedreven innovatie maakt het voor scholen bijna

onmogelijk om bij te blijven. Aan de andere kant

zijn bedrijven zo gefocust op die vernieuwing, dat

ze geen tijd hebben om een visie te ontwikkelen op

hun kennisvraag. Dus halen ze allerlei kennis van ver

weg, zonder het talent van de onderwijsinstellingen

om de hoek optimaal te benutten. Daarom ben ik een

voorstander van verregaande samenwerking tussen

overheden, onderwijs en bedrijfsleven in een regio.”

Regionale samenwerkingBierhuizen heeft nog een reden om het belang

van de regio te benadrukken. Hij is namelijk een

pleitbezorger van de circulaire economie: een systeem

waarin grondstoffen én producten worden hergebruikt

in een gesloten kringloop. “Zo’n kringloop werkt

het beste op een plek waar de betrokken partijen –

bedrijven, overheden, onderwijs – fysiek bij elkaar

zitten. Daar ontstaat ook nieuwe kennis. Kijk maar

naar een paar succesvolle voorbeelden in Nederland:

de Brainport Eindhoven, Energy Valley in het noorden.

Juist op het regionale niveau kun je goed afspraken

maken om de kringloop te sluiten. Vervolgens kun je

je spullen natuurlijk wel internationaal wegzetten.”

‘Bedrijven vergeten het talent om de hoek te benutten’

14 Lentiz netwerk

Hoe is het nu met...

Iliass Bel Hassani, oud-leerling en profvoetballer bij Sparta 1

‘Superleuk om iets terug te kunnen

doen voor mijn oude school!’

#lentizLentiz op Twitter

LEN

TIZ

TWEE

TS

Iliass Bel Hassani speelt als professional bij Sparta. Onlangs opende de oud-leerling van Lentiz een heel bijzondere winkel in sportkleding: een zaak voor en door Lentiz-leerlingen.

Mijn schooltijdIk weet nog goed hoe ik was op school. Natuurlijk had ik school nodig om

mijn droom - profvoetballer worden - waar te kunnen maken, maar toch

was ik behoorlijk vervelend. Alleen gym vond ik leuk. En de contacten

met andere leerlingen. Vanaf mijn vierde schooljaar trainde ik niet alleen

na school, maar ook in de ochtenden. Onder schooltijd dus. Dat ging in

overleg met school en eigenlijk kon er heel veel.

Mijn werkIk wilde na mijn middelbare school wel verder leren, maar kon dat op een

gegeven moment niet meer combineren met het voetballen. Toen besloot

ik fulltime prof te worden bij Sparta en dat ben ik nu nog steeds. Ik houd

niet van promotieacties: als de training erop zit, wil ik het liefst naar huis.

Maar toen Lentiz me vroeg deze sportwinkel te openen, aarzelde ik geen

moment. Ik wilde graag iets terugdoen.

Mijn visieMijn school heeft me altijd gesteund en daardoor heb ik veel bereikt.

Ik weet hoe belangrijk het is om 100 procent te gaan voor je droom.

Tijdens de opening heb ik geprobeerd leerlingen duidelijk te maken dat

je je doelen waar kunt maken als je keihard werkt. Ik hoop dat ik daarin

een voorbeeld voor ze kan zijn.

@BizNizklasFlora Lentiz Greenport studenten ondersteunen de leerlingen van de BizNizklas... vmbo en mbo samen sterk!!

@adriekrielaart Dagje Kigo Ondernemendheid. Mooie voorbeelden Citaverde en Lentiz Maasland. Leerlingen vmbo in hun kracht en pro actief. Topper Bolkenbaas!

@lalalalinder Mooie avond bij de Lentiz onderwijsgroep waar ik sprak over meisjes-cultuur, seks en media. Interessant om verhalen van docenten te horen.

@HarryKleywegt Straks onderweg naar het Lentiz College in Maasland om Mabel Witberg te helpen bij haar #actie om geld in te zamelen voor #CliniClowns

@sergedebeer Mooie app voor live lesgeven in de klas: NearPod. Onderwijs en ICT middag #Lentiz

@commandeurskade Hoi! Lepelaar heeft de landing dit voorjaar weer ingezet bij Lentiz Maasland. De trouwe vogel snapt waar het voedsel rijk ligt opgeslagen.

@TvenST Met @RoediRich op weg nr #Lentiz Schiedam. Inspirerende school met interes-sant concept ivm #KKiGr - en ‘n errug mooi gebouw trouwens.

@appieislief Wie gaat meedoen met schoolvoetbal toernooi? #LENTIZ

@KlaasTerpstra Leuke menukaart hadden de leerlingen van #geuzencollege gemaakt. Alleen maar positieve reacties over LEF. Compliment

@LentizKastanjeVandaag een bijzondere studiedag met al het onderwijzend personeel. Top dag, hard gewerkt. Veel bereikt. Dank aan ieders inzet! Samen sterk!

Lentiz netwerk 15

Ons netwerkOntmoet de samenwerkingspartners van Lentiz onderwijsgroep in de regio.

Nieuwe opleiding Greenhouse Training & Technology

De Greenport is een belangrijke exporteur van innovatieve tuinbouwtechniek naar onder meer China en India. Om het maximale uit die techniek te halen, moeten lokale partijen wel beschikken over de juiste knowhow. Samen met GreenQ en de Demokwekerij speelt Lentiz nu in op die opleidingsvraag, vertelt coördinator internationale projecten Frits Veltkamp.

Krachtenbundeling voor kennisexport

Lentiz netwerk 15

Oplevering inclusief scholing“De opleiding Greenhouse Training & Technology is in

eerste instantie bedoeld voor buitenlandse afnemers van

tuinbouwtechniek uit de Greenport. Zij krijgen hun kas

zo turn-key opgeleverd, inclusief de scholing van hun

personeel. Vooral in China is daar veel vraag naar, omdat

de Chinezen juist op het gebied van middenmanagement

een flinke kennisachterstand hebben.

Gouden driehoekVoor Lentiz is het aanbieden van deze opleiding een

logische stap. We zijn sterk internationaal georiënteerd en

werken al nauw samen in de ‘gouden driehoek’ van onze

regio: onderwijs, bedrijven en overheid. Praktijkervaring

doen onze tuinbouwstudenten bijvoorbeeld op in een

state-of-the-art kas van GreenQ of de Demokwekerij.

Onze studenten en docenten zijn dus goed op de hoogte

van de technische stand van zaken in de tuinbouw. Die

kennis kunnen we met de nieuwe opleiding verzilveren.

Greenport Horti CampusDe opleiding sluit ook naadloos aan bij de ambities van

de Greenport Horti Campus waarin Lentiz participeert.

Daarin willen we onderwijs, overheid en bedrijfsleven

dichter bij elkaar brengen, zodat de concurrentiepositie van

de Greenport wordt versterkt. Dat heeft ook een positief

effect op ons onderwijs: een docent die af en toe in

Sjanghai voor de klas staat, neemt zijn up-to-date kennis

en internationale ervaring ook mee als hij Nederlandse

studenten les geeft.”

>Frits Veltkamp, coördinator internationale projecten Lentiz onderwijsgroep

16 Lentiz netwerk16 Lentiz netwerk

‘Kennis op den duur ook breder inzetbaar’Lourens van Herk, Lentiz | cursus & consult

“Lentiz | cursus & consult komt dagelijks bij de

ondernemers over de vloer, voor trainingen over

bijvoorbeeld teelt en gewasbescherming, maar ook

over bedrijfsvoering en management. Bedrijven die

ook in India en China ondernemen lopen daar vaak

tegen een tekort aan kennis aan. Lokale medewerkers

kunnen simpelweg niet overweg met hun moderne

teelttechnologie. Die constatering leidde tot het idee

voor deze opleiding.

Ik denk dat we de kennis uit deze opleiding uiteinde-

lijk ook breder kunnen inzetten. Cursus & consult kan

bijvoorbeeld buitenlandse overheden adviseren bij de

inrichting van kenniscentra en centers of excellence.

Op dit moment zijn we actief in China en India, maar

in Oost-Europa en Zuid-Amerika liggen nog volop

kansen voor de Greenport, en dus voor Lentiz.”

‘Beste tuinbouwopleidingen ter wereld’Aad van den Berg, GreenQ

“GreenQ is een fullserviceprovider op teeltge-

bied. We werken nauw samen met Lentiz in ons

Horticultural Experience Center, waar studenten

gebruikmaken van onze studiekassen. Onze eigen

trainingen zijn toegespitst op het teeltproces, dat

natuurlijk een onderdeel is van een groter proces

op een tuinbouwbedrijf. Met Greenhouse Training

& Technology bieden we gezamenlijk een opleiding

aan waarin alle facetten van de bedrijfsvoering

aan bod komen: het management, de teelt en de

technieken daarachter.

De grootste kennisbehoefte waarin wij voorzien ligt

op het gebied van klimaatbeheersing en gewasma-

nagement. Hoe zorg je ervoor dat je voortdurend het

optimale klimaat voor je plant hebt en hoe manage

je de plant tot kwalitatief goede productie? Dankzij

deze opleiding kunnen we die kennis in een bredere

context aanbieden. Ik ben ervan overtuigd dat dat

een succesformule is. Bedenk dat er geen land in de

wereld is met zulke goede tuinbouwopleidingen als

Nederland.”

Lourens van Herk, Lentiz | cursus & consult

Aad van den Berg, GreenQ

Lentiz netwerk 17Lentiz netwerk 17

“In de Demokwekerij laten aangesloten bedrijven zien

welke technieken ze in huis hebben. Training is een

integraal onderdeel van ons aanbod: degene die met

nieuwe apparatuur aan de slag gaat, moet weten hoe

die werkt en hoe die onderhouden moet worden. Zo’n

training komt beide partijen ten goede, want bij juist

gebruik van de techniek stijgt het rendement. Dat

betekent een hogere opbrengst voor de teler en een

betere klanttevredenheid voor de leverancier.

De kennis die tuinbouwers vandaag de dag nodig

hebben is behoorlijk omvangrijk. In de kas lopen we

met cursisten alle componenten langs die met een

bepaalde techniek te maken hebben. Daarna hebben

we de materialen die aan onderhoud onderhevig zijn

in de klas opgesteld. Daar demonteren en monteren

de cursisten de materialen en leren ze hoe ze ervoor

kunnen zorgen dat de planten zo min mogelijk last

hebben van de werkzaamheden. Onze aangesloten

bedrijven zijn er heel blij mee dat ze die training

nu in een compleet pakket aan hun klanten kunnen

aanbieden.”

‘Totaalpakket voor leveranciers’Peet van Adrichem, Demokwekerij

Greenhouse Training & Technology

Lentiz Education Group

Lentiz is the leading educational institution in the Netherlands with years of

experience in training and knowledge transfer in greenhouse cultivation. Many

hundreds of students have found their way into international horticulture due

to their training in horticultural knowledge and skills. Lentiz has international

experience with training programmes in China and India, where the Dutch

horticultural knowledge has been recognised at all levels.

More information: www.lentiz.nl/english

Contact person: Lourens van Herk, lvherk@lentiz.nl

Roel van Heijningen, rvheijningen@lentiz.nl

Demokwekerij Westland

DemoKwekerij Westland is, and has been for the last 12 years, the innovation

centre of the Netherlands in the field of applicable technology. We work with

a wide range of products and systems used in horticulture and we focus on

demonstration, research and knowledge transfer.

We are experts in the technical equipment used in this field. Demokwekerij

Westland is hugely committed to training and educating the horticultural

entrepreneur to use this knowledge optimally.

More information: www.demokwekerij.nl

Contact person: Lex Wubben, lexwubben@demokwekerij.nl

GreenQ Horticultural Expertise Group

GreenQ services the horticultural industry worldwide with expertise and

knowledge of cultivation to improve knowhow and management skills to

manage greenhouse covered crops. Our knowledge is gained by research in

our Improvement Centre and our worldwide consulting and education services.

Many international trainees are trained by GreenQ obtaining dedicated and

newest horticultural knowledge by using our training facilities and Horticultural

Experience Centre via learning by doing.

More information: www.greenq.nl

Contact person: Steven Madern, steven@greenq.nl

Training & Courses

Horticultural management

Cultivation manager

engineering manager

Crop advisor

• Horticultural Technology • Cultivation Methods • Business Administration • Skills

Peet van Adrichem, Demokwekerij

18 Lentiz netwerk

Lentiznieuws‘Lambing season’ met burgemeesterHet is weer lammetjesseizoen, dus de studenten Paraveteri-

nair Dierenartsassistent van Lentiz | MBO Animal kunnen de

verloskunde nu echt goed onder de knie krijgen. Hun Proeve

van Bekwaamheid deden ze niet zomaar in een Nederlandse

wei, maar in Wales, een schapenland bij uitstek. Zo oefenden

ze niet alleen hun vakbekwaamheid, maar ook hun Engelse

taalvaardigheid. Een project met alleen maar winnaars: de stu-

denten hebben een prachtige tijd, de schapenboeren in Wales

zijn heel tevreden en de resultaten van de Proeve én van het

examen Engels zijn elk jaar dik in orde. Dit jaar kwam burge-

meester Arnoud Rodenburg van Midden-Delfland zelfs over

naar Wales om te kijken hoe ‘zijn’ studenten het vak leerden.

Op een van de boerderijen huppelt nu lammetje Arnoud in de

wei, dat de burgemeester samen met student Lisa ter wereld

bracht. “Een bijzonder gevoel”, vond de trotse burgemeester.

Slimme gadget voor hondenbezittersVijf Maaslandse Lentiz-studenten hebben een product ontwik-

keld dat veel hondenbezitters als muziek in de oren zal klinken:

een hondentuigje met ledverlichting. Zo is de viervoeter ook

’s avonds tijdens het ‘laatste rondje’ goed zichtbaar in het ver-

keer. De jonge ondernemers doopten hun vondst PetLux en

verkochten de tuigjes op internet, als onderdeel van hun oplei-

ding Management Dierenverzorging. In de aandeelhoudersver-

gadering werd besloten dat een deel van het aandeelhouders-

bedrag wordt geschonken aan Stichting Hulphond Nederland.

Sportwinkel LIFE opengetraptNiet iedere winkelier vind het leuk als er met een voetbal op

zijn zaak wordt geschoten. Maar bij de opening van de nieuwe

sportwinkel in het gebouw van Lentiz | LIFE College werd die

actie met applaus ontvangen. De schutter was dan ook niet

zomaar iemand: het was Iliass Bel Hassani, Spartavoetballer

en oud-leerling van de school. Met zijn goedgemikte trap

onthulde hij het naambordje van de winkel: Sport@LIFEshop.

Elke vrijdagmiddag is de door leerlingen gerunde sportkleding-

winkel geopend voor de leerlingen en de medewerkers van

Lentiz | LIFE College.

Foto

: Mar

k Ri

jsda

m

Foto

: Kim

van

der

Zw

an

Foto

: Tan

ja V

os-v

an E

s

Lentiz netwerk 19

Lees online verder!Meer nieuws vindt u op onze website: www.lentiz.nl.

Feestelijke start CIVIn de Demokwekerij in Honselersdijk gaven het ministerie van Eco-

nomische Zaken, het Topteam T&U en het Platform Bètatechniek

het startsein voor het CIV: het Centrum voor Innovatief Vakman-

schap Tuinbouw & Uitgangsmaterialen. Gert Kant, voorzitter Raad

van Bestuur Lentiz onderwijsgroep is landelijk penvoerder van dit

CIV, een bundeling van AOC’s en bedrijven in de Greenports. Binnen

het CIV versterken bedrijven en het mbo hun onderlinge samenwer-

king. Het bedrijfsleven investeert 1 miljoen euro in het initiatief, het

ministerie van Economische Zaken draagt 2 miljoen euro bij.

Prijs voor ondernemende vmbo’ersDe leerlingen van het Lentiz | Geuzencollege in Vlaardingen

mogen zich echte entrepreneurs noemen: voor het initiatief

Lokaal97 kreeg de school een derde prijs bij de uitreiking van

de ondernemersprijs van het jaar 2012. Lokaal97 is een winkel

gebaseerd op de klassieke ‘charity shop’. Vlaardingers brengen

er hun goede gebruikte spullen, die de leerlingen vervolgens in

Lokaal97 verkopen. Zo doen de vmbo’ers waardevolle praktijk-

ervaring op. Helemaal in de geest van de ‘charity’ gaat de op-

brengst van de verkoop naar een steeds wisselend goed doel.

Cheques van meer dan duizend euro gingen al naar de stich-

ting Kopjes voor Kopjes en de stichting Derde Wereld Hulp.

Feestelijke start CIV:overhandigen van de cheque en de uitreiking van het CIV-schildje.

Foto

: Len

tiz |

Geuz

enco

llege

v.l.n.r. Niek Barendregt, Annemarie Moons, Gert Kant, Michel Berkelmans en Rein van de Wal

v.l.n.r. Gert Kant, Sjaak van der Tak

20 Lentiz netwerk

Lentiz verbindtIntegrale gebiedsbenadering

Lentiz onderwijsgroep werkt samen met externe partijen. We ontwikkelen steeds weer nieuwe opleidingen, zorgen voor

een vraaggestuurd aanbod en staan voor kwaliteit. Uitgangspunt is de integrale gebiedsbenadering. We zijn actief in

een omgeving die bij uitstek geschikt is voor internationale projecten. We gaan relaties aan met onze bondgenoten:

bedrijven, Kamer van Koophandel, gemeenten, basisscholen, vervolgonderwijs en maatschappelijke organisaties.