Leiekantjes 2011

Bruel

Bruel

Antwerpen

ValenciennesSt. QuentinReims

Parijs

CalaisDover

Dunkerque

BruggeOostende

BruggeOostende

De Leie

De Leie

De Sch

elde

Kanaal Bouit - Kortrijk

Mande

l

Ringvaart

Brugsevaart

De Leie

Kanaal Roeselare - Leie

Schipd

onkka

naal

Spiere

kanaal

La Lys

La Ly

s

E40

E17

E403

E19

A25

A1

A26

E403

E23

E27

A22

Toerisme Oost-Vlaanderen St.-Niklaasstraat 2

9000 Gent

T. 09 269 26 00

F. 09 269 26 09

[email protected]

www.tov.be

Andere brochures zijn gratis verkrijgbaar op aanvraag bij de toeristische diensten, Toerisme Leiestreek of op onderstaande adressen.

Wens je af en toe informatie te ontvangen over de Leiestreek? Schrijf je dan in op onze elektronische nieuwsbrief via www.toerisme-leiestreek.be.

Westtoer Koning Albert I - laan 120

8200 St.-Michiels (Brugge)

T. 050 30 55 00F. 050 30 55 [email protected]

www.westtoer.be

Seizoensmagazine 2x per jaar (Lente/zomer en herfst/winter) geeft Toerisme Leie-streek een magazine uit. We laten je proeven van het leukste aanbod dat de Leiestreek je te bieden heeft in die seizoenen. Museumbrochure De Leiestreek heeft veel te bieden, mr dan je wellicht ooit kon vermoeden. Er wacht je een uitermate gevarieerd aanbod aan musea. In de rubriek Dichtbij geven we een aantal suggesties voor een dagje uit.

De

Leie

stre

ek v

an b

ro

n t

ot m

on

din

g

to

eris

tis

ch

e g

ids

20

11

Toerisme Leiestreek

Streekhuis Z-W-Vlaanderen

Doorniksesteenweg 218

8500 Kortrijk

T. 056 24 99 95

F. 056 24 99 90

[email protected]

www.toerisme-leiestreek.be

Lys sans Frontires

3335 rue de la Lys

62840 Sailly sur la Lys

T. 0033 (0)3 21 25 10 68

F. 0033 (0)3 21 27 68 51

[email protected]

ww.lys-sans-frontieres.org

to

eris

tis

ch

e g

ids

20

11

De Leiestreekvan bron tot monding

3De Leie heeft haar bron in het Franse Lisbourg en het is pas in Wervik dat ze Vlaanderen binnenstroomt. Ze vormt de basis van de Leiestreek en is een essentile speler in wat de streek op vandaag toeristisch te bieden heeft. Ze baant haar weg langs historische steden, charmante dorpjes en mooie stukjes natuur voor ze in Gent uitmondt in de Schelde.

De Leiestreek is een streek die leeft van gisteren en morgen. Die bloeit dankzij de industrile en artistieke bedrijvigheid in de schoot van de golden river. Oude en nieuwe architecturale pareltjes vangen je blik en leiden je langs boei-ende paden aan de waterkant. Schoonheid krijgt gestalte in vakmanschap, kunst en design. De Leiestreek legt een unieke brug tussen industrieel erfgoed en moderne levenskunst.

Deze pocket maakt je wegwijs in de streek waar verleden toekomst is. Het is een bijzonder handig instrument om op zak te hebben als je op verkennings-tocht trekt. De streekpocket zal je bekoren, of je nu houdt van cultuur en kunst, musea of industrieel erfgoed of je bent eerder actief en houdt van fietsen, wandelen of varen. We garanderen je veel boeiende verhalen en inspirerende informatie, vergezeld van de nodige praktische gegevens.

Laat deze brochure een bron van inspiratie zijn voor een ontspannend dagje uit of een relaxerend weekendje weg.

Fiets, wandel of vaar van ontdekking naar ontdekking!

Jean de BethuneVoorzitter Toerisme Leiestreek

De Leiestreek

van bron tot monding

3

Ternois

Lendelede

Harelbeke

West-Vlaamse Scheldestreek

Roeselare

IzegemIngelmunster

WaregemWielsbeke

Oostrozebeke

Meulebeke

Dentergem Oost-Vlaamse Leiestreek Trefwoorden- en plaatsnamenregister

Leiestreek in een oogopslag en legende

De Leie in de Metropool Rijsel

Vlaamse Heuvels - Leievallei

Frans-Vlaamse Leie

De Romaanse Leie

Het Land van Aire

1199

23

35

57

83

Kortrijk

111

117

125

135

138

144

146

147

149151

175

75

Ledegem

132

130

6

69

108

Kuurne 109

WervikMenen

WevelgemMoorslede

AnzegemAvelgemDeerlijk

Spiere-HelkijnZwevegem

Zulte Deinze Nazareth Sint-Martens-Latem De Pinte Gent

Rodenbach

Waregem

4 5

Frankrijk

Vlaanderen

Grensleie

Armentires

Lillers

Van de bronnen in Noord-Frankrijk tot de samenvloeiing met de Schelde in het centrum van Gent baant de Leie zich traagstromend een weg doorheen een afwisselend landschap. Via het Kanaal Bossuit-Kortrijk zijn de Leie en de Schelde met elkaar ver-bonden. Het Kanaal Roeselare-Leie zorgt er dan weer voor dat de Roden-bachstad verbonden is met de Leie.

Enkele cijfersDe Leie ontspringt op 115 meter hoogte in Lisbourg. Het brongebied van de rivier situeert zich op de grens van de heuvelkammen van Artois en Boulogne. Aan Franse zijde doorkruist de Leie de departementen Pas-de-Calais en Nord.

Via een korte passage langs het Waalse stadje Komen-Waasten stroomt de rivier Vlaanderen binnen ter hoogte van Wervik. Ze doorkruist de provincies West- en Oost-Vlaande-ren vooraleer zich samen te voegen met de Schelde die Vlaanderen ter hoogte van het dorpje Spiere bin-nenstroomt. Tussen Lisbourg en Gent legt de Leie zon 214 kilometer af (de afstand tussen de bronnen van de Schelde en Gent bedraagt ter ver-gelijking 185 kilometer). De Leie telt 126 kilometer op Frans grondgebied en 88 kilometer op Belgisch grond-gebied. Tussen Houplines en Menen vormt ze over een afstand van 27 kilometer de grens tussen Frankrijk en Belgi.

Landschappen onderwegBij de bron is de Leie niet meer dan een bescheiden, snel stromend ri-viertje. Het is pas ter hoogte van Aire-sur-la-Lys, waar de rivier het Kanaal Duinkerken Valenciennes kruist, dat de Leie bevaarbaar is gemaakt. De Leie stroomt bij Aire de Vlaamse vlakte binnen en slingert in verleidelijke bochten doorheen uit-gestrekte groene weiden langs stille authentieke dorpjes. De rivier wordt er vergezeld door elsenbosjes en wilgenrijen die het landschap haar typische uitzicht geven. Tussen Aire en het stadje Merville vormt de oude meanderende Leie de grens tussen de Franse departementen Nord en Pas-de-Calais. In Vlaanderen maken delen van de Schelde en een netwerk van kanalen samen met de Leie, deel

uit van de Leiestreek. Het Kanaal Bossuit-Kortrijk verbindt de Schelde met de Leie en baant zich een weg doorheen een groen lichtglooiend landschap. Het Kanaal Roeselare-Leie verbindt Midden-West-Vlaande-ren met de Leie en is aangelegd in de vallei van de Mandel, de belang-rijkste zijrivier van de Leie. In de om-geving van Waregem bevinden zich verschillende uitgestrekte meanders die afgesneden zijn van de loop van de Leie en vandaag de dag aantrek-kelijke natuurgebieden vormen. Tussen Deinze en Gent volgt de Leie tot slot haar oorspronkelijke loop langs pittoreske dorpjes zoals Deur-le en Sint-Martens-Latem die voor eeuwig op doek zijn vastgelegd door de beroemde Leieschilders.

Watermolen in Aire-sur-la-lysKajakken in Steenwerck

Aanlegsteiger in WervikDe Oost-Vlaamse Leiestreek

76

De Leiestreek in een oogopslag

6 7

Sport en ontspanning

Geschiedenis

Museum

Erfgoed

Recreatie

Gastronomie

Evenementen

Natuur

Folklore

Parken en tuinen

Cultuur

WO I en II

11

Een beetje geschiedenisMet de kanalisatie van de Leie in Frankrijk werd reeds voor de Franse Revolutie begonnen. De laatste ka-nalisatiewerken op het traject tus-sen Aire-sur-la-Lys en Delmont werden in de loop van de 19e eeuw uitgevoerd. De afmetingen van de sluizen op dit deel van de Leie zijn dan ook nog steeds afgestemd op het grootste type schepen dat toen in gebruik was met name de spitsen die tussen 36 en 39 meter lang en een breedte van zon 5 meter. Dit type schepen kon zon 350 ton goe-deren vervoeren. Opeenvolgende kanalisatiewerken sinds de 19de eeuw hebben ervoor gezorgd dat op de Leie tussen Delmont en Deinze en op de Schelde schepen kunnen varen die tot 1.350 ton goederen kunnen vervoeren. Tussen Deinze en Gent is de tonnenmaat van de sche-pen dan weer beperkt tot 350 ton.

Vanaf de 15de eeuw zijn de inwoners van de Leiestreek vlas beginnen ver-bouwen voor de vervaardiging van linnentextiel. Het Leiewater was im-mers ideaal voor het roten van het vlas. Bij het roten komt de vlasvezel los van de bast wat de verdere be-werking van de vlasvezel mogelijk maakt. Het roten in de Leie werd verboden om de scheepvaart niet te hinderen maar in het midden van de 19e eeuw liet de nog jonge Belgische overheid het roten van het vlas in

de Leie terug toe om een antwoord te bieden op de zware economische crisis die Vlaanderen toen teister-de. De vlasnijverheid bloeide in de Leiestreek en vormt de basis voor welvaart die de regio op de dag van vandaag kent.

Recreatie op en naast het waterDe rivieren en kanalen in de Leie-streek zijn erg geliefd bij fietsers, wandelaars en pleziervaarders. De autovrije jaagpaden vormen een gedroomd decor voor lange ont-spannende tochten. Een uitgebreid netwerk van jachthavens en aanleg-steigers maakt het mogelijk de Leie-streek vanop het water te ontdekken. Tijdens de zomermaanden organi-seert Toerisme Leiestreek samen met de diensten voor toerisme ook een heleboel boottochten in de Vlaamse Leiestreek. Onderweg maak je kennis met de stille getuigen van het rijke verleden van de regio. Ze vertellen het verhaal van 10 eeu-wen geschiedenis die teruggaat tot de periode van de grote abdijen en bezoekers via de woelige middeleeu-wen waarin de stadjes langs de rivie-ren groeiden meeneemt naar de 19e en 20ste eeuw waarin de rivieren en kanalen in de Leiestreek de dragers van de industrile ontwikkeling van de regio vormden.

8 9

Borstelmuseum Izegem

Legende

Bruel

Bruel

Antwerpen

Valenciennes

Parijs

CalaisDover

Dunkerque

BruggeOostende

BruggeOostende

St. QuentinReims

De Leie

De Leie

De Sch

elde

De Schelde


Mande

l

Ringvaart

Brugsevaart

De Leie


Schipd

onkkanaal

Spierekan

aal

La Lys

De Le

ie

La Ly

s

A19

A22

E17

E40

E403

E27

A1E23

A25

A26

E403

Lille

Comines

Roquetoire Wies

QuiestdeRacquinghem

WierneeQuernes

Rely

LambresBley

Estre-Blanche

Ligny les Aire

RomblyMazinghem

Isbergues

LinghemSt.-Hilaire Ces

Guarbecque

Lires

Bthune

Roeselare

Moorslede

Wervik

Menen

Ledegem

Izegem

Lendelede

Kuurne

Kortrijk

Zwevegem

Anzegem

OUDENAARDE

Waregem

HarelbekeDeerlijk

IngelmunsterOostrozebeke

MeulebekeDentergem

Deinze

St.-Martens-Latem

De Pinte

Nazareth

Zulte

Wevelgem

Avelgem

Wielsbeke

spiere-helkijn

Gent

HalluinComines-Warneton

Armentires

Erquinghem-Lys

Sailly-sur-la-lys

Fleurbaix

Laventie

La Gorgue

LestremSaint-Floris

Calonne-sur-la-LysRobecq

Mont-Bernanchon

Gonnehem

Allouagne

Saint-Venant

Ham-en-Artois

BusnesLillers

Burbure

Ferfay

Aire-sur-la-Lys

iennesHaverskerque Merville

Estaires

NieppeSteenwerck

Auchy-au-Bois

Westrehem

Ames

LiresAmes

Noent-Fontes

Lespees

Bourecq

Ecquedecques

Rollegem-KapelleSint-Eloois-Winkel

Begem

Marke

AalbekeBellegem

Rollegem

Heule

Kooigem

Sint-Denijs

Moen

Heestert

Otegem

Vichte

IngooigemTiegem

Kaster

Beveren-LeieBavikhove

WaarmaardeKerkhove

Outrijve

Bouit

Rekkem

Gijzelbrechtegem

Eke

Zwijnaarde

AfsneeSint-Denijs-Westrem

Zevergem

Rumbeke KachtemEmelgem

Dadizele

Geluwe

Moorsele

Ooigem

Hulste

Wakken

MarkegemOeselgem

WontergemGrammeneGem

Vinkt

Zeveren

Meigem

Astene

Petegem-aan-de Leie

Machelen

Olsene

Beveren

Gullegem

Lauwe

Sint-Eloois-Vijve

Deurle

Drongen

Mariakerke

Oekene

Bachte-Maria-Leerne

Sint-Martens-Leerne

Deelgem

St.-Baafs-VijveWESTHOEK

MEETJESLAND

VLAAMSEARDENNEN

SCHELDELAND

WALLONIE

VALLE DE LA LYS

NORD-PAS-DE-CALAIS

BRUGSEOMMELAND

Verchin

Tilly-Capelle AnvinErin

Teneur

Fleury

Bergueneuse

Equie Heuchin

Lisbourg Prdefin

Eps-Herbeval

Baval

Fontaine-ls-BoulansFiefs

Monchy-Cayeux

In de glooiende Ternois liggen tal van landelijke dorpjes, vaak aan de wa-terkant. De Ternoise en haar zijriviertjes stromen door deze valleien. Van aan de Leiebronnen in Lisbourg kun je op ontdekking gaan naar Anvin, Bergueneuse, Boyaval, Eps-Herbeval, Equirre, Erin, Fiefs, Fleury, Fontaine-ls-Boulans, Heuchin, Monchy Cayeux, Prdefin, Teneur, Tilly-Capelle...

De Ternois

Toerisme Ternois 1, place de Verdun

F-62130 Saint-Pol-sur-Ternoise

T. +33 (0)3 21 03 46 16

F. +33 (0)3 21 41 38 97

[email protected]

www.ternois-tourisme.com

Intercommunale Land van Heuchin Rue Allongeville

F-62134 Heuchin

T. +33 (0)3 21 03 09 67

F. +33 (0)3 21 41 92 71

[email protected]

11

Het dorp ligt aan de samenvloeiing van de Ternoise en twee zijrivier-tjes: de Eps en de Faux. De talrijke watermolens voorzagen de kleine fabrieken van energie. Op de Ternoise zijn nog twee molens overgebleven. Heuvels tot 140 meter domineren de groene valleien rond Anvin. Anvin is een levendig dorp gelegen langs een oude weg tussen Terwaan en Picar-di. Al 35 jaar lang is het dorp een van de mooist bebloemde van Frankrijk.

GeschiedenisVolgens de legende heeft de Zon-nekoning hier op doorreis zijn rijdier laten drinken aan een bron die in het gehucht Fontaine Louis XIV in de Faux uitmondt. Waarschijnlijker is wel dat de plaatselijke landsheer de bron die naam heeft gegeven om zijn vorst te eren.

ErfgoedDe witstenen kerk Saint-Lger met zijn leien dak is het juweeltje van Anvin. Hij werd gebouwd in 1562 en heeft nog steeds een gotisch koor uit 1618, met verder ook nog enkele elementen uit de renaissance. Langs de oevers van de Faux staan ook nog steeds de runes van het vijftiende-eeuwse kasteel van Petit Anvin.

Recreatie WandelenLe Bliot wandelroute van Anvin tot Bergueneuse is een 8 km lange lusvormige bewegwijzerde wan-delroute die start aan de Feestzaal van Anvin of aan het stadion van Bergueneuse in de rue du Mont. Langs deze route heb je meermaals een mooi zicht op de Faux. Je wandelt langs de Fonds dEnfer, een pittoresk paadje dat naar Bergueneuse leidt.

Anvin

De naam Bergueneuse is een ver-vorming van bergenhove of berg nova en betekent dus zoveel als hoeve op de berg. Dit schilderachtige dorpje is gelegen in een glooiend landschap en bezit een mooie wit- en zandstenen kerk uit de 17de eeuw. De kerk is gewijd aan Saint Lger, een zeer populaire bisschop en marte-laar in Artesi.

Bergueneuse

Een beeldentuin in Bergueneuse

Aan de oevers van de Faux hebben Jacques en

Franoise Droulez rond hun buitenhuisje een

charmante beeldentuin aangelegd. In zijn schuur-

atelier bewerkt Jacques, een docent Beeldende

Kunsten, alle vormen van staal. Zo heeft hij de

tuin voorzien van diverse moderne, abstracte

of figuratieve sculpturen. Het park van 2500 m

is het terrein van Franoise, de kunstenares met

de groene vingers. Zij heeft er een romantische

en ongedwongen Engelse tuin ontworpen. Enkele

bomen, heel wat struiken en winterharde planten

vormen samen een wild uitziende omgeving met

weldoordachte kleurharmonien.

Franoise Droulez begeleidt haar bezoekers en

geeft wat tips aan de liefhebbers. Vanuit haar voor-

liefde voor tuinen organiseert ze activiteiten in het

kader van het jaarlijkse feest van parken en tuinen.

Ze aarzelt daarbij niet om de bezoekers te wijzen op

andere tuinen die in de Ternois te ontdekken zijn.

6, rue du Mont, F-62134 Bergueneuse

T. +33 (0)3 21 04 38 64

www.sculpturesetjardin.com

Beeldentuin in Bergueneuse

1212 13

15

Fleury ligt tegen een heuvel en bezit een opmerkelijke kerk met zeventiende-eeuwse doopvonten en een mooi veelkleurig beeld van Madonna-met-de-Peer.

FolkloreLederwaren: leer boven alles! Waar het bord Le Grenier au cuir hangt, bevinden zich atelier en winkel van Philippe Vandewalle. Deze kunsthandwerker woont in het hartje van het dorp, tegenover de kerk, en verkoopt lederen gebruiksvoor-werpen, sieraden, riemen, handtas-sen en uitrusting voor de motorfiets. Tegen betaling maakt hij ook unieke stukken op maat. Hij bewerkt zacht vaarsleder volgens de traditionele technieken.

Demonstraties op afspraak.

Le Grenier au cuir Rue de lglise

F-62134 Fleury

T. +33 (0)3 21 41 60 49

Fleury

De kerk vanFleury

14 15

Boyaval

De heuvels van Artesi vormen een groot ondergronds waterreservoir. Het fenomeen van de artesische put wordt in Boyaval op indruk-wekkende wijze gellustreerd door een oude put van de gemeente. Het winterdebiet is vaak spectaculair en doet soms huizen onderlopen ter-wijl de put in de zomer weer opdroogt. De kerk is modern, een combinatie van baksteen en beton.

ErfgoedIn Boyaval ligt een witstenen kasteel, een voormalig jachtpavil-joen dat in de 19de eeuw werd ver-groot, dat omgeven is door een groot park (priv).

Equirre

Dit vredige dorpje kende zijn glo-riemoment in 1950 toen het als de-cor diende voor de film van Robert Bresson Le Journal dun cure de campagne, gebaseerd op de roman van Bernanos.

ErfgoedHet vroegere kasteel uit 1770, waarvan enkel nog het gelijkvloers overblijft, werd omgebouwd tot res-taurant en camping. In de kerk staat een zogenaamde wonderbaarlijke Madonna uit de 18de eeuw: ouders bidden tot Onze-Lieve-Vrouw van Equirre wanneer kleine kinderen niet willen stappen.

Talrijke wandel-, fietsen ruiterpa-den doorkruisen de aantrekkelijke omgeving van Fiefs. Dankzij de na-bijheid van enkele belangrijke ver-keersassen zijn Bthune, Arras of de Opaalkust maar op een zucht ver-wijderd. De kerk, waar binnenin een prachtige stenen kruisweg en blauw uitschijnende glasramen te bewon-deren zijn, is een echte aanrader.

FiefsRecreatie

Le fond de Quevaussart wandelroute 18 km lange bewegwijzerde, lusvorm-ige wandelroute die vertrekt aan de kerk van Fiefs.

Het kasteel van Boyaval

In dit stadje, dat in de middeleeu-wen erg welvarend was, staat een indrukwekkende kerk zonder toren. Ondanks oorlogen en plunderingen heeft de kerk Saint-Martin zijn so-bere gevel en zijn romaanse schip uit de 12de eeuw behouden. Het is n van de belangrijkste monumenten van de romaanse kunst in de Ternois. Het koor is in flamboyante stijl en de doopvonten dateren uit de 17de eeuw. Het dorp telt ook enkele bui-tengewone herenhuizen, onder meer de Ferme Rolland (een voormalige brouwerij) en het landhuis gelegen in de rue dAire. Langs de weg die van Boyaval door een bebost, ongerept ravijn afloopt, kunnen wandelaars genieten van een prachtig uitzicht op Heuchin.

GeschiedenisHeuchin was het toneel van de be-roemde Sporenslag in 1513, waar de Fransen tegenover de Spaanse be-zetters van Vlaanderen kwamen te staan. Deze gebeurtenis, waarover dichter du Bellay vertelt, mondde uit in de nederlaag en de aftocht van de Fransen. Zij lieten zich aan de oever van de rivier door de vijandelijke troepen verrassen en bleven enkel in leven door de hevigheid waarmee ze hun paarden de sporen gaven... Van-daar de naam van die Sporenslag!

RecreatieLa Fontaine au Faux 7,5 km lange lusvormige, bewegwij-zerde wandelroute die vertrekt aan de kerk van Heuchin.

HeuchinHerenhuis

16 1716

Het dorp Fontaine-ls-Boulans dankt haar naam aan het ondergrondse water dat in het benedendorp bij tus-senpozen opwelt en aan de ingezak-te grondlagen (boulans) als gevolg van de ondergrondse watererosie.

ErfgoedHet elegante achttiende-eeuwse kasteel met zijn driehoekig fronton (priv) wordt omgeven door een prachtige dreef met gesnoeide lin-debomen. In de neogotische kerk Sainte-Berthe uit de vroege 19de eeuw staat een vijftiende-eeuws houten beeld van Saint-Adrien.

RecreatieLes Avinettes wandelroute8 km lange bewegwijzerde, lusvor-mige wandelroute die vertrekt aan de kerk van Fontaine-ls-Boulans. Deze route doorkruist het platte-land tussen Fontaine-ls-Boulans en Prdefin. Van op het plateau heb je een mooi uitzicht over de Leievallei richting Heuchin.

Fontaine-ls-Boulans

Het kasteel van Fontaine-ls-Boulans

Het dorpje Lisbourg ligt vlakbij de bronnen van de Leie. De kerk Saint-Omer van Lisbourg is een voormalige priorij uit de 15de eeuw met gebeeld-houwde figuren in het rijkelijke por-taal. In het dorp liggen ook heel wat kapellen verspreid. Bezienswaardig zijn, in de rue du Moulin, de over-blijfselen van een oude watermolen uit 1622.

WO I en II

Nabij het gehucht Le Groseillier lig-gen er bunkers, overblijfselen van een lanceerbasis voor V1-raketten tijdens de Tweede Wereldoorlog. Door bombardementen is de site nooit operationeel geweest.

RecreatieLa Cornellire wandelroute13 km lange lusvormige, bewegwij-zerde wandelroute die vertrekt aan de bronnen van de Leie. Je ontdekt de Leie via verharde wegen en paad-jes. Onderweg heb je een mooi uit-zicht op de gedraaide kerktoren van Verchin en het gehucht Le Groseillier.Te voet met een ezelOp het rustige tempo van de ezel wandel je aan 3 of 4 km/u en ont-dek je de Leie. Er worden 3 formules aangeboden: avontuurlijke tocht, half-avontuurlijke tocht en begeleide tocht. Prijs per volledige of halve dag. Mogelijkheid om meerdaagse tochten te organiseren op aanvraag, met mogelijkheid om in een vakan-tieverblijf te logeren.

Lisbourg

Monchy-Cayeux

Dit pittoreske dorpje ligt aan de oevers van de Ternoise en heeft nog altijd een dam met twee enorme schepraderen.

ErfgoedReeds in de 15de eeuw stond er in Monchy-Cayeux een graanmo-len. Hoeves met rode daken liggen verspreid over de hele vallei en vormen een mooi landelijk decor. Midden in het dorp staan de res-tanten van het kasteel waar in 1915 maarschalk Joffre verbleef, met vooral de vijftiende-eeuwse toren die achter een gordijn van bomen verborgen ligt.

De kerk Saint-Pierre, die heropge-bouwd werd in de 19de eeuw, bevat een mooi zeventiende-eeuws stand-beeld van de heilige.

Het dorp Lisbourg

18 191818

Aan de bronnen van de LeieDeze bevinden zich langs de weg van Lisbourg naar Laires. De Leie (Lys in het Frans) dankt haar naam wellicht aan het kristalheldere water (lisse in het Frans). Ze ontspringt op 110 meter hoogte in een kleine krater waar het water een blauwachtige schijn heeft. Volgens de plaatselijke overlevering zou de blauwe kleur van het water verbleken wan-neer er slecht weer op komst is.

Vroeger dachten de mensen dat de grillige Leie ontsprong uit ongecontroleerde veranderende bronnen. Eigenlijk zijn dit ondergrondse grondver-zakkingen die de loop van het opkomende water kunnen belemmeren.

De kerk Saint-Pierre

Centraal in het dorp, tegenover de kerk, staat een mooi roodgestreept Spaans huis (afwisselend baksteen en natuursteen).

Prdefin

WO I en IIIn het gehucht Bois Lewingle staat een onderdeel van de Atlantikwall. Deze site werd gebouwd door de Duitse bezetter en diende voor lucht-afweer, bewaking en verstoring van radio-uitzendingen van de geallieer-den. Er werd ook een lanceerbasis voor V1-raketten genstalleerd. Het Duitse kamp werd in 1943 gebouwd door een duizendtal mensen, vooral Belgische en Poolse arbeiders en Fransen die door de verplichte werkdienst werden opgevorderd. Het bood de troepen en officieren de voorzieningen van een kleine stad met bioscoop, feestzaal, ziekenhuis. Je kan dit voormalige Duitse kamp zien langs de wandelroute Les Avi-nettes, die vertrekt in Fontaine-ls-Boulans (zie eerder).

De kerk van Prdefin

Het Spaans huis

20 21

Dit bevallige dorpje aan de oevers van de Ternoise is n van de mooi-ste plekjes in de vallei. En n van de rijkste op het vlak van fauna en flora. Op de zonovergoten hellingen vind je orchideen, zeldzame vlindersoor-ten, hagedissen en zwarte adders. In de vallei wordt de Ternoise gevoed door tal van zuivere bronnen zoals de fontein Le Fly, de fontein Les Cour-bettes en de fontein Saint-Germain.

Dit bosrijke dorp, gebouwd tegen de flanken van de vallei, ligt aan de oevers van de Ternoise. De natuur is er weelderig en de forel gedijt goed in dit heldere water.

Verchin is een lieflijk dorpje van 250 zielen. Het bezit een kasteel dat gebouwd werd in de 18de en 19de eeuw, in een park dat doorkruist wordt door de Leie. Bewonder in het voorbijgaan ook een kapel naast de oudste vleugel. De Leie voedt een grote vijver en mondt er in uit als een waterval.

Tilly-Capelle

Verchin

ErfgoedDe kerk Saint-Antoine, gewijd aan kluizenaar St.-Antonius, was een bedevaartsoord. In de kerk is er een altaar aan hem gewijd en kan je een fijnbewerkt zilveren reliekschrijn en een veelkleurig houten borstbeeld van de heilige bewonderen.

ErfgoedHet dorp staat vooral bekend om zijn zeventiende-eeuwse kerk Saint-Omer in flamboyant-gotische stijl. De gewrongen toren lijkt zich te bui-gen om de voorbijganger te groeten. In Europa werden zon 80 gedraai-de kerktorens geteld, waarvan 34 in Frankrijk. Verchin heeft de enige gewrongen toren in Pas-de-Calais.

Teneur

Saint-Germain dAuxerre

De kerktoren en de bruid

Is de merkwaardige gewrongen

torenspits van Verchin, met zn bui-

ging en draaiing, het resultaat van het

werken met al te vers hout of eerder

een grap van een timmerman of zelfs

het werk van de duivel? Volgens de

plaatselijke bevolking hangt er een

ondeugender verhaal aan vast... In lang

vervlogen tijden kwam een deugdzaam

meisje naar de kerk om te trouwen. Om

haar maagdelijkheid te vieren, maakte

de toren een buiging. Zich opnieuw

rechten zou hij pas doen wanneer dit

een tweede keer gebeurde.

De kerktoren van Verchin is niet uniek

in de streek. In Solre-le-Chteau, in

de Avesnois, is de toren ook gebogen

sinds hij er een maagd begroette die

aan de arm van haar toekomstige echt-

genoot naar het altaar ging!

22

De kerk van Verchin

In de toren van de versterkte kerk bevinden zich schietgaten. De kerk diende vroeger immers als toe-vluchtsoord, vooral tijdens de Frans-Spaanse oorlogen.

Tegenover de kerk kan je de pastorie en de zeventiende-eeuwse Ferme dHocquincourt bewonderen.

Parkenen tuinen

In het midden van een land-schapspark staat het kasteel van Verchin langs een vijver die ge-voed wordt door de Leie, met tal van waterplanten langs de oevers. De moestuin is omsloten door hoge muren en ingedeeld in kamers met meer dan honderd soorten bloemen en groenten.

De tuinen van de Leie Open van 1 juni tot 30 september

F-62310 Verchin

T. +33 (0)3 21 04 41 38

Bruel

Bruel

Antwerpen


Parijs

CalaisDover

Dunkerque

BruggeOostende

BruggeOostende

De Leie

De Leie

De Sch

elde

De Schelde


Mande

l

Ringvaart

Brugsevaart

De Leie


Schipd

onkkanaal

Spierekan

aal

La Lys

De Leie

La Ly

s

A19

A22

E17

E40

E403

E27

A1E23

A25

A26

E403

Lille

Comines

WierneeQuernes

Rely

LambresBley

Estre-Blanche

Ligny les Aire

RomblyMazinghem

Isbergues


Guarbecque

Lires

Bthune

Verchin

Roeselare

Moorslede

Wervik

Menen

Ledegem

Izegem

Lendelede

Kuurne

Kortrijk

Zwevegem

Anzegem

OUDENAARDE

Waregem

HarelbekeDeerlijk


MeulebekeDentergem

Deinze

St.-Martens-Latem

De Pinte

Nazareth

Zulte

Wevelgem

Avelgem

Wielsbeke

spiere-helkijn

Gent


Armentires

Erquinghem-Lys

Sailly-sur-la-lys

Fleurbaix

Laventie

La Gorgue

LestremSaint-Floris


Mont-Bernanchon

Gonnehem

Allouagne

Saint-Venant

Ham-en-Artois

BusnesLillers

Burbure

Ferfay

Haverskerque Merville

Estaires

NieppeSteenwerck


Teneur

Fleury

Bergueneuse

Equie Heuchin

Lisbourg Prdefin

Eps-Herbeval

Baval


Auchy-au-Bois

Westrehem

Ames

LiresAmes

Noent-Fontes

Lespees

Bourecq

Ecquedecques

Monchy-Cayeux


Begem

Marke

AalbekeBellegem

Rollegem

Heule

Kooigem

Sint-Denijs

Moen

Heestert

Otegem

Vichte

IngooigemTiegem

Kaster


WaarmaardeKerkhove

Outrijve

Bouit

Rekkem

Gijzelbrechtegem

Eke

Zwijnaarde


Zevergem


Dadizele

Geluwe

Moorsele

Ooigem

Hulste

Wakken

MarkegemOeselgem


Vinkt

Zeveren

Meigem

Astene

Petegem-aan-de Leie

Machelen

Olsene

Beveren

Gullegem

Lauwe

Sint-Eloois-Vijve

Deurle

Drongen

Mariakerke

Oekene

Bachte-Maria-Leerne

Sint-Martens-Leerne

Deelgem


MEETJESLAND

VLAAMSEARDENNEN

SCHELDELAND

WALLONIE

VALLE DE LA LYS

NORD-PAS-DE-CALAIS

BRUGSEOMMELAND

Roquetoire Wies

QuiestdeRacquinghem

Aire-sur-la-Lys

iennes

Ontdek vanuit Aire-sur-la-Lys en langs het water een streek beladen met ge-schiedenis en rijk aan erfgoed. In de buurt: Racquinghem, Wittes, Quiestde, Roquetoire en Thiennes.

Het land van Aire

Toeristische dienst Aire-sur-la-Lys Le Bailliage, Grand Place - BP 43

F-62921 Aire-sur-la-Lys Cedex

T./F. +33 (0)3 21 39 65 66

[email protected]

www.ot-airesurlalys.fr

Intercommunale Land van AireRue du Fort Gassion

F-62120 Aire-sur-la-Lys

T. +33 (0)3 21 39 85 37

[email protected]

Thiennes

23

en leidde tot een groots feest. Na-dat Aire-sur-la-Lys in 1713 opnieuw onder Frans bewind was gekomen, kende de stad een ambitieuze we-deropbouw in klassieke stijl. Strenge stedenbouwkundige voorschriften verleenden de stad haar eenheid en harmonie. Doordat de stad zeer goed bewaard is gebleven, bulkt ze van de architecturale schatten die getuigen van alle bouwkundige stijlen tussen de 16de en de 19de eeuw.

ErfgoedDe driehoekige Grote Markt wordt omgeven door huizen gebouwd in de vroege 18de eeuw. De harmonieuze architectuur is te danken aan een stedenbouwkundig reglement dat door de schepenen werd uitgevaar-digd in 1722 en waarin de ordening van de gevels werd vastgelegd. De Grote Markt en de omliggende oude huizen uit de 18de eeuw zijn de trots van de stad. Een van de meest op-merkelijke bouwwerken aan de Grote Markt is het Baljuwhuis. Het gebouw dateert uit 1600, het gouden tijdperk van de Vlaamse renaissance. Het Baljuwhuis was het centrale punt van het garnizoen waar de stadsschutte-rij die de stad verdedigde verbleef en was tegelijk ook de zetel van de baljuws of magistraten. Vandaag de dag biedt het onderdak aan de toeristische dienst. Een andere blik-

vanger is het Stadhuis uit 1721 dat eveneens getuigt van de opleving van de stedenbouw in de 18de eeuw. Langs de Passage des Hallettes be-reik je het belfort waarvan de toren boven de oude daken uitsteekt. Na een renovatie in de 18de eeuw meet het belfort nu 45 meter. Elk kwar-tier speelt de beiaard zijn hemelse lied dat je ook nog hoort wanneer je bij kapel Saint-Jacques-le-Majeur komt.Deze voormalige jezuetenkapel dateert uit de late 17de eeuw. De ba-rokke voorgevel en het blauwstenen portaal met driehoekig fronton lonen zeker de moeite. Vlakbij bevindt zich de collegiale kerk Saint-Pierre, die werd opgetrokken op de restanten van een heiligdom uit de 11de eeuw en een meesterwerk van de flamboyante gotiek in Frans-Vlaanderen is.

Dit mooie, karaktervolle stadje wordt doorkruist door de Leie. Aire betekent etymologisch gezien open plek in het bos en was vroeger een vestingstad die onder water kon worden gezet.

GeschiedenisDoor de strategische ligging van Ai-re-sur-la-Lys tussen de heuvels van Frans-Vlaanderen en die van Artesi werd de stad achtereenvolgens ver-sterkt door de graven van Artesi, de Franse en de Spaanse vorsten. Na de oorlogen van Lodewijk XIII en Lode-wijk XIV om Artesi en Frans-Vlaan-deren aan het Franse koninkrijk aan te hechten, wordt Aire-sur-la-Lys een schakel in de tweede vestinggordel van Vauban. Die militaire strategie zal de sluizen en hun deuren aanwen-den als het verdedigingswapen van de stad. Bij een beleg moest de over-stroming van het omliggende platte-land de aanvallers tegenhouden.

Maar de verdedigingswerken van Vauban konden niet voorkomen dat de stad werd ingenomen door gealli-eerde troepen (Engelsen, Duitsers en Nederlanders) in 1710, aan het einde van de regeerperiode van Lodewijk XIV.

Maar Aire-sur-la-Lys heeft niet alleen een verleden als garnizoensstad. Het was ook een rijke handelsstad, met name dankzij de lakennijver-heid. Aire heeft dit te danken aan haar gunstige geografische ligging en de aanwezigheid van waterwegen. Als lakenstad en draaischijf van de rivierhandel op de Leie kende het een gouden bloeitijd in de 16de eeuw, onder het bewind van Karel V. De blijde intrede van Karel V, keizer van Spanje en heerser van Vlaanderen, in Aire-sur-la-Lys in 1549 behoort tot de gloriemomenten van de stad

KortrijkAire-sur-la-Lys

Watermolen

24 2525

Het Belfort

Worp van andouilles

De typische worst van Aire-sur-la-Lys, de

andouille, is n van de plaatselijke gas-

tronomische toppers en een voortreffelijk

stukje culinair erfgoed van Artesi. Aire-

sur-la-Lys is beslist de regionale hoofd-

stad van de andouille, ook al concurreert

de stad op dit gastronomisch vlak met de

andouillette van Arras en de andouille van

Cambrai. In het eerste weekend van sep-

tember wordt traditioneel een feest van

de andouille gehouden, dat heel wat toe-

schouwers trekt. Hoogtepunt van de dag is

de worp van plakjes worst van op de galerij

en uit de ramen van het Baljuwhuis.

Lekkerbekken verdringen zich op het plein

en proberen de schijfjes worst te vangen.

Dit is n van de traditionele worpfees-

ten uit de volkse folklore van Noord-

Frankrijk. Een andere specialiteit zijn de

mastelles, koekjes die nauw aanleunen

bij speculaas- en zandkoekjes en die bij

twee banketbakkers worden vervaardigd.

2727

Quiestde

Het stadje Quiestde wordt doorsne-den door de Groene Meridiaan. Deze lijn doorkruist Frankrijk van noord naar zuid, meer specifiek van Dun-kerque tot Barcelona. In Nord-Pas de Calais loopt de Groene Meridiaan door 43 gemeenten, over een lengte van 91 km. Op het grondgebied van Quiestde loopt het precieze trac van de top van de helling Racquing-hem Wardrecques, steekt de Melde over en kruist vervolgens de Chemin den Haut, de Rue den Bas en de Rue du Marais tussen de woningen. De oorsprong van de naam van de gemeente zou stammen van het La-tijnse quiestare of quiestus wat zoveel betekent als rusten. Met zijn ligging langs de Romeinse heir-weg van Terwaan naar Cassel heeft de site waarschijnlijk dienst gedaan als rustplaats voor de legioenen van Caesar tijdens de verovering van Galli. Het dorp zou gesticht zijn in de

9de eeuw toen de monniken van Saint Bertin, die in Roquetoire verbleven, het bos van La Morinie ontgonnen.

ErfgoedDe kerk Notre Dame de lAssomptiondateert uit de 16de eeuw en werd van 1869 tot 1878 vergroot. De gebruikte materialen zijn baksteen en witsteen rond de ramen. Tijdens WO II werd de kerk gebombardeerd en vlogen de glasramen in stukken. Het gebouw werd in 1948 gerestaureerd en een jaar later werden nieuwe glasramen van de hand van de Parijse glazen-maker Max Ingran geplaatst.

De Andouilles

Het kasteel van Lapre

26

FolkloreDe processie van Onze-Lieve-Vrouw Panetire herinnert aan een oude Mariaverering. Op de 3de zondag van augustus is er een traditionele processie aan haar gewijd. De Maagd Maria wordt bedankt voor de be-scherming die zij de stad biedt. In 1214 ontving de toentertijd belegerde en uitgehongerde stad een onverwachte lading graan. Door die goddelijke openbaring begon men Onze-Lieve-Vrouw Panetire te aanbidden. Het beeld, dat in de collegiale kerk wordt bewaard, dateert uit de vroege 16de eeuw en werd in opdracht van een

broederschap gemaakt. Na bescha-diging tijdens de bombardementen van 1944 en vakkundige restauratie prijkt ze nu op de kruising. Op de Grote Markt van Aire-sur-la-Lys vind je Caf Novelty met n van de actief-ste gallodrooms van Nord-Pas de Calais. Hier wordt de traditie van de hanenkampen, die in de regio nog erg levendig is, voortgezet. Tijdens het seizoen, de weekends van december tot juli, kun je op deze plaats, die ge-schiedenis uitademt, de uithoudings-gevechten meemaken, met al hun ri-tuelen: weging, sporing, voorstelling, de kamp zelf Sfeer verzekerd!

27

Het dorp heeft naast de kern nog zes gehuchten: Pont dAsquin, Belle Croix, Le coin den bas, Beaumont, Les Bruyres en La Pierre. Racquing-hem maakt deel uit van de steden en dorpen die door de Groene Meridiaan doorkruist worden.

Racquinghem is een woord van Germaanse oorsprong dat duidt op een groot centrum. Racqing is de naam van de eigenaar en het achter-voegsel hem betekent door hagen omsloten landgoed of dorp.

GeschiedenisHet dorp Racquinghem heeft zich gevormd rond de Romeinse heir-weg (vandaag D 943). De zoge-naamde koninklijke weg werd ge-bruikt door de Romeinen die op de Casselberg verbleven. Van 880 tot 1713 werd Racquinghem meermaals belegerd en vernietigd door vijan-delijke bezetters van verschillende nationaliteiten: de Noormannen, de Nederlanders, de Fransen en de Spanjaarden. Het dorp vond pas in 1713 zijn rust terug, na het Verdrag van Utrecht waardoor het definitief opnieuw Frans werd.

Racquinghem

De kerk Notre Dame de lAssomption

Het kasteel van LapreDe familie Lencquesaing verwierf de gronden van Lapre in 1669 en bouwde er een landhuis en een dui-ventoren op. In 1740 vestigt de bal-juw van Saint-Omer, Dominique van Lencquesaing, zich er na een brand in zijn eigen huis. Het door de opeen-volgende oorlogen in verval geraak-te kasteel wordt herbouwd in acht-tiende-eeuwse stijl maar een aantal overblijfselen van het oude gebouw worden behouden: de gracht, de ophaalbrug, een toren, een duiven-toren en een broodoven. Tijdens de Franse Revolutie slaagt de familie

Lencquesaing erin om haar bezittin-gen te behouden. Vanaf 1811 worden de middeleeuwse sporen door de afstammelingen verwijderd. In 1892 worden een nieuwe verdieping en een nieuwe vleugel voor de keuken toegevoegd. Tijdens de Tweede We-reldoorlog wordt het kasteel eerst ingenomen door de Engelsen van 1939 tot 1940, en later door de Duit-sers. In de jaren 80 ondergaat het een grondige renovatie en wordt het beschermd als historisch gebouw.

Gemeentehuis | T. +33 (0)3 21 95 10 45

De kerk van Racquinghem

28 29

ErfgoedDe kerk Notre DameDe allereerste kerk dateerde uit de 11de eeuw en had een strodak. In de 16de eeuw verkeerde ze in erg slechte staat, in de 17de eeuw werd de klokkentoren zelfs weggenomen. Tijdens de Franse Revolutie werd het meubilair verkocht en slechts een paar voorwerpen zijn bewaard gebleven. In 1870 startte de weder-opbouw met het graven van nieuwe funderingen. Deze werken werden voltooid in 1884. Op de domeinen van kasteel van Bambecq is maar n kasteel overgebleven, namelijk het kasteel van het landgoed Bambecq. Het werd in 1427 gekocht door Jean de Bambecq. Maar het gebouw kreeg pas veel later de naam van de eige-naarsfamilie, daarvr droeg het geen naam.

FolkloreDe CavalcadeSinds 1977 wordt deze optocht ie-dere tweede zondag van september gehouden. Tijdens de Cavalcade trekken een dertigtal bebloemde en versierde praalwagens langs een traject van 3 tot 5 km, vergezeld van fanfares en majorettes. Aan de Ca-valcade doen ook groepen uit Belgi en Nederland mee.

Hugo, de reus van Racquinghem werd ingehuldigd in 2000. Hij trok voor het eerst door de straten tij-dens de 24ste Cavalcade. De legende van Hugo de reus van Racquing-hem stamt van de mechanische pannenfabrieken van Wardrecques.

Gemeentehuis T. +33 (0)3 21 95 43 90

30 31

Het dorp telt negen gehuchten: la Farnire of la Farinire, Warnes, la Valle, le Boguet, Lignes, Cochen-dal, la Morande, Camberny en Blanc Pignon. Naargelang van de bron kan het woord Roquetoire verschillende betekenissen hebben. Het kan stam-men van het Germaanse roquetum dat verwijst naar linnen bovenkledij. De velden van het dorp stonden im-mers bekend voor hun opbrengst van hoogwaardig vlas. Het kan ook komen van het Keltische rock (rots) en het Latijnse stare (staan).

Erfgoed Sinds de 13de eeuw staat Roquetoire onder het beschermheerschap van Sint-Michiel. De legende vertelt dat hij er in een periode van grote droogte een bron deed opborrelen. De fontein Saint-Michel bestaat nog steeds en is nooit opgedroogd.

De kerk Saint-Michel dateert uit 1868 en vervangt het oorspronkelijke gebouw in romaanse stijl. De nieuwe kerk werd volledig door de inwoners heropgebouwd naar de wens van de pastoor. Velen onder hen wilden hun kerk in die tijd immers herbouwen volgens de neogotische stijl die toen meer in trek was. De voornaamste materialen die werden gebruikt zijn baksteen en witsteen. De vierkante toren in baksteen is bovenaan af-gewerkt met een balustrade en vier stenen torentjes.

Roquetoire

Het kasteel van Morande

Dorpsgezicht Erin

De Leie in de Ternois

32 33

Wittes wordt doorkruist door de Mel-de en bezit een gehucht, Cohem, dat vroeger trouwens een invloedrijke heerlijkheid was. De naam Wittes zou volgens het aardrijkskundig woor-denboek van Saint-Omer afkomstig zijn van een kustkanton genaamd Wydteke. Het is daar dat de vallei van de Benedenleie begint.

ErfgoedDe kerk Saint Omer, n van de oud-ste kerken uit de streek, verkeerde in erg slechte staat. Het gebouw had een pannendak en slechts n schip (geen zijbeuken), twee verdiepingen, grote boogge-welven en hoge ramen.In de 19de eeuw werd naar wens van de pastoor een nieuwe kerk heropgebouwd.

Rond het kasteel van Cohem lagen brede grachten die gevoed werden door de Melde. Alle gebouwen van het landgoed waren opgetrokken in baksteen en hadden een pannendak.Het hoofdgebouw van het kasteel telde vier verdiepingen en bezat drie rolronde torentjes met een pe-perbusvormig dak en een veelhoekig uitkijktorentje dat hoger was dan de andere. De duidelijke uitstekende bovenverdieping diende als om-loop. Naast het hoofdgebouw lag een neerhof, afgesloten door een poort met zadeldak en een nogal in-drukwekkende ronde toren met een peperbusvormig dak. Van dit hele complex blijven nog maar enkele overblijfselen over.

Het kasteel van La MorandeHet werd in de vroege 18de eeuw op-getrokken door de markies van Lully en later opgekocht door Guillaume Marcotte, edelman en hofsecretaris die de naam van Heer van Roquetoire aannam. Zijn afstammelingen zijn nog steeds de eigenaars van het kasteel. De voorgevels, het dak en drie kamers van het kasteel zijn beschermd als historisch monument.

WO I en IIDe bunker (rue du Moulin) diende vanaf 1943 als commandopost voor de afstandsbesturing van V2-raketten tijdens de Tweede Wereldoorlog. Roquetoire werd niet toevallig geko-zen. Als je immers een lijn trekt van Roquetoire naar Cap Gris-Nez en een tweede lijn naar Cap Blanc-Nez en die doortrekt tot in Engeland, omsluiten ze Londen. Vandaar de keuze van de Duitsers om zich hier te vestigen.

Gemeentehuis T. +33 (0)3 21 39 05 07

Tussen Aire-sur-la-Lys en Merville ligt Thiennes (860 inwoners) dat heel wat mogelijkheden biedt om te wan-delen langs het jaagpad en te henge-len op de oevers van de Leie. In de nabijheid ligt ook het bos van Nieppe.

Gemeentehuis T. +33 (0)3 28 43 60 57

Thiennes

Brug van Thiennes

WittesHet gemeentehuis en de kerk van Wittes

34

In de gemeente Wittes liggen er ook drie versterkte hoeves. De grootste is die van Le Chteau Joly, gelegen nabij het kanaal van Neuffoss. Vroe-ger bestond deze uit een donjon, een ophaalbrug, een duiventoren en een neerhof en was ze omringd door grachten die vandaag gedempt zijn.De twee andere versterkte hoeves liggen in de buurt van de Petite Bec-que, ten noorden van Cohem. Je kan in het voorbijgaan ook de bruggen over de Becque en over de Melde be-wonderen, allebei in baksteen.

FolkloreDe veulenmarktIedere derde zondag van november.

RecreatieLa Melde. De oude spoorlijn tussen Wittes en Aire-sur-la-Lys werd over een afstand van zon 8 km heraange-legd als fietspad.

Gemeentehuis T. +33 (0)3 21 39 06 70

De vijver van Cohem

Bruel

Bruel

Antwerpen

Valenciennes

St. QuentinReims

Parijs

CalaisDover

Dunkerque

BruggeOostende

BruggeOostende

De Leie

De Leie

De Schelde

De Schelde


Mande

l

Ringvaart

Brugsevaart

De Leie


Schipd

onkkanaal

Spierekan

aal

De Leie

La Ly

s

A19

A22

E17

E40

E403

E27

A1E23

A25

A26

E403

Lille

Comines

Roquetoire Wies

QuiestdeRacquinghem

Bthune

Verchin

Roeselare

Moorslede

Wervik

Menen

Ledegem

Izegem

Lendelede

Kuurne

Kortrijk

Zwevegem

Anzegem

OUDENAARDE

Waregem

HarelbekeDeerlijk


MeulebekeDentergem

Deinze

St.-Martens-Latem

De Pinte

Nazareth

Zulte

Wevelgem

Avelgem

Wielsbeke

spiere-helkijn

Gent


Armentires

Erquinghem-Lys

Sailly-sur-la-lys

Fleurbaix

Laventie

La Gorgue

LestremAire-sur-la-Lys

iennes Merville

Estaires

NieppeSteenwerck


Teneur

Fleury

Bergueneuse

Equie Heuchin

Lisbourg Prdefin

Eps-Herbeval

Baval


Monchy-Cayeux


Begem

Marke

AalbekeBellegem

Rollegem

Heule

Kooigem

Sint-Denijs

Moen

Heestert

Otegem

Vichte

IngooigemTiegem

Kaster


WaarmaardeKerkhove

Outrijve

Bouit

Rekkem

Gijzelbrechtegem

Eke

Zwijnaarde


Zevergem


Dadizele

Geluwe

Moorsele

Ooigem

Hulste

Wakken

MarkegemOeselgem


Vinkt

Zeveren

Meigem

Astene

Petegem-aan-de Leie

Machelen

Olsene

Beveren

Gullegem

Lauwe

Sint-Eloois-Vijve

Deurle

Drongen

Mariakerke

Oekene

Bachte-Maria-Leerne

Sint-Martens-Leerne

Deelgem


MEETJESLAND

VLAAMSEARDENNEN

SCHELDELAND

WALLONIE

VALLE DE LA LYS

NORD-PAS-DE-CALAIS

BRUGSEOMMELAND

WierneeQuernes

Rely

LambresBley

Estre-Blanche

Ligny les Aire

RomblyMazinghem

Isbergues


Guarbecque

Lires

Saint-Floris


Mont-Bernanchon

Gonnehem

Allouagne

Saint-Venant

Ham-en-Artois

BusnesLillers

Burbure

Ferfay

Haverskerque

Auchy-au-Bois

Westrehem

Ames

LiresAmes

Noent-Fontes

Lespees

Bourecq

Ecquedecques

Centraal in de regio Nord-Pas-de-Calais ligt de streek van de Romaanse Leie die zich over 25 km van de uitlopers van Artesi tot de Leievlakte uitstrekt. Wie te midden van de natuur wil herbronnen, kan hier veel landelijke dorpen ontdekken.

De Romaanse Leie

Toeristische dienst streek van de Romaanse Leie 4 place Roger Salengro - BP44

F-62192 Lillers Cedex

T. +33 (0)3 21 25 26 71

F. +33 (0)3 21 25 10 88

www.tourismepaysdelalysromane.com

[email protected]

Intercommunale Artesische Leie 7 rue de la Haye - BP 57

F-62193 Lillers cedex

T. +33 (0)3 21 54 60 70

Intercommunale Artesi - Vlaanderen Rue Jean Jaurs, F-62330 Isbergues

T. +33 (0)3 21 61 54 40

35

Ames betekende net als Amettes kleine rivier. Door zijn ligging langs de Nave en tegen de heuvelflank heeft het dorp zijn landelijk karakter behouden.

ErfgoedBezienswaardig is de versterkte kerk Saint-Pierre waarvan de massieve toren oprijst uit het gebladerte. Het koor en de toren dateren uit de 12de eeuw. Let ook op de prachtige mid-deleeuwse doopvonten en de vreem-de zwarte steen die dienst doet als sluitsteen.

RecreatieWandelen: Les Fauconniers 8,5 km lange lusvormige, bewegwij-zerde wandelroute die vertrekt op het kerkplein.

Dit mooie heuvelachtige dorpje ligt tussen twee riviertjes, de Nave en de Coqueline. Het pittoreske en spiritu-ele Amettes ontdek je in de voetspo-ren van de heilige Benedictus Labre. Ieder jaar komen 80.000 bezoekers hulde brengen aan de fijne persoon-lijkheid van de meest vereerde hei-lige van Artesi.

ErfgoedWeggestopt in het groen en met on-der meer een openluchttheater net nabij, ligt het onlangs gerestaureer-de geboortehuis van H. Benedictus Labre. De uitermate rustgevende omgeving nodigt uit tot bezinning.

AmettesAan dit geboortehuis worden bijna tweehonderd mirakels toegeschre-ven. Tussen de laatste zondag van augustus en de eerste zondag van september brengen een bedevaart en een novene ieder jaar nog steeds talloze gelovigen op de been. Negen dagen lang volgen misvieringen, kruis-wegen en zegeningen elkaar op. In de late 19de eeuw werd op de site een monumentale kruisweg aangelegd. T. +33 (0)3 21 25 26 71

RecreatieLa Coqueline (10 km) en Amettes-Ham en Artois (10,5 km) wandelroute. Beide be-wegwijzerde, lusvormige wandelrou-tes vertrekken op het gemeenteplein.

De kerk Saint-Pierre

36 37

GeschiedenisIn de kerk Saint-Lger bevindt zich de heilige traan van Jezus, een steen in een zilveren flesje dat wordt bewaard in een reliekschrijn van verguld hout. Vroeger was Al-louagne bekend om zijn bedevaart van de Heilige Traan van Jezus. Hij zou die geplengd hebben bij de ver-rijzenis van Lazarus. Van die heilige traan werd gezegd dat ze mirakels verrichtte. Ze zou in 1099, na de eer-ste kruistocht naar het Heilige Land, zijn meegebracht door Godfried van Bouillon die ze aan zijn minnares schonk. De traan zou zijn opgevan-gen op een steentje en wordt be-waard in een zilveren reliekhouder binnen een verguld schrijn. De bede-vaarders waren aangetrokken door dit wonderbaarlijke gerucht en kwa-men naar Allouagne om de genezing van al hun kwalen te vragen.

ErfgoedHet landhuis LOrne dAlincourt uit de 17de eeuw heeft een typische trapgevel. De hoeve van het kasteel werd gebouwd tussen de 16de en 18de eeuw.

RecreatieWandelen: Le moulin Pano12,5 km lange lusvormige, beweg-wijzerde route die vertrekt op het gemeenteplein.

Allouagne

Ames

De kerk Saint-Lger

De kerk Saint-Omer dateert uit de 15de eeuw en werd gedeeltelijk her-opgebouwd in 1842 en 1876. De doop-vonten dateren uit de 12de eeuw. Het orgel, gemaakt van dennenhout en tin, werd in 1870 ontworpen door orgelbouwer Arnold Heidenreich. De kast bestaat uit twee vlakke zij-delingse torentjes, met decoratieve vuurpotten bovenaan, en twee vlak-

ke delen in het midden die geschei-den worden door een vlak centraal torentje met een kruis bovenaan.

RecreatieWandelen Kastelen | waterkersbedden 12,4 km - 3u15 - Vertrek aan de parking van de kerk.

GeschiedenisDit landelijk dorp was het toneel van een tragische episode uit de oorlog tussen de Fransen en de Bourgon-dirs. In 1479 werd het kasteel be-legerd en uiteindelijk veroverd door Maximiliaan van Oostenrijk. Alle soldaten die het hadden verdedigd, werden opgehangen. Het kasteel van Malannoy, waarvan de sporen terug-gaan tot de 11de eeuw, maakt tegen-woordig deel uit van een boerderij. Er resten alleen nog een onthoofde toren, drooggelegde slotgrachten en een schuur uit de 17de eeuw.

ErfgoedDe kerk is opgedragen aan Saint-Riquier, een heilige die in de lage landen wordt aangeroepen voor

Bourecq

de genezing van kinderziekten. Ze bevat een oud koor uit de 12de of 13de eeuw, terwijl het schip en de toren in een recente tijd werden gereconstrueerd. Onder het portaal staat een muur van zandsteentegels: oude grafstenen uit de 15de eeuw. Op het dorpsplein pronkt het landhuis van Bourecq dat wordt geflankeerd door een torentje. Het dateert uit de 16de eeuw en heeft de typische puntgevels-mussentrappen van de Vlaamse architectuur.

RecreatieWandelroute Malannoy 7kmLes pqueux dlune 9 km Beide lusvormige, bewegwijzerde wandelroutes vertrekken nabij het gemeentehuis.

De vallei van de Mroise trekt een groen spoor loodrecht op de chausse Bru-nehaut, een oude Romeinse heirweg.

ErfgoedDe overblijfselen van het kasteel van Fromentel, een massieve toren en een duiventil, zijn van ver te zien. Vandaag behoren ze tot een boerde-rij die gespecialiseerd is in groen-teteelt en tuinbouw. De kerk Saint-Gilles zou zijn gebouwd op de plaats waar vroeger een Gallo-Romeinse villa stond. In de kerk staan houten beelden uit de 11de en 17de eeuw.

RecreatieWandelen en mountainbikenLa Mroise: 16km lange lusvormige, be-wegwijzerde route die vertrekt aan de gemeentelijke begraafplaats.

38

Auchy-au-Bois

39Blessy

De kerk Saint-Gilles

In Calonne-sur-la-Lys stromen de Clarence, een van de rivieren van het oude mijnbekken, en de oude Leie die de grens trekt tussen de depar-tementen Nord en Pas-de-Calais sa-men. Er werd vroeger vlas verbouwd, de specialiteit van de Leievallei.

Vandaag heeft het gebied een heel ander embleem: de witte boon of lin-got du Nord. Tijdens het traditionele bonenfeest kan je deze specialiteit van de streek proeven.

De naam Burbure werd afgeleid van bure (hut) en burg (vestingplaats). In dit grote dorp op de grens van lan-delijk Artois en het mijnbekken, staat nog steeds een terril, een getuige van de mijnactiviteit die opnieuw werd gekoloniseerd door de natuur. Vanop de terril heb je een mooi uit-zicht over de Leievallei en in de verte de golving van de Vlaamse Heuvels. Burbure was de woonplaats van de mediumschilder Augustin Lesage. De kunstenaar was een mijnwerker die werd aangetrokken door het spi-ritisme. Hij liet een indrukwekkend oeuvre na, in totaal meer dan 800 schilderijen die over de hele wereld verspreid zijn.

Recreatie Le moulin de Pano wandelroute7 km lange lusvormige, bewegwij-zerde route die vertrekt op het kerklplein en onder andere over de terril nr. 20 leidt.La Scyrendale mountainbikeroute10 km lange lusvormige, bewegwijzer-de mountainbikeroute die vertrekt aan de gemeentelijke begraafplaats.

ErfgoedDe neogotische kerk met doopvon-ten uit de 16de eeuw is een echte blikvanger. De kapel van Quesnoy (een gehucht van Busnes) werd ge-bouwd op een voormalige heuvel waarvan de slotgrachten nog water bevatten. Het kasteel van Beaulieu, uit de 17de eeuw, is een mooi histo-risch maar priv gebouw.

Broederschap van de Sjalot Grootmeester Jacques Delporte

T. : +33+ (0)3 21 54 30 90

Lid van Savourez la Lys romane

Busnes

De SjalotBusnes is de kleine regionale hoofdstad van de sjalot. Volgens de legende zou Guillaume, een boer uit Busnes, zijn heer gevolgd zijn op de kruistochten en uit Pales-tina enkele eschaloignes hebben meege-bracht. Sindsdien leeft Busnes van de sjalot.

Het 2de weekend van september orga-niseren de plaatselijke producenten een feest rond dit streekproduct. De sjalot neemt een vooraanstaande plaats in het regionale culinaire erfgoed in. Aanraders zijn brood en fijne vleeswaren met sjalot. Een gastronomische broederschap van de Orde van de Sjalot ziet met zijn folklo-re, kostuums en medailles overigens nog steeds toe op de reputatie van de sjalot van Busnes.

40Burbure Calonne-sur-la-Lys

ErfgoedEtymologisch zou de naam verwij-zen naar landhuis van krijt. Het kasteel van Crminil zou gebouwd zijn op de runes van een versterkte hoeve die door de Engelsen vernield werd. De muren van het kasteel zijn in geslepen krijt opgetrokken op een nog oudere onderbouw in silex en zandsteen. De ophaalbrug met de oude poort geeft uit op een binnen-hof met daarrond woonruimtes die in de 18de eeuw verbouwd werden. Het kasteel heeft een tuin die is aan-

Estre-Blanche

41

De confrerie van de sjalot

Kerk Sint-VaastHet kasteel van Crminil

gelegd zoals in de middeleeuwen. De kerk Saint-Vaast dateert uit de 14de eeuw en is opgetrokken in wit-steen van de streek. Het gebouw heeft spitsbooggewelven en telt maar n middenschip. De kerk Saint-Vaast, die werd gebouwd op de runes van de neogotische kapel Notre Dame du Rosaire en werd afgewerkt door Car-don, afkomstig uit Blessy, heeft zijn oorspronkelijke voorgevel behouden.

Bustes van Lugle en Luglien

42 43

Dit dorp is een scharnierpunt tussen het oude mijnbekken en het vriendelij-ke platteland van de Haut Artois. Door het dorp loopt de chausse Brunehaut die werd aangelegd door de Romeinen. Dat Ferfay een steenkoolstad was, is nog te zien aan de mijnwerkersbuurt (cit 3), de platte terril en de gedron-gen silhouetten van kegelvormige ter-rils. De terril van Ferfay is nu een op-merkelijk natuurgebied met veel fauna en flora en is beschermd.

GeschiedenisFerfay is ook de thuisbasis van 2 Ierse heiligen die het evangelie ver-kondigden: de heilige Lugle en de heilige Luglien. In de 7de eeuw wer-den ze vermoord, waarna hun licha-men werden achtergelaten tijdens een stormachtige nacht. Op de plek waar hun lichamen rusten, zo wordt verteld, werd de stad Lilliers gesticht als huldebetoon aan hun zuster Lilia die kwam bidden aan hun graf. In de kerk staan 2 bustes van de heiligen.

ErfgoedRecht tegenover de kerk, is de kapel Sainte-Mlanie. In de grafkapel lig-gen de stoffelijke resten van Henriet-te dHinnisdael, slachtoffer van de grote brand in de Bazar de la Charit in 1887 en van Thrse dHinnisdael, die Proust inspireerde tot het perso-nage Albertine in zijn meesterwerk A la recherche du temps perdu.

RecreatieWandelenSaint-Lugle & Saint-Luglien route9 km lange lusvormige, bewegwij-zerde wandelroute die vertrekt op het kerkplein.

Ferfay

EvenementKlank- en lichtspel La lgende des Princes IrlandaisGroot jaarlijks spektakel tijdens de eerste twee weekends van juni met zon 400 figuranten rond de legende van Lugle en Luglien.

T. +33 (0)3 21 04 70 29

www.scyrendaele.net

11

Via FrancigenaIn 1985 vond Giovanni Caselli, een specialist in wegenarcheologie, de reisweg terug van aarts-bisschop Sigeric van Canterbury die in het jaar 990 naar Rome was gegaan om er van paus Johannes XV het pallium te ontvangen. De 80 halteplaatsen die in het beknopte reisverslag van de Saksische aartsbisschop werden neer-geschreven, vormen de knooppunten van het netwerk van wegen dat gekend staat als de Via Francigena die in de loop der eeuwen werd aangelegd. Heden ten dage bestaan er in Itali, Zwitserland, Frankrijk en Groot-Brittanni nog steeds grote stukken met Romeinse en middel-eeuwse kasseien en plaveien. De Via Francigena wil die overblijfselen verbin-den, als een leidraad van Europese geschie-denis, religie, kunst en economie. Ze volgt de wegen van de streek van de romaanse Leie van Estre-Blanche tot Allouagne langsheen Liet-tres, Ligny-ls-Aire, Auchy-au-Bois, Amettes, Ferfay, Lillers en Burbure. T. +33 (0)3 21 54 60 70

Onderweg langs de Via Francigena

44 45

Het dorp Guarbecque ligt aan het kanaal dat de haven van Dunkerque met Valenciennes en de grote bin-nenwateren verbindt. Het laat brede binnenschepen toe en is een sa-menvoeging van verschillende oude heraangelegde kanalen. Het biedt een gevarieerd landschap: gendus-trialiseerd en verstedelijkt enerzijds, landelijk en puur natuur anderzijds.

ErfgoedDe kerk van Guarbecque werd ge-bouwd in de late 11de en vroege 12de eeuw. In 1909 werd het gebouw ge-klasseerd als historisch monument.

De klokkentoren, die in 1910 werd ge-restaureerd, is een meesterwerk van de romaanse kunst. De dertig meter hoge spits loopt uit in een twaalf me-ter grote achthoekige pijl. De beel-den zijn uitermate rijkelijk versierd. In de toren hangen ook twee klokken uit de 17de en 18de eeuw.

RecreatieDe Cornet Brassart (10km) en de Pont Roy (6,5 km) wandelrou-tes vertrekken beide aan Place Geor-ges Clmenceau.

Gemeentehuis T. +33 (0)3 21 25 82 66

Aan de voet van de heuvel van Mont-Bernanchon, ligt het dorp Gonnehem te midden van een moeras. Het water van de Nave en de Clarence creerde er een landschap van velden om-zoomd door knotwilgen.

ErfgoedMet zijn middeleeuwse allure en schietgaten, dient de grote vierkante toren van het landhuis Saint-Michel uit de 15de eeuw als decor voor een manege. De 16de-eeuwse kerk heeft 3 schepen en werd gebouwd in de stijl van de Vlaamse Hallekerken. De indrukwekkende vierkante toren heeft tal van schietgaten en water-spuwers in de flanken. Absoluut een bezoekje waard is de voormalige pastorie, net naast de kerk, die nu een eetkroeg is en waar ook een zaal voor culturele activiteiten (kunst en lokale tradities) is ondergebracht.

RecreatieLe Fouan (10 km)- en Les Ecoliers (6 km) wandelroute. Bewegwijzerde, lusvormige wandelroutes die beide vertrekken aan de Place Louis Arche.

La Nave wandelroute. 15 km (met een variant van 10km) lange lusvormige, bewegwijzerde wandelroute die ver-trekt in het dorpscentrum (aan de Espace Robeine) en op het kerkplein van het gehucht Busnettes.

Gonnehem

Het dorp ontwikkelde zich in een oud moerasgebied en wordt doorkruist door de Guarbecque, een waterloop die ontspringt in Le Marais-Pourri, een opmerkelijk natuurgebied op de grens van Ham en Norrent-Fontes.

ErfgoedHet dorp is vooral bekend om de overblijfselen van een adbij die in de 11de eeuw werd gebouwd door Engu-elrand, de heer van Lillers. Toen hij terugkeerde van een bedevaart naar Sint-Jacob-van-Compostella, droeg

hij de abdij op aan zijn overleden zoon. Van de oude benedictijnerabdij Saint-Sauveur resten enkel nog het kasteeltje en de romaans-klassieke adbijkerk. Een mooie lindelaan leidt naar de kerk die is beschermd als historisch monument.

RecreatieLe Malannoy wandelroute. 7 km lange lusvormige, bewegwijzerde wandel-route die vertrekt aan de picknick-plaats tegenover het stadion.Saint-Benoit fietsroute. 38 km lange lusvormige, bewegwijzerde fietsrou-te die vertrekt in de Rue de lglise.

Ham-en-Artois

Guarbecque

De kapel Sainte Madeleine

4746 474747

De dorpen Molinghem, Berguette en Isbergues werden in 1995 samenge-voegd tot n enkele gemeente die de naam Isbergues heeft aangenomen.

ErfgoedDe bron van Sainte-Isbergues zou door Saint-Venant zijn gegraven om de dorst van Sainte-Isbergues te lessen. Ze staat nog altijd bekend voor haar genezende werking van oog- en huidziekten. Heel wat gelo-vigen komen geregeld van het water drinken en laten stokken en krukken achter als stille getuigen van de ver-kregen genezing.

De watermolen van BerguetteIn de 14de eeuw behoorde de wa-termolen toe aan de abdij van Ham-en-Artois. Hij staat langs de rivier Guarbecque, op de grens van de ge-meenten Berguette en Guarbecque,

in het gehucht Le Cornet Brassart. De molen werd gebruikt om graan te malen en was in dienst tot aan het begin van de Tweede Wereldoorlog.

RecreatieWandelroute van de kanalen12 km, 3u30, vertrek aan het gemeen-tehuis of in Houleron.Wandelroute Les Bas-Champs11 km, 2u30., vertrek in Molinghem, Place du Rietz

Isbergues

De naam van het dorp Lambres-lez-Aire lijkt fonetisch gezien nauw verwant met de patroonheilige van de parochie, Saint-Lambert, die vol-gens de bevolking op deze plaats het instrument van zijn genezing achterliet, een wonderbaarlijke bron. Die al dan niet gegronde over-tuiging is van groot belang want ze zorgde ervoor dat het bede-vaartsoord gewijd aan de heilige van de parochie druk werd bezocht. Dat verklaart de omvang van de dorpskerk in een landelijk gebied.

Erfgoed De bron van Saint-Lambert, waar-van wordt gezegd dat Saint-Lambert hier zijn genezing vond, is heden ten dage nog zichtbaar, op een vijftigtal meter van de kerk, langs de weg. Het is mogelijk dat de bron in werkelijk-heid een veel oudere heilige bron is

dan haar veronderstelde wonder-baarlijke opwelling in de 7de eeuw. Mogelijk dateert ze uit Keltische tijden en werd ze, zoals dat vaak ge-beurde, tijdens de kerstening door het katholiek geloof overgenomen.

RecreatieWandelen La Lacquette12 km lange wandelroute die vertrekt op de parking van het gemeentehuis.

KortrijkLambres-lez-AireDe kerk van Saint-Lambert

De watermolen in Berguette

48 49

Lires ligt in de pittoreske vallei van de Nave, een bijrivier van de Claren-ce die vervolgens uitstroomt in de Leie. Het dorp kijkt terug op een rijk verleden als heerlijkheid.

ErfgoedHet huis van de baljuw bij de kerk werd gebouwd in 1630. De gevel van dit mooie renaissancehuis is ver-sierd met wapenschilden. Vlak naast het baljuwschap staan in de kerk No-tre-Dame-et-Saint-Adrien (het oud-ste deel dateert uit de 15de eeuw) de grafmonumenten van Jean de Lillers en Jean de Lires uit de 16de eeuw.

Lires

Verder biedt de kerk Saint-Adrien in-teressante bas-reliefs uit de 15de en 16de eeuw, doopvonten uit de 16de eeuw en een bronzen klok uit 1788. Lires ontleent zijn charme aan zijn dorpsplein dat wordt omringd door een mooie lindenlaan. De bomen werden begin 20ste eeuw geplant. Li-res, dat ook een mijndorp was, heeft zijn plattelandscharme behouden.

RecreatieWandelen Les Fauconniers8,5 km lange lusvormige, bewegwij-zerde wandelroute die vertrekt aan de Place des Tilleuls in Lires.

Lespesses en het gehucht Fauque-hem worden omringd door de heu-vels van de Artois. Langs een zeer oude Gallo-Romeinse heirbaan kon je de rivier de Nave doorwaden.

Erfgoed De kerk Saint-Michel werd in de 15de eeuw gebouwd in witte steen van Artois. Er staat een zeldzaam beeld van de heilige Michael die een dui-vel neerslaat. Volgens de legende zou een dorpsvrouw het beeld heb-ben geschonden uit woede op haar echtgenoot. De kapel Notre-Dame-

des-Affligs werd in de 19de eeuw heropgebouwd. Elk jaar in september trekken er vele bedevaarders naartoe.

RecreatieWandelen Les pcqueux dlune9 km lange wandelroute die vertrekt tegenover het gemeentehuis.

Gelegen op een kunstmatige op-hoging diep in de vallei van de Lac-quette werd het kasteel van Liettres (1452) volgens de kroniek van Molinet gebouwd door Simon de Luxembourg, aartsdiaken van Terwaan, proost van de kapittels van Aire en van Saint-Omer. In zijn huidige staat bezit het kasteel aan zijn oudste gevel twee indrukwekkende ronde torens, een typisch kenmerk van de middeleeuw-se vestingen. Maar het ontbreken

van doeltreffende verdedigingstui-gen verraadt dat de defensieve rol van de vesting is afgegleden naar de symbolische uiting van macht.

RecreatieWandelen Kastelen Waterkersbedden28 km lange wandelroute die start aan de parking van het gemeentehuis.

Ligny-ls-Aire

Lillers

ErfgoedMijnschacht nr. 2 van de Compagnie de Ligny-ls-Aire, gelegen op het grond-gebied van Estres-Blanche, werd ge-boord tussen 1899 en 1902. De put met zijn mijnwerkerscit werd Transvaal gedoopt, een verwijzing naar de strijd die de Boeren van Kruger in het Ne-derlandse Transvaal voerden tegen de Engelsen.

De collegiale kerk Saint-Omer is nog steeds het grootste, haast intacte romaanse kerkgebouw (uit de 12de eeuw) in Noord-Frankrijk. In de apsis-kapel staat de Christ du Saint-Sang-de-Miracle, een prachtig beeldhouw-

RecreatieWandelen Heuvels en platteland9km lange wandelroute die vertrekt aan het kerkplein.

werk eveneens uit de 12de eeuw. De schat van de collegiale kerk bevat ook een monstrans uit de 17de eeuw. Deze heilige kunstwerken zijn te be-zichtigen tijdens de erfgoeddagen. In het stadscentrum staat het huis van de Schatkistbewaarder (1631).

LiettresKortrijkLespesses

De weg Fauquehem

NatuurVogelobservatoriumGraspieper, oeverloper, nachtegaal, bergeend, grote zilverreiger Tot op heden werden meer dan 200 vo-gelsoorten geteld in het reservaat dat ontwikkeld is op voormalige slibopslagbekkens. Het gebied is erg geliefd bij trekvogels die er voedsel, rust en nestmogelijkheden vinden. Het is een beschermd gebied waar iedereen de vogels kan observeren vanuit Bekken 54 in de buurt van de Pont Fruchart en van Geotopia.

T. +33 (0)3 21 25 26 71

RecreatieLe Fouan 10 km lange lusvormige, bewegwijzerde wandelroute die ver-trekt aan het gemeentehuis. Les Gorges Bleues 8,5 km lange lusvor-mige, bewegwijzerde wandelroute die vertrekt aan Geotopia maar ook aan de parking van de kerk kan worden gestart.

50 5151

Aan de overkant bevindt zich de ka-pel Notre-Dame-de-la-Misricorde (place Roger-Salengro) met een fraai fronton in Franse stijl, uit de 18de eeuw. En in dezelfde buurt ook een huis in Vlaamse stijl uit de 18de eeuw, met een puntgevel uit 1703. Lillers heeft ook twee kastelen: het kasteel van Relingues (17de en 18de eeuw) en het landhuis van Beaurepaire (kasteeltje uit de 16de eeuw) met een hoge feodale donjon.

MuseumLillers kende een grote welvaart dank-zij de schoenindustrie. Het industrile avontuur begon begin 19de eeuw. De familie Fanien leverde toen schoenen aan het leger van Napoleon en deed gouden zaken. In 1824 stelt Charles Fanien een vijftigtal arbeiders tewerk. Omstreeks 1860 leefden 300 fabrieks-arbeiders en 500 thuiswerkers van de

schoenindustrie. Charles Fanien en zijn zonen Achille en Ovide bouwen zo de grootste schoenfabriek van Frankrijk uit. Van het midden van de 19de tot hal-verwege de 20ste eeuw is de schoenin-dustrie de belangrijkste activiteit van de streek. De fabriek van de Faniens wordt in 1951 gesloten, maar de laatste werkplaats blijft nog actief tot in 1996. De voormalige Franse hoofdstad van de schoenindustrie houdt de herinne-ring aan deze industrile glorietijd nog steeds levend. In het Schoenmuseum staan machines tentoongesteld en wordt een unieke knowhow uitgebeeld.

T. +33 (0)3 21 25 26 71

RecreatieLa Scyrendale mountainbikeroute10 km lange lusvormige, bewegwijzer-de mountainbikeroute die vertrekt aan het plein van de kapel van Hurionville.

Het graf van de heiligen Lugle en Luglien

De legende van de 2 Ierse prinsen Lugle en Lug-

lien, vertelt hoe ze rond het jaar 700 in Ferfay

werden vermoord door struikrovers. De bende

begroef de evangelieprekende broers inderhaast

in de vallei van de Scyrendale, op een stormach-

tige avond. Het woelige water deed de lichamen

als bij wonder afdrijven tot aan het huis van de

bisschop van Throuanne in Hurionville, die hen

een echt graf wou geven. Om hun relieken bui-

ten het bereik te houden van de plunderende

Noormannen die lang geleden de streek onvei-

lig maakten, brachten de inwoners de lichamen

naar een eiland in het midden van een moeras-

gebied. De zuster van de heiligen, Lilia, bezocht

het graf en gaf haar naam aan de stad die op dit

eiland werd gebouwd: Lillers.

Zoals zijn naam al aangeeft, ligt de dorpskern hoog boven de Leieval-lei en het kanaal van Aire. Er staan talrijke kapelletjes en de kerk Saint- Nicaise uit de 18de eeuw herbergt een grafsteen van de plaatselijke land-heer uit 1431. De militaire begraaf-plaatsen van 14-18 en 39-45 zijn getuige van de gevechten die in het lage land van Bthune tijdens de we-reldoorlogen hebben plaats gehad.

MuseumHet permanente centrum voor natuur- en milieu-educatie Geotopia opende zijn deuren in het voorjaar van 2008. In dit pedagogisch georinteerd mu-seum worden allerlei activiteiten voor groot en klein aangeboden.

T. +33 (0)3 21 61 60 06

www.geotopia.fr

Mont-Bernanchon

52 53

In het land van de waterkersbeddenIn soepen of sausen, bij vis of wild, als puree of gemixt met boter... Waterkers is een van de typische producten van de Artois. In Lillers kan je proeven van de specialiteit kressette, een ge-bak van bladerdeeg met waterkers. Zowel rauw als gekookt bevat waterkers heel wat minera-len, magnesium, natrium en ijzer. De plant geeft een frisse smaak aan talrijke gerechten van de streek. De artesische putten waar het frisse water uit de krijtlaag ontspringt, hebben de tra-ditionele waterkerscultuur doen ontstaan.

Pas-de-Calais, en dan vooral het gebied tus-sen Aire-sur-la-Lys en Lillers, is samen met de Somme een van de belangrijkste waterkersproducenten van Frankrijk.

De etymologische betekenis van Norrent-Fontes is dorp van het noorden en fonteinen of bron-nen. Het verschijnsel van de artesi-sche put wordt er mooi gellustreerd. Uit de krijtlaag ontspringen bronnen die de talrijke waterkersbedden van water voorzien.

Norrent-Fontes

Volgens de toponymie is Robecq het land van de stromen (ruisseaux) of rietvelden (roseaux). Het water is er alomtegenwoordig en de vijvers van Biette trekken heel wat vissers aan.


Ponyclub La cl des champs 855 rue des Amuzoires

F-62350 Robecq

T. +33 (0)3 21 27 35 47

Les curies de lEcleme 2677 rue de lEcleme

F-62350 Robecq

T. +33 (0)3 21 65 96 62

WO I en IITijdens de wereldoorlogen werd het dorp gedeeltelijk vernield. Men kan er overigens een militair kerkhof en een Frans-Brits monument bezoeken.

RecreatieHet Robecq-Saint-Venant pad9km lange lusvormige, bewegwij-zerde wandelroute die vertrekt aan het kerkplein. Les Maras fietsrouteOp hetzelfde plein start de 35 km lange lusvormige, bewegwijzerde fietsroute.

Robecq

De feodale motte, een ophoging, gelegen in het gehucht La Couture, werd aangelegd in de middeleeuwen.De grote motte van het feodale kasteel en de omliggende grachten zijn ge-klasseerd als historisch monument.

De flamboyant-gotische kerk Saint-Martin dateert uit de tweede helft van de 16de eeuw. De bovenste verdieping van de toren dateert uit 1772. In deze kerk bevinden zich twee opmerkelijke voorwerpen. Al-lereerst een zilveren monstrans uit de tweede helft van de 17de eeuw, in Lodewijk XVI-stijl, waar we op de

Relyvoet de inscriptie Rouilly kunnen lezen. Verder ook een beeldengroep die de goedheid van Saint-Martin voorstelt. Dit veelkleurig houten beeld dateert uit de 18de eeuw. Beide objecten zijn geklasseerd als historisch monument.

RecreatieKastelen- en waterkersbedden10,5 km lange wandelroute die vertrekt aan de parking van het gemeentehuis.

In het land van de waterkersbedeen

54 55Rombly

Saint-Hilaire-Cottes

Dit dorp met 33 inwoners ligt in een vredig groen kader. Het heeft geen kerk maar is voor de erediensten aan-gesloten bij de parochie van Linghem.

GeschiedenisDit dorp met twee kerken ontstond in de 16de eeuw uit de samenvoeging van twee aangrenzende heerlijkhe-den die afhingen van het burggraaf-schap Lillers. Reeds in het jaar 654 was sprake van het gehucht Cottes dat werd gevestigd langs een oude Gallische weg, de huidige chemin de Throuanne. In 1700 verhief de Franse koning Lodewijk XIV deze streek tot markgraafschap ten gun-ste van Adrien Frdric de Melun. De laatste landsheer van Saint-Hilai-re-Cottes, de graaf van Gunes, trok tijdens de Franse Revolutie weg en al zijn bezittingen werden toen ver-kocht als nationale goederen. Zijn leeggeplunderde en verbrokkelde kasteel verdween in de 19de eeuw.

Saint-Floris

WO I en IIIn mei 1918 werd er de bloedige slag van de Leie uitgevochten. Van de

ErfgoedDe bron van Rombly is in de streek erg goed gekend.

ErfgoedDe kerk van Saint-Hilaire, uit de late 15de eeuw, heeft vandaag de dag geen toren meer. Die werd vernield door een brand in 1967. Het nabij-gelegen waterkersbed werd reeds uitgebaat in 1495. In de onmiddellijke omgeving valt een voormalige, dui-delijk in het landschap afgetekende feodale motte op.De kerk van Cottes. Het flamboyant-gotische kerkkoor was de kasteelka-pel van de plaatselijke landsheren. Het retabel van het hoofdaltaar is versierd met een groot schilderij dat genspireerd is op de Kruisaf-neming van Rubens. Tegen de zuid-muur staat nog steeds het praalgraf van de familie van de laatste mark-graaf van Cottes.

Saint-Venant is een lieflijk plaatsje waar heel wat kleine waterlopen langs de huizen stromen. De geka-naliseerde Leie vormt er de grens tussen de departementen Nord en Pas-de-Calais. Vroeger scheidde ze op dezelfde manier 2 Gallische volke-ren van elkaar: de Morinnen met als hoofdstad Throuanne en de Menapi-ers. En in de Middeleeuwen vormde de Leie eveneens de grens tussen de graafschappen Vlaanderen en Artois. Ondanks hevige gevechten in 14-18 heeft Saint-Venant enkele mooie mo-numenten bewaard. Naast de jacht-haven is er ook een goed uitgeruste aanlegplaats voor riviertoerisme.

ErfgoedDe oude vestingwerken in de rue d Aire, met name de Vauban-poort en het beschermde stadhuis uit 1766, lonen zeer de moeite. Het gasthuis is gevestigd in een voormalige leger-kazerne van Lodewijk XIV die in 1670 werd gebouwd na de verovering van Vlaanderen. Verder telt Saint-Venant mooie huizen uit de 18de eeuw waar-onder het Spaanse huis met een toren ernaast en het kasteel van Saint-Venant langs de Leie. Eveneens te bezichtigen zijn de Britse en Indi-sche kerkhoven.

Parken en tuinen

La Peylouse is een buitengewoon mooie, harmonieuze tuin aangelegd op de resten van de oude Vauban ves-ten tussen twee meanders van de Leie. In het historische hoofdgebouw is een B&B ingericht die je doet wegdromen.T. +33 (0)3 21 26 92 02 | www.lapeylouse.fr

Arboretum van Saint-VenantHet arboretum bestrijkt een drassig gebied van 2,5 ha en is uitermate ge-schikt voor waterplanten. Het is de ideale plaats om de fauna en flora van de streek van de Romaanse Leie te ontdekken en een mooi voorbeeld van milieubewust burgerschap.T. +33 (0)3 21 25 26 71

RecreatieLes 2 cluses12 km lange lusvormige, bewegwij-zerde wandelroute die vertrekt aan het monument van Oorlogslachtoffers.Saint-VenantWiddebroucq 9,5 km lange lusvormige, bewegwij-zerde wandelroute die vertrekt aan de aanlegsteiger bij de Leie.


Les Rubans de la Lys Verhuur van elektrische bootjes zonder vergunning.T. +33 (0)3 21 27 51 08

Mange de la plaine de la LysT. +33 (0)3 21 27 64 89

Saint-Venant

oude kerk rest alleen nog de klok uit 1605. De Portugese grenspaal op de frontlinie die de Duitse troepen tegenhield en het Britse memorial naast de kerk herinneren aan deze episode uit de geschiedenis.

56

CultuurLa Poudrire 1669Het voormalige kruitmagazijn van de Vauban vesting uit 1669 heeft een gewaagde en geslaagde meta-morfose ondergaan. Vandaag de dag biedt La Poudrire 1669 onderdak aan hedendaagse kunstenaars en

Op het plateau van de heuvels van de Artois ligt dit dorp op de groene meridiaan: de meridiaan van Parijs waar in het begin van het 3de mille-nium symbolisch bomen en planten werden geplant.

De stad, voorheen Witernes, wordt voor het eerst genoemd in 1119. In 1200 richt de heer van Crecques hier de Fondation du prieur de Saint-Andr op. Malborough vestigt er zijn hoofdkwartier in 1710. Deze Engelse generaal, gekend onder de naam John Churchill, boekte grote overwinningen op de Fransen, wat hem de titel van Graaf van Marlborough opleverde.

Westrehem

Witternesse

RecreatieLa Mroise mountainbikeroute16 km lange lusvormige, bewegwij-zerde route die vertrekt aan het plein achter het gemeentehuis. Tijdens het jachtseizoen zijn bepaalde delen van de route niet toegankelijk.

ErfgoedDe oudste vermelding van het land-goed van La Besvre gaat terug tot 1202. In de 16de eeuw hoorde het land-huis toe aan de familie Berghes Saint Vinox. In zn huidige vorm van indruk-wekkend landbouwbedrijf wordt het landhuis van La Besvre omringd door brede, diepe slotgrachten. De land-hoeve van La Besvre is opgetrokken op de fundamenten van het voorma-lige feodale kasteel waarvan de toe-gangspoort bewaard is gebleven.

worden in het historische gebouw en de schitterende groene omgeving tentoonstellingen georganiseerd.

T. +33 (0)3 21 26 92 02

T. +33 (0)6 60 17 05 76

www.lapoudriere.fr

Bruel

Bruel

Antwerpen


LilleBruelParijsValenciennes

CalaisDover

Dunkerque

BruggeOostende

BruggeOostende

De Leie

De Leie

De Sch

elde

De Schelde


Mande

l

Ringvaart

Brugsevaart

De Leie


Schipd

onkkanaal

Spierekan

aal

La Lys

De Le

ie

La Ly

s

A19

A22

E17

E40

E403

E27

A1E23

A25

A26

E403

Lille

Comines

Roquetoire Wies

QuiestdeRacquinghem

WierneeQuernes

Rely

LambresBley

Estre-Blanche

Ligny les Aire

RomblyMazinghem

Isbergues


Guarbecque

Lires

Bthune

Verchin

Roeselare

Moorslede

Wervik

Menen

Ledegem

Izegem

Lendelede

Kuurne

Kortrijk

Zwevegem

Anzegem

OUDENAARDE

Waregem

HarelbekeDeerlijk


MeulebekeDentergem

Deinze

St.-Martens-Latem

De Pinte

Nazareth

Zulte

Wevelgem

Avelgem

Wielsbeke

spiere-helkijn

Gent


Armentires

Erquinghem-Lys

Sailly-sur-la-lys

Saint-Floris


Mont-Bernanchon

Gonnehem

Allouagne

Saint-Venant

Ham-en-Artois

BusnesLillers

Burbure

Ferfay

Aire-sur-la-Lys

iennes

NieppeSteenwerck


Teneur

Fleury

Bergueneuse

Equie Heuchin

Lisbourg Prdefin

Eps-Herbeval

Baval


Auchy-au-Bois

Westrehem

Ames

LiresAmes

Noent-Fontes

Lespees

Bourecq

Ecquedecques

Monchy-Cayeux


Begem

Marke

AalbekeBellegem

Rollegem

Heule

Kooigem

Sint-Denijs

Moen

Heestert

Otegem

Vichte

IngooigemTiegem

Kaster


WaarmaardeKerkhove

Outrijve

Bouit

Rekkem

Gijzelbrechtegem

Eke

Zwijnaarde


Zevergem


Dadizele

Geluwe

Moorsele

Ooigem

Hulste

Wakken

MarkegemOeselgem


Vinkt

Zeveren

Meigem

Astene

Petegem-aan-de Leie

Machelen

Olsene

Beveren

Gullegem

Lauwe

Sint-Eloois-Vijve

Deurle

Drongen

Mariakerke

Oekene

Bachte-Maria-Leerne

Sint-Martens-Leerne

Deelgem


MEETJESLAND

VLAAMSEARDENNEN

SCHELDELAND

WALLONIE

VALLE DE LA LYS

NORD-PAS-DE-CALAIS

BRUGSEOMMELAND

Fleurbaix

Laventie

La Gorgue

Lestrem

Haverskerque Merville Estaires

De Leie steekt in de regio Flandre-Lys de grens tussen de departementen Nord en Pas-de-Calais over. De regio Flandre-Lys bestaat uit 7 gemeenten met zowel een landelijk als een industrieel karakter, waar natuur en erfgoed hand in hand gaan langs het water. De gemeenten van Flandre-Lys zijn Merville, Estaires, La Gorgue, Haverskerque, Lestrem, Laventie en Fleurbaix.

Frans-Vlaamse Leie

Intercommunale Frans - Vlaamse Leie 500 rue de la Lys

F-59253 La Gorgue

T. +33 (0)3 28 50 14 90

[email protected]

Toeristische dienst vd Leievallei 6 place de la Libration

F-59660 Merville

T. +33 (0)3 28 43 67 96

[email protected]

57

De Leie nabij Haverskerque

De kerk Saint-Vaast

58 59

De folklore in deze landelijke gemeen-te wordt levend gehouden met onder meer een eigenaardige reus: de ezel van Estaires, Aliboron III. De traditie zou al teruggaan tot 1566, toen de Nederlanden te kampen kregen met godsdiensttroebelen. Om de draak te steken met de katholieke processies, hadden de Geuzen (protestanten) in Estaires een parodie op een proces-sie georganiseerd waarbij ze onder het baldakijn dat normaal bij Sacra-mentsdag werd gebruikt een ezel ronddroegen. Sindsdien is de ezel de mascotte van het dorp geworden. Hij is de ster van het defil en de optocht van pinkstermaandag. Zijn uitwerp-selen zijn sinaasappelen en snoepjes en de voorbijgangers worden rijkelijk besproeid Een andere reus, ge-maakt naar de beeltenis van Jehan dEstaires, werd gedoopt in 2002. Hij stelt een ridder voor uit de tijd van de kruistochten. De reus weegt 140 kg en is 4,80 m groot, waardoor er twee mensen nodig zijn om hem te dragen.

WO I en IIEstaires heeft veel geleden onder de gevechten van 14-18 en vooral onder het Duitse offensief van 9 april 1918.De meeste gebouwen werden toen destijds vernietigd.

RecreatieWandelenLangs de oevers van de Leie en be-wegwijzerd lusvormig ezelspad. T. +33 (0)3 28 48 53 55

Estaires

Kippen van Estaires

De kippen van Estaires waren een bekend ras in de

19de eeuw. Ze werden gekweekt op alle boerderijen

van Merville tot Laventie. Later verdween de zwar-

te hoendervogel met gevederde poten praktisch

helemaal van het toneel. Hij werd verdreven door

de Poule de Bresse. Sinds enkele jaren hebben

amateurkwekers het ras nieuw leven ingeblazen.

Ze stellen het tentoon tijdens pluimveewedstrijden.

De liefhebbers komen uit alle hoeken van Nord-Pas-

de-Calais.

Fleurbaix

WO I en IIFleurbaix werd zwaar getroffen door de Eerste Wereldoorlog. Daarvan getuigen vier militaire begraaf-plaatsen waar de lichamen van 3545 geallieerde soldaten rusten. Opmer-kelijkste van de vier is het Trou Aid Post Cemetery in de rue Ptillon.

ErfgoedDe bakstenen kerk werd na de oorlog heropgebouwd door de beroemde architect Louis-Marie Cordonnier die het grootste deel van de weder-

opbouw van de vernielde steden in Vlaanderen voor zijn rekening nam. De kerk is opgedragen aan Notre-Dame

Leiekantjes 2011

Documents

Transcript of Leiekantjes 2011