Lees onze Gezond Leven Strategie 2020
23
Strategie 2020
Transcript of Lees onze Gezond Leven Strategie 2020
Strategie 2020
ge
zo
nd
le
ve
n
strate
gie
2020
Vier jaar geleden maakte Maastricht UMC+, onder het motto Heel de Mens, de
keus voor ‘integrale gezondheid’. In zorg, onderzoek en onderwijs beperken wij ons
niet tot het klinisch vaststellen en behandelen van ziekte. Wij richten ons óók op de
factoren die de gezondheid van onze patiënten aantasten: hun leefomgeving, hun
leefstijl, hun aanleg.
Maastricht UMC+ kijkt niet alleen naar gezondheidsherstel maar ook naar
gezondheidsbehoud en gezondheidsbevordering.
We doen dat omdat we ons verantwoordelijk voelen voor de gezondheid van
allen die leven in onze regio. We doen dat ook omdat we weten dat het nodig is om
goede zorg in een tijd van vergrijzing voor de lange termijn veilig te stellen.
In dit strategiedocument, getiteld Gezond leven, werkt Maastricht UMC+
zijn missie en visie in meer concrete lijnen uit.
We leggen uit hoe we door middel van inhoudelijke specialisatie en gerich-
te vernieuwing Maastricht UMC+ klaarstomen voor het jaar 2020 en daarna. We
geven de richtingen aan waarlangs wij in zorg, onderzoek en onderwijs onze aan-
dacht voor brede gezondheid zullen versterken.
In de komende periode zullen we ook onze organisatie waar nodig zodanig
vernieuwen dat we onze ambities kunnen realiseren.
Dit alles geïnspireerd door onze missie: verlening van de best mogelijke zorg en
verbetering van de gezondheid in de regio door integratie van patiëntenzorg, onderzoek en
onderwijs.
Drs. Guy Peeters
Voorzitter Raad van Bestuur
Maastricht UMC+
Januari 2015
Vooraf
1
gezond leven
Strategie 2020
ge
zo
nd
le
ve
n
strate
gie
2020
ge
zo
nd
le
ve
n
strate
gie
2020
Maastricht UMC+ is een samenwerkingsverband van het academisch ziekenhuis
Maastricht en de Faculteit Health, Medicine and Life Sciences van Universiteit
Maastricht. Maastricht UMC+ heeft drie elkaar versterkende kerntaken:
+ Patiëntenzorg: we bieden diagnostiek en behandeling, van eenvoudige basis-
zorg tot topklinische en topreferente zorg aan de meest complexe patiënten;
+ Onderzoek: we doen wetenschappelijk onderzoek, van fundamenteel tot en
met toepassingsgericht, dat aansluit op en bijdraagt aan de specialisaties binnen
de patiëntenzorg;
+ Onderwijs en Opleiding: we leiden nieuwe generaties artsen en onderzoekers
op.
Naast deze drie kernactiviteiten zien we dat kennisvalorisatie ook steeds belang-
rijker wordt.
De visie van Maastricht UMC+ op de brede verantwoordelijkheid van een acade-
misch gezondheidscentrum kan worden geïllustreerd aan de hand van het model
‘Discovery to Care Spectrum’ 1, dat de lange weg beschrijft van de ontdekking van
een mogelijke interventie tot uiteindelijk gezond heids ver be te ring bij de bevolking:
1 Uit: Dzau VJ, Ackerly DC, Sutton-Wallace P, Merson MH, Williams RS, Krishnan KR, Taber RC, and Califf RM: The role of academic health science systems in the transformation of medicine. Lancet, 2010, 375(9718):949-53
1 Maastricht UMC+
Discovery to Care Spectrum
Discovery Translation Clinical Research Translation and adoption Global Health
Basic discovery
Preclinical research;In vivo analysis
Pharmaco-dynamics; toxicology
Proof of conceptin man
Clinical development
FDA approval:evidence-based medicine
Practice guidelines; practice adoption
Community assessment; care delivery; health-services research
Improve community health status
Global health service and research
T1= Bench to bedsidecandidate application
T2= Translation to patientsevaluates candidate applications (e.g., Phase II/III for approval) and (eventually) leads to evidence-based recommendations and guidelines
T3= Translation to practiceassesses how to implement evidence-based recommendations into practice (i.e., implementation science)
T4= Translation to populationhealth outcomes and population impact
3
ge
zo
nd
le
ve
n
strate
gie
2020
ge
zo
nd
le
ve
n
strate
gie
2020
+ We zijn een hoeksteen van de regio
Maastricht UMC+ is academisch en streekziekenhuis in één. Een knooppunt in
regionale netwerken met algemene ziekenhuizen, huisartsen en andere gezond-
heidsaanbieders. Ook bieden we hoogwaardige werkgelegenheid aan duizenden
in de regio.
+ We zijn internationaal georiënteerd
Mede dankzij zijn ligging heeft Maastricht UMC+ een sterk internationaal profiel.
Dat geldt voor studenten, voor medewerkers en voor patiënten. Nu al werken wij
in grensoverschrijdende netwerken van patiëntenzorg en wetenschappelijk onder-
zoek. Ons onderwijssysteem is een gewild exportproduct. We werken aan inten-
sieve samenwerkingsrelaties met collega-instellingen in de Euregio Maas-Rijn.
maastricht
aken
eupenluik
hasselt
De verantwoordelijkheid van UMC’s omspant dit hele spectrum. Met fundamenteel
onderzoek dragen UMC’s bij aan ‘discovery’ en ‘preclinical research’. Van daaruit
richten zij zich op translationeel onderzoek (naar ‘proof of concept in man’), richt-
lijnen voor verantwoord gebruik, evaluatie van de (kosten)effectiviteit van gebruik
en, ten slotte, het gezonder maken van de populatie door de interventie duurzaam
toe te passen.
Die filosofie sluit aan bij de ambitie van Maastricht UMC+ om de gezond-
heid van de bevolking in haar regio op alle niveaus te verbeteren. Die ambitie krijgt
bijvoorbeeld vorm in een initiatief als Healthy Population, een multidisciplinair
onder zoeks- en opleidingsprogramma dat innovaties wil helpen vertalen en ver-
spreiden om gezondheid op populatieniveau te verbeteren.
De plus achter onze naamDe plus achter onze naam Maastricht UMC+ staat er dus niet voor niets. Die heeft
een bijzondere betekenis:
+ Hij benadrukt onze brede blik op gezondheid
In ons visiedocument ‘Heel de mens’ hebben wij bewust gekozen voor een bredere kijk
dan behandeling van alleen de ziekte. We kijken verder dan diagnose en behandeling.
Gezondheid gaat ook over leefomgeving, leefstijl en aanleg. Ook zaken als preventie,
zorgorganisatie, toegankelijkheid en betaalbaarheid staan op onze radar.
+ Wij verbeteren de gezondheid van de populatie in de regio
Onze ervaring in combinatie met de prevalentie van gezondheidsaandoeningen in
de regio geeft ons een voorsprong in ziekten die door vergrijzing belangrijker zullen
worden, zoals hart- en vaatziekten, diabetes, ziekten van de luchtwegen, geestes-
ziekten en kanker.
+ Wij richten ons op de houdbaarheid van het gezondheidszorgsysteem
Maastricht UMC+ heeft als oogmerk de zorg in de toekomst toegankelijk en betaal-
baar te houden. Wij zien dat als een maatschappelijke opdracht.
+ Ons onderzoek doet ertoe
Onze onderzoeksprogramma’s zijn van hoge kwaliteit. Ze omvatten steeds de hele
onderzoeksketen van fundamenteel tot en met toepassingsgericht onderzoek,
zoals hierboven beschreven in het ‘Discovery to Care Spectrum’. Doordat ze multi-
disciplinair zijn ingericht, is er een voortdurende, natuurlijke dialoog tussen clinici
en fundamentele onderzoekers.
+ Ons onderwijs leidt op tot een brede blik
Maastricht staat internationaal bekend om het ‘probleemgestuurd onderwijs’.
In Maastricht leren studenten en artsen te focussen op oplossingen voor het
héle probleem: de hele patiënt én zijn persoonlijke en maatschappelijke context.
Maastricht UMC+ biedt in Europa het meest brede en samenhangende program-
ma voor gezondheidswetenschappelijk en biomedisch onderzoek en onderwijs.
54
ge
zo
nd
le
ve
n
strate
gie
2020
ge
zo
nd
le
ve
n
strate
gie
2020
Het Maastricht UMC+ is er zowel voor die ene individuele patiënt als voor de totale
regio. Vanuit onze kerntaken patiëntenzorg, onderzoek en onderwijs zetten wij ons
daarvoor in. Onze missie is kort en krachtig:
Verlening van de best mogelijke zorg en verbetering van de gezondheid in de regio
door integratie van patiëntenzorg, onderzoek en onderwijs.
Om die missie te kunnen realiseren hanteren wij de volgende leidende principes die
onze waarden weergeven:
+ Heeft oog voor heel de mens
Maastricht UMC+ kijkt verder dan diagnose en behandeling van aandoeningen;
ook omgeving en aanleg van de individuele patiënt spelen een belangrijke rol.
+ Innoveert en ontwikkelt
Maastricht UMC+ is gericht op continue innovatie en ontwikkeling.
+ Van laboratorium naar de patiënt, van molecuul tot populatie
Maastricht UMC+ werkt volgens het principe ‘from bench-to-bedside’ en terug.
+ Werkt samen
Maastricht UMC+ hecht grote waarde aan teamwork en multidisciplinaire samen-
werking.
+ Creëert klantwaarde en reduceert verspilling
Maastricht UMC+ werkt volgens de principes van Operational Excellence.
+ Werkt veilig
Maastricht UMC+ streeft naar maximale veiligheid in patiëntenzorg en onderzoek.
+ Is integer
Maastricht UMC+ hecht grote waarde aan de integriteit van zijn medewerkers.
2 Onze missie
7
ge
zo
nd
le
ve
n
strate
gie
2020
ge
zo
nd
le
ve
n
strate
gie
2020
In 2010 zette het visiedocument Heel de Mens de uitdagingen voor Maastricht
UMC+ op een rij.
De bevolkingssamenstelling van Zuidoost-Nederland, onze regio, veran-
dert. Meer dan gemiddeld in Nederland, wijzen demografische trends in onze regio
op vergrijzing en ontgroening.
Een hogere gemiddelde leeftijd draagt bij aan hogere prevalenties van
belangrijke ziekten zoals hart- en vaatziekten, diabetes, ziekten van de lucht-
wegen, geestesziekten en kanker.
Dankzij nieuwe kennis, gevoeliger diagnostiek en betere behandelingen
zullen bovendien meer ouderen langer leven met diagnoses van één of meer ziek-
ten tegelijk, of met risicofactoren voor meerdere ziekten.
Alles bij elkaar betekent dat een sterk groeiende vraag naar goede en toe-
gankelijke zorg. We zullen die zorg moeten leveren zonder dat de publieke uitgaven
voor zorg navenant groeien. Bovendien zal door de ontgroening het aantal beschik-
bare arbeidskrachten op het gebied van zorg, onderzoek en onderwijs onder druk
komen te staan.
De uitdaging voor Maastricht UMC+ is om een benadering van gezondheid
en zorg te ontwikkelen en te implementeren die ook op de lange duur antwoord
geeft op de behoeften van de bevolking van onze regio.
Daarom heeft Maastricht UMC+ een bewuste keuze gemaakt om in te zet-
ten op het brede continuüm van integrale zorg gericht op preventie, basiszorg en
topklinische diagnostiek en behandeling. Daarmee hebben we zowel in patiënten-
zorg, wetenschappelijk onderzoek als in onderwijs onze focus verlegd en verbreed
naar het totale spectrum van gezondheidsbehoud, gezondheidsbevordering en
gezondheidsherstel. Dit geeft ons een unieke plek in Medisch Nederland. Die focus
staat ook aan de basis van onze missie en onze profielkeuze, met als onderliggend
motto: “Gezond leven”.
Als universitair onderzoekscentrum staan we met fundamenteel onder-
zoek aan de wieg van nieuwe ontdekkingen. Met fundamenteel, translationeel en
klinisch onderzoek helpen we innovaties op hun lange weg naar grootschalige
toepassing in de praktijk. We richten ons daarbij niet alleen op de diagnostiek en
behandeling van de individuele patiënt. Onze verantwoordelijkheid geldt de
3 Onze visie Heel de mens
9
ge
zo
nd
le
ve
n
strate
gie
2020
ge
zo
nd
le
ve
n
strate
gie
2020
Om de ontwikkeling van de profielen en specialties te versterken en te versnellen
zijn drie innovatiethema’s benoemd:
+ Metabolisme en voeding: dit is een sleutelthema voor innovatie, want meta-
bolisme, voeding en leefstijl zijn nauw verbonden met preventie en gezondheids-
bevordering.
+ Zorginnovatie: In het hele zorgspectrum, van leefstijlaanpassing tot patiën-
tenzorg, is behoefte aan slimme, op het individu toegesneden technologie. Zorg-
innovatie richt zich met name op de ontwikkeling hiervan.
+ Operational excellence: Operational excellence geldt als een conditio sine qua
non voor de realisatie van ons profiel 2020. Op basis van continue verbetering
wordt gewerkt aan optimale klantwaarde en minimale verspilling. Daarmee
draagt dit thema ook bij aan ons streven naar een toekomstbestendige gezond-
heidszorg.
Deze innovatiethema’s hebben een bijzondere functie in de verdere ontwikkeling
van de profielen en de specialties. Zij fungeren als het ware als hulpmotor om die
gewenste ontwikkeling waar mogelijk te versnellen, te versterken en de focus bin-
nen een profiel en specialty te versterken op die onderdelen die uiteindelijk écht
onderscheidend zijn. Tussen innovatiethema’s, profielen en specialties bestaat dan
ook een zeer nauwe wisselwerking.
4 Innovatiethema’s
Gezondleven
Metabolismeen Voeding
Operational excellence
Zorginnovatie
algehele gezondheid van de regio, dus innoveren we ook op het vlak van ziektepre-
ventie en gezondheidsbevordering.
Naast fundamenteel onderzoek, gericht op nieuwe ontdekkingen, helpen onze
wetenschappers ook ontdekkingen toepasbaar te maken. We toetsen of ze effectief
en doelmatig zijn, en we dragen bij aan richtlijnen om ze optimaal te gebruiken.
Vervolgens implementeren we ze, om zodoende de gezondheid in onze regio op alle
niveaus te verbeteren.
De ontwikkeling van het onderwijs is gebaseerd op onze overkoepelende
visie op gezondheid en gezondheidszorg. Maastricht UMC+ wil academici opleiden
die beschikken over de juiste competenties om in de praktijk en wetenschap op het
terrein van de zorg en gezondheid in zijn volle breedte te functioneren. Innovatieve
onderwijsconcepten leiden tot een internationale reputatie, die getalenteerde stu-
denten aantrekt.
Maastricht UMC+ kiest voor een regionale invulling van integrale gezond-
heid. Daarvoor wordt samenwerking gezocht in netwerken met regionale partners,
met wie op onderdelen een academische relatie wordt aangegaan. Hiermee krijgt
de patiënt de beschikbaarheid over een breed zorgscala en zorg op maat. Onder-
delen van de zorg worden ondergebracht bij en ontwikkeld in samenwerking met
partnerinstellingen.
Er is een duidelijke tendens gericht op differentiatie en specialisatie. De stap
van ‘Heel de mens’ naar onze strategie voor 2020 kenmerkt zich dan ook door ver-
dere profilering. Op basis van onze missie en visie en de geschetste context worden
keuzes gemaakt. Keuzes die kansen bieden om ons te profileren.
Die keuzes hebben we in dit document vertaald in vier onderscheidende pro-
fielen en drie specialties, die in 2020 het onderscheidend vermogen van Maastricht
UMC+ nationaal en internationaal vorm geven. Profielen en specialties staan in
nauwe wisselwerking met drie innovatiethema’s die hun ontwikkeling en onder-
scheidend vermogen versterken en versnellen.
Het betekent niet dat Maastricht UMC+ op deze gebieden het continuüm
helemaal zelf zal invullen. Integendeel, om deze ambities waar te kunnen maken is
samenwerking noodzakelijk, nationaal én internationaal.
Gezondheidscontinuüm: van preventie tot nazorgFocus: regionale netwerken
Research continuüm: van bench-to-bedsideFocus: (inter)nationale netwerken
Preventie/leefstijl Diagnostiek Behandeling Verpleging en
verzorgingRevalidatie/
nazorg
Fundamentele research Translationele research Klinische research
1110
ge
zo
nd
le
ve
n
strate
gie
2020
ge
zo
nd
le
ve
n
strate
gie
2020
beeld via voeding en beweging) , zich beter kunnen wapenen tegen zware
operaties en agressieve chemo- en bestralingskuren.
Het project bekijkt twee onderling zeer verschillende soorten kanker
waarbij onbedoeld gewichtsverlies vaak voorkomt: alvleesklierkanker en
longkanker omdat sommige oorzaken overlappen maar we ook tumor
specifieke invloeden verwachten op het cachexieproces. Op meerdere
momenten in het verloop van de ziekten wordt het bloed van patiënten
onderzocht op factoren die cachexie kunnen induceren nog voordat de
spieren aangetast zijn om tijdig te kunnen ingrijpen en voor de ontwikke-
ling van nieuwe biomarkers.
Het energiegebruik wordt nauwkeurig in kaart gebracht, de activi-
teit van het beloningscentrum in de hersenen na voedingsstimuli wordt
bestudeerd alsmede de effecten van kanker op de metabole activiteit van
het vetweefsel. Ook worden eventuele verschuivingen in de bacteriële
darmflora in kaart gebracht.
Met het oog op mogelijke nieuwe behandelingen wordt specifiek
gekeken naar actieve afbraak van spierweefsel en naar afwijkingen in de
expressie van micro-RNA’s.
4.2 ZorginnovatieGeïntegreerde zorg voor integrale gezondheid vergt innovatie. In het hele zorgspec-
trum, van leefstijlaanpassing tot patiëntenzorg, is behoefte aan slimme, op het in-
dividu toegesneden technologie die gezondheidsproblemen vermindert, de kwali-
teit van leven verhoogt en de kosteneffectiviteit van zorg vergroot.
Te denken valt bijvoorbeeld aan extramurale diagnostiek, aan thuismeting
van fysiologische en gedragsparameters en aan het begeleiden van dagelijkse trai-
ning en therapie.
Met het vernieuwingsthema Zorginnovatie richt Maastricht UMC+ zich op
het ontwikkelen en implementeren van zulke interventies. Dit gebeurt in nauwe
interactie met de profielen en specialties, waarbij de inhoudelijke focus van beide
leidend is.
Nieuwe zorginterventies moeten aan veel eisen voldoen. Ze moeten effec-
tief én kosteneffectief zijn, en gebruiksvriendelijk én klantgericht. Ze moeten breed
worden omarmd door patiënten en zorgverleners in elke schakel van de zorgketen.
Ze moeten grootschalig kunnen worden ingepast.
Om aan deze voorwaarden te voldoen zullen vele disciplines met elkaar sa men-
wer ken: biologie, genetica, farmacologie, toxicologie, voedingskunde en epidemiolo-
gie, maar ook bewegingswetenschappen, psychologie, sociologie, statistiek, ethiek
en technische- en communicatiewetenschappen. Ook in de zorg is samenwerking
essentieel: elke schakel in de keten zal in de ontwikkeling worden betrokken.
4.1 Metabolisme en voedingMaastricht UMC+ wil gezondheid in de breedte verbeteren. Dat maakt Metabolisme
en voeding een sleutelthema voor innovatie, want metabolisme, voeding en leefstijl
zijn nauw verbonden met preventie en gezondheidsbevordering.
‘Metabolisme’ omvat alle biochemische interacties in ons lichaam en tus-
sen ons lichaam en zijn omgeving: inname en aanmaak, transport en interactie,
en afbraak en uitscheiding van chemische stoffen. Het vernieuwingsthema onder-
zoekt verbanden tussen voeding, leefstijl en stofwisseling enerzijds en gezondheid
en ziekte anderzijds.
Metabolisme is complex. Nauw verweven mechanismen in veel organen en
weefsels zorgen in het lichaam voor een evenwicht. Subtiele verstoringen hebben
al invloed op gezondheid. Zo weten we dat de conditie van organen van ouderen
samenhangt met het dieet van hun moeder tijdens de zwangerschap. Ondervoede
kankerpatiënten hebben meer bijwerkingen van een kankerbehandeling. En voe-
dingsstoffen en medicijnen werken soms sterk op elkaar in.
Hoe meer we weten over ontregelde biochemische evenwichten, des te
meer kunnen we die kennis vertalen naar gerichte, individuele voedings-, leefstijl-
en behandeladviezen. Het innovatiethema Metabolisme en voeding biedt een plat-
form voor systematisch onderzoek naar oorzaak en metabole complexiteit van een
ziektebeeld alsook naar relaties tussen schijnbaar verschillende (patho)fenotypes.
Hierbij worden verbindingen gelegd naar de vier profielen.
Metabolisme en voeding sluit aan bij het interfacultaire programma Eatwell,
dat wetenschappelijke kennis koppelt aan expertise en infrastructuur op de Maas-
tricht Health Campus. Er wordt al samengewerkt met regionale en (inter)na tio nale
bedrijven. Daarnaast biedt Eatwell nieuwe bedrijvigheid rond voedings- en leef-
stijladvies, bijvoorbeeld onder het dak van Mosae Vita, het centrum dat op leefstijl
gerichte activiteiten bijeen zal brengen op de Maastricht Health Campus.
Project Oorzaken en mogelijke behandelingen van
onbedoeld gewichtsverlies bij kankerpatiënten
Onbedoeld gewichtsverlies komt vaak voor bij kankerpatiënten. Tegen hun
zin vallen ze ernstig af waarbij met name de spieren worden aangetast . De
eetlust verdwijnt, terwijl meer eten ook niet helpt. Gewichtsverlies maakt
het moeilijker om behandelingen te doorstaan. Het is direct of indirect de
oorzaak van veel sterfte.
Over de oorzaak van ‘cachexie’ zoals de aandoening formeel heet, bij
kankerpatiënten, is nog weinig bekend. Dit project onderzoekt oorzaken
en mechanismen van onbedoeld verlies van gewicht en spieren, bij kanker-
patiënten.
Het project wil ook zoeken naar manieren waarop patiënten, door
beïnvloeding van de effecten van de kanker op hun stofwisseling (bijvoor-
1312
ge
zo
nd
le
ve
n
strate
gie
2020
ge
zo
nd
le
ve
n
strate
gie
2020
Operational excellence is gericht op continue verbetering van de organisatie, verho-
ging van de klantwaarde en reductie van verspilling. Gestart vanuit de patiëntenzorg
is het onze ambitie dit ook toe te passen op de andere kerntaken van het UMC. De
eerste stappen hiertoe binnen de Faculteit HML zijn inmiddels gezet.
Inmiddels beschikt het Maastricht UMC+ over een goede infrastructuur. Er
zijn scholings- en trainingsprogramma’s ontwikkeld voor leidinggevenden en me-
dewerkers. Medewerkers participeren actief via de verbeterborden en in de meer
dan 100 projecten. Een nieuw leiderschapsprofiel dat past bij Operational excellence
is ontwikkeld. Anno 2014 staan we met Operational excellence in de zogenaamde ‘in-
strumenten-fase’, waarin het accent nog ligt op inzet van instrumenten en uitvoe-
ring van projecten. Anno 2020 willen wij in de ‘systeemfase’ zijn, waarin Operational
excellence onderdeel is van ons doen en laten en van onze systemen. Het maakt dan
onderdeel uit van het DNA van onze organisatie.
Operational excellence als innovatiethema zal een belangrijke rol spelen om de
profielen en specialties in hun ontwikkeling ook operationeel excellent te laten
worden. Momenteel wordt deze werkwijze al uitgebreid toegepast binnen het
HVC Maastricht.
Ad hoc Instrumenten Systemen Principes
Pres
tatie
s
2020
2014
2010
Continue verbetering
bron: medtronic 2012
Transformatie
Stabiliteit(duurzame verbetering)
Instabiliteit
Het doel is te komen tot een Health Innovation and Translation Research Centre,
dat innovaties ontwikkelt, maar ook de afstand tot het zorgveld kan overbruggen.
Het Centre for Care Technology Research, waarin Maastricht UMC+, Universiteit
Twente en TNO extramurale medische technologie ontwikkelen, evalueren en
implementeren, past in dit kader. Hetzelfde geldt voor plannen voor een ‘Leefstijl
Poli’, die zowel individuele bezoekers uit de regio als intermediaire organisaties en
beleidsmakers kan adviseren.
Project Betere zorg voor patiënten met complexe type-2
diabetes door de inzet van een nieuwe eCoach
Vergrijzing en toenemend overgewicht zorgen voor een snelle groei van
het aantal gevallen van type-2-diabetes (‘ouderdomsdiabetes’). Het aan-
tal mensen dat met deze vorm van suikerziekte door het leven gaat, neemt
bovendien toe, doordat patiënten een betere levensverwachting hebben
dan voorheen.
Dit project richt zich op relatief complexe diabetespatiënten die worden
behandeld bij de huisarts of in het ziekenhuis, omdat ze ook lijden aan bij-
voorbeeld hart- en vaatziekten. Deze groep patiënten heeft een intensie-
vere en meer persoonlijke behandeling nodig. Therapietrouw is essentieel
voor de behandeluitkomst.
Behandeling van diabetes vraagt om goed geïnformeerde en gemoti-
veerde patiënten. Er zijn strenge regels op het gebied van leefstijl: vol-
doende beweging, beperkt alcoholgebruik, niet roken, gezonde voeding,
trouwe medicijninname en in veel gevallen een dieet om af te vallen.
Het project wil de therapietrouw van patiënten met complexe diabetes
versterken door hen te ondersteunen met een ‘digitale coach’: de T2D
Healthy Living eCoach.
De nieuwe eCoach zal onderdeel worden van het Diabetes Interactive
Education Platform, dat zich tot nu toe richt op niet-complexe diabetes-
patiënten. Via de website zullen ook complexe patiënten straks gericht
advies krijgen op basis van informatie die ze zelf hebben verstrekt.
Huisartsen zullen de gegevens kunnen gebruiken om hun contact met de
patiënten effectiever te maken.
Uiteindelijk moet de eCoach leiden tot betere behandeluitkomsten voor
patiënten met complexe diabetes en dat tegen lagere kosten per patiënt.
4.3 Operational excellenceIn 2010 is Maastricht UMC+ gestart met de eerste pilots Operational excellence. Inmid-
dels zijn deze uitgegroeid tot een organisatiebreed programma en een van de belang-
rijkste strategische pijlers, met name ook voor de realisatie van ons profiel in 2020.
1514
ge
zo
nd
le
ve
n
strate
gie
2020
ge
zo
nd
le
ve
n
strate
gie
2020
Onze ambitie is dat wij in 2020 nationaal en internationaal onderscheidend zijn
op vier profielen:
+ Hart- en vaatziekten
+ Ademhalingsziekten
+ Kanker
+ Neuro-interventiecentrum
Kenmerkend voor een profiel is dat dit het totale continuüm van zorg en research
omvat: van preventie tot nazorg, van fundamenteel onderzoek tot toegepast
onderzoek.
Een aantal profielen heeft nu al aangetoond over meer dan gemiddelde
potentie te beschikken. Alle staan nu voor de uitdaging te laten zien, dat Maastricht
UMC+ zich op weg naar 2020 op deze terreinen nationaal en internationaal kan
meten met andere UMC’s. Deze profielen moeten ervoor zorgen dat Maastricht
UMC+ een onderscheidende positie inneemt.
De profielen als zodanig zijn breed geformuleerd. Excellentie zal dan ook
niet alle onderdelen van het profiel kunnen omvatten. Per profiel zullen een of meer
5 Profielen
Gezondleven
Metabolismeen Voeding
Operational excellence
Zorginnovatie
Profiel Hart- en
vaatziekten
Profiel Kanker
Profiel Ademhalings-
ziekten
Profiel Neuro-interventie-
centrum
17
ge
zo
nd
le
ve
n
strate
gie
2020
ge
zo
nd
le
ve
n
strate
gie
2020
diagnostische criteria voor het metabool syndroom. Die meten of iemand
teveel eet in verhouding tot zijn of haar lichamelijke activiteit.
De Maastricht Studie suggereert echter dat deze criteria onbetrouwbaar
zijn: sommige zwaarlijvigen zonder metabool syndroom lopen wel degelijk
een verhoogd risico. Omgekeerd geeft het metabool syndroom niet altijd
een verhoogd risico. En niet bij iedereen verlaagt een radicale vermage-
ringskuur de ziektekans.
Dit project zoekt betrouwbaardere criteria voor een verhoogd risico op
hart- en vaatziekten, en betere voorspellers van positieve effecten van
preventiemaatregelen.
Met geavanceerde technieken zoals kernspinresonantie (NMR) zal in
lichaamsmateriaal van ongeveer duizend deelnemers aan de Maastricht
Studie hun stofwisseling op moleculaire schaal worden geanalyseerd. Dat
kan ons leiden naar betere indicatoren voor een verhoogd ziekterisico,
maar ook naar betere strategieën om hart- en vaatziekten te voorkomen.
Gewerkt wordt in internationale netwerken en strategische allianties. Op weg naar
2020 zullen vergaande samenwerkingsverbanden worden gerealiseerd met voor-
aanstaande cardiovasculaire instituten in binnen- en buitenland. Bestaande suc-
cesvolle publiek-private samenwerkingstrajecten worden zoveel mogelijk gecon-
tinueerd. Nieuwe, zoals de ontwikkeling van hoogwaardige trainingsfaciliteiten,
zullen geïnitieerd worden.
Onze ambitie Concreet is onze ambitie dat in 2020 het profiel Hart- en vaat-
ziekten Maastricht een (inter)nationaal erkend centrum is op het gebied van hart-
en vaatziekten. Verdere integratie van patiëntenzorg en onderzoek heeft zicht-
bare meerwaarde opgeleverd. Via internationale samenwerking wordt het totale
researchcontinuüm bestreken. In de patiëntenzorg zijn de positieve effecten van
operational excellence zichtbaar. Duurzame samenwerking met internationaal
gerenommeerde bedrijven heeft concurrentievoordeel opgeleverd.
5.2 Profiel AdemhalingsziektenMeer dan een miljoen Nederlanders lijdt aan een vorm van longziekte. Wereldwijd
staan vier aandoeningen van het ademhalingsapparaat in de top tien van doodsoor-
zaken. In Zuidoost-Nederland is de prevalentie van chronische ademhalingsziekten
bovengemiddeld en de vraag naar zorg neemt nog steeds verder toe.
Vanuit het profiel Ademhalingsziekten bouwt Maastricht UMC+ aan een
breed, geïntegreerd zorg- en onderzoeknetwerk met bijzondere aandacht voor
patiënten die lijden aan chronic obstructive pulmonary disease (COPD), astma en
bronchopulmonale dysplasie (BPD).
Speciale aandacht zal er zijn voor onderzoek onder patiënten bij wie het
onderscheid tussen COPD en astma nu nog niet goed te maken is. Daardoor wordt
onderdelen de stap naar excellentie zetten. Daartoe is een goede basis nodig, die
wordt gevormd door de breedte van het profiel, in combinatie met de input van de
innovatiethema’s.
5.1 Profiel Hart- en vaatziektenHart- en vaatziekten behoren tot de belangrijkste doodsoorzaken in Nederland en
de rest van de wereld. Meer dan een kwart van de totale sterfte in ons land wordt
eraan toegeschreven. En mede als gevolg van een relatief hoge prevalentie in onze
regio heeft Maastricht UMC+ in zorg én onderzoek op dit gebied een sterke traditie
en reputatie opgebouwd.
Het nieuwe profiel komt tot uiting in de verdere ontwikkeling van het Hart en
Vaatcentrum Maastricht UMC+ (HVC Maastricht) door integratie van de bestaande
centra voor zorg en het cardiovasculaire onderzoek dat voornamelijk binnen
CARIM, School for Cardiovascular Diseases, plaatsvindt. Binnen dat centrum wor-
den drie thema’s, zijnde bestaande speerpunten, bijzonder versterkt en uitgebouwd:
hartritmestoornissen en hartfalen, vaatziekten en trombose. Deze drie speerpunten
vormen in 2020 het onderscheidend vermogen van het HVC Maastricht.
Het profiel Hart- en vaatziekten voorziet in een compleet cardiovasculair
topklinisch en topreferent zorgpakket met expliciete nadruk op genoemde experti-
segebieden. Dit ook in relatie tot zijn functie in (Eu)regionale netwerken.
In de breedte is er veel aandacht voor preventie, zoals via de Maastricht
Studie, een uniek project waarin tienduizend inwoners van de regio over een
periode van vijf jaar worden gevolgd met het oog op type-2-diabetes, hart- en
vaatziekten en andere chronische aandoeningen. Daarnaast wordt de nadruk
gelegd op de ontwikkeling van diagnostische en therapeutische technieken zoals
complexe cardiogenetica, beeldvorming, hybride ablaties en (robot-ondersteun-
de) mini maal-inva sieve chirurgie. Het profiel Hart- en vaatziekten ontwikkelt de
benoemde speerpuntgebieden aan de hand van de gehele onderzoeksketen. De
voor Maastricht UMC+ onderscheidende translationele fase is een katalysator in
het versterken van de speerpuntgebieden.
Project Overgewicht en de kans op hart- en vaatziekten:
op zoek naar betere indicatoren
Eén van de projecten binnen het profiel Hart- en vaatziekten zoekt metho-
den om beter dan nu te voorspellen wanneer overgewicht de kans op hart-
en vaatziekten zoals aderverkalking of hartinfarcten verhoogt.
In algemene zin is het verband tussen overgewicht en hart- en vaat-
ziekten duidelijk en sterk. Maar voorlopige uitkomsten van de Maastricht
Studie suggereren dat het risico bij mensen met overgewicht flink uiteen
kan lopen. Niet iedereen heeft baat bij vermagering. Hoe meten we wie
wél en wie géén verhoogd risico loopt? Nu gebruiken we in de praktijk de
1918
ge
zo
nd
le
ve
n
strate
gie
2020
ge
zo
nd
le
ve
n
strate
gie
2020
een deel van de patiënten in de praktijk overbehandeld. Gebrekkige mogelijkheden
om het onderliggende mechanisme van de twee ziekten te onderscheiden, hinde-
ren bovendien de ontwikkeling van nieuwe behandelingen. Nieuwe kennis werd tot
dusverre verklaard vanuit de klassieke indeling van ziekten. Het profiel Ademhalings-
ziekten zal zich richten op het ontrafelen van het onderliggend systeem uitgaande
van de principes van systeembiologie. Hierdoor worden gerichte therapieën mo-
gelijk, waarbij de unieke kenmerken van de patiënt als uitgangspunt dienen bij het
bepalen van de behandeling (gepersonaliseerde geneeskunde).
Binnen het profiel wordt niet alleen gekeken naar diagnostiek en behande-
ling maar ook naar preventie en de identificatie van risicogroepen. Een regionaal
zorg- en onderzoeknetwerk zal grote aantallen patiënten al in vroege stadia van
hun aandoeningen opsporen, volgen en begeleiden.
Het profiel Ademhalingsziekten kent verschillende strategische samenwer-
kingsverbanden. Toekomstige ontwikkelingen zijn gericht op uitbreiding van deze
samenwerking.
Onze ambitie Concreet is onze ambitie dat in 2020 het profiel ‘Ademha-
lingsziekten’ een (inter)nationaal erkend centrum is op het gebied van respira-
toire aandoeningen, in het bijzonder op de speerpunten COPD, Astma en Bron-
chopulmonale dysplasie (BPD). Het totale continuüm van zorg, van preventie tot
nazorg, wordt geïntegreerd aangeboden en is van hoge kwaliteit. Onderzoek is
ingebed in (inter)nationale netwerken van gerenommeerde partners.
5.3 Profiel KankerRuim 100.000 Nederlanders krijgen dit jaar de diagnose ‘kanker’. Omdat kanker
vooral ouderen treft, zal vergrijzing het aantal nieuwe diagnoses de komende jaren
flink doen groeien. Dankzij bevolkingsonderzoek en betere technieken worden kan-
kerdiagnoses ook steeds eerder gesteld. In combinatie met betere behandelingen
neemt het aantal patiënten dat leeft met kanker fors toe. In Zuid-Oost Nederland
leven nu ongeveer 60 duizend mensen met deze diagnose. In 2020 zal hun aantal
dicht bij de 100 duizend liggen.
Maastricht UMC+ beantwoordt deze uitdaging onder meer met de vorming
van het Maastricht Comprehensive Cancer Center (Maastricht CCC), waarin zorg
en onderzoek nauw vervlochten zijn. Het centrum brengt bestaande instituten bij
elkaar: het Oncologiecentrum van het azM, de onderzoeksschool GROW (School
for Oncology and Developmental Biology) en MAASTRO Clinic, een bestralings-
instituut van naam.
Het Maastricht CCC werkt onder meer aan het ontwikkelen van preven-
tiestrategieën voor kanker via leefstijlaanpassing, medicijnen of chirurgie. Ook
leefstijladviezen voor patiënten na behandeling zijn een belangrijke focus. Veel
nadruk krijgt het nauwkeuriger richten van behandelingen op individuele patiënten
op basis van klinische en biomoleculaire kenmerken. Een grote onderzoeksdata-
bank zal dit doel dichterbij brengen.
21
ge
zo
nd
le
ve
n
strate
gie
2020
ge
zo
nd
le
ve
n
strate
gie
2020
5.4 Profiel Neuro-interventiecentrumAandoeningen van hersenen en zenuwstelsel treffen zowel het jonge (psychische
stoornissen, epilepsie) als het oudere (dementie, CVA, ziekte van Parkinson) seg-
ment van de populatie. Omdat ze vaak voorkomen hebben deze aandoeningen
grote impact op kwaliteit van leven en zorgkosten in Nederland, mede vanwege de
voortgaande vergrijzing.
In het Neuro-interventiecentrum (NIC) wordt gewerkt aan een nieuwe
generatie neuro-interventies op basis van neuroprotectie, neurocognitieve trai-
ning, neuro/psychofarmacologie, neuromonitoring, neurochirurgie, neuro-endo-
scopie en neuromodulatie. Neuromodulatie is een eigentijdse en veilige vorm van
behandeling die in Maastricht UMC+ wordt toegepast bij patiënten met chroni-
sche aandoeningen van hersenen en zenuwstelsel die leiden tot functieverminde-
ring, psychische klachten, sensorische beperkingen, incontinentie of pijn.
De Maastricht School for Mental Health and Neuroscience (MHeNS) heeft (inter)
nationaal een unieke plaats in het translationele onderzoek naar de wisselwer-
king tussen brein en omgeving bij het ontstaan van aandoeningen van hersenen
en perifere zenuwstelsel. De onderzoeksschool van Maastricht UMC+ focust op de
complexe relatie tussen fundamentele breinmechanismen en klachten van patiën-
ten, op zoek naar aangrijpingspunten voor innovatieve neurointerventies. Daarbij
wordt samengewerkt met de Faculteit voor Psychologie en Neurowetenschappen.
De kracht van het NIC ligt deels in langdurige en succesvolle samenwer-
kingsrelaties met regionale partners in de gezondheidszorg. Klinische onderdelen
van het ziekenhuis, de afdeling Ouderenzorg van de RIAGG Maastricht en MHeNS
vormen bijvoorbeeld sinds lange tijd het Alzheimer Centrum Limburg. Het Acade-
misch Centrum voor Epileptologie is een samenwerking tussen Maastricht UMC+
en het centrum voor epilepsie en slaapproblemen van Kempenhaeghe. De regiona-
le GGZ heeft sinds decennia een unieke en internationaal toonaangevende samen-
werking met Maastricht UMC+. De structurele samenwerkingen met regionale
zorginstellingen op het gebied van academisch onderzoek maken het mogelijk om
innovaties direct te vertalen naar patiënten en hun omgeving.
De combinatie van translationeel werk in de laboratoria van MHeNS, het
experimentele onderzoek naar innovatieve behandelingen in het NIC en de regio-
nale patiëntenstromen van de academiseringspartners maakt dat Maastricht
UMC+ uniek is gepositioneerd om een belangrijke bijdrage te leveren aan zorg-
innovaties op dit gebied.
Onze ambitie Onze ambitie is door te gaan met investeringen in jong talent
en nieuwe klinische toepassingen, zodanig dat verdere synergie ontstaat tussen
alle neuro-interventiegroepen in Maastricht UMC+, samen met de regionale part-
ners. Dit vormt de basis van een kenmerkende visie gebaseerd op onze sterke pun-
ten, die zich onderscheidt van andere neurowetenschappelijke centra in Nederland.
Project Geïndividualiseerde bestralingsdoses
voor patiënten met longkanker op basis van
het electrocardiogram (ECG)
Bij patiënten met longkanker kan intensieve bestraling de tumorgroei
ter plaatse goed beperken. Eén op de vijf intensief bestraalde patiënten
ondervindt echter zware bijwerkingen van die behandeling: ze ontwikkelen
‘radiation-induced lung toxicity’ (RILT), oftewel ernstige kortademigheid,
zware hoest, soms hoge koorts.
Dit project probeert tevoren te bepalen welke patiënten een hoog risico
lopen RILT te ontwikkelen, zodat vergelijkbare patiënten in de toekomst
wellicht kunnen worden behandeld met lagere stralingsdoses.
Eerder onderzoek heeft statistische aanwijzingen opgeleverd dat hart-
aandoeningen het risico op RILT vergroten. Patiënten met longkanker die in
het verleden ook waren behandeld voor een hartaandoening, hadden twee
keer zo vaak last gehad van ernstige bijwerkingen van intensieve bestraling.
Dit project wil de statistische aanwijzingen bevestigen door middel van
een vooruitkijkende trial. Bij een grote groep patiënten met longkanker zal
voor hun eerste bestraling een ECG worden gemaakt, ook als ze geen hart-
klachten hebben. Na afloop zal blijken of de uitslag van hun ECG voorspel-
lende waarde had voor hun kans op ernstige bijwerkingen.
Mocht het statistische verband in deze trial worden bevestigd, dan kun-
nen ECG’s in de toekomst worden gebruikt om hoogrisicopatiënten vooraf
te identificeren. Door hun stralingsdoses te verlagen, zou de incidentie van
RILT kunnen worden teruggebracht.
Naast het Maastricht CCC wordt ook ingezet op de vorming van het ‘Comprehen-
sive Cancer Network Zuidoost-Nederland’ bestaande uit de ziekenhuizen in deze
regio. Dit netwerk zal in 2020 patiënten in de wijde omgeving geïntegreerde kanker-
zorg bieden, van preventie en diagnostiek tot en met leefstijladvies en palliatieve
zorg. Maastricht CCC speelt in dat netwerk een sleutelrol.
De netwerkpartners bundelen in dit netwerk hun verschillende professio-
nele expertises en technische en technologische mogelijkheden om zo invulling te
geven aan het uitgangspunt ‘Dichtbij als het kan, verder weg als het moet’.
Onze ambitie Onze ambitie met het profiel Kanker is gericht op de realisatie
van het Comprehensive Cancer Network Zuidoost Nederland en het Maastricht
Comprehensive Cancer Center, dat een belangrijke partner in dit netwerk zal zijn.
Realisatie van deze ambitie creëert een belangrijke basis en infrastructuur voor
verdere uitbouw van patiëntenzorg, wetenschappelijk onderzoek en onderwijs,
bijdragend aan een (inter)nationale profilering in 2020 en verder.
2322
ge
zo
nd
le
ve
n
strate
gie
2020
ge
zo
nd
le
ve
n
strate
gie
2020
Naast vier profielen kennen wij drie specialties:
+ Beweging
+ Oogziekten
+ Erfelijkheid, voortplanting en aanleg (EVA)
Specialties onderscheiden zich van de profielen door een sterke focus op patiënten-
zorg. Het totale continuüm van zorg en research wordt nog onvoldoende bestre-
ken. Ook kan sprake zijn van een nichespeler met een hoge specialisatiegraad maar
relatief kleine volumina.
De specialty Beweging brengt gericht een aantal disciplines rondom het
thema Beweging bij elkaar en heeft duidelijk groeipotentieel.
De speciality Oogziekten behoort nu al op het vlak van de patiëntenzorg
nationaal bij de top en gaat de concurrentie met andere gespecialiseerde oogzie-
kenhuizen aan.
De specialty EVA kan gezien worden als een nichespeler. Op het vlak van
Preïmplantatie Genetische Diagnostiek (PGD) is EVA nationaal de enige aanbieder.
6 Specialties
Gezondleven
Metabolismeen Voeding
Operational excellence
Zorginnovatie
Profiel Hart- en
vaatziekten
Profiel Kanker
Profiel Ademhalings-
ziekten
Profiel Neuro-interventie-
centrum
SpecialtyBeweging
SpecialtyOogziekten
SpecialtyErfelijkheid,
Voortplanting en Aanleg
25
ge
zo
nd
le
ve
n
strate
gie
2020
ge
zo
nd
le
ve
n
strate
gie
2020
Oogaandoeningen zoals staar, maculadegeneratie, diabetische retinopathie en
glau coom komen veel voor, met name op gevorderde leeftijd. Voortgaande vergrij-
zing betekent dat het aantal mensen met oogaandoeningen de komende jaren flink
zal groeien. Dankzij nieuwe kennis en technologie neemt het aantal behandelmo-
gelijkheden toe. Daar komt bij dat nieuwe generaties ouderen minder accepteren
dat hun gezichtsvermogen achteruit gaat. Onderzoek heeft aangetoond dat behan-
deling van oogaandoeningen veelal (zeer) kosteneffectief is.
Maastricht UMC+ wil aan de verwachte groeiende vraag voldoen door
de oogkliniek nog verder uit te bouwen tot een centrum dat concurrerend is met
andere, internationale centra.
Wetenschappelijk onderzoek richt zich op integratie van nieuwe diagnos-
tische en therapeutische methoden. Dit betreft onder andere de toepassing van
biomaterialen voor geleidelijke medicijnafgifte en smart technology systemen ter
verbetering van patiëntveiligheid en doeltreffendheid.
Onze ambitie De ambitie van de Universiteitskliniek voor Oogheelkunde
Maastricht is om in 2020 de grootste aanbieder van oogheelkundige zorg te zijn in
de Euregio Maas-Rijn. Wij zijn de ‘preferred provider’ voor zorgverzekeraars, part-
ner voor beleids makers en leveren veilige en hoogwaardige oogzorg in alle seg-
menten. Research bestrijkt het gehele spectrum met focus op glaucoom, cornea
en refractieve (cataract) chirurgie.
6.3 Specialty Erfelijkheid, Voortplanting en AanlegMaastricht UMC+ onderscheidt zich landelijk op het gebied van erfelijkheid, voort-
planting en biologische aanleg. Zo voert ons UMC als enige in Nederland pre-
implantatie genetische diagnostiek (PGD) uit op embryo’s als onderdeel van
bepaalde in-vitrofertilisaties.
Onze kennis over voortplanting, erfelijkheid en aanleg, van kort vóór de
conceptie tot kort na de geboorte, geeft ons een voorsprong bij het bevorderen van
‘een goed begin’ van een mensenleven.
Een gezond leven begint al heel vroeg: genetische en epigenetische ken-
merken van vaders en moeders bepalen deels de gezondheid van kinderen na de
geboorte. De fysieke en psychologische gezondheid van een moeder rond de zwan-
gerschap beïnvloedt de vitaliteit van de organen van haar kind een leven lang.
Invloeden in de baarmoeder kunnen vele decennia later de kans op obesitas, hart-
en vaatziekten, diabetes, longziekten of kanker vergroten.
De specialty ‘Erfelijkheid, voortplanting en aanleg’ bouwt de positie van
Maastricht UMC+ verder uit dankzij een integrale benadering van preventie en
zorg voor moeder en kind vanaf kort vóór de conceptie tot en met de periode vlak na
de geboorte. Aandachtsvelden zijn onder meer genetisch advies, vruchtbaarheids-
verbetering, embryoselectie, zwangerschapszorg, prenatale diagnostiek, verlos-
kunde en neonatale intensieve zorg.
6.1 Specialty BewegingMet de specialty ‘Beweging’ richt Maastricht UMC+ zich op brede, geïntegreerde
zorg voor beweging en bewegingsziekten. In de regio is een groeiende groep men-
sen die onvoldoende (kunnen) bewegen. Geringe mobiliteit maakt mensen sociaal
en fysiek kwetsbaar en kan leiden tot ziektes en afhankelijkheid.
De specialty ‘Beweging’ stelt zich ten doel de mens optimaal te laten
bewe gen en in beweging te houden door toepassing van innovatieve interventies
op basis van wetenschappelijk onderzoek. De specialty heeft gericht een aantal
klinische en research disciplines rondom het thema ‘Beweging’ bij elkaar gebracht
en sluit aan bij de ambities voor Mosae Vita. ‘Beweging’ wordt daarmee groeipo-
tentieel toebedacht. De specialty richt zich op het hele continuüm van bewegings-
problemen. Bijvoorbeeld op de vroege diagnose en behandeling van beperkingen,
maar ook op de acute behandeling van trauma en de voorkoming van late gevol-
gen van beschadigingen. Het centrum schenkt ook aandacht aan het verband tus-
sen gezondheid en lichaamsbeweging, onder meer door de ontwikkeling en toet-
sing van slimme technologie voor interventies, ter ondersteuning van zelfhulp en
e-gezondheidsadvies. Deze activiteiten zullen in Mosae Vita een broedplaats vin-
den. Onderzoek, van basaal tot klinisch, wordt gestuurd door vragen uit de praktijk.
Maastricht UMC+ onderscheidt zich landelijk op het onderwerp ‘Beweging’
met onder meer een masterprogramma Bewegingswetenschappen (Human Move-
ment Sciences) en, op korte termijn, een bachelor en masterprogramma Fysiothe-
rapie en de opleiding tot sportgeneeskundige.
Het Maastricht UMC+ streeft naar de totstandkoming van een Maastrichts
Bewegingscentrum dat staat voor een integrale, multidisciplinaire benadering van
bewegen. De focus ligt op goed kunnen functioneren op elke leeftijd. De vraag van
de patiënt of maatschappij is leidend.
Onze ambitie Concreet is onze ambitie dat in 2020 het Bewegingscentrum
een nationaal en internationaal expert-centrum is voor bewegingszorg. Verdere
interdisciplinaire integratie en focus op translationeel onderzoek hebben geleid
tot geintegreerde, hoogstaande en betaalbare zorg, die aansluit op de behoefte
van de patiënt. Er is vanzelfsprekende samenwerking met de eerste lijn en met
preventieve programma’s. De verbinding tussen kliniek, wetenschap en onderwijs
zal sterk naar voren komen. Naast duurzame samenwerking met lokale en inter-
nationale bedrijven zullen spin off companies uit de specialty zijn voort gekomen.
6.2 Specialty Oogziekten De Universiteitskliniek voor Oogheelkunde Maastricht behoort tot de grootste
afdelingen van Maastricht UMC+. De oogkliniek hoort nationaal bij de top en
beschikt over een uitstekende infrastructuur met geavanceerde diagnostische
en therapeutische technologie. Steeds meer patiënten krijgen er moderne micro-
chirurgische en door laser ondersteunde behandelingen.
2726
ge
zo
nd
le
ve
n
strate
gie
2020
ge
zo
nd
le
ve
n
strate
gie
2020
Project Kindersterfte verminderen door de leefstijl van
zwangere vrouwen te verbeteren
Ongezonde gewoonten en leefstijlen hebben niet alleen consequenties
voor volwassenen. Zwangere vrouwen geven gezondheidseffecten van bij-
voorbeeld roken en overgewicht in de baarmoeder door aan hun kinderen.
Onderzoek heeft al veel aanwijzingen opgeleverd dat roken tijdens
de zwangerschap slecht is voor de gezondheid van het kind. Zo vergroot
het de kans op vroeggeboorte of een te laag lichaamsgewicht, en dus op
stofwisselingsziekten, hart- en vaatziekten en ademhalingsziekten op
latere leeftijd. Al bij de geboorte hebben kinderen van rokende moeders
een kleinere longfunctie, en in hun eerste levensjaren hebben ze meer
luchtwegproblemen.
Overgewicht tijdens de zwangerschap geeft een verhoogde kans op
doodgeboorte, aangeboren afwijkingen en overgewicht van het kind.
Baby’s van zwaarlijvige moeders belanden vaker in een couveuse.
Dit project zal een kliniek opzetten speciaal voor jonge vrouwen met een
zwangerschapswens die ook roken of kampen met overgewicht. De kliniek
biedt hen een preventieprogramma met dieetadvies, lichaamsbeweging en
hulp bij het stoppen met roken.
De vrouwen kunnen ook deelnemen aan onderzoek waarin hun kinderen
bij de geboorte en één jaar later worden onderzocht op, onder meer, aan-
geboren afweer, microflora, stofwisseling, oxidatieve stress en epigeneti-
sche veranderingen.
Ten slotte dient het project tegelijk als een prospectief gerandomiseerd
onderzoek dat kan aantonen of het toegepaste preventieprogramma bij
deze doelgroep effectief is.
De specialty EVA legt de basis voor gezond leven. EVA combineert wetenschappelij-
ke en klinische expertise van het individuele menselijke genoom met epigenetische
en omgevingsinvloeden gedurende embryonale ontwikkeling. EVA levert vooral
kennis en expertise voor studies van epigenetische mechanismen en de toepas-
sing van stamcellen in ontwikkeling en ziekten. Hierbij ligt uitdagend perspectief in
combinatie met de vier profielen.
Onze ambitie Onze ambitie is om in 2020 herkenbaar te zijn als een interna-
tionaal centrum voor de vroege ontwikkeling van het kind. Hierbij is een duidelijk
onderzoeksfocus op de genetische en epigenetische factoren die de ontwikkeling
van het kind bepalen. Inzet van vernieuwende technologieën en snelle toepas-
sing in de patiëntenzorg zijn daarbij de sleutelbegrippen. Participatie in inter-
natio nale onderzoeksconsortia is een meetbaar kwaliteitscriterium.
29
ge
zo
nd
le
ve
n
strate
gie
2020
ge
zo
nd
le
ve
n
strate
gie
2020
Zowel voor patiëntenzorg als research beschikt Maastricht UMC+ over geavan-
ceerde technologie, in de meest brede zin van het woord. Deze technologie infra-
structuur heeft nog onvoldoende een geïntegreerd karakter. Hierdoor is de inzet en
benutting suboptimaal.
Ter ondersteuning van onze ambities zal voor de ‘shared resources’ een geïn-
tegreerde technologie infrastructuur worden gecreëerd, die ook geïntegreerd geor-
ganiseerd en aangestuurd wordt. Zowel voor patiëntenzorg, onderzoek als onderwijs.
De huidige realiteit van ‘decentraal, tenzij’ wordt daarmee omgezet naar ‘centraal,
tenzij’. Belangrijk hiervoor is dat goed inzicht bestaat welke faciliteiten waar aan-
wezig zijn. Onderbenutting hiervan komt ook voor door onbekendheid hiermee.
Inmiddels heeft een eerste inventarisatie van voorzieningen plaatsgevonden en
is gekeken naar bredere inzetbaarheid hiervan. In eerste instantie ligt de focus op
beeldvormingsfaciliteiten. Hiervoor is een model ontwikkeld dat voorziet in opti-
male inzetbaarheid voor patiëntenzorg en onderzoek. In een later stadium wordt
ook gekeken naar de optimale inzet van andere technologieën.
Zorgtechnologie en e-health benaderingen worden geleidelijk gemeengoed
7 Technologie infrastructuur
Gezondleven
Metabolismeen Voeding
Operational excellence
Zorginnovatie
Profiel Hart- en
vaatziekten
Profiel Kanker
Profiel Ademhalings-
ziekten
Profiel Neuro-interventie-
centrum
SpecialtyBeweging
SpecialtyOogziekten
SpecialtyErfelijkheid,
Voortplanting en Aanleg
Technologie
Infrastructuur
31
ge
zo
nd
le
ve
n
strate
gie
2020
ge
zo
nd
le
ve
n
strate
gie
2020
Nederland staat voor een immense uitdaging: hoe het publieke gezondheidszorg-
stelsel betaalbaar en toegankelijk te houden tegen de achtergrond van voortgaan-
de vergrijzing en een sterk stijgende vraag? Integrale zorg kan een belangrijk deel
van het antwoord zijn. Door meer aandacht voor leefstijl en ziekte preventie, en een
geïntegreerd en flexibel netwerk van primaire, secundaire en tertiaire zorg, kan het
beschikbare budget per saldo méér gezondheidswinst opleveren.
Maastricht UMC+ wil vanuit haar publieke verantwoordelijkheid als
academisch gezondheidscentrum bijdragen aan de gezondheid van de bevolking
in de regio én aan het toegankelijk en dus betaalbaar houden van goede regionale
gezondheidszorg.
De ambitie krijgt ook vorm in samenwerking tussen Maastricht UMC+ en
alle zorgpartijen in Zuidoost-Nederland, inclusief huisartsen, GGD’en en gemeen-
ten. Samen werken zij aan duurzame zorgsystemen door versterking van innovatie,
gemeenschapszin, samenwerking tussen professionele en informele zorg en een
betere verbinding tussen zorg en onderwijs.
De gezondheid en behoeften van de bevolking van de regio staan daarbij
voorop.
8 Verantwoordelijkheid voor de regio
Gezondleven
Metabolismeen Voeding
Operational excellence
Zorginnovatie
Profiel Hart- en
vaatziekten
Profiel Kanker
Profiel Ademhalings-
ziekten
Profiel Neuro-interventie-
centrum
SpecialtyBeweging
SpecialtyOogziekten
SpecialtyErfelijkheid,
Voortplanting en Aanleg
Technologie
Infrastructuur
Regio
Maatschappij
i
in het Maastricht UMC+. In het licht van de ingezette strategie van Maastricht
UMC+ is er brede consensus over de impact die dit type technologieën voor extra-
murale diagnose, bewaking, coaching en behandeling zullen hebben op de zorg van
de toekomst. Plannen worden opgesteld voor een infrastructuur die de verschillen-
de technologische toepassingen binnen Maastricht UMC+ ondersteunt en die slim
data-management en -analyse mogelijk maakt in een veilige omgeving.
3332
ge
zo
nd
le
ve
n
strate
gie
2020
ge
zo
nd
le
ve
n
strate
gie
2020
De Universiteit Maastricht staat internationaal bekend om haar ‘probleemge-
stuurde onderwijs’ (PGO). Binnen deze traditie leidt Maastricht UMC+ zelfstan-
dig denkende en adaptieve professionals op die levenslang leren en een integrale
kijk hebben op gezondheid en gezondheidszorg. Het Maastricht UMC+ heeft een
gevarieerd opleidingenpalet in de Biomedische Wetenschappen, Geneeskunde en
Gezondheidswetenschappen, waarin de integrale benadering van de zorg voor
gezondheid van maatschappij tot molecuul weerspiegeld wordt. Jaarlijks starten
zo’n 1800 studenten een bachelor, master of PhD-opleiding aan Maastricht UMC+.
Daarnaast starten jaarlijks ongeveer 240 jonge artsen een medische vervolgoplei-
ding bij het Maastricht UMC+. Het totale aantal studenten fluctueert rond de 5000.
Onze studenten en artsen worden voorbereid om te functioneren in netwerken en
ketenzorg en dat in een internationale omgeving die continu verandert. Ze verwer-
ven meer inzicht in wat er voor en na de zorg gebeurt. Ziekte en preventie worden
geplaatst in de context van maatschappelijke en individuele omgevingsfactoren.
Er is veel aandacht voor generieke competenties, zoals professioneel
gedrag en communicatie. De School for Health Professions Education (SHE) geniet
wereldfaam op het gebied van onderzoek naar onderwijsinnovatie en deze kennis
wordt geëxporteerd en gevaloriseerd.
De vervolgopleidingen vinden plaats in vele regionale gezondheidszorginstellin-
gen dankzij nauwe samenwerking in de ‘Onderwijs en Opleiding Regio Zuidoost-
Nederland’ (OOR ZON). Alle ziekenhuizen uit de OOR ZON zijn betrokken bij het
opleiden van basisartsen, of van jonge artsen in een van de 27 medisch specialis-
tische vervolgopleidingen of een van de overige medische vervolgopleidingen. De
academische vakgroep huisartsgeneeskunde is verantwoordelijk voor de opleiding
tot huisarts in de regio Zuid-Oost Nederland
In lijn met het innovatiethema Operational excellence werken Maastricht
UMC+ en OOR ZON aan een onderwijsprofiel gericht op ’doelmatige zorg’. Het pro-
fiel zal artsen opleiden in het leveren van zorg die kwalitatief goed én kosteneffec-
tief is. Arts-assistenten worden hierin geschoold en kunnen projecten opzetten of
ondersteunen die de kosteneffectiviteit van reguliere zorg vergroten. Daarbij doen
9 Breed onderwijs en opleiden
35
ge
zo
nd
le
ve
n
strate
gie
2020
ge
zo
nd
le
ve
n
strate
gie
2020
ze eveneens ervaring op in algemene competenties en leiderschap die juist voor het
functioneren in de zorg van de (nabije) toekomst zo belangrijk zijn (o.a. manage-
ment, organisatie, samenwerking).
Actuele thema’s in de medische opleiding van het Maastricht UMC+ zijn kwaliteit
en continuïteit. Er is geïnvesteerd in interne kwaliteitszorg voor de medische ver-
volgopleidingen door inzet van moderne meetinstrumenten en audits. Continuïteit
tussen basis- en vervolgopleidingen wordt o.a. bereikt door afstemming van onder-
wijs- en toetsmethoden. Het Maastricht UMC+ is internationaal toonaangevend
op dit gebied.
Tot slot biedt de Maastricht UMC+ Academie diverse CZO erkende verpleegkun-
dige vervolgopleidingen aan. Samen met onze partners Zuyd Academy en ROC
Leeuwenborgh worden leerlingen opgeleid tot HBO- c.q. MBO-verpleegkundigen.
Daarnaast verzorgt de Maastricht UMC+ Academie een uitgebreid palet aan bij- en
nascholingen en worden samen met Zuyd innovatieve programma’s aangeboden
om buitenlandse bachelor verpleegkundigen op te leiden tot bijvoorbeeld anesthe-
siemedewerker. Simulatie-vaardigheidsonderwijs is geïntegreerd in nagenoeg alle
onderwijs- en opleidingsprogramma’s van de academie.
36
ge
zo
nd
le
ve
n
strate
gie
2020
ge
zo
nd
le
ve
n
strate
gie
2020
‘Gezond leven’ belichaamt de strategische visie van Maastricht UMC+ vanuit een
bijzondere benadering van gezondheid en ziekte. Gericht op preventie en integrale
zorg. Op samenwerking in de keten en in de regio.
Artikel 22 van de Nederlandse grondwet bepaalt dat de overheid maatrege-
len treft ter bevordering van de volksgezondheid. Echter, de wijze waarop hieraan
in de vorige eeuw vorm is gegeven, loopt tegen zijn grenzen en behoeft een nieuwe
invulling. Een ‘solidariteit van de 21ste eeuw’. Voor elkaar opkomen. Maar ook en
vooral verantwoording nemen voor de eigen gezondheid.
Maastricht UMC+ stelt hiermee de uitgangspunten van de huidige zorg ter discus-
sie en draagt actief bij aan een nieuw, duurzaam stelsel van gezondheidszorg.
10 Tot slot
39
ge
zo
nd
le
ve
n
strate
gie
2020
Fotografie © copyright MUMC+ 2015 1504
160
1
40
