LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS - GO · Op basis van een werkplanning de werkzaamheden nauwkeurig en...

LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS

Vakken: Algemene technische en praktische vorming

PV Praktijk en TV Mechanica/elektromechanica/nijverheidstechnieken

PV Praktijk en TV Lassen-constructie/

mechanica/elektromechanica/carrosserie

PV Praktijk en TV Elektriciteit/elektromechanica/autotechniek

12/12 lt/w

Gedifferentieerde vorming

Keuze uit:

1. Cluster Machines: PV Praktijk en TV Mechanica/ elektromechanica/nijverheidstechnieken (basis en verdieping)

2. Cluster Auto: PV Praktijk en TV Autotechniek/carrosserie/elektromechanica (basis en verdieping)

3. Cluster Koeling en warmte: PV Praktijk en TV Centrale verwarming/sanitaire installaties/elektromechanica (basis en verdieping)

4. Deelcluster Auto en deelcluster Koeling en warmte: PV Praktijk en TV Autotechniek/carrosserie/elektromechanica (basis), PV Praktijk en TV Centrale verwarming/sanitaire installaties/elektromechanica (basis)

5. Deelcluster Auto en deelcluster Machines: PV Praktijk en TV Autotechniek/carrosserie/elektromechanica/ (basis) en PV Praktijk en TV Mechanica/ elektromechanica/nijverheidstechnieken (basis)

6. Deelcluster Koeling en warmte en deelcluster Machines: PV Praktijk en TV Centrale verwarming/sanitaire installaties/elektromechanica (basis) en PV Praktijk en TV Mechanica/elektromechanica/nijverheidstechnieken (basis)

8/8 lt/w

Specifiek gedeelte

Studierichting: Basismechanica

Studiegebied: Mechanica/elektriciteit

Onderwijsvorm: BSO

Graad: tweede graad

Leerjaar: 1e en 2e leerjaar

Leerplannummer: 2013/001

(Vervangt 2006/028, 2008/021, 2009/013,2004/100; 2004/126; 2004/138; 2004/144; 2004/146; 2004/147; 2004/171; 2004/176;

Nummer inspectie: 2013/859/1//V tot geldig referentiekader (Vervangt 2004 / 3 // 1 / N / SG / 2H / II / / D/, 2008 / 26 // 1 / N / SG / 1 / II / / D/, 2009 / 3 // 1 / N / SG / 1 / II / / D/, 2004 / 100 // 1 / N / SG / 1 / II / / D/, 2004 / 126 // 1 / N / SG / 1 / II / / D/, 2004 / 138 // 1 / N / SG / 1 / II / / D/, 2004 / 144 // 1 / N / SG / 1 / II / / D/, 2004 / 146 // 1 / N / SG / 1 / II / / D/, 2004 / 147 // 1 / N / SG / 1 / II / / D/, 2004 / 171 // 1 / N / SG / 1 / II / / D/, 2004 / 176 // 1 / N / SG / 1 / II / / D/)

pedaGOgische begeleidingsdienst

Emile Jacqmainlaan 20 1000 Brussel

BSO – 2e graad – Specifiek gedeelte Basismechanica Algemene technische en praktische vorming (12/12 lestijden/week) Gedifferentieerde vorming (8/8 lestijden/week) 1

INHOUD

Visie ....................................................................................................................................... 2

Beginsituatie ......................................................................................................................... 4

Algemene doelstellingen ..................................................................................................... 5

Algemene vakdoelstellingen voor de clusters ................................................................... 6

Leerplandoelstellingen / leerinhouden ............................................................................... 7 Voorbereiden, plannen, communicatie en veiligheid, van toepassing op de realisatie van dit leerplan .. 7

Leerplandoelstellingen / leerinhouden ............................................................................. 13

PV Praktijk en TV Mechanica/ elektromechanica/nijverheidstechnieken ...............................................13 PV Praktijk en TV Lassen-constructie/mechanica/elektromechanica/carrosserie .................................25 PV Praktijk en TV Elektriciteit/ elektromechanica/ autotechniek ............................................................27


DEELCLUSTER machines (Basis) .........................................................................................................30 DEELCLUSTER machines (Verdieping) ................................................................................................36

Leerplandoelstellingen / leerinhouden ............................................................................. 40 DEELCLUSTER auto (Basis) .................................................................................................................40 DEELCLUSTER auto (Verdieping) .........................................................................................................45


DEELCLUSTER koeling en warmte (Basis) ...........................................................................................51 DEELCLUSTER koeling en warmte (Verdieping) ..................................................................................56

Pedagogisch-didactische wenken .................................................................................... 59

Algemene pedagogisch-didactische wenken .........................................................................................59 Aandachtspunten ....................................................................................................................................59 Geïntegreerde aanpak ............................................................................................................................59 Timing - jaarplan .....................................................................................................................................60 Specifieke pedagogisch-didactische wenken .........................................................................................60

Evaluatie ............................................................................................................................. 65

Minimale materiële vereisten ............................................................................................. 66

Algemeen voor de werkplaats ................................................................................................................66 Gereedschap voor de algemene technische vorming: ...........................................................................67 Materialen voor de cluster Machines (Basis + verdieping).....................................................................69 Materialen voor de cluster Auto (Basis + verdieping) .............................................................................69 Materialen voor de cluster Koeling en warmte (Basis + verdieping) ......................................................70

Bibliografie ......................................................................................................................... 72 Mechanica ..............................................................................................................................................72 Elektriciteit ..............................................................................................................................................73 Autotechniek ...........................................................................................................................................74 Carrosserie .............................................................................................................................................75 Koeling en warmte ..................................................................................................................................76


VISIE

Leerlingen die kiezen voor de tweede graad BSO ”Basismechanica” zijn vooral geboeid door de praktische toepassingen en door de mogelijkheid om zelf praktische vaardigheden te ontwikkelen. Het maken van een beroepskeuze op niveau van de tweede graad in het secundair onderwijs is vandaag niet vanzelfsprekend. Deze studierichting is daarom breed opgevat.

In het specifieke gedeelte Basismechanica wordt een brede gemeenschappelijke stam van technische basiscompetenties (algemene technische en praktische vorming) aangeboden, met daarboven duidelijke opties (clusters) die als oriëntering fungeren. De keuzegedeeltes die voorkomen in het leerplan zijn transparant en herkenbaar opgemaakt, zodat het duidelijk is voor de leerling, naar welke studierichtingen van de derde graad (en welke arbeidssectoren na het afstuderen) deze zich oriënteren en voorbereiden.

Het werken aan en/of het onderzoeken van technische systemen gebeurt via het technisch proces. Tijdens praktische opdrachten krijgen de leerlingen systematisch de kans om hun vaardigheden te oefenen. De leerkracht voorziet een opbouw in complexiteit binnen het leerproces, aangepast aan de leerlingenkenmerken.

De didactische aanpak binnen het leerproces is dan ook cruciaal om leerlingen te motiveren. Hierdoor wordt het belang van elke fase binnen het leertraject versterkt.

De theoretische en technische begrippen die voorkomen zijn voor deze leerlingen te beschouwen als de onderbouw voor de praktijk. Aspecten die betrekking hebben op de kennis zullen daarom worden gegeven in functie van de praktijkoefeningen. Om binnen het te doorlopen proces leerlingen te confronteren met beroepsgerichte competenties worden leerstofonderdelen gekaderd binnen bijvoorbeeld reëel en doelgericht projectmatig werken en probleemoplossend denken en handelen. Om alle leerlingen ruime kansen te geven om de opeenvolgende stappen binnen het leerproces te kunnen doorlopen is een gedifferentieerde didactische aanpak noodzakelijk. Leerlingen worden systematisch vertrouwd gemaakt met het werken volgens het technisch proces en krijgen hierdoor ruimte kansen om te groeien naar een zelfstandig vakman. Naarmate leerlingen deze werkmethodiek zelfstandig beheersen, kan de leraar fungeren als coach.

De aangeboden projecten kunnen zowel in groep als individueel aangeboden worden en starten vanuit een behoefte en/of een probleemstelling die rekening houdt met de leefwereld van de leerlingen.

Het is de bedoeling dat de leerlingen zich de kennis, vaardigheden en attitudes vanuit een concrete invulling, met een toenemende moeilijkheidsgraad, als een competentie eigen maken. Het duurzaam en milieubewust omgaan met producten en machines wordt hierbij niet uit het oog verloren.

Om leerlingen ruime kansen te geven bij hun verdere schoolloopbaan, is het van kapitaal belang om de leerlingen voortdurend te motiveren en hen de juiste technieken en houdingen eigen te maken.

Het blijvend motiveren van deze leerlingengroep is erg belangrijk en kan onder meer door:

een ruim en gevarieerd aanbod te bieden;

de theoretische begrippen proefondervindelijk en praktijkgericht te benaderen;

te zorgen voor een krachtige en aantrekkelijke leeromgeving;

de praktijkopdrachten/ projecten aantrekkelijk en uitdagend te maken;

de verschillende beroepsmogelijkheden regelmatig toe te lichten (beroepenfilms, open bedrijvendagen …) en te concretiseren met bijvoorbeeld werkplekleren.

Dit heeft ook te maken met, het bewust te laten ontdekken van talenten binnen een samenhangende- en maatschappelijke context.

Leerlingen beleven actief de mogelijkheden van de basistechnieken binnen de projecten.

Vanaf 1 september 2004 is het leerplan basismechanica in voege gegaan in de tweede graad BSO. De studierichtingen Metaal en Nijverheid werden dan vervangen door een nieuwe studierichting, met name Basismechanica. Deze “mechanisch” gerichte studierichting steunt op vormingscomponenten uit de clusters “Auto”, “Koeling en Warmte” en “Machines (mechanica)”.


Het leerplan beoogt een praktische opleiding met een polyvalente invulling. Leerlingen maken kennis met diverse basistechnieken die in de eerste plaats binnen de mechanische beroepen gesitueerd zijn.

De opleiding bestaat uit enerzijds een deel algemene technische en praktische vorming en anderzijds uit een deel gedifferentieerde vorming.

Algemene technische en praktische vorming

Deze vorming is gemeenschappelijk voor alle leerlingen, ze omvat 12/12 lestijden per week en bestaat uit onderstaande onderdelen:

mechanica

lassen-constructie

elektriciteit

De school bepaalt voor deze algemene technische en praktische vorming (totaal 12/12 lestijden/week) zelf de verdeling van de lestijden voor de onderdelen mechanica, lassen-constructie en elektriciteit.

De leerplandoelen uit deze algemene technische en praktische vorming worden in hun geheel gerealiseerd en kunnen gericht worden naar de gekozen cluster(s).

Gedifferentieerde vorming

Daarnaast voorziet de school gedifferentieerde vorming (totaal 8/8 lestijden/week).

Deze gedifferentieerde vorming kan uit één, twee of drie vormingscomponenten bestaan. De mogelijke vormingscomponenten zijn: "auto" (auto en carrosserie), "koeling en warmte" (sanitair en centrale verwarming), "machines" (mechanica).

Aldus ontstaan er 7 varianten: auto; koeling en warmte; machines; auto + koeling en warmte; auto + machines; koeling en warmte + machines ; auto + koeling en warmte + machines. Een school kan maximum 2 varianten aanbieden!

De gedifferentieerde vorming heeft tot doel de leerlingen te oriënteren en te helpen bij hun toekomstige studieloopbaan.

Ofwel kiest de school voor de behandeling van een cluster(s) of voor de behandeling van deelclusters.

Behandeling van een cluster: de 8/8 wekelijkse lestijden bestaan uit een deel basis en een deel verdieping. De school bepaalt zelf het aantal lestijden/week voor het deel basis en het deel verdieping samen. De leerplandoelstellingen voor de gekozen cluster moeten volledig gerealiseerd worden.

Behandeling van deelclusters: de school kiest voor een combinatie van deelclusters (8/8 lestijden/ week) en behandelt daarvan telkens de basisdoelstellingen. Volgende combinaties worden ingericht in het GO!:

deelcluster Auto (basis) en deelcluster Koeling en warmte (basis)

deelcluster Auto (basis) en deelcluster Machines (basis)

deelcluster Koeling en warmte (basis) en deelcluster Machines (basis)

De school kan zelf kiezen hoe ze de lestijden verdeelt zolang de leerplandoelstellingen gerealiseerd worden voor de twee gekozen clusteronderdelen.


BEGINSITUATIE

De toelatingsvoorwaarden voor het gewoon voltijds secundair onderwijs worden opgesomd in de omzendbrief SO 64 betreffende de structuur en organisatie van het voltijds secundair onderwijs en zijn terug te vinden op Edulex.

De leerlingen die instromen in het specifiek gedeelte Basismechanica komen voornamelijk uit het beroepsvoorbereidend leerjaar.

De voorkennis van de leerlingen situeert zich op de vakonderdelen die ze reeds verworven hebben vanuit de eerste graad; of uit de B-stroom of uit de A stroom. Tevens hebben leerlingen persoonlijke kennis en vaardigheden opgedaan vanuit hun eigen ervaringswereld.


ALGEMENE DOELSTELLINGEN

1 Algemeen

Tijdens de projecten/opdrachten de nodige kennis en inzichten verwerven over de gebruikte materialen, de gereedschappen en de machines.

Opzoeken en respecteren van technische informatie om het werk te realiseren.

Op basis van een werkplanning de werkzaamheden nauwkeurig en met zorg realiseren.

De juiste werkmethode veilig en met de nodige vakkundigheid toepassen.

Onder begeleiding de werkzaamheden plannen en uitvoeren volgens de regels van goed vakmanschap.

2 Met betrekking tot vaardigheden en kennis

Op een efficiënte, vakkundige en veilige manier omgaan met gereedschappen en machines.

Tekeningen of schema’s lezen en gebruiken om het werk te realiseren.

Basishandelingen nauwkeurig uitvoeren volgens een opgegeven werkmethode en hiervoor de eigen werkpost inrichten.

Een montage - demontage uitvoeren met de gepaste verbindingstechniek.

De basisvormgevingstechnieken onder begeleiding veilig uitvoeren rekening houdend met de eigenschappen van materialen.

Een eenvoudige werkmethode opstellen en zelfstandig opvolgen, zodat de leraar slechts ondersteunend moet optreden.

Inzicht hebben in de werking en het doel van de gebruikte machines om het werk veilig uit te voeren.

ICT-toepassingen gebruiken bij het communiceren, ontwerpen, opzoeken en verwerken van informatie.

3 Veiligheid/gezondheid/hygiëne – milieubewustzijn

De geldende voorschriften en instructies op het vlak van veiligheid, hygiëne, milieu en ergonomie nauwgezet naleven.

Ondersteunende basiskennis toepassen om actief en proactief in te staan voor de veiligheid en om onveilige situaties te voorkomen die mens en milieu kunnen schaden.

4 De nodige aandacht zal besteed worden aan volgende algemene

vakgerichte attitudes:

Kwaliteitsbewustzijn: actief en proactief gericht zijn op kwaliteit door aandacht te schenken aan het nauwkeurig en met orde werken.

Zin voor samenwerking: bereid zijn om samen te werken, om zo een kwaliteitsvol eindproduct te realiseren.

Leergierig zijn: actief zoeken naar situaties om zijn competentie te verbreden en te verdiepen.

Welzijnsbewustzijn: actief en proactief gericht zijn op veiligheid om zichzelf en anderen niet in gevaar te brengen.

Milieubewustzijn: actief en proactief gericht zijn op het beschermen van het milieu.


ALGEMENE VAKDOELSTELLINGEN VOOR DE CLUSTERS

Cluster Machines (basis en verdieping)

Bij praktische probleemstellingen haalbare oplossingen zoeken en deze waar kan toetsen aan theoretische achtergronden onder begeleiding.

Bij cijfermatige informatie de juiste eenheden herkennen.

Specifieke tabellen gebruiken.

De soorten bewegingen in een mechanisme onderscheiden.

Van een realisatie een eenvoudige schets maken.

De werktekening lezen en interpreteren eigen aan de werkzaamheden.

Vakspecifieke symbolen in de werkplaats herkennen en er gepast naar handelen.

De stappen in een realisatieproces opmaken en opvolgen onder begeleiding.

Een werkstuk meten en controleren met aangepast gereedschap.

Bewerkingen veilig uitvoeren volgens de regels van goed vakmanschap.

De vigerende veiligheids-, milieu- en gezondheidsvoorschriften respecteren eigen aan het vak.

Cluster Auto (basis en verdieping)

Informatie halen uit specifieke informatie opgegeven door de constructeur.

De belangrijkste kenmerken van de onderdelen van de besproken technische systemen kennen.

Het werkingsprincipe van de besproken technische systemen kennen.

De belangrijkste gereedschappen herkennen en kunnen gebruiken.

De stappen in werkproces opmaken en opvolgen onder begeleiding.


Basishandelingen uitvoeren volgens de gegevens van de constructeur.


Cluster Koeling en warmte (basis en verdieping)

Specifiek vaktekenen, de perspectief tekeningen en situeringsplannen lezen.

Specifieke eigenschappen van de gebruikte materialen kennen.

De stappen in een realisatieproces opmaken en opvolgen onder begeleiding.

De voorkomende materialen voor koeling en warmte bewerken met de passende technieken.


De belangrijkste fysische begrippen en principes i.v.m. centrale verwarming kennen.



LEERPLANDOELSTELLINGEN / LEERINHOUDEN

VOORBEREIDEN, PLANNEN, COMMUNICATIE EN VEILIGHEID, VAN TOEPASSING OP DE REALISATIE VAN DIT LEERPLAN

Deze leerplandoelstellingen komen aan bod tijdens de realisatie van het leerplan

19BDECR. NR. 20BLEERPLANDOELSTELLINGEN

De leerlingen kunnen 21BLEERINHOUDEN

1 Algemene aspecten: leerplandoelstellingen die betrekking hebben op het voorbereiden, plannen en communiceren

1.1 de opdracht lezen en de stappen in het proces onderscheiden.

1.2 de inhouden van de werkzaamheden omschrijven voor het geplande werk.

1.3 onder begeleiding een werkmethode opmaken waarin de nodige proces gegevens voorkomen zoals: de uit te voeren handelingen, de nodige materialen/grondstoffen, het gebruikte gereedschap …

1.4 een informatiemap aanleggen om nieuwe technieken uit de sector te duiden.

Voorbereiden en plannen

1.5 relevante, bruikbare praktische informatie opzoeken en hanteren om de opdracht voor te bereiden.

Technisch-technologische informatie

1.6 gestructureerde stappen tijdens het realisatieproces opvolgen en hierbij met de nodige vaktaal overleggen om de voorkomende probleemstellingen op te lossen (en hierbij uitkomen voor hun mening en deze van anderen respecteren).

Communicatie

1.7 tijdens het realisatieproces de producten toetsen aan de vooropgestelde kwaliteitseisen.

1.8 de juiste instellingen en aflezingen vakkundig uitvoeren om de opgegeven kwaliteit van de bewerking te bekomen bij:

1.8.1 meettoestellen met een nonius;

1.8.2 instellingen aan de machine en gereedschap;

1.9 realisatiefouten opzoeken en de oorzaak van deze fouten achterhalen.

Kwaliteitsbeheersing




51BSpecifieke pedagogisch-didactische wenken

Overleg met de vakgroep over inhoudelijke aspecten van de lessen om de samenhang en de afstemming op elkaar te verbeteren.

Geef leerlingen waar kan het woord. Laat leerlingen niet naast elkaar spreken, maar actief naar elkaar luisteren. Dit kan bijvoorbeeld door de leerling eerst te laten herhalen wat de vorige leerling zegde en dan pas het eigen standpunt te laten weergeven.

Bedenk eigentijdse opdrachten en concrete voorbeelden uit de leefwereld van de leerlingen.

Gebruik ICT-toepassingen en moderne aangepaste informatie om gegevens op te zoeken en te verwerken.

Motiveer de leerlingen bij het leerproces en tracht zelf enthousiast en begeesterd over te komen bij de begeleidingen.

Gebruik recente catalogi om informatie over materieel op te zoeken en gebruik de instructies van de leveranciers als extra leidraad bij het uitwerken van de taken.

Tijdens de lessen zal er ruime aandacht gevestigd worden op de beroepsmogelijkheden. De beroepenfilms van de VDAB kunnen hiervoor gebruikt worden.

Laat leerlingen de gegevens, bijsturingen… per project bijhouden.

Schenk ruime aandacht aan een behoorlijk taalgebruik en oefen leerlingen om zich correct uit te drukken, door hen gestructureerd aan het woord te laten.

Streeft naar een zo groot mogelijk actieve woordenschat en laat de leerlingen de nieuwe begrippen omschrijven.

Laat leerlingen vaktermen aan elkaar uitleggen. Indien schriftelijk: laat ze gebruik maken van schrijfkaders.

Geef bij elk hoofdstuk een lijst met nieuwe vakbegrippen mee of laat ze er zelf een aanleggen en laat de juiste vakterminologie hanteren in zowel de mondelinge als de schriftelijke communicatie.




2 Algemene aspecten: leerplandoelstellingen die betrekking hebben op veiligheid (welzijn, milieu en ergonomie)

2.1 aspecten die van toepassing zijn uit de regelgeving m.b.t. welzijnswetgeving, codex, ARAB en AREI toepassen tijdens het uitvoeren van de werkzaamheden.

2.2 op de juiste wijze gebruik maken van de persoonlijke en collectieve beschermingsmiddelen die ter beschikking gesteld worden.

2.3 tijdens de werkzaamheden naar best vermogen het werkplaatsreglement naleven en zorg dragen voor de veiligheid en gezondheid van zichzelf en deze van andere personen.

2.4 de gebruikte technische installatie en gereedschappen vakkundig gebruiken met toepassing van de veiligheidsinstructies.

2.5 de voorkomende veiligheidssymbolen in het werkhuis toelichten en naleven.

Veiligheid

2.6 instaan voor het dagelijks onderhouden, het schoonmaken van het gebruikte materiaal en gereedschap en het wegbergen ervan.

2.7 tijdens de werkzaamheden net en met orde werken en de bevuilde werkomgeving terug net maken.

2.8 van de gebruikte producten het restafval herkennen en waar kan recycleren onder begeleiding.

Milieu

2.9 tijdens het uitvoeren van de opdracht rekening houden met een ergonomische werkhouding bij het heffen, tillen en verplaatsen van voorwerpen.

Ergonomie

2.10 zich onthouden van geweld, pesterijen of ongewenst seksueel gedrag op het werk en bijdragen tot een positief klimaat op dit vlak.

Agressie, pesterijen, ongewenst seksueel gedrag





Geef zelf het goede voorbeeld.

Controleer de lijst van het aanwezige EHBO-materiaal regelmatig en meld de voorkomende gebreken of tekorten.

Alle interventies aangaande EHBO worden bijgehouden en doorgegeven.

Bespreek het werkplaatsreglement en verduidelijk het met praktische voorbeelden.

Leg de link tussen preventief veilig werken ten opzichten van het onnodig leed bij een ongeval.

Zorg dat de leerlingen duidelijke gestructureerde instructies krijgen om zich voor te bereiden.

De keuze van de juiste gereedschappen en machines benadrukken in functie van de veiligheid.

Telkens zal er aandacht besteed worden aan arbeidshygiëne en aan de veiligheidsvoorschriften.

Schenk de nodige aandacht aan de gevaren welke verbonden zijn aan het niet correct gebruiken van gereedschappen en materialen (bijv. het gebruik van lijmen).

Verwijs naar de impact op het milieu bij de productie en verwerking van materialen.

Laat indien mogelijk de preventieverantwoordelijke van de school een les geven over de school en het welzijn.

Om op een pedagogisch verantwoorde en technisch veilige manier het vak te kunnen geven moet de leerlingengroep beperkt blijven (bijvoorbeeld maximum 12 leerlingen).

Laat leerlingen steeds de gepaste persoonlijke en collectieve beschermingsmiddelen gebruiken waar dit van toepassing is.

Laat de leerlingen steeds werken in goede omstandigheden (licht, lucht, ruimte, veiligheid …).

Zoek de nodige informatie aangaande het welzijn op bijvoorbeeld op de websites www.g-o.be/preventie of www.prebes.be

http://www.g-o.be/preventie

http://www.prebes.be/




3 Algemene aspecten: leerplandoelstellingen die betrekking hebben op het projectverloop

3.1 zich een beeld vormen van het onderwerp, wat betreft de vorm, de lay-out, de functie en de eigenschappen van het project.

3.2 tijdens een overlegmoment de eigen ideeën, die in verband staan met het onderwerp voorstellen.

3.3 informatie over het project lezen om de probleemstelling(en) en/of behoefte(n) en de inhouden te situeren.

3.4 de project doelen en -criteria herkennen in de opgave en de te verwachten eindresultaten onderscheiden.

Het onderwerp

Projecten kunnen diverse vormen aannemen zoals bijvoorbeeld:

assen en wielen;

een draagconstructie;

hefbomen;

aanpassen aan bestaande mechanismen;

pneumatische- en/of elektrische energiekringen;

(deze opsomming is enkel opgegeven als voorbeeld en niet limitatief).

3.5 onder begeleiding, een plan opstellen die de stappen in het realisatieproces weergeven.

3.6 de noodzakelijke technologische- en veiligheidsaspecten in de werkmethode herkennen.

3.7 de nodige voorstellingen maken die noodzakelijk zijn bij het realisatieproces.

3.8 informatietechnologie doelgericht gebruiken tijdens het opzoekwerk of bij het ontwerpen.

3.9 gereedschappen en materialen kiezen om het werk te realiseren.

3.10 de noodzakelijke documenten bijhouden en aanvullen.

3.11 een eenvoudige kostprijsberekening maken van een realisatie.

De voorbereidende fase

(wat, waar, met wie, wat is nodig, hoe, wanneer…)

3.12 het voorbereidingen uitvoeren om het productieproces te realiseren

3.13 de stappen die voorkomen in de werkmethoden opvolgen tijdens het realisatieproces.

3.14 tijdens het realisatieproces de tijdsindicatoren respecteren en aanvullen in de documenten.

3.15 het realisatieproces opvolgen en het werk bijsturen waar nodig, aan de hand van de meet- en controle momenten.

Het realisatieproces




3.16 de realisatietechnieken met goed vakmanschap uitvoeren rekening houdende met de veiligheidsvoorschriften.

3.17 de resultaten van het werk en van het proces registreren en aanvullen in de documenten

3.18 het werk voorstellen en reflecteren over de resultaten om de verbeterpunten te ontdekken.

3.19 aan de hand van een zelfevaluatie de resultaten beoordelen.

Voorstellen en reflecteren


Voor je kan starten met projecten is het nodig dat leerlingen reeds over de nodige vaardigheden en voorkennis beschikken. Dit zal dan ook eerst moeten getoetst en eventueel bijgestuurd worden.

Schenk ruime aandacht aan goed taalgebruik en oefen leerlingen om zich correct uit te drukken, door hen gestructureerd aan het woord te laten.

Geef voldoende taalondersteuning tijdens de lessen en pas waar kan interactie toe om leerlingen voortdurend met taal bezig te zijn.

Vertrek van visuele aanschouwelijke voorbeelden of prototype om de leerlingen een beeld te geven van wat van hen verwacht wordt.

Gebruik duidelijke en haalbare criteria bij de keuze van een project en bij de voorbereidingen ervan.

De projecten worden zinvol en procesgericht uitgewerkt en moeten financieel - materieel haalbaar blijven.

Ga na of je evaluatiecriteria in overeenstemming zijn met je opgave en bespreek de evaluatiecriteria met de leerlingen vooraf.

Maak oefeningen spitsvondig en zorg ervoor dat de inhouden het bevattingsvermogen van de leerlingen niet overtreft.

Tijdens het proces betrek je leerlingen in het probleemoplossende denken met als doel hen te motiveren.

Zorg voor haalbare projecten die ook financieel gedragen zijn en onderzoek vooraf de alternatieve mogelijke.

Het is belangrijk om groepswerk te voorzien om leerlingen te laten samenwerken en om hen de gepaste attitudes te laten ontwikkelen.

Bouw de moeilijkheidsgraad van de projecten progressief op zodat je kan spreken over een leerlijn in de aangeboden projecten.

Binnen de projecten zal elke leerling verantwoordelijk zijn voor de opgedragen taken. Omschrijf dit vooraf in de instructies die je de leerlingen meegeeft.

De veiligheid benadrukken en laten naleven en laat enkel het passende gereedschap gebruiken.

Laat de resultaten en andere procesgegevens noteren in een speciaal schrift of logboek, zodat zij de aspecten van remediëring verder kunnen gebruiken.

Gebruik recente documenten en catalogi om opzoekwerk te realiseren in functie van de opgelegde taken (instructies) binnen het projectmatig werken.




De school bepaalt voor deze algemene technische en praktische vorming zelf de verdeling van de uren voor de onderdelen Mechanica, Lassen-constructie en Elektriciteit. (totaal 12/12 lestijden/week).

De leerplandoelstellingen uit de algemene technische en praktische vorming worden in hun geheel gerealiseerd en kunnen gericht worden naar de gekozen cluster(s).


PV PRAKTIJK EN TV MECHANICA/ ELEKTROMECHANICA/NIJVERHEIDSTECHNIEKEN

Uitbreidingsdoelstellingen worden aangeduid door een (U) na de doelstelling en zijn cursief gedrukt



4 Schetsen en tekenen van werkstukken

4.1 in de aanzichten van de constructietekening, basisvormen, punten, ribben en vlakken herkennen.

4.2 de voorkomende genormaliseerde symbolen op de werktekening verklaren.

4.3 de samenhang van de verschillende onderdelen in een technisch systeem verduidelijken en hieruit de werking toelichten.

4.4 technische werktekeningen en -schema’s eigen aan de opdracht lezen en hieruit de nodige informatie opzoeken.

4.5 een schroefdraadvoorstelling tekenen al of niet in doorsnede.

Werktekening en schema’s lezen in functie van de realisatie/het project

4.6 de geometrische vorm en -opbouw van het werkstuk onderzoeken en er een technische schets van maken door gebruik te maken van bijvoorbeeld: meetlat, winkelhaken ...

4.7 de maten opmeten en deze invoegen op de technische schets.

Technisch schetsen in functie van de realisatie/projecten

4.8 de Europese en de Amerikaanse projectiemethode onderscheiden.

4.9 een werkstuksamenstelling lezen en interpreteren in functie van het Technisch tekenen in functie van de realisatie/projecten




uit te voeren werk.

4.10 het doel van een doorsnede toelichten en de soorten doorsneden onderscheiden op een technische tekening.

4.11 een technische tekening van een werkstuk voorzien van:

4.11.1 de maataanduiding,

4.11.2 de algemene afwerkingsgraad,

4.11.3 de nodige extra informatieve gegevens,

4.11.4 de tittelhoek invullen.

4.12 een werktekening opvragen en wegschrijven.

4.13 een voor-gestructureerde CAD - tekening aanvullen en afwerken.

4.14 een eenvoudige werktekening ontwerpen door gebruik te maken van een recente 3D tekensoftwareprogramma.

4.15 een eenvoudige werktekening voorzien van de nodige maataanduidingen.

CAD tekenen (basis competenties) in functie van de realisatie/projecten

4.16 het werkstuk voorbereiden op het aftekenen door het braamvrij te maken en te kleuren.

4.17 het aftekengereedschap en de hulpmiddelen correct gebruiken met de juiste aftekentechniek.

4.18 de aftekening controleren op basis van opgegeven criteria.

Aftekenen van werkstukken (traceren)





Onderdelen van realisaties en projecten worden geschetst en afgewerkt door gebruik te maken van ICT technieken, met aangepaste CAD software.

Hecht vooral belang aan het inzichtelijke, de opbouw, de normalisatie en het probleemoplossend denken. Details zoals de afmetingen van een pijlpunt, normschrift, het type potlood … zijn ondergeschikt.

Het technisch schetsen moet voldoen aan kwaliteitscriteria en is zeker geen verzameling van wat ruwe slordige lijnen.

Het is zeker aan te bevelen dat leerlingen in contact komen met 3D CAD tijdens het uitwerken en realiseren van hun project.

Gebruik de werktekeningen van de projecten om het tekeninglezen te realiseren.

Vertrek van een eigentijds, reëel en haalbaar project waarvan je een prototype hebt. Hierdoor krijgen de leerlingen een duidelijk beeld van de realisatie.

Geef de leerlingen ruimte en tijd om hun tekenwerk goed te kunnen realiseren.

Leg verbanden tussen de tekeningen en de werkmethode en wijs hen op aandachtspunten die betrekking hebben op de kwaliteit van de realisatie.

5 Meten, richten en klemmen

5.1 het verschil tussen meten en controleren toelichten.

5.2 de meetwaarden bij meetgereedschappen voorzien van een nonius correct aflezen en instellen.

5.3 het gepaste meetgereedschap kiezen, correct aflezen en gebruiken:

5.3.1 meetlat,

5.3.2 schuifmaat,

5.3.3 hoogtemaat,

5.3.4 dieptemaat,

5.3.5 micrometer,

5.3.6 meetklok,

5.3.7 kalibers.

5.4 de geometrie van een werkstuk omschrijven, nauwkeurig opmeten en de gegevens notuleren in een meetstaat.

5.5 verbanden leggen tussen de opgemeten maatgegevens in de meetstaat en de voorkomende maataanduiding op de bijhorende technische tekening.

Meettechnieken


5.6 een hoogtemaat instellen en gebruiken bij het aftekenen van werkstukken.

5.7 een werkstukken doelmatig ondersteunen, richten en veilig klemmen met de aangepaste gereedschappen en hulpmiddelen.

5.8 een bankschroef met de nodige zorg uitlijnen binnen de opgegeven nauwkeurigheid, door gebruik te maken van een meetklok.

Ondersteunen, richten, klemmen en uitlijnen

Specifieke pedagogisch-didactische wenken

Gebruik de prototype modellen (werkstukken) om de meting te demonstreren.

Het bijsturen kan beter in het begin van de opdracht gebeuren, zodat fouten niet meermaals worden geëvalueerd.

Maak leerlingen attent dat een goed resultaat pas mogelijk is als er voldoende aandacht is gegaan naar het nauwkeurig aflezen en het inzichtelijke- en fijn motorisch handelen.

Van het te realiseren werkstuk laat je de maten opmeten. Aan de hand van de opmetingen worden de maten in een meetstaat opgenomen. (het is aan te bevelen om hiervoor reeds voor gestructureerde bladen te voorzien).

Leer de juiste benaming aan van de gereedschappen. Eventueel kan je een verklarende lijst aanleggen in vreemde talen.

Laat leerlingen waar kan conclusies trekken over de productkwaliteiten aan de hand van de meetstaat. (meten om te meten is niet belangrijk).

Bij ondersteunen en richten, klemmen en uitlijnen benadruk je het nauwkeurig, zorgzaam en veiligheid werken met het nodige respect voor het meet- en controlegereedschappen.

6 Construeren door middel van niet-verspanende bewerkingen

6.1 het basisprincipe van het knipproces uitleggen.

6.2 de aandachtspunten en de bewerkingsmogelijkheden tijdens het snijden van plaatmateriaal toelichten.

6.3 een tekening van een neergeslagen plaatconstructie lezen en interpreteren om de vorm te bepalen van het werkstuk.

6.4 plaatmateriaal veilig knippen volgens de opgegeven maten (vorm).

Knippen van werkstukken

6.5 een eenvoudige vorm uitkappen en de bramen verwijderen (U).

6.6 de ruwe vorm afwerken tot een volwaardig product (U).

6.7 het effect van een kracht op de vervorming duiden (U).

Kappen (U)

6.8 de stappen in de realisatietechniek bij een eenvoudige. plooibewerking omschrijven en toepassen bij de plooiopdracht.

6.9 het basisprincipe bij het buigproces toelichten de ware lengte bepalen voor het plooien van het buis- en plaatmateriaal. (U)

6.10 het begrip plooilijn toelichten en deze herkennen in een technische

Plooien van werkstukken

Plaatmateriaal

Buismateriaal (U)


tekening.

6.11 het plaatmateriaal voorbereiden op het plooien door het aanbrengen van de plooilijnen.

6.12 plaatmateriaal naar vorm en maat plooien.

6.13 het werkstuk klemmen en de juiste hulpstukken/-gereedschappen bepalen.

6.14 plaatmateriaal veilig vormen in functie van de opdracht door gebruik te maken van een plooibank.

6.15 buismateriaal plooien volgens opgegeven vorm. (U)


Demonstreer technieken om het plooien kwaliteitsvol te realiseren. Overtuig jezelf of de leerlingen het begrepen hebben.

Bedenk oefeningen die leerlingen stimuleren en voorzie hierbij de gepaste werkvormen of samenwerkingsverbanden.

Schenk ruime aandacht aan de juiste werkmethode en het veilig werken.

Belang doen inzien van de juiste keuze en gebruik van het hulpgereedschap Gun de leerlingen de nodige voorbereidingstijd zodat zij hun werk grondig kunnen voorbereiden.

Controleer individueel en remedieer de leerlingen tussentijds, zodat de fouten zich niet opstapelen.

Gebruik steeds goed werkende gereedschappen om de kwaliteit van het werk te kunnen garanderen.

Gebruik gestructureerde en duidelijke instructies (en leerwijzers) en verduidelijk deze met de nodige figuren.

Maak een specifiek zelfevaluatieformulier op, eigen aan de werkzaamheden en gebruik dit tijdens de overlegmomenten met de leerlingen.

7 Construeren door middel van manueel en machinaal verspanende bewerkingen

7.1 de snijtechnologie veilig en volgens de regels van goed vakmanschap toepassen bij de manueel verspanende bewerkingen.

7.2 vijlhandelingen uitvoeren volgens opgegeven werkmethode om een werkstuk te ontbramen, af te schuinen en af te werken.

7.3 de werkstukken voorbereiden door op lengte te zagen en te ontbramen.

7.4 met de gepaste techniek, zaagbewerking uitvoeren in massief- en plaatmateriaal om de geometrie van het werkstuk vorm te geven.

7.5 Inwendige- en uitwendige schroefdraad snijden.

Manuele bewerkingen uitvoeren in functie van de realisatie/projecten:

Vijlen

Zagen

Schroefdraad snijden

7.6 de voornaamste boormachines onderscheiden en hun toepassingsgebied omschrijven zoals de kolomboormachine, coördinatenboormachine, handboormachine.

Boren en ruimen

centerboring


7.7 de technologische informatie toepassen (zoals snijtechnologie) tijdens het boren.

7.8 de in- en afsteltechnieken toepassen om de machine optimaal en veilig te laten werken.

7.9 een centerboring vakkundig aanbrengen.

7.10 doorlopende gaten met opgegeven diameter voorbereiden en veilig boren in enkele diverse soorten materialen in:

7.10.1 in plaatmateriaal,

7.10.2 in massiefmateriaal.

7.11 een voorgeboord gat verder uitboren,

7.12 een soeverein (afschuining) aanbrengen aan een boring.

7.13 het werk veilig uitvoeren volgens de opgegeven instructies en een opgegeven maattolerantie.

7.14 een doorlopende boring vakkundig ruimen met het gepaste gereedschap en hulpmiddelen.

doorlopende boring

het uitboren van een voorgeboord gat

afschuining

blinde boring (U)

ruimen

7.15 het doel en de functie van het ontbramen en het nabewerken toelichten en er voorbeelden van geven.

7.16 de ontbraamtechnieken toelichten voor het gebruik van:

7.16.1 nylon gebaseerde ontbraamwiel.

7.16.2 nylon borstel (bristle).

7.16.3 oppervlakte behandelingsbanden en -schijven (surface conditioning)

7.17 de werkstukken veilig ontbramen met gepaste technieken en hulpmateriaal.

Ontbramen en nabewerken

Masiefmateriaal

Plaatmateriaal

Buismateriaal

7.18 door de observatie van een demonstratie de productiemogelijkheden toelichten (U).

7.19 de passende snijgereedschappen kiezen in functie van het werk.

7.20 de machine gebruiksklaar instellen (U).

7.21 het snijgereedschap opstellen en afstellen (U).

7.22 een eenvoudige cilinder veilig draaien in de klauwplaat en eventueel tussen de centers volgens opgegeven maten en nauwkeurigheid (U).

7.23 een boring uitvoeren (door gebruik te maken van de lossen kop) (U).

7.24 de voedingssnelheid en snijsnelheid bepalen in tabellen (U).

7.25 de passende rotatiefrequentie kiezen en instellen (U).

Draaien (U)

Cilindrisch (U)

Afschuining (U)

Verval (U)

Boren (U)


7.26 de snijtijd bepalen aan de hand door gebruik te maken van tabel en/of een eenvoudige formule (U).

7.27 de symbolen van snijsnelheid, tijd, verplaatsing en toerental in de tabellen herkennen (U).

7.28 door de observatie van een demonstratie de productiemogelijkheden toelichten (U).

7.29 de gepaste ondersteuningsmiddelen gebruiken (U).

7.30 de voeding en het toerental van de frees bepalen en instellen (U).

7.31 de machine instellen en gebruiksklaar maken onder begeleiding (U).

7.32 een platvlak veilig frezen onder begeleiding (U).

7.33 een balkvorm frezen onder begeleiding (U)

Frezen (U)

Plat vlak (U)

Balkvorm (U)


Demonstreer de technieken zodat leerlingen zich een duidelijk beeld kunnen vormen van de techniciteit.

Prioritaire aandacht schenken aan het veilig werken en het gebruik van de persoonlijke beschermingsmiddelen.

Maak gebruik van het juiste klemgereedschap.

De leerlingen moeten de volgende bewerkingen aangeleerd worden en het waarom inzien:

regelen van de voedingssnelheid,

instellen van de snijdiepte,

instellen van het toerental in functie van de boordiameter en materiaalsoort.

Om de eigenschappen van de verschillende materialen te leren ontdekken laat je de leerlingen diverse materialen bewerken.

Breng een bezoek aan een kunststofcentrum in je buurt (bekijk hiervoor de website van de kunststofcentrale VKC)

Bekijk korte didactische films om inzichten te geven in de productie en/of herkomst van de materialen. Voorzie hierbij een kijkwijzer en doelgerichte observatievragen.

Laat een voorbeeld zien van het te realiseren werk.

Zorg voor de nodige differentiatie om leerlingen op hun niveau te laten werken.

Stel een lijst met producteisen ter beschikking per werkstuk of project.

Beperk de theoretische uiteenzettingen. Geef de leerlingen vooral de kans om met de uitvoering bezig te zijn.

Opdrachten moeten zinvol zijn, financieel evenals materieel haalbaar blijven.

Gebruik aangepast software om de kenmerken van de materialen op te zoeken. (ook het gebruik van het internet is hierbij mogelijk).

Laat altijd de gereedschappen met zorg behandelen.

Schakel ICT mogelijkheden in (bijvoorbeeld standaard sjablonen, Excel documenten …) om de lesdoelen te realiseren zoals het bepalen van toerentallen,


tekeningen, verslagen, opzoekwerk ….

Corrigeer bij observatiemomenten voorkomende fouten onmiddellijk op een didactisch verantwoorde wijze, met respect voor de leerlingen.

Kunststoffen zijn tegenwoordig belangrijk, schenk er een ruime aandacht aan. Voorzie ook kunststofmaterialen bij de keuze van sommige projectonderdelen en leg uit waarom dit belangrijk is.

Door eenvoudige voorbeelden en zo mogelijk met behulp van kleine proefjes de materialen leren herkennen.

Bij elke nieuwe oefening de eigenschappen van de gebruikte materialen aantonen.

Materialenkennis wordt best aangebracht via concrete ervaringen.

8 Onderhouden en/of aanpassen van machines en/of mechanismen, en monteren - demonteren

8.1 de kenmerken, van een gebruikte machine, opzoeken in de documenten van de constructeur.

Constructiegegevens

8.2 het begrip overbrenging omschrijven en de kenmerken van enkele verschillende soorten overbrenging toelichten.

8.3 de toepassingsmogelijkheden van de soorten overbrengingen met een voorbeeld toelichten.

8.4 de draaizin van tandwieloverbrenging bepalen en er een algemene regel voor opstellen.

8.5 de gevolgen van riemslip toelichten.

8.6 de wijze waarop bewegingen worden omgezet omschrijven bij een gecombineerde overbrenging.

Overbrengingen

Riemoverbrenging

Kettingoverbrenging

Tandwieloverbrenging

Wrijvingswieloverbrenging

Pneumatisch aangedreven mechanismen

8.7 een elementaire onderhoudsopdracht uitvoeren aan een technisch systeem en hierbij de instructies opvolgen.

8.8 bij een technisch systeem de zichtbare slijtage van de onderdelen vaststellen en er een logische verklaring voor geven..

8.9 het oliepeil van een technisch systeem nakijken.

Onderhoud aan een machine en/of mechanisme

8.10 de samenhang van het mechanisme nagaan.

8.11 de gereedschappen en hulpmiddelen bepalen om de techniek van het monteren en demonteren optimaal te laten verlopen.

8.12 volgens de instructies de montage- en demontagevolgorde toepassen.

8.13 na de montage de goede werking van het technisch systeem nagaan

Monteren en demonteren


en de gebreken rapporteren.

8.14 een dichting vervangen (U).

8.15 de ISO-norm opzoeken van de elementen en hun toepassingsgebied verduidelijken met een voorbeeld voor boringmiddelen, bouten en moeren.

8.16 door gebruik te maken van tabellen de gegevens opzoeken voor metrische- en withwort schroefdraad wat betreft de gebruikte eenheid, buiten diameter, kerndiameter, tophoek, spoed, boordiameter voor inwendige schroefdraad.

8.17 manueel schroefdraad volgens de regels van goed vakmanschap voorbereiden, snijden en controleren.

8.18 de verbindingstechniek vakkundig en veilig realiseren met het juiste gereedschap en hulpmiddelen.

8.19 het basisprincipe van de klik- en lijmtechnieken toelichten.

8.20 voor een klinkverbinding de juiste voorboordiameter en klinknagel bepalen.

8.21 de ontwikkelde plaatmateriaal veilig verbinden door gebruik te maken van puntlassen en het klinken.

8.22 het toepassingsgebied van het klinken en lijmen toelichten.

Verbindingstechnieken

Bout- en moerverbinding,

Borgmiddelen

Klinkverbinding

Schroefdraad

Puntlassen

Lijmen


Laat leerlingen bij de voorbereidingen van de werkzaamheden de technische fiche gebruiken waarin de gebruiksaanwijzing en/of de onderhoudsrichtlijnen beschreven zijn.

Bespreek vooraf de montageprocedure en wijs de leerlingen op de knelpunten.

Demonstreer de verbindingstechniek en verduidelijk de techniek met concrete toepassingsvoorbeelden.

Ga na de montage de functionaliteit na van het mechanisme.

Lijmen

- Bij het gebruik van lijmen steeds de aandacht vestigen op de gevaren die aan lijmen verbonden zijn.

- Heb oog voor de milieuaspecten, laat de bijsluiters lezen en bespreek deze.

Klinken

- Laat enkel de juiste techniek toe.

- Demonstreer vooraf de techniek.

- Schenk aandacht aan de gevaarlijke momenten tijdens het klinken.


Puntlassen, lastechnieken en solderen

- In samenspraak met de leraar lassen worden de leerinhouden op elkaar afgestemd.

- Gebruik didactische middelen om de problematiek te verduidelijken.

Gebruik didactische middelen om de problematiek te verduidelijken.

Gun de leerlingen de nodige voorbereidingstijd zodat zij hun werk grondig kunnen voorbereiden.

Controleer individueel en remedieer de leerlingen tussentijds, zodat fouten zich niet opstapelen.

Laat steeds goed werkende gereedschappen gebruiken om de werkzaamheden uit te voeren.


9 Ondersteunende theorie

9.1 de grote delen van de gebruikte machines benoemen.

9.2 het toepassingsgebied en de mogelijkheden van de gebruikte machines omschrijven.

9.3 de werking van de machines omschrijven.

9.4 de specifieke veiligheidsaspecten verwoorden.

Machineleer

Boormachine

Plooibank

Guillotine plaatschaar

9.5 de snijgegevens opzoeken voor de verspanende bewerkingen die voorkomen in de werkmethode van een werkstuk (al dan niet door gebruik te maken van ICT).

9.6 het begrip economisch verspanen toelichten.

9.7 handsvormen van de gebruikte boren opzoeken.

9.8 het verschijnsel actie = reactie met een voorbeeld toelichten.

Verspaningsgegevens en snijtechnologie

Boren

Snijden


9.9 zich een idee vormen van de herkomst van de materialen.

9.10 een indeling maken van verschillende materialen wat betreft eigenschappen en het toepassingsgebied.

9.11 de symbolische voorstelling weergeven van ijzer, koolstof, koper, tin, zink, aluminium, lood.

9.12 het nut van een legering toelichten en enkele voorbeelden ervan geven zoals messing, brons, zink …

9.13 het verschil tussen thermoplast en thermoharder toelichten.

9.14 voordelen en nadelen van kunststoftoepassingen in de techniek opsommen.

9.15 de recyclage (symbolen) van kunststoffen toelichten.

9.16 diverse materialen bewerken binnen een project om de eigenschappen te ervaren.

9.17 de kenmerken van de materialen opsommen en met eigen woorden het belang in de techniek kort toelichten.

Materialenleer

Ferro-metaal

Non-ferro metaal

Legeringen

Kunststoffen

9.18 het nut toelichten van het gebruik van SI – eenheden.

9.19 bij volgende begrippen het verschil toelichten en er een voorbeeld voor geven:

9.19.1 rust – beweging;

9.19.2 baan – afgelegde weg;

9.19.3 snelheid - gemiddelde snelheid;

9.19.4 tijd – tijdsverloop;

9.19.5 statische kracht – dynamische kracht;

9.19.6 grootte – richting en zin van een kracht;

9.19.7 toerental – omtreksnelheid;

9.19.8 eenparig rechtlijnige beweging – eenparige cirkelvormige beweging;

9.19.9 arbeid – vermogen.

9.19.10 de genormaliseerde symbolen weergeven van snelheid, afgelegde weg en tijd.

9.20 experimenteel het verband tussen snelheid, afgelegde weg en tijd bepalen met een eenvoudige opdracht uit de realisatietechnieken.

9.21 een tabel gebruiken om het toerental te bepalen van een snijgereedschap zoals bijvoorbeeld bij een boorbewerking.

Bewegingsleer


9.22 de voornaamste competentie opzoeken eigen aan de technische beroepen in relatie tot de gekozen cluster(s).

Beroepsoriëntatie

9.23 een eenvoudige kostprijsberekening uitvoeren voor de realisatie. Kostprijsberekening


Integreer de theorie waar kan in de praktijk en vertrek hierbij vanuit de ervaringswereld van de leerlingen.

Tracht waar kan de bewegingsleer te koppelen aan de machineleer.

Verlaag het niveau niet en voorzie een opbouwende en gefaseerde methode om het doel te bereiken

Betrek de leerlingen bij de les en wissel regelmatig af van werkvorm zodat de leerlingen gestimuleerd worden (en blijven) bij het leren.

Laat de inhoud (kern) van de les regelmatig samenvatten door de leerlingen.

Tracht bij de opdrachten gedifferentieerd te werken zodat zowel de sterke leerlingen als de zwakkere voldoende aanbod komen tijdens de les.

Verduidelijk de les met didactische materialen zodat leerlingen aanschouwelijk de lessen kunnen volgen.



PV PRAKTIJK EN TV LASSEN-CONSTRUCTIE/MECHANICA/ELEKTROMECHANICA/CARROSSERIE




10 Lassen

10.1 het werkingsprincipe van het gebruikte lasprocedé toelichten.

10.2 de onderdelen die voorkomen in een lasinstallatie benoemen.

10.3 voor de gebruikte lasinstallatie een visuele controle van de lasinstallatie uitvoeren.

10.4 de specifieke preventieve maatregelen toelichten bij het gebruik en het aanslijpen van TIG elektroden.

10.5 in functie van de opgave de lasinstallatie instellen/afstellen.

10.6 de rol van het neutraal gas toelichten.

De gebruikte lasinstallatie te kiezen uit:

MIG/MAG

TIG

BMBE

10.7 een overzicht geven van de verschillende lasnaadvormen.

10.8 de specifieke lasaanduidingen en de voorkomende lassymbolen toelichten die voorkomen op de werktekeningen.

De lasnaad

10.9 de specifieke veiligheidsaspecten respecteren die betrekking hebben op de aspecten licht, gas en warmte.

10.10 de las (het smeltbad) veilig voorbereiding met aangepaste hulpmiddelen en het te lassen oppervlak reinigen.

10.11 realisatietechnieken uitvoeren volgens de regels van goed vakmanschap.

10.12 het smeltbad beheersen tijdens de uitvoering.

10.13 een lasnaad uitvoeren “onder de hand” met een passende voorloopsnelheid al of niet met een gezwaaide beweging:

10.13.1 evenwijdige lassnoeren,

10.13.2 binnenhoeklasverbinding,

10.13.3 I- naad verbinding,

10.14 een eenvoudige samengestelde lasconstructie met plaat en/of buis

Realisatie van de lasopdracht uitvoeringstechnieken. Kies hiervoor één of meerdere van de hieronder opgegeven lastechnieken:

MIG-MAG

TIG

BMBE lassen




uitvoeren.

10.15 de lasnaad opzuiveren en afwerken.

10.16 Na visuele controle de lasfouten die voorkomen bij de realisaties, verbetervoorstellen opgeven.

Kwaliteitscontrole van de las

10.17 het werkstuk voorbereiden en opstellen (U).

10.18 de installatie voorbereiden en afstellen (U).

10.19 het snijden veilig realiseren (U).

Plasmasnijden (U)

10.20 het hardsolderen veilig en vakkundig uitvoeren (U). Hardsolderen (U)

10.21 kunststofmaterialen voorbewerken op de las of lijmverbinding.

10.22 kunststofbuizen verlijmen volgens de opgegeven maten.

10.23 eenvoudige constructies uit kunststof plooien (U).

10.24 een eenvoudige lasverbinding uitvoeren op kunststof (U).

10.25 de kwaliteit van las- of lijmverbinding visueel beoordelen (U).

Lassen of lijmen van kunststoffen



De projecten worden op niveau uitgewerkt volgens het technisch technologisch proces welke vooraan het leerplan opgenomen is.

Projecten moeten een krachtige leeromgeving vormen, waar de leerlingen een centrale plaats innemen. Groepswerk is aan te bevelen.

Je tracht zoveel als kan de succesbeleving bij de leerlingen te bevorderen.

Creatieve uitwerkingen worden gestimuleerd om de leerlingen sterker te motiveren en hen te betrekken bij het ontwerp.

Het inzicht in de realisatietechnieken en de uitvoering zijn belangrijke elementen waarop gelet zal worden. Het zijn niet enkele details die de kern vormen.

Beperk de theoretische uiteenzettingen. Geef de leerlingen vooral de kans om met de uitvoering bezig te zijn.

Gebruik verschillende werkvormen en integreer de theorie in de praktijk (denken en uitvoeren).

Leerlingen moeten de kansen krijgen om een samenbouw te realiseren.

Bedenk een werkplaatsorganisatie die het mogelijk maakt om alle leerlingen actief te betrekken bij het leerproces.

Preventieve controles en opvolging van de veiligheid, zijn noodzakelijk tijdens de lasprocedure.

Aan de hand van didactische voorbeelden van goed afgewerkte producten en minder goed afgewerkte lasnaden, het inzicht bij de leerlingen vergroten



PV PRAKTIJK EN TV ELEKTRICITEIT/ ELEKTROMECHANICA/ AUTOTECHNIEK

De doelstellingen uit het onderdeel PV Praktijk en TV Elektriciteit/elektromechanica kunnen in functie van de gekozen cluster ingevuld worden.

Uitbreidingsdoelstellingen worden aangeduid door een (U) na de doelstelling en zijn cursief gedrukt.



11 Veilig aansluiten, meten en het beveiligen van elektrische installaties

11.1 de componenten uit de werkschema’s herkennen en hun functie toelichten.

11.2 de soorten elektrische schema’s onderscheiden en hun toepassingsgebied toelichten.

11.3 de onderdelen die voorkomen in een elektrische kring verwoorden.

11.4 een situeringschema maken eigen aan de opdracht van de elektrische installatie.

11.5 de gepaste onderdelen en gereedschappen volgens instructies kiezen en verzamelen in functie van de werkopdracht.

11.6 het situatie- en ééndraadschema tekenen en gebruiken om de plaats van de leidingen uit te zetten.

Schema’s en componenten

11.7 de distributie van elektriciteit van de centrale naar de verbruiker elementair toelichten.

11.8 elektrische bronnen opsommen en hun toepassingsgebied toelichten.

11.9 het begrip veilige spanning en stroomsterkte toelichten.

11.10 het verschil toelichten tussen gelijkspanning en wisselspanning. grafisch weergeven en enkele toepassingen van beide types opsommen.

11.11 praktische voorbeelden geven bij het omzetten van elektrische energie naar een andere energievorm.

Elektrische energie

11.12 het solderen van draden en het vertinnen vakkundig uitvoeren (U).

11.13 de specifieke veiligheids- en milieuvoorschriften respecteren (U). Solderen en vertinnen (U)




11.14 de verschillende basisbehandelingen voor het ontmantelen en verbinden van kabels en geleiders uitvoeren, rekening houdend met de vigerende voorschriften (ARAB en AREI).

11.15 een keuze van de kabel maken in functie van de toepassing.

11.16 het verband tussen de stroomsterkte en de draaddoorsnede elementair toelichten.

Kabels, geleiders

Ontmantelen

Verbindingen maken

11.17 de werking en het gebruik van een test lamp, zoemer en ohmmeter toelichten.

11.18 een test lamp of zoemer of ohmmeter veilig gebruiken voor het opsporen van elementaire fouten en/of storingen.

11.19 schakelaars en toestellen doormeten.

Gebruik van testlamp, zoemer, ohmmeter

11.20 een aangepast meettoestel uitkiezen.

11.21 de toestellen correct aansluiten en gebruiken.

11.22 de toestellen correct instellen en aflezen.

Elektrische meetinstrumenten (digitaal en analoog)

Voltmeter,

Ampèremeter,

Multimeter.

11.23 de werking van enkele basisschakelingen uit het vakgebied uitleggen.

11.24 bij een relaisschakeling de stuur- en vermogen kring onderscheiden.

11.25 op basis van gegeven schema’s elektrische schakelingen uitvoeren volgens de regels van goed vakmanschap.

11.26 fouten in de schakelingen op een gestructureerde manier opzoeken.

11.27 het doel van de elektrische beveiligingstoestellen toelichten eigen aan de gekozen cluster.

Elektrische schakelingen

11.28 de gevaren van de elektrische stroom toelichten.

11.29 een aangepaste zekering of automaat kiezen in functie van de opdracht en de werking toelichten.

11.30 zekeringen en automaten veilig aansluiten volgens de regels van goed vakmanschap.

11.31 het doel van een aarding of massa toelichten en de aansluitingen

Beveiliging

Lijnbeveiliging: overbelasting en kortsluiting,

Personenbeveiliging




controleren.

11.32 de schema’s van deze (eenvoudige) schakelingen uit het vakgebied

(afhankelijk van de gekozen clusters) interpreteren.

11.33 deze schakelingen op basis van meegeleverde schema’s uitvoeren

en/of uitmeten.

11.34 fouten in deze schakelingen op een gestructureerde manier opzoeken en herstellen.

Signalisatie-, veiligheid- en comfortschakelingen


Voorzie voldoende oefentijd. Let op een goede verluchting en verlichting van het praktijklokaal.

Maak de leerlingen attent op de risico's van slechte soldeerverbindingen.

Maak gebruik van zoveel mogelijk verschillende soorten draden en kabels.

Besteed zeker voldoende aandacht aan de praktische toepassing van de verschillende soorten en aan het aspect ‘veilig werken’.

Benader praktisch en benadruk de logische werkmethode bij het opsporen van fouten.

Benadruk het correct gebruik en het zorgvuldig behandelen van de meettoestellen

Gebruik praktische meetoefeningen die aan de gekozen cluster kan gelinkt worden.

Gebruik naast digitale ook analoge meetinstrumenten.

Hou er uiteraard rekening mee dat de leerling in de beginperiode heel wat extra informatie (die geleidelijk aan kan verminderen) zal nodig hebben.

Het is zeker niet de bedoeling om alle lichtschakelingen met alle soorten materiaal uit te voeren.

De volgorde en inhoud van de lessen moeten, daar waar mogelijk, afgestemd zijn op de gekozen cluster.



Deze 8/8 lestijden/week (cluster) worden dan weer opgesplitst in een deelcluster basis en een deelcluster verdieping. De school bepaalt zelf het aantal lestijden/week (in totaal 8/8 lestijden /week) voor de basis en de verdieping samen. De leerplandoelstellingen voor de gekozen cluster(s) moeten wel volledig gerealiseerd worden.

DEELCLUSTER MACHINES (BASIS)




12 Verspaningstechniek

12.1 het principe om het verdelen van materiaal door de wigwerking uitleggen.

12.2 de factoren die de verspaningscondities beïnvloeden toelichten.

12.3 wig, wighoek, spaanvlak, vrijloopvlak, spaanhoek, vrijloophoek aanduiden en het belang bij het verspanen ervan verduidelijken.

12.4 de invloed van de vrijloophoek op de verspaning toelichten.

12.5 het belang van de instelhoek verduidelijken met voorbeelden.

12.6 de invloed van de spaanhoek, vrijloophoek en instelhoek op de verspaning toelichten.

12.7 de diverse snijbewegingen toelichten.

12.8 de begrippen economisch verspanen en standtijd verduidelijken met een voorbeeld.

Algemene verspaningscondities

Hoeken - snijgeometrie

Wighoek, spaanhoek, vrijloophoek

Spaanvorming

Snijbeweging,

Voedingsbeweging

Snedediepte - aanzet

Spaandoorsnede, spaanvorm, spaansoorten

Standtijd - slijtage

12.9 de symbolische aanduidingen van het gebruikte snijgereedschap opzoeken en toelichten.

12.10 de snijtechnologie bij de verspanende realisatietechnieken veilig toepassen.

12.11 in functie van de snijtechnologie en de werkomstandigheden de machine instellingen.

12.12 het belang van het begrip “economische standtijd” verduidelijken.

Snijtechnologie




12.13 de koeltechniek veilig toepassen tijdens de bewerking.

12.14 de gepaste snijmaterialen kiezen, controleren, instellen en afstellen.

12.15 een hoofdsnijkracht die ontstaat op een snijgereedschap ontbinden in twee richtingen: radiaal en axiaal (U).


Gebruik didactische materialen de leerstof aanschouwelijker te geven.

Beperk berekeningen en maak gebruik van tabellen om de snijgegevens te bepalen.

Gebruik recente informatie om het snijmateriaal te bepalen.

Om de ribben, vlakken en hoeken van het snijgereedschap te verduidelijken gebruik je best meerdere beiteltypes die op schaal weergegeven zijn.

Nodig externe sprekers uit die recente informatie en technieken duidelijk maken.

Gebruik ICT toepassingen en visuele ondersteunende middelen om gegevens op te zoeken, te duiden of te simuleren.

13 Technisch tekenen – CAD tekenen

13.1 de soorten doorsneden herkennen op de werktekening.

13.2 een werktekening maken voorzien van een aanzicht in doorsnede voorzien van de nodige symbolen en arcering.

Doorsneden

13.3 voor een gegeven passing de tolerantiewaarden opzoeken en plaatsten op de technische tekening.

13.4 de voorkomende basis plaatsen vormtoleranties op de werktekening verklaren voor evenwijdigheid en loodrechtheid.

13.5 de algemene en specifieke ruwheidswaarden voorzien op de technische tekening en deze verklaren.

Toleranties en ruwheidswaarden

Maattolerantie

Plaats en vorm toleranties

Ruwheidswaarden

13.6 een 2D werktekening ontwikkelen, wat betreft de aanzichten, de gebruikte symbolen en de maataanduiding met aangepast tekensoftware.

13.7 een eenvoudig werkstuk nauwkeurig opmeten, schetsen en bematen en aan de hand van deze schets het werkstuk modeleren met een aangepast 3D tekenprogramma.

CAD tekenen

2D

3D

13.8 de samenstellende delen in een schema van een pneumatische Pneumatiek




installatie aanduiden en de werking elementair toelichten.

13.9 de belangrijkste voor- en de nadelen van pneumatiek verwoorden.

13.10 de eigenschappen van lucht toelichten in functie van de pneumatische toepassingen.

13.11 de ontwikkelde tekening uitprinten.

13.12 de ontwikkelde 3D tekening in 3D printen (U). Afdrukken (printen) van de tekening

Printen

3D printen (U)


Demonstreer de tekentechnieken zodat leerlingen zich een duidelijk beeld kunnen vormen van de techniciteit.

In de eerste fase verstrek je van schetsen om een voorstelling van de werkstukken weer te geven. Deze schetsen moeten voldoen aan de richtlijnen van het vaktekenen en de voorstellingen moet conform de normalisatie gerealiseerd worden.

Het uitprinten in 3D geeft een meerwaarde in het ruimtelijk inzicht. Het is dan ook aan te bevelen zelf al staat de doelstelling in uitbreiding.

Gebruik een recent tekenprogramma en hanteer bij het aanleren van dit programma duidelijke instructies om de tekentechniek aan te leren

Bereid de les goed voor en beheers zelf de techniciteit van het CAD tekenen goed.

Gebruik enkel geldige software waarvan de school een licenties van heeft.

14 Machineleer

14.1 de delen van de draaibank aanduiden en hun functie toelichten.

14.2 het toepassingsgebied en de mogelijkheden van de draaibank omschrijven.

14.3 de werking van de draaibank omschrijven en de specifieke veiligheidsaspecten bij het draaien verwoorden.

14.4 door gebruik te maken van tabellen de voedingssnelheid en de rotatiefrequentie bepalen, in functie van de toegepaste snijsnelheid.

14.5 de begrippen: snijsnelheid, snijtijd, verplaatsing en toerental omschrijven.

14.6 met de snijgegevens de draaibank instellen.

Draaibank

14.7 de delen van de freesmachine aanduiden en hun functie toelichten.

14.8 het toepassingsgebied en de mogelijkheden van de freesmachine freesmachine




omschrijven.

14.9 de werking van de freesmachine omschrijven en de specifieke veiligheidsaspecten bij het frezen verwoorden.


Demonstreer de insteltechnieken zodat leerlingen zich een duidelijk beeld kunnen vormen van de techniciteit.

Bespreek de theorie aan de machine zelf.

Schenk veel aandacht aan de veiligheidsaspecten.

Een bedrijfsbezoek bij een productiebedrijf zal zeker helpen om de leerlingen een reëel beeld te geven van de werkelijkheid en de werking van de verschillende soorten machines.

15 Realisatietechnieken

15.1 door het observeren van een demonstratie voor een draaibewerking, de productiemogelijkheden en het gebruik van de veiligheidsuitrusting aan een draaibank toelichten.

15.2 een cilinder vakkundig klemmen en eventueel ondersteunen in een zelf centrerende klauwplaat met drie spanlippen.

15.3 de passende snijgereedschappen kiezen in functie van het werk en de machine instellen voor het uitvoeren van de verspaning.

15.4 het snijgereedschap volgens de regels van goed vakmanschap opstellen.

15.5 een eenvoudige cilinder vakkundig en veilig draaien in de klauwplaat of tussen de centers volgens een opgegeven maatnauwkeurigheid.

15.6 een boring uitvoeren door gebruik te maken van een boor in de losse kop.

15.7 het vervaldraaien toepassen volgens opgegeven maten en nauwkeurigheid

15.8 een werkstuk afsteken op de draaibank en het kopvlak bewerken

Draaien

Cilindrisch

Afschuining

Verval

Boren

Afsteken

Kartelen (U)

Conisch (U)

Inwendige kamer draaien (U)

Schroefdraad (U)

15.9 de gepaste ondersteuningsmiddelen gebruiken.

15.10 de voeding en het toerental van de frees bepalen en instellen.

15.11 de machine instellen.

Frezen

Plat vlak

Balkvorm (U)




15.12 het snijgereedschap opstellen en afstellen.

15.13 een plat vlak veilig frezen onder begeleiding.

15.14 een balkvorm frezen volgens opgegeven maten. (U)

Gleuven (U)

Inwendige vorm (U)

Uitwendige vorm (U)

15.15 de gepaste ondersteunings- en opspanmiddelen gebruiken bij het boren.

15.16 het toerental van de boor aflezen uit een tabel en instellen op de machine.

15.17 de tafel van de coördinaten- kruistafel ijken en instellen door gebruik te maken van een taster.

15.18 boringen aanbrengen volgens opgegeven coördinaten.

15.19 een kamerboring realiseren.

15.20 blinde gaten boren.

Boren

Coördinaten boren

Kamerboring

Blinde gaten



Schenk steeds aandacht aan de veiligheidsaspecten.

Laat enkel nauwkeurig werk toe.

Schenk bij het demonstreren van bijvoorbeeld het in- en afsteltechnieken ruime aandacht aan de instellingen en juiste keuze van de beitels.

Bespreek vooraf de werkmethode en deze nauwgezet opvolgen.

Gebruik enkel het passende gereedschap.

Laat leerlingen experimenteren en gebruik hiervoor specifieke opdrachten en instructies.

Schenk ruime aandacht aan het nauwkeurig meten, aflezen en instellen.

Bij het draaien en frezen komen vooral de basistechnieken aan bod.


16 Montage en demontage technieken

16.1 een indeling maken van de meest voorkomende lager types en hun toepassingsgebied verwoorden.

16.2 een lager vakkundig monteren en demonteren met aangepast gereedschap.

Lagers




16.3 de gepaste smeermiddelen kiezen om lagers te onderhouden.

16.4 een montage en demontage opdracht uitvoeren volgens opgegeven schema.

16.5 de fouten aan het mechanisme detecteren en waar kan de oorzaak achterhalen.

Montage en demontageopdracht



Gebruik de passende montageprocedures.

Schenk voldoende aandacht aan het markeren, het gestructureerd ordenen, het inzicht in het mechanisme en het zorgzaam werken.

Schenk ruime aandacht aan de veiligheidsaspecten en de ergonomische hef, til en verplaatsingstechnieken.

Gebruik de gegevens van de constructeur van lagers om deze te demonteren en monteren.

17 Project (Bij dit leerplan moet minstens één project gerealiseerd worden over de clusters heen, per leerjaar)

17.1 volgens de opgegeven stappen een concreet project realiseren met inhouden uit het leerplan (zie algemene aspecten: competenties die betrekking hebben op het projectverloop).

Realiseren van een project


zie de pedagogische- en didactische wenken vooraan in het leerplan bij het hoofdstuk “Algemene aspecten: leerplandoelstellingen die betrekking hebben op het projectverloop”.


DEELCLUSTER MACHINES (VERDIEPING)




18 Technisch tekenen en CAD tekenen

18.1 in een industriële technische tekening van een mechanisch onderdeel de opgegeven maten opzoeken en de voorstelling van de aanzichten en de voorkomende symbolen toelichten.

Tekening lezen

18.2 een eenvoudig werkstuk nauwkeurig opmeten, schetsen en bematen en aan de hand van deze schets het werkstuk modeleren met een aangepast 3D tekenprogramma.

18.3 de mogelijkheden en de techniek van het 3D printen toelichten.

18.4 een ontwikkelde 3D tekening in 3D printen (U).

CAD tekenen

18.5 de componenten in een eenvoudig pneumatisch schema benoemen.

18.6 aan de hand van een schema de werking van een eenvoudige schakeling (zoals A+A-) toelichten.

Pneumatiek

18.7 aan de hand van de opgegeven detailtekeningen een samenstellingstekening maken.

18.8 de nodige aanduidingen voorzien op de samenstelling.

Samenstellingstekening


Demonstreer de technieken zodat leerlingen zich een duidelijk beeld kunnen vormen van de techniciteit

Tekeningen kunnen voorbereid worden op papier en afgewerkt worden met de computer.

Het technisch schetsen moet voldoen aan opgegeven kwaliteitscriteria en is zeker niet een verzameling van wat ruwe slordige lijnen.

Gebruik het CAD tekenen om de technische tekeningen te ontwikkelen van de te realiseren werkopdrachten.

Hecht vooral belang aan het inzichtelijke, de opbouw, de normalisatie en het probleemoplossend denken. Details zoals de afmetingen van een pijlpunt, het type potlood … zijn ondergeschikt.

19 Machineleer




19.1 het doel en het toepassingsgebied van het vlakslijpen toelichten.

19.2 de enkele soorten slijpmaterialen onderscheiden en hun toepassingsgebied opgeven.

19.3 de grote delen aan de slijpmachine aanduiden en hun functie omschrijven.(U)

19.4 de verschillende bewegingen aan de machine onderscheiden.(U)

19.5 de werking van de gebruikte vlakslijpmachine toelichten.(U)

De vlakslijpmachine

19.6 het verschil tussen een dialoog sturing en ISO codes toelichten.

19.7 de bewegingsrichten van drie hoofdassen aanduiden op een figuur en de hoofdassen benoemen.

19.8 het logisch werkstuknulpunt aanduiden op een tekening.

19.9 een puntenpatroon omzetten in een coördinatentabel.

19.10 een CNC- programma opstellen voor een eenvoudige lijnfiguur.

19.11 een eenvoudig CNC- programma opstellen voor draai- of freesopdracht (U).

CNC machine

Sturingen

Programmeren


Demonstreer de technieken zodat leerlingen zich een duidelijk beeld kunnen vormen van de techniciteit en de mogelijke gevaren

Breng een bezoek aan een CNC centrum of een bedrijf waar de realiteit van het verspanen gedemonstreerd kan worden.

Benadruk de veiligheidsaspecten zowel bij het slijpen als bij de CNC technieken.


Laat leerlingen waar kan probleemoplossend werken.

20 Realisatietechnieken

20.1 door de observatie van een demonstratie de productiemogelijkheden toelichten.

20.2 de passende snijgereedschappen kiezen in functie van het werk.

20.3 de machine instellen.


20.5 de techniek van het gleuven steken toepassen.

Draaien

Kartelen

Gleuven

Conisch

Inwendige kamer draaien (U)




20.6 de techniek van het conisch draaien toepassen.

20.7 de voedingssnelheid en snijsnelheid bepalen in tabellen.

20.8 het passende rotatiefrequentie kiezen en instellen.


20.9 door het observeren van een demonstratie de productiemogelijkheden toelichten.

20.10 de gepaste ondersteuningsmiddelen gebruiken.

20.11 de voeding en het toerental van de frees bepalen en instellen.

20.12 de machine gebruiksklaar instellen.


20.14 een plat vlak veilig frezen onder begeleiding.

20.15 een gleuf frezen volgens opgegeven maten.

20.16 volgens opgegeven maten of vorm een werkstuk frezen.

20.17 een maatcontrole uitvoeren op het uitgevoerde freeswerk.

Frezen

Balkvorm

Gleuven

Frezen van een vorm

20.18 door gebruik te maken van draaien en/of frezen een glijdende passing realiseren volgens opgegeven tolerantie.

20.19 van de opgegeven passing de tolerantiegegevens bepalen zoals: nominale maat, grensmaten, tolerantie, minimale en maximale speling.

Tolerantie en passingen

20.20 de machine voorbereiden en de spantechnieken toepassen.(U)

20.21 de slijpsteen afzetten onder begeleiding (U).

20.22 de vlakslijptechniek veilig toepassen onder begeleiding.(U)

20.23 onder begeleiding de slijpfouten detecteren en bijsturen. .(U)

20.24 de oppervlaktekwaliteit beoordelen aan de hand van een didactisch. hulpmiddel.(U)

Slijpen (U)

Voorbereiden (U)

Slijpen van een plat vlak (U)

20.25 aan de hand van studiebezoeken in een CNC- centrum of bedrijf de verschillen tussen de CNC- technieken en het conventionele verspanen vaststellen.

20.26 de veiligheidssymbolen herkennen aan een machine.

20.27 aan de hand van een demonstratie, de opstartprocedure van de CNC

CNC technieken




machine opvolgen en het belang ervan begrijpen.

20.28 de soorten bewegingen (coördinaten) herkennen aan de machine.

20.29 het proces opvolgen bij een eenvoudige bewerking.

20.30 een eenvoudig werkstuk realiseren op een CNC- machine onder begeleiding (U).

20.30.1 de werking van eenvoudige pneumatische ventielen toelichten zoals 2/2-, en 3/2 ventiel.

20.31 de werking van een eenvoudige pneumatische krachtbron toelichten.

20.32 een eenvoudige schakeling realiseren met aangepast materiaal (U).

Pneumatiek



Laat enkel nauwkeurig werk toe en werk proactief om fouten te vermijden. Door het tijdig in te grijpen in het proces kunnen zware fouten voorkomen worden. Faseer de les en bespreek vooraf de evaluatiecriteria.

Breng een bezoek aan een CNC centrum of een bedrijf waar de realiteit van het verspanen gedemonstreerd kan worden.

Benadruk de veiligheidsaspecten bij alle realisatietechnieken.

Confronteer de leerlingen bij hun leerproces met werkvormen waarbij zij probleemoplossend moeten denken en handelen.


21.1 volgens de opgegeven stappen een concreet project realiseren met inhouden uit het leerplan (zie algemene aspecten: competenties die betrekking hebben op het projectverloop).






DEELCLUSTER AUTO (BASIS)




22 Fiets en bromfiets

22.1 de evolutie van de transportmiddelen situeren in de tijd.

22.2 de juiste benamingen geven van de grote delen aan een fiets en bromfiets.

De fiets en bromfiets als transsportmiddel

22.3 de algemene toestand en de goede werking van de fiets en motorfiets controleren en de gebreken opsporen aan de hand van de technische informatie.

Algemene controle van het voertuig

22.4 de opbouw van een frame herkennen en de afmetingen opzoeken.

22.5 de kaderafmetingen bepalen in functie van de gebruiker..

22.6 de fietsafmetingen aanpassen in functie van de gebruiker en het kader (U)

Fietsframe en fietsafmetingen

22.7 de samenstellende delen van een wiel benoemen en hun functie beschrijven.

22.8 het voorwiel en achterwiel van het frame demonteren en monteren.

22.9 na het vaststellen van de bandenslijtage, de buitenband van de velgen afnemen en deze met het juiste type vervangen.

22.10 de codes die voorkomen op een band verklaren.

22.11 een binnenband herstellen.

22.12 een wiel controleren op slag en de oorzaak achterhalen.

Wielen en banden van fiets en/of bromfiets

22.13 de soorten remmen onderscheiden aan een fiets en bromfiets.

22.14 de remmen demonteren en monteren en hierbij de onderdelen herkennen en hun functie toelichten.

22.15 de remkabel en de goede werking van het remmechanisme controleren.

Remmen van fiets en/of bromfiets




22.16 remkabel vervangen en de remmen afstellen.

22.17 de goede werking van een hydraulische rem controleren (U)

22.18 verschillende stuurmechanismen onderscheiden en de werking omschrijven.

22.19 een stuurmechanisme demonteren en monteren en de defecte detecteren.

Stuur van fiets en/of bromfiets

22.20 de werking van enkele soorten veringen toelichten.

22.21 de onderdelen van veringen herkennen en benoemen.

22.22 de vering en schokdempers veilig demonteren en monteren.

Vering

22.23 de diverse soorten fietsaandrijfsystemen onderscheiden en de voor- en nadelen ervan verwoorden.

22.24 de onderdelen van het aandrijfsysteem benoemen.

22.25 de ketting, kettingwielen op slijtage controleren en onderhouden.

22.26 de spanning van het aandrijfelement regelen en de ketting op lengte aanpassen.

22.27 de trapas demonteren/monteren en deze op slijtage controleren (U).

22.28 de soorten aandrijving en aansturing bij elektrisch ondersteunde fietsen toelichten.

Aandrijfsystemen bij fietsen

22.29 de principiële werking van een 2-slag, 4-slag en elektrische motor toelichten.

22.30 de fasen in het arbeidsdiagram van een motor toelichten.

22.31 het basisprincipe van de carburatie toelichten.

22.32 de motor van het frame demonteren en monteren en hierbij merktekens aanbrengen op de kabelbundels om een vlotte montage mogelijk te maken.

22.33 de brandstofomloop, de filters, de smering en de koeling herkennen en hun doel in functie van het aandrijfsysteem omschrijven.

De werking van de motor

22.34 de vloeistofniveaus correct controleren en bijvullen volgens de gegevens van de constructeur.

22.35 controle uitvoeren op lekken en de plaats van de lekkage van

Vloeistoffen en filters




vloeistof aanduiden.

22.36 de gebruikelijke olietypes bij motorfietsen onderscheiden en hun symbolische kenmerken verklaren.

22.37 het verschil tussen rem- en motorolie toelichten.

22.38 olie verversen volgens de gegevens van de constructeur en de handelingen in volgorde toelichten

22.39 een filter vervangen volgens de gegevens van de constructeur.

22.40 de goede werking van de elektrische installatie controleren en de gebreken situeren.

22.41 De goede werking van de lampen controleren en indien nodig de lamp(en) vervangen.

22.42 een elektrisch schema eigen aan het voertuig lezen en gebruiken bij het opsporen van fouten en hierbij een multimeter of tester vakkundig gebruiken en aflezen.

22.43 de ontstekingskaart controleren en vakkundig afstellen volgens de gegevens van de constructeur.

22.44 de goede werking van de batterij controleren.

22.45 de werking van een elektrisch ondersteunde fiets toelichten.

Elektrische uitrusting

22.46 de schroefdraden die voorkomen bij het voertuig herkennen.

22.47 het voertuig reinigen met aangepaste hulpmiddelen.

22.48 de algemene goede werking van de fiets en motorfiets nagaan en er de gebreken aan vaststellen.

22.49 randapparatuur eigen aan het voertuig demonteren en monteren.

22.50 de gepaste smeermiddelen kiezen om lagers te onderhouden.

Algemeen onderhoud aan fiets en motorfiets



Laat de werkmethode en de opgegeven instructies stipt opvolgen.


Gebruik controlelijsten om de functionaliteit en de toestand van de fiets na te gaan.

Voorzie waar kan groepswerk om het aantal fietsen te beperken.

Bespreek de evaluatiecriteria met de leerlingen zodat zij weten op wat zij zullen beoordeeld worden.

Beperk de theoretische uiteenzettingen. Geef vooral de leerlingen de kans om de techniek te ontdekken en om met de uitvoering bezig te zijn.

Laat het passende gereedschap gebruiken en benadruk het veilig gebruik ervan.

Geef de leerlingen voldoende documenten en instructies mee, dat als richtlijn en naslagwerk kan gebruikt worden.

23 Carrosserie

23.1 de taakomschrijving van een plaatwerker binnen een carrosseriebedrijf toelichten.

23.2 een indeling maken van het diverse carrosseriewerk.

Beroepsprofiel

23.3 een carrosserie zuiver maken ter voorbereiding van de werkzaamheden door het wassen en met de juiste hulpmiddelen.

Reinigen

23.4 een plaat veilig snijden volgens opgegeven maten.

23.5 een vorm veilig uitsnijden met een plaatschaar.

23.6 de vorm braamvrij afwerken.

Snijden

23.7 een werkstuk vormen met aangepast gereedschap en met de juiste technieken.

23.8 de vormgeving van het werkstuk controleren en/of meten.

Vormen van een werkstuk

23.9 het gedemonteerde onderdeel of de oefenplaat beoordelen en fouten aanduiden wat betreft: onzuiverheden, oxidatie en vormfouten.

23.10 de losliggende ondergrond en oude verflaag, waar moet, verwijderen.

23.11 een oefenplaat afwassen en opzuiveren.

23.12 het juiste schuurmiddel vakkundig gebruiken om de plaat voor te bereiden op het plamuren.

23.13 de persoonlijke beschermingsmiddel gepast gebruiken zoals handschoenen, mondmasker, bril.

De carrosserie voorbereiden

23.14 onder begeleiding het gepaste vulmiddel kiezen voor de opdracht. Vulmiddel


23.15 de vormfouten wegwerken met vulmiddel en het overbodige materiaal wegschuren rekening houden met de veiligheid- en milieuaspecten.

23.16 het geschuurde onderdeel zuiver maken.

23.17 onder begeleiding de afwerkingsmiddel kiezen voor de opdracht.

23.18 het werkstuk vakkundig schuren en zuiver maken met aangepaste hulpmiddelen.

Afwerkingsmiddel

23.19 onder begeleiding de gepaste grondlaag kiezen en voorbereiden.

23.20 een grondlaag vakkundig aanbrengen conform de kwaliteitseisen. Grondlaag



Beperk de theoretische uiteenzettingen tot de essentie tijdens de demonstraties.

Laat de inhoud (kern) van de les regelmatig samenvatten door de leerlingen..

Bespreek de evaluatiecriteria met de leerlingen vooraf.

Geef vooral de leerlingen de kans om met de uitvoering bezig te zijn.

De veiligheidsaspecten bij elke oefening benadrukken en laten naleven.


24.1 volgens de opgegeven stappen een concreet project realiseren met inhouden uit het leerplan (zie algemene aspecten: leerplandoelstellingen die betrekking hebben op het projectverloop).





DEELCLUSTER AUTO (VERDIEPING)




25 Autotechniek

25.1 benzine- en dieselbrandstof onderscheiden

25.2 het werkingsprincipe van een vier-cilindermotor bij diesel en benzine omschrijven.

25.3 de verschillende constructie-uitvoeringen van diverse motoren herkennen en de voor- en nadelen ervan opsommen.

25.4 met aangepast gereedschap en volgens de gegevens van de constructeur elementen aan de motor demonteren en monteren:

25.4.1 inlaat- en uitlaatcollector;

25.4.2 cilinderkop;

25.4.3 zuiger en zuiger veren (U);

25.5 het nut en de werking van het kleppenmechanisme toelichten;

25.6 droge en natte cilindervoeringen onderscheiden.

De motor

25.7 het doel van de uitlaatsysteem verklaren.

25.8 de staat van de uitlaat controleren.

25.9 de werkmethode en de bevestigingsmethodes omschrijven die van toepassing zijn bij het vervangen van een uitlaatsysteem.

Uitlaatsystemen

25.10 het doel van de transmissie bij een voertuig toelichten en de soorten krachtoverbrengingen herkennen.

25.11 de onderdelen van de transmissie aanduiden en benoemen.

25.12 de principewerking van een differentieel toelichten aan de hand van een didactisch model.

25.13 de functie van een versnellingsbak omschrijven.

Transmissie

25.14 het toepassingsgebied en de symbolische aanduiding van de meest voorkomende olie- en koelvloeistoffen bij een voertuig weergeven.

25.15 de gevaren en de gevolgen bij een te laag oliepeil verklaren.

Olie – en koelvloeistoffen




25.16 het nut van de juiste olie- en koelvloeistof omschrijven.

25.17 het verschil tussen SAE30 en SAE40 toelichten en het toepassingsgebied ervan omschrijven.

25.18 de vloeistofomloop aan de hand van een schema verklaren.

25.19 het praktisch nut aantonen van het gebruik van antivries.

25.20 het vloeistofniveau van motorolie, de remvloeistof en de koelvloeistof controleren en de methode om het bijvullen omschrijven.

25.21 een voertuig visuele controleren op vloeistoflekkage.

25.22 het verschil tussen remolie en motorolie toelichten.

25.23 de samenstellende delen van wielen benoemen en hun onderlinge afhankelijkheid beschrijven.

25.24 de symbolische aanduiding van banden opzoeken en verklaren.

25.25 de werkmethode bij het vervangen van een wiel toelichten.

25.26 de bandendruk meten en op spanning brengen.

25.27 de graad van slijtage van banden vaststellen.

25.28 de auto veilig opkrikken en ondersteunen.

25.29 het wiel van het voertuig demonteren en monteren.

25.30 een band van de velg afnemen en opleggen (U).

25.31 een buitenband herstellen U).

25.32 een wiel balanceren (U).

Wielen / banden

25.33 de verschillende soorten remmen benoemen en hun voor - en nadelen omschrijven.

25.34 de onderdelen van een reminstallatie aanduiden op een figuur.

25.35 de principewerking van de remmen toelichten.

25.36 Gedemonteerde remmen controleren en gebreken vaststellen.

25.37 de specifieke veiligheids- en gezondheid voorschriften bij het vervangen van remmen toelichten.

Remmen

25.38 een overzicht maken van de meest voorkomende lagers in een voertuig en hun toepassingsgebied omschrijven.

Lagers




25.39 de werkmethode om een lager te vervangen toelichten.

25.40 de gepaste smeermiddelen onderscheiden en toepassen (waar mag), om de functie van het lager te verbeteren.

25.41 de noodzaak aan vering toelichten.

25.42 de verschillende soorten herkennen aan een voertuig. Vering



Beperk de theoretische uiteenzettingen. Geef vooral de leerlingen de kans om de techniek te ontdekken en om met de uitvoering bezig te zijn.

Geef leerlingen voldoende tijd en ruimte tijdens hun werkzaamheden.

Laat didactische voorbeelden zien van het te realiseren werk.

Laat het passende gereedschap gebruiken en benadruk de veilig gebruik ervan.

Geef de leerlingen voldoende documenten mee, en/of gebruik een duidelijk leerplangericht handboek, dat als naslagwerk kan gebruikt worden.

26 Auto elektriciteit

26.1 vertrekkende van een bestaand schema een opgegeven elektrische kring inkleuren.

26.2 de voorkomende codes en symbolen in een schema onderscheiden en hun functie verduidelijken.

Schema’s

26.3 aan de hand van een eenvoudig praktisch voorbeeld de wet van Ohm afleiden en toepassen om een van de grootheden (U, I, R) te bepalen in een elementaire elektrische kring.

26.4 de vervangingsweerstand van twee in serie en/of parallel geplaatste weerstanden bepalen.

26.5 het ontstaan van spanningsverlies door slechte verbindingen toelichten.

26.6 het verschil tussen arbeid en vermogen verduidelijken en hun symbool en eenheid weergeven.

Wetmatigheden

26.7 het veldlijnenverloop rond een spoel schetsen.

26.8 aan de hand van de opgegeven formule het verband tussen de Magnetisme




veldsterkte en de stroomsterkte toelichten (U).

26.9 de grootte en de vorm van de veldsterkte van een stroom-voerende spoel toelichten (U).

26.10 enkele toepassingen van het elektromagnetisme opnoemen.

26.11 een elektrische kring waarin een relais gebruikt wordt inkleuren op het elektrisch schema van een auto.

26.12 de beperkte mogelijkheden voor de meetmogelijkheden met een multimeter bij een recente wagen verklaren.

26.13 met een multimeter de spanning, stroomsterkte en weerstand meten.

26.14 een multimeter toepassen om kabelbreuk op te sporen.

26.15 de methodiek bij het meten toelichten om beschadiging van het meettoestel te voorkomen.

Elektrische metingen

26.16 de elementaire werking van een batterij toelichten.

26.17 een batterij veilig vervangen volgens de gegevens van de constructeur.

26.18 het principe van de ontsteking toelichten.(U)

26.19 kleine gebreken aan een elektrische installatie van een wagen opsporen aan de hand van het fout zoeken voorgeschreven door de constructeur. (U)

26.20 een ontstekingskaars vervangen.

26.21 een onderbreking in de kring opsporen en verhelpen.

Elektrische installatie

26.22 de verschillende lichten benoemen.

26.23 de genormaliseerde symbolen gebruiken.

26.24 verlichtings- en signalisatielampen vervangen volgens de gegevens van de constructeur.

26.25 de schakeling inkleuren op het elektrisch schema van een auto.

Verlichting



Laat leerlingen werken op hun niveau en voorzie een opbouw in de voorziene opdrachten.




Geef leerlingen tijd en ruimte om hun werkzaamheden te realiseren

Hecht voldoende belang aan het ordelijk werken en de veiligheid.

Werk waar kan vanuit de technische informatie die de constructeur ter beschikking geeft.

Leg het waarom uit en beperk het niet enkel tot het vaststellen van feiten.

27 Carrosserie

27.1 een werkmethode opvolgen bij het monteren en demonteren van carrosserieonderdelen en veilig stapelen om verdere beschadiging tegen te gaan zoals bijvoorbeeld bumpers, deuren, motorkap, kofferdeksel, binnenbekleding, scharnieren en sloten en randapparatuur

27.2 de goede werking van de scharnieren en sloten controleren

27.3 met de juiste techniek een carrosserieonderdeel vakkundig vervangen zoals een deur, motorkap...

Monteren en demonteren van carrosseriedelen

27.4 een beschadigd onderdeel reinigen, fouten aanduiden en een gepaste herstellingsmethode voorstellen .

27.5 kleine oneffenheden uitdeuken met het aangepaste gereedschap en de juiste techniek.

27.6 het belang van een goede verlichting bij het beoordelen van plaatwerk verduidelijken.

27.7 de bewerkingstechniek toelichten en toepassen bij een:

27.7.1 lichte deuk,

27.7.2 platvlak,

27.7.3 gebogen vlak,

27.7.4 plooi,

27.7.5 multi spot (U),

27.7.6 zware deuk (U).

Bewerkingstechnieken

27.8 een carrosserie-onderdeel schuren en plamuren met de juiste techniek en het gepaste materiaal om spuit klaar te maken.

27.9 het onderdeel zuiver afwerken.

Schuren en plamuren




27.10 de algemene voorbereidende werkzaamheden toelichten voor het spuiten van een eenvoudig onderdeel.

27.11 een beperkte spuitbewerking uitvoeren op een voorbewerkte plaat.

27.12 het spuitwerk op kwaliteit beoordelen volgens opgegeven criteria.

Spuiten

27.13 carrosserieonderdelen wassen en onderhouden met de gepaste methodiek en materiaal.

Onderhouden

27.14 de vernieuwingen binnen de autosector herkennen en toelichten. Nieuwe trends in de autosector



Hecht ruime aandacht aan veiligheid en milieuaspecten tijdens het voorbereiden, schuren en plamuren, spuiten en onderhoudswerkzaamheden.

Gun de leerlingen de nodige voorbereidingstijd zodat zij hun werk grondig kunnen voorbereiden.

Controleer individueel en remedieer de leerlingen tussentijds, zodat fouten zich niet opstapelen.

Laat steeds goed werkende gereedschappen gebruiken om de werkzaamheden uit te voeren.




28.1 volgens de opgegeven stappen een concreet project realiseren met inhouden uit het leerplan (zie algemene aspecten: leerplandoelstellingen die betrekking hebben op het projectverloop).






DEELCLUSTER KOELING EN WARMTE (BASIS)



De leerlingen kunnen 2LEERINHOUDEN

29 Technisch tekenen

29.1 de elementen van een huishoudelijke sanitaire installatie en een huishoudelijke centrale verwarming aanduiden in een bouwplan van een woning.

29.2 in een bouwplan het rioleringssysteem herkennen en de voorkomende symbolen toelichten.

29.3 de voorkomende schaalverdeling verklaren.

29.4 de verplichte- en noodzakelijke elementen in een sanitaire en verwarmingsinstallatie aanduiden op een tekening.

29.5 de soorten leidingen herkennen op een schema:

29.5.1 aanvoer van gas en –waterleidingen,

29.5.2 warm- en koud waterleidingen,

29.5.3 mazout- en gasleidingen.

Bouwkundig plan

29.6 zich een werkstuk voorstellen aan de hand van een tekening.

29.7 een situeringsschets maken van een installatie.

29.8 eenvoudige constructies opmeten en op schaal tekenen en/of schetsen.

29.9 van een schets een technische tekening maken al of niet door gebruik te maken van een CAD programma.

29.10 van een buisinstallatie een isometrisch schets maken.

29.11 normalisatie, symbolen herkennen.

Tekentechniek

29.12 de soorten doorsneden herkennen.

29.13 een werktekening maken voorzien van een aanzicht in doorsnede.

29.14 van de doorsnede de nodige symbolen en arcering aanbrengen.

Doorsneden






Hecht vooral belang aan het inzichtelijke, de opbouw, de normalisatie en het probleemoplossend denken bij het lezen en verwerken van tekeningen.

Hecht voldoende belang aan het lezen van tekeningen en gebruik hierbij reëel getrouwe plannen.

Het technisch schetsen moet voldoen aan opgegeven kwaliteitscriteria en is zeker niet een verzameling van wat ruwe slordige lijnen.

Het is aan te bevelen dat leerlingen in contact komen met 3D CAD tijdens het uitwerken en realiseren van hun project.

Laat van het te realiseren werkstuk de werktekeningen maken (of technische schetsen).

Vertrek van een eigentijd, reëel en haalbaar project waarvan je een prototype hebt. Hierdoor krijgen de leerlingen een duidelijk beeld van de realisatie.

30 Constructie en realisatietechnieken

30.1 de nodige specifieke informatie halen uit tekeningen, schema’s of schetsen om een werkplanning uit te werken.

30.2 van een sanitaire installatie een overzicht maken van de gebruikte materialen en gereedschappen.

30.3 van een buisinstallatie een overzicht maken van de te gebruikte materialen en gereedschappen.

30.4 de werkmethode lezen en volgens de regels van goed vakmanschap opvolgen.

Werkvoorbereiding

30.5 de gepaste klem- en ondersteuningsmiddelen gebruiken.

30.6 het toerental van snijmateriaal bepalen en instellen.

30.7 een boring uitvoeren in hard en zacht materiaal zoals bijvoorbeeld steen, metaalplaat, hout.

Boren in diverse materialen

30.8 een buis ontbramen ter voorbereiding van het manueel of machinaal schroefdraad snijden.

30.9 een buis voorzien van bevestigingsschroefdraad eigen aan de centrale verwarming.

30.10 een buizensnijder vakkundig gebruiken.


30.11 verschillende goten erkennen, toepassingen opsommen, verwerkingsinstructies naleven.

Het vorm geven van plaat en buismateriaal




30.12 een buisconstructie vakkundig vorm geven volgens het opgegeven plan voor:

30.12.1 koper,

30.12.2 staal,

30.12.3 kunststof.

30.13 een eenvoudige plaatconstructie ontwikkelen door het toepassen van plooien.

30.14 een plaat vormen door gebruik te maken van het walsen (U).

30.15 buismateriaal op maat inkorten door gebruik te maken van een buizensnijder.

30.16 plaatmateriaal op maat inkorten of versnijden.

30.17 met een metaalhandschaar een plaat vormen.

Knippen en snijden van plaat en buismateriaal

30.18 het gebruik van de soldeergereedschappen toelichten.

30.19 de kenmerken van soldeer- en vloeimiddelen opsommen.

30.20 soldeer- en vloeimiddelen veilig en vakkundig toepassen tijdens een realisatie.

30.21 platen en buizen solderen volgens opgegeven vorm en afmeting.

30.22 verschillen tussen goten erkennen; toepassingen opsommen of aantonen; verwerkingsinstructies naleven.

30.23 een buisconstructie in kunststof verbinden en controleren op dichtheid.

30.24 onderdelen en buizen bevestigen aan een muurconstructie.

Installatie- en bevestigingstechniek


Demonstreer de technieken zodat leerlingen zich een duidelijk beeld kunnen vormen van de techniciteit

Bedenk oefeningen die leerlingen stimuleren en voorzie hierbij de gepaste werkvormen of samenwerkingsverbanden. .

Schenk ruime aandacht aan de juiste werkmethode en de veiligheid.

Belang doen inzien van de juiste keuze en gebruik van het hulpgereedschap.

Geef leerlingen voldoende tijd en ruimte zodat zij hun werk grondig kunnen voorbereiden en realiseren.




Voorzie reflectiemomenten om het werk te evalueren.


Gebruik steeds goed werkende gereedschappen om de werkzaamheden uit te voeren.

Gebruik passende instructies en verduidelijk deze met de nodige figuren.


31 Toegepaste materialenleer en -technieken

31.1 informatie over de toegepaste materialen opzoeken en hiermee rekening houden bij de verwerking ervan.

31.2 diverse soorten sanitaire- en verwarmingstoestellen onderscheiden in een huishoudelijke installatie en hun toepassingsgebied omschrijven.

31.3 een eenvoudig sanitair toestel plaatsen in een opdracht volgens de gegevens van de constructeur.

31.4 bij het verankeren van een toestel de juiste bevestigingsmaterialen kiezen en toepassen.

31.5 bij de verschillende goten, aanvoer en afvoerbuizen onderscheiden de en hun toepassingsgebied situeren.

31.6 de soorten materialen goten, aanvoer en afvoerbuizen en de grondstof waaruit ze zijn gefabriceerd kort omschrijven en de voor –en nadelen van verschillende soorten opsommen.

Toestellen en installatiemateriaal

31.7 het verschil tussen de volgende begrippen toelichten en er een voorbeeld van geven:

31.7.1 energie – brandstof.

31.7.2 aanvoercollector – afvoercollector .

31.7.3 warmte – temperatuur – behaaglijkheidsgevoel.

31.7.4 convectie – straling – geleiding.

31.7.5 kamerthermostaat – ketelthermostaat.

31.7.6 Isolatie – geleiding.

Begrippen






Integreer de theorie waar kan in de praktijk en vertrek hierbij vanuit de ervaringswereld van de leerlingen.

Men mag niet vergeten dat de theoretische achtergronden de basis vormen voor de praktijk.

Verlaag het niveau niet en voorzie een opbouwende en gefaseerde methode om het einddoel te bereiken.

Betrek de leerlingen bij de les en wissel regelmatig af van werkvorm, zodat de leerlingen gestimuleerd worden (en blijven) bij het leren.

Schenk voldoende aandacht aan het leren leren.

Tracht bij de opdrachten gedifferentieerd te werken zodat zowel de sterke leerlingen als de zwakkere voldoende aanbod komen tijdens de les.

Verduidelijk de les met didactische materialen zodat leerlingen aanschouwelijk de lessen kunnen volgen.


32.1 volgens de opgegeven stappen een concreet project realiseren met inhouden uit het leerplan (zie algemene aspecten: leerplandoelstellingen die betrekking hebben op het projectverloop)





DEELCLUSTER KOELING EN WARMTE (VERDIEPING)




33 Constructie en realisatietechnieken

33.1 een ontwerp maken van een eenvoudige huisinstallatie volgens opgegeven criteria.

33.2 van het ontwerp de nodige materialen en hulpmiddelen inventariseren.

33.3 een eenvoudige kostprijsberekening uitvoeren voor het ontwerp.

Ontwerp

33.4 de wettelijke aansluiting aan het waternet omschrijven.

33.5 de werking van een terugslagklep toelichten.

Huisinstallatie aansluiting

33.6 de werking van een afvoersysteem toelichten en de goede werking van een afvoerinstallatie controleren.

33.7 een afvoersysteem aansluiten van een huishoudelijke installatie zoals een wasbak en testen op dichtheid.

Afvoersystemen

33.8 de handelsproducten ventielen, kleppen, afsluiters en kraanwerk opzoeken en hun eigenschappen inventariseren.

33.9 het binnenwerk van een kraan vervangen volgens de gegevens van de constructeur.

33.10 een dichting vervangen aan een kraanwerk en testen.

33.11 een kraan installeren volgens de gegevens van de constructeur en vakkundig aansluiten en testen.

33.12 de principiële werking van een thermostatische radiatorkraan toelichten.

33.13 de werkzaamheden uitvoeren met het juiste gereedschap.

Ventielen, kleppen, afsluiters en kraanwerk

33.14 het toepassingsgebied van soepele aansluitdarmen omschrijven en de aansluiting realiseren.

33.15 de werking van een veiligheidsklep omschrijven en deze plaatsten in een eenvoudige opdracht.

Koppelingen en kleppen




33.16 een leiding voorbereiden door het op maat brengen van de buis.

33.17 het dichtingsmateriaal en –ringen aanbrengen volgens de gegevens van de constructeur.

33.18 de aansluiting realiseren en vakkundig aandraaien.

33.19 de aansluiting testen op dichtheid en afwerken.

Aansluiten van kunststofbuis voor sanitaire koud en warm water

33.20 de handelsproducten opzoeken van vul- en dichtingsmiddelen en hun eigenschappen inventariseren.

Vul- en dichtingsmiddelen

33.21 een onderverdeling maken van de soorten isolatie met de bijhorende eigenschappen en toepassingen.

33.22 het nut en de mogelijkheden om buizen te isoleren toelichten.

Isolatie

33.23 de kenmerken van een éénbuis- en tweebuissystemen.

33.24 verwarmingselementen plaatsen volgens de het opgegeven plan.

Verwarmingssysteem en -elementen

33.25 op een eenvoudige manier de VLAREM wetgeving toelichten in functie van het uitgevoerde werk (U).

Regelgeving (U)



Bedenk oefeningen die leerlingen stimuleren en voorzie hierbij de gepaste werkvormen of samenwerkingsverbanden. .

Schenk ruime aandacht aan de juiste werkmethode en de veiligheid.

Belang doen inzien van de juiste keuze en gebruik van het hulpgereedschap Gun de leerlingen de nodige voorbereidingstijd zodat zij hun werk grondig kunnen voorbereiden.


Gebruik steeds goed werkende gereedschappen om de werkzaamheden uit te voeren.

Gebruik passende instructies en verduidelijk deze met de nodige figuren.



34.1 volgens de opgegeven stappen een concreet project realiseren met inhouden uit het leerplan (zie algemene aspecten:





leerplandoelstellingen die betrekking hebben op het projectverloop).




PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN

ALGEMENE PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN

In het leerplan zijn een aantal uitbreidingsdoelstellingen opgenomen. Uitbreidingsdoelstellingen worden aangeduid door een (U) na de doelstelling en zijn cursief gedrukt. Alle leerplandoelstellingen moeten gerealiseerd worden gedurende de opleiding (tweede graad) behalve deze aangeduid met (U). Uitbreidingsdoelstellingen moeten enkel bereikt worden als het niveau van de leerlingen dit toelaat. Ze kunnen ook gebruikt worden bij de invulling van het complementair gedeelte.

Maak duidelijke afspraken met de leerling en leg bij elke opdracht uit wat belangrijk is. De leerling ontwikkelt zo het vermogen om het eigen werk te organiseren, realiseren en te evalueren.

Bij het creëren van een onderwijssituatie wordt bijzondere aandacht besteed aan de even-wichtige opbouw van de opeenvolgende lesfasen. De lesinhouden worden steeds op een aanschouwelijke manier voorgesteld, gestructureerd en aangepast aan het niveau van de leerlingen. Elke lesfase wordt beëindigd met een duidelijke synthese. Om de leerling doelgericht te laten werken is het noodzakelijk, dat de leerling over de nodige informatie beschikt.

Elke leerling is uniek en leert op zijn/haar eigen manier. Als leerkracht besteed je dan ook voldoende aandacht aan het leren leren. Leerlingen krijgt kansen om zelf dingen te ontdekken.

Succesbeleving is voor elke leerling een belangrijke motiverende indicator en is een middel tot waardering. Het gebruik van verschillende didactische werkvormen tijdens het leerproces is hierbij essentieel.

Gebruik de agenda als communicatiemiddel en noteer er ook positieve commentaren in overleg met andere leerkrachten (vakgroep) over inhoudelijke aspecten en de samenhangen ervan.

AANDACHTSPUNTEN

Er wordt steeds uitgegaan van 25 effectieve lesweken per schooljaar. Overblijvende weken kunnen worden besteed aan een het verder uitdiepen van de leerstof of voor uitbreidingen. Ook nieuwe ontwikkelingen kunnen hier eventueel aan bod komen.

Pedagogisch is het niet verantwoord om de leerlingen tijdens de les de leerstof systematisch te laten noteren. Om tijdverlies te vermijden, wordt het gebruik van een goed handboek of van een zelfgemaakte cursus expliciet aanbevolen.

GEÏNTEGREERDE AANPAK

INLEIDING

Door de grotere nood aan ervaringsgericht onderwijs is het belang van de relatie tussen

theorie en praktijk toegenomen. Het leren wordt opgevat als een proces waarbij er een

afwisseling is tussen het opdoen van ervaringen en het ontwikkelen van competenties.

De lessen sluiten zou nauw mogelijk aan bij de leefwereld van de leerlingen zodat de theorie

niet abstract overkomt, maar een concrete betekenis krijgt.

Theorie en praktijk zijn geen eilanden en kunnen dus moeilijk gescheiden aangeboden

worden.

WAAROM EEN GEÏNTEGREERDE AANPAK?

Omwille van:


didactisch meerwaarde: het geïntegreerd werken zal het leer- en probleemoplossend denken optimaal ondersteunen;

grotere motivatie van de leerlingen;

leerlingen krijgen de mogelijkheid een eigen inbreng te doen.

PEDAGOGISCHE AANPAK

In het leerplan wordt geen onderscheid gemaakt tussen PV en TV. Hoe en wanneer de

leerplandoelstellingen gerealiseerd worden, kan uitgestippeld worden door de vakgroep.

TIMING - JAARPLAN

Van elke leraar wordt verwacht dat hij/zij in het begin van het schooljaar een jaarplanning

opmaakt. Deze planning zal opgemaakt worden volgens de richtlijnen die de school geeft

bijvoorbeeld via smartschool. Met het planningsdocument kan je aangeven wat je gaat geven

in het eerste – en tweede leerjaar en hoe je het leerplan globaal zal realiseren. Het is moeilijk

aan te geven hoeveel tijd er aan elk hoofdstuk besteed wordt, daar het tempo van de

leerlingen afhankelijk is van hun inzet, hun bereidwilligheid om te leren, de aanpak van de

leerkracht, de instructies en uitgewerkte opgaven voor de leerlingen, de leesvaardigheid van

de leerlingen, de aangeboden probleemstellingen en projecten, de aanwezige

infrastructuur ….

Horizontale en verticale samenhang van de aangeboden leerstof is noodzakelijk. De opbouw

van de leerstof zal progressief binnen een leerlijn uitgewerkt worden. Eenvormigheid en

duidelijkheid versterken de transparantie.

De verschillende jaarplannen van de verschillende leerkrachten moeten op elkaar zijn

afgestemd. Overleg tussen de verschillende leraren is absoluut noodzakelijk en kan best

gerealiseerd worden binnen de vakgroep. Om het leerplan van de graad te realiseren zullen

tijdens het schooljaar de vorderingen van de verschillende leerkrachten regelmatig

geëvalueerd worden, waarbij leerkrachten hun voorstellen tot bijsturing van de jaarplannen

kunnen motiveren.

SPECIFIEKE PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN

Na elk onderdeel zijn specifieke pedagogische-didactische wenken opgenomen. Deze wenken

zijn niet limitatief en kunnen altijd aangevuld worden in relatie tot de leerlingenkenmerken en

de mogelijkheden binnen de school.

HET OPEN LEERCENTRUM EN DE ICT-INTEGRATIE

Het gebruik van het open leercentrum (OLC) en de ICT-integratie past in de totale visie van de

school op leren en op het werken aan de leervaardigheden van de leerlingen. De inzet en het

gebruik van ICT en van het OLC zijn geen doel op zich maar een middel om het

onderwijsleerproces te ondersteunen.

Door de snelle evolutie van de informatietechnologie volgen nieuwe ontwikkelingen in de

maatschappij elkaar in hoog tempo op. Kennis en inzichten worden voortdurend verruimd. Er

komt een enorme hoeveelheid informatie op ons af. De school zal de leerlingen moeten leren

hier zinvol en veilig mee om te gaan.

Zelfstandig kunnen werken, in staat zijn eigen initiatieven te ontplooien en over het vermogen

beschikken om nieuwe ideeën en oplossingen in samenwerking met anderen te ontwikkelen,

zijn essentieel. Voor het onderwijs betekent dit een ingrijpende verschuiving: minder aandacht

voor de passieve kennisoverdracht en meer aandacht voor de actieve kennisconstructie

binnen de unieke ontwikkeling van elke leerling. Die benadering nodigt leraren en leerlingen

uit om voortdurend met elkaar in dialoog te treden, omdat je de ander nodig hebt om te

kunnen leren. Het traditionele beeld van onderwijs zal steeds meer verdwijnen en veranderen

in een dynamische leeromgeving waar leerlingen in eigen tempo en in wisselende groepen


onderwijs zullen volgen. Dergelijke leerprocessen worden bevorderd door gebruik te maken

van het OLC en van ICT-integratie als onderdeel van deze rijke gedifferentieerde

leeromgeving.

Het open leercentrum als krachtige leeromgeving

Een open leercentrum (OLC) is een ruimte waar leerlingen, individueel of in groep, zelfstandig,

op hun eigen tempo en op hun eigen niveau kunnen leren, werken en oefenen.

Om een krachtige leeromgeving te zijn, is een open leercentrum

uitgerust met voldoende didactische hulpmiddelen,

ter beschikking van leerlingen op lesmomenten en daarbuiten,

uitgerust in functie van leeractiviteiten met pedagogische ondersteuning.

In ideale omstandigheden zou de ganse school een open leercentrum kunnen zijn. In

werkelijkheid kan in een school echter niet op elke plaats en op elk moment een dergelijke

leeromgeving gewaarborgd worden. Daarom kiezen scholen ervoor om een aparte ruimte als

OLC in te richten om zo de leemtes in te vullen.

Voor de meeste leeractiviteiten volstaat een klaslokaal of informaticalokaal. Wanneer is het

echter nuttig om over een OLC te beschikken?

Bij een gedifferentieerde aanpak waarbij verschillende leerlingen bezig zijn met verschillende leeractiviteiten, kan het klaslokaal op vlak van zowel ruimte als middelen niet meer als enige leeromgeving voldoen. Dit is zeker het geval bij begeleid zelfstandig leren, vakoverschrijdend leren, projectmatig werken ...Vermits leerlingen bij deze leeractiviteiten een zekere vrijheid krijgen in het plannen, organiseren en realiseren van het leren, is de beschikbaarheid van extra ruimte en middelen soms noodzakelijk.

Het leren van leerlingen beperkt zich niet tot de eigenlijke lestijden. Voor sommige opdrachten moeten zij beschikken over aangepaste leermiddelen buiten de eigenlijke lestijden. Niet iedereen heeft daar thuis de mogelijkheden voor. In functie van gelijke onderwijskansen, lijkt het zinvol dat een school ook momenten buiten de lessen voorziet waarop leerlingen van een OLC gebruik kunnen maken.

Om hieraan te voldoen, beschikt een OLC minimaal over volgende materiële mogelijkheden:

ruim lokaal met een uitnodigende inrichting die een flexibele opstelling toelaat (bijv. eilandjes om in groep te werken);

ICT: computers met internetverbinding, printmogelijkheid, oortjes, microfoons …

digitaal leerplatform waar alle leerlingen toegang toe hebben;

materiaal waarvan de vakgroepen beslissen dat het moet aanwezig zijn om de leerlingen zelfstandig te laten werken/leren (software, papieren dragers …) en dat bewaard wordt in een openkastsysteem;

kranten en tijdschriften (digitaal of op papier).

In het ideale geval is er nog een bijkomende ruimte beschikbaar (liefst ook met ICT-

mogelijkheden) die zowel kan gebruikt worden als ‘stille’ ruimte of juist omgekeerd om

bijvoorbeeld leerlingen presentaties te laten oefenen (de grote ruimte is in dat geval de stille

ruimte) of voor groepswerk (discussie mogelijkheid).

Op organisatorisch vlak is het van belang dat met het volgende rekening wordt gehouden:

het OLC wordt bij voorkeur gebruikt voor werkvormen en activiteiten die niet in het vaklokaal kunnen gerealiseerd worden;


het is belangrijk dat bij een leeractiviteit begeleiding voorzien wordt. Deze begeleiding kan zowel gebeuren door de actieve aanwezigheid van een leraar als ook ‘van op afstand’ door middel van gerichte opdrachten, stappenplannen, studietips …;

het OLC is toegankelijk buiten de lesuren (bijv. tijdens de middagpauze, een bepaalde periode voor en/of na de lesuren).

Voor het welslagen is het aan te bevelen dat een OLC-beheerder aangesteld wordt. Deze

beheerder zorgt o.a. voor inchecken, bewaren van orde, beheer van het materiaal en

praktische organisatie en wordt bijgestaan door een ICT-coördinator voor de technische

aspecten.

Door het specifieke karakter van het OLC is deze ruimte bij uitstek geschikt voor de realisatie

van de ICT-integratie binnen de vakken maar deze integratie mag zich niet enkel tot het OLC

beperken.

ICT-integratie als middel voor kwaliteitsverbetering

Onder ICT-integratie verstaan we het gebruik van informatie- en communicatietechnologie ter onder-

steuning van het leren.

ICT-integratie kan op volgende manieren gebeuren:

Zelfstandig oefenen in een leeromgeving

Nadat leerlingen nieuwe leerinhouden verworven hebben, is het van belang dat ze voldoende

mogelijkheden krijgen om te oefenen bijvoorbeeld d.m.v. specifieke pakketten. De meerwaarde van

deze vorm van ICT-integratie kan bestaan uit: variatie in oefenvormen, differentiatie op het vlak van

tempo en niveau, geïndividualiseerde feedback, mogelijkheden tot zelfevaluatie.

Zelfstandig leren in een leeromgeving

Een mogelijke toepassing is nieuwe leerinhouden verwerven en verwerken, waarbij de leerkracht

optreedt als coach van het leerproces (bijvoorbeeld in het open leercentrum). Een elektronische

leeromgeving (ELO) biedt hiertoe een krachtige ondersteuning.

Creatief vormgeven

Leerlingen worden uitgedaagd om creatief om te gaan met beelden, woorden en geluid. De leerlingen

kunnen gebruik maken van de mogelijkheden die o.a. allerlei tekst-, beelden tekenprogramma’s

bieden.

Opzoeken, verwerken en bewaren van informatie

Voor het opzoeken van informatie kunnen leerlingen gebruik maken van o.a. cd-roms, een ELO en het

internet.

Verwerken van informatie houdt in dat de leerlingen kritisch uitmaken wat interessant is in het kader

van hun opdracht en deze informatie gebruiken om hun opdracht uit te voeren.

De leerlingen kunnen de relevante informatie ordenen, weergeven en bewaren in een aangepaste

vorm.

Voorstellen van informatie aan anderen

Leerlingen kunnen informatie aan anderen meedelen of tonen met behulp van ICT-ondersteuning met

tekst, beeld en/of geluid onder de vorm van bijvoorbeeld een presentatie, een website, een folder …

Veilig, verantwoord en doelmatig communiceren

Communiceren van informatie betekent dat leerlingen informatie kunnen opvragen of verstrekken aan

derden. Dit kan via e-mail, internetfora, ELO, chat, blog …


Adequaat kiezen, reflecteren en bijsturen

De leerlingen ontwikkelen competenties om bij elk probleem verantwoorde keuzes te maken uit een

scala van programma’s, applicaties of instrumenten, al dan niet elektronisch. Daarom is het belangrijk

dat zij ontdekken dat er meerdere valabele middelen zijn om hun opdracht uit te voeren. Door te

reflecteren over de gebruikte middelen en door de bekomen resultaten te vergelijken, maken de

leerlingen kennis met de verschillende eigenschappen en voor- en nadelen van de aangewende

middelen (programma’s, applicaties …). Op basis hiervan kunnen ze hun keuzes bijsturen.

VOET

Wat en waarom?

Vakoverschrijdende eindtermen1 (VOET) zijn minimumdoelen die, in tegenstelling tot de vakgebonden eindtermen, niet specifiek behoren tot een vakgebied, maar door meerdere vakken en/of vakover-schrijdende onderwijsprojecten worden nagestreefd.

De VOET geven scholen de opdracht om jongeren te vormen tot de actieve burgers van morgen!

Zij moeten jongeren in staat stellen om die sleutelcompetenties te verwerven die een zinvolle bijdrage leveren aan het uitbouwen van een persoonlijk leven en aan de opbouw van de samenleving.

Het ordeningskader van de VOET bestaat uit een samenhangend geheel dat deels globaal en deels per graad geformuleerd wordt.

Globaal:

een gemeenschappelijke stam met 27 sleutelvaardigheden

Deze gemeenschappelijke stam is een opsomming van vrij algemeen geformuleerde eind-termen, los van elke context. Ze zijn toepasbaar in alle opvoedings- en onderwijsactiviteiten van de school. Ze kunnen, afhankelijk van de keuze van de school, in samenhang met alle andere vakgebonden of vakoverschrijdende eindtermen worden toegepast;

zeven maatschappelijk relevante toepassingsgebieden of contexten:

lichamelijke gezondheid en veiligheid,

mentale gezondheid,

sociorelationele ontwikkeling,

omgeving en duurzame ontwikkeling,

politiek-juridische samenleving,

socio-economische samenleving,

socioculturele samenleving.

Per graad:

leren leren,

ICT in de eerste graad,

technisch-technologische vorming in de tweede en derde graad ASO.

Een zaak van het hele team

De VOET vormen een belangrijk onderdeel van de basisvorming van de leerlingen in het secundair onderwijs. Om een brede en harmonische basisvorming te waarborgen moeten de eindtermen van de gemeenschappelijke stam, contexten, leren leren, ICT en technisch-technologische vorming in hun samenhang behandeld worden. Het is de taak van het team om - vanuit een visie en een planning - vakgebonden en vakoverschrijdende eindtermen te combineren tot zinvolle gehelen voor de leerlin-gen.

1 In de eerste graad B-stroom spreekt men over vakoverschrijdende ontwikkelingsdoelen (VOOD). Aangezien zowel VOET als VOOD na te streven zijn, beperken we ons in de tekst tot de term VOET, waarbij we zowel naar het begrip vakoverschrijdende eindtermen als vakoverschrijdende ontwikkelingsdoelen verwijzen.


Door de globale formulering krijgen scholen meer autonomie bij het werken aan de vakoverschrij-dende eindtermen, waardoor de school meer mogelijkheden krijgt om het eigen pedagogisch project vorm te geven.

Het team zal keuzes en afspraken moeten maken over de VOET.

De globale formulering over de graden heen betekent niet dat alle eindtermen in alle graden moeten aan bod komen, dit zou een onbedoelde verzwaring van de inspanningsverplichting tot gevolg heb-ben. Bij het maken van de keuzes wordt verwacht dat elke graad in elke school een redelijke inspan-ning doet ten opzichte van het geheel van de VOET, rekening houdend met wat in de andere graden aan bod komt.

Doordat de VOET niet louter graadgebonden zijn, krijgt de school/scholengemeenschap de mogelijk-heid om een leerlijn over de graden heen uit te werken.


EVALUATIE

Doelstelling van evalueren Evaluatie wordt beschouwd als de waardering van het werk waarmee leraar en leerlingen samen bezig zijn. Het is de bedoeling dat zowel de leraar als de leerling informatie krijgen over het bereiken van de leerplandoelstellingen en over het leerproces. Daarenboven is evaluatie – de evaluatie- en rapporteringspraktijk - een belangrijke pijler binnen de kwaliteitszorg van de school en als dusdanig spoort de evaluatie met de schoolvisie op leren. Omdat evaluatie naar de leerlingen toe eenvormigheid moet vertonen over de vakken en de leerjaren heen, is het logisch dat:

de school hierover haar visie ontwikkelt;

de betrokken leerkrachten deze visie concretiseren voor hun vak in de vakgroepwerking. Procesevaluatie Dit luik van evaluatie heeft tot doel de leerling en zijn ouders tussentijds in te lichten over de vordering van de realisatie van de kennis, de verschillende vaardigheden, de vakgebonden - en de leerattitudes om hun leertraject bij te sturen. In deze evaluatie staat het leerproces dat de leerlingen doorlopen centraal. De evaluatie moet aan de leerkracht de nodige feedback geven over zijn gehanteerde methode. De leerkracht beschikt daarvoor over de volgende middelen:

observatie in de klas,

reflectiegesprekken,

zelf-, peer-, co-evaluatie,

oefeningen en opdrachten die in de klas worden uitgevoerd, individueel of in groep,

mondelinge en schriftelijke overhoringen,

huistaken,

…

Het opvolgen van de attitudes hoort ook onder dit aspect van de evaluatie. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen vak- en leerattitudes. De vakattitudes staan expliciet in de leerplannen vermeld. De leerattitudes worden op schoolniveau bepaald en vormen de randvoorwaarden om te leren. Attitudes kunnen nauwelijks in cijfers worden uitgedrukt. Er kan best gewerkt worden met rubrieken (SAM-schalen) die de attitudes omzetten in waarneembaar gedrag. Bij de weging wordt dan niet zozeer het gedrag dan wel de evolutie in rekening gebracht. Productevaluatie Producten, zoals herhalingstoetsen en examens, beogen de evaluatie van het realiseren van de leerplandoelen. De verschillende vaardigheden en de onderliggende kenniselementen komen aan bod.

Rapporteren De geregelde rapportering heeft tot doel de leerling en zijn ouders tussentijds in te lichten over de vordering in het realiseren van de doelstellingen. De rapportering moet ook aandacht schenken aan remediëren.

De school bepaalt de vorm en de frequentie van rapporteren..


MINIMALE MATERIËLE VEREISTEN2

Algemeen

De leerplancommissie veronderstelt een goed uitgerust vaklokaal waar theorie, proefondervindelijk

waarnemen en projectgebonden realisaties naast elkaar kunnen behandeld worden. Het spreekt voor

zich dat dit lokaal is ingericht in functie van het gebruik van de moderne media. De leerkracht kan bij

voorkeur beschikken over een vaste opstelling met projectiesysteem om nieuwe leerstofonderdelen

interactief te verduidelijken.

Het is raadzaam om een roulatiesysteem tot stand te brengen om verouderde apparatuur op regelma-

tige wijze te vervangen door nieuwere technologieën.

Onderstaande lijst moet beschouwd worden als een niet limitatieve lijst. Lerarenteams zullen op basis

van hun pedagogisch-didactische aanpak en de behandelde projecten deze lijst continu bijsturen.

Gelet op de snelle technische evolutie zullen de technische middelen om de leerplandoelstellingen te

realiseren kunnen zowel op de school als op stage/werkplekplaats aanwezig zijn.

ALGEMEEN VOOR DE WERKPLAATS

Lesruimte – overlegruimte voorzien met:

Aangepaste werkbank

PC en aangepast software aangesloten op internet

Printer

Beamer

CAD teken programma (3D)

Veiligheidsvoorzieningen

Gemeenschappelijke en individuele beschermingsmiddelen

Brandblusapparaten

EHBO-kast en EHBO-kit

Evacuatieplan

Gevaar pictogrammen

Technische fiches van de producten

2 Inzake veiligheid is de volgende wetgeving van toepassing:

- Codex

- ARAB

- AREI

- Vlarem.

Deze wetgeving bevat de technische voorschriften die in acht moeten genomen worden m.b.t.:

- de uitrusting en inrichting van de lokalen;

- de aankoop en het gebruik van toestellen, materiaal en materieel.

Zij schrijven voor dat:

- duidelijke Nederlandstalige handleidingen en een technisch dossier aanwezig moeten zijn;

- alle gebruikers de werkinstructies en onderhoudsvoorschriften dienen te kennen en correct kunnen toepassen;

- de collectieve veiligheidsvoorschriften nooit mogen gemanipuleerd worden;

- de persoonlijke beschermingsmiddelen aanwezig moeten zijn en gedragen worden, daar waar de wetgeving het vereist.


Veiligheidsbril met zijbescherming

Veiligheidsinstructiekaarten

Werkplaatsreglement

Veiligheidshandschoenen

Veilige werkkledij

GEREEDSCHAP VOOR DE ALGEMENE TECHNISCHE EN PRAKTISCHE VORMING:

Klein gereedschap

Set schroevendraaiers

Set diverse tangen voor mechanische en elektrische toepassingen

Set sleutels

Handschaar voor metaal

Handslijpmachine

Kanttasters

Set boren

Slagcijfers

Set bankhamers

Krasnaald

Tappen, draadsnijkussens en wringijzer

Trekklinktang

Set vijlen

Zaagbeugel met zaagbladen

Riemschijftrekker

Montage en demontage gereedschap

Bankschroef

Meet-, afteken-, en controlegereedschap

Meetlat

Set winkelhaken

Rechte lat en/of haarliniaal

Steekpasser

Hoekmeter

Hoogtemaat

Schuifmaat

Dieptemaat

Micrometer

Vlakplaat

Meetklok

Ruwheidsplaatjes

Sinusliniaal


Slijpmal

Schroefdraadmal/kam

Machines

Compressor

Afkortmachine

Kleine plooibank voor plaatmateriaal

Kleine plooibank voor buismateriaal

Kolomboormachine

Boormachine met coördinatentafel

Puntlastoestel

Plaatschaar

Handboormachine

Elektrische slijpsteen

Bandschuurmachine

Lassenconstructie

Lastafel

Gas afzuiginstallatie

Slijpschijf

Lasschort

Elektrische lasinstallatie MIG/MAG en/of TIG en/of lastransformator voor het lassen met beklede elektroden

Set specifieke tangen

Laskappen

Bikhamer

Elektriciteit

Automaten

Buizensnijders (TAL-buis)

Buizensnijders (TTh-buis)

Elektricienmes

Els

Juniorzaagbeugel + zaagje

Multimeter (A-,V-en meter)

Handtester

Looplamp

Verlengsnoer

Plooiveer (16 mm)

Soldeerbout (op veilige spanning)

Voedingen: gelijk- en wisselspanning

Vouwmeter of maatlat of rolmeter


MATERIALEN VOOR DE CLUSTER MACHINES (BASIS + VERDIEPING)

Machineklem

Spanklemmen

Draaibank met snijgereedschappen

Freesmachine met snijgereedschappen

De mogelijkheid om een bezoek te brengen aan een CNC machine.

Elementaire software cnc

Kartelapparaat

Schroefdraadbeitel (metrische schroefdraad)

Spaanhaak

Set boren eigen aan de opdracht:

MATERIALEN VOOR DE CLUSTER AUTO (BASIS + VERDIEPING)

Cluster auto (basis)

Fietssteun

Kettingspanner-Ketting pons

Ketting tang

Circlipstang

Set frezen (balhoofd, trapas)

Gewone sleutels (steek, moer, ring, dop, torx, inbus …)

Specifieke sleutels (nippel, bracket, balhoofd, cassette, conus, pedaal, …)

Informatie van de constructeur

Buizensnijder

Diverse klemmen

Spaakspanningsmeter

Inpersgereedschap

Momentensleutels

Banden lichters

Spaakliniaal, centreerboog

Wielrichter

Set doorslagen

Uitdrijfgereedschap

Voetpomp

Compressor

Looplamp

Haspel voor elektrische verlengkabel en perslucht

Eigentijdse fietsen

Losse wielsets


Uitrusting cluster auto verdieping

Antivriesmeter

Compressor

Diverse motoren

Diverse soorten tassen

Felsijzer

Krik

Motorsteuntjes

Technische informatie van de constructeur

Voelermaatjes

MATERIALEN VOOR DE CLUSTER KOELING EN WARMTE (BASIS + VERDIEPING)

Buizenklemmen

Buizensnijder voor stalen buis

Buizensnijders voor koper

Buizensnijders voor kunststof

Conische uitzettang

Diverse circulatiepompen

Diverse expansievaten

Diverse kamerthermostaten

Diverse radiatorkranen/voetventielen

Diverse radiatorthermostaten

Diverse verwarmingslichamen (radiatoren/convectoren)

Diverse warmwaterbereiders

Draadsnijgereedschap

Handboor - klopboormachine

Koevoet

Koperplooitang

Kunststofsnijtang

Lavabotang

Ontbramer stalen buis

Ontbramers metaal en kunststof

Radiatorsleutel

Schietlood en waterpas

Universele laser uitlijning

Set kopertappen

Set ringen steeksleutels

Snoerloos boormachine

Uitzettappen


Waterpomptang


BIBLIOGRAFIE

Informatie over handboeken kan je bekomen via internet. Je zoekt via de zoekmachine naar de

betreffende uitgever waar je de voornaamste informatie kan terugvinden.

Uitgeverij De Boeck http://www.uitgeverijdeboeck.be

Uitgeverij Pelckmans http://www.pelckmans.be

Uitgeverij Van In http://www.vanin.be

Uitgeverij Wolters Plantijn(en Novum) http://www.woltersplantijn.be

Uitgeverij Standaard http://www.standaardboekhandel.be

http://www.internetboekhandel.nl/elec.htm

Academic Service catalogus http://www.sdu.nl/pdf/Techniek exact-final.pdf

Innovam http://www.uitgeverijinnovam.nl<http://www.uitgeverijinnovam.nl>

Algemene informatie http://www.lerarenlinks.be/index.php?page=home&cat=7

ENKELE SPECIFIEKE BIBLIOGRAFIE

Informatie over de handboeken kan je bekomen via het internet. Je zoekt via de zoekmachine naar de

desbetreffende uitgevers of titel waar je de verdere info kan bekijken.

MECHANICA

Lammers: diverse boeken

Monteren en stellen / K 14 / deel Werkboek

Techniek op maat / Bronnenboek / deel Metaaltechniek

Niet-verspanende techniek / 2 / deel Werkboek Verspanende techniek / 2 / deel Werkboek

Verspanende techniek / 1 / deel Werkboek

Metaaltechniek / 2 4VBO / deel Praktijkboek

Metaaltechniek / 3Vbo / deel Praktijkboek 2

Basisvaardigheden plaatwerk / Werkboek

Zo werkt dat !

Plaatwerken / 1 / deel Werkboek / druk 2

Basis frezen / 1 / deel Werkboek Basisvaardigheden metaal machinebankwerken werktuigbouw Werk

Materialenkunde technici BUDINSKI, K.G., , Academic Service,

Verspanende technieken CREMERS, F., EVENS,

JANSSENS, Wolters Plantyn,

Machineonderdelen, MATEK, R., Academic Service

Verspaningstechniek, TSCHATSCH, H., Academic Service

Mechanica. BELMANS, J. Plantyn.

Pneumatische en elektrooneumatische begrippen BELMANS, J.

http://www.uitgeverijdeboeck.be/

http://www.pelckmans.be/

http://www.vanin.be/

http://www.woltersplantijn.be/

http://www.standaardboekhandel.be/

http://www.internetboekhandel.nl/elec.htm

http://www.sdu.nl/pdf/Techniek%20exact-final.pdf

http://www.lerarenlinks.be/index.php?page=home&cat=7

http://www.boekrecensie.com/9011065735





http://www.boekrecensie.com/901103564X







De Standaard educatieve.

Materiaalkunde: Algemene beginselen. BEUMIER Educaboek,

Tabellenboek voor metaaltechniek DE CLIPPELEER, W.,.

Meettechniek en materialenleer GIJBELS, J. en VERMEIREN, C., ,

Wolters Plantyn,

Gereedschapsleer, HEEREN, LEENDERS, STAM

Materialenleer INGELS, H., Standaard .

Verspaning INGELS, H, Standaard

Mechanische metaalbewerking LEENDERS, J., , STAM

ELEKTRICITEIT

Project huisinstallatie Installatiemethoden en praktijk elektriciteit Deel 1,2

Rudi Vrancken Plantijn

Halfgeleiders bouwstenen, J. CUPPENS, M. SAEYS die Keure,

Diaitale Technieken.

Werken met robots, P.E.M. Van den Wijngaert, Maklu

Standaard, Antwerpen

Gedifferentieerd leerpakket Elektriciteit, K. STANDAERT

Deel 1 A, 1 B en 2

Installatiepraktijk, J. VEKENS

Deel 1 en 2

Elektrotechniek. een pakket met verschillende titels, H. CLAASEN, T. GERMERAAD,

H. JANSSEN, e.a.

Didactiek voor beroepspraktijk en technische vakken, A. DE LEPELEIRE, H. VERKERKEN

Deel 1 en 2

Technologische opvoeding in Informatietechnologie, W. DE BACKER, F. STORMS en

Deel 1 en 2 P. VAN AELST

Elektrotechniek - elektromontage schakelpracticum, H. CLAASSEN, T. GERMERAAD,

H. JANSSEN, P. OSINGA, P. VAN DER SLEEN, W. VAN VERSEVELD, G. VERWIJK,

Vaktekenen en technische schetsen,

Uitgeverij Technologisch Instituut KVIV, Desguinlei 214 B, 2018 Antwerpen

Tekenbundels nr. 300, 301 Plantyn, Deurne

Serie elektrotechniek: H. COOREMAN, CLAERHOUT, DE BRUYN,

Elektriciteit - Deel 1, 2 DEKELVER

Materialenleer - Deel 1 Tekenen - Tekeninglezen - Deel 1, 2

Elektrotechnisch Tekenen, schema's lezen 1, 2 .

Installatieleer

Mechanica (F = m.a) J. BELMANS De Sikkel, Malle

Materialen en Grondstoffen A. VAN CAUTER - W. MANPAEY

W. VAN HERTERYCK, G. RONSE

Elektriciteit op gelijkstroomtheorie, M.A.J. OP 'T ROODT


Veiligheid en gezondheid bij de arbeid. Provinciaal Veiligheidsinstituut, AIB/Vinçotte, AREl (losbladig)

Besturingstechnieken, A. HUYBRECHTS, A. VAN CAUTER

Nuttige links

www.eandis.be - Gemengde intercommunales

www.infrax.be - Zuivere intercommunales

www.energiesparen.be

www.vreg.be

www.creg.be

www.vei.be

www.stroomopwaarts.be

www.fvbffc.be

www.niko.be

www.legrand.be

www.schneider.be

www.moeller.be

www.hager.be

www.gepowercontrols.com

www.telenet.be

www.vormelek.be

www.crocodile-clips.com/croctech/index.htm

www.walter-fendt.de/ph14nl/

www.klascement.net

AUTOTECHNIEK

Cursus EDUCAM en toekomst op wielen

Autotechnisch zakboek van BOSCH zoals:

Remmenhandboek

Dieselinspuiting

Hydrauliek & pneumatiek voor mobiele werktuigen

Auto-elektronica Deel 1 (componenten en basisschakelingen)

Auto-elektronica Deel 2 (toepassingen)

Autoschade (carrosserieconstructie en-reparatie)

Autospuiten (in het schadeherstelbedrijf)

Autotechnisch zakboek

Dieselinspuitpompen

Verdelerpompen VE

Motorelektronica

De oscilloscoop in de praktijk

Elektronica voor veiligheid en comfort

Symbolen en schakelschema's

Symbolen en voorluchtreminstallaties

Apparaten voor luchtdrukinstallaties

K-jetronic

J-jetronic

KE-jetronic

http://www.energiesparen.be/

http://www.vreg.be/

http://www.creg.be/

http://www.vei.be/

http://www.stroomopwaarts.be/

http://www.fvbffc.be/

http://www.niko.be/

http://www.legrand.be/

http://www.schneider.be/

http://www.moeller.be/

http://www.hager.be/

http://www.gepowercontrols.com/

http://www.telenet.be/

http://www.vormelek.be/

http://www.crocodile-clips.com/croctech/index.htm

http://www.walter-fendt.de/ph14nl/

http://www.klascement.net/


Startmotoren

Bougies

Ontstoring

Dynamo's

Motronic

Batterij -ontsteking

Uitlaatgastechniek voor benzinemotoren

Boeken en cursusboeken van allerlei automerken – constructeurs

Auto elektroschema's J., Trommelmans

De techniek van de auto constructie en werking J. Trommelmans

Nuttige links

Toekomst op wielen

Merk gebonden websites

o www.Timloto.org

CARROSSERIE

Réparation et peinture des carrosseries automobiles BADOUX, E. Plantyn.

De carrosserie, herstelling en onderhoud BAUDOUX, R., VAN EECKHOVEN, M.J.

Kluwer-Deventer

Elektrotechniek, leergang voor autotechniek HOENSTRA, G., JONK, S, J.B. Wolters,

Service glasautomobiel, herstelling en onderhoud HOENSTRA, G., JONK, S

Uitdeuken – richten – spuiten Kluwer-Deventer

Schade herstellen en lak spuiten HOOGLAND, L.P, VAM, Voorschoten,

De verfspuit MEERE, J.A.P. , Kluwer-Deventer

De carrosserie OLVING, P.H. Kluwer

STICHTING VAKOPLEIDING VOOR AUTOMOBIEL-, MOTORRIJWIEL- EN AANVERWANT BEDRIJF

VAM Elek. Uitrustingen Deel 1 en 2 VAM, Voorschoten,

Praktijkopdrachten motorvoertuigentechniek VAN KAMPEN, J.N.M.,

MOOIJENKIND, J.J.A., Voorschoten,

Practicum motorrijvoertuigtechniek voor streekscholen VAN KAMPEN, J.N.M., MOOIJENKIND,

J.J.A., VAM, Voorschoten

Nuttige links

www.timloto.org

www.monroe.be

www.emm-automotive.com

www.standox.be

www.rmpaint.be

www.glasurit.com

http://www.boek.be/boek/auto-elektroschemas

http://www.boek.be/search/apachesolr_search/J.%2C%20Trommelmans?filters=ss_cck_field_auteur%3A%22J.%2C+Trommelmans%22

http://www.timloto.org/

http://www.timloto.org/

http://www.monroe.be/

http://www.emm-automotive.com/

http://www.standox.be/

http://www.rmpaint.be/

http://www.glasurit.com/


KOELING EN WARMTE

CEDICOL

Praktische handleiding voor de installatie en nazicht van Stookoliereservoirs

Handleiding voor de opbouw van verwarmingsinstallaties met stookolie

Technische warmteleer DIETZEL

Centrale verwarmingstechniek 1 t/m 7 BOERS

Handboek voor het Aardgas KVBG

WTCB

Technische voorlichtingen

Ventilatie woningen

Kunststofbuissystemen voor distributie van koud en warm water

Dimensionering van centrale verwarmingsinstallaties met warm water

Berekeningsmethode voor vloerverwarmingssystemen

Pompen NAUWEN

Circulatoren en snelheidsregelingen AFIC

De sanitaire installateur FVB

Ontwerpen van sanitaire installaties SCHEFFER

Installatiepraktijk 1 en 2 VEKENS

Watt nu? MICHIELS

Installatieleer DEKELVER

Elektrotechnisch tekenen

Elektriciteit 1gelijkstroom CLAERHOUT

Elektriciteit 2 wisselstroom en machines

GAWALO

Installatietekenen

VAM – Turnhout

Regelvoorbeelden van zonnecollectoren LANDYS & GYR

VAKBLADEN:

De onderneming

Inforgas

Infomazout

De installateur

Nuttige links:

http://www.koel-combi.nl/berekening/index1.html

http://www.refrigerationbasics.com

http://www.tvb-airco.nl

http://be.refrignet.danfoss.com

http://koeltechniek.pagina.nl

http://www.refrigerationbasics.com

http://www.tvb-airco.nl

http://be.refrignet.danfoss.com

http://koeltechniek.pagina.nl

http://www.koel-combi.nl/berekening/index1.html

http://www.refrigerationbasics.com/

http://www.tvb-airco.nl/

http://be.refrignet.danfoss.com/

http://koeltechniek.pagina.nl/

http://www.refrigerationbasics.com/

http://www.tvb-airco.nl/

http://be.refrignet.danfoss.com/

http://koeltechniek.pagina.nl/

LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS - GO · Op basis van een werkplanning de werkzaamheden nauwkeurig en...

Documents

Transcript of LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS - GO · Op basis van een werkplanning de werkzaamheden nauwkeurig en...