Leerhuis

LeerhuisLeerhuisKaren ArmstrongKaren Armstrong

De grote transformatieDe grote transformatie

HOOFDSTUK 1HOOFDSTUK 1

Leerhuis:K. Amstrong's De groLeerhuis:K. Amstrong's De grote transformatiete transformatie

Hoofdstuk 1Hoofdstuk 1 22

HOOFDSTUK 1HOOFDSTUK 1

DE VOLKEREN VAN DE SPILTIJDDE VOLKEREN VAN DE SPILTIJD(ca. 1600-900 c. Chr.)(ca. 1600-900 c. Chr.)

in China het confucianisme en taoïsme,in China het confucianisme en taoïsme,

in India het hindoeïsme en boeddhisme,in India het hindoeïsme en boeddhisme,

in Israël het joodse monotheïsme,in Israël het joodse monotheïsme,

in Griekenland het filosofisch rationalisme. in Griekenland het filosofisch rationalisme.

Het was de tijd van onder anderen Boeddha, Het was de tijd van onder anderen Boeddha, Socrates, Confucius, de profeet Jeremia, Socrates, Confucius, de profeet Jeremia, Mencius en Euripides.Mencius en Euripides.



Laatste bloei van de SpiltijdLaatste bloei van de Spiltijd

Latere religieuze tradities als het Latere religieuze tradities als het rabbijnse jodendom, het christendom rabbijnse jodendom, het christendom en de islam bouwen volgens en de islam bouwen volgens Armstrong allemaal op voort op de Armstrong allemaal op voort op de geest van de Spiltijd. Het ontstaan geest van de Spiltijd. Het ontstaan van de islam in de zevende eeuw na van de islam in de zevende eeuw na Christus noemt ze “de laatste bloei Christus noemt ze “de laatste bloei van de Spiltijd”.van de Spiltijd”.



Indeling van hoofdstuk 1Indeling van hoofdstuk 1

Blz. 17 t/m. 43: de Arische Blz. 17 t/m. 43: de Arische volkeren;volkeren;Blz. 43 t/m. 55: de Chinese Blz. 43 t/m. 55: de Chinese volkeren;volkeren;Blz. 55 t/m. 69: Griekse Blz. 55 t/m. 69: Griekse beschaving en Kanabeschaving en Kanaään / n / Israël.Israël.



De AriDe AriëërsrsVan rust naar onrust:Van rust naar onrust:

±4500 v. Chr tot ± 1500 v. Chr.:±4500 v. Chr tot ± 1500 v. Chr.: sedentair bestaan. sedentair bestaan. Behoefte aan een rust en continuïteit.Behoefte aan een rust en continuïteit.±1500 v. Chr tot ± 500 v. Chr.:±1500 v. Chr tot ± 500 v. Chr.: migraties enmigraties en expansie expansie naar het Oosten.naar het Oosten.– ±1200 v. Chr.: ±1200 v. Chr.: ZarathoestraZarathoestra

Van rustige naar onrustige goden / religies:Van rustige naar onrustige goden / religies:

±4500 v. Chr tot ±1500 v. Chr.:±4500 v. Chr tot ±1500 v. Chr.: Een eenvoudige en vreedzame Een eenvoudige en vreedzame godsdienst. Mensen, dieren, bomen, planten, stenen, enz. waren godsdienst. Mensen, dieren, bomen, planten, stenen, enz. waren bezield. Vereerd als iets goddelijks. De goddelijke geest bezield. Vereerd als iets goddelijks. De goddelijke geest inin alles: alles: mainyu/manya.mainyu/manya.

±1500 v. Chr tot ± 500 v. Chr.:±1500 v. Chr tot ± 500 v. Chr.: oorlogsgoden, -religie. Ritueel oorlogsgoden, -religie. Ritueel van de herhalingen van de “hemelse” strijd.van de herhalingen van de “hemelse” strijd.– ±1200 v. Chr.: ±1200 v. Chr.: Zarathustra: breng vrede!!Zarathustra: breng vrede!!



Kenmerken van de religie der Ariërs Kenmerken van de religie der Ariërs tot ong. 1500 v. Chr.tot ong. 1500 v. Chr.

Waarheidsgetrouw zijn;Waarheidsgetrouw zijn;Diep respect voor de ‘ziel’ die in dieren en Diep respect voor de ‘ziel’ die in dieren en mensen zetelt;mensen zetelt;Wederkerigheid en vriendelijkheid tegenover de Wederkerigheid en vriendelijkheid tegenover de dieren;dieren;De zelfopoffering als motor van materiële en De zelfopoffering als motor van materiële en geestelijke vooruitgang;geestelijke vooruitgang;Eerbied voor het geluid / het gesproken woord;Eerbied voor het geluid / het gesproken woord;De voordelen van de godsdienst waren – voor de De voordelen van de godsdienst waren – voor de Spiltijd – zuiver materieel en van deze wereld. Spiltijd – zuiver materieel en van deze wereld. Nog geen leven na de dood.Nog geen leven na de dood.Geen echte theologie!Geen echte theologie!

NaNa ± 1500 v. Chr.: ZARATHUSTRA± 1500 v. Chr.: ZARATHUSTRA

DE WANORDE OP DE STEPPEN STOPPEN!DE WANORDE OP DE STEPPEN STOPPEN!Geen theologische theorie omwille van de theorie;Een monotheïstische tendens, maar meer toch een dualisme: god van het goede en een god van het kwade;Morele inslag: zowel mensen als goden moesten kiezen tussen de orde van het goede en van het kwade (voorloper van de Spiltijd);De mens leeft om die keus te maken.

NaNa ± 1500 v. Chr.: ZARATHUSTRA± 1500 v. Chr.: ZARATHUSTRA

Het Zarathustriaanse goden pantheon was Het Zarathustriaanse goden pantheon was een toneel van strijd tussen de goden van een toneel van strijd tussen de goden van goed (Heer Mazda) en die van kwaad goed (Heer Mazda) en die van kwaad (Heer Mainyu).(Heer Mainyu).Op de aarde deden de mensen de goden Op de aarde deden de mensen de goden na. Heel het leven was een slachtveld na. Heel het leven was een slachtveld geworden.geworden.Zarathustra bracht een religie van Zarathustra bracht een religie van militante vroomheid. Voor de komst van militante vroomheid. Voor de komst van de geweldloosheid,de geweldloosheid, het goedehet goede en en het er-het er-zal-geen-dood-meer-zijnzal-geen-dood-meer-zijn moest worden moest worden gevochten. Door goden als door mensen!.gevochten. Door goden als door mensen!.

Arische migraties:Arische migraties: ±1500 v. Chr. tot ± 1000 v. Chr.:±1500 v. Chr. tot ± 1000 v. Chr.:

Gevolgen van de trek naar de Punjab: Gevolgen van de trek naar de Punjab: strijd, veroveren, enz. Andere inhoud strijd, veroveren, enz. Andere inhoud

van de Arische religie:van de Arische religie:

1.1. Rig Veda: kennis in dichtvorm, via inblazingen aan de mens Rig Veda: kennis in dichtvorm, via inblazingen aan de mens bekend; onaangetast door de mens, goddelijk eeuwig;bekend; onaangetast door de mens, goddelijk eeuwig;

2.2. Geluid was heilig; Geluid is zelf een god/deva.Geluid was heilig; Geluid is zelf een god/deva.

3.3. Geen coherente verhalen over de goden (=geen theologie);Geen coherente verhalen over de goden (=geen theologie);

4.4. Geluid gaf mensen het gevoel van verbonden te zijn met het Geluid gaf mensen het gevoel van verbonden te zijn met het onzichtbare;onzichtbare;

5.5. N.B. hier gaan de priesters N.B. hier gaan de priesters verderverder dan het empirisch dan het empirisch waarneembare. Ze leggen met dat waarneembare. Ze leggen met dat verder gaanverder gaan de basis voor de basis voor de Indische Spiltijd!de Indische Spiltijd!

Arische migraties:Arische migraties: ±1500 v. Chr. tot ± 1000 v. Chr.:±1500 v. Chr. tot ± 1000 v. Chr.:

Kenmerken van de Indiase religie:Kenmerken van de Indiase religie:1.1. Het offer als hart van de religie;Het offer als hart van de religie;2.2. Het agonale / strijd element van de religie;Het agonale / strijd element van de religie;3.3. Liturgisch geïnspireerde overvallen;Liturgisch geïnspireerde overvallen;4.4. Heldencode – verlichting – dood (3-eenheid);Heldencode – verlichting – dood (3-eenheid);5.5. Het (offer)vuur (Agni, vuurgod);Het (offer)vuur (Agni, vuurgod);6.6. De rituele ceremonieën waren een De rituele ceremonieën waren een

heropvoering van Agni’s roemrijke voortgang heropvoering van Agni’s roemrijke voortgang naar de nieuwe gebieden / rooftochten.naar de nieuwe gebieden / rooftochten.

7.7. BRAHMAN als fundamenteel principe: het BRAHMAN als fundamenteel principe: het leven zelf. Maar, ongerijpbaar en leven zelf. Maar, ongerijpbaar en ondefinieerbaar.ondefinieerbaar.

De Arische wending naar de De Arische wending naar de Spiltijd: einde 10Spiltijd: einde 10dede eeuw eeuw

De opkomst van Prajapati: de De opkomst van Prajapati: de scheppende god die opduikt uit de scheppende god die opduikt uit de oerchaos oerchaos (een gepersonifieerde versie van (een gepersonifieerde versie van

Brahman).Brahman).

Prajapati of het Al of het Prajapati of het Al of het Universum, of de levenskracht, het Universum, of de levenskracht, het

zaad.zaad.God van goden en geen goden naast hem. Maar, God van goden en geen goden naast hem. Maar, meestal is er geen ‘theologie’ om Prajapati uit te meestal is er geen ‘theologie’ om Prajapati uit te leggen / het onzegbare.leggen / het onzegbare.Ook hier het offer centraal, maar nu zonder strijd en Ook hier het offer centraal, maar nu zonder strijd en met vrijwillige overgave.met vrijwillige overgave.

China:China:ca. 1600 – 1045 v. Chr.ca. 1600 – 1045 v. Chr.

De Chinese geschiedenis De Chinese geschiedenis (klik hier);(klik hier);

De Chinese geschiedenis De Chinese geschiedenis (klik hier);(klik hier);

1. Yin en Yang

2. Voorouderverering (vooral die van de keizers)

3. Een diepe angst als bron van de rituelen:

• Ti was een onberekenbare / onbetrouwbare god;

• Er waren ‘middelaren’ nodig (de voorouders van de keizers)

• Wreedheid en geweld in de Shang-godsdienst

China:China:1045 – 256 v. Chr.1045 – 256 v. Chr.

Ti werd Tian: Heer van de Hemel;Ti werd Tian: Heer van de Hemel;Na de gewelddadigheid en bloederige Na de gewelddadigheid en bloederige offerfeesten van d Shang-dynastie legde offerfeesten van d Shang-dynastie legde de de Zhou-dynastieZhou-dynastie de idealen van de de idealen van de Spiltijd in de religie neer.Spiltijd in de religie neer.– De religie kreeg een morele inslagDe religie kreeg een morele inslag– Meedogen, rechtvaardigheidMeedogen, rechtvaardigheid– Deugdzaamheid van de heerserDeugdzaamheid van de heerser– Eerbiedige voorzichtigheid in omgang met het Eerbiedige voorzichtigheid in omgang met het

volkvolk– Eenheid met het volk.Eenheid met het volk.

De kanaänitischeDe kanaänitische volkerenvolkerenong. 1200 v. Chr.ong. 1200 v. Chr.

Uit de puin van de crisis van die eeuw kwamen Uit de puin van de crisis van die eeuw kwamen twee volkeren van de Spiltijd op:twee volkeren van de Spiltijd op:1.1. De nieuwe Griekse beschaving:De nieuwe Griekse beschaving:

Geen betrouwbare informatie. Misschien in de Geen betrouwbare informatie. Misschien in de epische gedichten van epische gedichten van HomerusHomerus, waarin hij een , waarin hij een groot aantal overgeleverde heldensagen, groot aantal overgeleverde heldensagen, godenverhalen en mythische vertellingen uit de godenverhalen en mythische vertellingen uit de voortijd van de Griekse culturele verwerkte.voortijd van de Griekse culturele verwerkte.

2.2. De stammen van Israël:De stammen van Israël:Tot de 9Tot de 9dede eeuw v. Chr. geen betrouwbare bronnen. eeuw v. Chr. geen betrouwbare bronnen. Rond ong. 1200 v. Chr. ontstond een netwerk van Rond ong. 1200 v. Chr. ontstond een netwerk van nederzettingen op de hoogvlakten van Kanaän.nederzettingen op de hoogvlakten van Kanaän.

De kanaänitischeDe kanaänitische volkeren / Israëlvolkeren / Israëlna 1200 v. Chr.na 1200 v. Chr.

De Bijbel is een product van de De Bijbel is een product van de Spiltijd (8Spiltijd (8steste eeuw t/m. 4 eeuw t/m. 4dede of 5 of 5dede eeuw eeuw voor Chr.).voor Chr.).– Nadenken over de (hun) oorsprong is Nadenken over de (hun) oorsprong is

het centrale motief van de Israëlitische het centrale motief van de Israëlitische Spiltijd.Spiltijd.

– Israël zocht naar de betekenis van het Israël zocht naar de betekenis van het bestaan. Hun epische verhalen hielpen bestaan. Hun epische verhalen hielpen hen hun identiteit te ontwikkelen (via hen hun identiteit te ontwikkelen (via z.g. z.g. tegen-verhalentegen-verhalen).).

Israël na 1200 v. ChrIsraël na 1200 v. Chr..

Israël was anders dan de andere volkeren Israël was anders dan de andere volkeren omdat zij een speciale band met de god omdat zij een speciale band met de god Jahweh hadden;Jahweh hadden;Tot de 6Tot de 6dede eeuw v. Chr. Verschilde Israël's eeuw v. Chr. Verschilde Israël's godsdienst niet zo veel van die van de godsdienst niet zo veel van die van de andere volkeren.andere volkeren.Jahweh was een oorlogsgod;Jahweh was een oorlogsgod;Israël kende ook de Israël kende ook de heilige oorlog heilige oorlog ((heremherem).).Mythen worden geschiedenis (zie Lied van Mythen worden geschiedenis (zie Lied van de Zee).de Zee).

Conclusie:Conclusie:De Spiltijd was nog niet begonnen.De Spiltijd was nog niet begonnen.Angst als algemeen kenmerk van deze Angst als algemeen kenmerk van deze volkeren.volkeren.Religieuze rituelen leerden mensen in hun Religieuze rituelen leerden mensen in hun afgrond te kijken en te beseffen dat het afgrond te kijken en te beseffen dat het mogelijk was het onmogelijke onder de mogelijk was het onmogelijke onder de ogen te zien en te overleven.ogen te zien en te overleven.In de 9In de 9dede eeuw begon het Griekse volk uit eeuw begon het Griekse volk uit de Spiltijd uit de duistere tijden omhoog te de Spiltijd uit de duistere tijden omhoog te klimmen.klimmen.

Leerhuis

Documents

Transcript of Leerhuis