Landbouw in West-Vlaanderen

De West-Vlaamse landbouw (en agrocomplex)

in Europees, wereld en Brexit perspectief

16 mei 2019

Pieter Verhelst

1

Hoe belangrijk zijn we nog?

2

2017 - BNP België Vlaanderen BE aandeel West-Vlaanderen BE aandeel VL aandeel

Landbouw mio euro 2.908 2.165 74,5% 747 25,7% 34,5%

% 0,7% 0,9% 1,8%

Voedingsindustrie mio euro 8.218 5.925 72,1% 1.570 19,1% 26,5%

% 2,1% 2,6% 3,9%

Totaal mio euro 391.877 231.873 40.400

• Landbouw is economisch zeer kleine speler– Maar niet voor niets primaire sector

• Algemeen sterkere tandem met voedingsindustrie– Vlaams overwicht in BE

– West-Vlaams overwicht in VL

• West-Vlaanderen = agrobusiness provincie bij uitstekBron: NBB

3

Troeven komen hier samen

• Vruchtbare grond

• Gunstig gematigd zeeklimaat

• Ondernemende regio

– Goed opgeleide en goed omkaderde ondernemers

• Rijke en centraal gelegen regio

– Centraal in het kloppend consumentenhart van Europa

– Landbouw in verstedelijkt gebied

– Stadslandbouw in de eurometropool

4

BE als agro-food exportregio

• 40 miljard euro export (2017)

– Goed 80 % uit Vlaanderen

– Ongeveer een kwart uit West-Vlaanderen

Bron: COMEXT

5

Buurlanden67%

Rest EU17%

Derde landen16%

6

WIE WIL WELK DEEL?

Belang UK markt

• 4de agrofood exportbestemming

– Na FR, NL, D

– 8 % totale agrofood export BE twv. 40 mia

– 3,2 mia euro

7

Belgische landbouw in UK (2017)

Groenten- en vruchtenbereidingen

• 19 % - 614 m€

• 40 % diepvriesaardappelen – 38 % fruitsappen

Dranken

• 12 % - 378 m€

• 71 % water en frisdranken

Bereidingen van graan

• 12 % 374 m€

• 65 % koekjes en wafels - banketbakkerswaren

Belgische landbouw in UK (2017)

Cacao en bereidingen

• 8 % - 257 m€

• 96 % chocoladeproducten en pralines

Zuivel

• 7 % - 230 m€

• 46 % kazen

Groenten

• 6 % - 203 m€

• 69 % diepvriesgroenten

Belgische landbouw in UK (2017)

Vlees

• 5 % - 183 m€

• 53 % gevogelte, 35 % varkensvlees

Diverse producten

• 5 % - 156 m€

• 27 % ijs – 18 % sauzen

Fruit en noten

• 4 % - 125 m€

• 37 % aardbeien en bessen – 29 % appels en peren

Belgische landbouw in UK (2017)

Restproducten voedingsindustrie

• 4 % - 121 m€

• 81 % preparaten diervoeding

Suiker

• 4 % - 113 m€

• 72 % suikergoed

Bloemen en planten

• 1,7 % - 54 m€

• 75 % planten

12

Wat lijkt zeker

• VK uiteindelijk

– uit EU

• Geen medebeslissing meer, lagere bijdrage

– Uit douane-unie

• Douane en SPS-formaliteiten

– Uit eengemaakte markt

• Normen en standaarden zullen anders evolueren

• Eigen handelsakkoorden

13

Te bepalen

• Timing en sequentie?– Uit EU asap

– Uit douane-unie en eengemaakte markt na transitieregeling van X maanden

• Nieuwe onderlinge verhouding?– Invoerheffingen/TRQ’s

• Behoud op nul – huidige situatie?

– Normen en standaarden• Behoud gelijkheid onhoudbaar

• Regelgevende samenwerking?

– Wat als meer tijd nodig is - backstop

14

Brexit gevolgen

• Douaneformaliteiten

• SPS-vereisten

• Invoerheffingen

• GLB budget

• Verdringing

• Wisselkoers

• Uiteenlopende standaarden en normen

15

Douaneformaliteiten

• Administratief

– EORI-nummer

– Aangifte vooraf

– Administratieve verificatie

• Fysiek

– Verificatie lading obv risico-analyse

– Vrijgave

=> Tijd en geld

16

SPS-vereisten

• Exportcertificaten

– Uitreiking – controle

• Erkende exportbedrijven?

– Op vandaag nog allemaal

– Indien dit verschuift• Questionnaire

• Audit

Tijd en geld

• Belang in beide te investeren

– Wordt comparatief voordeel in handel met VK17

Invoerheffingen

• Gemiddeld hoger

– Landbouw- voeding14,6 %

– Geheel 4,6 %

• Vooral impact op

– Zuivel, vlees, suiker• Traditioneel defensieve sectoren

in bilaterale akkoorden

• Fort Europa keert zich tegen ons

– Verwerkte voeding• Historisch reliek want nu offensief belang in bilaterale akkoorden

=> Zal geld kosten 18

MFK - GLB budget

• VK is netto betaler– Gemiddeld 9 à 10 miljard per jaar

– 7 % MFK

• EU strategie– Helft nieuwe middelen

– Helft besparingen• Op traditionele beleidsdomeinen

– GLB

» Brexit effect ca. 3 mia

» + nieuwe uitdagingen, EU-moeheid,…

=> Zal geld kosten

19

Verdringing

• Cfr. effect Russische boycot

• Markt maakt afweging

– KT • Kost Brexit vs. verdringingskost op EU en derde markt

• In welke mate kunnen we Brexitkost doorrekenen in prijs?

– Teert in op vraag

• LT herpositionering VK in wereldmarkt

– Preferentie voor EU-sourcing?

– Of alternatief in Gemenebest

– Inenten op angelsaksische cultuur?

20

Wisselkoers

• Britse Pond structureel verzwakt tov euro

– Concurrentienadeel EU exporteurs

• Alles ingefactord?

– Markten hebben een deal ingefactord – niet de no-deal

• Welk beleid voert Bank of England?

21

Normen en standaarden

• VK kan na Brexit gaan afwijken van acquiscommunautaire

– ook op vlak van sanitaire en fytosanitaire vereisten, voedselveiligheidsvereisten en traceerbaarheid

• Geschoeid op Angelsaksische leest? – Minder problemen met end-of-pipe hygiëne maatregelen: vb. chloorkippen

– Voorzorgsprincipe anders benadert?

» Quid natuurlijke groeihormonen, gentechnologie?

• Andere Minimum Residu Levels (MRLs)

• Invulling regionaliseringsprincipe in kader van dier- en plantenziekten – Vb. BE export varkensvlees omwille van AVP?

22

Nationalisme vs globalisering

• Perfect storm?– Nationalisme

– Ecologisme

Terugplooien op eigen grenzen

• Effectiviteit, efficiëntie op econ. en ecol. vlak en maatschappelijke voeling vraagt regionalisme– Vrije handel in ruime ééngemaakte regionale markten = EU

• Gelijk speelveld = maatwerk = GLB

– Goede afspraken en redelijke bescherming op wereldvlak = WTO en bilaterale handelsakkoorden• Bescherming basisproductie – vrijhandel in meerwaardeproducten

23

Vlocal - Vlobal

• Vlaamse export– 85 % EU-28

• In hoofdzaak onze buurlanden

• = Europese metropool

– 15 % derde landen

• Weinig eigen binnenland maar belangrijk hinterland– Belangrijke exportpositie Vlaanderen is deels statistische fout

• Ontwikkelingspad VL agrofoodsector– Basisgrondstoffen – vlocal

– Voedingsproducten – VLobal – zie ITobal• Meer dan bier, wafels en chocolade

• Uitdaging sector!– Diepvries al wel

– Dierlijke sector nog niet

24

WIE WIL WELK DEEL?