400011-1-824o

Examenopgaven VMBO-BB

2004

LANDBOUW-BREED CSE BB

Naam kandidaat _________________________________ Kandidaatnummer ________________

Beantwoord alle vragen in dit opgavenboekje.

Dit examen bestaat uit 38 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 47 punten te behalen. Voor elk vraagnummer staat hoeveel punten maximaal behaald kunnen worden.

tijdvak 1maandag 24 mei

11:30 – 13:00 uur

400011-1-824o 2 ga naar de volgende pagina

Meerkeuzevragen - Omcirkel het goede antwoord (voorbeeld 1). - Geef verbeteringen aan volgens de voorbeelden 2 of 3. KAAS

2p 1 Kaas is een voorbeeld van een product, dat wordt gemaakt met behulp van micro-organismen.

Noem nog twee voorbeelden van zo’n product. .......................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................

2p 2 De vrouw op de afbeelding heeft een aantal hygiënische maatregelen genomen. Noem twee van de maatregelen die op de afbeelding te zien zijn.

.......................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................

1p 3 Zout in kaas heeft een conserverende werking. Wat is een andere functie van zout in kaas?

..........................................................................................................................................

A B C D

A B C D

XB (2) (3) X XA B C D

(1)

400011-1-824o 3 ga naar de volgende pagina

ONTWORMEN VAN PAARDEN Op het gras dat paarden eten, komen soms eitjes van wormen voor. Zo kan een paard deze eitjes binnen krijgen. Het paard krijgt dan last van wormen. Een middel tegen worminfecties is 'Equest'. 'Equest' mag zonder hulp van de dierenarts worden toegediend. Bij het toedienen moet wel de gebruiksaanwijzing worden gevolgd.

2p 4 'Equest' moet buiten het bereik van kinderen worden gehouden. Dit is een

veiligheidsmaatregel. Noem nog twee veiligheidsmaatregelen bij het gebruik van 'Equest'.

.......................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................

1p 5 Marcella behandelt haar pony van 250 kg met 'Equest'. Hoeveel maatstrepen 'Equest’ moet ze gebruiken? A 1 maatstreep B 2 maatstrepen C 10 maatstrepen D 20 maatstrepen

1p 6 'Equest' moet oraal worden toegediend. Wat betekent oraal? A via de anus B via de huid C via de mond

1p 7 Sommige geneesmiddelen moeten in de koelkast worden bewaard. Moet 'Equest' in de koelkast worden bewaard? Leg je antwoord uit.

.......................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................

400011-1-824o 4 ga naar de volgende pagina

KIP EN EI Eieren van fokkippen worden over het algemeen niet gegeten. Deze eieren worden uitgebroed. De eieren van leghennen worden wel gegeten.

1p 8 Een haan en een hen worden met elkaar gekruist. Na 21 dagen komt een henkuiken uit

het ei. Welke erfelijke eigenschappen heeft het henkuiken? A alleen van de haan B alleen van de hen C zowel van de haan als van de hen

1p 9 Is aan de buitenkant van een ei te zien of het bevrucht is? Zo ja, waaraan? A nee B ja, aan de grootte C ja, aan de kleur D ja, aan de vorm

1p 10 Eieren worden gesorteerd voordat ze verpakt worden. Waarop worden de eieren gesorteerd? A op gewicht B op smaak C op versheid

400011-1-824o 5 ga naar de volgende pagina

VLEESKUIKENS In de tabel staat de voeropname van vleeskuikens.

leeftijd in dagen

lichaamsgewichtin gram

voeropname in gram per dag

0 40 -

7 140 25

14 350 50

21 655 80

28 1035 110

35 1455 135

42 1950 160

2p 11 Dirk heeft 1000 vleeskuikens van 35 dagen oud.

Hoeveel kilogram voer eten de kuikens samen per dag? Schrijf de berekening op. .......................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................

1p 12 Hoeveel gram weegt volgens de tabel een vleeskuiken van vier weken oud? A 28 g B 110 g C 655 g D 1035 g VOEDSELVERGIFTIGING Per jaar hebben ongeveer 700.000 mensen last van voedselvergiftiging. Voedselvergiftiging wordt veroorzaakt door voedsel dat besmet is met bepaalde micro-organismen.

1p 13 De bacterie salmonella veroorzaakt vaak voedselvergiftiging. Salmonella komt vooral voor in eiwitrijke voeding. Welk voedingsmiddel is gevoelig voor salmonella-besmetting? A brood B fruit C groente D vlees

1p 14 Ook in eieren kunnen salmonella-bacteriën voorkomen. Op welke manier moeten eieren worden bereid om voedselvergiftiging te voorkomen?

..........................................................................................................................................

400011-1-824o 6 ga naar de volgende pagina

DE KIPPENHOUDERIJ Vroeger hadden veel boeren kippen. Deze kippen legden hun eieren in een kippenhok. Overdag liepen ze in een kippenren of gewoon rondom de boerderij. Tegenwoordig worden kippen op verschillende manieren gehouden. Hierdoor zijn er ook verschillende soorten eieren.

400011-1-824o 7 ga naar de volgende pagina

1p 15 Noem een verschil in voeding tussen een kip in de vrije uitloop en een kip in een kooihuisvesting.

..........................................................................................................................................

1p 16 Eieren van kippen die op 'ecologische' wijze gehouden worden noemt men 'EKO-eieren'. Wat voor voer krijgen deze kippen? A biologisch geteeld graan B legkorrel C minimaal vier graansoorten

1p 17 De onderstaande informatie staat op verpakkingen van eieren.

verpakking 1

verpakking 2

verpakking 3 Eén soort eieren is van kippen in een kooihuisvesting. In welke verpakking zitten eieren van kippen in een kooihuisvesting? A verpakking 1 B verpakking 2 C verpakking 3

400011-1-824o 8 ga naar de volgende pagina

VERKOOP VAN ROZEN In het diagram staat de top 6 van de verkoop van grootbloemige rozen in 2002 en 2003.

Top 6, roos grootbloemig

0

50

100

150

200

250

FirstRed

RedBerlin

Sphinx Grandprix

Passion Trixx!

Verk

oop

x m

iljoe

n st

uks

20022003

1p 18 Welke soort roos is in 2002 het meest verkocht? A First red B Red Berlin C Sphinx D Grand Prix E Passion F Trixx!

1p 19 Hoeveel Trixx! rozen zijn in 2003 verkocht? A 40 B 40 miljoen C 50 D 50 miljoen

400011-1-824o 9 ga naar de volgende pagina

FRUIT In Nederland zijn veel soorten fruit van eigen teelt verkrijgbaar. Sommige soorten fruit zijn enkele maanden verkrijgbaar, omdat ze in kassen worden gekweekt. Andere soorten zijn lang verkrijgbaar omdat ze goed bewaard kunnen worden. soort fruit

jan feb mrt apr mei jun jul aug sept okt nov dec

aardbeien x x x x x x x frambozen x x x x x x x kersen x x x druiven x x x x pruimen x x x meloenen x x x x x x x x x appels x x x x x x x x x x x x peren x x x x x x x x x x x x perziken x x x x

1p 20 Welke soort fruit uit de tabel is in maart verkrijgbaar en wordt geteeld in de kas?

..........................................................................................................................................

2p 21 Welke twee soorten fruit zijn volgens de tabel het gehele jaar verkrijgbaar? .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... KAMERPLANTEN In de tabel staan gegevens over de aanvoer en de prijs van kamerplanten in 2002. aanvoer week 48

x 1.000 prijs week 48

2002 gemiddelde prijs in

2002

begonia 171 € 0,39 € 0,48

cyclaam 484 € 0,44 € 0,42

euphorbia 2.223 € 0,48 € 0,48

kalanchoë 990 € 0,21 € 0,29

primula 221 € 0,21 € 0,17

saintpaulia 571 € 0,20 € 0,26

1p 22 Vergelijk de prijs van primula's in week 48 met de gemiddelde prijs. De prijs in week 48 is A lager. B gelijk. C hoger.

400011-1-824o 10 ga naar de volgende pagina

VERWERKING VAN TARWE Tarwe, door de boer geteeld, wordt in de fabriek verwerkt tot bloem. De bakker verwerkt de bloem tot brood.

100 kg tarwe → 75 kg bloem → 100 broden

2p 23 Hoeveel kilogram bloem is nodig voor 60 broden? Schrijf de berekening op. .......................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................

1p 24 De stengels van de tarwe worden verwerkt tot een product dat de boer weer kan gebruiken voor zijn vee. Tot welk product worden de stengels verwerkt? A hooi B pulp C stro

1p 25 Tarwebloem wordt gebruikt om wittebrood te bakken. Tarwemeel is gemaakt van de hele tarwekorrel. Dit meel wordt gebruikt om volkorenbrood te bakken. Bloem en meel bevatten per 100 g het volgende: energie

(kJ) eiwit (g)

vet (g)

zetmeel (g)

vezels (g)

water (g)

tarwebloem 1.673 11 1 78 2 15 tarwemeel 1.294 10 2 62 11 15

Jan wil vermageren.

Kan hij dan beter wittebrood of volkorenbrood eten? Leg je antwoord uit. .......................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................

1p 26 Welke van de twee broodsoorten heeft de beste invloed op de werking van de darmen? Leg je antwoord uit.

.......................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................

400011-1-824o 11 ga naar de volgende pagina

GRONDONDERZOEK Debby heeft de grond van haar tuin bij een tuincentrum laten onderzoeken. Ze krijgt het advies om de structuur van de grond te verbeteren met tuinturf.

1p 27 Op het etiket staat dat de turf 100% organisch is.

Wat wordt er met een '100% organisch' product bedoeld? A Een product, dat bestaat uit resten van planten en eventueel dieren. B Een product, dat geheel is verteerd. C Een product, dat is goedgekeurd. D Een product, dat zeer veel vocht kan bevatten.

2p 28 Volgens de verpakking heeft tuinturf enkele nuttige eigenschappen die de bodem verbeteren.

Noem twee van die eigenschappen. .......................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................

1p 29 Door het gebruik van tuinturf wordt de pH van de bodem verlaagd. Debby heeft echter ook planten in haar tuin, die niet van zure grond houden.

Met welk product kan de zuurgraad verhoogd worden? ..........................................................................................................................................

400011-1-824o 12 ga naar de volgende pagina

VOLDOENDE DRINKEN Het is belangrijk om voldoende vocht binnen te krijgen. Met behulp van onderstaand schema is gemakkelijk uit te rekenen hoeveel vocht je met drinken binnenkrijgt.

kopje glas / mok / beker

diep bord / soepmok

water

koffie / thee

melk / chocolademelk

frisdrank

vruchtensap

soep / bouillon

pap / yoghurt / toetje

totaal

aantal ml x 125 x 150 x 200

totaal ml

eind totaal ml

2p 30 Karima drinkt 's morgens een kop thee, tussen de middag drinkt ze twee glazen melk, bij het avondeten eet ze een bord soep en 's avonds drinkt ze twee glazen vruchtensap.

Hoeveel vocht krijgt ze daarmee naar binnen? Vul het schema in.

1p 31 In de tabel staan verschillende dranken. Welke drank bevat de meeste vitamine C? A frisdrank B thee C vruchtensap D yoghurt MILIEUGEVAARLIJK

1p 32 Op verpakkingen van schoonmaakmiddelen staan symbolen. Welk symbool staat op de verpakking van een milieugevaarlijke stof?

A B C

400011-1-824o 13 ga naar de volgende pagina

HUISKATTEN Pasgeboren poesjes zijn totaal afhankelijk van de moederpoes. De ogen zijn gesloten en ze kunnen nog niet zien. De moederpoes zal in deze periode de jongen met alle zorg omringen.

1p 33 Bij dieren maakt men onderscheid tussen nestblijvers en nestvlieders. Nestblijvers zijn meer afhankelijk van de ouder(s) dan nestvlieders.

Noem een eigenschap van de pasgeboren poesjes, waaruit blijkt dat katten nestblijvers zijn.

.......................................................................................................................................... WITTE VLIEG

1p 34 Witte vlieg kan veel schade veroorzaken aan gewassen. Vroeger werden deze insecten gedood met insecticiden. Tegenwoordig worden vaak natuurlijke vijanden van deze plaaginsecten gebruikt. Hoe heet deze manier van bestrijden met natuurlijke vijanden? A biologische bestrijding B chemische bestrijding C mechanische bestrijding

400011-1-824o 14 ga naar de volgende pagina

AARDAPPELEN

1p 35 Bij welke soort gewasbescherming hoort aanaarden? A biologische gewasbescherming B chemische gewasbescherming C mechanische gewasbescherming

1p 36 Consumptieaardappelen kunnen op de volgende manier worden ingedeeld: kooktype structuur toepassingen

vastkokend stevig koken, salades, ovenschotels, aardappelkoekjes

kruimig bloemig koken, bakken, poffen, frituren, stampotten, puree

zeer kruimig afkokend koken, stampotten, soepen, puree

Welk type aardappelen is het meest geschikt om frites van te bakken? A vastkokend B kruimig C zeer kruimig

0000-0000* 15 einde

1p 37 Voedingswaarde van aardappelen per 100 g. energie 355 kJ (85 kcal) eiwit 2,0 g

19 g koolhydraten waarvan suikers 1,0 g

0 g vet waarvan verzadigd 0 g voedingsvezel 3,0 g natrium 0 g

Joop eet 150 g aardappelen. Hoeveel gram eiwit krijgt hij dan binnen? A 2 g B 3 g C 150 g

2p 38 Kwekers proberen aardappelrassen te kweken met nog betere eigenschappen.

Kruis aan welke eigenschappen belangrijk zijn voor eetaardappelen en welke voor zetmeelaardappelen. Eigenschappen kunnen ook belangrijk zijn voor beide soorten aardappelen.

eigenschap eetaardappelen zetmeelaardappelenaardappelplant goed bestand tegen ziekten

lekkere smaak

hoge opbrengst per plant

400011-1-824o*