Land Kunst Krant 2014

Belevingsroutes EerselHilverkavelingBiesbosch MuseumEilandEcodorp BoekelLevende brugBuisse Heide Riels LaagHalvezolenlijn

www.landkunst.nl

noord-brabant

LandKunstKrant2014

Uitgave van bkkc

Redactioneel Land Kunst Krant 2014

et trots presenteert bkkc u de Land Kunst Krant 2014, boordevol mooie projecten in Noord-Brabant die u dit seizoen kunt bezoeken. Een levende brug in Bos-kant bij Sint-Oedenrode, het atelier van Henriette Roland Holst op de Buisse Heide in Achtmaal, Landkunst-werken aan de Maas tussen Empel en Grave en belevingsroutes in Vessem niet ver van Eindhoven; heel Brabant staat op de kaart.

Deze krant is het vervolg op de succesvolle eerste editie van vorig jaar. We brengen in de Land Kunst

Krant – die een jaarlijkse traditie wordt – initiatieven van partners samen en laten zien welke ontwikke-lingen er op stapel staan. De projec-ten zijn divers – literatuur, beeldende kunst, locatietheater, dans – maar hebben een aantal zaken gemeen: ze gaan over verbindingen tussen stad, land, cultuurhistorie en hedendaagse kunst. Ze vertellen over een gebied en de ontwikkelingen in dat gebied, ze reageren op de genius loci, de geest van de plek.

Bkkc – brabants kenniscentrum kunst en cultuur – is de provinciale steun-functie voor de professionele kunsten.

Het verbeteren van de ruimtelijke kwaliteit in Noord-Brabant is een van onze aandachtsgebieden. We zetten ons in om kunst en cultuur deel te laten uitmaken van infrastructurele kwesties, gebiedsontwikkelingen en vraagstukken over versterking van de regionale identiteit. Landkunst stimu-leert sectoren – natuur, cultuur, erfgoed, kunst – om gezamenlijk projecten te ontwikkelen die op ver-schillende manieren ingrijpen in het landschap. Bkkc speelt daarbij ver-schillende rollen, bijvoorbeeld als (mede)initiator of als adviseur op inhoudelijk, procesmatig en fi nan-cieel gebied. Er verandert veel; in de culturele sector, bij natuurorganisaties, in het bedrijfsleven en het maatschappelijk veld. Partijen moeten op zoek naar nieuwe samenwerkingsverbanden en eenmalige activiteiten maken meer en meer plaats voor lange-termijn-visies. Dat is niet altijd makkelijk, maar deze krant laat zien dat partijen ook in deze tijden van verandering de handen ineenslaan en mooie projec-ten weten te realiseren. Ik licht er graag twee voorbeelden uit. De komende jaren wordt een prachtig stadslandgoed ontwikkeld bij Kasteel

Stapelen in Boxtel waar de Paters Assumptionisten volgend jaar hun honderdjarig jubileum vieren. Het park wordt opengesteld voor publiek en ingericht als plek waar stilte, religie, kunst, bomen en natuur de hoofdrol spelen. Een ander mooi voorbeeld is Stads-boerderij Eyghentijds in Rosmalen, waar de familie van Wagenberg – eigenaar van De Jofrahoeve in Esch, al jaren een vaste Landkunstlocatie – een bijzondere ontmoetingsplaats creëert waar zorg, educatie, natuur, platteland en kunst samenkomen. In de krant leest u over deze Land-kunstontwikkelingen; initiatieven en ideeën die de komende jaren uitgezet worden, gebieden die u in de gaten moet houden. Daarnaast vindt u in-houdelijke en praktische informatie over tijdelijke exposities en perma-nente Landkunstwerken. Op de Land Kaart in het midden van de krant staat alles overzichtelijk vermeld. We nodigen u van harte uit om al deze bijzondere plekken in Noord- Brabant te komen bezoeken.

Mieke Prinse, bkkcJuni 2014

m

De nummers en letters bij de artikelen en in de agenda verwijzen naar de locatiegegevens op pagina 10 en 11.

landkunst

landkunst

landkunst

landkunst

Hilverkaveling | willem claassen

wat

Hilverkaveling

Willem Claassen

waar

De Hilver, landinrichtings-

gebied ten zuidoosten

van Tilburg tussen

Biest-Houtakker en

Haghorst

met wie

Dienst Landelijk Gebied,

Landinrichtingscommissie

de Hilver, provincie Noord-

Brabant, Waterschap de

Dommel, bkkc

wanneer

Oplevering juni 2014

De puzzelstukken van

Hilverkaveling –

een autonoom werk én

een ontmoetingplaats –

verbeelden het nieuw

gevormde landschap

door de landherinrichting

tussen 1996 en 2012.

Vanaf het kunstwerk

genieten de recreant en

de passant van een fraai

uitzicht over de Reusel en

haar ‘nieuwe’ bedding.

Meer informatie en de exacte locatie vindt u op www.landkunst.nl

2

nieuw

landkunst

colofon

Redactie en organisatie

bkkc

· Mieke Prinse, projectleiding

· Sandra Holleman, commu-

nicatie en advertentiewerving

Teksten

· Partners en bkkc

Foto’s

· Cover: Jak Peters, hok pok

nok (Landkunst in het

Leenderbos, 2013),

foto Koen Dijkman,

Bureau KD

· Daar waar geen fotograaf

wordt benoemd, partners en

bkkc

Grafisch ontwerp

· Steffen Maas, Rotterdam

Drukwerk

· Rodi Rotatiedruk B.V.

Noord-Scharwoude

Land Kunst Krant is een

uitgave van bkkc, Tilburg

Juni 2014, oplage 8500

www.landkunst.nl

www.bkkc.nl

23

4

A

3

Landkunst op de Buisse HeideDe aantrekkingskracht van het land-goed op natuur- en cultuurliefhebbers is nu nog even sterk als toen. De Herenkamer, de Angorahoeve en het atelier van Roland Holst zijn in oude glorie hersteld. Natuurmonu-menten zorgt voor behoud en herstel van het natuurgebied en beschermt de dierenpopulatie. Van zonsopkomst tot zonsondergang wordt het land-goed opengesteld voor wandelaars. Er zijn verschillende routes uitgezet,

vincent van goghhuisHet Vincent van GoghHuis is een levend kunstcentrum op de geboortegrond van één van de beroemdste kunstenaars uit de geschiedenis. Geen klassiek museum, maar een actieve belevingswereld, voor zowel kunstliefhebber als toerist. Met een prikkelende presentatie over het leven en werk van Vincent van Gogh. De vaste presentatie Vincent van Gogh – De wortels van een meester staat op zichzelf, maar vormt ook een opmaat voor de wisseltentoonstellingen. Het programma richt zich op kunstenaars van de 20e en 21e eeuw die zich lieten of laten inspireren door Vincent van Gogh. Op een steenworp afstand van het Vincent van GoghHuis staat de gerestaureerde kosterswoning uit de tijd van Van Gogh. Hier is een galerie gevestigd en ernaast staat een nieuw gastatelier waar kunstenaars uit binnen- en buitenland werken ‘in de geest van Van Gogh’. De resultaten daarvan worden in het Vincent van GoghHuis gepresenteerd.

incent van Gogh kwam er in zijn jeugd regel-matig om te wandelen in de bossen en op de heide. De inspiratie die de Buisse Heide hem bood, zien we terug in zijn latere schilde-rijen. Het echtpaar Henriette en Richard Roland Holst maakten er aan het begin van de twintigste eeuw een artistieke buitenplaats van. Ze ontvingen er tal van gasten uit de wereld van de politiek, kunst en literatuur.

waaronder de Gedichtenroute van Henriette Roland Holst.Langs deze Gedichtenroute organi-seren het Vincent van GoghHuis en bkkc in 2014 voor de derde maal Landkunst op de Buisse Heide. Heden-daagse kunstenaars en schrijvers maken van de heide opnieuw hun artistieke domein. Natuurlijk biedt de historie van deze bijzondere buiten-plaats volop inspiratie. Daarom ver-blijven de kunstenaars een tijdlang

als artist-in-residence in het atelier Roland Holst en de schrijvers in de Angorahoeve, waar Henriette Roland Holst veel van haar teksten heeft geschreven. Vervolgens maken de kunstenaars en schrijvers objecten die tijdelijk langs de gedichtenroute worden geplaatst.

· Landkunst op de Buisse Heide is te bezichtigen van 12 september t/m 2 november 2014, van zonsopkomst tot zonsondergang. · Startlocatie: Roosendaalsebaan 19, 4885 kc Achtmaal. · De wandelroute is verkrijgbaar bij het Vincent van GoghHuis/vvv Zun-dert. Tijdens de hierboven genoemde tentoonstellingsperiode is de route ook beschikbaar via de app brabant

vertelt (www.brabantvertelt.nl).

www.vangoghhuis.nl

koen broucke | bles, fok, does, teddy, bruintje

en zwartje (editie 2013)

foto marja van hassel

opening

‘landkunst op de

buisse heide 2012’,

atelier roland holst

thomas bakker | discipline (editie 2013)


V

Deelnemende kunstenaars: Paul den Hollander, Couzijn van Leeuwen, Jak Peters.Deelnemende schrijvers: Marjolijn van Heemstra, Kira Wuck. Het werk van Lucia Luptáková (editie 2012) is ook nog te bezichtigen.

simon kentgens | ‘instructies voor de buisse

heide’ (editie 2013)


denise collignon | het stilleven als archief

(editie 2013) foto marja van hassel

A

4

Een netwerk van beleving et project Beleef de Kempen, pilot Vessem, komt voort uit het dorpontwikkelingsplan Vessem. Vanuit dit project zijn er vijf nieuwe, duidelijk herkenbare wandelroutes ontwikkeld die de schat aan beziens-waardigheden en activiteiten, die al in Vessem aanwezig zijn, zichtbaar en beleefbaar maken voor de wandelaar. Routes die het aanbod van een typisch Kempisch landschap met beekdalen, bolle akkers, grafheuvels en een dorpskern met vele karakteristieke elementen verrijken. Dit verrijken doen ze doordat ze het totale aanwe-zige aanbod met elkaar verbinden. Maar ook door informatie te geven en verhalen te vertellen aan de wande-laar. De routes vertrekken vanuit vier verschillende startpunten in en buiten de dorpskern van Vessem, gemeente Eersel.

Diversiteit in belevingDe vijf routes zijn niet alleen verschil-lend in lengte en omgeving, maar ook in de manier waarop ze beleefd kun-nen worden. De ene meer informatief, de andere juist verhalend, maar altijd met de insteek om wandelaars wat extra’s te bieden waardoor ze later nog eens terug komen. De routes zijn op een innovatieve en toekomstbe-stendige manier te beleven door de speciaal hiervoor ontwikkelde app.

Trek je wandelschoenen aan en ‘Beleef de Kempen’!

Naast de app is er, voor de wande-laars die liever gebruik maken van kaartmateriaal, ook een belevings-kaart verkrijgbaar en zijn er markerin-gen aangebracht bij de interessante punten langs de routes. De wandelaar kan dus zelf kiezen op welke manier hij de routes wil beleven. Om het onderhoud en de continuïteit van de routes te garanderen, lopen de routes over het aanwezige wandelknoop-punten netwerk.

Hoog ambitieniveauDe ontwikkelde huisstijl, de bele-vingskaart, de informatiepanelen en de markeringen bij de interessante punten passen perfect in het Kempisch landschap en bij zijn karakteristieke elementen. Hiervoor heeft Atelier van

routekaart atelier van

asseldonk

pilot in vessem

H

informatiezuilen atelier van asseldonk

Levende Brug | roos terra en jaap dirk tump

wat

Levende Brug, Roos Terra &

Jaap Dirk Tump

waar

Bij Gasthuishoeve, in een

‘oksel’ van hulstkwekerij van

Eric van den Hurk, op de

kruising Liempdseweg –

Kremselen te Boskant (ge-

meente St. Oedenrode)

met wie Stichting Roois Landschap

en Rooise Boomkwekers,

gemaakt door de Natuur-

werkgroep van het Roois

Landschap o.l.v. hoepelma-

ker Fried van den Brand. In

opdracht van Euro Land Art.

wanneer Fase 1: Het wilgentenen

staketsel van de brug is

gebouwd, mei 2014

Fase 2: De struiken worden

geplant, najaar 2014

Fase 3: De struiken worden

gekapt, najaar 2020

Levende brug is letterlijk en

figuurlijk een fysieke, levende en

groeiende ratificatie van een

‘Landschaps Convenant’, dat

door lokale boomkwekers uit de

gemeente Sint-Oedenrode, de

gemeente Sint-Oedenrode en

Stichting Roois Landschap is

getekend. Met haar ene poot in

de kwekerij en met haar andere

poot in het bloemrijk grasland

verbindt de brug de grenzen tus-

sen economische, ecologische en

cultuurhistorische belangen.

Het staketsel van de brug is

gemaakt van wilgen die op

authentieke wijze worden ge-

vlochten. Aan de zijkanten

worden struiken geplant die na

5 á 8 jaar worden gevlochten

tot een vlechtheg. Traditioneel

vakmanschap in een hedendaags

jasje.


nieuw

Asseldonk uit Mariaheide zich ver-diept in de omgeving en een invulling gepresenteerd die het hoge ambitie-niveau van dit project waarmaakt. De markeringen zijn uitgevoerd als een soort grenspalen die van oudsher al voorkomen in deze omgeving. Deze vorm komt als symbool ook terug op de andere materialen waar-door de samenhang direct duidelijk is. Cortenstaal, beton en ongestreken papier zorgen voor de juiste uitstra-ling die past bij de contente mens, één van de iconen van Eersel.

Toppunt van belevingTijdens het project ontstond het con-tact met kunstenaar Hannie van den Bergh (Studio HB) die afkomstig is uit deze regio maar woont in Amsterdam.

Zij had het idee om de wandelaar de omgeving te laten beleven door men-sen te interviewen die leven, werken en recreëren rondom de Kleine Beerze, de beek die voor een deel meanderend langs Vessem stroomt en het landschap vormgeeft. Hannie van den Bergh heeft haar idee uitge-werkt tot acht prachtige, via de app te beluisteren interviews, die de wande-laar anders naar de omgeving laten kijken. Bij elk fragment is het moge-lijk een bijdrage of reactie toe te voegen die gedeeld kan worden via social media. Hierdoor is een nieuwe dimensie toegevoegd aan Beleef de

Kempen. De begeleiding van de ont-werpers is vanuit een samenwerking uitgevoerd door bkkc.

Het project Beleef de Kempen, pilot

Vessem is mogelijk gemaakt door de gemeente Eersel en subsidie van het sre-Leader in het kader van de gebiedsontwikkeling Kleine Beerze.

www.vessem.info

www.eerselwandelgemeente.nl

28

27

29

unst aan de Maas is een vorm van ‘Landkunst’; kunst in het landschap dus. Een mooie route voert je langs twaalf fascinerende kunstwerken. Je komt op mooie plaatsen langs de oevers of de direc-te omgeving van de Maas en geniet tegelijkertijd van bijzondere kunst. Een leuke, actieve manier om kunst en cultuur te beleven in het buiten-gebied tussen Empel en Grave. Vorig jaar vond de eerste editie plaats. Ruim 6.000 bezoekers hebben genoten van dit event. Afgaand op de hoeveelheid mensen die de route heeft opgehaald of gedownload én de vele enthousiaste reacties, was het een groot succes.

Kunst kijken aan de MaasActief en cultureel

Kunst aan de Maas biedt een unieke kans om kunst kijken te combineren met actief bezig zijn in een prachtige omgeving. De kunstwerken voegen iets toe aan het landschap en vertellen over het gebied. De route van zo’n 35 kilo-meter leidt langs kunstwerken die alle-maal geïnspireerd zijn op verhalen en de historie van het gebied en de Maas. Download de route via www.kunstaan-

demaas.nl en ervaar het zelf! We willen er een jaarlijks terugkerend event van maken dat zichzelf steeds overtreft. De deelnemende kunstenaars zijn uitge-daagd om het nog grootser en span-nender dan vorig jaar aan te pakken. Want, er valt iets te winnen! Bezoekers kunnen op de website stemmen op het mooiste kunstwerk. Kunstenaar Hans van Gerwen kreeg de vorige editie de meeste stemmen en won met zijn werk Schakel 304 een permanente plek in het gebied. Dit kunstwerk is binnenkort te bezichtigen op een prachtige locatie die we nog even geheim houden. Kunst aan de Maas, juni – oktober 2014.

www.kunstaandemaas.nl

In 2015 zal Luxor aan de Maas, een megakunstwerk van internationale allure in Megen verschijnen. Het is een project van Mater Mosa, een verbinden-de culturele biënnale langs 925 kilometer Maas in Frankrijk, België en Nederland, die in de zomer van 2015 voor het eerst zal plaatsvinden. De Bra-bantse kunstenaar Antoon Versteegde bouwt dan de beroemde Egyptische Tempel van Luxor na. Een enorme installatie gemaakt van alleen bam-boe en elastieken. Het initiatief Mater Mosa inspi-reerde hem om de beroemde tempel in het Egypti-sche Luxor op ware grootte te gaan bouwen. Niet aan de Nijl, maar aan onze eigen Maas, in Megen. Een enorm bouwwerk van 260 meter lang en meer dan 20 meter hoog blijft in 2015 de hele zomer het decor voor tal van culturele activiteiten.

http://matermosa.eu/nl/projecten2015/luxor/

hans van gerwen | schakel 304

maarten luijk | maaslands ooienvaarsdorp

Luxor aan de Maas

5


K

De zesde editie van de Internationale Architectuur Biennale Rotterdam vindt nog tot 24 augustus 2014 plaats in de Kunsthal in Rotterdam. De Nederlandse landschapsarchitect Dirk Sijmons is de curator.

Vanuit het perspectief van de landschapsarchitectuur kijkt iabr 2014 eerst naar wat stad en stedelijkheid eigenlijk is. Stad en landschap vloeien steeds meer in elkaar over en daarom onderzoekt iabr 2014 de relatie tussen stad en natuur. Hoe meer we daarvan weten, hoe meer houvast we hebben bij het ontwer-pen, plannen en besturen van onze complexe stede-lijke landschappen.

Een belangrijk onderdeel van de biënnale zijn de drie iabr projectateliers; Texel, Rotterdam en BrabantStad. Elk projectatelier is gekoppeld aan één van de drie subthema’s van iabr 2014 – urban by nature die de leidraad vormen van de hoofdtentoon- stelling: de relatie tussen stad en natuur in de aarde

een tuin (projectatelier Texel), het belang van de analyse van de stofstromen in het stedelijk metabolisme (projectatelier Rotterdam) en de noodzaak nieuwe

manieren te ontwikkelen om met de grote steden om te kunnen gaan in strategieën voor het stadsland-

schap (projectatelier BrabantStad). Het Projectatelier BrabantStad is een samenwerking van de iabr en de provincie Noord-Brabant, de gemeenten ’s-Her-togenbosch, Eindhoven, Tilburg, Breda en Helmond, en de Waterschappen Noord-Brabant. De iabr projectateliers worden door de iabr uitgevoerd als leadpartner in het rijksprogramma Regionale en Lokale Ontwerpdialoog van de Actie Agenda Architectuur en Ruimtelijk Ontwerp (aaaro) van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu.

BrabantStad is in feite een verstrooide stad, of beter, een stadslandschap. Deze tapijtmetropool vormt een even omvangrijk als bont mozaïek met vele vor-men van grondgebruik in hoge en lage dichtheden, met steden en dorpen, intensieve landbouw en veel kleine industrie en met veel natuur en water.

De ontwerpbureaus Architecture Workroom Brussel, Floris Alkemade Architect en lola Landscape Archi-tects hebben gewerkt aan alternatieve ontwikkel-modellen voor de tapijtmetropool. De traditionele ontwikkelmodellen zijn niet meer up-to-date door de gevolgen van de economische crisis en de energie samenleving. Hiervoor formuleerden de ontwerp-bureau’s zes ‘ontwikkelprincipes’. Deze principes en alle andere resultaten zijn onderdeel van de hoofd-tentoonstelling van iabr 2014.

Vanaf oktober 2014 start een reizende expositie door Brabant. Met een uitgebreide programmering wordt een beroep gedaan op de betrokkenheid van de Brabanders. Hoe wil je dat Brabant er in de toekomst uitziet en waar moeten wij volgens jou aandacht aan besteden? Meer informatie omtrent de randprogrammering via bkkc,

Frederiek Dijkstra/ [email protected]

www.bkkc.nl | www.iabr.nl

iabr 2014urban by nature

tapijt van brabantstad door tilburgs textiellab foto iabr

anton versteegde | olympische spelen, londen

in o

nt

wik

ke

lin

gC

25 E

Onder de titel Landlopers presenteert De Kwekerij deze zomer verschillende wandelingen in het Brabantse buiten-gebied. Tussen de bomen, in het open veld of aan de oever van een ven word je verrast door theater, dans, circus en muziek. Verrassende ingrepen, beelden en gebeurtenissen in het landschap grijpen in elkaar en vormen samen een eigenzinnig universum waarvan de wandelaar deel uitmaakt.

De Kwekerij maakt al meer dan tien jaar theater en dans op buitengewone locaties. Sloopwoningen, het terrein van een oude waterzuivering, een fabriekshal en het platteland waren eerder het decor voor voorstellingen van De Kwekerij. De poëzie van het landschap is niet slechts een omlijs-ting van de voorstellingen, maar is juist bepalend en sturend. Ze duwt de inhoud in onverwachte richtingen en verleidt zowel theatermaker als publiek tot een avontuur waarin met nieuwe ogen gekeken wordt.

De Kwekerij realiseerde al eerder theaterwandelingen in het Brabantse buitengebied, onder andere op uitno-diging van de Zomermanifestatie

Landkunst 2010. Onder de titel De Boer

op kwamen theater, dans, beeldende kunst en natuur bij elkaar in een bijzondere totaalbelevenis op het schilderachtige platteland van Esch. In 2012 vond de tweede editie plaats op het platteland rondom een biolo-gische varkenshouderij in Rosmalen.

Het buitengebied eist een andere aanpak dan stedelijke locaties. De natuur is leidend, uitgestrekter, ruwer, eigenzinniger en vooral on-voorspelbaar. Al deze factoren zijn essentiële medespelers. Het onge-dwongen karakter van een actieve wandeling, het genieten van de buitenruimte en de stilte openen de zintuigen en laten je het landschap op een bijzondere manier beleven.

Dit jaar wordt Landlopers ook aan-geboden aan diverse bedrijven, instellingen en conferentiecentra. De wandeling zou een mooie afslui-ting kunnen zijn van een zakelijke bijeenkomst. Of juist een inspireren-de start voor een dag van vergaderen, trainen of team-builden.

www.dekwekerij.nl

Artists in Residence Adriaans

artists in residence foto: james van leuven

6

De Kwekerij presenteert:LandlopersHet landschap van de verbeeldingwandelen, kijken, stilstaan, stil zijn, luisteren, beleven, ontdekken,

verwonderen, doorlopen, achterblijven, dwalen en verdwalen.

Ochtendgebed

Alle dag liefde voor de levende natuur

Hooglied vooraf aan de kunst

Niet denken, straks kunst

L.A. Adriaans

Vaaggrondkunst | cultuur | natuur

In het buitengebied van Veldhoven, aan de rand van de vroegere dorps-kern Oerle in het gehucht ’t Vlutte-ke, presenteert Vaaggrond van 25 december t/m 4 januari voor de zevende keer een jaarlijks terugke-rende winterexpositie. De activitei-ten vinden plaats op een bos/tuin-perceel omgeven door bos en akkers.

Vaaggrond speelt in op de geschiedenis van dit gebied. De naam Vaaggrond verwijst naar de lokale archeologische vorstvaaggronden. In het verleden werden er op deze arme gronden geboerd, akkers bewerkt, bosbouw gepleegd, pape-gaaien opgevangen, gerecreëerd en in grond gespeculeerd. Nu werkt de tuinman er die de natuur naar zijn hand probeert te zetten.

Kunstenaars reageren op de van oudsher vage gronden door de vruchtbare humuslaag, het klimaat en de functies van het perceel te ge-bruiken voor hedendaagse creatieve en artistieke activiteiten. Het gaat om werk dat winterse weersinvloe-den kan doorstaan en een interactie aangaat met cultuur en natuur.

Vaaggrond vormt een ontmoetings-plek waar een wisselend samenge-stelde groep kunstenaars praat met buurtbewoners over de geschiedenis en de culturele achtergronden van deze buurt. De afgestudeerde auto-noom beeldend kunstenaars, vorm-gevers, fotografen, (video)perfor-mers, schrijvers en musici opereren op ondernemende wijze. Vaaggrond is het resultaat van hun gezamen-lijke investering en activiteiten.

Tijdens de expositie worden er drie keer per dag rondleidingen ver-zorgd. Bezoekers kunnen op deze wijze kennis maken met kunst, cultuur, natuur.Expositie: 25 december 2014 t/m 4 januari 2015 | 11.00 t/m 17.00 uur | Kleine Vliet 1d, 5507 px Veldhoven | www.vaaggrond.nl

leon adriaans

op het Sterrenbos, gelegen in het Bossche Broek ten zuiden van ’s-Herto-genbosch, is sinds een jaar de ‘Artists in Resi-dence Adriaans’ gereali-seerd. Een project waar-bij kunstenaars, vanuit diverse disciplines en met belangstelling voor de landelijke cultuur en het landschap, voor een bepaalde periode op uit- nodiging kunnen wonen en werken. Aansluitend kunnen de tot stand ge-komen werken van de betreffende kunstenaar worden gepresenteerd aan het publiek.

In de monumentale boerderij op het Sterren- bos woonde en werkte de kunstenaar Leon Adriaans (1944–2004). Het was voor Adriaans essentieel in de natuur te kunnen zijn. Hij liet zich er door inspireren. Zijn werk is permanent te zien in onder andere het Noordbrabants Museum te ’s-Hertogen-bosch.

Het atelier van Leon Adriaans is – mede door de betrokkenheid van Stichting Brabants Landschap – behouden

gebleven voor toekom-stige generaties en is op afspraak opengesteld voor publiek. Regelma-tig wordt het atelier be-zocht door geïnteres-seerden, waaronder groepen scholieren in het kader van kunstpro-jecten.

In het Bossche Broek worden nieuwe wandel-/ fiets-/ vaarroutes ont-wikkeld. Voor de vaar-routes kan gebruik ge-maakt worden van de opstapplaats bij het nieuw gebouwde ge-maal, waardoor het Sterrenbos per boot be-reikbaar is vanuit de stad.

Het Bossche Broek is onlosmakelijk verbonden met de verdedigings-werken van de stad. De waterhuishouding van het gebied was daarop ingericht. In het land-schap zijn daarvan nog duidelijke sporen terug te vinden. Het gebied grenst aan het stads- centrum van ’s-Herto-genbosch waardoor, sinds het besluit het on-bebouwd te laten, een unieke relatie tussen stad en land is ontstaan.

30

D

F

Het Groene Woud zoekt in landkunst (land art) een eigen en vernieuwen- de manier om het buitengebied te beleven. In het gebied tussen Eind-hoven, Tilburg en Den Bosch zijn veel mooie werken te bezoeken. Groots zijn Huize Moeren-

burg en Waterpaviljoen in Moerenburg te Tilburg. In Sint-Oedenrode staat een spannende uitkijk-toren, Observatorium geheten (Boskantseweg/ rondweg), en vlakbij aan de Liempdseweg (hoek Kemselen) gaat een kunstvlechtwerk Levende Brug groeien als symbool voor de samen-werking van boomteelt en het Roois Landschap. Vanuit station Den Bosch kunt u de Ont-

snappingsroute nemen door de plantennamen

Voor de zevende keer wordt er in Diessen een geweldig evenement georganiseerd: LandArt-Diessen – een tentoonstelling met landschapskunst – dat gepresenteerd gaat worden in het gebied rond de rivier de Reusel en het Turkaa bos. Gerenommeerde kunstenaars worden uitgedaagd te werken met bio-based materiaal dat ontwikkelaars en producenten van de bio- based industrie beschikbaar stellen. Zo ontstaat er een duurzaam kunstwerk. Met het jaarthema Boeiende

beelden belooft het ook dit jaar weer een inspirerend evenement te wor-den. Tevens is er een paviljoen waar de nieuwste bio-based producten worden gepresenteerd door de pro-ducenten. Hier worden ook presenta-ties en workshops gehouden. Reser-veer alvast een datum in uw agenda om de prachtige kunstroute van vier kilometer te gaan lopen en alle kunst-werken te komen bewonderen.

U bent van harte uitgenodigd! Het bezoek

aan LandArt is gratis en begint bij het

paviljoen aan de Molenstraat 17a te

Diessen. LandArt-Diessen ligt in het Hart

van Brabant, op een half uur rijden van

Den Bosch, Eindhoven en Breda. De expo-

sitie is open van 6 september tot en met

21 september 2014, dagelijks van 8.00

uur tot 20.00 uur.

www.landartdiesen.nl

LandArt-Diessen 2014inspirerende wandeling met landschapskunst

thea van vliet | a place to be

Landkunst, echt iets voor Het Groene Woud

martijn engelbregt | ontsnappingsroute

als wegwijzer naar Het Groene Woud te volgen. In Schijndel kunt u uw karakter herkennen in een boom in het Boom-

kompas en wellicht vindt u De Glazen Boerderij op de markt alhier ook landkunst? Een mooie plek voor een pauze. In Boxtel is de betekenis van De Dommel en samenspel van water en oer verbeeldt met het werk Oerbank. Landgoed Velder te Boxtel is met het sterrenbos op zich ‘landkunst’; hier zijn enkele werken te bezoe-ken. Bovendien kunt u op diverse plaatsen een tentoonstelling van enkele Observaties van buitenlandse kunste-naars gaan bezoeken. Kortom, alle reden voor een fietstocht. Onder de naam Euro

Land Art verkent het Streeknetwerk Het Groene Woud (gemeen-ten, provincie en organi-saties) de inbreng van land art met drie andere Europese regio’s in Frankrijk, Duitsland en Kroatië. Dat leidt tot nieuwe ideeën. Zoals de idee om kunst en kennis bij elkaar te brengen en jonge kunsten kennis- zzp’ers te laten werken aan lokale vragen: Garage Rural.e genoemd.

Heeft u een vraag, of wilt u aan de slag met jonge professionals in ‘kunst en kennis’? Dan biedt Het Groene Woud u een ingang.

Een overzicht van alle wer-

ken, toelichting, locaties,

routetips vindt u op www.

eurolandart.nl. Hier vindt u

ook nieuws over de ten-

toonstellingen in 2014.

solidpack opera house | jan doms

Het Waterpaviljoen in Landschaps-park Moerenburg bij Tilburg doet verstillen en verrijkt het aanwezige water. Een wandelende meditatie door het labyrint van druivenplan-ten bij Winery & Herbs in Schijndel geeft inzicht in je levenspad. De Tuin

van Taal bij het natuurtheater van Oisterwijk verbeeldt de synergie tussen natuur en cultuur. Daar waar de negen dreven samenkomen op Landgoed Velder in Liempde wordt in het gelijknamige kunstwerk res-pect getoond voor de mystieke plek.

Het zijn slechts enkele voorbeelden van de veertien Landkunstwerken die permanent te zien zijn in Het Groene Woud, het Nationaal Land-schap tussen de steden Eindhoven, Tilburg en ’s-Hertogenbosch. Het Groene Woud beslaat 35.000 hectare: 7500 hectare natuurkern bestaande uit bossen, moerassen, vele populieren en heide, omringd door fraaie dorpen, rijk aan cultuur-historie en waardevol landschap. Het Groene Woud is met recht een Landschap van Allure.

Landkunst ondersteunt de schoon-heid en natuurkracht van Het Groe-

7

euro land art

irene fortuyn | waterlabyrinth, tilburg

Landkunst brengt de mystiek vanHet Groene Woud tot leven

ne Woud. Het zien van een fraai kunstwerk in ochtenddauw, volle zon, stromende regen of scheme-ring kan een welhaast mystieke ervaring zijn, die een extra dimen-sie geeft aan de beleving van Het Groene Woud.

Stichting Streekhuis Het Groene Woud zet zich in om natuur en cultuur duurzaam te verbinden en steeds meer mensen het gebied bewust te laten beleven, nu en in de toekomst. In dit licht is Landkunst van grote waarde. Landkunst scherpt de geest in het nieuwe denken over natuur, duurzaamheid en leefbaarheid en helpt in het nadenken over de toekomst van Het Groene Woud, waarin natuur, mens en economie met elkaar in harmonie zijn.

www.hetgroenewoud.com

www.eurolandart.nl

Vluchteling/Vreemdeling thematisch tweedaags cultureel fietsevent bels lijntje 2014Op 13 en 14 september staat het tweedaags cultureel Fietsevent Bels Lijntje tussen Tilburg en Turnhout op het programma. Het programma wil een her-beleving bieden van de rol die het Bels Lijntje speel-de bij de vluchtelingenstroom tijdens WO I. Het programma is informatief, onderhoudend, ver-rassend, veelzijdig, ontspannend, luchtig en soms werkelijk ‘confronterend’. Op eigentijdse wijze wordt invulling gegeven aan de geschiedenis met onder andere theater, muziek, zang, poëzie, foto’s, film en beeldende kunst.

Vanuit Nederlandse zijde hebben tal van organisa-ties als Stadsmuseum Tilburg, Theaterproducties De Kwekerij, Forum Kunst en Cultuur, Theater-collectief Eelt en individuele kunstenaars, musici en artiesten hun medewerking toegezegd. Vanuit Turnhout wordt met de partners Stad Bureau Toerisme en Cultuurhuis De Warande volop mee-gewerkt aan het doen slagen van dit culturele fietsevent.

Er zal een mix plaatsvinden van Nederlandse en Vlaamse artiesten/groepen en van muzikale, thea-trale en literaire optredens. In het programma wordt ruimte gemaakt voor zowel professionals als amateurs. In het participatieprogramma dat De Kwekerij aanbiedt transformeren honderden deel-nemers in spelers.

In 2014 wordt WO I ‘de Grote Oorlog’ herdacht. Om die reden is gekozen voor het thema vluchteling/vreemdeling. De vluchteling van toen en van van-

daag, de vreemdeling in zijn algemeenheid. Het Bels Lijntje is historische grond, want voor tien-duizenden Belgische vluchtelingen was het de vluchtweg om zich in 1914 in veiligheid te bren-gen. Ze vonden onderdak in Tilburg.

De ‘Grenzhochspannungshindernis’ zoals de Duit-se bezetter die aanlegde en wat in de volksmond de ‘dodendraad’ werd genoemd, is een onheil-spellend reliek. Een erfenis uit de geschiedenis zoals dit helaas ook vandaag de dag op tal van plaatsen in de wereld opnieuw, nog steeds, zijn tol eist. Want honderd jaar later zien we dagelijks nieuwe, andere vluchtelingenstromen zich ver-plaatsen over de wereld. Het leed is van alle tijden. We vragen alle uitvoerende kunstenaars en musici op eigen wijze de verbinding te leggen tussen ver-leden en heden in hun artistieke performance.

www.belslijntje.com

bels lijntje

streekhuis het groene woud1 14 16 18 21 27 32 14 18 20

G

B

eghels Buiten wordt een prachtig woongebied. Je woont er in Brabantse buurtschappen midden in het groen. Maar al vanaf 2010 biedt het gebied ruimte aan één van de grootste Landkunsttentoon-stellingen van Nederland. Tien inter-nationaal gerenommeerde kunste-naars tonen er hun werk. Zij lieten zich inspireren door het landschap, de omgeving en de veranderingen in Veghels Buiten.

Imposante kunstwerken De kunstwerken vertellen het verhaal van het gebied. De schoonheid, de geschiedenis en de verandering. Het thema van de tentoonstelling is dan ook: transformatie naar de toekomst. Dat heeft verrassende ontwerpen op-geleverd: van een openluchttheater, een reusachtig varken dat jongleert met aardbeien en een spiegel zo groot als een bioscoopscherm, tot aan een tijdloze fontein en een ge-

tjep | van maaiveld tot goot en nok

V

florentijn hofman | aardbeivarken

8

Landkunst in Veghels Buiten

Van 30 augustus t/m 30 november presen-teren de Academie akv|St. Joost, het Bies-bosch Museumeiland, Staatsbosbeheer en bkkc de buitenexposi-tie Werk in Uitvoering in de polder Pannenkoek en de Jantjesplaat in Nationaal Park de Biesbosch. Kunste-naars Joost Adriaanse, Mischa Doorenweerd, Tim Hoefnagels, Roman Pankonin en Josua Wechsler worden uitgenodigd nieuw werk te maken voor dit prachtige gebied in ontwikkeling.

BewegingDe polders rondom het

Biesbosch Museumeiland

kennen een even bewogen

als rijke geschiedenis. Het

landschap is al eeuwen

onderwerp van het vaak

Landkunst in de Biesboschharde spel tussen water

en natuur. Het Program-

ma van Ruimte voor de Rivier, dat net voor de

eeuwwisseling werd inge-

zet in dit gebied, bracht

in een kort tijdsbestek een

essentiële verandering in

dit gebied, namelijk de

feitelijke ontpoldering en

de omvorming tot een

nieuw natuurgebied.

Nu, lente 2014, worden

de vele hectaren van de

grote Noordwaard herin-

gericht. In 2015 is het

grondig vernieuwde Bies-

bosch Museumeiland

klaar. Het museum heeft

dan ook gelegenheid zijn

collectie te verbinden met

eigentijdse kunst. Het

museum ligt dan ingebed

in een volstrekt andere

omgeving.

ExpositieDe expositie Werk in Uitvoering beoogt een

prelude te zijn op deze in-

grijpende fysieke omwen-

telingen. Kunstenaars

worden uitgenodigd hun

visie te geven op de ver-

anderingen in dit gebied

en om hun verbeelding te

laten werken. Zij krijgen

de opdracht de kwaliteit

van de omgeving, die nu

opnieuw door mensen-

handen is gevormd, te

verbeelden. Het zijn tijde-

lijke kunstwerken, bij

voorkeur opgebouwd met

het materiaal uit de di-

recte omgeving. De

kunstwerken fungeren

niet als pleitbezorgers

van veranderingen maar

kiezen positie en vormen

daarmee een referentie-

punt voor de beschouwer:

wat gebeurde er hier, hoe

kun je kijken naar het

landschap of ook, welke

gevolgen hebben de on-

ophoudelijke menselijke

ingrepen in dit gebied

voor de natuur en haar

bewoners, de mensen, de

flora en de fauna. De

kunstwerken worden ver-

bonden met de bestaande

wandelen fietsroutes.

Meer informatie vindt u op www.landkunst.nl. Daar kunt u ook lezen over het project Zicht op de Noordwaard, waarbij vier kunste-naars landschaps-kunstwerken maakten die een plek hebben kregen in de Brabantse Biesbosch.

Deelnemende kunstenaars: Frank Havermans, Andreas Hetfeld, Flo-rentijn Hofman, Simon Kentgens, Doornroosje (Hélène Rosenmöller en Elsbeth Doorenbos), Hans van Lunteren, Hester Pilz, Rob Plattel, Tjep (Frank Tjepkema) en Ralf Witthaus.

Er is een prachtig fotoboek gemaakt van de tentoonstelling Landkunst in Veghels Buiten. Dit 76 pagina’s tellende Kunstboek is te koop bij

de boekhandels in Veghel en te bestellen bij de gemeente Veghel, voor

€ 24,95 (plus € 7,- verzendkosten bij online bestellen).

Meer informatie: www.veghelsbuiten.nl

Kunst en Bomen 2014 in Oisterwijk honderd kunstenaars maken kunst in honderd bomen

In Oisterwijk is op zondag 25 mei Kunst en Bomen 2014 van start gegaan. De kunstmanifestatie duurt tot eind oktober. Honderd kunstenaars uit Nederland en andere Europese landen zijn uitgenodigd kunstwerken te maken in honderd bomen.

Kunst en Bomen wil natuur en kunst tot een geheel smeden op deze kunstzinnige plek in een lommerrijke natuur. De bomen en kunstwerken zijn door middel van gratis wandelen fietsroutes met elkaar verbonden. De manifestatie wordt voorzien van een flankerend programma, waaronder een stadsdichtersfestival, poppentheater, wagenspel, muziek en dans en een Bomencafé. Tijdens de kunstmanifestatie worden er meet and greets met de kunstenaars georgani-seerd. Een catalogus in het Nederlands en Engels vertelt het verhaal van de kunstenaars, hun kunst en de bomen waarin de kunst is bevestigd.

De kunstmanifestatie is geheel door vrijwilligers georganiseerd. Met dit evene-ment wordt ingehaakt op de precies een eeuw oude relatie tussen natuur en kunst in Oisterwijk. In 1914 vond voor de eerste keer in de Oisterwijkse bossen een openluchtspel plaats. Natuur is tot op de dag van vandaag een belangrijke economische factor in Oisterwijk. Het acht eeuwen oude stadje heeft daarnaast naam gemaakt als plaats waar professionele kunst op een laagdrempelige manier bij het grote publiek onder de aandacht wordt gebracht.

De honderd bomen zijn geselecteerd op historie, soort, bijzondere groeiwijze en situering. De bomen staan in de natuurgebieden, de buitengebieden en de bebouwde kommen van Oisterwijk, Moergestel en Heukelom. Deze drie dorpen vormen samen de gemeente Oisterwijk. Behalve met kunst beoogt Kunst en

Bomen 2014 de bezoekers in contact te brengen met bomen, de koningen van de natuur. Het bijzondere evenement is georganiseerd door een werkgroep waarin de meeste maatschappelijke geledingen zijn vertegenwoordigd, zoals Natuurmonumenten, de scholen, het toeristisch bedrijfsleven, culturele- en vrijwilligersorganisaties. De wandelen fietsroutes langs de bomen met de kunstwerken zijn op verschillende adressen in het centrum van Oisterwijk en Moergestel verkrijgbaar.

www.kunstenbomen.inoisterwijk.nl lobke burgers | kraaimars - de tweede rust

urs pfannenmuller | uitkijk op het landschap foto agnes van noorloos

susan dona | connection foto paul spapens

maaide weg dwars door landerijen en maisvelden.

Tijdelijk en permanent De Landkunsttentoonstelling in Veg-hels Buiten was bedoeld als tijdelijke tentoonstelling, maar de meeste kunstwerken staan er nog steeds. Van de tien kunstwerken zijn er twee door de tijd vergaan. Een paar kunst-werken houden ook in de toekomst een plekje in het woongebied.

Kunstroutefolder Langs de verschillende kunstwerken voert een wandelen fietsroute van ongeveer zes kilometer. De route en meer informatie over de kunstwerken staan in de gratis kunstroutefolder, verkrijgbaar bij het Uitpunt aan de Markt in Veghel en bij het gemeente-huis. Pak de fiets of trek je wandel-schoenen aan, haal de kunstroutefol-der en ga deze unieke tentoonstelling bekijken! De route is ook opgenomen in de app brabant vertelt.

26

H

I

Landkunst in de BiesboschBiesbosch Museumeiland en omgeving, Werkendam

BREDA

BIESBOSCH

TIL

Land Kaart

Martijn Engelbregt, Ontsnap-pingsroute Bossche Broek, ’s-Hertogenbosch

Winterexpositie VaaggrondBuitengebied Veldhoven




Sannah Belzer, WatermerkVlijmen, Biessertpolder/A59

Paul de Kort, De Wassende Maan Bandijk, Werkendam

Jeroen Hoogstraten, Panora-matafel Bandijk, Werkendam


Lucia Luptáková, Meanwhile in the woods... Oude Buisse Heide, Achtmaal

Carmela Bogman, Woeste Stilte Bossche Broek, Vught

Willem Claassen, Hilverkave-ling Hilver, tussen Biest- Houtakker en Haghorst

Veghels Buiten Simon KentgensDe Spiegel

Veghels Buiten Frank Havermanskapkar/gbt-3s

Kunst en Bomen 2014Oisterwijk

LandlopersTilburg en het Brabantse buitengebied

LandArt Diessen Reuseldal en Turkaabos, Diessen

De activiteitenagenda vindt u op de achterpagina. Exacte locaties van (semi)permanente werken vindt u op www.landkunst.nl

in ontwikkeling

tijdelijke

projecten

BURG

Veghels Buiten Ralf Witthaus Kunstweg

Veghels Buiten Tjep Van Goot tot Nok

10

Stadslandgoed Stapelen, Boxtel

HalvezolenlijnVan Raamsdonk tot ’s-Hertogenbosch

Gebiedsontwikkeling en Landkunst in de Peel

Kunsttoepassing NatuurbruggenOss en Leende

Roos Terra en Jaap Dirk TumpLevende Brug

Beleef de KempenAtelier van Asseldonk Informatiezuilen

Beleef de KempenStudio HBDwaallandschap

Stadsboerderij EyghentijdsRosmalen

Landkunstmanifestatie in RielsLaag (2015)Goirle

Ecodorp Boekel

Artists in Residence Adriaans, Bossche Broek, ’s-Hertogenbosch

dertien hectare (2015)Heeswijk-Dinther

Landkunst op de Buisse Heide, Achtmaal

Cultureel Fietsevent Bels Lijntje, Tussen Tilburg en Turnhout

Kunst aan de Maas Buitengebied tussen Empel en Grave

Mozaïek Brabant (onder-zoeksresultaten IABR) Den Bosch | Eindhoven | Tilburg | Breda | Helmond

1 2 3 4 5 6 7

26 26 26 26NML

RQ

K

27 28 29 30

P

J

I

F

G

H

DE

A B C

679

8 10

13

11

122

A

C

C F

R

B

H

TIL

Urs Pfannenmüller, Uitkijk op het landschap De Hilweg, Werkendam

Frank Halmans, (Her)huisves-ting Polder Pannekoek, Wer-kendam

Frank Halmans, Rustplaats voor vogels De Hilweg, Wer-kendam

Auke van der Heide/Jan Wes-sendorp, De emmer van toen... Binnenbandijk, Bergen op Zoom

Edward Geluk, De Traan2e Hoogerwaardseweg, Woensdrecht

Marius Boender, De WachterOostdijk, Willemstad

Irene Fortuyn, Waterlabyrinth Moerenburg, Tilburg

Nienke Korthof, LDD Oude Bosschebaan, Biezenmortel

Lucas Lenglet, Uitkijktoren rond door recht Boskantse-weg, Sint-Oedenrode

Frank Havermans, Observatorium Dommel, Sint-Oedenrode

Bram Braam: Occupied Spaces Landgoed Velder, Liempde

Kees Wevers, Droomtijd van de raaf Kasteel Nemerlaer, Kasteellaan 2, Haaren

Margriet Kemper, In de schaduw van de taal Natuur-theater, Gemullehoekenweg 147, Oisterwijk

Mariëlle Lapidaire, Het Boomkompas Structuurweg, Schijndel

Willem Claassen, De Maas-arm Maasdijk, Keent

Roberto Ruggiu, Project voor de PeelrandbreukHeiakker, Deurne

Roberto Ruggiu, Intending White Ravenstein

Veghels Buiten Andreas HetfeldDe Groene Ontmoeting

Veghels Buiten Florentijn HofmanAardbeivarken

Veghels Buiten Hans van LunterenIJkplaats

Veghels Buiten Hester PilzHier begin ik...

(semi) permanente kunstwerken

Hans van GerwenSchakel 304 Nabij Maren-Kessel

BURG

EINDHOVEN

DEN BOSCH

KAMPINA

grote peel

11

Biologische varkens-boerderij De Jofrahoeve, Esch

NAR routes Veghel | Oss | Eindhoven |Son en Breugel

Hester Pilz en Marten GroenOerbank, Waterschapshuis De Dommel, Boxtel

8 9 1011

12 13 14

26 26 26 26 25 24

23

31 32 33

15

16

17

18

19

20

21

22

C F

5

K

14

M

N

C

23

2829

D

C

P

E

E N33

L

33

26

33

33

17 1627

21

31 32

18

19

20

4

I

J

G

1

3

C

25

Q

30

2224

13

App brabant verteltBrabant vertelt. Over die mooie oude boerderij in het centrum van het dorp. Over dat ene kunstwerk langs de snelweg. Of over het ontstaan van het landschap. Elke fiets- en wandel-route in deze gratis app heeft zijn eigen verhaal. Met gedichten, gelui-den, beelden en animaties nemen we je mee op reis door de vele verhalen die Brabant rijk is. De thema’s van de routes zijn divers. Verhalen over stad en land, over kunst en cultuur en over erfgoed en histo-rie. Samen ontdek je de mooiste plek-ken en verhalen van Brabant.Goed om te weten: je kunt de routes thuis downloaden, zodat je verder geen internet nodig hebt. Bovendien laat de app je zien waar je kunt parke-ren, waar de bezienswaardigheden op de route zijn en waar je even lekker kunt pauzeren met een kopje koffie. Download de app via google play of app store en ga samen op pad!

Nieuwe routesBrabant vertelt bevat routes door heel Brabant en er komen regelmatig routes bij. Zo zijn onlangs de nar (Nieuwe Arcadische Route) routes Doden-en godenlandschap Paalgraven

en nar Blixembosch Eindhoven en nar Ekkersrijt Son en Breugel ontwikkeld.

Het zijn avontuurlijke gps routes die je een nieuwe kijk geven op het snel-weglandschap van het Brabantse deel van de a50. Hieronder leest u meer over de nar route Doden-en Goden-

landschap Paalgraven bij Oss en de nar routes nar Blixembosch Eindhoven en nar Ekkersrijt Son en Breugel.

Uw route in de app brabant vertelt?Bkkc heeft als missie het zichtbaar maken van de waarde van kunst en cultuur. Door de app brabant vertelt

NAR routesgps routes in het snelweglandschap

foto koen dijkman, bureau kd

In Noord-Oost Brabant slingert sinds 2005 het nieuwe deel van de snelweg a50, tussen Oss en Eindhoven, zich een weg door het landschap. Nieuwsgierig geworden wat er zoal verborgen ligt achter de enorme geluidsschermen en anonieme bedrijventerreinen, die je met hoge snelheid voorbij raast? Trek dan je wandelschoenen aan en ga het snelweglandschap ontdekken. Dit kan met je smartphone met de nar routes, die je verleiden de verborgen verhalen van de streek te leren kennen. Want er is veel te vertellen over vorsten-graven, grafheuvels, urnenvelden, pelgrims-routes, houtwallen, beekdalen, industrieparken en bijzondere woonwijken. De routes zijn te downloaden via de app brabant vertelt (zie hier-boven).

Doden- en Godenlandschap Paalgravennar staat voor Nieuwe Arcadische Route. Het zijn gps struinroutes in het snelweglandschap van de a50. De nar route Doden-en Godenlandschap Paal-

graven is gelegen rondom een verborgen parel;

het archeologisch monument Paalgraven bij de gemeente Oss. Je kunt in principe starten waar je wilt, maar parkeren is handig bij de Slabroekse-weg aan de rand van natuurgebied De Maashorst. Je zult zien dat rond de grafheuvels in dit gebied, dat bekend staat als Zevenbergen, een klaverblad is aangelegd als verbinding tussen de a50 en a59. De heuvels zijn daarbij archeologisch onderzocht. De site is sinds kort te bezoeken en je smartphone wijst je de weg, met de app brabant vertelt. Een unieke cortenstalen wandelbrug ontworpen door kunstenaars Kiki van Eijk en Joost van Bleiswijk uit Eindhoven, faciliteert een directe verbinding tussen Paalgraven en De Maashorst. De wandel-brug is het eerste onderdeel van een netwerk van zogenaamde landschapsprotheses. Dit zijn hulpmiddelen – overstapjes voor omheiningen, vlonders, bruggetjes – die het wandelaars en fietsers mogelijk maken diep door te dringen in het landschap.

Ekkersrijt – BlixemboschDe nar routes Blixembosch Eindhoven en Ekkersrijt

Son en Breugel zijn gesitueerd rondom de bijzondere Eindhovense wijk Blixembosch en het industrie-park Ekkersrijt bij Son en Breugel, dat we alle-maal kennen van Ikea. Hier heeft het snelweg-landschap een geheel andere uitstraling. Deze nar route, die je ook in twee rondjes kunt lopen, start je bij Ikea. Vandaar voeren schrijver Rob van Kranenburg en kunstenaar Bas van den Hurk je al pratend over de meubelboulevard en het kantoor-landschap. Hun cultuurkritische beschouwingen zijn ingegeven door de hoge dynamiek van con-sumptie en werkplekken, die de geest van de tijd weergeven. De verborgen kunstwerken die je tegen zult komen vormen een herkenbare maar

kiki van eijk en joost van bleiswijk |

voetbrug nar - prothese paalgraven

soms confronterende spiegel van recente tijds-beelden. Aan de andere kant van de a50, achter een hoge geluidswal ligt de woonwijk Blixembosch. In de woonwijk word je meegenomen via de ogen en ervaringen van Joshua, een opgroeiend kind in Blixembosch. Deze wijk is zichtbaar geïnspireerd op bouwstijlen uit vele landen en kent zelf ook een lange Brabantse geschiedenis met het oprichten van de Philipswijk als een hoogtepunt.Twee routes om je te helpen stil te staan bij he-dendaagse ontwikkelingen die ons allen aangaan en dagelijks raken, maar waar we zo vaak aan voorbij gaan.

nar is een onderdeel van het project ‘Kunst aan de a50’. Een initiatief van de gemeente Veghel dat uitgroeide tot een grootschalig kunstproject waarin wordt samengewerkt door de acht a50 gemeenten, de provincie Noord-Brabant, rws, skor en bkkc. Bkkc voert de projectleiding in opdracht van Stichting Kunst aan de a50. Het project is financieel mede mogelijk gemaakt door een bijdrage van bng Cultuurfonds. Meer informatie? Neem dan contact op met Netty van de Kamp ([email protected]).

verbinden we kunst en cultuur met erfgoed, recreatie en natuur. We bundelen de vele prachtige routes in Brabant, die we gezamenlijk promo-ten. Wilt u uw bestaande route opne-men in de app of een nieuwe (kunst)route ontwikkelen? Neem dan contact op met Eefje Sperber ([email protected]).

www.brabantvertelt.nl

www.bkkc.nl/brabantvertelt

Ga je mee op pad?

paul de kort | de wassende maan


6

33

33

De Peelgebiedsontwikkeling en landkunst

Bkkc zoekt proactief naar mogelijkhe-den om kunst en cultuur te integreren in de inrichting en het gebruik van de openbare ruimte om zo de ruimtelijke kwaliteit te versterken en een bijdra-ge te leveren aan duurzame ontwik-kelingsconcepten. We ontwikkelen pilotprojecten die laten zien welke meerwaarde cultuur genereert bij gebiedsontwikkeling en welke kansen er voor makers liggen in diverse maatschappelijke sectoren.

Een van die projecten is gericht op de Peel, een gebied met enerzijds prach-tige dorpen en natuur, maar ook met de hoogste veedichtheid van Europa.

Vanuit de relatie stad/platteland willen we samen met partners, waar-onder het Peelnetwerk en dlg, een meer jaren durend programma ont-wikkelen. Dit gaat over de invloed van voedsel op de cultuur, de inrichting en het functioneren van ommeland en stedelijke structuren in de regio Noord-Oost Brabant, de Brainport regio en de Peel in het bijzonder.

Tegenwoordig zorgt een wereldwijd netwerk van veelal anonieme produ-centen en supermarktketens voor het dagelijks voedsel van miljoenen mensen. Wat betekent dit voor het aanbod, de smaak en de keuze van ons voedsel? Welk effect heeft dit op onze dagelijkse omgeving: zowel op de inrichting en werking van de huidi-ge stad als die van het platteland? Hoe denken we over voedselproduc-tie, voedselketens en dierenwelzijn? Het (terug) naar de stad brengen van voedsel, de stedeling brengen naar de boer, diens land en bedrijf én het zichtbaar maken van de voedsel-productie kan het bewustzijn van de waarde van voedsel versterken en tevens helpen te voorzien in een ge-zonde, groene, leefbare en duurzame leefomgeving in stad en ommeland. FoodLabPeel is een voorstel tot een programma dat door middel van creatieve en ontwerpende ingrepen stad en land, boeren en burgers dichter bij elkaar wil brengen en on-vergetelijke ontmoetingen tot stand wil brengen. Toegankelijkheid in meerdere dimensies.Voor meer informatie over het voorstel, de

reacties hierop en de mogelijkheid zelf te

reageren: www.peelpanorama.nl/selectie-

trechter/als-stad-en-land-elkaar-ontmoe-

ten/plannen

in o

nt

wik

ke

lin

g

14

Stichting dertien hectare ontleent haar naam aan een terrein van 13 hectaren waarop vijftig jaar nationaal en Europees landbouwbeleid veel sporen heeft achtergelaten. De ten-toonstellingslocatie behoorde tot een klein gemengd boerenbedrijf dat later uitgroeide tot een intensieve varkenshouderij. Na de sanering van dat bedrijf werden 35.000 boompjes geplant op de landbouwgrond. Die radicale transformatie is uitgegroeid tot een prachtig wandelgebied én een uitdagende locatie voor kunstenaars. Ctrl + Alt + Del – de toekomst nu in mei-juni 2015 wordt de achtste ten-toonstelling. Ctrl + Alt + Del is een beruchte combinatie op het toetsen-bord en herstart de computer als het systeem vastloopt: reset. De individu-ele betekenis van de woorden control, alternative en delete verwijzen heel precies naar het momentum in Brabantse dorpen anno 2014.

atelier van lieshout | monument -

agricola novus, dertien hectare 2012

pig chase concept video still, een design research project van de hku games and

interaction en wur naar de betekenis van speelvormen tussen mens en dier

ControleAlles moet onder controle zijn mid-dels planologie, ruilverkaveling, ca-merabewaking, persoonsregistratie enzovoorts. En dat wordt van boven af (topdown) opgelegd door beleids-makers, projectontwikkelaars en vanuit directiekamers. Maar in een periode waarin de overheid terug-treedt en de ‘participatiemaatschap-pij’ gepredikt wordt als opvolger van de verzorgingsstaat, wordt van ieder-een actieve deelname en meer verant-woordelijkheid verwacht.

AlternatiefVan onder af (bottom up) worden – ook op kleine schaal – alternatieven ontwikkeld voor bijvoorbeeld land-bouw, economie, communicatie, ener- gievoorziening, woon- en samen-levingsvormen en (religieuze) zingeving. Als altijd zijn voorlopers op zoek naar innovaties die de kwaliteit van leven voor hen en anderen ver-groot.

VerwijderEr wordt veel weggegooid en gesloopt: oude normen en waarden, sociale structuren, zaken die nieuwe ontwik-kelingen en vooruitgang in de weg

staan. Ook bijzondere en waardevolle gebouwen die op het moment van sloop geen functie meer hebben, maar die achteraf een leegte achterlaten, ook in de geschiedenis die we nu schrijven.Hoe het Brabantse dorpsleven er in de toekomst uit gaat zien, is ongewis. Bewoners nemen zelf in toenemende mate verantwoordelijkheid. Ze zoeken naar een andere rol, een andere functie. Naar zin-volle bestemming en onderlinge verbinding. Een streven om de toekomst nu zelf ter hand te nemen. dertien hectare wil daar actief in participeren.

Voor de nieuwe tentoonstelling wordt de bekende thuisbasis uitgebreid met twee sleutellocaties in het dorp. Ook daar zijn de veranderingen zeer ingrijpend en vaak onomkeerbaar. De plekken vertellen het maatschappelijke, economische en culturele verhaal van de veranderingen in Heeswijk-Dinther, die ook spelen in andere Brabantse dorpen. Deze transities hebben betrekking op drie gebie-den: het leven van boer, burger en broeder. dertien hectare maakt dit zichtbaar op:· haar eigen 13 ha tentoonstellingsterrein.· het winkelcentrum van Heeswijk-Dinther. Het kunstmatig tot stand gekomen winkelcentrum

Ctrl + Alt + Del – de toekomst nu

(economie en consumentisme) met supermark-ten, bejaardenwoningen, braakliggende grond en leegstand.· de Abdij van Berne. Het hoofdgebouw (geestelij-ke verdieping en zingeving) met de kapel, tuin, boekhandel, en leegstaande bedrijfsgebouwen. Én de bakermat van landbouw coöperaties als ncb en Boerenleenbank, de huidige Rabobank.

www.dertienhectare.nl

maze de boer | [de] constructie, het weiland dat beroemd wilde worden, dertien hectare 2007

dertien hectare in

heeswijk-dinther

foodlabpeel programmavoorstel

Hoe keren we de vervreemding die mensen ervaren ten opzichte van voed-selproductie en landschap? Biodesign/Dynamic Food kan daar een belangrijke rol in spelen en legt relaties tussen de pilots van de Brainportregio: food-design-kennis (technologie). Kunstenaars en ontwerpers kunnen nieuwe verbindingen tot stand brengen waar mens en natuur profijt van hebben.Hoe leggen we nieuwe verbindingen tussen consument en producent en kan gaming daaraan bijdragen? Vanuit dit vraagstuk kan worden bekeken of een spelmethode, een game, ontwikkeld kan worden om effectief in te zetten bij maatschappelijke problematiek die heerst in de Peel. De game kan bijdragen aan het stimuleren van bewustwording over de effecten van de sector op het alledaagse leven en gedrag van mensen.

M

L

wars door de Langstraat loopt de voormalige Halvezolenlijn, een in de 19e eeuw aangelegde spoorlijn die zich uit-strekte van ’s-Hertogen-bosch tot Geertruiden-berg. Deze spoorlijn werd speciaal voor de ontsluiting van de schoenen lederindus-trie aangelegd, op een hoge langgerekte zand-rug die de Langstraat-dorpen met elkaar ver-bindt. De gemeenten Geertruidenberg, Heus-den en Waalwijk willen de Halvezolenlijn weer betekenis geven en aan-trekkelijk maken. Op het tracé ligt een fiets-pad (Halvezolenpad) dat begint in Raams-donk en loopt tot in Drunen waar het wordt onderbroken om in Vlij-

Kunstroute Halvezolenlijn

men te worden vervolgd en via de Venkantbrug wordt voortgezet tot in ’s-Hertogenbosch.

De drie gemeenten hebben bkkc opdracht gegeven om een kunst-visie voor het Halvezo-lentraject op te stellen. De kunstvisie met als titel ‘Verbindingen in beweging’ wil deze be-langrijke verbinding door middel van kunst-toepassingen meer zichtbaar en vooral beleefbaar maken voor toeristen en passanten. Het plan is ontwikkeld om de schoenen leder-industrie, die zo bepa-lend is voor de Langs-traatregio, extra onder de aandacht te brengen. De gemeenten en bkkc kiezen er voor om de

historie met inzet van de landschappelijke kwali-teiten van het gebied en hedendaagse kunst-uitingen aantrekkelijk te maken voor bewoners en bezoekers. Voor de kunstroute zijn vijf plek-ken geselecteerd waar tussen 2014–2016 kunstwerken gereali-seerd worden die refere-ren aan de oude spoor-lijn en/of de schoenen lederindustrie. Geertrui-denberg geeft voor de locatie Raamsdonk een beeldend kunstenaar opdracht om twee kunstwerken te maken die een relatie leggen met de geschiedenis van de spoorlijn. In Waspik komt een kunsttoepas-sing in natuurpark De Vest met een verwijzing naar een aanwezig

uitzicht op raamsdonk

spoorbrug waalwijk richting drunen

15

van raamsdonk tot ’s-hertogenbosch

natuurpark de vest in waspik

vestingwerk uit het verre verleden. In Waalwijk komt een imponerend kunstwerk bij de brug over de Baardwijkse Overlaat. Heusden wacht nog met het aan-wijzen van een definitie-ve locatie in Drunen, tot de plannen rond de a59 bekend zijn.

Er wordt een app voor deze kunstroute ge-maakt. Hierin krijgen de fysieke werken een plek. De app vertelt histori-sche verhalen over het gebied, laat speciaal ontwikkelde animatie-films zien en vertelt gedichten die te beluis-teren zijn via de smartphone. Ook komt er een app speciaal voor kinderen.

dKunsttoepassingNatuurbruggen provincie noord-brabant

In opdracht van de provincie Noord-Brabant begeleidt bkkc een kunstproject verbonden aan de onlangs in gebruik geno-men vier natuurbruggen aan de a50 en de n324 bij Oss en de a2 en n396 bij Leende. De beide natuurbruggen bij gemeen-te Oss verbinden de natuurgebieden Maashorst en Herper-duin met elkaar. De twee andere verbinden Leenderbos, Valkenhorst en Groote Heide. De kunstenaars krijgen de opdracht eigentijdse verbindingen te leggen met de cultuur- en natuurhistorie van het gebied. Op deze wijze kan een ‘familie’ van natuurbruggen worden gecreëerd. De ecoducten gaan door de kunstwerken functio-neren als herkenbare bakens in het gebied, zowel voor auto-mobilisten als voor fietsers en wandelaars en onderscheiden zich van andere infrastructurele kunstwerken.Er zijn vier kunstenaars gevraagd om schetsontwerpen te maken. Dit zijn Sigrid Calon, Jean-Luc Moerman, Arno Coenen en Rick Messemaker. Samen met Rijkswaterstaat, vertegenwoordigers van Stuurgroep de Maashorst, Stuur-groep Grote Heide en betrokken gemeenten zal een project-groep van de provincie twee winnende ontwerpen selecteren, die in 2015 worden uitgevoerd.

arno coenen | ontwerp binnenzijde markthal rotterdam,

2014

N

K

Landkunstmanifestatie in Riels Laag (Goirle)p enkele kilometers ten zuiden van Tilburg ligt een klein, voorheen agra-risch dorp Riel, dat met de laatste gemeentelijke herindeling is onder-gebracht bij de gemeente Goirle. Enkele partijen hebben het plan op-gevat om in de zomer van 2015 in het omringende natuurgebied de ‘Regte heide’ een landkunstmanifestatie te organiseren. De drie partijen die de handen ineen hebben geslagen zijn Mart Janssens (lid van de commissie kunst en cultuur van de gemeente Goirle), drs. Jan Roymans (archeoloog bij raap en actief in deze streek) en Wim de Jong (beheerder van Brabants Landschap Midden-Zuid). De aan-leiding voor dit initiatief ligt in een archeologisch rapport uit 2011, betreffende de herinrichting van de Oude Leij, een oud riviertje dat al enige tijd zijn natuurlijke loop heeft teruggekregen. Dit rapport zal dienen als blauwdruk en bron van aanleidin-gen voor kunstzinnige activiteiten van professionele kunstenaars. Op de kaarten die onderdeel zijn van het genoemde rapport is sprake van interessante archeologische en cultuurhistorische vindplaatsen en eigenschappen van Riels Laag. Dat levert aansprekende landschappelijke

sites op, gevonden archeologische objecten, toponiemen en interessan-te historische culturele aanpassingen in het landschap en bebouwing. Een schatkamer voor de verbeelding van kunstenaars. Elk type gegeven kan aanleiding zijn voor verwerking in diverse kunstdisciplines. Hierdoor kan jaarlijks in Riels Laag een route ontstaan die leidt langs diverse kunst-werken die telkens op een eigen manier reageren op het landschap en de cultuurhistorie. Dat verbeelden kan leiden tot een kunstwerk in én met de natuur, een gedicht of verhaal waar die plek aanleiding voor is, een spel van beweging dan wel een ge-dramatiseerde episode of verhaal, of een auditieve representatie.De organisatie streeft dit eerste jaar naar een overzichtelijk aantal kunst-werken dat zal worden geëxposeerd in augustus 2015. De manifestatie wordt afgerond met de Week van het

landschap, waarbij naast landkunst-objecten ook andere kunstdiscipli-nes zullen worden ingezet om de beleving van het landschap te verster-ken. Er wordt naar gestreefd deze manifestatie tot een regionaal gedra-gen activiteit te maken, waar diverse partijen een rol in spelen.

Ecodorp Boekel alsinspiratiebronOver 50 jaar leven we allemaal in een duurzaam dorp of duurzame stad, er is geen andere mogelijkheid. De klimaatverandering en de uitput-ting van hulpbronnen zal komende decennia alleen maar toenemen. Er komt een moment waarop ook de meerderheid beseft dat we zo niet door kunnen gaan. Dan komt de vraag; hoe dan? En dan zijn er inspirerende voorbeelden nodig…Ecodorp Boekel wil zo’n uniek, in-spirerend Brabants voorbeeld zijn voor duurzaam leven in verbinding. In Ecodorp Boekel gaan we duurzaam in onze levensbehoeften voorzien. We dragen hierdoor oplossingen aan voor klimaatverandering, milieu-vervuiling en uitputting van hulp-bronnen, in samenwerking met onze omgeving.We gaan met eigen handen onze hui-zen bouwen, met organische materia-len; een buurthuis, kantoren en een werkplaats. We hebben geoefend op De Kleine Aarde in Boxtel, waar we een experimentele, duurzame woning ge-bouwd hebben met 300 vrijwilligers. Daar hebben we kunnen experimen-teren met innovatieve bouwmateria-len en -technieken.En we gaan ons eigen voedsel verbou-wen met permacultuur, een vorm van landbouw waarbij je 400–500 eetbare gewassen verbouwt. Deze gewassen versterken en ondersteunen elkaar

zonnebloemwoningen in ecodorp boekel

zodat je sterke planten krijgt, met voedzame vruchten, bladen en knollen. Permacultuur is ook heel klimaat-bestendig, want als het een maand regent of droog is, zijn er altijd wel gewassen die extra voedsel produce-ren, omdat de omstandigheden dan perfect zijn voor ze. We gaan ook 100% van onze eigen, duurzame energie opwekken en zelf ons afvalwater zuiveren met een riet-bedfilter. Onze huizen worden niet aangesloten op het riool, want ons afvalwater is zo zuiver dat het in een nabijgelegen stroompje mag stromen.Een inspirerend voorbeeld willen we zijn en kunst kan dan de taal zijn die de inspiratie kan overbrengen. Daar-om willen we een landkunstroute ont-wikkelen die start in het ecodorp en doorloopt in het wandelbos erachter. Ook willen we een woning bouwen voor een artist in residence, die ons mee kan helpen het dorp en de om-geving vorm te geven. Die vormge-ving is voor ons heel belangrijk.Want als je mensen echt wil raken, is de verpakking een belangrijk deel van de boodschap. Het ongesproken, ongeschreven raakt je op een plek waar rationaliteit geen plaats heeft… in je hart.

www.ecodorpboekel.nl

waterstoep in het beekdal van de oude leij

riels laag - ringwalheuvel

16

in o

nt

wik

ke

lin

g

o

R

P

Het gebied ‘Over de Dommel’, cen-traal gelegen aan de oostzijde van de Dommel, wordt samengevoegd met Park Stapelen. Door ook hier kunst, religie en bomen als uit-gangspunt te nemen, ontstaat er een nog sterker samenhangend Stadslandgoed.

Aan de andere zijde van de Dommel ligt het Dommeldal. Een fraai waardevol kleinschalig cultuurland-schap. Eigenaar Brabants Land-schap en burgerinitiatief ‘de Dom-melbimd’ willen dit gebied omvormen van agrarisch landschap in natuur, die natuur duurzaam veiligstellen en een functie geven voor de bewoners van Boxtel.

De Dommel, die door het gehele gebied slingert, is een dragend land-schapselement in het Stadslandgoed Stapelen. De Dommel verbindt binnen het Kloppend Hart van Het Groene Woud de kunstprojecten Park Stapelen met het ‘Duizendjarig Woud’ in Sint- Oedenrode. Omdat er in het Dommel-dal aanvullende kunst-belevingsplek-ken zoals de Hulsthoeve worden gerealiseerd, ontstaat er een thema-tisch gerichte wandel- of fietsbeleving. Deze ervaring kan verder uitgebreid worden naar bijvoorbeeld het Van Abbemuseum in Eindhoven (boven-strooms) en de Binnendieze in ’s-Hertogenbosch (benedenstrooms).

et Kasteel Stapelen in Boxtel is al een eeuw lang in gebruik als klooster van de Paters Assumptionisten, die de groene entourage van het kasteel hebben verrijkt. Op dit moment verblijven er nog tien paters in het kasteel. Het kasteel fungeert als klooster en als thuisbasis voor de NederlandseAssumptionisten en is de bestuurs-locatie van de Assumptie-stichting. Het is sinds 2008 de uitdrukkelijke wens van de Paters Assumptionisten om het park open te stellen voor pu-bliek en het park een transitie te laten doormaken tot het Stadspark van de gemeenschap van Boxtel en de regio. In 2015 wonen en werken de Paters Assumptionisten 100 jaar in Boxtel en vieren ze hun 100-jarig jubileum.

Stadslandgoed Stapelen bevindt zich op de plek waar de Dommel het centrum van Boxtel in stroomt. Het bestaat uit dertien deelgebieden met een gezamenlijke oppervlakte van cir-ca vijfentwintig hectaren waarin elf eigenaren participeren (zie kaart). De Assumptie-stichting heeft het initiatief genomen om het tot nu toe nagenoeg gesloten kloosterpark om te vormen tot een openbaar land-goed. Het park opnieuw ingericht als park waar stilte, religie, kunst, bomen en natuur de hoofdrol spelen. Door het koppelen van wandelroutes en het inbrengen van culturele elemen-ten maken mensen kennis met deze verborgen cultuurhistorische parel aan de Dommel. De kunst en cultuur die wordt ingebracht brengt allure en beleving op lokaal, regionaal en bovenregionaal niveau. Daarnaast geven Kasteel Stapelen en de daarin woonachtige Paters Assumptionisten een extra dimensie aan de beleving van het park.

Versterking landschap Het park met het kasteel en het om-meland is een cultuurhistorische plek in het beekdal van de Dommel, waar eeuwenoude bomenlanen en structu-ren nog altijd herkenbaar aanwezig zijn. Met het creëren en het door-ontwikkelen van het stadslandgoed krijgt het park een blijvende cultuur-historische en ecologische waarde. Door het behouden en verbeteren van de imposante, oude bomen en bo-menlanen en de vergroening van de toegangswegen is het landgoed een versterking voor het landschap: de ruimtelijke beleving wordt krachtiger. De nieuwe ontwikkelingen in het park versterken de nabij gelegen natuur (langs de Dommel) en de natuur door het stedelijk gebied van Boxtel. Het plaatsen van kunst en het renoveren van de Mariagrot geven de beleving een extra dimensie, maar ook het maken van een ‘bezinningsmoment’ is een hedendaagse uiting van bele-ving in het landschap. Met de realisa-tie van Park Stapelen zal het recrea-

tief gebruik van het gebied toenemen. Er ontstaat een eenheid met hoge cultuurhistorische en landschappelijke kwaliteiten en waarden, een Stads- landgoed waar verborgenheid, stilte, geheim, spanning tussen binnen en buiten in relatie tot kunst en natuur beleefd kunnen worden.

Kunst geeft te denken, kunstwerken versterken de identiteit van het land-schap. Het park is niet alleen een oord van traditie, maar ook een plek van vernieuwing en verbreding. Elke plek heeft een context en een geschiedenis, functies en betekenissen. Inspelen op de behoeften van een plek kan alleen als het kunstwerk wordt ingebed in een proces waarbij de grondeigenaren sa-men met de maatschappelijke partners en de gebruikers van die plek betrok-ken worden. Voor de kunstmomenten in het park wordt inspiratie gezocht bij Insel Hombroich en is er een nauwe samenwerking met Sint Lucasopleiding voor beroepen in de creatieve industrie en de Kunststichting Boxtel.

2014 en 2015 staan in het teken van de grote aanpak. In deze jaren wordt in het kader van de subsidieregeling ‘Landschappen van Allure’ het kasteel-park in ere hersteld. In enkele grote stappen zal in samenwerking met de betrokken partijen gewerkt worden aan de realisatie van deze plannen en het samenvoegen van de verschillende gebieden.

StadslandgoedStapelen

17

h

klooster paters assumptionisten

allure en beleving in boxtel

Betrokken partijenDe Assumptie-stichting,

de Gemeente Boxtel,

Sint Lucas, Jacob Roe-

lands Lyceum, Brabants

Landschap, Stichting ‘de

Dommelbimd’, Water-

schap De Dommel,

Woonstichting Sint

Joseph, IMvest-project-

ontwikkeling & vast-

goed en enkele particu-

liere initiatieven.

www.kasteelstapelen.nl

stadslandgoed stapelen

J

Het Groot VarkensboerenboekDe boer is van oudsher de bewerker van het land. Dat be-gon toen de mens zich op een vaste woonplaats ging vesti-gen en de natuur naar zijn hand ging zetten. Zo ontston-den nederzettingen waar han-del werd gedreven en zo kon het gebeuren dat wij steden gingen bouwen. Het bewerken van het land en het houden van vee ligt aan de ba-sis van ons aller bestaan. Ons erfgoed ligt er in verankerd.

Nu leven we voornamelijk in steden. Hoewel onze voedsel-voorziening zich voor het groot-ste deel buiten de stad afspeelt wordt actief gezocht naar nieuwe verbindingen. Steeds meer mensen willen weten waar hun voedsel vandaan komt.

In Brabant leven meer var-kens dan mensen, maar de var-kens zijn meestal onzichtbaar voor de consument. De varkens-boer is vaak al net zo onzicht-baar, maar de kans is groot dat we ons er wel een beeld van vormen. Wie is DE boer? Al snel blijkt dat DE boer niet bestaat. Elke boer heeft een persoonlijke geschiedenis, een persoonlijk verhaal.

In een serie die blijft groeien legt fotograaf Tineke Schuur-

amilie van Wagenberg heeft vanuit haar visie en leefwijze op de biologische varkenshouderij en boerderijwinkel De Jofrahoeve in Esch, de deuren opengezet voor kunstenaars en theatergroepen. Zo werd een aantal jaar geleden in samenwerking met bkkc het project De Boer op gepresenteerd, een project van De Kwekerij waar u elders in deze krant over leest. Op het boerenerf staat een herbouwde Vlaamsche schuur waar ruimte is om activiteiten onder te brengen die hun visie uitdragen: mensen verbin-den met het platteland, de dieren, natuur en cultuurhistorie. De vraag: hoe kun je de mens nog meer enthousiasmeren om de stap te zetten naar het platteland, kan beantwoord worden met: plat-teland verhuizen naar de stad.Daarom gaat De Jofrahoeve haar expertise ver-plaatsen naar een uniek plekje in Rosmalen. Hier is ruimte voor het ontvangen en onderbrengen van nieuwe projecten, waar verbinding in de

Stadsboerderij Eyghentijds in Rosmalen

stadsboerderij eyghentijds in ontwikkeling

bkkc, zich dit verder kan ontplooien.Naast dit alles, kun je op de stadsboerderij terecht in de boerderijwinkel, het boerderijterras, de zelf-pluk/oogsttuin ’t Wild en de speeltuin. Er is ook ruimte voor educatie, beleving van muziek verzorgd door Modern Classic, dagbesteding voor ouderen ‘op eyghen wijze’, dagbesteding voor Cello, imkerij Stad en Streek, verschillende therapievormen en ver-schillende evenementen. Stadsboerderij Eyghentijds is nog in ontwikkeling en hoopt in het voorjaar van 2015 helemaal klaar te zijn met haar plannen. Momenteel is de winkel en het terras al geopend.De familie is ontzettend dankbaar dat ze dit mogen realiseren aan de rand van ’s-Hertogenbosch. Het ligt vlak langs de a2 en er zijn al veel belangstellen-den vanuit de omliggende wijken, maar zeker ook ver daar buiten langsgekomen.

Lunerkampweg 5, 5245 nb Rosmalen

www.stadsboerderijeyghentijds.nl

18

f

Fotografie: Tineke Schuurmans

Vormgeving: Steffen Maas

U kunt met uw bijdrage dit boek

mede mogelijk maken.

Facebook: varkensboerenboek

Info: [email protected]

mans de varkensboerenfamilie vast. Tegen een neutrale achter-grond zoeken de familieleden hun plek ten opzichte van de ruimte en ten opzichte van el-kaar. Niets in beeld vertelt dat het hier om boeren gaat. Het gaat over mensen. Mensen die een spilfunctie vervullen in ons bestaan. Ook de boerderij wordt vanuit een vast standpunt in beeld gebracht. De woningen zeggen iets over de bewoners, maar ook over de geschiedenis van het platteland.

Er zijn op dit moment circa 2000 varkensboeren in Brabant. De foto’s worden uiteindelijk in een boek samengebracht en vertellen zo een verhaal van nu, een momentopname waarin heden, verleden en toekomst met elkaar verbonden zijn in een tijd waarin heel snel heel veel verandert. Daarmee wordt het een boek dat niet alleen het heden in beeld brengt, maar ook openingen zal bieden voor de toekomst.

in o

nt

wik

ke

lin

g

meest brede betekenis, tot uiting kan komen.Het wordt een ont-moetingsplaats voor jong en oud, waar beleving en voelen centraal staan, omgeven door een prachtig stukje natuur. Alle elementen van het leven worden hier bij betrokken. Water, hout, vuur, lucht en aarde omringen ons, maar niet ieder-een is zich hier van bewust. Wij hopen dat door initiatieven vanuit verschillende partijen, waaronder

de jofrahoeve in esch

Q

31

tim hoefnagels | zonder titel (2013)

wouter klein velderman | masking wood (2013)


femke dekkers | stilte-vorm (2013) foto marja van hassel

studio elmo vermijs | kas plek (2013) foto michel meeuwissen

frans van hintum | barbeel in de maas (2013) foto floris van hintum

andreas hetfeld | de groene ontmoeting

frank havermans | kapkar/gbt-3s

studio tttvo | dear trophy, (2013)


agendaVeel van de kunstwerken en pro-

jecten kunt u op ieder gewenst

moment bezoeken. Meer infor-

matie en concrete data vindt u

op www.landkunst.nl en op de

websites van de partners. Hier-

onder volgen specifieke momen-

ten, die u niet mag missen.

juniJuni–oktober, Kunst aan de Maas, Empel – Grave

Juni–oktober, Kunst en Bomen 2014, Oisterwijk

4–8 juni, De Kwekerij tijdens

L’Avventura Stadsvaart, Pius-

haven Tilburg

18 juni, Conferentie Brabant-Stad+, (IABR–Projectatelier

BrabantStad), Auditorium

Kunsthal Rotterdam

juli 11–13 juli, Landlopers van

De Kwekerij, Moerenburg, Tilburg

augustus30 augustus–november 2014,

Landkunst in de Biesbosch

september6 september–21 september,

LandArt-Diessen

12 september–2 november,

Landkunst op de Buisse Heide13–14 september,

Cultureel Fietsevent Bels Lijntje

2014 met oa voorstellingen van

De Kwekerij, Tilburg–Turnhout

14 september, Open Monu-mentendag, Atelier Roland

Holst, Buisse Heide

18–21, 26–28 september,

Thema-editie van Landlopers

door De Kwekerij in het Bra-

bantse buitengebied

28 september, Symposium Van Gogh artist-in-residence

(inclusief Buisse Heide), Cultuur-

Centrum Zundert. Aansluitend

veiling van werken die de deelne-

mende kunstenaars hebben afge-

staan ten bate van het Vincent

Van GoghHuis en Landkunst op

de Buisse Heide.

oktober18 oktober, Starry Night Avond-

wandeling langs kunst en cul-

tuur. Landgoed De Moeren,

Rucphenseweg 37, Zundert.

18 oktober–maart 2015, Moza-iek Brabant | ontwerpen aan het nieuwste Brabant (onder-

zoeksresultaten vanuit de IABR);

reizende expositie door Brabant

november20–22, 27–29 november,

Presentatie thema-editie

De Fluisterende Stad door

De Kwekerij, Tilburgse Spoorzone

december25 december–4 januari 2015,

Winterexpositie Vaaggrond, Veldhoven

Land Kunst Krant

E

26

26

I

F

C

F

H

G

A

B

A

F

A

A

C

F

D

Land Kunst Krant 2014

Documents

Transcript of Land Kunst Krant 2014