Lagere energiekosten en toch meer woongenot

Vaak is energie besparen simpelweg een kwestie van een beetje opletten. Apparaten uitzetten in

plaats van op stand-by, en de verwarming omlaag als er niemand thuis is of wanneer iedereen slaapt. Wie dit gemakkelijk vergeet, kan zich door talloze hulpmiddelen laten ondersteunen. Een slimme ther-mostaat bijvoorbeeld, die niet alleen zorgt dat het huis op temperatuur is wanneer u thuiskomt, maar ook dat de temperatuur daalt als u weer vertrekt of gaat slapen. Op deze manier is energie besparen voor iedereen mogelijk.

Burgers én overheidAls iedereen thuis energie bespaart, helpt dat echt voor het klimaat. Huishoudens zorgen namelijk voor

25 procent van het Nederlandse energiegebruik. Ook de overheid neemt hiervoor maatregelen. Nieuw-bouwwoningen worden tegenwoordig bijvoorbeeld veel energiezuiniger gebouwd. Dankzij de overheid telt het energielabel mee voor de hoogte van de huurprijs; woningcorporaties worden hierdoor gesti-muleerd om energiemaatregelen te nemen.

Vergelijk uw verbruikWilt u weten of u meer of juist minder verbruikt dan anderen in een vergelijkbare leefsituatie? Bekijk dan de webapplicatie ‘vergelijk mijn energiegebruik’ op www.milieucentraal.nl. En zie wat u nog meer kunt doen om energie te besparen!

De EnergieKrant met veel praktische handvatten om energie en geld te besparen

Editie september 2012

Prijzen voor gas en elektra 2012

Verwarming grootste kostenpost energie

Wilt u meer energie besparen? Met www.bespaartest.nl van Milieu Centraal en Nibud ontdekt u eenvoudig hoe u tot honderden euro’s kunt besparen met eenvoudige maatre-gelen. U kunt dit advies helemaal afstemmen op uw persoonlijke omstandigheden.

Test uw energiekennis!

1. Apparaten stand-by laten staan, kost een gemiddeld huishouden:

a. € 50,- per jaarb. € 75,- per jaarc. € 100,- per jaar

2. Hoeveel betaalt een ge-middeld huishouden aan verwarmingskosten?

a. € 750,-b. € 1.050,-c. € 1.350,-

3. Hoeveel van de Nederlandse huishoudens hebben een spaar-douche?

a. Een kwartb. De helftc. 75 procent

Hoeveel weet u over energiebesparing? Ontdek het zelf door onderstaande vragen te beantwoorden. De antwoorden staan ondersteboven na de laatste vraag.

1:c 2:b 3:b Juiste antwoorden:

Bespaartest

Hoe minder energie we gebruiken, hoe beter. Voor het milieu en onze portemonnee. In de meeste huis-houdens is met simpele maatregelen een paar honderd euro per jaar te besparen op de energierekening.

Milieu Centraal gaat voor de eerste helft van 2012 uit van de volgende energieprijzen:• gas: € 0,65 per m3

• elektra: € 0,22 per kWh

Deze consumentenprijzen zijn inclusief energiebelasting en btw, maar exclusief vastrechtkosten. Er zijn wel prijsverschillen tussen de diverse leveranciers. Ga bij belangrijke berekeningen en besluiten vooral uit van de prijzen die gelden voor uw eigen leverancier, regio en gebruik. Wilt u weten of u goedkoper gas of elektra kunt inkopen? Kijk dan eens op www.energieprijzen.nl.

Van alle energie die een gemiddeld huishouden verbruikt, gaat ruim de helft op aan verwarming van de woning. Lees op pagina 3 van deze krant hoe u zuinig kunt stoken.

Energiemarkt bij het gemeentehuis in Stadskanaal • duurzame mobiliteit • elektrisch rijden• duurzaam bouwen • duurzaamheidslening• isolatie en energiebesparing

1 Zet de verwarming in huizen gebouwd vóór 1994 ‘s nachts 5 tot 7 graden lager en in nieuwere woningen 2 tot 4 graden.

Besparing: 20% op gasrekening bij de oudere woningen en 10% bij de woningen van na 1993. Bij een verbruik van 1.300 m3, geeft dit een besparing van respectievelijk € 170,- en € 85,- per jaar.

De verwarming een uur voor het slapen gaan lager zet-ten, bespaart bij alle woningen nog eens € 30,- per jaar extra.

2 Droog de was vrijwel altijd aan de lijn in plaats van altijd in de wasdroger. Besparing: ruim € 95,- 3 Een spaardouchekop koopt u al vanaf € 10,-.

De douchebeleving is dezelfde als met een standaard douchekop. Besparing: € 30,- (gemiddeld huishouden met combiketel)

4 Plak folie achter de radiatoren van de cv. Besparing: € 20,-

5 Doe de tweede koelkast de deur uit. Vooral als dit een oude koelkast is, levert dit een fikse besparing op. Besparing: € 75,- (tien jaar oude koel/vriescombi, ener-gielabel C)

5 tips om energie en geld te besparen

Bron: Milieu Centraal

51%

14%

8%

6%

6%6%

6% 3% Woningverwarming

Koken

Schoonmaken

Audio, tv en computer

Warm water

Verlichten

Koelen

Overig

zaterdag 15 september,

van 10.00 tot 16.00 uur

Wethouder Jan Bessembinders aan het woordEnergiebesparing moet vanzelfsprekend zijn. Niet alleen voor de gemeente Stadskanaal met al onze gebouwen, maar ook voor u als inwoner. Energie-besparende maatregelen zijn niet alleen goed voor het milieu en onze portemonnee, maar zorgen tegelijk voor een beter comfort in de woning. Naast aanpassingen aan onze woning en apparatuur is ons gedrag mede-bepalend voor het energieverbruik. Op eenvoudige wijze kunnen we vaak al een groot deel van ons verbruik verminderen. In deze EnergieKrant staan heel veel tips om uw energieverbruik te vermin-deren. Verder nodig ik u graag uit om zaterdag 15 september onze Energie-markt te bezoeken. En hier kennis te maken met bedrijven die u kunnen helpen bij zowel het besparen als het zelf opwekken van energie.

Jan BessembindersWethouder gemeente Stadskanaal

Bespaar een paar honderd euro per jaar

Een gemiddeld Nederlands huishouden geeft per jaar ongeveer € 2.100,- uit aan gas en elek-triciteit, inclusief vastrecht. Dit bedrag kan met

weinig moeite 10 tot 25 procent omlaag. Dit scheelt al gauw een paar honderd euro per jaar!

‘De straat is door alle acties nog gezelliger geworden ook!’

Gert Veldhuis en Gretha Boels Initiatiefnemers Klimaatstraatfeest

Kijk voor het interview op pagina 3

Energiezuinige lampen: weet wat u koopt

Anton Jansen, Van den Berg Isolatie:

‘Isoleren van je eigen woning loont altijd snel’

‘Bijna alle woningen van vóór 1980 zijn onvoldoende geïsoleerd’, is de stelling van Anton Jansen van Van den Berg Isolatie. ‘Een isolatielaag aanbrengen in wanden of aan daken of vloeren verdient zichzelf in dat geval altijd in enkele jaren terug.’

Het isolatiebedrijf uit Borger is gespecialiseerd in het aanbrengen van een harde schuimlaag van po-lyurethaan, ook wel bekend als PUR. Het 2 compo-nentenmateriaal wordt onmiddellijk na opspuiten hard, is slijtvast en gaat volgens Anton Jansen een leven lang mee. Hij stelt dat PUR ongeveer 30 pro-cent beter is dan het meeste andere gangbare iso-latiemateriaal, zoals EPS ofwel piepschuim. Terwijl het slechts ongeveer 20 procent duurder is. Ander voordeel is dat het vrij eenvoudig en naadloos door een specialist is aan te brengen. Een nadeel is wel dat polyurethaan niet recyclebaar is.

In enkele jaren terugverdiendDe kosten per vierkante meter zijn afhankelijk van de voor de gewenste isolatiewaarde benodigde dik-te van de schuimlaag. Door een besparing op het gasverbruik van enige kubieke meters per vierkante meter geïsoleerd oppervlak, levert de investering direct voordeel op. Jansen becijfert dat de investe-ring meestal in 4 of 5 jaar geheel is terugverdiend.De belangrijkste reden om niet tot isoleren over te gaan is volgens hem het ontbreken van voldoende financiële middelen.

Het moet wel goedJansen benadrukt dat het aanbrengen van polyu-rethaan werk is voor professionals. ‘Het hardt na-melijk onmiddellijk uit en een te grote hoeveelheid schuim kan schade toebrengen aan bijvoorbeeld een spouwmuur.’

Besparen met apparatenElektrische apparaten zorgen voor ongeveer 30 procent van het energieverbruik in een huishouden. Tips om hiermee te besparen op de energierekening.1. Kies bij aankoop voor apparaten met een laag

energieverbruik. Ze zijn te herkennen aan ener-gielabel A+++.

2. Vervang oude huishoudelijke apparaten die veel energie verbruiken, door nieuwe energiezuinige. U verdient de aanschaf veelal binnen enkele jaren terug. Dit geldt bijvoorbeeld voor wasdrogers en voor koelkasten en vriezers van vóór 2000.

3. Bij koelkasten is het beter om één grote, energie-zuinige kast te gebruiken dan twee kleine, vooral wanneer een van beide koelkasten ouder is dan tien jaar. Oude koelkasten zijn sowieso energie-vreters, u bespaart tot € 60,- per jaar aan stroom-kosten wanneer u zo’n oude koelkast of vriezer vervangt door een zuiniger exemplaar.

4. Wist u dat het stand-by laten staan van apparaten een gemiddeld huishou-den wel € 100,- per jaar kan kosten?

5. Een airco verbruikt jaarlijks € 35,- tot € 95,- aan stroom. Een ener-giezuinig alternatief is een ventilator; deze kost gemiddeld € 70,- en verbruikt € 2,50 à € 3,50 aan stroom per jaar. Een ventilator zorgt voor een frisse luchtstroom, waarvoor het koeler aanvoelt in huis.

VErgELIJKIng

gebruik: minder energiezuinig dan spaarlamp en led-lampLevensduur: redelijk Aanschafprijs: laagAandachtspunten:Snelle starter, gezellig licht, dimbaarBruikbaarheid: vanwege het lage rendement vooral geschikt voor kortdurend gebruik (o.a. wc)

gebruik: heel zuinigLevensduur: lang Aanschafprijs: redelijk laag,

grote prijsverschillenAandachtspunten:soms trage starter, soms ongezellig licht, meestal niet dimbaar, na gebruik

inleveren bij winkel of milieustraat vanwege (recyclebaar) kwikBruikbaarheid: voor elke plek

gebruik: bij goede

kwaliteit heel zuinigLevensduur: lang

Aanschafprijs: redelijk hoog tot hoogAandachtspunten:

snelle starter, soms ongezellig licht, niet allemaal dimbaar, grote variatie

in kwaliteit en rendement, (nog) weinig lichtopbrengst

Bruikbaarheid: op plaatsen met lange brandduur en geringe tot gemiddelde

lichtbehoefte

Led-lampen, spaarlampen, tl-lampen, eco-halogeenlampen … er is volop keuze in energiezuinige verlichting. Allemaal hebben ze hun eigen sterke en zwakke punten. Wie een nieuwe lamp nodig heeft, doet er daarom goed aan in de winkel de infor-matie op de verpakking te bekijken: of een lamp dimbaar is, wat het energieverbruik is (watt), en wat de lichtkleur en lichtsterkte (lumen).

LichtsterkteNet als bij gloeilampen wordt bij spaarlampen het wattage vermeld. Dit geeft aan hoeveel energie de lampen verbruiken. Een betere vergelijkingsmethode is de hoeveelheid licht die ze opleveren: lumen is de maat voor de lichtopbrengst. De volgende omrekentabel maakt het makkelijk een lamp met de juiste lichtsterkte te vinden:Wattage gloeilamp: Lumen:25 watt 200 tot 300 40 watt 400 tot 500 60 watt 700 tot 850 100 watt 900 tot 1100

Door de stijgende energieprijzen besteden huishoudens een steeds groter deel van het inkomen aan energie. Deze energielasten kunnen fors worden teruggebracht door aan de woning energiebesparende maatregelen te treffen. Om de investering in energiebesparende maatregelen voor particu-liere woningbezitters gemakkelijker te maken, heeft de gemeente Stadskanaal een Duurzaamheidslening ingesteld.

De Duurzaamheidslening kan gebruikt worden voor investeringen in onder andere:•zonnepanelen • een zonneboiler • vloer-, gevel- of dakisolatie • isolatieglas (minimaal HR+)• een cv-ketel (minimaal HR)• een houtgestookte cv-ketel

Inzet van de lening voor andere energiebesparende maatregelen is bespreekbaar.

Lagere renteMet een Duurzaamheidslening kan een eigenaar/bewoner van een bestaande woning een lening afsluiten tegen een lagere rente dan de marktrente. Zo wil de gemeente Stadskanaal bewoners onder-steunen om deze investeringen ook daadwerkelijk te doen. Het gaat bij de Duurzaamheidslening om een bedrag tussen € 2.500,- en € 15.000,- met een looptijd van maximaal 15 jaar. De eerste 3 jaar zijn bovendien aflossingsvrij.

AantrekkelijkEnergiebesparende maatregelen in en aan bestaande woningen dragen niet alleen bij aan de beoogde klimaatdoelstellingen van de gemeente. De effecten ervan zijn in de eerste plaats bijzonder aantrekkelijk voor de bewoners zelf. Naast een aanzienlijk lagere energierekening, leveren de maatregelen vaak een positieve bijdrage aan het wooncomfort en het binnenklimaat.

Laat u adviseren over energiebesparende maatregelen en informeer naar de Duurzaamheidslening op de Energiemarkt, zaterdag 15 sep-tember bij het gemeentehuis in Stadskanaal.

Bron: Consumentenbond

Halogeenlamp Spaarlamp en tl-lamp Led-lamp

De Gloeilamp verdwijntDe gloeilamp verdwijnt zoetjesaan uit de schappen. Vanaf september 2012 mogen winkels alleen hun oude voorraden verkopen . Dit komt doordat de Europese Unie strengere energie-eisen stelt aan lampen.

Hulpje bij lampkeuze

Wilt u graag advies voor het vervangen van

één of meerdere lampen? Vul dan op

www.milieucentraal.nl/verlichting

het ‘Advies op Maat’ in.

Was aan de lijn

Hang de was bij mooi weer vooral buiten te drogen. Dit is gratis en de was ruikt extra fris.

Duurzaamheidslening Stadskanaal

5 ideeën voor een gezonde binnenlucht:1. Zorgdateraltijdvoldoendefrisselucht

uwhuisinkanstromen.Viaventilatie-roosters,ofdooréénofenkeleramenopeenkiertjetezetten.

2. Isereenmechanischafzuigsysteem?Laatditpermanentaanstaanenmaakhetregelmatigschoon.

3. Voorkomdatdebinnenluchtvochtigis.Vochtbevordertonderandereschim-melgroeienhuisstofmijt.Droogdewasdaaromzoveelmogelijkbuitenenmaaknaeendweilbeurtdevloerendroog.

4. Ventileerextragoedtijdenskoken,dou-chen,schoonmakenenklussen,zodatvochtenvuileluchtsnelverdwijnen.

5. Beperkdeaanwezigheidvanfijnstofenverbrandingsgassen.Heeftueenopenhaard?Laatdeschoorsteendanjaarlijksvegen.

Maarten den Ouden, Ecocert:

‘Uitgekiend plan om de woning energievriendelijker te maken’‘Veel mensen zien vaak door de bomen het bos niet meer’, is de ervaring van Maarten den Ouden van Ecocert. ‘Met ons advies nemen we ze feitelijk bij de hand, zodat ze goede keuzes kunnen maken om hun woning energiezuini-ger, duurzamer en comfortabeler te maken.’

Maarten den Ouden licht graag toe hoe mensen met een Ener-gieBespaarPlan feitelijk een heel pakket krijgen. ‘Allereerst lichten we de woning bouwtechnisch

helemaal door. Dat gaat best ver; als er

spouw-muren zijn

kijken we

bijvoorbeeld met een endoscoop tussen de mu-ren hoe het zit met de isolatie en wat de moge-lijkheden zijn. En in koudere perioden gebruiken we een warmtebeeldcamera om te zien waar de energielekken van de woning zitten.Verder bekijken we wat de staat is van de technische installaties en waar verbeteringen wenselijk zijn. Tot slot komt ook het gedrag wat betreft energieverbruik aan bod: met een paar simpele tips is vaak al een besparing mogelijk van 10 procent.’

Rapport met stappenplanInmiddels hebben Den Ouden en zijn collega’s van Ecocert al een paar duizend woningen doorgelicht, waarvan enkele tientallen in Stadskanaal. Alle bevindingen leggen ze vast in een rapport, met hierbij ook het toegekende energielabel. Aan de hand van het rapport kun-

nen mensen eenvoudig hun conclusies trekken en keuzes maken om hun woning energie-vriendelijker te maken. Een stappenplan om een gunstiger energielabel te verkrijgen, is in het plan opgenomen, met hierbij het rende-ment en de terugverdientijd van de mogelijke investeringen. ‘Vaak levert een investering in de energetische kwaliteit van een woning een aanzienlijk hoger rendement op dan geld op de bank. Handige klussers kunnen bovendien al veel zelf doen.’

EnergielabelVanaf 1 januari 2013 kunnen woningen niet meer verkocht worden zonder energielabel. Verbeteren van het energielabel heeft overigens niet alleen een gunstig effect op de verbruiks-kosten. Ook stijgt hierdoor de waarde van de woning en verbetert de verkoopbaarheid.

Uitgebreid EnergieBespaarPlan voor e 300,-

IsolerenGoede isolatie houdt in herfst en winter de kou buiten en zorgt ’s zomers voor koelte in huis. Dit kan met spouwmuur-, dak- en vloerisolatie en dub-bele beglazing. In oude huizen loont het bovendien vaak om op kierenjacht te gaan en tochtstrips te gebruiken. Al deze maatregelen leveren samen een flinke besparing op aan stookkosten.

VentilerenHeeft u een goed geïsoleerd huis zonder kieren? Zorg dan wel voor ven-tilatie: zowel mensen als huisdieren hebben frisse lucht nodig om vrij en gezond te kunnen ademen. Ventilatie zorgt ook voor de afvoer van vocht, afvalstoffen en luchtjes.

5 Tips voor comfortabel en zuinig verwarmen

1. Geef uw radiatoren ruimte, zo-dat de warmte vrij het vertrek in kan. Plaats of hang er dus geen bankstel of gordijnen voor.

2. Stel de thermostaat in op uw eigen dag- en nachtritme. Dit levert het meeste comfort en besparing.

3. Zorg dat de thermostaat ‘s nachts op 13 tot 15 graden staat. Dit kan feitelijk al een uur voor u naar bed gaat; zo lang blijft het huis nog wel warm. U bespaart zo zeker tien procent op de verwarmingskosten.

4. Probeer eens hoe het bevalt als u de verwarming overdag een graad lager zet. Dit scheelt gemiddeld 7 procent op de verwarmingskosten, ofwel zo’n

€ 70,- per jaar. Met iets war-mere kleding houdt u het toch aangenaam.

5. Laat de warmte niet ontsnap-pen. Houd de deuren van verwarmde kamers zoveel mogelijk dicht. En laat gordij-nen helpen om ’s avonds en ‘s nachts de warmte binnens-huis te houden.

CV-onderhoudGeef de

radiator de ruimte

U benut de warmte van radiatoren het beste als u de straling de ruimte geeft. Een bankstel of gordijnen voor de radiator houdt straling tegen en vermindert het comfort.

‘De straat is door alle acties nog gezelliger geworden ook!’

‘Maar liefst 27 van de 29 huishoudens in onze straat hebben het afgelopen jaar aan de Klimaatcampag-ne meegedaan’, benadrukt Gert Veldhuis vol trots. ‘Feitelijk is dat al de grootste winst van de Klimaat-campagne.’ Met allerlei activiteiten op het gebied van energie en duurzaamheid kon de Huisinghelaan in Onstwedde punten verdienen. Enkele voorbeel-den uit de lange rij acties die de bewoners organi-seerden: de aanschaf van een douchezandloper voor alle huishoudens, een bandenspanningsactie om hun auto’s zuiniger te laten rijden, carpoolen, een autoloze zondag en een gezamenlijk eten bij kaars-licht. Dit alles gericht op directe energiebesparing en bewustwording.‘De leukste actie?’ Gretha Boels hoeft niet lang na te denken: ‘Meedoen aan de warmetruiendag. Hiervoor moesten zo veel mogelijk mensen uit onze straat met een trui aan op de foto. De kinderen zorgden wel dat niemand het vergat. En ‘de oudjes’ stonden als eersten klaar.’

Dit jaar weer!Met het behaalde puntenaantal eindigde de Huisinghelaan landelijk als nummer 24. ‘Maar voor Noord-Nederland waren we de nummer 1!’, bena-drukt Gert Veldhuis. ‘We zijn maar een kleine straat, en dat maakt dat je veel punten mist. Het komende seizoen doen we zeker weer mee en gaan we voor een plaats in de landelijke top-10. Mogelijk ook met de gezamenlijke aanschaf van zonnepanelen. Natuurlijk is de prijs, het gratis barbecuefeest, mooi meegenomen. Maar naast de milieuwinst is de verbeterde saamhorigheid hier in de buurt toch het mooiste resultaat!’

Initiatiefnemers gert Veldhuis en

gretha Boels:

Zorg dat uw cv in goede conditie is voor veilig en warm wonen zonder onnodige stookkosten:• Laat de ketel jaarlijks controleren en afstellen. • Zorg dan ook dat het water in de ketel en radiatoren wordt bijgevuld. • Maken de radiatoren lawaai? Dan zit er lucht in de radiatoren. Dit is niet alleen hinderlijk, maar de cv werkt er ook minder efficiënt door. Ontlucht ze volgens de aanwijzingen in de hand- leiding.

gemiddeld betalen huishoudens in nederland per jaar € 1.050,- aan verwarmingskosten. Vaak valt op dit verbruik fors te besparen, met behoud van comfort. Vijf aandachtspunten hiervoor:

Huisinghelaan in Onstwedde beste

Klimaatstraat van Noord-Nederland

Weetjes en ideetjes• Als iedereen in Nederland één minuut minder lang

zou douchen, besparen we jaarlijks 34 miljard liter water.

• Wilt u weten hoeveel stroom en gas u verbruikt? Veel energieleveranciers bieden energiemonitoren aan, die ze aan-

sluiten op de gas- en elektriciteitsmeters. Hiermee ziet u meteen welke apparaten veel gas of stroom verbruiken.

• Er zijn ook goedkope energiemeters van € 10,- à €20,- waarmee u eenvou-dig kunt nagaan hoeveel stroom uw tv, magnetron of computer verbruikt, ook als ze niet aan staan.

• Bronwater uit een fles is niet gezonder dan leidingwater, maar wel enkele honderden keren duurder. Én het belast het milieu veel meer. Tip: koop eens een hervulbaar flesje en vul deze met kraanwater.

‘Maak uw woning klaar voor de toekomst’

Huisman Warmtetechniek en Solarnoord is verantwoordelijk voor het onderhoud van de technische installatie van het gemeentehuis van Stadskanaal en het plaatsen van zonnepanelen op het dak. Directeur Andries Huisman draagt duur-zaamheid een warm hart toe. ‘Maar ook vanwege de financiën adviseer ik iedereen om zijn woning duurzaam te maken’.

Als installateur denkt Andries Huisman hierbij na-tuurlijk al snel aan cv-ketels met een hoog rende-ment of een warmtepomp. Én aan zonnepanelen. ‘Zonnestroom is nu al goedkoper dan stroom uit het stopcontact: ruwweg € 0,15 tegenover € 0,23 per kWh. Terwijl de energieprijzen stijgen en je eigen zonnestroom in prijs gelijk blijft!’Andries Huisman rekent het rendement van zon-nepanelen graag voor aan geïnteresseerden. ‘Hoe je het ook wendt of keert: het kan altijd dik uit. Meestal kom ik uit op een rendement van 10 pro-cent op het geïnvesteerde geld; welke bank geeft je dat? Het is ongeveer 4 keer zoveel.’

Waarde woningAls extra argument om de woning te verduurza-men geeft Huisman de waarde van de woning bij verkoop. ‘Ongeacht of je je investering zelf al hebt terugverdiend, levert een woning die klaar is voor de toekomst meer geld op dan een vergelijkbare woning die dat niet is. En hij is beter verkoopbaar!’

Henk Bulder geeft onafhankelijk advies over energiebesparing en zonnepanelen

‘Als je niks doet, ben je een dief van je eigen portemonnee’Henk Bulder is groot voorstander en voorvechter van zuinig om-gaan met energie en duurzame energieopwekking. Zodanig dat hij hierover gratis en belangeloos advies geeft aan donateurs van zijn met dit doel opgezette Stichting Duurzame Energieprovincie.

Henk Bulder had al rustig van zijn oude dag kunnen genieten. Maar zijn gedrevenheid om bij te dragen aan een duurzame samenleving maakt dat hij nog dagelijks vol overgave actief is. ‘Er zijn zo veel adviseurs dat iedereen zijn weg zou moeten kunnen vinden’, zegt hij. ‘Maar je wilt graag het vertrouwen dat je onaf-hankelijk advies krijgt, en dat krijg je niet overal. Die zekerheid geef ik wel: ik doe dit geheel belangeloos.’

gratis voor donateursBulder richtte met dit doel Stichting Duurzame Energieprovincie op. Voor € 10,- per jaar zijn mensen donateur van de stichting en kunnen ze aanspraak maken op een kosteloos advies tijdens een huisbezoek. Tenminste, als ze in Drenthe of Groningen wonen.Bij zo’n bezoek stelt Bulder de wensen van de mensen, het hui-dige energieverbruik en de mogelijkheden van het pand centraal. ‘Als het verbruik hoger is dan voor het pand en de gezinssituatie gebruikelijk is, gaan we kijken waar dit aan ligt. Dat kan een

verouderde cv-ketel of vrieskist zijn die onnodig veel energie verbruikt. Of slechte isolatie. In dat geval doe je jezelf tekort als je geen actie onderneemt.’

Duurzame energieOok bespreekt Henk Bulder altijd de mogelijkheden van het pand voor het plaatsen van zonnepanelen. De overgang naar duurzame energie en een grotere onafhankelijkheid van ener-giebedrijven en toekomstige prijsstijgingen vindt hij belangrijk. ‘Het gaat erom dat we niet onnodig grondstoffen opmaken en dat de opgewekte energie zichzelf terugverdient’. Hij benadrukt dat zonnepanelen zichzelf terugverdienen in 8 tot 11 jaar tijd, af-hankelijk van de ligging van het dak. En met belastingaftrek nog sneller. Terwijl de panelen zeker 40 jaar meegaan. ‘Het kan zelfs prima uit om voor de investering geld te lenen. Extra voordeel is dat je woning meer waard wordt als je een gunstiger energie-label hebt.’

Voor meer informatie: energieprovincie.nl.

Milieu Centraal: ‘Besparen kunnen we allemaal!’ Als je rekening wilt houden met het milieu, heb je al snel allerlei vragen, zoals: hoe kan ik het beste energie besparen? Welk apparaat, schoon-maakmiddel of vervoermiddel belast het milieu het minst? Milieu Centraal biedt hiervoor alle nodige informatie op www.milieucentraal.nl.

Milieu Centraal is een onafhankelijke, lande-lijke organisatie met praktische, betrouwbare informatie voor consumenten over milieu en energie. De website geeft concrete adviezen en informatie over onderwerpen als energie, apparaten, voeding, afval, tuinieren en vervoer. Alle informatie is wetenschappelijk getoetst. De besparingscijfers in deze KlimaatKrant zijn gevalideerd door Milieu Centraal.

Advies op MaatMilieu Centraal biedt ook ‘Advies op maat’. Slimme online applicaties geven hierbij ant-woord op vragen als: welke energiebesparingen zijn in mijn woonsituatie het meest gunstig? Is het verstandig om mijn huidige koelkast te vervangen door een energiezuinig exemplaar? Kan ik zelf energie opwekken met zonnepanelen of een zonneboiler? Ga voor de antwoorden naar www.milieucentraal.nl.

5 bespaartips voor water in huis TweederdevanhetNederlandseleidingwatergaatopaanhuishoudelijkgebruik.Enkelebespaartips:

1. Draaidekraandichttijdenshettanden-poetsenofscheren,enbespaarhiermeeliterswater.

2.Kijkeensofhetdoucheneenoftweeminutenkorterkan.Eenhandighulpjehierbijisdedou-checoach;ditiseentimerofzandloper.

3.Gebruikeenwater-besparendedouche-kop.Ditkostweinigenbespaartveel.DehelftvandeNeder-landsehuishoudensheeftnoggeenspaardouchekop.

4.Eenbadverbruiktminstenstweekeerzoveelwateralseendouchebeurt.Meteenspaardouchewordtditverschilnoggroter.

5.Veeltoilettenhebbeneenspoelkeuzeknopvoorspoelenmetveelofweinigwateren/ofeenknopdiedespoelingkanstop-pen.Zorgdatookuwhuisgenotenwetenhoedespaarknop-penwerken.

Regenton Met een regenton heeft u in de tuin

bijna altijd water bij de hand. Het zachte water is geschikt voor zowel tuin- als kamerplanten.

Ook handig om de auto mee te wassen en ramen te lappen.

Colofon

Concept, samenstelling en redactieWoonwijzer Media, Judith KarsTekstcorrectie Hester Bruning Tekst & RedactieIllustraties A3, TekenteamVormgeving en beeldredactie Toro Vormgeving

De KlimaatKrant is een uitgave van Woonwijzer MediaMeer informatie: www.woonwijzermedia.nl

De besparingscijfers in deze KlimaatKrant zijn gevalideerd door Milieu Centraal.

Het Klimaatverbond – een vereni-ging van gemeenten, provincies en waterschappen die door beleid ongewenste klimaatveranderin-gen willen beperken – beveelt het inzetten van deze KlimaatKrant van harte aan.

© Woonwijzer Media, september 2012. De inhoud van deze KlimaatKrant mag niet worden gebruikt zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Aan de inhoud kunnen geen rechten worden ontleend.

Gedrukt met Wij drukkenBio inkt & lak

© Drukkerij Tesink

©

CO2 neutraal© Drukkerij Tesink

COneutraal

De KlimaatKrant is met biologische inkt gedrukt op FSC-papier.

Henk Bulder: ‘Bij mij staat het doen centraal. Veel initiatieven blijven hangen in praatsessies. Ik ben een man van eerst goed nadenken, dan de juiste informatie verzamelen en vervolgens direct overgaan tot actie!’

Foto

: Han

s Ban

us

Andries Huisman, Huisman Warmtetechniek: