Energiekrant - Samen energie besparen

EnergieKrantSamen energie besparen

Nieuws en informatie over investeren in energiebesparing door beleggers in woningen, appartementen en bedrijfspanden.

Energielijn voor verhuurders 0900-7070705www.samenenergiebesparen.nl

Investeren in energiebesparing van belang voor verhuurder

Convenant Amsterdam

De Energiekrant is een extra uitgave van steengoed,

2

Inhoudw

ww

.sam

enen

ergi

ebes

pare

n.nl

Algemeen

02 Inhoud03 Colofon

Visie

04 Netwerkpartners U staat er niet alleen voor07 Uw vastgoed meer waard

Praktijk

08 Investeren in energiebesparing van belang voor huurder en verhuurder10 Energiebesparing? Woningdossier!12 VvE Belang ondersteunt appartementseigenaren bij energiebesparing

Innovatie

16 Energie besparen met Milieu Centraal20 Convenant Amsterdam23 Reactie Wethouder

Reportage

26 Neem de voorsprong naar Energie Neutraal met Energiesprong SEV Programma: Energiesprong gebouwde omgeving30 Energiebesparende voorzieningen, wie voert het uit?

Service

24 VAC Doe Mee33 Weblinks34 Wordt lid van Vastgoedbelang36 Cursussen en bijeenkomsten voor particuliere beleggers Is beleggen in vastgoed slapend rijk worden38 Heeft de particuliere verhuurder zijn huiswerk gedaan?

het blad voor de particuliere beleggers in vastgoed.

3

ww

w.s

amen

ener

gieb

espa

ren.

nl

Colofon

Uitgever: Vereniging Vastgoed BelangBezoekadres: Rijswijkstraat 175, 1062 EV AmsterdamPostadres: Postbus 90127, 1006 BC AmsterdamTelefoonnummer: 020-3463123www.samenenergiebesparen.nl Oplage: 100.000 exemplaren Verspreiding: Deze uitgave is op verzoek van het ministerie van VROM verzonden op basis van de adresgegevens die in het Kadaster en bij de Kamer van Koophandel staan geregistreerd en waarvan de geadresseerden hun e-mailadres hebben achtergelaten Privacyregeling: De gegevens van de geadresseerden zijn niet opgenomen in een commerciële database Hoofdredacteur: C.F. Jonker, projectleider Energie a.i.Eindredactie: C.F. Jonker, Stella MayeRedactie: Cees Jonker Opmaak en Vormgeving: Stella Maye RealisatieBouwMedia bvRutherfordstraat 252014 KA HaarlemT: +31(023)5219858F: +31(023)5219859www.bouwmedia.info Deze uitgave is mede mogelijk gemaakt dankzij een financiële bijdrage van het ministerie van VROM.

Copyright 2011Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, overgenomen of openbaar gemaakt, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. De uitgever is niet aansprakelijk voor enig handelen op grond van de in deze uitgave gegeven adviezen en/of mededelingen.

De Energiekrant is een extra uitgave van steengoed,w

ww

.sam

enen

ergi

ebes

pare

n.nl

4

U staat er niet alleen voor! Visie

Verzekeringen (powered by Steengoed Assurantie Advies)Voor een verrassend lage premie een verzekering afsluiten? Dat wil toch iedereen wel! Uw belegde bezit goed verzekerd zien, tegen een zo laag mogelijk tarief. Maak nu gebruik van ons aanbod en verdien de contributie van de vereniging (grotendeels) weer terug. Regelmatig ontstaat bij schade discussie over wat tot de inboedel en wat tot de opstalverzekering gerekend dient te worden. Zeker indien u als belegger besluit te investeren in energiebesparende maatregelen is het noodzakelijk de verzekerde som voor de opstalverzekering alsmede in de inboedelverzekering aan te passen nadat de werkzaamheden zijn uitgevoerd. Indien blijkt dat een pand is onderverzekerd zal dit direct consequenties hebben bij het uitkeren van de schadepenningen. In principe kan worden gesteld dat alle zaken welke aard en nagelvast aan het pand worden verbonden tot de opstal gerekend dienen te worden. Mocht u in voorkomende gevallen twijfelen of de uitgevoerde maatregelen onder de opstal of de inboedelverzekering dienen te worden ondergebracht kunt u terecht bij onze netwerkpartner: Steengoed Assurantie Advies B.V. te Amsterdam. Uw contactpersoon is Han Koole. Hij is te bereiken via 020-3463129 of [email protected] Ook voor uw overige vragen met betrekking tot het verzekeren van vastgoed is Steengoed Assurantie Advies B.V. u graag van dienst.

Inkoopvoordeel op bouwproducten (powered by Bouwmaat)Bouwmaat is gebouwd op één grondgedachte. Alles wat ze doen staat in het teken van slimmer bouwen. Het assortiment, de services, het inkoopbeleid, de speciale acties, tot en met de ligging en openingstijden van hun vestigingen aan toe. Alles moet er toe bijdragen dat de belegger zo efficiënt mogelijk zijn werk kan doen. Efficiënt in elk opzicht. Dat maakt Bouwmaat tot de slimste keuze voor elke professional in bouw, renovatie en onderhoud. Vraag als lid van Vastgoed Belang nu uw eigen exclusieve pas aan.

Als particuliere belegger in vastgoed zult u regelmatig behoefte hebben aan professionele ondersteuning. Of het nu gaat om het opstellen van een goede overeenkomst, het verzekeren van uw vastgoed , fiscale vraagstukken of bouwkundige diensten, Onze vereniging biedt u een breed scala aan netwerkpartners. Tijdens de verschillende fasen in uw beleggingsproces bieden zij u het maatwerk dat u nodig heeft. Op deze pagina vindt u een greep uit het overigens nog steeds sterk groeiende aanbod aan netwerkpartners. De diensten van deze partners zijn voor zowel leden als niet-leden toegankelijk waarbij leden van de vereniging uiteraard extra voordelen krijgen. Kijkt u vooral op onze website www.vastgoedbelang.nl voor de actuele tarieven, aanbiedingen en de voorwaarden.


5

ww

w.s

amen

ener

gieb

espa

ren.

nl

Korting op energie-inkoop (powered by Nutselect)Onze partner in nutsvoorzieningen staat voor u klaar. Vastgoed Belang NutSelect service kan uw huurder helpen bij het kiezen van een energiemaatschappij en regelt alles rechtstreeks met uw huurder. Hebt u te maken met leegstand dan kunt u via Vastgoed Belang NutSelect uw pand tijdelijk en extra voordelig aansluiten op een leegstandcontract. Zo voorkomt u problemen met de energiemutatie en kunt u ook nog eens voordeliger energie inkopen. Bouwkundig netwerk (powered by diverse regionale partijen)Bij de aankoop of het beheer van een pand komt nogal het een en ander kijken. Een van de onderdelen van het proces waarin een vastgoed belegger kritisch is, is de bouwkundige staat, de beleggingswaarde en de mogelijkheden van een pand. De gevolgen van achterstallig onderhoud, slechte voorzieningen, een te lage energieprestatie en onvoorziene aanpassingen teneinde een goede huur te kunnen ontvangen zijn daarbij leidend. Om de particuliere belegger terzijde te staan heeft Vastgoed Belang een netwerk van bouwkundige partners. Onze netwerkpartners zijn gespecialiseerd in:- Aankoop- en opleverkeuringen- Mutatiekeuring- Puntentellingen woonruimte- EPA labels en maatwerkadviezen voor zowel woningbouw als utiliteit- Bouwkundige inspecties en rapportages- (Ver)bouwtekeningen- Bouwexploten- Beoordeling offertes (second opinion)/ controle op de uitvoering- Splitsen van woonruimte- Meerjaren onderhoudsplannen (MJOP)- Bouwvergunningsaanvragen Juridisch netwerk (powered by diverse regionale partijen)Het kan voorkomen, dat in een juridisch dossier of in een spoedeisend geschil zich een situatie voordoet, dat een gerechtelijke procedure moet worden gevoerd die de bevoegdheid van de jurist van Vastgoed Belang te boven gaat. Denkt u hierbij bijvoorbeeld aan een kort geding of een hoger beroep. Via ons kunt u in deze situaties een gespecialiseerde advocaat inschakelen tegen een gereduceerd tarief. Belangrijk hierbij is wel, dat Vastgoed Belang u doorverwijst. Zonder doorverwijzing geldt er namelijk geen gereduceerd uurtarief!

Fiscaal netwerk (powered by Deloitte)Ook met uw fiscale vragen op het gebied van vastgoed kunt u bij ons terecht. Denkt u hierbij o.a. ook aan procedures bij de belastingrechter of het maken van bezwaar tegen WOZ beschikkingen. Speciaal voor de particuliere belegger bieden wij samen met Deloitte een exclusief fiscaal spreekuur aan in de regio. In een persoonlijk consult van maximaal 2 uur (op afspraak!) krijgt u tegen een gereduceerd tarief een advies op maat van een fiscaal specialist. Mocht voor de behandeling van uw vraag meer tijd nodig zijn, dan wordt met u een afspraak gemaakt op welke wijze u verder geholpen kunt worden.

Visie


ww

.sam

enen

ergi

ebes

pare

n.nl

6

Incasso service (powered by Deurwaarderskantoor Stam)Als u geconfronteerd wordt met een betalingsachterstand van een van uw huurders kunt u als belegger gebruik maken van de diensten van onze netwerkpartner. Deurwaarder Stam verzorgt al vele jaren met succes de incasso van eventuele huurachterstanden. Opleidingen, cursus en training (powered by KPE opleidingen)Als belegger wilt u op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen. Ook als u uw kennis en vaardigheden wilt uitbreiden kunt u bij ons terecht. Samen met onze opleidingspartner KPE Opleidingen verzorgen wij door het jaar heen vele trainingen, cursussen en seminars voor de particuliere belegger. Of u nu beginnende belegger bent of een gevorderde professional. Er is voor elk wat wils. Ook sluit onze educatie aan op de verplichte bijscholing van onder andere de makelaardij en het beheer. Leden krijgen gemiddeld 20% korting op deelname. Vergoeding van incassokosten (powered by het Weerstandsfonds)U krijgt er liever niet mee te maken. Maar het komt helaas vaak voor: een wanprestatie van een van uw huurders, waardoor u als verhuurder in de problemen raakt. Een incassoprocedure kost al snel veel geld. Gelukkig kunt u dit voorkomen! Leden van Vastgoed Belang kunnen als deelnemer van de Stichting Weerstandsfonds hun buitengerechtelijke incassoprocedures gratis laten verzorgen door de juridische dienst van Vastgoed Belang. Als het juridisch mogelijk is, worden de incassokosten altijd meegevorderd. Dat bespaart u uiteindelijk veel geld!

Vastgoed Belang, sinds 1894Dé belangenvereniging voor de particuliere belegger in vastgoed Vastgoed Belang is dé Nederlandse belangenvereniging van en voor particuliere beleggers in vastgoed. Wij vertegenwoordigen de circa 65.000 particuliere beleggers, die direct dan wel indirect beleggen in vastgoed.Het gezamenlijke bezit van onze beleggers omvat ongeveer 700.000 huurwoningen en 56% van het commerciële vastgoed. Onze vereniging opereert onafhankelijk, zonder winstoogmerk en in het belang van de particuliere belegger. Wij zijn op landelijk en regionaal niveau uw vertegenwoordiger naar overheden en andere koepelorganisaties.Als belegger kunt u bij ons terecht voor de lobby, belangenbehartiging en ledenservice. Onze vereniging bestaat al meer dan 117 jaar en is actief in heel Nederland. Via (landelijke en regionale) bijeenkomsten, alsmede via ondersteunende producten en diensten staan wij voor een verantwoord en duurzaam rendement voor de particuliere belegger in vastgoed.Sluit u daarom vandaag nog bij ons aan en profiteer van de vele voordelen!

Kijk verderop in dit e-zine naar wat de vereniging te bieden heeft.

Visie


7

ww

w.s

amen

ener

gieb

espa

ren.

nl

UW VASTGOED MEER WAARD! Als u uw vastgoed nog niet energiezuiniger heeft gemaakt is het nu hiervoor de hoogste tijd. Woningen, kantoren en winkels zijn vaak nog niet beter geïsoleerd dan toen zij werden gebouwd, en dat is naar de huidige normen vaak niet best. Ook de VR ketel is niet meer van deze tijd. De huidige tijd vraagt om kwalitatief beter vastgoed, en dat betekent o.a. dat huurders een lagere energierekening willen zien. Dat is begrijpelijk, de energieprijzen zijn de afgelopen 10 jaar gemiddeld 8% per jaar gestegen, en die stijging zal nog wel even doorgaan. Voor steeds meer woningen is de energierekening al hoger dan de huurprijs. Dat zijn dure woningen om in te wonen, zeker voor ouderen, die de thermostaat graag een graadje hoger instellen.

Daar komt bij dat er ook nog zo iets is als maatschappelijke verantwoordelijkheid: er is echt een klimaatprobleem, en wij zullen allen in redelijkheid een bijdrage moeten leveren aan het verminderen van de uitstoot van broeikasgassen. Eigenaren van vastgoed hebben hierbij het voordeel dat zij tegen relatief lage kosten een goed resultaat kunnen bereiken. In andere bedrijfstakken ligt de kosten/opbrengst verhouding soms veel ongunstiger. Natuurlijk moet er dan worden geïnvesteerd , en in een aantal gevallen levert dat lastige problemen op. Banken zijn in het algemeen weinig enthousiast om geld te lenen voor investeringen in een sector waarin een laag rendement normaal is. Op bankgaranties en op subsidies moet u ook al niet rekenen, hoewel sommige provincies en gemeenten die toch nog wel hebben. Maar er staat veel tegenover: hogere huurinkomsten, meer tevreden huurders, die niet alleen een lagere energierekening krijgen, maar ook nog een veel comfortabeler huis ( al staan lang niet alle huurders te juichen bij het vooruitzicht dat zij hun woning tijdelijk moeten verlaten), en bij verkoop levert het vastgoed interessant hogere prijzen op. De kost gaat ook hier voor de baat uit, maar die baat is er wel. Dat speelt in het bijzonder een rol bij de verhuur van kantoren.

Wie een goed geïsoleerd kantoor te huur aanbiedt heeft een kans op het vinden (of behouden) vaneen huurder, maar wie probeert een huurder te vinden voor een kantoor dat op energiegebied niet aan de eisen van de tijd voldoet zal merken dat de kans op succes bijzonder laag is.

Vastgoed Belang kan hierbij veel voor u doen: bouwkundig advies, maatwerkadvies en bepaling van het label, en huurprijsadvies, gebaseerd op de huurcommissieformule bij investeringen, of op basis van het woningwaarderingstelsel. Ook kunnen wij u helpen bij het maken van een goede kosten/baten analyse, die u inzicht geeft in de financiële consequenties van meer en minder ambitieuze energiebesparingsplannen. Laat Vastgoed Belang meedenken, dat helpt!

Dr. D.K.J. TommelVoorzitter Vastgoed Belang

Visie


ww

.sam

enen

ergi

ebes

pare

n.nl

8

Om het wonen ook in de toekomst betaalbaar en comfortabel te houden, moeten we het energieverbruik in de gebouwde omgeving stevig verminderen. Daarvoor zijn genoeg mogelijkheden, zoals aanpassing van het stookgedrag en het nemen van energiebesparende maatregelen zoals woningisolatie.Voor energiebesparing hebben we een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Burgers, bedrijven en maatschappelijke instellingen om minder energie te verbruiken, energiezuinige huizen te bouwen, of ze energiezuiniger te maken. De overheid om voorwaarden te scheppen, om de markt te prikkelen en kaders te stellen.Het kabinet stimuleert energiebesparing op verschillende manieren. Dat is beschreven in het Plan van aanpak Energiebesparing gebouwde omgeving dat dit voorjaar naar de Tweede Kamer is gestuurd. Inmiddels is het plan volop in uitvoering. In lijn met het kabinetsbeleid is 2011 een overgangsjaar naar een periode met minder rijkssubsidies. Wel heeft het kabinet dit jaar nog 10 miljoen euro beschikbaar gesteld voor de laatste ronde van de Rijkspremieregeling Meer Met Minder voor eigenaren-bewoners. En het lage btw-tarief voor het isoleren van woningen geldt nog steeds.Daarnaast ondersteunt minister Donner initiatieven tot grootschalige aanpak van bestaande woningen onder de titel ‘Blok voor Blok’. Door het schaalvoordeel zijn energiebesparende maatregelen makkelijker toepasbaar en dalen de kosten. Er komt eerst een proef met een aantal lokale projecten waarin minstens 2000 woningen per project flink energiezuiniger gemaakt worden. Minister Donner heeft budget beschikbaar gesteld om het proces van deze projecten te ondersteunen. Als de proef succesvol is, kan de aanpak landelijk worden toegepast. Dan wordt het nog eenvoudiger en goedkoper om woningen op grote schaal energiezuiniger te maken. Ook de inzet van particuliere verhuurders is van belang voor het succes van de grootschalige aanpak van de bestaande woningbouw.

Investeren in energiebesparing van

Mark Frequin

Praktijk


9

ww

w.s

amen

ener

gieb

espa

ren.

nl

belang voor huurder en verhuurderInvesteren in energiebesparing heeft voor u zakelijke voordelen: de woning zal beter verhuurbaar worden en een hogere huurprijs rechtvaardigen. De waarde van uw bezit stijgt daarmee. De aanpassing van het woningwaarderingsstelsel biedt hiervoor een extra stimulans.Het energielabel is een belangrijk en goed hulpmiddel om te bepalen welke energiebesparende maatregelen u nog kunt nemen. Een nieuwe huurder heeft recht op een kopie van het label. Op grond van Europese regelgeving bent u als eigenaar verplicht om deze informatie te verstrekken. Komend jaar zal minister Donner deze verplichting met de nodige instrumenten kracht bijzetten. Als bij verhuur een label ontbreekt, zal de nieuwe huurder naar verwachting een deel van de huurprijs niet hoeven te betalen zolang het label onbreekt. Tot mijn vreugde heeft Vastgoed Belang onlangs een convenant afgesloten met de Amsterdamse stadsdelen en met huurdersverenigingen. Vastgoed Belang neemt hierin haar maatschappelijke verantwoordelijkheid en geeft aan dat zij een substantiële bijdrage wil leveren aan de doelen, gericht op een forse energiebesparing in de bestaande voorraad. De inzet is om energiebesparing mee te nemen met een complexgewijze aanpak en op de natuurlijke momenten van groot onderhoud, bij huurderswisseling en bij incidenteel onderhoud.Terecht wordt in het convenant gesteld dat het een uitdaging is om de balans te vinden tussen de energiebesparing en de benodigde investeringen. Van een verhuurder mag niet verwacht worden dat hij een onrendabele investering doet die zich uiteindelijk niet terugbetaalt. Met de genoemde wijziging van het woningwaarderingstelsel zijn naar mijn idee de voorwaarden geschapen om deze balans te laten doorslaan ten gunste van meer energiebesparende investeringen.Het is zeer hoopgevend dat de werkwijze in het convenant uitstekend past in de ‘Blok voor Blok’-aanpak die de komende tijd zal worden beproefd. Ik hoop dat het Amsterdamse voorbeeld navolging krijgt in andere gemeenten met een voorraad particuliere huurwoningen. Tot slot: u hoeft het niet alléén te doen. Vastgoed Belang kan u ondersteunen met kennisoverdracht en advies. Maak daar gebruik van, en ook van de andere aangeboden mogelijkheden. Kortom: doe uw voordeel met energiebesparing!

Mark Frequin,Directeur-Generaal Wonen, Wijken en IntegratieMinisterie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

Praktijk


ww

.sam

enen

ergi

ebes

pare

n.nl

10

Energiebesparende maatregelen in huis. Wie heeft er tegenwoordig niet de mond van vol? Maar waar begin je? Welke maatregelen zijn het beste voor de woningen die je verhuurt en, ook niet onbelangrijk, hoe krijg je de huurders mee? De nationale energiebesparingsaanpak Meer Met Minder introduceerde onlangs het Woningdossier. Een handig instrument voor particuliere verhuurders met gevoel voor milieu en portemonnee.

Energiebesparing? Woningdossier!

“In het online Woningdossier kunnen verhuurders bekijken welke energiebesparende maatregelen voor hun woningen het meest rendabel zijn”, aldus Chris Bruijnes, directeur van Meer Met Minder. “Er kunnen ook berekeningen uitgevoerd worden met maatregelpakketten als bijvoorbeeld isolatie, dubbel glas en zonnepanelen. Zo ziet u meteen wat de startsituatie is en wat het te verwachten eindresultaat is van energiebesparende maatregelen. Zowel in de vorm van het verbeterde Energielabel, als de jaarlijkse kosten en besparingen. Op die manier heeft u alle informatie overzichtelijk op een rij en kunt u makkelijk keuzes maken. Verder kunt u per woning een eventueel Maatwerkadvies Energiebesparing online inzien, foto’s toevoegen en de getroffen maatregelen in het Woningdossier laten registreren. Daarmee heeft u meteen per woning een ‘onderhoudsboekje’ dat later bij verkoop overgedragen kan worden aan de koper.” Uit onderzoek van de Universiteit van Tilburg is gebleken dat energiezuinigere woningen (Energielabel A, B of C) bij verkoop gemiddeld een drie procent hogere waarde hebben en 24 dagen eerder verkocht worden.

Indicatief Energielabel voor elke woningAls er op het adres een Energielabel bekend is, dan is dit direct te zien in het Woningdossier. Is er nog geen Energielabel bekend, dan wordt een indicatief Energielabel zichtbaar, dat de eigenaar kan actualiseren door enkele woningkenmerken aan te passen. Een uitgebreide test onder 3.000 woningen heeft aangetoond dat het indicatieve Energielabel met actuele woningkenmerken in 85 procent van de gevallen voldoende tot goed overeenkomt met het gecertificeerde Energielabel, dat wil zeggen binnen één of een halve labelstap. Bruijnes: “Voor verhuurders is dit erg handig. Zij kunnen via het Woningdossier en het indicatieve Energielabel makkelijk en voor maar vijf euro per huis een goed inzicht krijgen in de energetische situatie van hun woningvoorraad.”

Praktijk

Chris Hires


11

ww

w.s

amen

ener

gieb

espa

ren.

nl

Meer Met MinderMeer Met Minder is de nationale energiebesparingsaanpak voor bestaande woningen en andere gebouwen. Het is een gezamenlijk initiatief van de overheid, woningcorporaties, bouw-, installatie- en energiebedrijven. Doel van de aanpak is om bestaande woningen en gebouwen gemiddeld 20 tot 30% energiezuiniger te maken. In de periode 2008 tot en met 2010 zijn er door Meer Met Minder 314.000 extra woningen energiezuinig gemaakt. Meer informatie: www.meermetminder.nl.

Energielabel Woningen ook verplicht bij verhuurHet Energielabel Woningen geeft met klassen (A tot en met G) en kleuren (groen tot en met rood) aan, hoe energiezuinig een huis is ten opzichte van andere soortgelijke woningen, en maakt inzichtelijk hoeveel verbetermogelijkheden er zijn. Energielabel A (donkergroen) kent weinig verbetermogelijkheden, en energielabel G (rood) veel. Daarnaast wordt het jaarlijkse energiegebruik van de woning gesplitst in gas, elektriciteit en warmte vermeld. Sinds 1 januari 2008 is de verhuurder verplicht zo’n label bij het huis te leveren. Vanaf 1 januari 2013 komen er ook daadwerkelijk sancties op te staan als u bij nieuwe huurders niet het Energielabel weet te overleggen.

Trigger voor huurdersHet Woningdossier kan ook een belangrijke rol spelen in het communiceren met en meekrijgen van huurders in energiebesparende verbouwingen. Door het indicatieve Energielabel en het laten zien van de verschillende maatregelen die genomen gaan worden, krijgen huurders een goed beeld van wat er gaat gebeuren en wat ze daarmee opschieten vanwege een lagere energienota, meer wooncomfort en minder milieubelasting. De eerste ervaringen met het Woningdossier laten zien dat mensen die er één aanvragen, getriggered worden om ook in het dagelijks leven in en om de woning beter op energieverbruik te letten.

Direct offertes aanvragenEen mooie ‘feature’ van het Woningdossier is dat verhuurders vanuit het dossier direct offertes kunnen aanvragen voor een uitgebreid Maatwerkadvies Energiebesparing en energiebesparende maatregelen bij Meer Met Minder-aanbieders. Bruijnes: “Dit zijn bedrijven die gespecialiseerd zijn in energiebesparing. Ze werken volgens hoge kwaliteitstandaarden en kunnen verhuurders gedurende het hele traject adviseren en begeleiden. Er zijn inmiddels al zo’n 1.200 van deze Meer Met Minder-aanbieders in Nederland, waarvan een deel ook via het Woningdossier opereert.” Meer informatie via www.woningdossier.nl.

Praktijk


ww

.sam

enen

ergi

ebes

pare

n.nl

12

Energiebesparende maatregelen leiden tot meer wooncomfort en - op termijn - tot lagere energiekosten. Veel woningeigenaren zien dat inmiddels ook in en dat heeft ertoe geleid dat vorig jaar 112.000 eigenaren zijn overgegaan tot het nemen van energiebesparende maatregelen. Alleen: dan gaat het in de meeste gevallen om eigenaren van eengezinswoningen. Voor appartementseigenaren ligt het nemen van dit soort maatregelen een stuk moeilijker. Zij hebben altijd te maken met de Vereniging van Eigenaren waarvan ze automatisch lid zijn. Als een substantieel aantal eigenaren niets ziet in de plannen, gaat het - vaak kansrijke - initiatief tot energiebesparing niet door.

VvE Belang ziet het als haar taak om Verenigingen van Eigenaren op alle mogelijke manieren te ondersteunen. Nederland telt ruim 100.000 VvE’en, waarvan een groot deel helaas nog ‘slapend’ is. Om die - vaak kleine - verenigingen te activeren, hebben wij XS VvE Beheer opgericht, dat zich richt op verenigingen van twee tot tien appartementen. Maar ook grote VvE’en kunnen rekenen op de steun van VvE Belang. Niet voor niets heeft VvE Belang als motto: ‘Úw partner in gestapeld wonen’. Wij vertegenwoordigen ruim 8.000 VvE’en en daarmee in totaal bijna 200.000 appartementseigenaren. VvE-besturen, hun beheerders en individuele appartementseigenaren informeren we op tal van manieren over financiële, bouwtechnische en juridische aspecten. Dat doen we in ons kwartaalmagazine VvE Magazine, maar ook in de jaarlijkse krant ‘De Appartementseigenaar’ die onlangs bij alle eigenaren van appartementen en van flat- en portiekwoningen in de brievenbus is gevallen. Ruim een half miljoen eigenaren zijn op deze manier geïnformeerd over algemene en actuele zaken op het gebied van energiebesparing. Bewoners van ‘gemengde complexen’ waarin eigenaren en huurders wonen, kennen hun eigen problematiek als het gaat om besluitvorming over noodzakelijke en niet-noodzakelijke maatregelen. Ook zij kunnen een beroep doen op de kennis en ervaring van VvE Belang.

Het ´groene´ meerjarenonderhoudsplanEen voorbeeld van concrete informatie is het ´Vijfstappenplan voor energiebesparing´ dat we in samenwerking met Segon hebben ontwikkeld. VvE-besturen die het onderwerp energiebesparing willen agenderen tijdens hun Algemene Ledenvergadering, krijgen op deze manier een praktische handleiding om hun plannen goed voor te bereiden. Daardoor wordt het eenvoudiger om een gekwalificeerde meerderheid voor de plannen te krijgen.

VvE Belang ondersteunt appartementseigenaren bij energiebesparing

Praktijk

Fred Schuurs – Buro Binnen


13

ww

w.s

amen

ener

gieb

espa

ren.

nl

Immers: voor het nemen van maatregelen die niet direct noodzakelijk zijn voor de instandhouding van het gebouw is een gewone meerderheid van stemmen niet voldoende. In de praktijk blijkt het vaak lastig om een gekwalificeerde meerderheid te realiseren. Er zijn altijd wel eigenaren die melden dat ze er niet voor voelen om te betalen voor maatregelen “waarvan de volgende eigenaar profiteert”. Dat ze zelf ook al direct over aanzienlijk meer wooncomfort beschikken, speelt op dat moment kennelijk geen rol. Het vijfstappenplan geeft exact aan waar het bestuur in het traject van voorbereiding tot uitvoering en oplevering rekening mee moet houden. Dat vergroot de kans op succes aanzienlijk.

Voor VvEén die energiebesparende maatregelen in hun meerjarenonderhoudsplanning willen opnemen, is er ook hulp in de vorm van het ´Groene MJOP´. In een vaste rubriek in VvE Magazine geven we aan hoe belangrijk een goed gevuld reservefonds is en hoe bijvoorbeeld maatregelen als isolatie van dak en gevel uitstekend kunnen worden gecombineerd met het reguliere onderhoud.

VvEén die meer willen weten over de juridische implicaties van voorstellen op alle terreinen van VvE-bestuur, kunnen hun voordeel doen met de Juridische Dienst van VvE Belang. Aangesloten VvEén hebben recht op een half uur gratis juridische hulp per jaar.

Geen subsidies maar een garantiefonds“We moeten helemaal niet mikken op subsidies”, zegt dr. D.K.J. Tommel, voorzitter van het Platform Bewoners en Duurzaam Bouwen (waaraan ook VvE Belang deelneemt) in de novembereditie van VvE Magazine. Hij heeft gelijk: de tijd dat eigenaren een beroep konden doen op subsidies, lijkt definitief voorbij. Weliswaar is er dit jaar nog 10 miljoen ter beschikking gesteld via de regeling Meer Met Minder, maar dat is een druppel op een gloeiende plaat. Hier en daar zijn er nog lokale of provinciale subsidies, maar een VvE die echt werk wil maken van energiebesparing, zal andere wegen moeten bewandelen om haar doel te bereiken. Bovendien hadden de subsidies als nadeel dat ze al snel uitgeput waren, maar ook dat eigenaren geneigd waren maatregelen uit te stellen tot er een nóg gunstiger regeling zou komen. Nu is er duidelijkheid: die regeling komt er niet.

Een garantiefonds, zoals de provincie Utrecht hanteert, kan een belangrijk hulpmiddel zijn. Dat blijkt wel uit het voorbeeld van enkele VvE’en die in ons magazine en in ‘De Appartementseigenaar’ worden genoemd. Zowel in Amersfoort (VvE Surinamelaan) als in Utrecht (VvE De Wiltenburgh) wisten VvEén dankzij een uitgekiend plan en met ondersteuning van dit garantiefonds hun gebouwen structureel te verbeteren en veel energiezuiniger te maken. Helaas beschikken niet alle provincies over zoń garantiefonds, maar er is hoop. De ASN Bank heeft grote plannen om te komen tot een renovatiefonds, dat door de bank wordt beheerd. Daarmee zouden VvEén een laagrentende lening kunnen krijgen die wordt gegarandeerd door het fonds. Aan dat fonds kunnen overigens ook andere partijen dan de overheden deelnemen.

Praktijk


ww

.sam

enen

ergi

ebes

pare

n.nl

14

Eigenbelang én initiatief van appartementseigenarenBij VvE Belang verwachten we veel van het initiatief ‘Energieambassadeurs’ dat door de Stuurgroep Experimenten Volkshuisvesting (SEV) in het kader van ´Energiesprong´ is ontwikkeld. VvE Belang roept - samen met de SEV - appartementseigenaren op om lid te worden van een ´community´ op internet om op die manier informatie uit te wisselen. Ook deskundigen zijn welkom als lid van deze ‘community’: zo kunnen zij hun kennis overdragen op de appartementseigenaren. Het programma is naar onze overtuiging kansrijk, omdat uit alle onderzoeken blijkt dat de echte aanpak ‘bottom-up’ plaats zal moeten vinden.

Dat betekent ook dat de eigenaren moeten inzien hoe groot hun eigenbelang is. Zoals professor Anke van Hal in ‘De Appartementseigenaar’ zegt: “Waarom hoort isoleren niet vanzelfsprekend bij het up-to-date maken van je woning? Omdat er geen garanties en subsidies zijn? Het eigenbelang is vaak nog onduidelijk: niemand ligt wakker van een hogere energierekening. Maar het zou best zo kunnen zijn dat we op een bepaald moment niet meer kunnen kiezen, maar wel móeten: als je de energiekwaliteit van de woning echt gaat merken in de verkoopprijs.” Bij VvE Belang stellen we ons ten doel die visie uit te dragen: het gaat om de eigen verantwoordelijkheid van de appartementseigenaar, maar die kan daar wel een steuntje in de rug bij gebruiken. Dat steuntje bieden we al ruim 11 jaar op tal van terreinen. Dankzij ons netwerk en het lidmaatschap van tal van organisaties, zoals de ROZ en het al genoemde Platform Bewoners en Duurzaam Bouwen kunnen we onze aangesloten VvE’en de actuele informatie geven die ze nodig hebben. Óók als het gaat om energiebesparing!

Op 31 oktober en op 8, 15, 22 en 29 november organiseert VvE Belang ’s middags en ’s avonds door het hele land voorlichtingsbijeenkomsten over energiebesparing bij VvE’en. Wilt u zo’n bijeenkomst bijwonen kijk dan op www.vvebelang.nl en meld u aan. U bent van harte welkom.

Praktijk


15

ww

w.s

amen

ener

gieb

espa

ren.

nl

Praktijk

Omschrijving object

Het huis aan de Doorniksestraat is gebouwd in de jaren dertig van de vorige eeuw. Het is een riant rijtjeshuis met ruime tuin. De Doorniksestraat ligt in het Belgische Park, één van de meest chique wijken van Den Haag, dichtbij de zee. Een bomenrijke, brede straat, met veel groen. Het Belgische Park, aanvankelijk Nederlandsch-Belgisch Park genaamd, is ontworpen door tuinarchitect T. Coppieters, in opdracht van E. Cambier, directeur van de Société Anonyme des Tramways de La Haye. De eerste huizen van het villapark zijn eind negentiende eeuw gebouwd.


ww

.sam

enen

ergi

ebes

pare

n.nl

16

Energie besparen

met Milieu Centraal

Milieu Centraal is een onafhankelijke voorlichtingsorganisatie die praktische tips en adviezen verstrekt over energie en milieu in het dagelijks leven. Hoe kan ik mijn afval het beste scheiden? Is mijn dak geschikt voor zonnepanelen? Is het wel of niet slim om mijn oude cv-ketel al te vervangen door een nieuwe? Milieu Centraal geeft het antwoord.

Milieu Centraal bereikt de meeste mensen via haar website. Irene Salverda, communicatieadviseur bij Milieu Centraal, ontwikkelt campagnes en communicatiemiddelen op het gebied van energiebesparing in huis. Salverda: ‘We ontwikkelen steeds vaker een Advies op maat: dat wil zeggen dat we mensen een advies te geven dat goed aansluit op hun persoonlijke situatie. Een voorbeeld hiervan is de website www.verbeteruwhuis.nl. Hier kunnen woningeigenaren hun woongegevens invullen en vervolgens zien ze welke energiebesparende maatregelen een slimme investering zijn in hun situatie.”

Dit najaar is Milieu Centraal de campagne ‘Vloerisolatie, dat voelt goed!’ gestart. Reden voor deze campagne zijn twee onderzoeken, waaruit blijkt dat vloerisolatie meer besparing oplevert dan voorheen werd aangenomen (door TU Delft) én waaruit blijkt dat consumenten de investering in vloerisolatie overschatten (door TNS Nipo). Mensen die de maatregel hebben uitgevoerd zijn erg tevreden over het toegenomen comfort in hun woning. Salverda: ‘We ontwikkelen campagnes en middelen vaak op basis van actuele ontwikkelingen. We merken dat energie besparen een steeds belangrijker thema wordt in de samenleving. Negen van de tien consumenten geeft aan energie besparen belangrijk te vinden. De voornaamste reden is dat men zich zorgen maakt over de stijgende woonlasten. Ook worden zaken zoals het energielabel steeds belangrijker.’

Met de campagne vloerisolatie, die bekend is gemaakt via webmarketing en advertenties in landelijke- en regionale dagbladen, hoopt Milieu Centraal consumenten bewust te maken van de voordelen die vloerisolatie biedt. De campagne loopt tot eind 2011 en is te bekijken op www.milieucentraal.nl/isoleerjevloer.

Innovatie


17

ww

w.s

amen

ener

gieb

espa

ren.

nl

Innovatie

Naast deze campagne lanceerde Milieu Centraal in september de website ‘Vergelijk mijn energiegebruik’. Salverda: ‘Het idee om energie te gaan besparen begint bij de vraag: hoe doe ik het nú? Gebruik ik veel of weinig energie?’ Voor een antwoord op die vraag maakte Milieu Centraal een analyse van de WoON-database, een grootschalige onderzoek naar woningen dat iedere vier jaar wordt uitgevoerd door BZK/WWI. Een set van referentiecijfers uit het onderzoek, op basis waarvan Milieu Centraal huishoudens kan vergelijken, is omgezet in een handige webmodule. Huishoudens kunnen hierin een aantal gegevens, zoals hun energiegebruik en woninggegevens, invoeren. Vervolgens zien ze of ze veel of weinig energie gebruiken ten opzichte van anderen in hun situatie. Het resultaat wordt toegespitst op gas- en elektriciteitsgebruik. Salverda: ‘Met deze gegevens in handen kunnen huishoudens besluiten actie te gaan ondernemen: hun woning energiezuiniger te maken of iets doen aan hun gedrag. Vergelijk mijn energiegebruik verwijst door naar websites die daar weer advies over geven.’

Behalve deze specifieke campagnes, ontwikkelt Milieu Centraal doorlopend informatie over de nieuwste energiebesparingsmogelijkheden in huis. Salverda: ‘Op dit moment is er veel interesse in informatie over zonnepanelen en zuinige verwarmingssystemen, zoals de hr-107 ketel en een zonneboiler. Daarnaast merken we dat mensen meer interesse tonen in investeringen in het huis, zoals isolatie. Dat heeft vermoedelijk twee redenen: de situatie op de woningmarkt en de sancties op het energielabel. We merken dat men bezorgd is over de vraag of de woning wel waardevast is in de toekomst. Met een slecht energielabel en dus hoge energierekening is het verkopen van de eigen woning steeds lastiger. Intussen stijgen de energieprijzen maar door en de energierekening ook. Investeringen in energiebesparende maatregelen betalen zich dus in steeds meer opzichten uit.’

Ook voor vastgoedbeleggers biedt de website van Milieu Centraal volop informatie, bijvoorbeeld over de vraag wat energiebesparende maatregelen u op kunnen leveren. Kijk op www.milieucentraal.nl voor meer informatie, of op www.milieucentraal.nl/isoleerjevloer of www.milieucentraal.nl/vergelijkmijnenergiegebruik voor informatie over de lopende campagnes.


ww

.sam

enen

ergi

ebes

pare

n.nl

18

Kader 1: Top 10 Webbezoek Milieu Centraal Milieu Centraal heeft ruim 900 webpagina’s waarop bezoekers informatie kunnen vinden. In 2010 bezochten 3,1 miljoen consumenten de website. De top 10 van meest bezochte webpagina’s geeft een beeld van de populairste items. Top tien onderwerpen 2010 Aantal pageviews

1. Isoleren (raam, dak, vloer, gevel) 535.6882. Home (milieucentraal.nl) 320.2503. Energiebesparing 291.7574. Duurzame energie in huis 225.5845. Ongedierte bestrijden 153.8266. Subsidie woningisolatie 104.0987. Afval 98.2888. Nieuwe cv-ketel 60.1359. Auto kopen 51.05610. Weggooitest 49.279

Innovatie

Kader 2: Potentieel aan mogelijkheden voor vloerisolatie is enorm.

Achtergrondsdocument vloerisolatie, Utrecht september 2011

1.Vormen van isolatie bij oudere koopwoningen

Vormen van isolatie onder eigenaren van oudere koopwoningen

Basis: alleEigenaren oudere woningen (n=1,545) Bron: TNS NIPO, 2010


19

ww

w.s

amen

ener

gieb

espa

ren.

nl

Innovatie

2. Aantallen koopwoningen zonder vloerisolatie

•2,2 miljoen koopwoningen van 1980 of ouder, type eengezinswoning, geen onderdeel van VVE*•Doelgroep: ca. 1,4 miljoen eigenaren in eengezinswoningen met geïsoleerde vloeren* •Ca. 400,000 eigenaar bewoners overwegen vloer- of bodemisolatie (17%** van 2,2 miljoen)


ww

.sam

enen

ergi

ebes

pare

n.nl

20

Innovatie

Cees Jonker

ConvenantAanleiding tot dit convenant is de ambitie van de gemeente Amsterdam om de de CO2 uitstoot in Amsterdam in 2025 met 40% te hebben verminderd ten opzichte van 1990. Oftewel 50% reductie vanaf nu. In de Energiestrategie Amsterdam 2040 is dit o.a. geconcretiseerd in de doelstelling dat alle gebouwen in 2040 minimaal energielabel B hebben. Dit convenant sluit aan bij de doelstelling van de gemeente Amsterdam. Het Amsterdams Steunpunt Wonen, de Huurdersvereniging Amsterdam en Vastgoedbelang onderschrijven de maatschappelijke noodzaak tot energiebesparing en spreken de intentie uit om een wezenlijke bijdrage te leveren aan de gemeentelijke doelstelling.

Doelgroep en doelstellingenDe doelgroep van dit convenant zijn alle huurders en verhuurders van particuliere woningen in de gemeente Amsterdam. In het convenant hebben de deelnemers afspraken gemaakt om zich in te spannen deze doelstellingen te halen. Daartoe zijn actieprogramma’s opgesteld met als eerste doel:•in 2014 alle woningen in de particuliere verhuur een energielabel hebben•stimuleren dat verhuurders natuurlijke momenten gebruiken voor investeringen•stimuleren dat huurders bij natuurlijke momenten instemmen met investeringen•stimuleren dat huurders ook zelf initiatieven nemen en investeren in verbetering van de woningen

Wanneer?Er zijn drie momenten waarop het bij uitstek mogelijk is om energiebesparende maatregelen te nemen:

Convenant en Pilot AmsterdamInleidingDe afdeling West Noord van Vastgoed Belang heeft een convenant gesloten met de gemeente Amsterdam met betrekking tot het stimuleren van energiebesparing in de particuliere huursector bestaande woningbouw. Naast Vastgoed Belang, de gemeente Amsterdam en de stadsdelen, hebben ook de Huurdersvereniging Amsterdam en de Stichting Amsterdams Steunpunt Wonen dit convenant ondertekend.


21

ww

w.s

amen

ener

gieb

espa

ren.

nl

Innovatie

• Bij incidenteel noodzakelijke aanpassingen van de woning bij een zittende huurder.• Aanpassing van de woning gelijktijdig met de uitvoering van (complexmatig) groot

onderhoud (planmatig uitvoering).• Aanpassing van de woning bij mutatie van de huurder.Partijen stimuleren dat deze momenten optimaal worden gebruikt.Daarnaast zal in communicatie- en voorlichtingstrajecten stelselmatig gewezen worden op de

mogelijkheden om op initiatief van en in overleg met verhuurder en huurder tot maatregelen te komen.

Taak en verantwoordelijkheid Vastgoed BelangVastgoed Belang heeft daarbij de verantwoordelijkheid om haar achterban voor te lichten, te

stimuleren en ondersteunen bij het nemen van maatregelen om het energieverbruik terug te dringen. Daartoe heeft Vastgoed Belang besloten een pilot uit te voeren in de gemeente Amsterdam met een tiental woningen, waarbij het hele proces van labeling, maatwerkadvies, begroting, offerteaanvraag en zo mogelijk uitvoering wordt afgewerkt.

Pilot Vanuit de leden van de afdeling West Noord zijn een aantal panden aangedragen om met de

pilot mee te doen. Met de bouwkundige dienst zijn afspraken gemaakt en is de pilot in twee fasen geknipt:

Fase 11. Labelaar neemt contact op met eigenaar ter verificatie dat de bewoner geïnformeerd is2. Labelaar maakt afspraak met bewoner3. Labelaar stelt label vast, 0-situatie4. Vaststellen puntentelling, 0-situatie5. Opstellen maatwerkadvies6. Vaststellen nieuwe puntentelling bij uitvoering maatwerkadvies7. Nacalculatie stappen 1 t/m 6 en rapportage aan Vastgoed Belang

Ondertekening


ww

.sam

enen

ergi

ebes

pare

n.nl

22

Innovatie

Fase 28. Overleg met eigenaar m.b.t. aanmelden label en vervolgstappen9. Opstellen begroting10. Aanvragen offertes11, Beoordelen offertes12. (eventueel) begeleiden uitvoering13. Nacalculatie stappen 8 t/m 12 en rapportage aan Vastgoed Belang

Begin april is de Pilot gestart met fase 1. Daarbij liepen we tegen de volgende problemen aan:•huurder niet thuis ondanks afspraken•huurder wilde Labelaar niet binnen laten•(onder)huurder wist nergens van•huurder wilde niet meewerken aan labeling en energiebesparende maatregelen.In de meeste gevallen echter lukte het wel om de woning op te nemen. Voor deze woningen zijn de rapporten opgemaakt, met daarin de huidige puntentelling, het EPA-W energielabel, de puntentelling op basis van dit energielabel, het EPA-W maatwerkadvies en de puntentelling op basis van uitvoeren EPA-W maatwerkadvies.

ResultatenDe eerste resultaten van fase 1 zijn binnen en daaruit blijkt dat een groot deel van de meergezinswoningen (portiekwoningen van voor 1945) tenminste een E-label haalt. Op basis van ouderdom hebben deze woningen per 1 januari 2014 automatisch een G-label als er geen aangemeld label aanwezig is. U verliest dan punten in het WWS, die u niet hoeft te verliezen als u een label laat aanmaken. Bovendien voorkomt u door de woning te laten labelen een mogelijke procedure tot huurbevriezing bij de huurcommissie en na 2014 zelfs een procedure tot huurverlaging.Verder blijkt dat, met veelal een kleine tot redelijke investering, een label sprong van 2 labels haalbaar is. Bij een grotere investering is een labelsprong naar B en in sommige gevallen zelfs naar A mogelijk. In een aantal gevallen leidt een labelsprong zelfs tot een puntenaantal dat boven de liberalisatiegrens ligt(€ 647,53, de liberalisatiegrens op 1 januari 2011). In dat geval zijn de huren vrij. Hoe verder?Fase 2 zal moeten opleveren wat de daadwerkelijke kosten en resultaten zijn en of de huurder wel of niet wil meewerken. Bij een zittende huurder dient dan op basis van de Beleidsnotitie Huurverhoging na woningverbetering de huurverhoging in overleg met de huurder te worden vastgesteld. Vastgoed Belang ontwikkelt nu een webapplicatie op basis van deze beleidsnotitie.De nieuwe overeengekomen huur (oude huur vermeerderd met overeengekomen huurverhoging) mag vervolgens niet hoger zijn dan achter het bij de uitgevoerde werkzaamheden behorende label genoemde maximale huurprijs.


23

ww

w.s

amen

ener

gieb

espa

ren.

nl

Innovatie

Freek Ossel

Conclusie1.Het is van het grootste belang om uw woningen tenminste te laten labelen om het puntenverlies te beperken. 2.Door de woning te laten labelen wordt in de meeste gevallen voorkomen dat de huurder een huurbevriezing/huurverlaging kan aanvragen 3.Een labelsprong van 2 labels is met veelal beperkte investeringen haalbaar4.In de meeste gevallen is een labelsprong naar B en soms zelfs A mogelijk

Reactie van wethouder Ossel: "Met dit convenant is een belangrijke stap gezet om huurwoningen energievriendelijker te maken. Ongeveer 1/3 van de CO2-uitstoot in Amsterdam komt door de gebouwde omgeving. 22% van de woningen is van particuliere verhuurders. Zonder de bijdrage van de particuliere verhuurders kan de door de gemeente gewenste CO-2-reductie niet worden gehaald. Het is erg mooi om te zien dat de sector zelf de noodzaak van energiebesparing inziet. En daarom het initiatief heeft genomen voor dit convenant om zo een bijdrage te kunnen leveren aan de doelstelling van de gemeente."


ww

.sam

enen

ergi

ebes

pare

n.nl

26

SEV-programma: Energiesprong gebouwde omgeving

Neem de Voorsprong naar energieneutraal met Energiesprong

Het energiegebruik in woningen en gebouwen kan gemakkelijk met de helft omlaag. Op termijn is zelfs een volledig energieneutraal gebouwde omgeving geen utopie. Technisch en financieel is het geen groot raadsel meer. En iedereen weet ook dat het voordeel van een fors lagere energierekening jaar na jaar groter wordt. Maar waarom gebeurt het dan zo weinig? Waarom zijn woningen, kantoren en gebouwen nog steeds zo slordig met energie? Vooral in de renovatie van bestaande gebouwen blijven echte doorbraken achterwege, terwijl daar de grootste winst te behalen valt. Het ontbreekt aan integrale concepten en systemen, ook al zijn de afzonderlijke stukjes van de energiebesparingspuzzel van goede kwaliteit. Om de puzzel te leggen is meer bewustwording nodig, meer beweging in de markt, meer samenwerking en kennisdeling, meer gevoel van urgentie en geloof in eigen kunnen. Energiesprong heeft het doel drempels weg te nemen en de ontwikkeling van een autonoom groeiende markt te versnellen.

Nederland loopt achterNederland loopt achter. Zowel bij de energietransitie die zich in de wereld en in Europa voltrekt, als bij de ambities die het kabinet al in 2007 in het Werkprogramma Schoon en Zuinig heeft bepaald. Terwijl het klimaatvraagstuk en de onzekerheid over de levering van fossiele brandstoffen steeds nadrukkelijker om een totale systeemverandering van de energiehuishouding vragen, denken we in Nederland nog steeds dat we eindeloos op onze aardgasbel kunnen teren. Niets is minder waar. Als we op de huidige voet doorgaan, komt de levering van energie al binnen enkele decennia in gevaar. In ieder geval veel eerder dan wanneer de meeste gebouwen aan het eind van hun levensduur zullen zijn. We zien het niet of we willen het niet zien, want in de bouw gaan de innovaties met de snelheid van een slak. Over korte tijd is onze gebouwde omgeving - in ieder geval energetisch - volledig verouderd.

Geen uitstel meerKoplopers in de bouw, kennisinstellingen en andere betrokken partijen hebben in het kader van het Platform energietransitie Gebouwde Omgeving (PeGO) de piketpaaltjes duidelijk geplaatst: energieneutrale nieuwbouw in 2020, een halvering van het energiegebruik in de bestaande bouw in 2030 en een CO2-reductie van 80 procent in de gehele gebouwde omgeving in 2050. Het is allemaal haalbaar. ‘Je kunt huizen bouwen die energieneutraal zijn en op langere termijn zelfs huizen die energie produceren, in plaats van gebruiken’, zei platformvoorzitter Jan Terlouw uitdagend.

Reportage


27

ww

w.s

amen

ener

gieb

espa

ren.

nl

Ingebouwde zonnecellenDe belangrijkste weerstanden zitten hem niet in individuele technologische innovaties. Daar is de laatste jaren voldoende dynamiek gecreëerd. Ook de kennis is geen groot struikelblok. De belangrijkste weerstanden hebben te maken met de dominantie van verouderde bouwpraktijken, het ontbreken van goede netwerken van bouwbedrijven en toeleverende industrieën en het ontbreken van een echte markt. In andere woorden: de klant vraagt er niet om, dus wij bouwpartijen zien geen reden om het anders te doen dan we altijd gewend waren. Kom er als klant maar eens om: ‘Heeft u voor mij een dakkapel met ingebouwde zonnecellen?’ De aannemer zal het de klant op z’n minst sterk afraden: te duur, staat nog in de kinderschoenen, geen ervaring, geen garantie,…Niet echt enthousiasmerend voor een klant die eens iets meer wil dan alleen het laaghangende fruit. Integrale energieconceptenDe kern van Energiesprong is om de toepasbaarheid van bestaande technologie te vergroten door deze te vatten binnen nieuwe integrale energieconcepten en vervolgens die concepten op te schalen tot mainstream.

Verbeteren van de ketensamenwerkingHet gefragmenteerde karakter van de bouwketen biedt weinig ruimte voor innovaties die bijdragen aan een duurzame gebouwde omgeving. Door procesondersteuning (ook financieel), het analyseren van bestaande initiatieven, ondersteuning van experimenten en het ontwikkelen van een plan van aanpak voor ketenintegratie, wil Energiesprong duurzame ketens in de bouwkolom stimuleren. Doel is om een bruikbare methodologie te ontwikkelen die waardevol is voor de klant en de aanbieder. Voor knelpunten die samenwerking in de weg staan, bijvoorbeeld ook voor aanbestedingsregels, worden oplossingen gezocht. Als partijen beter en langduriger met elkaar samenwerken, kunnen zij kennis en ervaring opbouwen en daardoor steeds beter werk leveren.

Opschalen, denken en doenEnergiesprong is van mening dat de innovatie in de bouwsector gericht op ecologische en economische waardegroei het best kan worden gestimuleerd door de bestaande initiatieven te bewegen in de richting van een bredere en snellere toepassing. Vooral opschaling, kwalitatief en kwantitatief, verdient aandacht vanwege de huidige kloof tussen ambitie en realiteit. Er zijn veel initiatieven, maar er is te weinig kracht en overtuiging om die initiatieven ook werkelijk tot een dominante praktijk te brengen. Opschalen, denken en doen. Dat is in drie woorden de methode die in het programma wordt gevolgd.

Reportage


ww

.sam

enen

ergi

ebes

pare

n.nl

28

Aanbodgerichte kennisontwikkeling en kennisdelingBinnen de bouwsector is veel kennis aanwezig. Die wordt alleen onvoldoende benut om betekenisvolle innovaties tot stand te brengen. Om kennis te delen is een open houding van alle partijen nodig. Kennis is nooit verlies voor de gever maar altijd winst voor de ontvanger. Kennis is op zichzelf geen kwaliteit van een bedrijf. Kennis wordt pas een kwaliteit als een bedrijf ook in staat is die kennis te accumuleren, te transformeren en toe te passen bij de ontwikkeling van producten voor de markt.

Verleiden van gebouweigenaren en eindgebruikersWoningcorporaties, huurders en particuliere woningeigenaren bepalen of de markt in beweging komt. Zolang klanten er niet om vragen, blijft innovatie beperkt tot goede bedoelingen. Om de ‘circle of blame’ te doorbreken is het essentieel om ook de vraagzijde van de markt te prikkelen. Energiesprong richt zich daarbij op verschillende doelgroepen en per doelgroep wordt bepaald welke instrumenten daarvoor kunnen worden ingezet. Informatievoorziening en glasheldere communicatie over wat kan en welke voordelen dat oplevert, vormen de spil.

Reportage


29

ww

w.s

amen

ener

gieb

espa

ren.

nl

Wat doet Energiesprong?Energiesprong werkt aan verschillende initiatieven: Binnenstedelijke gebiedsontwikkeling, Slim&Snel, Lokaal alle lichten op groen, Trajectaanpak Woningbouw en De Voorsprong. Dertien partijen gaven gehoor aan de oproep voor de regeling Binnenstedelijke Gebiedsontwikkeling en stuurden voorstellen in voor projecten die bij moeten dragen aan de ontwikkeling van scenario’s voor de realisatie vanenergieambities op gebiedsniveau, binnen bestaande bebouwing. Uit de inzendingen selecteerde Energiesprong er drie; deze zijn aan het ministerie van Binnenlandse Zaken voorgedragen voor een subsidie. De subsidies worden gekoppeld aan de uiteindelijk gerealiseerde energieprestaties.

In het project Slim&Snel werken woningcorporaties en marktpartijen samen aan de ontwikkeling van slimme, betaalbare concepten voor snelle, grootschalige en duurzame renovatie van seriematig gebouwde woningen uit de jaren ’60 en ‘70. Dit type woningen maakt een groot deel van de bestaande woningvoorraad uit en er valt veel energiewinst te halen. Particuliere huiseigenaars met hoge energieambities stuiten op allerlei obstakels die hun plannen frustreren: op het gebied van kennis, maar ook op het gebied van financiering of regelgeving.

In Lokaal alle lichten op groen maken vijf voorbeeldgemeenten zich sterk voor hen. Ze passen zelf hun regelgeving aan om energiezuinig wonen te bevorderen en daarnaast gaan ze gaan rond de tafel met alle betrokken partijen: makelaars, financiers, aannemers, architecten, installateurs, leveranciers en adviseurs. Het doel is de (markt)condities voor energieneutraal renoveren te optimaliseren.

In de Trajectaanpak Woningbouw biedt Energiesprong financiële ondersteuning aan innovatieve woningbouwprojecten met een hoge energieambitie: in aanmerking komen projecten die mikken op een energiereductie van 60% en 80%, allebei voor minimaal dertig woningen. Om zo’n hoge energieambitie te realiseren zijn nieuwe technieken minder belangrijk dan intensieve samenwerking en kennisdeling tussen alle betrokken partijen. Daarom is een coalitie tussen de partners een absolute voorwaarde voor deelname aan dit initiatief.

www.energiesprong.nlTekst : Henk Bouwmeester en Tessie Vilé

Reportage


ww

.sam

enen

ergi

ebes

pare

n.nl

30

Reportage

Door Cees F. Jonker, projectleider energie a.i. bij Vastgoed Belang Het nemen dan wel aanbrengen van energiebesparende maatregelen is een zaak van zowel de huurder als de verhuurder. Alleen als we samen energie besparen, zal het mogelijk zijn om in de periode naar het jaar 2020 de gewenste reductie te behalen. In het stappenplan op de site www.samenenergiebesparen.nl wordt aangegeven hoe dit te organiseren. Daarin wordt uitgegaan dat de verbouwing door de aannemer uitgevoerd gaat worden. Wel wordt ook nog genoemd dat de huurder dit eventueel zelf kan doen. Vele huurders zijn uitstekend in staat om bepaalde verbouwingen of veranderingen in eigen beheer uit te voeren. Voor een particuliere belegger geldt dan wel een waarschuwing. Indien een particuliere belegger zijn in roerend goed in fiscale zin heeft gepositioneerd in box 3 van de wet IB, mag hij geen actief vermogens beheer doen. Het zelf uitvoeren van werkzaamheden zal veelal als zodanig beschouwd worden. Dit heeft tot gevolg dat het vermogen verschuift van box 3 naar box 1 met grote fiscale consequenties van dien. De besparing op de kosten van een aannemer kunnen dan wel eens dubbel terug komen via de fiscale route. Als de verhuurder zijn vastgoed niet in box 3 heeft, kan hij in principe zonder fiscale consequenties zelf de werkzaamheden uitvoeren. Als belegger dient u echter wel altijd te bedenken of u over voldoende kennis en kunde beschikt om de werkzaamheden zelf uit te voeren.

Het is uiteraard altijd mogelijk om de werkzaamheden uit handen te geven aan een aannemer of installatiebedrijf. Het uitbesteden van de werkzaamheden levert een aantal voordelen op. Uitgaande van een deskundige en betrouwbare aannemer levert een uitbesteding u veel gemak op (stressreductie). Ook kunt u veelal aanspraak maken op garantie en zal het werk deskundig en vakkundig uitgevoerd worden. Deze voordelen kunnen een reden zijn om de hogere kosten niet langer als een bezwaar te zien.

Energiebesparende voorzieningen, wie voert het

uit?


31

ww

w.s

amen

ener

gieb

espa

ren.

nl

Reportage

Hoe weet u echter dat een aannemer deskundig en vakkundig is?. U kunt hiervoor garanties opvragen bij de aannemer, die u op het oog heeft. Kijk hier als eerste of de aannemer is aangesloten bij een landelijke brancheorganisatie.Vooral in de installatie branche geldt voor vele activiteiten een certificering(splicht) Vraag dan ook naar de vereiste certificaten. Als u een grote(re) opdracht geeft, let er dan op dat ook eventuele onderaannemers over de vereiste papieren cq deskundigheid beschikken. Eis dit van uw hoofdaannemer en leg daar ook de aansprakelijkheid neer. Ook al schakelt u een professional in dan is dat helaas geen garantie dat het werk ook altijd goed uitgevoerd wordt. Let er daarom ook altijd op of de aannemer is aangesloten bij een klachteninstituut en welke garantieregelingen van toepassing zijn en wie die garantie afgeeft. (is de garantie verzekerd, dan wel deze in een garantiefonds ondergebracht?) Op welke manier kunt u eventueel besparen op de aannemer? Uiteraard is het aan te raden om bij grotere werkzaamheden altijd meerdere offertes aan te vragen bij verschillende partijen. Hierdoor krijgt u meer inzicht in de mogelijk verschillende wijzen van aanpak. Daarnaast kunnen er aanzienlijke verschillen zitten tussen de prijzen die de verschillende aannemers hanteren. Vraag voor een goede vergelijking wel altijd om een open begroting.

Een andere manier om te besparen op de aannemer is om de inkoop van materialen niet altijd via de aannemer te laten verlopen. Vooral op zaken als sanitair en keukens maakt de aannemer vaak een additionele marge op deze inkoop. Als u zelf de inkoop verzorgd moet u uiteraard wel zelf de coördinatie verzorgen dat de goede materialen op het juiste moment aanwezig zijn. In het verlengde van de inkoop van materialen zit ook de inhuur van onderaannemers. Als u zelf onderaannemer(s) inschakelt, moet u zelf zorgen voor de afstemming en planning en wordt de garantie ook verdeeld over de deelprocessen. Let dus op dat bij het delen van de opdracht er geen gedeelten tussen wal en schip vallen en dat partijen niet naar elkaar gaan wijzen als er iets mis is. Vaak is het bij kleinschalige projecten heel goed mogelijk om zelf die coördinatie te verrichten en een onderaannemer zelf aan te sturen. Uiteraard kunt u ook de bouwkundige dienst van Vastgoedbelang voor deze coördinatie vragen. Wanneer we in Nederland echter meters willen maken in de gebouwde omgeving zullen we ook volop in moeten zetten op renovatie tijdens de lopende huurovereenkomst en niet wachten op een mutatiemoment.

De grote uitdaging bij elke renovatie bij een zittende huurder is dat de kosten van de aanpassing voor rekening van de verhuurder zijn terwijl de besparing bij de huurder komt. Op de website www.samenenergiebesparen.nl staat een rekenmodule huurverhoging bij woningverbetering. Deze kunt u gebruiken om vast te stellen op welke wijze de kosten doorberekend mogen worden. Als u echter wilt besparen op de investering of de huurder graag wil besparen op zijn woonlasten is het een goede optie om samen energie te besparen.


ww

.sam

enen

ergi

ebes

pare

n.nl

32

Reportage

Huurder en verhuurder gaan op dat moment gezamenlijk een plan van aanpak maken en verdelen de werkzaamheden. De verhuurder kan op dat moment via de inkoopvoordelen van de vereniging de materialen aanschaffen terwijl de huurder de arbeid inbrengt. Voor beide partijen betekent dit een forse besparing op de investeringskosten c.q. de maandelijkse lasten, waardoor investeringen sneller rendabel zijn. Partijen zullen dus ook veel sneller tot zaken komen, omdat het risico op een stijging van de woonlasten (huur stijgt meer dan de energiekosten dalen) geminimaliseerd wordt. In 2003 is de huur wetgeving in het BW gewijzigd en heeft de huurder ook het wettelijke recht gekregen om zelf zijn woning aan te passen. Om dit soort zaken goed te regelen is het ZAV convenant gesloten. In het kader vindt u een toelichting op het ZAV convenant.

ZAV convenant Vastgoed Belang heeft met De Woonbond en Aedes een advies opgesteld over het maken van afspraken tussen huurder en verhuurder over onderhoud en vervanging van voorzieningen die door een voorgaande huurder zelf zijn aangebracht. Het gaat dus om ZAV’s, de zelf aangebrachte voorzieningen. De betrokken landelijke organisaties van huurders en verhuurders vinden het in het voordeel van huurder en verhuurder als die voor ZAV’s in bepaalde gevallen aparte afspraken maken over onderhoud en vervanging, waarbij het uitgangspunt de standaarduitrusting van de woning is. ZAV-beleid en onderhoud in het nieuwe huurrechtVolgens het huurrecht dat in 2003 is ingevoerd, is de huurder vrij voorzieningen in de woning aan te brengen die eenvoudig te verwijderen zijn. Voor grotere ingrepen en voor veranderingen aan de buitenzijde van de woning is toestemming nodig van de verhuurder. Als de toestemming wordt gegeven, kunnen huurder en verhuurder afspreken dat de huurder die de verandering aanbrengt, zelf het onderhoud uitvoert. De huurder heeft een wegbreekrecht: hij mag de voorziening aan het eind van de huur weghalen. De grotere vrijheid die de huurder heeft om voorzieningen in de woning aan te brengen kent wel zijn beperkingen. De verhuurder kan bepalen dat aan het einde van de huur de voorziening moet worden verwijderd. Als hierover niets is afgesproken, mag de voorziening aan het eind van de huur blijven zitten. Als de verhuurder een woning aan een opvolgende huurder verhuurt, heeft de verhuurder een onderhouds- en instandhoudingsplicht voor de woning met alle voorzieningen die daarin aanwezig zijn. Hiervan mag niet ten nadele van de huurder worden afgeweken.


33

ww

w.s

amen

ener

gieb

espa

ren.

nl

Service

De praktijkIn veel gevallen kunnen zelf aangebrachte voorzieningen in de woning blijven zitten bij het einde van de huurovereenkomsten. Soms krijgt de vertrekkende huurder daarvoor een vergoeding. De nieuwe huurder huurt de woning inclusief de voorziening en de verhuurder zorgt voor onderhoud en vervanging. OplossingDe Woonbond, Aedes en Vastgoed Belang hebben gezamenlijk vastgesteld dat het in het belang en in het voordeel is van huurders en verhuurders als bij het sluiten van een huurcontract aanvullende onderhouds- en vervangingsafspraken kunnen worden gemaakt voor de door een vorige huurder zelf aangebrachte voorzieningen. De opvattingen en uitwerking van dit standpunt is opgenomen in het Voorbeeldcontract Onderhoud en vervanging van niet-standaardvoorzieningen met toelichting.

WeblinksHieronder vindt u de belangrijkste links van de in dit E-zine genoemde koepelorganisaties en voorlichtingsinstellingen: Samen Energie Besparen www.samenenergiebesparen.nlStappenplan http://www.samenenergiebesparen.nl/?nr=601&StappenplanModelovereenkomst http://www.samenenergiebesparen.nl/?nr=327Module huurverhoging www.vastgoedbelang.nl/?nr=1186

Vereniging Vastgoed Belang www.vastgoedbelang.nlMaatwerkadvies www.vastgoedbelang.nl/?nr=1155Programma www.vastgoedbelang.nl/?nr=1227Juridische dienst www.vastgoedbelang.nl/?nr=25Bouwkundige dienst www.vastgoedbelang.nl/?nr=41&Bouwkundig_adviesLedenadministratie www.vastgoedbelang.nl/?nr=35 AgentschapNL www.agentschapnl.nlMeer met Minder www.meermetminder.nlMilieu Centraal www.milieucentraal.nlVACpunt Wonen www.vacpuntwonen.nlVereniging Eigen Huis www.eigenhuis.nlVereniging VvE Belang www.vvebelang.nlWoonbond www.woonbond.nl


ww

.sam

enen

ergi

ebes

pare

n.nl

34

Wordt lid van Vastgoed BelangDe belangenvereniging van en voor particuliere beleggers in vastgoed

De voordelen van uw lidmaatschap. Als lid krijgt u:√ belangenbehartiging op nationaal en regionaal niveau√ gratis het blad Steengoed (4 x per jaar)√ gratis de Almanak voor huur en verhuur van vastgoed√ gratis toegang tot het ledengedeelte van de website √ gratis periodieke elektronische nieuwsbrieven√ gratis exclusieve ledenpas voor Bouwmaat Nederland√ gratis gebruik maken van Nutselect voor gezamenlijke energie inkoop√ voorkomen van betalingsproblemen met de huurderscheck√ een gereduceerd tarief voor cursussen gericht op particuliere beleggers√ gratis incassoprocedures via het Weerstandfonds*√ toegang tot jaarlijkse algemene ledenvergadering√ toegang tot periodieke regionale ledenbijeenkomsten√ toegang tot Bouwkundig netwerk√ gereduceerde tarieven voor diensten van de juridische dienst√ toegang tot exclusieve fiscale spreekuur voor beleggers van Deloitte√ toegang tot advocaten netwerk van Vastgoed Belang√ toegang tot Steengoed Financieel Advies√ toegang tot Steengoed Assurantie Advies√ toegang tot de inkoopvoordelen van de vereniging

Kijk op www.vastgoedbelang.nl voor de details en / of voorwaarden van uw voordelen * voor het weerstandsfonds geldt een bijdrage van € 13,50 per perceel gedeelte per jaar.

Bent u nog geen lid van onze vereniging? Sluit u dan nu aan bij de vereniging die alle 65.000 particuliere verhuurders in Nederland met een gezamenlijk bezit van circa 700.000 woningen en vele vierkante meters commercieel vastgoed vertegenwoordigt.

Ledenbijeenkomsten in de afdelingenWij verwelkomen u graag tijdens de bijeenkomsten in uw regio. Deze vinden minimaal twee maal per jaar plaats, in het voor- en najaar. Voor deze bijeenkomsten nodigen wij interessante sprekers uit en ontvangt u informatie over onderwerpen die voor u, als belegger in vastgoed, van belang kunnen zijn. Tijdens deze bijeenkomsten vragen wij ook uw mening over voorgenomen beleid van de overheden. Wij nodigen sprekers (deskundigen) uit, die bijdragen tot uw deskundigheidsbevordering. Beleggen in vastgoed vereist immers de nodige kennis en kunde!

Service


35

ww

w.s

amen

ener

gieb

espa

ren.

nl

Aanmelding lidmaatschapWilt u zich aanmelden als nieuw lid? U bent van harte welkom! U kunt zich als lid aanmelden via onze website www.vastgoedbelang.nl of de antwoordstrook in dit e-zine gebruiken. ContributieSpeciaal voor nieuwe leden hebben wij een actietarief gekoppeld aan deze energiekrant. Wordt nu lid tot en met 31 december 2012 voor slechts € 195,=. Bij Vastgoed Belang kunt u deel uitmaken van de sectie professionele grote leden. Voor deze sectie geldt een speciaal tarief tot 31 december 2010 van € 690,=.Als lid van deze sectie kunt u tegen een gereduceerd tarief deelnemen aan speciaal voor u georganiseerde activiteiten, zoals bijvoorbeeld de masterclasses. Tevens hebt u o.a. toegang tot de verdiepingen van de NeVaP, het Nederlands Vastgoedmanagementplatform. Beëindiging van het lidmaatschapHet verenigingsjaar loopt van 1 januari tot en met 31 december. U kunt uw lidmaatschap slechts opzeggen per aangetekend schrijven vóór 1 december van een jaar. De beëindiging van het lidmaatschap op deze wijze is vastgelegd in artikel 8, lid 2 van de statuten van de vereniging. De statuten kunt u inzien op onze website www.vastgoedbelang.nl. Vastgoed Belang accepteert geen opzeggingen per telefoon. Een schriftelijke opzegging gedateerd ná 1 december is pas van kracht op 31 december van het volgende jaar. U ontvangt van ons een schriftelijke bevestiging van uw opzegging. ContactHet bureau van de vereniging is geopend van maandag tot en met donderdag van 09.00 tot 17.00 uur en op vrijdag van 09.00 tot 13.00 uur.

Aanmelding lidmaatschap [] ja, ik wil lid worden van Vastgoed Belang als [] regulier lid (€ 195,= tot 31/12/2012) [] professioneel lid (voor € 695,= t/m 31/12/2012)

Bedrijfsnaam : __________________________________________________Naam : __________________________________________________ [] dhr [] mwAdres : __________________________________________________Postcode : _______________________ Plaats : _________________________Telefoon : _______________________ E-mail : _________________________Bankrekening : _______________________ Geboortedatum : _________________________Handtekening : _______________________ BSN : _________________________ [] ja, ik wil via de e-mail op de hoogte blijven van activiteiten en aanbiedingen van Vastgoed Belang.

Versturen aan: Vastgoed Belang Antwoordnummer 46466, 1060 WD Amsterdam

Service


ww

.sam

enen

ergi

ebes

pare

n.nl

36

Cursussen en bijeenkomsten voor particuliere beleggers

Is beleggen in vastgoed slapend rijk worden?Dat niet! Wanneer u op de juiste wijze belegt, kan beleggen in vastgoed wel een rendabele bezigheid zijn. Welke keuzes hebt u en wat betekent dit in de praktijk? Een belegger in vastgoed heeft vele vragen: Waarin zal ik beleggen? Woningen, winkels, kantoren of bedrijfspanden. Of kan ik beter beleggen in maatschappen of vastgoedfondsen? Waar en op welke manier vind ik beleggingskansen? Waar moet u op letten? Waaraan herken ik een goede kans? Welke fiscale (on)mogelijkheden zijn er?

Beleggen in vastgoed is relatief veilig. Sterke koersfluctuaties zoals op de effectenbeurs komen bij vastgoed veel minder voor. Er zijn goede rendementen met vastgoed te behalen. Dat vereist echter meer aandacht en inzet van de belegger dan bij een belegging in effecten. Vastgoed Belang Ledenservice en het Kenniscentrum voor Projectadvisering en Educatie (KPE) werken samen aan verdere professionalisering van de particuliere belegger.

Met gedegen kennis en kunde scoren zowel professionele beleggers als de liefhebbers betere resultaten. Vastgoed Belang Ledenservice heeft samen met KPE een reeks cursussen ontwikkeld, die bijdragen aan het vergroten van die kennis en kunde. Vastgoed Belang Ledenservice en KPE blijven ook nieuwe cursussen ontwikkelen. Tijdens de cursussen van Vastgoed Belang Ledenservice en KPE leren de deelnemers bijvoorbeeld hoe zij hun opbrengsten kunnen verbeteren en hun kosten kunnen verminderen. Ze krijgen uitleg over en inzicht in het complete beleggingsproces van oriëntatie op de beleggingsmogelijkheden naar bieden ,kopen en ,beheren, tot aan het weer verkopen van het vastgoed.

Ook in het najaar van 2011 staan er diverse cursussen en voorlichtingsbijeenkomsten al gepland. Door de samenwerking tussen Vastgoed Belang Ledenservice en KPE zal dit aanbod voortdurend worden uitgebreid en geactualiseerd. Ook zijn wij hierdoor in staat om het aanbod bij voldoende belangstelling verspreid over Nederland aan te bieden. Zo is er voor elke belegger wel een interessante cursus te volgen in zijn eigen regio.

Vanwege de grote diversiteit onder de beleggers bieden wij u bijeenkomsten op verschillende niveaus. Voor beginnende beleggers tot de gevorderde professional.

Cursusplanning najaar 2011Zowel voor de beginnende als de gevorderde belegger in vastgoed bieden wij ook dit najaar weer een gevarieerd aanbod aan bijeenkomsten, cursussen en masterclasses. Voor dit najaar staan nog de volgende bijeenkomsten gepland:

Service


37

ww

w.s

amen

ener

gieb

espa

ren.

nl

AlgemeenBeleggen in vastgoed voor beginners (5 dagdelen) 31 oktoberProjectontwikkeling voor beleggers (basisdag) 8 novemberThemadag: Contracteren ontwikkelingsprojecten 16 november Themadag: Duurzaamheid, sale & lease back 24 november Masterclass: Contracteren bouwprojecten 12 decemberBeleggen in Duits vastgoed 17 novemberOmbouw kantoren en duurzaamheid 15 december

JuridischHennep, woonoverlast, illegale bewoning en kraken 15 december

FiscaalBeleggen in vastgoed: Box I of Box III? 23 novemberVastgoedbeleggers en belastingcontroles 13 december

Wilt u deelnemen aan één van deze bijeenkomsten, kijk dan voor een meer uitgebreide beschrijving van de inhoud op www.vastgoedbelang.nl. U kunt zich daar ook direct aanmelden. Voor leden van vastgoed Belang geldt een gereduceerd tarief. De bijeenkomsten vinden doorgang bij voldoende aanmeldingen.

Andere producten van de Vastgoed Belang LedenserviceGratis bezwaar en beroep tegen de WOZ beschikking (via de website van Vastgoed Belang)Puntentelling, energielabel en maatwerkadvies (bestellen via de website van Vastgoed Belang)Huurders Check. Check de kredietwaardigheid van uw kandidaat huurder (bestellen via de website van Vastgoed Belang).U kunt ons bovendien telefonisch bereiken voor onder meer de volgende diensten: (0900-7070705 35 cpm voor leden), (0900-6060605 80 cpm voor niet leden).Gedragscode splitsen Gemeente Amsterdam (op afspraak)Juridische advies. Ondersteuning bij problemen (Gratis inloopspreekuur zie onze website voor de tijden).Fiscaal advies. O.a. waardering van zelfstandige woonruimte in Box III IBSteengoed Assurantiën. Uw panden verzekeren tegen messcherpe premies. Wij zijn geopend maandag t/m donderdag 09.00 tot 17.00 en vrijdag van 09.00 tot 13.00.

InteractiefDe ervaring leert dat de bijeenkomsten een interactief karakter hebben, waarbij de docent graag ingaat op uw persoonlijke vragen. Een cursus dus met absolute meerwaarde voor de vastgoedbelegger.

Aantal deelnemersGezien het interactieve karakter van de cursus, maximeren wij het aantal cursisten over het algemeen tot 25 per bijeenkomst. Gezien de verwachte opkomst raden wij u aan zich tijdig aan te melden!

Service


ww

.sam

enen

ergi

ebes

pare

n.nl

38

In de huizenmarkt voor particuliere verhuurders zorgen het milieu, het energiegebruik, moeilijke verkoopbaarheid van woningen, tijdelijk verhuurcontracten en natuurlijk de crisis voor de nodige veranderingen. Mijn ervaring is dat m.n. de kleinere belegger niet voorbereid is op deze veranderingen. Jarenlang gold dat je op een redelijk makkelijke manier het soms zo moeizaam bijeengespaarde woningpakketkon beheren door louter te kijken of het schilderwerk geen likje verf nodig had, het dak niet lekte of de schoorstenen gereinigd waren. Die tijden zijn voorbij: tegenwoordig moet je je huiswerk doen. ”Als interieurarchitect bij Mooxx-ontwerpers èn trotse eigenaar/beheerder van een aantal bovenhuizen met in totaal 15 gestoffeerde en gemeubileerde etages in Den Haag, bouwjaar rond 1900, bemerkte ik op een bepaald moment dat de huurders veeleisender werden en de huuropbrengsten onder druk kwamen te staan” Aanvullend waren er signalen dat er van overheidswege allerlei maatregelen tot zelfs strafpunten in het WWS in het verschiet lagen, kortom een weinig aanlokkelijk toekomstbeeld…… Ondanks dat de panden in een mooie en goede staat verkeerden zouden, om aan de aanvullende eisen te kunnen voldoen, een divers pakket van verbeteringen moeten worden doorgevoerd, soms nog isolatieglas, dak- of gevelisolatie, verbeterde Cv-installaties etc. etc.

Alles tegelijkertijd uitvoeren zou teveel overlast voor de huurders geven èn te kostbaar zijn, uitvoering bij huurderwisseling zou inefficiënt en kostenverhogend werken, tijdelijke leegstand zou het onbetaalbaar maken. Natuurlijk hebben we onze verantwoordelijkheid te nemen maar het moet ook betaalbaar èn realiseerbaar zijn.

Heeft de particuliere

verhuurder zijn huiswerk al

gedaan?

Service


39

ww

w.s

amen

ener

gieb

espa

ren.

nl

Als kleine belegger, moest ik me een weg banen door de vele energielabels, maatwerkadviezen isolatie-mogelijkheden, R-waarden, tijdelijke subsidies, gevolgen voor WWS, vele instituten en evenzovele normen, allemaal zinnig, maar ook zinnig voor mijn 15 etages ? Er moest gekeken worden naar een gefaseerde en vooral betaalbare aanpak….

‘Berekenend investeren’ Na vaststellen van energielabel en maatwerkadvies is een ‘basisplan’ opgesteld waarbij rekening is gehouden met: •Investeringshoogte per onderdeel per eenheid.•Geschatte bezuiniging na verbetering.•Fasegewijze uitvoering, waarbij soms toch gecombineerd kon worden met gepland onderhoud. Maar…. in ons enthousiasme gingen we verder:•We hebben beperkte luxe aan woningen toegevoegd waardoor een soms een hogere huuropbrengst mogelijk werd. Na de nodige bezuinigingsrondes, is dit ‘basisplan’ nu in uitvoering voor mijn vrijwel continu verhuurde woningen. Naarmate we verder werkten, bleek dat ik niet de enige was die dit traject als een zoektocht ervoer.Er is namelijk een overdosis aan informatie en voor particuliere beleggers/ woningeigenaren is soms door de bomen het bos niet meer te zien. Om aan deze behoefte aan duidelijkheid tegemoet te komen is besloten het takenpakket van ons interieurbureau uit te breiden en ontstond:

Mooxx energie Naast de bestaande ontwerpwerkzaamheden voert ons bureau alle aanpassingen uit die nodig zijn voor de renovatie van een gebouw of woning en de energiehuishouding daarvan. Deze aanpassingen zijn niet alleen functioneel en duurzaam maar ook esthetisch verantwoord, zonder dat dit aanzienlijk hogere kosten met zich meebrengt.

De werkzaamheden variëren hierbij van het inventariseren van de bestaande isolatie of bouwkundige staat tot het begeleiden van een project in uitvoering en het overleg met de huurders.

Service


ww

.sam

enen

ergi

ebes

pare

n.nl

40

We leggen het accent op een fasegewijze uitvoering van deelmaatregelen ter energiebesparing, waarbij de werkzaamheden al op korte termijn kunnen beginnen en de woning of bedrijfspand in gebruik blijft. We “ontzorgen” doordat we desgewenst alle werkzaamheden voor de eigenaar of beheerder uit handen kunnen nemen. We zorgen dat de gehele communicatie goed verloopt en dat de totale renovatie vlot en met minimale overlast gerealiseerd wordt. Met onze persoonlijk aanpak zijn we laagdrempelig en makkelijk aanspreekbaar. In de praktijk betekent dit dat we voor u het onderstaande als totaal of in een deelopdracht van ons ’Stappenplan’ kunnen uitvoeren:- beoordelen van de huidige staat van uw woning.- verzorgen van ‘energielabel’ en ‘maatwerkadvies’. - verzorgen van de puntentelling voor het ‘WWS.- geven van een compact advies voor de verbetering van de puntentelling voor het ‘WWS’. - inventariseren van subsidie- en financieringsmogelijkheden.- verzorgen van eventuele bouwaanvragen.- aanvragen van scherpe offertes en verstrekken opdrachten.- coördineren van de totale bouw tot oplevering. - beheren van de projectfinanciën.- opstellen meer jaren onderhoudsplannen.- aanvragen van het verbeterde energielabel na afronding.

Advisering WWSVoorts brengen we adviezen uit om met beperkte middelen een hoger rendement te halen voor de puntentelling in het WWS. In bepaalde gevallen zijn luxe toevoegingen voor het interieur namelijk wel van belang en leveren een aanzienlijk verhoging op, soms kan dit zelfs leiden tot overzetting van de woning naar de ’Vrije Sector’ ! Tevens kunnen wij de kwaliteit van reeds bestaande plannen beoordelen, waardoor u al snel en goed voorbereid een aanvang kunt maken met uw project. Wij zijn onafhankelijk, maar hebben desgewenst een aantal relaties die zich in de loop der jaren bewezen hebben. Maar we kunnen ook met uw bestaande aannemer of zelfs klusjesman werken. Uw huis, ons werk. Zie Mooxx.nl voor ons ‘Stappenplan’ en nadere informatie.

Service


41

ww

w.s

amen

ener

gieb

espa

ren.

nl

Service

Energiekrant - Samen energie besparen

Documents

Transcript of Energiekrant - Samen energie besparen