KWALITEITS JAAR VERSLAG - pathologiefriesland.nl PF 2015... · 4 011 R ND 015 9.4. Speciële...
80
KWALITEITS JAAR VERSLAG PATHOLOGIE FRIESLAND 2015
Transcript of KWALITEITS JAAR VERSLAG - pathologiefriesland.nl PF 2015... · 4 011 R ND 015 9.4. Speciële...
KWALITEITS JAAR VERSLAG PATHOLOGIE FRIESLAND
2015
2
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
11
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
Inhoud
1. Voorwoord 5
2. Algemeen 6
2.1. Personeel 6
2.2. Organisatiestructuur 9
2.2.1. Organogram 9
2.2.2. Toelichting 9
2.3. Overlegstructuren 10
3. Investeringen 11
3.1. Aanschaf/vervangingsinvesteringen 11
3.2. Boeken/tijdschriften 11
4. Patiëntenzorg 12
4.1. Algemeen 12
4.1.1. Verdeling nieuwe verrichtingen per ziekenhuis/instelling 12
4.1.2. Productie-eenheden (oud) 13
4.1.3. Aantal verrichtingen (oude structuur) 14
4.2. Histologie 22
4.2.1. Aantallen vriescoupe-onderzoek 22
4.2.2. Aantallen blokjes/aantal histologische kleuringen 22
4.2.3. Meest voorkomende kleuringen histologie afgelopen 5 jaar 23
4.3. Cytologie 24
4.3.1. Aantal verrichtingen speciële cytologie onderzoek 24
4.3.2. Aantal verrichtingen cervixcytologie 30
4.3.3. Cervix cytologie (BVO en medische indicatie apart) 31
4.4. Obducties 37
4.4.1. Aantal obducties en obductiepercentage per ziekenhuis 37
4.4.2. Aantal obducties per specialisme 38
4.5. Immunohistochemie 40
4.5.1. Verdeling immunohistochemische onderzoeken over histologie en
cytologie 40
4.5.2. Nieuw in gebruik genomen en uit productie gehaalde antilichamen 40
3
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
4.6. Moleculaire diagnostiek 41
5. Kwaliteitsindicatoren 42
5.1. Doorlooptijden*5 (afwerktijd) histologie/cytologie/obducties 42
5.2. Consulten intern per soort onderzoek 48
5.3. Consulten extern (CTC) 48
5.4. Revisies extern (CTI) 49
5.5. Revisies intern 50
5.5.1. BVO en MI cervixcytologie 50
5.5.2. T-, C- en S-nummers 50
5.6. Vriescoupe-onderzoek 51
5.7. Punctiecytologie 51
5.8. Cervixcytologie (bevolkingsonderzoek en medische indicatie) 52
5.9. BVO darmkanker 56
5.10. Panelregistratie 2015 56
5.11. Lopende projecten met andere disciplines ter bevordering van de
kwaliteit 57
5.12. Multi Disciplinair Overleg 58
6. Klinisch pathologische besprekingen 59
7. Klachten en afwijkingen 60
8. Rondzendingen 62
8.1. SKML 62
8.1.1. Pathologische Oncologie 62
8.1.2. Her2Neu 62
8.1.3. Weefsel Specifiek 62
8.1.4. Cytologie 62
8.2. NordicQC 63
8.2.1. NordicQC IHC 63
8.2.2. NordicQC Moleculaire diagnostiek 63
8.2.3. ThinPrep stain EQA 63
9. Lidmaatschappen 64
9.1. Vakgroep 64
9.2. Cytologie 65
9.3. Histologie 65
4
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
11
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
9.4. Speciële technieken (immunohistochemie, moleculaire diagnostiek) 65
9.5. Front office en ondersteuning 66
9.6. Overige 66
10. Opleiding 67
10.1. Intern 67
10.1.1. Intern scholingsprogramma 67
10.1.2. Arts in opleiding tot specialist pathologie (AIOS) 67
10.1.3. Co-assistent 67
10.1.4. Opleiding Klinisch Moleculair Bioloog Pathologie (KMBP) 67
10.2. Extern 68
10.2.1. Vakgroep 68
10.2.2. Cytologie 70
10.2.3. Histologie 70
10.2.4. Immunohistochemie 71
10.2.5. Moleculaire diagnostiek 71
10.2.6. Front office en ondersteuning 71
10.2.7. Overige (bestuurder, managers, staffunctionarissen) 72
11. Visitaties 73
12. Commissies/bestuurswerk-zaamheden 74
12.1. Intern 74
12.2. Extern 75
12.2.1. Vakgroep 75
12.2.2. Laboratorium 77
12.2.3. Overige 77
13. Wetenschappelijke activiteiten 78
13.1. Wetenschappelijk onderzoek 78
13.2. Overzicht uitgiftes en voorraad blokjesarchief 78
13.3. Onderzoeksprojecten 79
13.4. Publicaties 79
13.5. Voordrachten 79
5
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
1. VOORWOORD
Pathologie Friesland (PF) heeft in 2015
belangrijke stappen voorwaarts gezet. Het
is heugelijk om te kunnen constateren dat
er veel resultaten zijn geboekt. Zo is de
kwaliteit van de processen en procedures
zodanig op niveau gebracht, dat de CCKL-
accreditatie kon worden verkregen. Het
RvA/CCKL-auditteam was aangenaam
verrast door de grondigheid waarmee
invulling is gegeven aan het
kwaliteitssysteem. Een mooi compliment
voor onze organisatie.
Pathologie Friesland heeft in 2015 de
goede relatie met de medische staven en
de bestuurders van de Friese ziekenhuizen
en huisartsen weten te continueren.
Hierbij is ons doel deze relatie de
aankomende jaren verder te intensiveren.
De komende jaren is de nodige dynamiek
te verwachten binnen de wereld van de
medische diagnostiek. Voor een relatief
kleine organisatie als Pathologie Friesland
is het dan ook een stevige opgave om zich
op het hoge niveau, waarop het werkt te
handhaven. Het financieel resultaat was in
2015 positief maar dit was vooral te danken aan het uitstel van de invoering van
het Bevolkingsonderzoek
Baarmoederhalskanker nieuwe stijl. Bij
invoering van de nieuwe opzet per 1-1-
2017 zal Pathologie Friesland substantieel
minder inkomsten verkrijgen. De
komende jaren zal er fors moeten worden
geïnvesteerd in nieuwe technologie.
De opkomst van de moleculaire
diagnostiek, de strengere eisen die
worden gesteld aan aantoonbare kwaliteit
en subspecialisatie alsmede de introductie
van de “digitale pathologie” vragen om
aanpassing van werkwijzen.
In onze optiek kunnen deze doelstellingen
alleen maar worden gerealiseerd door
intensievere samenwerking en afstemming
met de andere (PA-)-laboratoria in de
regio.
In 2015 is door ons actief geparticipeerd in
het pathologie-netwerk Noord Nederland
waarin wordt samengewerkt met de PA-
laboratoria van het UMCG, het Martini
Ziekenhuis en de Zorggroep Treant.
Dr. R. Kibbelaar, vakgroepvoorzitter PF, is
voorzitter van dit netwerk en ook leveren
wij met Mw. R. Scheenstra een van de
projectleiders.
De samenwerking met het UMCG op het
vlak van de Moleculaire Diagnostiek is
verder uitgebouwd.
In 2015 zijn ook de vruchten geplukt van
de in 2014 doorgevoerde
organisatiewijzigingen. De nieuwe opzet
met nieuwe functies van manager
Laboratorium, manager Frontoffice &
Ondersteuning en teamleiders voor de
teams Histologie, Cytologie, IHC en
Moleculaire Diagnostiek functioneert zoals
beoogd en daarmee is de sturing van de
organisatie versterkt. Dat is een
belangrijke voorwaarde om de verdere
professionalisering van de organisatie
succesvol vorm te geven.
In 2015 is extern advies ingewonnen over de vraag op welke wijze Pathologie
Friesland ook in de toekomst de PA-
diagnostiek voor de regio Friesland
optimaal kan verzorgen. Mede op grond
van dit advies zal in 2016 een nieuw
strategisch meerjarenbeleidsplan worden
opgesteld. Het realiseren van dit
meerjarenbeleid zal een belangrijke opgave
vormen voor de Raad van Bestuur, het
managementteam en de Vakgroep. Dit
met als doelstelling ook in de toekomst
een excellente PA-diagnostiek te
verzorgen voor onze aanvragers.
Eric Weernink
Raad van Bestuur
6
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
11
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
2. ALGEMEEN 2.1. Personeel
Raad van Bestuur FTE
Drs. E.J. Weernink Bestuurder 80,00
Vakgroep FTE
Dhr. R.A.C. Boorsma Patholoog 100,00
Mw. M.G.J. Coster-Heerema Patholoog (vanaf 1 mei) 80,00
Mw. S.M.M. Dijkhuizen Patholoog 60,00
Dr. H.F. Eggink Patholoog 100,00
Dr. M.C. van den Heuvel Patholoog (0,4 fte gedetacheerd aan UMCG) 100,00
Dhr. R. Jurhill Patholoog (vanaf 1 april) 80,00
Dr. R.E. Kibbelaar Patholoog 100,00
Dr. E.M.J. van der Logt Moleculair bioloog (gedetacheerd vanuit UMCG) 62,22
Mw. J.J.C. van der Meij Patholoog 80,00
Mw. Dr. J. Nieken Patholoog 80,00
Mw. Dr. R. Postma-de Roos Patholoog 80,00
Prof. Dr. E.M.D. Schuuring Moleculair bioloog 00,00
Dhr. H.J.F. Semmelink Patholoog 80,00
Dhr. B.E. van der Worp Patholoog 80,00
Laboratorium FTE
Mw. R. Scheenstra-Baas Manager laboratorium 100,00
Histologie FTE
Mw. N.J. van Abbema - vd Tol Laboratoriummedewerker routinehistologie 50,00
Mw. A.E.J. ten Berge Analist IHC Histologie/ teamleider routinehistologie (vanaf
1maart)
100,00
Mw. T.J. Bergsma Analist IHC histologie 55,56
Mw. A.Y.J. vd Bijl Laboratoriummedewerker routinehistologie 100,00
Dhr. J.J. Conradie Laboratoriummedewerker routinehistologie/ teamleider
speciële technieken (vanaf 1 maart )
50,00
Mw. J.Coenrades-Golverdingen Laboratoriummedewerker routinehistologie (vanaf 1 juni) 75,00
Mw. G.W. Dijkstra Laboratoriummedewerker routinehistologie 88,89
Mw. A. Greydanus Laboratoriummedewerker routinehistologie 100,00
Mw. R. Helmhout-Noordhuis Laboratoriummedewerker routinehistologie (tot 1 juli ) 72,22
Mw. T. Holwerda Laboratoriummedewerker routinehistologie 75,00
Mw. R. Jelsma-Deelstra Analist IHC histologie/histologie (2 werkplekken) 88,89
Mw. I.J. Hoekstra Laboratoriummedewerker routinehistologie (vanaf 1 april) 100,00
Mw. R.C. de Jong-Ferwerda Laboratoriummedewerker routinehistologie 55,56
Mw. P. Keuning-Hoekstra Laboratoriummedewerker routinehistologie 100,00
Mw. A.M.R. Kooistra-Hassing Analist IHC histologie 85,56
Mw. D.A.J. Kuperus Laboratoriummedewerker routinehistologie 25,00
Mw. G. Leistra Laboratoriummedewerker routinehistologie (tot 1
september)
66,67
Mw. G. Nassette-Dijkstra Pathass 100,00
Mw. G.D. Piso-Schrale Analist IHC histologie 83,33
Mw. M. Post Pathass 100,00
Dhr. S.M. Roeders Pathass 100,00
Mw. M.E. van Rooijen-Sybrandy Laboratoriummedewerker routinehistologie 100,00
7
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
Histologie FTE
Mw. Y. Schouwstra Teammanager histologie (tot 1 maart) 100,00
Dhr. J.W. van Setten Analist IHC histologie 25,00
Mw. W. Sitters Laboratoriummedewerker routinehistologie (tot 1 februari) 88,89
Mw. M.Y. Teernstra Analist IHC histologie/histologie (2 werkplekken) 100,00
Mw. J. Terpstra Laboratoriummedewerker routinehistologie (tot 1 oktober) 50,00
Mw. Y. Trap- Buurstra Laboratoriummedewerker routinehistologie 66,67
Mw. T. Tuinhof-Venema Laboratoriummedewerker routinehistologie 55,56
Mw. A. Uitterdyk-Brouwer Laboratoriummedewerker routinehistologie 75,56
Mw. V. Versteeg Laboratoriummedewerker routinehistologie (vanaf 24 juni) 100,00
Mw. S. Westra Laboratoriummedewerker routinehistologie 100,00
Mw. E. Wijbenga-Hibma Laboratoriummedewerker routinehistologie 66,67
Mw. L.J. Wijngaarden van-
Sterken
Pathass 100,00
Mw. N. Yousif Laboratoriummedewerker routinehistologie (vanaf 1april ) 100,00
Dhr. M.A.J. Zon Pathass 100,00
Cytologie FTE
Dhr. G. de Boer Cytologisch analist 100,00
Mw. S.M.A. Doeleman Senior cytologisch analist (tot 1 februari) 75,00
Mw. M. de Jong Teamleider cytologie 75,00
Mw. Y. Kooistra Cytologisch analist 62,96
Mw. L.I.D. Motie Cytologisch analist (vanaf 12 oktober) 20,00
Mw. L.T. Rinkema-Prosje Cytologisch analist 84,72
Mw. J.H. Roesink-Keizer Cytologisch analist 66,67
Mw. E.P. Sirisantana Cytologisch analist 63,89
Mw. B. Timmers Cytologisch analist 100,00
Dhr. J. Visser Cytologisch analist 77,78
Mw. T. Vlieger Laborant kleurvertrek 69,44
Mw. L. Vlaskamp Laborant kleurvertrek (vanaf 27 januari) 77,78
Mw. I.A. vd Wal Cytologisch basisanalist 66,67
Mw. A.K. Zuidema Cytologisch analist 66,67
Moleculaire Diagnostiek FTE
Dhr. J.J. Conradie Analist Moleculaire Diagnostiek/Teamleider (vanaf 1 maart) 50,00
Mw. D.A.J. Kuperus Analist Moleculaire Diagnostiek 75,00
Dhr. J.W. van Setten Analist Moleculaire Diagnostiek 75,00
Front Office & ondersteuning FTE
Mw. A.J. van Dolder-Folkertsma Medewerker administratie 38,89
Dhr. A. Durkstra Algemeen medewerker 69,44
Mw. J. Hoekstra Medewerker administratie 66,67
Mw. S.H. Jonker-Postema Medewerker administratie 58,33
Mw. A.A. Nawijn-Roelsma Manager Front Office en ondersteuning (v.a. 1 nov 100,00) 55,56
Mw. R. Postma Medewerker administratie 88,89
Mw. J.E. Reinders-Verbeek Eerste medewerker administratie 77,78
Mw. P. Terpstra Medewerker administratie 66,67
Mw. A. Venema Medewerker administratie 100,00
Mw. A.A.J. Yntema Medewerker administratie (tot 1 juni) 91,67
Mw. T. vd Woude Medewerker administratie 105,55
Ondersteuning FTE
Mw. N. Dijkstra-de Groot Adviseur P&O (v.a. 1 oktober ) 50,00
Mw. J.C. Herbig Staffunctionaris beleidsadvisering en -ondersteuning 63,89
Mw. Y. Kooistra Opleidings- en stagecoördinator 11,11
8
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
11
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
Ondersteuning FTE
Dhr. R. Langejan Controller (vanaf 1 mei) 60,00
Mw. A.A. Nawijn-Roelsma Adviseur P&O (tot 1 november ) 44,44
Mw. I. van Olst Directiesecretaresse 52,78
Dhr. T. Pollema Controller (van 23-2 t/m 1-6) 60,00
Dhr. J. Visser Palga contactpersoon 11,11
Mw. J.R. Wedzinga Staffunctionaris Front Office en ondersteuning 79,17
Mw. A.J. van Dolder-Folkertsma OR lid 11,11
Mw. J. Hoekstra OR lid 11,11
Mw. J.J.C. van der Meij OR lid 11,11
Mw. A. Uitterdyk-Brouwer OR lid 11,11
Dhr. J. Visser OR lid 11,11
9
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
2.2. Organisatiestructuur
2.2.1. Organogram
2.2.2. Toelichting
Het organogram is een feitelijke weergave van de hiërarchische verhoudingen.
De eindverantwoordelijkheid binnen Pathologie Friesland wordt gedragen door de Raad van
Bestuur. De Raad van Toezicht houdt toezicht op het beleid van de Raad van Bestuur en op
de algemene gang van zaken binnen de organisatie.
De dagelijkse organisatorische leiding van de teams is gedelegeerd aan de manager
laboratorium en de manager frontoffice en ondersteuning. Daarnaast zijn binnen het
laboratorium teamleiders aangesteld. De teamleiders zijn belast met de dagelijkse leiding aan
een onderdeel (één of meerdere teams) van het laboratorium. Bovendien zijn de teamleiders
belast met operationele/uitvoerende taken binnen het onderdeel van het laboratorium.
De managers zijn primair verantwoordelijk voor de te leveren diensten van hun eigen teams
en de beheersing van de kosten. De managers leggen verantwoording af aan de Raad van
Bestuur.
De pathologen en moleculair bioloog hebben een eigen professionele eind-
verantwoordelijkheid ten aanzien van het laboratoriumonderzoek. De professionele
autonomie van de medisch specialist is beschreven in het ‘Professioneel statuut klinische
pathologen’ welke deel uit maakt van de AMS-regeling.
10
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
11
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
De pathologen en moleculair bioloog zijn verenigd in de vakgroep. De vakgroep heeft taken
op het niveau van relatiebeheer, beleid- en organisatieontwikkeling, professionele
ontwikkeling en opleiding. Deze taken zijn verder uitgewerkt in het ’Vakgroepreglement’. De
vakgroep kent een Dagelijks Bestuur (DB) bestaande uit voorzitter en secretaris, een
protocol-, IFMS- en financiële commissie. Vakgroepbesluiten en afspraken van de vakgroep
met implicaties voor de teams of externe relaties worden als advies of voorstel aan de
bestuurder voorgelegd.
Door middel van een ‘aanspreekpatholoog’ participeert de vakgroep in de vakinhoudelijke
beleidsontwikkeling en uitvoering van de teams. Er zijn aanspreekpathologen voor de
administratie, cytologie, histologie/-immunohistochemie, ICT en moleculaire diagnostiek.
De bestuurder vormt samen met de voorzitter van de vakgroep, de manager laboratorium,
de manager frontoffice en ondersteuning en de controller het managementteam. Het
managementteam speelt een centrale rol bij de voorbereiding en uitvoering van het
organisatiebeleid.
Naast het managementteamoverleg is er een vakgroep overleg. De bestuurder is als
toegevoegd lid 1 x per maand bij dit overleg aanwezig.
Er zijn een aantal commissies belast met specifieke taken: de kwaliteitscommissie, de ROG-
commissie, de statistiek & informatie commissie en de ICT commissie.
Ondersteunende diensten zoals: ICT, financieel en facilitaire diensten worden ingehuurd.
2.3. Overlegstructuren
Overleg Frequentie
DB Vakgroep wekelijks
Functioneel beheer Glims 2 x per maand
ICT-commissie 1 x per maand
Kwaliteitscommissie 1 x per 2 weken
Managementteam vergadering 1x per 2 weken
Moleculaire Diagnostiek werkgroep (KMBP + pathologen) 1 x per 4 weken
Moleculaire Diagnostiek UMCG/PF 1 x in per 2 maanden
Ochtendrapport pathologen Iedere ochtend
P&O en manager laboratorium 1 x in de maand
Pathasser overleg Maandelijks
Preparaatbespreking Cytologie 1 x per week
Protocolbespreking 1 x per maand
Refereren 1 x per maand
ROG-commissie 1 x per maand
RvB en adviseur P&O 1 x per 3 weken
RvB en controller 1 x in de maand
RvB en staffunctionaris beleidsadvisering- ondersteuning 1 x per 2 weken
SMT bijeenkomst 8 x per jaar
Statistiek en informatie commissie 1 x per 2 weken
Vakgroepvergadering 2 x per maand
Wekelijks overleg histologie/IHC 1x per week
Werkbespreking Cytologie 1 x per 2 weken
Werkbespreking Histologie 1 x per 2 weken
Werkbespreking IHC + aanspreekpatholoog 2 x per jaar
Werkoverleg Front office en ondersteuning 1 x per 6 weken
Werkoverleg Cytologie 1 x per 6 weken
11
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
3. INVESTERINGEN 3.1. Aanschaf/vervangingsinvesteringen
Meubilair
Kasten en stoelen voor directie en vakgroep
14 preparaatkasten voor de histologie
Apparatuur/goederen
Histologie:
- Digital Microscope, Vision Tek, Sakura
- HE Stainer, Prisma, Sakura
- Tape afdekker, Sakura
- Inbedunit, x2, Klinpath
- Oceasoft Wireless Temperature Sensors
- Parafinedispencer m.b.v. voetpedaal
- Tissue processor, VIP 6, Sakura
- Xpolarisator D x2
- Zuurkast USV
Moleculaire diagnostiek:
- Adjustable Pupetten Set
- CertoCaf El Autoclave 12L
- Waterbad 37C
- ThermoBrite Slide Denaturation
- Zwenkplaat Edmund Buhler
3.2. Boeken/tijdschriften
Jaarlijks worden er diverse boeken en recente relevante uitgaven aangeschaft voor de
vakgroep en waar nodig voor de gehele organisatie.
Daarnaast heeft Pathologie Friesland toegang tot een online tijdschriftenbibliotheek met
inzage tot 10 jaar terug per tijdschrift. Hierdoor is het ook mogelijk de tijdschriften te
benaderen van een andere werkplek vanuit een beveiligde omgeving.
12
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
11
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
4. PATIËNTENZORG 4.1. Algemeen
Per 2015 is een nieuwe tarievenstructuur van kracht. Voor de ziekenhuizen blijft op de
achtergrond de oude declaratiestructuur nog van kracht. Van de ziekenhuizen vindt u ook
nog de verdeling van de oude productie-eenheden. Hieronder een verdeling van de nieuwe
verrichtingen per ziekenhuis/instelling.
4.1.1. Verdeling nieuwe verrichtingen per ziekenhuis/instelling
Med
isch
Ce
ntr
um
Leeu
ward
en
An
ton
ius
Zie
ken
hu
is
Sn
eek
Nij S
mellin
gh
e
Dra
ch
ten
Tjo
ngersc
han
s
Heere
nveen
Eers
te lijn
Overi
g
050512 117 36 37 35 - -
050513 23 182 63 53 1.183 4
050514 447 182 213 161 2 7
050516 9.169 5.371 5.610 4.379 7.747 388
050517 5.808 3.092 2.858 2.306 5.018 327
050518 4.052 1.607 1.630 1.585 247 188
050519 1.709 1.019 952 824 - -
050520 506 156 213 127 - -
050521 968 364 321 307 - -
050523 287 22 117 24 - -
050550 48 11 15 12 n.v.t.*1 2
050551 15 9 2 1 - -
*1 In 2015 zijn 23 1e lijn obducties uitgevoerd.
Verklaring codes:
050512 - Moleculair complex
050513 - HPV
050514 - Moleculair eenvoudig
050516 - Eenvoudig biopt, eenvoudige cytologie
050517 - Biopt, matig complexe cytologie
050518 - Naaldbiopt, complexe cytologische punctie
050519 - Eenvoudige grote resectie, matig complex biopt, bijzonder cytologisch preparaat
050520 - Complex biopt, matig complexe resectie
050521 - Complexe resectie
050523 - Vriescoupe
050550 - Obductie
050551 - Obductie foetus
13
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
Omdat een aantal in 2015 aangevraagde verrichtingen eind 2015 nog niet waren
gedeclareerd, zijn verschillen in cijfers met de in dit jaarverslag opgenomen ‘totaal aantal
verrichtingen’ overzichten mogelijk.
4.1.2. Productie-eenheden (oud)
Totaal aantal productie-eenheden (naar NZa-factor) per ziekenhuis t.o.v. voorgaande jaren
Instelling 2015 2014
Medisch Centrum Leeuwarden 31.303 28.095
Antonius Ziekenhuis Sneek 16.979 15.907
Nij Smellinghe Drachten 15.652 14.072
Tjongerschans Heerenveen 13.479 11.731
Totaal 79.429 71.819
Toelichting NZa-eenheden:
Histologie / Cytologie 1 onderzoek is 1 eenheid
Indicatie cytologie 1 onderzoek is 0,4 eenheden
Bevolkingsonderzoek 1 onderzoek is 0,25 eenheden
Immunohistochemie 1 onderzoek is 2 eenheden
Obductie 1 onderzoek is 10 eenheden
Obductie foetus 1 onderzoek is 15 eenheden
Moleculair onderzoek (EBER en HPV) 1 onderzoek is 7 eenheden
Mutatieanalyse en FISH: aan deze onderzoeken zijn geen eenheden gekoppeld. Ze worden wel vermeld in de
tabellen ‘aantal verrichtingen’ over 2015.
-
1.000
2.000
3.000
4.000
5.000
6.000
7.000
8.000
9.000
10.000
050512
050513
050514
050516
050517
050518
050519
050520
050521
050523
050550
050551
Medisch Centrum Leeuwarden
Antonius Ziekenhuis Sneek
Nij Smellinge Drachten
Tjongerschans Heerenveen
Eerste lijn
Overig
14
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
11
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
4.1.3. Aantal verrichtingen (oude structuur)
Aantal verrichtingen, per inzendend specialisme, per ziekenhuisaanstelling t.o.v. voorgaande
jaren
Medisch Centrum Leeuwarden 2015
Specialisme
His
tolo
gie
Sp
ecië
le
cyto
logie
Cerv
ixcyto
logie
BV
O
Cerv
ixcyto
logie
MI
Ob
du
cti
e
vo
lwass
en
en
Ob
du
cti
e
fo
etu
s
Imm
un
oh
isto
-ch
em
ie
hr-
-HP
V B
VO
*2
MD
co
mp
lex *
,2,3
MD
sim
pel
Cardio-chirurg 52 6 - - 1 - 4 - - -
Cardioloog 26 18 - - 8 - 6 - - -
Chirurg 3.412 273 - -
- 922 - 2 409
Dermatoloog 4.466 5 - - - - 417 - - -
Gastro-enteroloog (MDL) 3.111 146 - - 3 - 381 - 1 5
Gynaecoloog 1.947 67 18 1.530 1 15 131 23 - -
Huisarts 2 - - - - - 1 - - -
Intensivist 21 13 - - 11 - 4 - - -
Internist 1.323 299 - - 14 - 497 - 44 23
Kaakchirurg 636 109 - - - - 163 - 1 10
Klinisch geriater 13 7 - - 3 - 7 - - -
KNO-arts 452 108 - - - - 66 - - 3
Longarts 1.410 1.208 - - 6 - 343 - 67 1
Neuroloog 7 128 - - 1 - 5 - 1 1
Nucleair geneeskundige 1 - - - - - - - - -
Oogarts 91 1 - - - - 10 - - -
Orthopeed 106 2 - - - - 8 - - -
Plastisch chirurg 1.050 5 - - - - 67 - - -
Radioloog 58 39 - - - - 42 - 1 5
Reumatoloog 6 5 - - - - 2 - - -
Seksuoloog - - - 2 - - - - - -
Uroloog 963 653 - - - - 253 - - -
Totaal 19.153 3.092 18 1.532 48 15 3.329 23 117 457
BVO: Bevolkingsonderzoek
HPV: Humaan papillomavirus (cervixcytologie BVO
MD complex: mutatieanlayse longkanker, colorectaalkanker en melanoom (K-RAS, BRAF, EGFR etc.)
MD simpel: EBER, FISH HER2neu borstkanker
MD: moleculaire diagnostiek
*2 Deze onderzoeken worden uitbesteed. *3 Bij negatieve uitslag mutatieanalyse voor longkanker is sequentieel FISH analyse ingezet.
15
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
Medisch Centrum Leeuwarden 2014
Specialisme
His
tolo
gie
Sp
ecië
le
cyto
logie
Cerv
ixcyto
logie
BV
O
Cerv
ixcyto
logie
MI
Ob
du
cti
e
vo
lwass
en
en
Ob
du
cti
e
fo
etu
s
Imm
un
oh
isto
-ch
em
ie
hr-
-HP
V B
VO
*2
MD
co
mp
lex *
2,3
MD
sim
pel
Cardio-chirurg 54 3 - 1 - 6 - - -
Cardioloog 24 18 - 9 - 4 - - -
Chirurg 3.392 331 - 1 - 1057 - 2 78
Dermatoloog 4.335 6 - - - 367 - 1 -
Gastro-enteroloog (MDL) 2.746 130 - - - 300 - 1 1-
Gynaecoloog 1.821 69 28 1.512 - 14 81 39 - -
Intensivist 15 14 - 5 - 2 - - -
Internist 1.161 216 - 8 - 425 - 34 17
Kaakchirurg 557 98 - - - 132 - - 10-
Kinderarts - 3 - 1 - - - - -
Klinisch geriater 12 6 - 5 - 2 - - -
KNO-arts 471 106 - - - 89 - 1 9-
Longarts 1.284 1.153 - 2 - 336 - 58 3-
Neuroloog 12 119 - - - 5 - 1 -
Oogarts 104 1 - - - 6 - - -
Orthopeed 129 2 - - - 14 - - -
Plastisch chirurg 1.341 9 - - - 56 - - -
Radioloog 57 56 - - - 29 - - 2
Reumatoloog 12 6 - - - 7 - - -
Seksuoloog - - 1 3 - - - - - -
Uroloog 957 651 3 - - 228 - - -
Totaal 18.488 2.997 29 1.518 32 14 3.146 39 98 120
16
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
11
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
Antonius Ziekenhuis Sneek 2015
Specialisme
His
tolo
gie
Sp
ecië
le
cyto
logie
Cerv
ixcyto
logie
BV
O
Cerv
ixcyto
logie
MI
Ob
du
cti
e
vo
lwass
en
en
Ob
du
cti
e
fo
etu
s
Im
mu
no
his
to
-ch
em
ie
hr-
HP
V B
VO
*2
MD
co
mp
lex *
2,3
MD
sim
pel
Anesthesist - - - - 3 - - - - -
Cardioloog 5 5 - - 2 - 3 - - -
Chirurg 1.682 211 - 15 3 - 434 - 4 161
Dermatoloog 3.178 3 - - - - 306 - - 1
Gastro-enteroloog (MDL) 278 2 - - - - 21 - - 2
Gynaecoloog 1.030 31 23 768 - 9 78 182 - -
Huisarts - - - 1 - - - - - -
Internist 2.407 111 - - 1 - 361 - 18 6
Kaakchirurg 109 8 - - - - 29 - - 1
KNO-arts 130 14 - - - - 8 - - -
Longarts 348 281 - - 1 - 83 - 14 -
Neuroloog 4 23 - - 1 - 3 - - -
Oogarts 36 - - - - - 2 - - -
Orthopeed 43 7 - - - - 5 - - -
Psychiater 1 - - - - - - - - -
Radioloog 124 56 - - - - 69 - - 11
Uroloog 943 373 - - - - 234 - - -
Totaal 10.318 1.125 23 784 11 9 1.636 182 36 182
17
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
Antonius Ziekenhuis Sneek 2014
Specialisme
His
tolo
gie
Sp
ecië
le
cyto
logie
Cerv
ixcyto
logie
BV
O
Cerv
ixcyto
logie
MI
Ob
du
cti
e
vo
lwass
en
en
Ob
du
cti
e
fo
etu
s
Im
mu
no
his
to
-ch
em
ie
hr-
HP
V B
VO
*2
MD
co
mp
lex *
2,3
MD
sim
pel
Anesthesist 1 - - 4 - - - - -
Cardioloog 6 7 - - - - 2 - - -
Chirurg 1.894 331 4 3 - 653 - 1 63
Dermatoloog 3.274 1 - - - 238 - - 1-
Gastro-enteroloog (MDL) 510 15 - 1 - 43 - - -
Gynaecoloog 1.074 23 31 695 - 4 33 143 - -
Internist 1.860 122 - 1 - 322 - 16 6
Kaakchirurg 91 12 - - - 23 - - -
Kinderarts 3 1 0 -1 2 - 2 - - 1
KNO-arts 179 17 - - - 18 - - 3
Longarts 410 359 - 1 - 113 - 16 -
Neuroloog - 20 - 1 - - - - -
Oogarts 43 - - - - 3 - - -
Orthopeed 57 6 - - - 3 - - -
Radioloog 138 79 - - - 63 - - 3
Reumatoloog 1 - - - - 1 - - -
SEH - - - 1 - - - - -
Uroloog 702 336 - - - 175 - - -
Totaal 10.243 1.329 31 700 14 4
1.692 143 33 77
18
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
11
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
Nij Smellinghe Drachten 2015
Specialisme
His
tolo
gie
Sp
ecië
le
cyto
logie
Cerv
ixcyto
logie
BV
O
Cerv
ixcyto
logie
MI
Ob
du
cti
e
vo
lwass
en
en
Ob
du
cti
e
fo
etu
s
Im
mu
no
his
to
-ch
em
ie
hr-
HP
V B
VO
2
MD
co
mp
lex *
2,3
MD
sim
pel
Anesthesist - - - - 2 - - - - -
Cardioloog - - - - 2 - - - - -
Chirurg 1.553 128 - - 1 - 458 - 1 194
Dermatoloog 2.212 - - - - - 226 - - 2
Gastro-enteroloog (MDL) 2.621 17 - - 1 - 253 - - 1
Gynaecoloog 1.373 32 21 1.157 - 2 81 63 1 -
Intensivist - - - - 1 - - - - -
Internist 502 63 - - 4 - 165 - 12 5
Kaakchirurg 224 13 - - - - 23 - - -
KNO-arts 172 15 - - - - 17 - - 1
Longarts 362 285 - - 1 - 114 - 24 -
Neuroloog 2 28 - - - - 2 - - -
Oogarts 27 - - - - - 3 - - -
Orthopeed 43 3 - - - - 7 - - -
Plastisch chirurg 328 1 - - - - 22 - - -
Radioloog 107 52 - - - - 70 - - 10
SEH - - - - 2 - - - - -
Uroloog 501 319 - - 2 - 125 - - -
Totaal 10.027 956 21 1.157 15 2 1.566 63 38 213
19
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
Nij Smellinghe Drachten 2014
Specialisme
His
tolo
gie
Sp
ecië
le
cyto
logie
Cerv
ixcyto
logie
BV
O
Cerv
ixcyto
logie
MI
Ob
du
cti
e
vo
lwass
en
en
Ob
du
cti
e
fo
etu
s
Im
mu
no
his
to
-ch
em
ie
hr-
HP
V B
VO
*2
MD
co
mp
lex *
2,3
MD
sim
pel
Anesthesist - - - 2 - - - - -
Cardioloog 2 2 - 3 - 2 - - -
Chirurg 1.742 132 - - - 699 - 2 61
Dermatoloog 2.158 2 - - - - 175 - - -
Gastro-enteroloog (MDL) 1.961 14 - - - 217 - - -
Gynaecoloog 1.137 33 20 990 1 - 65 30 - -2
Intensivist - - - 1 - - - - -
Internist 669 66 - 3 - 200 - 23 1
Kaakchirurg 235 3 - - - 23 - - -
Kinderarts 1 1 1 - 1 - - - -
KNO-arts 156 11 - - - 18 - - 1
Longarts 220 164 - 1 - 73 - 23 -
Neurochirurg 2 - - - - - - - -
Neuroloog 2 17 - 1 - 2 - - -
Oogarts 23 1 - - - 3 - - -
Orthopeed 45 1 - - - 2 - - -
Plastisch chirurg 340 1 - - - 19 - - -
Radioloog 149 70 - - - 72 - - -
Uroloog 463 417 - - - 106 - - -
Totaal 9.335 935 20 991 12 1 1.676 30 48 65
20
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
11
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
De Tjongerschans Heerenveen 2015
Specialisme
His
tolo
gie
Sp
ecië
le
cyto
logie
Cerv
ixcyto
logie
BV
O
Cerv
ixcyto
logie
MI
Ob
du
cti
e
vo
lwass
en
en
Ob
du
cti
e
fo
etu
s
Imm
un
oh
isto
-ch
em
ie
hr
HP
V B
VO
*2
MD
co
mp
lex *
2,3
MD
sim
pel
Anesthesist 2 2 - - 3 - - - - -
Cardioloog 1 1 - - 2 - - - - -
Chirurg 1.733 148 - -
- 421 - - 140
Dermatoloog 2.033 - - - - - 209 - - -
Gastro-enteroloog (MDL) 1.860 40 - - 3 - 161 - - 2
Gynaecoloog 817 11 31 771 - - 53 53 - 2
Intensivist 1 4 - - 1 - - - - -
Internist 292 107 - - 1 - 119 - 14 13
Kaakchirurg 102 2 - - - - 44 - - -
Kinderarts - - - - - 1 - - - -
Klinisch geriater 7 2 - - - - 2 - - -
KNO-arts 310 47 - - - 32 - - 4
Longarts 685 650 - - 1 - 102 - 21 2
Neuroloog 3 7 - - 1 - 2 - - -
Oogarts 38 - - - - - 3 - - -
Orthopeed 43 2 - - - - 9 - - -
Radioloog 16 12 - - - - 3 - - -
Uroloog 465 251 - - - - 115 - - -
Totaal 8.408 1.286 31 771 12 1 1.275 53 35 163
21
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
De Tjongerschans Heerenveen 2014
Specialisme
His
tolo
gie
Sp
ecië
le
cyto
logie
Cerv
ixcyto
logie
BV
O
Cerv
ixcyto
logie
MI
Ob
du
cti
e
vo
lwass
en
en
Ob
du
cti
e
fo
etu
s
Im
mu
no
his
to
-ch
em
ie
hr
HP
V B
VO
*2
MD
co
mp
lex *
2,3
MD
sim
pel
Anesthesist 5 4 - 3 - - - - -
Cardioloog -2 3 - 2 - - - - -
Chirurg 1.688 116 - 1 - 485 - - 27
Dermatoloog 2.008 - - - - 158 - - 1
Gastro-enteroloog (MDL) 1.573 29 - 2 - 145 - - -
Gynaecoloog 797 18 41 666 - 2 41 37 - -
Intensivist - 1 - - - - - - -
Internist 301 105 - - - 123 - 10 5
Kaakchirurg 110 2 - - - 41 - - -
Kinderarts 3 - - - - - - - -
Klinisch geriater 12 3 - 1 - 2 - - -
KNO-arts 383 56 - - - 44 - - -4
Longarts 698 663 - - - 83 - 23 -
Neuroloog 7 11 - - - 3 - - -1
Oogarts 38 - - - - 3 - - -
Orthopeed 37 3 - - - 5 - - -
Radioloog 38 24 - - - 13 - - 1
Uroloog 410 219 3 - - 98 1 - -
Totaal 8.110 1.257 41 669 9 2 1.244 38 33 39
22
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
11
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
4.2. Histologie
4.2.1. Aantallen vriescoupe-onderzoek
Ziekenhuis 2015 2014
Antonius Ziekenhuis Sneek 8 10
Medisch Centrum Leeuwarden 226 251
Nij Smellinghe Drachten 91 75
Tjongerschans Heerenveen 16 36
Totaal 341 372
Verdeling per specialisme
Specialisme
2015
2014
Chirurg 32 66
Dermatoloog 85 51
Gastro-enteroloog (MDL) 1 -
Gynaecoloog 1 -
Intensivist 2 2
Internist 1 1
Kaakchirurg 30 23
KNO-arts 2 8
Longarts 3 -
Plastisch chirurg 177 214
Uroloog 7 7
Totaal 341 372
4.2.2. Aantallen blokjes/aantal histologische kleuringen
2015 2014
Aantal cassettes 159.617 155.660
Aantal cassettes per onderzoek 2,97 2,93
Aantal coupes 222.032 195.819
Aantal coupes per onderzoek 4,14 3,68
Aantal cassettes Totaal aantal coupes
(incl. IHC) Aantal IHC coupes
Soort onderzoek 2015 2014 2015 2014 2015 2014
Cervix cytologie (B-nr) 31 14 29.334 28.419 84 48
Speciële cytologie (C-nr) 3.586 3.428 28.114 28.495 3.587 3.260
Histologie (T-nr) 159.617 155.667 433.024 423.212 38.257 39.591
Sectie (S-nr) 2.992 2.454 3.531 2.826 367 209
Moleculaire (M-nr) 295 239 293 239 - -
Totaal 166.521 161.802 494.296 483.191 42.295 43.108
23
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
4.2.3. Meest voorkomende kleuringen histologie afgelopen 5 jaar
Kleuring 2015 2014 2013 2012 2011
HE 186.858 180.866 175.540 169.845 163.997
PAS 8.380 8.952 9.369 11.479 12.124
Giemsa 4.049 4.490 4.775 5.838 6.257
PAS-D 2.488 2.157 1.056 987 868
Vriescoupe HE 1.172 1.318 1.384 1.550 1.334
Fe 879 906 932 938 1.006
Verhoeff 728 515 549 483 478
zAlcianBlue 517 425 367 294 317
May Grunwald Giemsa 502 588 608 596 598
Ret+ 487 557 608 578 584
Dunne HE 388 467 439 394 299
Dunne Giemsa 313 262 273 263 249
Grocott 310 190 147 175 155
Masson 206 209 107
Auramine rhodamine 194 188 164 203 205
Methenamine 179 176 169 250 229
CongoRood 136 139 192 152 146
Reticuline 110 102 141 142 166
Thioflavine 107 118 173 135 131
BosmaSteiner 73 70 101 143 134
Cu 72 62 49 56 50
Gram 68 53 27 38 34
Fontana 67 38 19 13 13
Schildwachtklieronderzoeken: 2015 2014 2013 2012 2011
i.v.m. mammacarcinoom 1.351 1.291 1.415 1.303 1.248
i.v.m. melanoom 285 256 219 153 92
Schildwachtklier onderzoek i.v.m. mammacarcinoom: parallelle coupes HE en cytokeratine 18 op 3 niveaus.
Schildwachtklier onderzoek i.v.m. melanoom: parallelle coupes HE, Melan-A en S100 op 3 niveaus.
24
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
11
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
4.3. Cytologie
4.3.1. Aantal verrichtingen speciële cytologie onderzoek
Speciële cytologie onderzoek 2015A
Medisch Centrum
Leeuwarden
Antonius Ziekenhuis
Sneek
Nij Smellinghe
Drachten
Specialisme aspiratie exfoliatie aspiratie exfoliatie aspiratie exfoliatie
Cardio-chirurg - 7 - - - -
Cardioloog - 18 - 5 - -
Chirurg 168 108 175 36 104 25
Dermatoloog 4 1 3 - - -
Gastro-enteroloog (MDL) 97 50 1 1 1 16
Gynaecoloog 10 57 4 27 7 25
Intensivist - 13 - - - -
Internist 182 117 95 17 43 20
Kaakchirurg 86 23 7 1 13 -
Klinisch geriater 2 5 - - - -
KNO-arts 100 8 14 - 15 -
Longarts 270 939 19 262 19 266
Neuroloog 2 127 - 23 - 29
Oogarts - 1 - - - -
Orthopeed 1 1 7 - 3 -
Plastisch chirurg 5 - - - 1 -
Radioloog 39 - 56 - 52 -
Reumatoloog 3 2 - - - -
Uroloog 15 638 6 368 1 319
Totaal 984 2.115 387 740 259 700
Aspiratie: Fine needle aspiration van solide weefsel
Exfoliatie: vocht waarin zich losse cellen bevinden
25
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
Speciële cytologie onderzoek 2015 B
Tjongerschans
Heerenveen
Niet
ziekenhuizen
Specialisme aspiratie exfoliatie aspiratie exfoliatie
Anesthesist - 2 - -
Cardioloog - 1 - -
Chirurg 115 33 11 3
Gastro-enteroloog (MDL) 6 34 - -
Gynaecoloog 1 10 - -
Huisarts - - 8 44
Intensivist 2 2 - -
Internist 94 13 - -
Kaakchirurg 2 - - -
Klinisch geriater 1 1 - -
KNO-arts 47 - 4 -
Longarts 16 641 1 3
Neuroloog 1 6 - -
Orthopeed 2 - - -
Radioloog 12 - 18 1
Radiotherapeut - - 4 3
Uroloog 7 244 - 42
Overige - - - 1
Totaal 306 987 46 97
26
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
11
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
Speciële cytologie onderzoek 2014 A
Medisch Centrum
Leeuwarden
Antonius Ziekenhuis
Sneek
Nij Smellinghe
Drachten
Specialisme aspiratie exfoliatie aspiratie exfoliatie aspiratie exfoliatie
Cardio-chirurg 1 2 - - - -
Cardioloog 1 17 1 6 - 2
Chirurg 229 102 247 84 110 22
Dermatoloog 6 - 1 - 2 -
Gastro-enteroloog (MDL) 74 56 6 9 - 14
Gynaecoloog 4 65 1 22 11 22
Intensivist 1 13 - - - -
Internist 117 99 95 28 46 20
Kaakchirurg 70 28 11 1 3 -
Kinderarts 3 - - 1 - 1
Klinisch geriater 1 5 - - - -
KNO-arts 94 12 16 1 11 -
Longarts 265 887 19 340 6 158
Neuroloog 4 116 - 20 - 17
Oogarts 1 - - - - 1
Orthopeed 2 - 6 - 1 -
Plastisch chirurg 9 - - - 1 -
Radioloog 55 1 75 4 68 2
Reumatoloog 4 2 - - - -
Uroloog 5 646 3 333 1 416
Totaal 946 2.051 481 849 260 675
27
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
Speciële cytologie onderzoek 2014 B
Tjongerschans
Heerenveen
De Sionsberg
Dokkum
Niet
ziekenhuizen
Specialisme aspiratie exfoliatie aspiratie exfoliatie aspiratie exfoliatie
Anesthesist 1 3 - - - -
Cardioloog 1 2 - - - -
Chirurg 86 30 22 11 - -
Gastro-enteroloog (MDL) 3 26 - - - -
Gynaecoloog 6 12 - 7 - -
Huisarts - - - - 6 41
Intensivist - 1 - - - -
Internist 92 13 7 21 - -
Kaakchirurg 2 - 3 - - -
Klinisch geriater - 3 - - - -
KNO-arts 52 4 2 - - -
Longarts 9 654 - 5 - -
Neuroloog 2 9 - - - -
Orthopeed 3 - - - - 1
Radioloog 24 - 34 3 - -
Tandarts - - 1 - - -
Uroloog 3 216 - 82 - -
Overige - - - - 9 5
Totaal 284 973 69 129 15 47
Percentage gevallen te weinig materiaal/te slechte kwaliteit voor diagnose
2015 2014
Totaal aantal aspiratie cytologie 1.982
2.055
Te weinig materiaal / te slechte kwaliteit 422 21% 505 25%
Het percentage gevallen te weinig materiaal/te slechte kwaliteit voor diagnose is gedaald met 4%. De
reden hiervan is de ondersteuning bij puncties, ROSE techniek. De ROSE techniek houdt in dat er
een analist cytologie aanwezig is bij de punctie, op dit moment alleen schildklierpuncties, de analist
geeft aan of het materiaal voldoende van kwaliteit is om een diagnose te kunnen stellen.
28
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
11
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
Verdeling naar aard materiaal
2015
Materiaal
Med
isch
Ce
ntr
um
Leeu
ward
en
An
ton
ius
Zie
ken
hu
is
Sn
eek
Nij S
mellin
gh
e
Dra
ch
ten
Tjo
ngers
ch
an
s
Heere
nveen
Nie
t
zie
ken
hu
izen
To
taal
Tractus digestivus
Ductus choledochus 40 2 12 20 - 74
Lever 6 - - - - 6
Maag 1 - - - - 1
Oesofagus 4 - 2 - - 6
Pancreas 52 2 1 4 - 59
Tractus Genitalus (m/v)
Cavum douglasi 13 - 4 3 - 20
Mamma 23 77 38 35 5 178
Ovarium 6 1 7 1 - 15
Tepel 55 9 2 3 6 75
Vagina 10 7 6 7 11 41
Tractus Respiratorius
BAL 75 18 15 13 121
Bronchus 574 171 187 239 1 1.172
Long 9 1 2 3 - 15
Sputum 3 1 1 237 4 246
Trachea 6 - 2 2 - 10
Serosa
Pericard 18 4 - - - 22
Peritoneum 92 48 36 30 - 206
Pleura 373 73 70 160 2 678
Subcutis 22 30 10 14 5 81
Urostelsel
Blaas 617 369 319 230 74 1.609
Nier 16 - 1 3 - 20
Ureter 41 1 - 13 - 55
Urethra - - 1 1 - 2
Overige
Bijnier 12 2 - 1 - 15
Liquor 133 23 29 7 - 192
Lymfklier 642 180 121 150 22 1.115
Onbekend materiaal 22 9 2 5 - 38
Schildklier 155 82 53 83 3 376
Speekselklier 71 10 32 27 6 146
Synovia/ bursa 8 7 6 2 4 27
Totaal 3.099 1.127 959 1.293 143 6.621
29
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
2014
Materiaal
Med
isch
Ce
ntr
um
Leeu
ward
en
An
ton
ius
Zie
ken
hu
is
Sn
eek
Nij S
mellin
gh
e
Dra
ch
ten
Tjo
ngers
ch
an
s
Heere
nveen
De S
ion
sberg
Do
kku
m
Nie
t
zie
ken
hu
izen
To
taal
Tractus Digestivus
Ductus choledochus 43 1 5 13 - - 62
Lever 6 1 1 1 - - 9
Oesofagus 4 - 3 - - - 7
Pancreas 32 2 - 1 - - 35
Tractus Genitalis (M/V)
Cavum douglasi 8 3 2 1 1 - 15
Mamma 65 95 51 29 8 4 252
Ovarium - 2 9 5 - 3 19
Tepel 40 54 - 1 8 2 105
Testis - - - - - 1 1
Vagina 22 11 10 7 6 15 71
Vulva - - - - - 1 1
Tractus Respiratorius
BAL 91 18 2 11 - - 122
Bronchus 584 250 114 277 5 1 1.231
Long 5 2 1 2 - - 10
Sputum 2 3 1 226 - 1 233
Trachea 13 - - 3 - - 16
Serosa
Pericard 13 8 2 1 - - 24
Peritoneum 131 57 27 33 6 - 254
Pleura 256 71 53 153 18 2 553
Subcutis 37 32 11 15 6 3 104
Urostelsel
Blaas 650 324 418 211 83 26 1.712
Nier 10 2 - 1 - - 13
Ureter 16 8 - 8 - - 32
Urethra 1 - 1 - - - 2
Overige
Bijnier 17 - - - - - 17
Liquor 117 20 17 9 - - 163
Lymfklier 577 210 99 138 39 3 1.066
Onbekend materiaal 68 15 9 4 2 1 99
Schildklier 128 108 68 85 12 - 401
Speekselklier 55 23 30 18 4 - 130
Synovia/ bursa 6 9 1 4 - - 20
Totaal 2.997 1.329 935 1.257 198 63 6.779
30
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
11
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
4.3.2. Aantal verrichtingen cervixcytologie
Cervixcytologie waaronder bevolkingsonderzoek (BVO) en medische indicatie (MI) 2015
Specialisme Medisch Centrum
Leeuwarden
Antonius Ziekenhuis
Sneek
Nij Smellinghe
Drachten
BVO MI BVO MI BVO MI
Chirurg
15
Gynaecoloog 18 1.505 23 770 21 1158
Seksuoloog
2
Totaal 18 1507 23 785 21 1158
Specialisme
Tjongerschans
Heerenveen
Niet
ziekenhuizen
BVO MI BVO MI
Gynaecoloog 33 769 1 52
Huisarts
20.232 4.635
Overige
15 5
Totaal 32 769 20248 4692
Cervixcytologie waaronder bevolkingsonderzoek (BVO) en medische indicatie (MI) 2014
Specialisme Medisch Centrum
Leeuwarden
Antonius Ziekenhuis
Sneek
Nij Smellinghe
Drachten
BVO MI BVO MI BVO MI
Chirurg
4
Gynaecoloog 28 1.512 31 695 20 990
Seksuoloog 1 3
Kinderarts
1
1
Uroloog
3
Totaal 29 1.518 31 700 20 991
Specialisme
Tjongerschans
Heerenveen
De Sionsberg
Dokkum
Niet
ziekenhuizen
BVO MI BVO MI BVO MI
Gynaecoloog 41 666 2 422 1 3
Huisarts
19.617 4.215
Overige
9 6
Uroloog
3
Totaal 41 669 2 422 19.627 4.224
31
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
4.3.3. Cervix cytologie (BVO en medische indicatie apart)
Totaal aantal uitstrijken BVO en medische indicatie met vermelding percentage uitstrijken
zonder endocervicale cellen en percentage niet beoordeelbare uitstrijken.
Bevolkingsonderzoek
Aantal (%) 2015
2014
2013
Geen endocervicale cellen
2.846 (14,0%) 2.674 (13,5%) 3.452 (16,3%)
Niet beoordeelbare strijken 500 (2,5%) 444 (2,3%) 482 (2,3%)
Medische Indicatie
Aantal (%) 2015
2014
2013
Geen endocervicale cellen 896 (10,1%) 910 (10,7%) 1.041 (12,2%)
Niet beoordeelbare strijken 297 (3,3%) 250 (2,9%) 241 (2,8%)
32
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
11
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
KOPAC verdeling
De resultaten van cytologisch baarmoeder onderzoek worden gegeven als een beschrijvende
cytologische diagnose, gecodeerd naar de te verwachte histologische afwijking, volgens
KOPAC-B (zie hieronder).
K O P A C 0 onvoldoende n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t.
1 endocervicale cellen virusinfectie geen afwijkingen geen andere
afwijkingen
geen afwijkingen
2 squameus
metaplastische (sm) cellen
trichomonas
vaginalis
abnormale plaveiselcellen epitheelatrofie geen endocervicale
epitheel
3 endometrium (em) bacteriële infectie atypische sq. metaplasie atypische
reparatiereactie
enkele atypische
endocervicale
cylindercellen
4 ec + sm cellen candida albicans geringe dysplasie geringe atypie
endometrium
geringe atypie
endocervicaal
epitheel
5 ec + em cellen gardnerella vaginalis matige dysplasie matige atypie
endometrium
matige atypie
endocervicaal
epitheel
6 sm + em cellen geen tekenen van
ontsteking
ernstige dysplasie ernstige atypie
endometrium
ernstige atypie
endocervicaal
epitheel
7 ec + sm + em cellen actinomyces carcinoma in situ adenocarcinoom
endometrium
adenocarcinoma in
situ
8 uitsl. plaveiselcellen chlamydia n.v.t. metastase maligne
tumor
n.v.t.
9 n.v.t. niet-specifieke
ontsteking
plaveiselcelcarcinoom andere maligne
tumor
adenoomcarcinoom
ven de cervix
Het KOPAC-B systeem bevat 5 assen van ieder 9-10 beschrijvingen. Deze assen zijn:
Kompositie; de cellulaire samenstelling van het preparaat.
Ontstekingsverschijnselen; de aanwezigheid van ontstekingsveranderingen en zo mogelijk het oorzakelijk micro-organisme.
Plaveiselepitheel; de te verwachte histopathologische verandering in het
plaveiselcellige of squameus metaplastische slijmvlies.
Andere afwijkingen; epitheliale atrofie of reparatieve of regeneratieve processen,
afwijking van het endometrium en metastasen van maligniteiten.
Cylinderepitheel; veranderingen in het cilindrisch epitheel van de endocervicale mucosa.
33
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
Het KOPAC-B systeem maakt een uniform (microscopisch) verslag, conclusie en advies in
het rapport van het cytologisch onderzoek mogelijk.
De toevoeging B in KOPAC-B is voor de beoordeelbaarheid van het preparaat. Een goed
beoordeelbaar preparaat wordt geclassificeerd als ‘B1’.
Beoordeelbaarheid
1 goed beoordeelbaar
2 voldoende beoordeelbaar, maar beperkt door: (probleem typering)
3 niet beoordeelbaar door: (probleem typering)
Probleem typering
a = veel bloed
b = veel leukocyten
c = (te) weinig epitheelcellen
d = slechte fixatie
e = mechanische beschadiging
f = cytolyse
g = (te) dikke uitstrijk h = (te) weinig plaveiselepitheel cellen bij veel endocervicale cilinder cellen
KOPAC- score
BVO 2015
Uitslag K O P A C
0 500 500 500 500 500
1 2.064 193 18.532 17.286 16.939
2 455 20 855 2.553 2.846
3 33 931 67 1 39
4 14.691 524 189 1 6
5 6 - 129 1 7
6 10 15.248 48 - 5
7 234 75 21 - -
8 2.349 - - - -
9 - 2.851 1 - -
Totaal 20.342 20.342 20.342 20.342 20.342
BVO 2014
Uitslag K O P A C
0 444 444 444 444 444
1 1.950 134 18.349 16.681 16.589
2 344 22 648 2.623 2.674
3 35 849 39 - 31
4 14.469 529 126 2 3
5 9 - 94 - 2
6 11 15.521 36 1 5
7 207 92 14 - 3
8 2.282 - - - -
9 - 2.160 1 - -
Totaal 19.751 19.751 19.751 19.751 19.751
34
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
11
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
KOPAC-score
Medische indicatie 2015
Uitslag K O P A C
0 297 297 297 297 297
1 442 426 6.799 7.923 7.626
2 174 10 1.058 655 896
3 24 762 114 - 68
4 6.898 293 400 14 7
5 12 - 176 1 7
6 6 5.569 49 11 5
7 367 57 14 9 4
8 691 - - 1 -
9 - 1.497 4 - 1
Totaal 8.911 8.911 8.911 8.911 8.911
Medische indicatie 2014
Uitslag K O P A C
0 250 250 250 250 250
1 533 348 6.868 7.554 7.271
2 141 14 794 685 910
3 37 685 66 - 72
4 6.390 254 317 18 5
5 13 - 160 2 7
6 4 5.587 57 6 4
7 431 55 5 6 2
8 724 - - 2 -
9 - 1.330 6 - 2
Totaal 8.523 8.523 8.523 8.523 8.523
35
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
Frequentietabel verdeling van de PAP-klassen per leeftijdsgroep
BVO 2015
Leeftijd PAP 0 PAP 1 PAP 2 PAP 3a PAP 3am PAP 3b PAP 4 PAP 5 Totaal
tot 35 jaar 106 4.036 282 70 69 31 11
4.605
35 - 40 jaar 75 2.549 152 35 20 4 2
2.837
40 - 45 jaar 87 3.133 211 38 18 7 5 1 3.500
45 - 50 jaar 90 3.155 154 26 10 5 2
3.442
50 - 55 jaar 64 3.050 99 12 11 4 1
3.241
55 - 60 jaar 77 2.562 44 10 2 1
2.696
> 60 Jaar 1 20
21
Totaal 500 18.505 942 191 130 52 21 1 20.342
BVO 2014
Leeftijd PAP 0 PAP 1 PAP 2 PAP 3a PAP 3am PAP 3b PAP 4 PAP 5 Totaal
tot 35 jaar 29 1.609 95 24 21 7 4 - 1.789
35 - 40 jaar 42 2.296 118 17 19 10 7 - 2.509
40 - 45 jaar 62 2.888 128 32 23 7 1 1 3.142
45 - 50 jaar 61 2.915 130 19 18 6 1 - 3.150
50 - 55 jaar 56 2.793 130 19 8 4 2 - 3.012
55 - 60 jaar 85 2.668 58 13 5 6 - - 2.835
> 60 Jaar 109 3.159 41 3 1 - 1 - 3.314
Totaal 444 18.328 700 127 95 40 16 1 19.751
Medische indicatie 2015
Leeftijd PAP 0 PAP 1 PAP 2 PAP 3a PAP 3am PAP 3b PAP 4 PAP 5 Totaal
tot 35 jaar 65 1.921 401 147 82 21 7 2 2.646
35 - 40 jaar 21 792 164 62 29 8
1.076
40 - 45 jaar 34 961 198 75 22 7 4
1.301
45 - 50 jaar 37 912 162 48 27 7
1 1.194
50 - 55 jaar 24 849 129 38 13 3 1
1.057
55 - 60 jaar 31 478 78 15 9 5 3 4 623
> 60 Jaar 85 814 61 21 9 13 3 8 1.014
Totaal 297 6.727 1.193 406 191 64 18 15 8.911
Medische indicatie 2014
Leeftijd PAP 0 PAP 1 PAP 2 PAP 3a PAP 3am PAP 3b PAP 4 PAP 5 Totaal
tot 35 jaar 42 1.619 254 99 56 24 3 1 2.098
35 - 40 jaar 10 722 104 34 22 8 1 1 902
40 - 45 jaar 22 907 155 65 38 5 1 - 1.193
45 - 50 jaar 26 1.000 156 51 20 8 - - 1.261
50 - 55 jaar 21 862 100 27 14 6 - 2 1.032
55 - 60 jaar 33 612 64 23 9 4 - 1 746
> 60 Jaar 96 1.070 60 21 20 12 1 11 1.291
Totaal 250 6.792 893 320 179 67 6 16 8.523
36
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
11
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
Verdeling van de cervixcytologie in PAP-klassen, gesplitst in bevolkings-
onderzoek (BVO) en medische indicatie (MI)
2014 BVO Medische indicatie
Aantal Percentage Aantal Percentage
PAP 0 444 2% 250 3%
PAP 1 18.328 93% 6.792 80%
PAP 2 700 4% 893 10%
PAP 3a 127 1% 320 4%
PAP 3am 95 0% 179 2%
PAP 3b 40 0% 67 1%
PAP 4 16 0% 6 0%
PAP 5 1 0% 16 0%
Totaal 19.751 100% 8.523 100%
2015 BVO Medische indicatie
Aantal Percentage Aantal Percentage
PAP 0 500 2% 297 3%
PAP 1 18.505 91% 6.727 75%
PAP 2 942 5% 1.193 13%
PAP 3a 191 1% 406 5%
PAP 3am 130 1% 191 2%
PAP 3b 52 0% 64 1%
PAP 4 21 0% 18 0%
PAP 5 1 0% 15 0%
Totaal 20.342 100% 8.911 100%
37
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
4.4. Obducties
4.4.1. Aantal obducties en obductiepercentage per ziekenhuis
Obducties volwassenen
Aantal Percentage
Instelling 2015 2014 2015 2014
Antonius Ziekenhuis Sneek 11 14 10% 15%
Medisch Centrum Leeuwarden 48 32 43% 34%
Nij Smellinghe Drachten 15 12 13% 13%
Tjongerschans Heerenveen 12 9 12% 10%
Huisartsen 23 21 21% 23%
Overig 2 5 2% 5%
Totaal 111 93 100% 100%
Obducties foetus
Aantal Percentage
Instelling 2015 2014 2015 2014
Antonius Ziekenhuis Sneek 9 4 32% 19%
Medisch Centrum Leeuwarden 16 14 57% 67%
Nij Smellinghe Drachten 2 1 7% 5%
Tjongerschans Heerenveen 1 2 4% 10%
Huisartsen 0 0 0% 0%
Overig 0 0 0% 0%
Totaal 28 21 100% 100%
38
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
11
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
4.4.2. Aantal obducties per specialisme
2015
Specialisme M
ed
isch
Cen
tru
m
Leeu
ward
en
An
ton
ius
Zie
ken
hu
is
Sn
eek
Nij S
me
llin
gh
e
Dra
ch
ten
Tjo
ngers
ch
an
s
Heere
nveen
Nie
t
zie
ken
hu
izen
To
taal
Anesthesist - 3 2 3 - 8
Cardio-chirurg 1 - - - - 1
Cardioloog 8 2 2 2 - 14
Chirurg - 3 1 - - 4
Gastro-enteroloog (MDL) 3 - - 3 - 6
Gynaecoloog 16 9 2 - - 27
Huisarts - - - - 23 23
Intensivist 11 - 1 1 - 13
Internist 14 1 4 1 - 20
Kinderarts 1 - - 1 - 2
Klinisch geriater 3 - - - - 3
KNO-arts - - - 1 - 1
Longarts 6 1 1 1 - 9
Neuroloog 1 1 - 1 - 3
SEH - - 1 - - 1
Uroloog - - 2 - - 2
Overige - - - - 2 2
Totaal 64 20 16 14 25 139
39
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
2014
Specialisme M
ed
isch
Cen
tru
m
Leeu
ward
en
An
ton
ius
Zie
ken
hu
is
Sn
eek
Nij S
me
llin
gh
e
Dra
ch
ten
Tjo
ngers
ch
an
s
Heere
nveen
De S
ion
sberg
Do
kku
m
Nie
t
zie
ken
hu
izen
To
taal
Anesthesist - 4 2 3 - - 9
Cardio-chirurg 1 - - - - - 1
Cardioloog 9 - 3 2 - - 14
Chirurg 1 3 - 1 - - 5
Gastro-enteroloog (MDL) - 1 - 2 - - 3
Gynaecoloog 14 4 1 2 - - 21
Huisarts - - - - - 21 21
Intensivist 5 - 1 - - - 6
Internist 8 1 3 - 1 - 13
Kinderarts 1 2 1 - - - 4
Klinisch geriater 5 - - 1 - - 6
Longarts 2 1 1 - - - 4
Neuroloog - 1 1 - - - 2
SEH - 1 - - - - 1
Overige - - - - - 4 4
Totaal 46 18 13 11 1 25 114
40
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
11
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
4.5. Immunohistochemie
4.5.1. Verdeling immunohistochemische onderzoeken over histologie en cytologie
Soort onderzoek 2015 2014 2013
Cervix cytologie 21 0% 11 0% 10 0%
Speciële cytologie 513 6% 452 6% 326 4%
Secties 35 0% 19 0% 30 0%
Histologie 8.131 93% 7.290 94% 6.891 95%
Totaal 8.700
7.772
7.257
Meest voorkomende IHC-kleuringen afgelopen 5 jaar
Kleuring 2015 2014 2013 2012 2011
CKpan 2737 2728 2774 2694 2919
p63 2281 2084 2397 2381 2694
CK18 1609 1725 1621 1740 324
ER 1512 1290 1225 1228 1264
PR 1330 1201 1161 1209 1234
MelanA 1217 975 1113 1173 1178
CK7 1163 982 993 984 1204
MiTF 1090 619 192 - -
CD3 1059 1053 968 915 957
34B12 995 734 1049 1001 1025
CD20 929 946 901 849 926
S100 904 1176 1391 1504 1537
TTF-1 870 751 679 709 708
CD79a 862 773 719 674 812
Her2 829 832 962 912 928
4.5.2. Nieuw in gebruik genomen en uit productie gehaalde antilichamen
Nieuw in gebruik genomen:
Single kleuringen: CK 8/18, GATA3, MUC4, PD1.
Dubbelkleuringen: IgA/K, IgD/K, IgG/K, L/K.
Uit productie gehaald:
CK5/6
41
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
4.6. Moleculaire diagnostiek
In eigen beheer 2015 2014 2013
Eber 72 95 61
FISH Her2Neu borstkanker 267 249 213
Uitbesteed UMCG 2015 2014 2013
FISH Her2Neu borstkanker - - 14
hr-HPV cervixcytologie BVO 1.510 1.016 996
Mutatieanalyse 4* 191 231 169
MD MIPA 6 3 1
Uitbesteed Agendia 2015 2014 2013
Mammaprint 65 53 34 4* Betreft Mutatieanalyse longkanker, colorectaalcarcinoom en melanoom. Bij negatieve uitslag mutatieanalyse
voor longkanker is sequentieel FISH analyse ingezet.
In 2015 is de moleculaire (PCR) weefselidentificatie test in gebruik genomen. Met deze test kan
worden vastgesteld of een materiaal (fragment) in een cassette wel of niet van een bepaalde patiënt
afkomstig is. Deze test wordt gebruikt in het kader van onderzoek naar een mogelijke verwisseling
(in de kliniek of bij Pathologie Friesland). De test is in 2015, 3 keer uitgevoerd.
42
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
11
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
5. KWALITEITSINDICATOREN Landelijk is door de NVVP de visie ontwikkeld dat voor het kunnen bieden van optimale en adequate
zorg het voor de patholoog noodzakelijk is te subspecialiseren. Dit is tevens expliciet opgenomen in
de SONCOS normen (Stichting Oncologische Samenwerking). Hoe deze subspecialisatie moet
worden gerealiseerd in de praktijk is onderwerp van landelijk debat en overleg. Deze subspecialisatie
heeft consequenties voor de opleiding tot patholoog en vereist verdergaande regionale
samenwerking.
De landelijke visie wordt gedeeld door de vakgroep Pathologie Friesland. Na een periode van
oriëntatie bij de overige Noordelijke afdelingen Pathologie met betrekking tot hun aanpak van en
ervaringen met de ontwikkeling van deelspecialisatie is een eigen plan van aanpak ontwikkeld. In het
najaar van 2015 is de vakgroep gestart met een plan van aanpak voor de ontwikkeling van
deelspecialisten ten behoeve van de zorgverlening aan de Friese 1e en 2e lijn. Dit plan heeft een
gefaseerde aanpak met een looptijd van ca. 1,5 jaar. Voor het plan van aanpak was het noodzakelijk
de voor Pathologie Friesland gewenste deelspecialisaties te identificeren en vervolgens een
(her)verdeling te realiseren (zie tabel paragraaf 5.12). Fase 1 houdt in dat participatie in
multidisciplinaire overleggen (MDO) niet meer ziekenhuisstaflid gebonden is maar deelspecialist
gebonden. Onderdeel van Fase 1 is tevens dat de macroscopie van complexe preparaten door
deelspecialisten wordt uitgevoerd of gesuperviseerd en dat de deelspecialisten participeren in de
regionale panels (zie paragraaf 5.10). Fase 2 houdt in het aanpassen van de (vakantie-) rooster
systematiek ten behoeve van het borgen van voldoende bezetting. Fase 3 tenslotte houdt in het
vaststellen van de gewenste microscopie deelspecialisatie en de realisatie hiervan in de praktijk.
Duidelijk is dat conform de ervaringen bij klinische specialismen dit laatste rooster technisch een
opgave is en schaalvergroting vereist. Regionale expertteams zijn dan ook een speerpunt in de
Pathologie Netwerk Noord Nederland ontwikkeling.
5.1. Doorlooptijden*5 (afwerktijd) histologie/cytologie/obducties
Histologie
Doorlooptijd in werkdagen aantal rapporten aantal cumulatief % cumulatief
2015 2014 2015 2014 2015 2014
1 dag 12.272 14.027 12.272 14.027 23% 26%
2 dagen 10.537 14.529 22.809 28.556 43% 53%
3 dagen 11.421 10.954 34.230 39.510 64% 74%
4 dagen 7.574 5.522 41.804 45.032 78% 84%
5 dagen 4.601 3.113 46.405 48.145 87% 90%
6 dagen 2.543 1.752 48.948 49.897 92% 93%
7 dagen 1.750 1.339 50.698 51.236 95% 96%
7-10 dagen 1.662 1.213 52.360 52.449 98% 98%
> 10 dagen 1.128 1.113 53.488 53.562 100% 100%
Voor biopten is het streven om binnen 5 werkdagen en voor excisies om binnen 7 werkdagen - na
het in behandeling nemen van het onderzoeksmateriaal - een geautoriseerd verslag te versturen.
Voor een aantal specifieke materialen of inzendingen zijn aparte streef- of resultaatnormen
afgesproken; bijvoorbeeld mammaexcisies binnen 5 werkdagen inclusief hormoonreceptorbepaling,
en aanvullende Her2Neu immunohistochemie binnen 7 werkdagen. In 2015 is voor 87% van alle
histologie inzendingen een geautoriseerd verslag binnen 5 werkdagen verstuurd (2014 90%).
*5 Definitie doorlooptijd: Aantal werkdagen van in behandeling nemen onderzoeksmateriaal tot dag van eerste
autorisatie.
43
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
Klein materiaal (excl. sneldiagnostiek)
Doorlooptijd in werkdagen aantal rapporten % cumulatief
2015 2015
1 dag 744 2
2 dagen 3.910 13
3 dagen 9.134 37
4 dagen 10.972 67
5 dagen 6.590 85
6 dagen 2.770 93
7 dagen 977 95
7-10 dagen 1.358 99
> 10 dagen 405 100
Totaal 36.860 100
Groot materiaal oncologie (excl. colon en mamma)
Doorlooptijd in werkdagen aantal rapporten % cumulatief
2015 2015
1 dag 6 0,2
2 dagen 392 13
3 dagen 849 41
4 dagen 677 63
5 dagen 346 74
6 dagen 276 83
7 dagen 139 87
7-10 dagen 273 96
> 10 dagen 120 100
Totaal 3.078 100
Groot materiaal niet-oncologie
Doorlooptijd in werkdagen aantal rapporten % cumulatief
2015 2015
1 dag 13 0,2
2 dagen 442 6
3 dagen 1.728 28
4 dagen 2.157 56
5 dagen 1.560 76
6 dagen 793 86
7 dagen 335 90
7-10 dagen 512 97
> 10 dagen 240 100
Totaal 7.780 100
44
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
11
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
Sneldiagnostiek excl. mamma, prostaat en SDL
Doorlooptijd in werkdagen aantal rapporten % cumulatief
2015 2015
1 dag 534 24
2 dagen 589 51
3 dagen 466 73
4 dagen 334 88
5 dagen 111 93
6 dagen 47 95
7 dagen 21 96
7-10 dagen 40 98
> 10 dagen 43 100
Totaal 2.185 100
Binnen Pathologie Friesland zijn er diverse sneldiagnostiek trajecten.
Het Snel Diagnostiek Long traject (MCL Longziekten) voor geïntegreerde diagnostiek longcytologie
en histologie is niet apart weergegeven. Het SDL traject houdt in dat de betreffende inzendingen de
volgende dag tussen 14:00 en 15: 00 worden doorgegeven (cytologie en histologie tegelijkertijd).
Voor SPOED (CITO) inzendingen zijn aparte afspraken vastgesteld. Dit zijn inzendingen die
telefonisch zijn aangevraagd en indien de SPOED aanvraag is geaccordeerd volgt de inzending het
sneldiagnostiek traject (alleen klein materiaal komt hiervoor in aanmerking) en wordt de volgende
dag voor 10:00 uur een voorlopige uitslag doorgebeld.
BVO darmkanker
Doorlooptijd in werkdagen aantal rapporten aantal cumulatief % cumulatief
2015 2014 2015 2014 2015 2014
1 dag 1.352 730 1.352 730 84% 84%
2 dagen 153 75 1.505 805 94% 93%
3 dagen 36 28 1.541 833 96% 96%
4 dagen 19 10 1.560 843 97% 97%
5 dagen 19 9 1.579 852 98% 98%
6 dagen 8 6 1.587 858 99% 99%
7 dagen 6 3 1.593 861 99% 99%
7-10 dagen 6 2 1.599 863 99% 100%
> 10 dagen 10 4 1.609 867 100% 100%
Voor BVO darmkanker inzendingen is het streven om binnen 5 werkdagen een geautoriseerd verslag
te versturen. In 2015 is dit bij 98% van de BVO darmkanker inzendingen gerealiseerd.
45
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
Speciële cytologie
Doorlooptijd in werkdagen aantal rapporten aantal cumulatief % cumulatief
2015 2014 2015 2014 2015 2014
1 dag 4.844 4.962 4.844 4.962 73% 73%
2 dagen 881 1.011 5.725 5.973 86% 88%
3 dagen 356 377 6.081 6.350 92% 94%
4 dagen 228 167 6.309 6.517 95% 96%
5 dagen 109 85 6.418 6.602 97% 97%
6 dagen 67 50 6.485 6.652 98% 98%
7 dagen 31 35 6.516 6.687 98% 99%
7-10 dagen 52 35 6.568 6.722 99% 99%
> 10 dagen 52 57 6.620 6.779 100% 100%
Voor speciële cytologie inzendingen is het streven binnen 3 werkdagen een geautoriseerd verslag te
versturen. In 2015 voldeed 92% van de speciële cytologie hieraan (2014 94%).
NB In geval van extra technieken (immunohistochemie) is de doorlooptijd langer.
Cervixcytologie BVO
Doorlooptijd in werkdagen aantal rapporten aantal cumulatief % cumulatief
2015 2014 2015 2014 2015 2014
1 dag 786 9.363 786 9.363 4% 47%
2 dagen 1.719 5.548 2.505 14.911 12% 75%
3 dagen 1.976 3.169 4.481 18.080 22% 92%
4 dagen 2.419 1.239 6.900 19.319 34% 98%
5 dagen 1.700 234 8.600 19.553 42% 99%
6 dagen 1.729 24 10.329 19.577 51% 99%
7 dagen 1.617 99 11.946 19.676 59% 100%
7-10 dagen 3.123 36 15.069 19.712 74% 100%
> 10 dagen 5.272 39 20.341 19.751 100% 100%
Voor cervixcytologie BVO inzendingen is het streven om binnen 5 werkdagen een geautoriseerd
verslag te versturen. In 2015 is dit bij 42% van de cervixcytologie BVO gerealiseerd. (2014 99%)
De langere doorlooptijd is het gevolg van de stijgende productie bij cervixcytologie BVO (2,9%) en
cervixcytologie MI (4,5%). Ten opzichte van 2014 zijn er circa 1000 extra cervixuitstrijken ontvangen.
46
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
11
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
Cervixcytologie Medische indicatie
Doorlooptijd in werkdagen aantal rapporten aantal cumulatief % cumulatief
2015 2014 2015 2014 2015 2014
1 dag 5.375 6.249 5.375 6.249 60% 73%
2 dagen 2.321 1.631 7.696 7.880 86% 93%
3 dagen 706 331 8.402 8.211 94% 96%
4 dagen 209 114 8.611 8.325 97% 98%
5 dagen 118 58 8.729 8.383 98% 98%
6 dagen 45 46 8.774 8.429 98% 99%
7 dagen 34 36 8.808 8.465 99% 99%
7-10 dagen 41 25 8.849 8.490 99% 100%
> 10 dagen 59 27 8.908 8.517 100% 100%
Voor medische indicatie cervixcytologie inzendingen is het doel om binnen 3 werkdagen een
geautoriseerd verslag te versturen. In 2015 is bij 94% van het aantal cervixcytologie MI de diagnose
binnen 3 werkdagen gesteld. (2014 96%). Voor aanvullend hr-HPV analyse is een langere doorlooptijd
van toepassing (16- > 20 werkdagen).
*6 Inclusief 1e lijn obducties.
Obductie foetus
Doorlooptijd in werkdagen aantal rapporten aantal cumulatief % cumulatief
2015 2014 2015 2014 2015 2014
1 - ≤ 7 dagen - 4 - 4 0% 10%
7- ≤ 14 dagen - 1 - 5 0% 13%
14 - ≤ 21 dagen 2 5 2 10 7% 25%
21 - ≤ 28 dagen 2 3 4 13 14% 33%
28- ≤ 35 dagen 2 2 6 15 21% 38%
> 35 dagen 22 25 28 40 100% 100%
Voor obducties is het streven binnen 21 werkdagen een geautoriseerd verslag beschikbaar te hebben.
In 2015 is bij 9% van alle obducties de diagnose binnen 21 werkdagen gesteld. (2014 40%).
Obductie
Doorlooptijd in werkdagen*6 aantal rapporten aantal cumulatief % cumulatief
2015 2014 2015 2014 2015 2014
1 - ≤ 7 dagen 3 15 3 15 3% 14%
7- ≤ 14 dagen 5 13 8 28 7% 26%
14 - ≤ 21 dagen 2 12 10 40 9% 37%
21 - ≤ 28 dagen 4 5 14 45 13% 41%
28- ≤ 35 dagen 2 10 16 55 14% 50%
> 35 dagen 95 54 111 109 100% 100%
47
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
Resultaten doorlooptijden van specifieke materialen of inzendingen t.o.v. streefwaarde
Onderdeel Streefwaarde Resultaat
Beenmerg 90% binnen 10 werkdagen 96%
BVO darmkanker 95% binnen 5 werkdagen 98%
Cervixcytologie BVO 90% binnen 5 werkdagen 42%
Cervixcytologie MI 90% binnen 3 werkdagen 94%
Klein materiaal*7 90% binnen 5 werkdagen 85%
Groot materiaal*8 90% binnen 7 werkdagen 90%
Lymfoom 90% binnen 10 werkdagen 96%
Mammabiopten*9 90% binnen 3 werkdagen 81%
Mammaexcisies 90% binnen 5 werkdagen 68%
Melanoom*10 90% binnen 7 werkdagen 82%
Obducties 90% binnen 21 werkdagen 9%
Sneldiagnostiek*11 90% binnen 3 werkdagen 76%
Speciële cytologie 90% binnen 3 werkdagen 92% *7 Klein materiaal (met name biopten) dat wordt ingesloten door de analist. Er is een apart traject
sneldiagnostiek. *8 Groot materiaal dat wordt ingesloten door de patholoog of pathass. Alle oncologische preparaten worden
met voorrang verwerkt (uitsnijden en histotechniek).
NB Voor sommige preparaten is aanvullende bewerking (extra fixatie, ontkalking, lamellogram etc.)
noodzakelijk. De doorlooptijd in het algemeen zoals hier weergegeven, is dus geen valide prestatie-indicator
voor het werkproces. In de toekomst zullen gedifferentieerde doorlooptijden worden weergegeven. *9 Mammabiopten zijn hier apart weergegeven maar zijn ook opgenomen in het traject sneldiagnostiek met
aanvullende afspraak dat indien de uitslag niet binnen 3 dagen bekend kan zijn wegens kleuringen, consultatie
of andere omstandigheden de inzender wordt gebeld en de voorlopige uitslag doorgegeven. *10 Een eerste analyse van gedifferentieerde doorlooptijden laat zien dat bij realisatie van deelspecialisatie en
optimaliseren van werkprocessen dit een positief effect heeft op de doorlooptijden. De verwachting is dat
voor de melanoom diagnostiek hier ook winst kan worden behaald. *11 Dit betreft een snel traject voor klein materiaal waarbij het materiaal met voorrang wordt ingesloten,
doorgevoerd, gesneden, gekleurd en beoordeeld door de sneldiagnostiek patholoog van de dag. In deze
materiaal stroom zijn opgenomen alle mammabiopten, longbiopten, materiaal met stempel hoofd-hals
oncologie, inzendingen met expliciete vraagstelling ‘maligniteit’ en inzendingen met deze vraagstelling
waarover telefonisch overleg is geweest.
Bovenstaande streefwaarden zijn intern door Pathologie Friesland bepaald en zullen in de
ambassadeursgesprekken met de aanvragers besproken worden. Tijdens deze besprekingen zal
worden nagegaan of de streefgetallen overeenkomen met de behoeften van de aanvragers, waar
nodig zullen de streefgetallen worden aangepast, gedifferentieerd naar specialisme (type
materiaal/vraagstelling) en waar mogelijk de pathologie werkprocessen aangepast.
48
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
11
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
5.2. Consulten intern per soort onderzoek
Interne consulten
SOORT onderzoek 2015 2014
Cervix cytologie BVO 6 0,03% - -
Cervix cytologie Medische indicatie 13 0,15% - -
Histologie 2.299 4,30% 904 1,71%
Obductie 14 13,09% 5 5,62%
Obductie foetus - 0,00% 2 9,53%
Speciële cytologie 97 1,47% 30 0,46%
Medio 2014 is gestart met de registratie van interne consulten. Dat wil zeggen dat een
patholoog in het verslag registreert dat hij of zij een collega een casus heeft laten
medebeoordelen.
5.3. Consulten extern (CTC)
CTC
SOORT onderzoek Waarde 2015 2014 2013
Cytologie:
Niet gynaecologische cytologie Concordant 7 8 5
Niet gynaecologische cytologie Discordant 0 1 0
Niet gynaecologische cytologie Discordant groot 0 1
Histologie:
Histologie Concordant 224 253 264
Histologie Discordant klein 11 21 6
Histologie Discordant groot 8 6 2
Histologie Discordant 0 2 15
CTC betreft casus die ter consult dan wel aanvullend onderzoek worden aangeboden aan
expertisecentra. De mate van concordantie is een kwaliteitsindicator voor de initiële
diagnostiek. Discordantie in het kader van CTC geeft de mate aan waarin juiste diagnose is
overwogen.
49
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
5.4. Revisies extern (CTI)
CTI
SOORT onderzoek Waarde 2015 2014 2013
Cytologie:
Niet gynaecologische cytologie Concordant 53 47 39
Niet gynaecologische cytologie Discordant klein 4 2 2
Niet gynaecologische cytologie Discordant groot 0 4 0
Histologie:
Histologie Concordant 420 438 349
Histologie Discordant klein 18 20 10
Histologie Discordant groot 7 5 1
Histologie Discordant 0 1 19
CTI betreft casus die elders worden herbeoordeeld t.b.v. second opinion of overname van behandeling. De mate van concordantie is een kwaliteitsindicator voor de initiële diagnostiek.
Onderscheid wordt gemaakt tussen discordantie klein (d.w.z. de uitslag van de
herbeoordeling heeft geen consequenties voor het klinisch beleid) en discordantie groot
(d.w.z. de uitslag van de herbeoordeling kan consequenties hebben voor het klinisch beleid).
50
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
11
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
5.5. Revisies intern
5.5.1. BVO en MI cervixcytologie
Interne revisie is een structureel onderdeel van de Praktijkrichtlijn Cervixcytologie. De
revisie beoogt vast te stellen of er sprake is van een veranderde laesie en of de eerder
afgegeven classificatie al dan niet correct is geweest. Indien een uitstrijk discrepant is met de
vorige uitstrijk, worden alle eerdere uitstrijken gereviseerd. Het terugkijken, gaat tot
maximaal 6 jaar terug. Bij deze herbeoordeling is een zekere bias onvermijdelijk, aangezien
de follow-up (de huidige uitstrijk) bekend is. De bevindingen van de herbeoordeling worden
vastgelegd in een separaat IR-nummer en is hierbij onderdeel van de PA-patiënthistorie.
BVO Concordant 123
Discordant groot 21
Discordant klein 10
MI Concordant 105
Discordant groot 20
Discordant klein 26
Interne revisie B-nummers (IR-nrs)
2015 2014
305 1,0% 248 0,9%
Totaal B 29.254
28.274
Verklaring van bovenstaande gegevens:
In het kader van het BVO is 154 keer een revisie uitgevoerd. In 123 gevallen werd de eerder
afgegeven classificatie bevestigd (80%). In 31 gevallen (20%) werd met de inzichten van nu
een andere classificatie afgegeven.
Van de uitstrijken op medische indicatie werden er 151 gereviseerd. In 105 gevallen werd de
eerder afgegeven classificatie bevestigd (70%). In 46 gevallen (30%) werd met de inzichten
van nu een andere classificatie afgegeven.
5.5.2. T-, C- en S-nummers
De interne revisie is onderdeel van de registratie van mogelijke diagnostische fouten en de
hiermee samenhangende complicatiebespreking. Het betreft de herbeoordeling met
verslaglegging van een compleet-geautoriseerd verslag n.a.v. een vraag van de kliniek of een
derde dan wel n.a.v. een nieuwe inzending en mogelijk discordante of onverwachte
bevinding. De bevindingen van de herbeoordeling worden vastgelegd in een aparte
verslagrubriek (revisie intern). Met de systematische registratie is eind 2015 gestart.
51
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
5.6. Vriescoupe-onderzoek
De vriescoupediagnose wordt vergeleken met de definitieve diagnose o.b.v. het op paraffine
ingebedde materiaal van hetzelfde weefselspecimen als de vriescoupe, evt. met aanvullende
onderzoeken. Het gemiddelde percentage conforme diagnosen over de afgelopen 3 jaar
bedraagt 98%. Het percentage niet-conforme diagnosen bedraagt 2%.
Aantal / % 2015 2014 2013
Definitieve diagnose conform 334 98% 365 98% 441 99%
Discordantie definitieve diagnose 6 2% 7 2% 3 1%
Diagnose uitgesteld 1 0% 2 1% 1 0%
Totaal 341 372 445
5.7. Punctiecytologie
Voor de follow up analyse van punctiecytologie is gekozen om 2013, 2014 en 2015 op te
nemen in het kwaliteitsjaarverslag. De volgende benadering is gehanteerd er is onderscheid
gemaakt in het aard materiaal puncties: lymfklier, mamma, schildklier en speekselklier. En er
wordt onderscheid gemaakt in concordant, discordant en geen follow up. De uitslagen van
de puncties worden gecorreleerd met de vervolghistologie tot halverwege het volgende half
jaar. De puncties waarbij in de diagnosecode regel vermeld wordt geen diagnose,
onvoldoende materiaal etc. worden niet meegenomen. De discordante follow up zal intern
worden besproken en indien nodig zullen er verbeteracties uitgezet gaan worden.
2013 Concordant Discordant Geen follow up Totaal
Aantal Percentage Aantal Percentage Aantal Percentage Aantal Percentage
Lymfklier 253 36.8% 9 1.3% 426 61.9% 699 100%
Mamma 54 28.1% 2 1.0% 136 70.9% 192 100%
Schildklier 103 28.1% 5 1.4% 259 70.5% 367 100%
Speekselklier 47 42.7% 1 0.9% 62 56.4% 110 100%
2014 Concordant Discordant Geen follow up Totaal
Aantal Percentage Aantal Percentage Aantal Percentage Aantal Percentage
Lymfklier 214 30.9% 5 0.7% 474 68.4% 693 100%
Mamma 35 21.2% 0 0% 130 78.8% 165 100%
Schildklier 96 24% 3 0.8% 301 75.2% 400 100%
Speekselklier 46 45.5% 1 1.0% 54 53.5% 101 100%
2015 Concordant Discordant Geen follow up Totaal
Aantal Percentage Aantal Percentage Aantal Percentage Aantal Percentage
Lymfklier 233 32.6% 6 0.8% 476 66.6% 715 100%
Mamma 40 32.5% 0 0.0% 83 67.5% 123 100%
Schildklier 33 13.6% 2 0.8% 207 85.5% 242 100%
Speekselklier 44 37.9% 3 2.6% 69 59.5% 116 100%
52
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
11
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
5.8. Cervixcytologie (bevolkingsonderzoek en medische indicatie)
Follow-up cervixcytologie
Bij de diverse Pap-klassen worden herhalingsadviezen gegeven. Bij een Pap 3A (matige
dysplasie) of hoger wordt histologisch onderzoek geadviseerd. Bij een Pap 2 of Pap 3A
(lichte dysplasie) wordt geadviseerd om na een half jaar de uitstrijk te herhalen. Dit laatste is dan ook de reden dat de follow-up van de uitstrijken van 2014 pas in dit jaarverslag kunnen
worden gepresenteerd.
In onderstaande tabellen worden de histologische data van de follow-up getoond. Indien
geen histologisch onderzoek werd verricht, wordt volstaan met de cytologische follow-up.
Percentage van geadviseerde cytologische en/of histologische follow-up
2015 2014 2013
BVO 9% 7% 7%
Medische indicatie 36% 32% 70%
53
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
Histologische en/of cytologische follow-up resultaten
BVO
Endocervicale cylinderafwijkingen
Follow-up T
ota
al GEEN
follow-
up
CYTOLOGIE tot begin 2016 HISTOLOGIE tot begin 2016
Cytologische
diagnose over 2015
Pap
1
Pap
2
Pap
3a
Pap
3b
CIN
0
CIN
I
CIN
II
CIN
III
carcinoom Geen
diagnose
Licht atypisch
cylinderepitheel
(C 4) 3
1
1 1
Matig atypisch
cylinderepitheel
(C 5) 2
1
1
Sterk atypisch
cylinderepitheel
(C 6) 5
2
2 1
Adenocarcinoom
(C 7) 3
1 2
Adenocarcinoom
(C 9)
Totaal 13 0 2 0 0 0 0 2 1 5 3 0
Andere afwijkingen (endometriumafwijkingen/metastasen)
Follow-up
Tota
al GEEN
follow-
up
CYTOLOGIE tot begin 2016 HISTOLOGIE tot begin 2016
Cytologische
diagnose over 2015
Pap
1
Pap
2
Pap
3a
Pap
3b
CIN
0
CIN
I
CIN
II
CIN
III
carcinoom Geen
diagnose
Licht /matig atypisch
endometrium
(A 4-5) 2 1 1
Vedacht voor
endometriumcarcinoom
(A 6) 1 1
Endometriumcarcinoom
(A 7) 0
Metastase / andere
maligniteit
(A 8-9) 0
Totaal 3 1 0 0 0 0 1 0 0 1 0 0
54
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
11
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
BVO
Squameuze afwijkingen
Follow-up
Tota
al GEEN
follow
-up
CYTOLOGIE tot begin 2016 HISTOLOGIE tot begin 2016
Cytologische
diagnose over
2015
Pap
1
Pap
2
Pap
3a
Pap
3b
CIN
0
CIN
I
CIN
II
CIN
III
carcinoom Geen
diagnose
Abnormale
plaveiselcellen
Atypische
metaplasie
(P2 + P3) 860 111
330 68
13
145 103 56
31 3
Lichte dysplasie
(P 4) 317 32
38
11
12
40 108 53
20
32
Matige dysplasie
(P 5)
160 11 2
3 1 9
21 48
60 5 1
Sterke dysplasie
(P 6)
57 3
1 2 6
40 5
Carcinoma in situ
(P 7) 5
3 2
Plaveiselcel-
carcinoom
(P 9)
6
1 6
Totaal
1.405
157
370 79
28
1 195 234 163
154 21 6
Medische indicatie
Endocervicale cylinderafwijkingen
Follow-up
Tota
al GEEN
follow-
up
CYTOLOGIE tot begin 2016 HISTOLOGIE tot begin 2016
Cytologische
diagnose over
2015
Pap
1
Pap
2
Pap
3a
Pap
3b
CIN
0
CIN
I
CIN
II
CIN
III
carcinoom Geen
diagnose
Licht atypisch
cylinderepitheel
(C 4) 5
2 1 2
Matig atypisch
cylinderepitheel
(C 5) 7 1
2 2 2
Sterk atypisch
cylinderepitheel
(C 6) 4 1 3
Adenocarcinoom
(C 7) 2
1 1
Adenocarcinoom
(C 9) 2 2
Totaal 20 1 0 0 0 0 3 3 0 5 8 0
55
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
Medische indicatie
Andere afwijkingen (endometriumafwijkingen/metastasen)
Follow-up
Tota
al GEEN
follow-
up
CYTOLOGIE tot begin 2016 HISTOLOGIE tot begin 2016
Cytologische
diagnose over 2015
Pap
1
Pap
2
Pap
3a
Pap
3b
CIN
0
CIN
I
CIN
II
CIN
III
carcinoom Geen
diagnose
Licht /matig atypisch
endometrium
(A 4-5)
19 1 1
10 1 6
Vedacht voor
endometriumcarcinoom
(A 6)
6 1 5
Endometriumcarcinoom
(A 7)
6 1 5
Metastase / andere
maligniteit
(A 8-9)
2 2
Totaal
33 2 1 0 0 0 11 1 0 0 18 0
Squameuze afwijkingen
Follow-up
Tota
al GEEN
follow-
up
CYTOLOGIE tot begin 2016 HISTOLOGIE tot begin 2016
Cytologische
diagnose over 2015
Pap
1
Pap
2
Pap
3a
Pap
3b
CIN
0
CIN
I
CIN
II
CIN
III
carcinoom Geen
diagnose
Abnormale
plaveiselcellen
Atypische metaplasie
(P2 + P3)
686 34 412 95 13 1 43 39 28 14
7
Lichte dysplasie
(P 4)
126 12 39 9 11
4 22 19 9
1
Matige dysplasie
(P 5)
94 5 1
3 8 32 45
Sterke dysplasie
(P 6)
36
1 5 28 2
Carcinoma in situ
(P 7)
14 1 13
Plaveiselcelcarcinoom
(P 9)
1 1
Totaal 957 52 452 104 24 1 50 70 84 110 2 8
56
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
11
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
5.9. BVO darmkanker
Percentage definitieve diagnose
Diagnose 2015 2014
Aantal % Aantal %
Laaggradige dypslasie 2.727 71,4% 1.575 69,2%
Hooggradige dysplasie 126 3,3% 56 2,5%
Intramucosaal carcinoom 11 0,3% 20 0,9%
Adenocarcinoom 140 3,7% 92 4,1%
Andere maligniteit 6 0,2% 2 0,0%
Overige / geen dysplasie 808 21,2% 530 23,3%
Totaal 3.818 100% 2.275 100%
Het percentage hooggradige laesies (gedefinieerd als hooggradige dysplasie + intramucosaal
carcinoom) bedraagt 3,6% (auditeis ≤ 10%).
Er is materiaal van in totaal 1609 patiënten ontvangen; dit betekent een gemiddelde van 2,37
biopten/poliepen per patiënt.
5.10. Panelregistratie 2015
Door de deelspecialisten is in 2015 geparticipeerd in diverse regionale panels (UMCG). Het
betrof het lymfomen-, mamma-, weke delen-, gynaecologie-, hoofdhals- en melanoompanel.
Ook werd geparticipeerd in het landelijke leverpanel, het landelijke beenmergpanel en het
lymfomenpanel Regio West.
In de regionale panels worden casus ingebracht door de participerende afdelingen Pathologie t.b.v. het uitwisselen van kennis, ervaring, alsmede technieken en protocollen. De
ingebrachte casuïstiek en de paneldiagnosen worden geregistreerd. De regionale diagnostiek
panels worden (vooralsnog) ondersteund door het IKNL en ieder panel heeft een eigen
registratie van de besproken casus en panel conclusie. De panelconclusie heeft geen officiële
status in het kader van diagnose of prognose van de individuele patiënt. Indien nodig wordt
bij klinisch relevante nieuwe bevindingen de inzender op de hoogte gesteld. De eigen
registratie van inzendingen is in de loop van 2015 ontwikkeld, de onderstaande tabellen zijn
derhalve niet volledig.
Regionale panels Soort revisie Aantal resultaten
Gynaecologiepanel 0
Hoofdhalspanel 0
Lymfomenpanel 3
Mammapanel 5
Melanoompanel 34
Wekedelenpanel 10
Landelijke kwaliteitsborging panels Soort revisie Aantal resultaten
Mesotheliomenpanel 27
Beentumorencommissie 3
57
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
5.11. Lopende projecten met andere disciplines ter bevordering van de
kwaliteit
Cytologieproject (Rapid On Site Evaluation)
ROSE techniek: de cytologisch analisten assisteren bij de puncties. Direct na de punctie
wordt gekeken of er voldoende cellen zijn afgenomen. Als dit niet het geval blijkt te zijn,
wordt er meteen een nieuwe punctie verricht. In 2015 is de pilot in ziekenhuis
Tjongerschans te Heerenveen en ziekenhuis MCL te Leeuwarden afgerond. De resultaten
waren zeer positief, om deze reden hebben de radiologen en de internisten in samenspraak
met Pathologie Friesland besloten om de ROSE techniek standaard in te zetten bij de
schildklierpuncties.
De MDL afdeling van het MCL in Leeuwarden heeft contact opgenomen met Pathologie
Friesland met de vraag voor ROSE techniek ondersteuning bij de endo/echo puncties. Hier
zijn in 2015 afspraken overgemaakt en dit zal in 2016 worden uitgevoerd.
Ook Nij Smellinghe in Drachten heeft het verzoek neergelegd voor ROSE techniek
ondersteuning bij de puncties van het hoofdhals gebied. Dit zal in 2016 verder gestalte
krijgen.
Seal inzendingen (Her2 verbeteren en formaline vrij werken)
In 2014 is Pathologie Friesland, samen met het MCL, een pilot gestart om de Her2Neu-
diagnostiek op mammapreparaten te verbeteren. Het aantal positieve uitslagen bleek onder
het landelijke gemiddelde te liggen.
Doelstelling van deze pilot: Het scheppen van optimale condities voor de verwerking van
mamaresectiepreparaten teneinde te komen tot het landelijke gemiddelde van 18% positieve
Her2Neu. Daarnaast is voor de pathologie het gecontroleerd en goed fixeren van de
preparaten een belangrijke meerwaarde met het oog op de uitbreiding van specifieke
technieken zoals moleculaire diagnostiek.
Er is vakliteratuur geraadpleegd en de werkwijze van collega-laboratoria is onderzocht. Uit
dit onderzoek kwam naar voren dat transport, bewerking en fixeren allemaal van invloed zijn
op de Her2Neu-waarden van mammapreparaten. De optimale Her2Neu-waarden werden
behaald op mammatumoren die binnen een uur na de operatie goed waren gefixeerd. Om
het weefsel langer ‘vers’ te houden, is gekozen om het met behulp van een Tissue Safe-
apparaat vacuüm te trekken en vervolgens gekoeld op te sturen. Augustus 2014 is gestart
met deze nieuwe techniek. Naast het mammaweefsel werd er zo veel mogelijk materiaal
gevacumeerd en gekoeld aangeboden op het lab.
De eerste resultaten van de pilot zijn succesvol. Begin november 2014 startte het Antonius
Ziekenhuis met het geseald inzenden van mammapreparaten. In 2015 zijn de ziekenhuizen
Nij Smellinghe en Tjongerschans gestart met het geseald inzenden van mammapreparaten.
De planning is dat in 2016 alle 4 de ziekenhuizen het afgesproken materiaal geseald gaan
inzenden. De voorbereiding hiervoor heeft in 2015 plaatsgevonden.
Nieuwe agarmethode cytologie
In 2015 is het besluit genomen om de AGAR techniek te gaan optimaliseren, de verwachting
van deze optimalisatie is dat er een nog betere celopbrengst zal plaatsvinden.
Voor het uittesten van de nieuwe AGAR technieken vindt er samenwerking plaats tussen de
longafdeling van het MCL en Pathologie Friesland. Er zal extra sereus vocht bij verschillende
patiënten afgenomen worden, het project is bijna afgerond. De verwachting is dat er in 2016
gestart kan worden met de nieuwe AGAR techniek.
58
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
11
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
5.12. Multi Disciplinair Overleg
De diverse MDO’ s zijn een kwaliteitsindicator voor de zorg geleverd door de medisch
specialisten (zie hoofdstuk 6 voor een overzicht). De pathologen zijn lid van de
behandelteams en de deelspecialisten participeren in de betreffende MDO’ s.
Tabel deelspecialisten
Patholoog Deelspecialisme
R.A.C. Boorsma hoofd-hals-, perinatale pathologie
M. G. J. Coster-Heerema gynaeco-, mammapathologie
S.M.M. Dijkhuizen cyto-, hematopathologie
H.F. Eggink hoofd-halspathologie
M.C. van den Heuvel cyto-, lever/galwegen/pancreas-, mamma-, nefro-, uro-,
wekedelenpathologie
R. Jurhill cyto-, dermato-, hemato-, uropathologie
R.E. Kibbelaar cyto- , hemato-, long-, mammapathologie
J.J.C. van der Meij cyto- , dermato-, long-, perinatale pathologie
J. Nieken cyto-, GE-, hoofd-hals- , wekedelenpathologie.
R. Postma-de Roos GE-, mamma-, uropathologie
H.J.F. Semmelink dermatopathologie
B.E. van der Worp GE-, gynaeco-, perinatale pathologie
59
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
6. KLINISCH PATHOLOGISCHE BESPREKINGEN
Klinicopathologische patiëntbesprekingen (MDO) Ziekenhuis Bespreking Frequentie
MCL en A7 Dermatologie 1 x per 2 maanden
MCL Hoofd-Hals (MCL, Antonius)
GE (algemeen en oncologie)
(Algemene en dermato-, oncologie )
Hematologie
Mamma (Oncogenetica)
Reuma/Othopedie
Long oncologie
Long ILD
Perinatale audit
Thorax centrum complicatiebespreking
1 x per week
1 x per week
2 x per maand
1 x per week
(1 x per maand)
1 x per 3 maand
1 x per week
1 x per 2 weken
1 x per 2 maanden
ad hoc
A7 Teleconf. GE 1 x per week
MCL en A7 Teleconf. Gynaecologie 1 x per week
A7 Teleconf. Long 1 x per week
A7 Teleconf. Mamma 1 x per week
MCL en A7 Urologie 1 x per maand
Nij Smellinghe Perinatale audit 1 x per 3 maanden
Tjongerschans Perinatale audit 1 x per 3 maanden
Necrologie- en/ of obductiebesprekingen Ziekenhuis Vakgroepen Frequentie
MCL ziekenhuis 1 x per 2 maanden
Antonius ziekenhuis 5 x per jaar
Tjongerschans ziekenhuis 4 x per jaar
Opleidingsbesprekingen Ziekenhuis Vakgroepen Frequentie
MCL Obductie (Interne, IC)
Obductie geriatrie
Interne
Gynaecologie
Longziekten ILD
Reumatologie/orthopedie
Dermatologie
1 x per maand
Ad hoc
1 x per maand
1 x per maand
4 x per jaar
1 x per 3 maanden
adhoc
Regionale pathologiepanels of -besprekingen Naam Locatie Frequentie
Gynaecopathologie UMCG 1 x per maand
Hematopathologie UMCG 1 x per maand
Hoofd – hals pathologie UMCG 1 x per maand
Lever AMC 1 x per 2 maanden
Long Roulerend 1 x per 2 maanden
Lymfomenpanel VUMC/LUMC 1 x per 6 weken
Mamma pathologie UMCG 1 x per maand
Melanoom pathologie UMCG 1 x per maand
Weke delenpathologie UMCG 1 x per maand
Noordelijke pathologen Roulerend 1 x per jaar
60
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
11
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
7. KLACHTEN EN AFWIJKINGEN Afwijkingen en klachten (ongewenste gebeurtenissen) worden binnen Pathologie Friesland
geregistreerd en geanalyseerd. Dit om beter inzicht in klachten en tekortkomingen van
Pathologie Friesland te krijgen en om daarmee de kwaliteit van de dienstverlening van de
organisatie te verbeteren. Onderstaande informatie is een samenvatting van de
geregistreerde ongewenste gebeurtenissen en de genomen verbeteracties over 2015.
Uitgebreide informatie is opgenomen in het rapport ‘analyse afwijkingen en klachten 2015’.
Regeling klachtenbehandeling Pathologie Friesland
In het kader van de Wet klachtrecht cliënten zorginstellingen is een klachtencommissie
ingesteld die zowel voor Izore als Pathologie Friesland werkzaam is. De klachtencommissie
heeft in 2015 twee keer vergaderd. In 2015 zijn geen klachten ontvangen die onder het
toepassingsgebied van de ‘Regeling Klachtenbehandeling Pathologie Friesland’ vallen.
Werkorder trends ICT
De hoeveelheid ‘revice request’ verzoeken is ten opzichte van voorgaande jaren iets
toegenomen. Het gros van de incidenten en verzoeken valt samen met de grote Glims
upgrade naar versie 9, daarna neemt het aantal incidenten ook weer af.
Interne ongewenste gebeurtenissen
Onder de interne ongewenste gebeurtenissen vallen:
door medewerkers gemelde afwijkingen in het proces (met uitzondering van de
inzendfouten die bij ontvangst worden geregistreerd),
kritiek en suggesties voor verbetering door aanvragers.
In 2015 zijn in totaal 707 interne ongewenste gebeurtenissen geregistreerd. De ongewenste
gebeurtenissen zijn ingedeeld naar soort, type incident (gevolgen) en gerangschikt per
procesonderdeel. Ten opzichte van 2014 (411) is het aantal geregistreerde interne
ongewenste gebeurtenissen met 72% toegenomen. Het overgrote deel van deze ongewenste
gebeurtenissen is tijdig gecorrigeerd. Waar nodig zijn corrigerende en preventieve
maatregelen genomen.
Overzicht op basis van gevolgen
Type incident Omschrijving Totaal
T1 Bijna-incident: geen gevolgen voor patiënt of volgende processtappen 428
T2 Minder ernstig incident: beïnvloedt de patiënt en/of volgende processtappen 248
T3 Ernstig incident: tijdelijke gevolgen voor de patiënt 31
T4 Zeer ernstig incident (calamiteit): blijvende gevolgen voor de patiënt 0
T5 Fataal incident (calamiteit): overlijden van de patiënt als gevolg van het incident 0
De meeste ongewenste gebeurtenissen zijn gemeld over:
verwisselingen,
materiaal niet of niet juist of onder verkeerd soort materiaal ingevoerd,
overige apparatuur; het grootste deel van deze meldingen betrof het niet in de goede
volgorde uitprinten van cassettes.
61
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
Spiegelindicatoren
Verwisselingen
Van de 89 geregistreerde verwisselingen zijn 67 keer tijdig ontdekt en hersteld (voordat
rapportage naar aanvrager had plaats gevonden). Het betrof hier 33x een T1-incident en 34x
een T2. 19 x is de verwisseling ontdekt nadat rapportage naar aanvrager had plaats
gevonden. Het betrof hier 2x een T1 incident, 3 x een T2 en 14 x een T3*12. Deze
verwisselingen zijn hersteld, een naschrift is gemaakt, de patiënt heeft geen nadelige gevolgen
ondervonden. De verwisselingen (incidenten: T1 t/m T3) hebben niet geleid tot een
calamiteit (T4, T5). Relatief gezien betrof het percentage ‘aantal verwisselingen’ 0,1%.
Contaminatie
In 2015 is 36 keer melding gemaakt van contaminatie in B- C- preparaten en/of cytologie
preparaten van HE-coupes. In 2015 zijn geen meldingen van contaminatie bij T-nummers
voorgekomen. Relatief gezien betrof het percentage ‘aantal contaminatie’ bij B en/of C-
nummers 0,1%.
Materiaal verlies
In 2015 is 12 keer melding gedaan dat materiaal, na binnenkomst op het laboratorium,
geheel, of gedeeltelijk verloren is gegaan. Relatief gezien betrof het percentage ‘aantal
materiaal verlies’ 0,01%.
Inzendfouten
In 2015 zijn 1831 ongewenste gebeurtenissen gemeld die door het niet op de juiste wijze
inzenden van de aanvraag door inzender zijn veroorzaakt. Een groot aantal van deze 1831
ongewenste gebeurtenissen wordt door de medewerkers van Pathologie Friesland
geregistreerd zodat altijd achterhaald kan worden wat afwijkend is geweest. Dit omdat bijv.
de aanvrager navraag kan doen of omdat later nog sprake kan zijn van fouten, verwisseling
en/of problemen bij de beoordeling. Ten opzichte van 2014 is het totaal aantal inzendfouten
met 12,3% afgenomen.
Verbeteracties
In 2015 zijn diverse verbetermaatregelen genomen om ongewenste gebeurtenissen te
voorkomen en het huidige ROG-systeem (Registratie Ongewenste Gebeurtenissen) te
optimaliseren. Zoals acties t.a.v. :
Het voorkomen van verwisselingen.
Het verbeteren van de kwaliteit van de coupes.
Het voorkomen van dubbele geregistreerde patiënten in het LIMS systeem.
Het voorkomen van contaminatie bij B- en C- preparaten.
Het voorkomen van inzendfouten.
Het verbeteren van het registratiesysteem voor inzendfouten.
Het verbeteren van het registratiesysteem voor interne ongewenste gebeurtenissen,
Het verbeteren van de borging of genomen corrigerende en/of preventieve verbetermaatregelen doeltreffend zijn geweest.
In de meeste gevallen hebben de genomen verbetermaatregelen een positief effect gehad,
waar nodig zijn vervolgmaatregelen vastgesteld. *12
Naar aanleiding van gemaakte afspraken zijn deze T3’s automatisch toegekend. Achteraf gezien is een groot deel van
deze T3’s niet geheel juist geclassificeerd; de verwisselingen hadden namelijk geen tijdelijke gevolgen voor de patiënt.
62
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
11
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
8. RONDZENDINGEN
Pathologie Friesland neemt deel aan externe kwaliteitsrondzendingen met als doel de eigen
kwaliteit te toetsen aan de algemene nationale en internationale standaarden. In landelijk
verband wordt deelgenomen aan rondzendingen van de SKML (Stichting Kwaliteitsbewaking
Medische Laboratoriumdiagnostiek). Daarnaast wordt meegedaan aan de rondzendingen van
de internationale organisatie NordiQC (voor immunohistochemie en moleculaire diagnostiek), EuroClonality (moleculaire diagnostiek) en ThinPrep stain EQA (cytologie).
In 2015 heeft Pathologie Friesland aan onderstaande kwaliteitsrondzendingen deelgenomen.
8.1. SKML
8.1.1. Pathologische Oncologie
- 2015.1 Cycline D1, CD5, CD23, BCL6, CD20
- 2015.3 HMB45, Melan-A, S100
- 2015.4 AMACR(P504S), P63, CK7, CK34Be12, PSA
- 2015.5 CD15, CD30, PAX-5, CD79A, CD20
- 2015.6 Synaptofysine, Chromagranine A, CD56, CK7, CK20, TTF-1, ALK
8.1.2. Her2Neu
- 2015.1 Her2Neu (IHC)
- 2015.2 Her2Neu (ISH)
8.1.3. Weefsel Specifiek
SKML 2015.1 Ijzer en melanine kleuring
SKML 2015.2 Reticuline kleuring
8.1.4. Cytologie
- 2015.1 Sereus vocht (pleura); PAP, Giemsa (2014.2)
- 2015.2 Urinecytologie; PAP (2014.1)
- 2015.4 Digitaal rondsturen van een casus cervixcytologie
- 2015.3 Sereus vocht (pleura); PAP, Giemsa
- 2015.5 Urinecytologie; PAP
63
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
8.2. NordicQC
8.2.1. NordicQC IHC
Run 43: CD30, Syp, WT1
Run 44: SMA, CD4. DOG-1, GATA-3, Napsin A, p40
Run 45: CD79a, S100, CR (Calret), SOX10, ALK, EP-CAM (Ber-EP4)
Run B19: Her2, ER
Run B20: Her2, PR
Reassesment CD15
Reassesment P40
Reassesment P63
8.2.2. NordicQC Moleculaire diagnostiek
NordiQC 2015 RunH7 ISH HER2 mammaweefsel
NordiQC 2015 RunH8 ISH HER2 mammaweefsel
8.2.3. ThinPrep stain EQA
Date of Round: February 2015
Date of Round: August 2015
Daar waar nodig zijn verbetermaatregelen genomen. Nadere informatie over de resultaten
en genomen verbetermaatregelen zijn te vinden in de managementreview 2015 en de
voorbladen van de desbetreffende rondzendingen.
64
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
11
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
9. LIDMAATSCHAPPEN 9.1. Vakgroep
R.A.C. Boorsma:
Staflid Antonius
Staflid De Sionsberg
NVVP
M.G.J. Coster-Heerema:
Staflid Nij Smellinghe
NVVP
S.M.M. Dijkhuizen:
Staflid MCL
NVVP
European Association for Hematopathology (EAHP)
European Society of Pathology (ESP)
H.F. Eggink:
Staflid MCL
Staflid De Tjongerschans
NVVP
Werkgroep Cervix Uteri
M. van den Heuvel:
Staflid MCL
Patholoog UMCG
NVVP
British Division of the International Academy of Pathology (BDIAP)
Nederlandse Vereniging voor Hepatologie (NVH)
European Society of Pathology (ESP)
European Network of Uropathology (ENUP)
R.J. Jurhill:
Staflid Antonius Ziekenhuis
NVVP
KNMG
R.E. Kibbelaar:
Staflid MCL
NVVP
European Association for Hematopathology (EAHP)
Nederlandse Vereniging voor Hematologie (NVVH)
Vereniging Filosofie en Geneeskunde (VFG)
E.M.J. van der Logt:
NVVP
J.J.C. van der Meij:
Staflid Nij Smellinghe
KNMG
NVVP
Vereniging Analisten Pathologie
Werkgroep Kinder Pathologie Lage Landen
65
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
J. Nieken:
Staflid MCL
NVVP
European Crohn’s and Colitis Organisation (ECCO)
European Network of Gastrointestinal Pathology (ENGIP)
R. Postma-de Roos:
Staflid MCL
NVVP
British division International Academy of Pathology (IAP)
European Network of Uropathology (ENUP)
European Network of Gastrointestinal Pathology (ENGIP)
European Society of Pathology (ESP)
H.J.F. Semmelink:
Staflid Antonius
NVVP
European Society of Pathology (ESP)
Vereniging Analisten Pathologie
B.E. van der Worp:
Staflid De Tjongerschans
NVVP
9.2. Cytologie
Vereniging Analisten Pathologie (VAP)-lid:
G. de Boer, M. de Jong, Y. Kooistra, L. Motie, B. Rinkema, J. Roesink-Keizer, E. Sirisantana, B. Timmers, C.
Visser, A. Zuidema.
NVML:
Y. Kooistra
9.3. Histologie
VAP-lid:
N. van Abbema, A. ten Berge, A. Greydanus, P. Keuning-Hoekstra, D. Kuperus, M. Post, R. Jelsma-Deelstra, G.
Nassette, M. Teernstra, T. Tuinhof, L. van Wijngaarden, M. Zon.
Vesalius lid:
G. Dijkstra, M. Post, S. Roeders, S. Westra
9.4. Speciële technieken (immunohistochemie, moleculaire diagnostiek)
VAP-lid:
T. Bergsma, J. Conradi, M. Kooistra-Hassing, D. Kuperus, G. Piso-Schrale, M. Teernstra, J. v. Setten.
M.Kooistra-Hassing:
Werkgroep WIHC Noord Nederland
66
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
11
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
9.5. Front office en ondersteuning
A. A. Nawijn:
VAP
Nederlandse Vereniging voor BioMedisch Laboratoriummedewerkers (NVML)
NVP (Nederlandse Vereniging voor Personeelsmanagement en Organisatieontwikkeling)
J. Wedzinga:
VAP
9.6. Overige
J. C. Herbig (staffunctionaris beleidsadvisering- en ondersteuning):
VAP
Nederlandse Vereniging voor BioMedisch Laboratoriummedewerkers (NVML)
67
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
10. OPLEIDING In 2015 is een opleidingsplan opgesteld en is de scholingsopzet verder geüniformeerd en
gestructureerd.
10.1. Intern
10.1.1. Intern scholingsprogramma
In 2015 zijn verschillende interne opleidingen gegeven op het gebied van moleculaire
diagnostiek, obductie assistent, pathologist assistant en op cytologisch gebied waarbij, zowel
theoretisch als praktisch, ondersteuning is gegeven door pathologen/ervaren medewerkers
van Pathologie Friesland.
In 2015 is het interne scholingsprogramma verzorgd door pathologen en analisten histologie.
De inhoud van het jaarprogramma was als volgt:
1. Weefselopbouw organen
2. Juiste manier van verwerken(uitsnijden/fixeren/inblokken/snijden/strekken/kleuren)
3. Aan kleuren van structuren in weefsel
4. Vaak voorkomende afwijkingen in het weefsel
De patholoog verzorgt in twee lessen (van normaal naar afwijkend) betreffende zijn/haar
aandachtsgebied informatie over met name de punten 1, 3 en 4. De analist histologie
verzorgt twee maal dezelfde les over punt 2.
10.1.2. Arts in opleiding tot specialist pathologie (AIOS)
Opleider pathologie is R.E. Kibbelaar en plaatsvervanger opleider J. Nieken. In februari 2015
is het opleidingsjaar 2014 geëvalueerd en een jaarplan voor 2015 opgesteld. In 2015 is
conform de jaarkalender 4x een Overleg Met Assistent (OMA) geweest. Tijdens de reguliere
vakgroepvergaderingen en de OMA zijn diverse wijzigingen en verbeteringen in het lokaal
opleidingsplan aangebracht. Deze zijn verwerkt in de update van het opleidingsplan.
10.1.3. Co-assistent
Mentor voor het co-assistenten onderwijs is B.E. van der Worp. In 2015 hebben 5 co-
assistenten een 4-weekse stage gevolgd. Het stageprogramma is samengesteld i.o.m. het
Auletius Instituut (MCL Academie) en bestaat uit kennismaking met en zelf uitvoeren van
histo- en cytotechnische bewerkingen; aanwezigheid bij ochtendrapport en
refereerbijeenkomsten; assisteren bij vriescoupes, obducties en uitsnijden; meekijken met
microscopie en zelfstudie m.b.v. leersets die aansluitend worden besproken met de mentor
of consulent-patholoog.
In 2015 is 4 x onderwijs verzorgd voor een co-assistent Dermatologie d.m.v. uitleg over
dermatopathologie en het bekijken van preparaten van door de co-assistent geziene
patiënten (H. Semmelink).
10.1.4. Opleiding Klinisch Moleculair Bioloog Pathologie (KMBP)
In december 2015 heeft E.M.J. van der Logt haar opleiding tot klinisch moleculair bioloog
pathologie afgerond.
68
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
11
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
10.2. Extern
10.2.1. Vakgroep
R.A.C. Boorsma:
Refereerbijeenkomsten opleiding Pathologie Friesland, 6x
Hands-on cardiac morphology, 27 februari 2015
Regionaal panel Hoofd-Hals Pathologie Noord Nederland, 2x
The 12th International Netherlands Cancer Institute Head and Neck Symposium: diagnosis and
treatment of skin cancer of the head and neck, 9 en 10 april 2015
Lokale en regionale perinatale audit, 2 juni 2015
Mond – en Kaakziekten nascholingscursus voor kaakchirurgen en pathologen, 3 en 4 september 2015
Uropathologie BDIAP, 21 november 2015
15e Landelijke cursus Kinderpathologie, 10 december 2015
S.M.M. Dijkhuizen:
Refereerbijeenkomsten opleiding Pathologie Friesland, 4x
EBMWG, 19 april 2015
Panel Hematopoëtische en Lymfoide Tumoren, 29 april 2015
Landelijke Werkgroep Beenmerg Pathologie, 2x
H.F. Eggink:
Refereerbijeenkomsten opleidingen Pathologie Friesland, 7x
M. Coster-Heerema:
Refereerbijeenkomsten opleiding Pathologie Friesland, 2x
Regionaal Panel Gynaecologische Pathologie Noord Nederland, 5x
Regionaal Mammapanel Noord Nederland, 1x
Compagnonscursus, 9 oktober 2015
M. van den Heuvel:
Refereerbijeenkomsten opleidingen Pathologie Friesland, 5x
The Position of live digital microscopy in routine Pathology, 3 juni 2015
Noordelijke Weke Delen Panel, 3x
Symposium on Urological Pathology, 21 november 2015
R.R. Jurhill:
Refereerbijeenkomsten opleiding Pathologie Friesland, 5x
Lymfomenpanel pathologen Noordoost Nederland, 6x
9e basiscursus Cytologie en Histologie van bloed en beenmerg voor medici en klinisch chemici, 15 en
16 september 2015
Teach the Teacher 1, november 2015
R.E. Kibbelaar:
Refereerbijeenkomsten opleiding Pathologie Friesland, 6x
Lymfomenpanel pathologen Noordoost Nederland, 7x
Moleculaire Pathologie, 16 januari 2015
B-cell symposium, 11 maart 2015
Pathologendagen 24 april 2015
MMV congres Samen leren, samen werken 9 december 2015
69
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
Dr. E.M.J. van der Logt:
Refereerbijeenkomsten opleiding Pathologie Friesland, 6x
9e bijeenkomst van de Werkgroep “Moleculaire Diagnostiek in de Pathologie”, 16 januari 2015
Cursus “het voeren van een excellent jaargesprek”, 26 maart 2015
Management cursus “Praktisch leidinggeven in 5 maanden”, mei t/m september 2015
Bijeenkomsten NGS, 2x
KMBPio dagen, 2x
BOP cursus Moleculaire Pathologie, 2x
KMBP opleidingsdag, 30 oktober 2015
J.J.C van der Meij:
Refereerbijeenkomsten opleiding Pathologie Friesland, 5x
Noordelijke melanomenpanel, 20 april 2015
5th EACR-OECI Joint Training Course: Molecular Pathology Approach to Cancer, 15 mei 2015
Socratisch Motiveren; kennismakingsworkshop, 2 juni 2015
ASCO Tele Review 2015, 3 juni 2015
Postgraduate Course Lung & Pleuraal Diseases, 1 juli 2015
Compagnonscursus 2015, 2 oktober 2015
Uropathologie BDIAP, 21 november 2015
15e Landelijke cursus Kinderpathologie, 10 december 2015
J. Nieken:
Refereerbijeenkomsten opleiding Pathologie Friesland, 7x
10th Congress of ECCO ( European Crohn’s and Colitis Organisation), 21 februari 2015
Compagnonscursus Vlieland, 16 en 17 april 2015
Pathologendagen, 24 april 2015
MMV Congres Samen leren, samen werken, 9 december 2015
R. Postma-de Roos:
Refereerbijeenkomsten opleiding Pathologie Friesland, 5x
Regionale bijeenkomst colorectaal carcinoom. Wat is nieuw, van richtlijn tot organisatie van zorg, 20
januari 2015
Leverpanel AMC, 2x
Regionaal mammapanel, 2x
USCAP 2015 Boston, 27 maart 2015
14e AvL mammacarcinoom symposium, 28 oktober 2015
Uropathologie BDIAP, 21 november 2015
Symposium mammacarcinoom regio Noordoost, 24 november 2015
H.J.F. Semmelink:
Refereerbijeenkomsten opleiding Pathologie Friesland, 6x
Melanomenpanel, 8x
B.E. van der Worp:
Refereerbijeekomsten opleiding Pathologie Friesland, 4x
Groninger Mammasymposium, 1 april 2015
The position of live digital microscopy, in routine pathology setting, 3 juni 2015
Mond- en Kaakziekten; een nascholingscursus voor kaakchirurgen en pathologen, 3 en 4 september
2015
Regionaal panel Gynaecologische Pathologie Noord Nederland, 17 september 2015
15e Landelijke cursus Kinderpathologie, 10 december 2015
70
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
11
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
10.2.2. Cytologie
G. de Boer
Cursus Veldhuizen 2015
VAP congres 2015
M. de Jong:
Regio avond Hoogeveen
De effectieve teamleider, IMK opleidingen
Training jaargesprekken (Talent op koers)
Modern timemanagement (Het effectieve werken)
Y. Kooistra
39ste European congres of cytology Milaan
WCD dag 2015
B. Rinkema
Regio avond Hoogeveen
VAP congres 2015
WCD dag 2015
E. Sirisantana
VAP congres 2015
Cursus Veldhuizen 2015
J. Visser
39ste European congres of cytology Milaan
VAP congres 2015
PALGA-dag
A. Zuidema
WIHC Long pathologie
10.2.3. Histologie
A. ten Berge
De effectieve teamleider, IMK opleidingen
Training jaargesprekken (Talent op koers)
Modern timemanagement (Het effectieve werken)
VAP congres 2015
A. Greydanus
Cursus Nieuwegein
R. Jelsma- Deelstra:
Cursus Histologie (Hogeschool Leiden)
Herhaling BHV en EHBO
Liver disease: looking after your liver (online cursus)
Cancer in the 21st century (online)
Anatomy: know your abdomen (online)
Nordiq workshop diagn. Immunohistochemistry
WIHC 2015
P. Keuning
VAP congres 2015
71
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
G. Nassette-Dijkstra
Pathass dag VAP Utrecht 2015
Herhaling BHV
VAP congress 2015
WIHC 2015
S.M. Roeders
Projectmanagement
A. Uitterdijk-Brouwer
Nationaal OR actualiteitencongres
Nationaal OR congress 2015
Herhaling BHV
VGWM dag OR
L. van Wijngaarden
Pathass dag VAP Utrecht 2015
VAP congres 2015
10.2.4. Immunohistochemie
T.J. Bergsma:
Nordiq workshop diagn. Immunohistochemistry
10.2.5. Moleculaire diagnostiek
J.J. Conradie:
De effectieve teamleider, IMK opleidingen
Training jaargesprekken (Talent op koers)
Modern timemanagement (Het effectieve werken)
10.2.6. Front office en ondersteuning
A. Durkstra
Cursus gevaarlijke stoffen
Herhaling BHV
J. Hoekstra
Telefoontraining en jobcoaching
Nationaal OR actualiteitencongres
VGWM dag OR
S. Jonker
Telefoontraining en jobcoaching
R. Postma
Telefoontraining en jobcoaching
R. Reinders
Modern timemanagement (Het effectieve werken)
Telefoontraining en jobcoaching
P. Terpstra
Telefoontraining en jobcoaching
72
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
11
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
A. Venema
Telefoontraining en jobcoaching
T. van der Woude
Telefoontraining en jobcoaching
10.2.7. Overige (bestuurder, managers, staffunctionarissen)
J. Herbig
Bijeenkomst Landelijk kwaliteitsnetwerk NVML, 17-11-2015
A.A. Nawijn-Roelsma
Training jaargesprekken (Talent op koers)
Modern timemanagement (Het effectieve werken)
WHAPA bijeenkomst
Leergang online communicatie
Nationaal OR congres 2015
Training effectief schrijven van korte teksten
Herhaling BHV
R. Scheenstra
Training jaargesprekken (Talent op koers)
Modern timemanagement (Het effectieve werken)
WHAPA bijeenkomst
Training effectief schrijven van korte teksten
E.J. Weernink
Netwerkleiderschap
73
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
11. VISITATIES
De vakgroep van Pathologie Friesland is 30 juni 2011 gevisiteerd door de Landelijke Visitatie
Commissie van de NVVP in het kader van de 5 jaarlijkse kwaliteitsvisitaties van de
wetenschappelijke verenigingen. Na het adequaat opvolgen van een drietal zwaarwegende
adviezen is in augustus 2012 de erkenning voor 5 jaar ontvangen.
De vakgroep, opleidingsgroep, is 4 april 2012 gevisiteerd door de opleidingsvisitatie commissie. Erkenning is verkregen voor de reguliere termijn van 5 jaar.
Op 24 mei 2012 is de vakgroep gevisiteerd door het bureau medische Staf MCL. Het doel
van deze visitatie is het verstevigen van de relatie tussen BMS en de vakgroep door middel
van informatie-uitwisseling. Door de visitatiecommissie zijn een vijftal aanbevelingen gedaan
om aan de streefnormen van het MCL te voldoen. In 2013 heeft de vakgroep de
verbeterpunten gerealiseerd.
Op 30 maart 2015 heeft de ‘Labvisitatie Baarmoederhalskanker’, bestaande uit de Regionaal
Coördinerend Patholoog en een vertegenwoordiger van het Bevolkingsonderzoek Noord
plaats gevonden. De visitatie is naar tevredenheid verlopen. Het certificaat is verlengd.
November 2014 is de periodieke audit ten behoeve van het Bevolkingsonderzoek op
darmkanker gehouden. Pathologie Friesland voldoet aan de kwaliteitseisen betreffende de
doorlooptijden en het percentage hooggradige dysplasie (HGD) van de uit het
bevolkingsonderzoek afkomstige preparaten. Er is één tekortkoming geconstateerd: het
ontbreken van de geautomatiseerde koppeling tussen ColonIS en de landelijke Palga protocol
module. Deze koppeling is medio 2015 gerealiseerd.
Op 28 augustus 2014 is door een auditteam van de Raad van Accreditatie (RvA) /CCKL bij
Pathologie Friesland de initiële beoordeling uitgevoerd. Tijdens het onderzoek zijn een aantal
afwijkingen gesignaleerd, maar zijn geen ontoelaatbare tekortkomingen vastgesteld. Na het
realiseren van de nodige verbetermaatregelen mocht Pathologie Friesland op 27 mei 2015
het felbegeerde CCKL certificaat ontvangen. November 2015 is een extra controlebezoek
gehouden, daarbij zijn 2 afwijkingen geconstateerd. Eind 2015 is gestart met het nemen van
corrigerende maatregelen.
74
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
11
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
12. COMMISSIES/BESTUURSWERK-ZAAMHEDEN
12.1. Intern
Auditcommissie kwaliteit en veiligheid
C. Walvis, voorzitter
J.C. Herbig, secretaris
E. J. Weernink, Raad van Bestuur
R. E. Kibbelaar, vertegenwoordiger vakgroep
R. Postma- de Roos, vertegenwoordiger vakgroep
R. Scheenstra-Baas, manager laboratorium
Functioneel beheer commissie
J. Meijer, voorzitter
M. van der Heuvel, patholoog
M. de Jong, cytologisch analist
S. Westra, histologisch analist
R. Jelsma-Deelstra, analist immunohistochemie
J. Reinders, medewerker front office en ondersteuning
ICT commissie
E. J. Weernink, voorzitter
J. Meijer, coördinator
H. Zandleven, teammanager ICT
G. Kraak, informatie analist
M. C. van den Heuvel, patholoog
IFMS commissie
J.J.C. van der Meij, patholoog
R. Postma-de Roos, patholoog
Intranet Oculair
J. Wedzinga, voorzitter
A. Nawijn, manager front office en ondersteuning
R. Scheenstra-Baas, manager laboratorium
A. ten Berge, teamleider histologie
J. Conradi, teamleider speciële technieken
M. de Jong, teamleider cytologie
B. Timmers, cytologisch analist
C. Visser, cytologisch analist
Klachtencommissie
G. Botke, voorzitter
A.M.W. van Elsacker-Niele, lid op voordracht van Izore
Mw. R. Postma-de Roos, lid op voordracht van Pathologie Friesland
J. Peenstra, secretaresse
Kwaliteitscommissie
E. J. Weernink, voorzitter
J.C. Herbig, coördinator en secretaris
R. E. Kibbelaar, patholoog
R. Postma- de Roos, patholoog
R. Scheenstra-Baas, manager laboratorium
75
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
Ondernemingsraad
J. Visser
A.J. Dolder van-Folkertsma, secretaris
J. Hoekstra, medewerker front office en ondersteuning
J.J.C. van der Meij, patholoog
A. Uitterdijk-Brouwer, histologisch analist
ROG-commissie
J.C. Herbig, coördinator en secretaris
R.E. Kibbelaar, vakgroepvoorzitter
A.A. Nawijn, manager frontoffice en ondersteuning
R. Scheenstra-Baas, manager laboratorium
Statistiek & Informatie commissie
J. Reinders, coördinator
G. Kraak, informatie analist
R.E. Kibbelaar, patholoog
A.A. Nawijn, manager frontoffice en ondersteuning
R. Scheenstra-Baas, manager laboratorium
VGW-commissie
A. Uitterdijk-Brouwer
J. Hoekstra
Werknemersklachtencommissie
J. W. van Setten, voorzitter
L.T. Rinkema - Prosje, secretaris
T. J. Bergsma, plaatsvervangend secretaris
12.2. Extern
12.2.1. Vakgroep
R.A.C. Boorsma:
Lid Werkgroep Kinder Pathologie Lage Landen (WKPLL)
M.G.J. Coster-Heerema:
Lid Tumorwerkgroep mammacarcinoom Friesland
S.M.M. Dijkhuizen:
Lid Werkgroep Hematologie Friesland
Lid IKA Lymfomenpanel
Lid Landelijke Werkgroep Beenmergpathologie
H.F. Eggink:
Voorzitter Necrologiecommissie Heerenveen
Vertrouwenspersoon voor leden Medische staf Heerenveen
Lid Werkgroep hoofd-hals tumoren UMCG-MCL
Voorzitter overleg Hoofd-Hals MCL
Voorzitter Arend-Haddersstichting Pathologie UMCG
M. van den Heuvel:
Lid Werkgroep mammatumoren MCL
Lid Werkgroep weke delentumoren Noord-Nederland
Lid Werkgroep Urologie MCL
76
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
11
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
R.J. Jurhill:
Lid Tumorwerkgroep Urologie Friesland
R.E. Kibbelaar:
Opleider
Lid MCL rompstaf
Voorzitter Werkgroep Hematologie Friesland
Secretaris Landelijke Visitatie Commissie
Voorzitter stuurgroep Pathologie Netwerk Noord Nederland (PNNN)
E.M.J. van der Logt:
Lid Werkgroep Hematologie Friesland
J.J.C van der Meij:
Lid Necrologiecommissie Drachten
Lid Oncologiecommissie Drachten
Lid Landelijk Longclub
Lid Werkgroep Kinderpathologie Lage Landen (WKPLL)
Lid Melanomenpanel Noord Nederland UMCG
Provinciebrede Commissie Long Oncologie
Nascholing Friese Huisartsen
J. Nieken:
Plv. opleider
Lid Oncologiecommissie
Lid Werkgroep GE-tumoren MCL
Lid Werkgroep Weke delentumoren Noord-Nederland
R. Postma-de Roos:
Lid Necrologiecommissie MCL
Lid Werkgroep Urologie MCL
H.J.F. Semmelink:
Lid Melanomenpanel Noord Nederland UMCG
Lid Oncologiecommissie Antoniusziekenhuis Sneek
Lid Nederlandse Werkgroep Dermatopathologie
Lid Melanomenwerkgroep MCL
Lid Werkgroep Lyme MCL
B.E. van der Worp:
Lid Oncologiecommissie Tjongerschans
Lid Kernteam Perinatale Audit MCL
Lid Perinataal Audit-team De Tjongerschans
Lid International Working Group Paleopathology
Lid Affiliatiecommissie MCL (opleiding co-assistenten)
Lid Werkgroep Kinder Pathologie Lage Landen (WKPLL)
Lid Tumorenwerkgroep Gynaecologie MCL
77
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
12.2.2. Laboratorium
M. de Jong
Lid werkgroep BVO Noord BMHK
Y. Kooistra
Landelijke docenten commissie histologie/cytologie
Ontwikkelteam lab. techniek van MBO Life Scienes
“Uitwisseling” analisten Pathologie laboratoria van het Noorden
Lid Focusplatvorm doktersassistenten Friesland
R. Scheenstra-Baas
Lid werkgroep kwaliteitsfunctionarissen pathologie laboratoria regio noord
Lid werkgroep BVO Noord BMHK
Projectleider PNNN – project Personele en Organisatie ontwikkeling
12.2.3. Overige
J. C. Herbig
Lid Werkgroep Kwaliteitszorg Regio Noord
Lid werkgroep kwaliteitsfunctionarissen pathologie laboratoria regio noord
R. Langejan
Lid Pablo
A.A. Nawijn
Lid Focusplatvorm doktersassistenten Friesland
E. J. Weernink
Lid stuurgroep PNNN
Lid Pablo
78
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
11
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
13. WETENSCHAPPELIJKE ACTIVITEITEN
13.1. Wetenschappelijk onderzoek
In 2015 heeft Pathologie Friesland meegewerkt en geparticipeerd in een groot aantal
wetenschappelijke onderzoeken. De coördinatie en uitvoering wordt gedaan door het
trialbureau in samenspraak met de wetenschapspatholoog.
naam trial organisatie aanvrager/onderzoeker
BOOG studie Erasmus MC Dr. C. van Deurzen
CAIRO 3-5 studie UMC Utrecht Drs. K. Goey
CFMPB307/377 NKI-AVL J. Overwater/P. Snaebjornsson
CRITICS studie VU Medisch Centrum A'dam Dr. N.T.C. Van Grieken
DIGITAT UMC Groningen Prof. Dr. S.A. Scherjon/Dr. A.
Timmer
DLBCL UMC Groningen Dr. A. Diepstra
EuroTARGET Dr. C.A. Hulsbergen- vd Kaa
HOVON 75/900/130 VU medisch centrum A'dam mw. D. de Jong
IDEAL LUMC Leiden Drs. E. Blok
IDO-Net Studie UMC Groningen L. de Hosson
KWF DCIS Risk
Stratification Studie
(uitstroming van Pink Ribbon
Studie)
NKI-AVL Dr. J. Wesseling
LCNEC UMC Maastricht Drs. J.L. Derks
LZV (vele Palga aanvragen) Divers Divers
LZV1007-231/6616 UMC Radboud Nijmegen Prof. Dr. I. Nagtegaal
LZV1116-1109/2911 UMC Radboud Nijmegen Dr. H. Bulten
PERNETTA MCL Leeuwarden Dr. C Ohlschlegel/dr. H. de Graaf
Portec LUMC Leiden Dr. T. Bosse
Portec IV LUMC Leiden Dr. VTHBM Smit
Proctor/script trial LUMC Leiden Drs. M. Swets
PROHTECT 3-trial Vumc Amsterdam V. Verhoef
PROTHECT trial Radboud UMC Dr. J. Bulten
Wetenschappelijk onderzoek
HPV PCC oropharynx
VUMC Amsterdam Prof. Dr. E. Bloemema
13.2. Overzicht uitgiftes en voorraad blokjesarchief
Het betreft hier opgestuurd materiaal ten behoeve van patiëntenzorg externe revisie (zie
paragraaf 5.3 CTC en 5.4 CTI) en opgestuurd materiaal wetenschappelijk ten behoeve van
trials (zie bovenstaand overzicht).
In 2015 zijn er 1725 R-nummers aangemaakt, voor zowel revisie als wetenschappelijk
onderzoek. Per aanvraag kunnen er soms meerdere blokjes mee worden gestuurd.
79
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
13.3. Onderzoeksprojecten
R.E. Kibbelaar:
Hemato-oncologie (Hemobase onderzoekslijnen).
Validatie myc analyse met .name. FISH (translocatie MYC, BCL2 en BCL6).
D-Sight digital imaging scanning and analysis.
E. van der Logt, E.M.S. Schuuring, R.E. Kibbelaar
Onderzoeksproject gericht op het verder ontwikkelen en valideren van digitale beeldanalyse van
lichtmicroscopie (HE kleuringen, immunohistochemische kleuringen) en FISH preparaten. In 2015 is begonnen
met het valideren van de MYC FISH analyse, en tegelijkertijd i.s.m. de leverancier van de beeld analyse software
gewerkt aan het ontwikkelen van (semi-)automatische scoring van de FISH beelden. De verwachting is dat in
2016 de MYC FISH in gebruik kan worden genomen.
In samenwerking met de SKML is de FISH review webapplicatie getest in een rondzending, hierover zal in 2016
worden gerapporteerd.
HemoBase – population based registry project.
R.E. Kibbelaar, M. Hoogendoorn, H. Storm, P. Joosten, E. van Roon i.s.m. Werkgroep Hematologie Friesland
(WHF), MCL Academie, Hematologie UMCG (H. Kluin-Nelemans) en Farmaco-economie RUG (M. Postma),
Pathologie VUmc (D. de Jong): observationeel onderzoek naar diverse hemato-oncologische ziekten (DLBCL,
multipel myeloom, MDS, MPN) gericht op epidemiologie, toxiciteit en uitkomsten. In deze onderzoekslijnen
wordt ook gekeken naar mogelijkheden voor aanvullend doelmatigheids- en translationeel onderzoek.
De multipel myeloom onderzoekslijn is een promotie traject (B. Oortgiesen).
De MDS en MPN onderzoekslijnen betreft door de farmaceutische industrie gesubsidieerd onderzoek.
Reviewer HOVON 75 trial.
Reviewer Pathology Research & Practice.
13.4. Publicaties
Philip M Kluin, Anton W Langerak, Jannetta Beverdam - Vincent3, Willemina RR Geurts-Giele, Lydia Visser, Ed
Schuuring, Joop Van Baarlen, King H Lam, Kees Seldenrijk, Robby E Kibbelaar, Peter de Wit, Arjan Diepstra,
Stefano Rosati, Max M van Noesel, C Michel Zwaan, Jarmo CB Hunting, Mels Hoogendoorn, Ellen J van der
Gaag, Joost W J van Esser, Eveline de Bont, Hanneke C Kluin-Nelemans, Rik H Winter, Jerome R Lo ten Foe,
Adri GM van der Zanden. Pediatric nodal marginal zone B cell lymphadenopathy of the neck: a Haemophilus
Influenzae driven immune disorder? J Pathology, 2015 vol. 236, no. 3, 302-314
Elise M.J. van der Logt, Deborah A.J. Kuperus, Jan W. van Setten, Marius C. van den Heuvel, James. E. Boers, Ed
Schuuring, Robby E. Kibbelaar. Fully automated Fluorescent in situ Hybridisation (FISH) staining and digital
analysis of HER2 in breast cancer: a validation study. PLoS One, 2015 Apr. 6
Bao Tung Pham, Wouter Tobias van Haaften, Dorenda Oosterhuis, Judith Nieken, Inge Anna Maria de Graaf
and Peter Olinga. Precision-cut rat, mouse, and human intestinal slices as novel models fort he early-onset of
fibrosis. Physiol Rep. 2015; 3(4).
13.5. Voordrachten
J.J.C. van der Meij:
Scholing en diagnostiek en stadiëring PA Drachten, 1x
J.Nieken:
MCL Zorgpad Maag- en Oesophaguscarcinoom
Regioavond Hoogeveen, Schildklier, 19-02-2015:
M. de Jong: Schildkliercasus
B. Rinkema: Bethesda classificatie schildklier
80
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
11
KW
AL
ITE
ITS
JA
AR
VE
RS
LA
G P
AT
HO
LO
GIE
FR
IES
LA
ND
20
15
Dit kwaliteitsjaarverslag is een uitgave van Pathologie Friesland.
Pathologie Friesland
Jelsumerstraat 6a
Postbus 3305
8901 DH Leeuwarden
T 058 293 93 93
www.pathologiefriesland.nl
Niets uit deze uitgave mag
worden vermenigvuldigd en/of
openbaar gemaakt worden
zonder schriftelijke toestemming
van Pathologie Friesland.
Redactie:
E. J. Weernink, Raad van
Bestuur
G. Kraak, informatie analist-
applicatiebeheerder Glims
J. C. Herbig, staffunctionaris
beleidsadvisering en –
ondersteuning
J. Nieken, secretaris
vakgroep
R. Scheenstra, manager
laboratorium
Concept en ontwerp:
BootsmaDesign
Fotografie:
Henri Vos
Uitgifte:
Augustus 2016
