cat

s

664 huis art s & we tensch ap 56 (12) december 2013

Inge Hamming, Linda van Avendonk, Merijn Godefrooij

gelingen met ankyloglossie en borstvoedingsproblemen.3,4

Dollberg includeerde zuigelingen in een cross-overdesign,

waarbij alle kinderen zowel de frenulotomie als de ‘alsof’-in-

terventie, in willekeurige volgorde, kregen aangeboden. Tus-

sentijds werd het effect van elke interventie gemeten. Er was

geen follow-up. Frenulotomie leidde tot significante afname

van de pijnscore.

Buryk randomiseerde deelnemers voor een frenulotomie of

een ‘alsof’-interventie.4 Binnen 14 dagen werd de mogelijkheid

tot cross-over geboden, waarvan 27 van de 28 moeders uit de

controlegroep gebruikmaakten. De follow-up bedroeg één jaar.

Er was een significante afname van de pijnscore, zowel in de

interventie- als de controlegroep, met een significant grotere

afname in de interventiegroep. De borstvoedingsscore verbe-

terde alleen significant in de interventiegroep.

Bespreking De vier gevonden onderzoeken zijn alle van me-

thodologisch matige kwaliteit. Het onderzoek van Griffiths

kende geen controlegroep. In alle onderzoeken werd het effect

enkel gemeten door moeders. Zowel Griffiths als Hogan blin-

deerden hen niet voor de interventie en er werden geen ge-

standaardiseerde uitkomstmaten gebruikt. Dollberg en Buryk

blindeerden wel en gebruikten eveneens gestandaardiseerde

uitkomstmaten. Omdat in alle RCT’s vrij snel na de interventie

mogelijkheid tot cross-over werd geboden, en bijna alle moe-

ders hiervan gebruikmaakten, is de waarde van verdere follow-

up beperkt. In geen enkele studie traden complicaties op.

Conclusie In alle onderzoeken leidde frenulotomie op korte ter-

mijn tot een afname van borstvoedingsproblemen bij zuigelin-

gen met ankyloglossie. Wegens belangrijke methodologische

tekortkomingen is er echter grote kans op bias, met mogelijke

overschatting van het effect als gevolg.

Betekenis Wij adviseren bij zuigelingen met borstvoedingspro-

blemen standaard een lactatiekundige anamnese en mond-

heelkundig onderzoek. Indien er sprake is van ankyloglossie,

adviseren wij in eerste instantie lactatiekundige begeleiding.

Bij onvoldoende effect valt frenulotomie te overwegen. Hoewel

de evidence zeer beperkt is, lijkt frenulotomie tot een subjec-

tieve verbetering te leiden zonder relevante complicaties. ▪

Literatuur1 Griffiths DM. Do tongue ties affect breastfeeding? J Hum Lact 2004;20:409-

14.2 Hogan M, Westcott C, Griffiths M. Randomized, controlled trial of division

of tongue-tie in infants with feeding problems. J Paediatr Child Health 2005;41:246-50.

3 Dollberg S, Botzer E, Grunis E, Mimouni FB. Immediate nipple pain relief after frenotomy in breast-fed infants with ankyloglossia: a randomized, prospective study. J Pediatr Surg 2006;41:1598-600.

4 Buryk M, Bloom D, Shope T. Efficacy of neonatal release of ankyloglossia: a randomized trial. Pediatrics 2011;128:280-8.

Vraagstelling Een kort tongriempje (ankyloglossie, incidentie

2-11%) is geassocieerd met borstvoedingsproblemen. Moeders

van kinderen met ankyloglossie stoppen sneller met het geven

van borstvoeding. Lactatiekundige adviezen kunnen de sla-

gingskans van borstvoeding verbeteren.

Het inknippen van een kort tongriempje (frenulotomie) bij

zuigelingen met borstvoedingsproblemen is een controversieel

onderwerp, ook binnen de huisartsgeneeskundige literatuur.

In de NHG-Standaard Zwangerschap en kraamperiode wordt

de verrichting aanbevolen, terwijl in het boek Kleine kwalen bij

kinderen frenulotomie tweede keus is na voedingsadviezen. Het

Handboek verrichtingen in de huisartsenpraktijk beschrijft de proce-

dure stap voor stap.

De vraag is of frenulotomie bij borstgevoede zuigelingen

met een kort tongriempje leidt tot afname van borstvoedings-

problemen in vergelijking met conservatief beleid.

Zoekstructuur We zochten in PubMed naar een combinatie van

de MeSH-termen: breastfeeding AND lingual frenum AND

infant. We zochten tevens op synoniemen van deze MeSH-

termen in titels en abstracts. De search werd gelimiteerd tot

randomized clinical trials (RCT’s) en clinical trials. We zochten

naar artikelen geïndexeerd voor 4 september 2012.

Resultaten Vier artikelen kwamen overeen met onze vraagstel-

ling.1-4 Het betrof één observationele studie en drie RCT’s.

Griffiths onderzocht effectiviteit en veiligheid van frenulo-

tomie bij zuigelingen met ankyloglossie en borstvoedingspro-

blemen, ondanks eerdere lactatiekundige adviezen (n = 215).1

Frenulotomie leidde binnen 24 uur tot verbetering van borst-

voeding bij 80% van de kinderen.

Hogan vergeleek de effectiviteit van frenulotomie met lac-

tatiekundige adviezen bij zuigelingen met ankyloglossie en

borst- of flesvoedingsproblemen (n = 57).2 Follow-up bedroeg 48

uur, waarna de mogelijkheid tot frenulotomie werd geboden.

Bij 27 van de 28 kinderen (95%) uit de interventiegroep leidde

frenulotomie tot verbetering van het voeden. In de controle-

groep gold dit slechts voor 1 van de 29 kinderen (3%). De overige

kinderen uit de controlegroep kregen alsnog een frenulotomie.

Dollberg (n = 25) en Buryk (n = 58) vergeleken beiden het ef-

fect van een frenulotomie met een ‘alsof’-interventie bij zui-

Kort tongriempje en borstvoedingsproblemen

CATS, critically appraised topics, proberen een evidence-based ant-woord op een praktijkvraag te krijgen. De coördinatie van deze ru-briek is in handen van dr. A. Knuistingh Neven en dr. J.A.H. Eekhof, LUMC Leiden. Correspondentie: a.knuistinghneven@upcmail.nl.

Rijksuniversiteit Groningen, UMCG, Hanzeplein 1, 9700 RB Groningen: dr. I. Hamming, aios huis-artsgeneeskunde; L.E.M. van Avendonk, huisarts-onderzoeker UM en MUMC+; M.B. Godefrooij,