Koninklijk Actuarieel Genootschap · risico-, kapitaal- en waardemanagement. Aan de hand van deze...

b€w

y

B

=

8

)

a

Koninklijk Actuarieel Genootschap

3

De actuaris AG | het beroepsprofiel | inhoud

INHOUD

4 Inleiding | Een beroep met toegevoegde waarde

6 Hoofdstuk 1 | Het beroepsprofiel van de actuaris

12 Hoofdstuk 2 | Het belang van de actuaris

20 Hoofdstuk 3 | De kerntaken van de actuaris

28 Hoofdstuk 4 | De competenties van de actuaris

34 Hoofdstuk 5 | Het Koninklijk Actuarieel Genootschap

40 Hoofdstuk 6 | Het aanpassingsproces van dit beroepsprofiel

44 Bijlage | Overzicht van belangrijke actuariële functies gekoppeld aan deeltaken

De actuaris AG | het beroepsprofiel | hoofdstuk 1

4

INLEIDING

Een beroep met toegevoegde waardeVooropgesteld, het beroep van actuaris is er één om trots op te zijn. U wordt niet vanzelf die hoog opgeleide professional die zijn kennis enverantwoordelijkheid in dienst stelt van de maatschappij en diverseopdrachtgevers.

Het zijn uw adviezen en oordelen die direct het belang raken vanfinanciële instellingen, verzekerden, pensioengerechtigden, werknemers,werkgevers, aandeelhouders, overheid, toezichthouders en maat-schappelijke groeperingen. Als actuaris biedt u toegevoegde waardedoordat u risico’s inzichtelijk maakt, meet, beheerst en weet te vertalennaar beleid.

5

De actuaris AG | het beroepsprofiel | inleiding

De complexiteit binnen de financiële wereld is de afgelopen jarentoegenomen. Er heeft een sterke verschuiving plaatsgevonden naareconomische principes met meer aandacht voor risico, rendement enkapitaaldenken, wat in de verzekeringssector is versterkt door deintroductie van Solvency II en in de pensioensector door het nFTK. We ziendaarnaast ingrijpende marktontwikkelingen, zoals een dalende vraag naarlevensverzekeringen, een vermindering van Defined Benefit Pensioen-regelingen en een groei van het aantal CDC-regelingen. En niet in delaatste plaats hebben we te maken met de toegenomen zorgplicht enintegratie van sociale media in productontwikkeling.

Deze ontwikkelingen in het werkveld zorgen voor veranderingen binnenhet vak van de actuaris. Er worden nieuwe eisen gesteld aan voor ubekende taken en actuarissen zijn meer werkzaam op het bredere terreinvan risicomanagement, waardoor ook andere sectoren tot het werkveldkunnen behoren. Daarnaast wordt van de actuaris gevraagd om steedsvaker in multidisciplinaire teams samen te werken. Dit alles zorgt ervoordat u een beroep moet doen op andere kennis, vaardigheden encompetenties.

Het is voor onze beroepsvereniging van belang dat er een gemeen-schappelijk kader is voor wat betreft de invulling van ons beroep, zodatde rol van de actuariële professional duidelijk is en de kwaliteit van deActuaris AG wordt bewaakt. Daarom sluiten wij in dit beroepsprofiel aanop de recente ontwikkelingen en spreken we gezamenlijke principes af.De opleiding en permanente educatie krijgen hiermee een duidelijkkader.

Dit beroepsprofiel omschrijft wat uw prachtige beroep inhoudt. Zowel het belang van het vak als de kerntaken en competenties. Het is hetvertrekpunt voor de beroepsontwikkeling van actuarissen, het beroep zelfen de toegevoegde waarde van het beroep, nu én in de toekomst.

I N D I T B E R O E P S P R O F I E L S L U I T E N W E

A A N O P D E R E C E N T E O N T W I K K E L I N G E N

I N H E T W E R K V E L D E N S P R E K E N

W E G E Z A M E N L I J K E P R I N C I P E S A F

6

Met dit beroepsprofiel wil het AG dekwaliteit van de beoefenaars van onsvak bewaken en inspelen opontwikkelingen in de beroepspraktijk.

9


Ontwikkelingen binnen het beroepAls actuaris bevindt u zich in een dynamische omgeving. De traditionelehokjes-gedreven aanpak voor elk afzonderlijk risico voldoet niet meer.Verschillende soorten risico’s worden steeds meer in samenhang bezienen gehanteerd. De actuaris werkt in een breder en gecompliceerderwerkveld, waarbij u vaker in multidisciplinaire teams samenwerkt. Alsactuaris presenteert u zich hierbij als de “manager van de financiëlerisico’s”, waarbij dit zich vanuit de genoemde samenhang uitbreidt totalle risicogebieden. En zo zijn er meer ontwikkelingen die zorgen voorveranderingen in het beroep. De invloed van sociale media bijvoorbeeld isinmiddels niet meer weg te denken binnen de productontwikkeling vanschadeverzekeringen. Verwacht wordt dat dit een nog hogere vlucht gaatnemen.

Steeds vaker worden de reguliere rapportages geautomatiseerd. De focus komt meer en meer te liggen op analyse en advisering richtingverschillende stakeholders.

Ook houdingsaspecten veranderen. Maatschappelijke ontwikkelingenbeïnvloeden optredende risico’s. Visies op goed bestuur en beheer vanorganisaties en het afleggen van verantwoording daarover veranderen.Van een actuaris wordt meer en meer transparantie en verantwoordinggevraagd. Ook verwachten stakeholders dat u als actuaris volgens de“state of the art” te werk gaat.

8


Dit beroepsprofiel vormt een centrale bouwsteen in het beleid van deberoepsvereniging en heeft de volgende doelen:

• We benoemen de maatschappelijke relevantie en toegevoegde waarde van het beroep van actuaris;

• We beschrijven en definiëren het beroep, waarbij rekening wordt gehouden met ontwikkelingen en de ambitie van de beroepsvereniging;

• We bieden een samenhangend overzicht van verantwoordelijkheden en taken in het beroep en de vaardigheden en competenties die daarbijnodig zijn;

• We bewaken de kwaliteit van het beroep actuaris door standaarden te hanteren en een gemeenschappelijk kader voor de beroepsuitoefeninguit te zetten;

• We bieden kaders voor opleiding, permanente educatie, professionalisering en persoonlijke ontwikkeling;

• We bieden handvatten voor de eisen die bij kwalificatie en accreditatie worden gesteld;

• We bevorderen communicatie en (maatschappelijke) verantwoording over het actuariële werk, zowel binnen het Actuarieel Genootschap alsdaarbuiten.

DOELMet dit beroepsprofiel wil de vereniging Koninklijk Actuarieel Genootschap (AG) de kwaliteit vande beoefenaars van ons vak bewaken en inspelen op ontwikkelingen in de beroepspraktijk. Hetberoepsprofiel vormt de basis voor de normen en eisen ten behoeve van een gerichte opleidingen in aansluiting hierop de permanente educatie.

A L S A C T U A R I S

B E V I N D T U

Z I C H I N E E N

D Y N A M I S C H E

O M G E V I N G

11


Met de CERA-opleiding heeft het AG al eerder een goede stap gemaaktrichting het bredere terrein van risicomanagement. De ambitie is om dezeontwikkeling breder te verankeren binnen het AG.

Ambitie 2: intensiveren van de positie als kennispartnerDe tweede ambitie van het AG is een meer vooraanstaande positie in tenemen bij maatschappelijke discussies die het werkveld van de actuarisraken. Uw kennis en vaardigheden kunnen, naast de huidige inzet bijopdrachtgevers en klanten, extra ingezet worden door het leveren vaneen inhoudelijke bijdrage aan discussies met andere maatschappelijkegesprekspartners. Uw toegevoegde waarde ligt in het opleveren vanrapporten en artikelen met inhoudelijke gezichtspunten. Juist door ookandere disciplines te betrekken bij de totstandkoming van rapporten enhet voeren van discussies, kunt u zich meer in de maatschappijpositioneren.

Naast de rol van de actuaris binnen Nederland zijn er internationalemogelijkheden. Het actuariaat heeft zich op Europees niveau verenigd inde Actuarial Association of Europe (AAE) en wereldwijd in de InternationalActuarial Association (IAA). We willen onze ambities binnen de inter-nationale kaders en richtlijnen van deze organisaties realiseren en in datproces een voortrekkersrol spelen binnen internationale discussies.

Toekomstige uitdagingen voor de actuarisTraditioneel werkt u als actuaris in de verzekerings- en pensioensector.Maakt u zich de bredere scope van risicomanagement eigen, dan kan uwkennis en de door u gebruikte methoden breder worden ingezet in andereindustrieën/sectoren zoals de bankensector en de energiesector. Dezebeweging is al gaande.

10

De veranderende wet- en regelgeving doet een beroep op de veel-zijdigheid en de creativiteit van de actuaris. Het is aan u om u zichtbaar temaken in de maatschappelijke discussies die voorafgaan aan besluit-vorming op uw vakgebied. Voorbeelden van deze participatie zijndeelname aan de discussie rond het nieuwe pensioenstelsel en de WGA.

Naast allerlei maatschappelijke ontwikkelingen krijgt u als actuaris ook temaken met technologische ontwikkelingen. Hierdoor ontstaan steedsmeer mogelijkheden voor het modelleren van scenario’s en het toepassenvan nieuwe technieken om data te analyseren en te gebruiken voorbijvoorbeeld productontwikkeling. Denk hierbij aan GLM, de credibiliteits-theorie en datamining.

Ambitie 1: risicomanagementHet AG verwacht dat iedere actuaris bekend is met en kan handelen in hetwerkveld van risicomanagement, ook wel aangeduid als Enterprise RiskManagement (ERM). ERM kan beschreven worden aan de hand van driekenmerken. Het eerste kenmerk is het beheersen en managen van deonderlinge samenhang van risico’s. Het tweede kenmerk van ERM is hetoptimaliseren van het risicorendement. Beslissingen komen tot stand dooreen weloverwogen balans in risico, rendement en kapitaalafwegingen.Het derde kenmerk van ERM is dat het gaat om een gestructureerd encontinu proces waarbij risico’s niet alleen worden beheerst op basis vankennis, maar ook op basis van vaardigheden, houding en gedrag (ziehoofdstuk 4).

W E W I L L E N

B E T R O K K E N Z I J N B I J

M A A T S C H A P P E L I J K E

D I S C U S S I E S D I E H E T

W E R K V E L D V A N D E

A C T U A R I S R A K E N

B E S L I S S I N G E N K O M E N

T O T S T A N D D O O R E E N

W E L O V E R W O G E N

B A L A N S I N R I S I C O ,

R E N D E M E N T E N

K A P I T A A L A F W E G I N G E N

12

Uw kennis enverantwoordelijkheid vormensamen de toegevoegde waardevan de actuaris.

15


ExpertiseUw rol als actuaris onderscheidt zich door uw expertise op het gebied vanfinanciële risicoprocessen.

1.Object en werkterrein: u beschikt over specialistische kennis van financiële risicoprocessen op het gebied van verzekeringen, pensioenenen financiële dienstverlening (toepassen van actuariële wetenschap).

2.Risico-expertise: u hanteert een adequate benadering van moeilijk voorspelbare risico’s; u onderkent risico’s die het aangaan vanspecifieke verplichtingen met zich meebrengen, waarbij u ook de asset-kant van de balans betrekt; u maakt risico’s kwantificeerbaar enmanaget risico’s. Tevens maakt u hierbij inzichtelijk in hoeverre risico’s,op zichzelf en in hun onderlinge samenhang, binnen de risico-bereidheid van de organisatie passen.

3.Risico-exploitatie: u heeft inzicht in het in de markt verhandelen van risico’s en u kunt deze risico’s als potentiële winstbronnen zien.

4.Risicowaardering: u heeft de competentie om risico’s te vertalen in financiële waarden die bruikbaar zijn bij het dragen van en hetrapporteren over of verhandelen van risico’s.

14


Vindingrijke inzichtverschafferAls actuaris signaleert en meet u risico’s. U analyseert deze op mogelijkefinanciële consequenties en geeft adviezen hierover. Uw belangrijkstevaardigheid is dat u systematisch in de toekomst kunt kijken, schattingenkunt doen en voorspellingen kunt vertalen in financiële consequenties. U wijst op en beoordeelt nieuwe risicofactoren die nog amper meetbaarzijn. Vervolgens communiceert u hier op een heldere wijze over richtingde verschillende stakeholders. In essentie bent u dus een vindingrijkeinzichtverschaffer die zich, op basis van het verleden en het heden,bezighoudt met de toekomst.

Kennis en verantwoordelijkheidMet uw actuariële kennis bent u in staat uw adviezen en oordelen heldervoor het voetlicht te plaatsen door de belangen van financiëleinstellingen, verzekerden, pensioengerechtigden, werknemers, werk-gevers, aandeelhouders, overheid, toezichthouders en maatschappelijkegroeperingen tegen elkaar af te wegen. Daarom wordt van een actuarisniet alleen verwacht dat hij de benodigde specialistische kennis bezit, u moet ook in staat zijn de verantwoordelijkheid te nemen voor uwadviezen en onafhankelijke oordelen en deze transparant uiteen tezetten. Want juist deze kennis en verantwoordelijkheid vormen samen de toegevoegde waarde van de actuaris.

EEN BEROEP OM TROTS OP TE ZIJNIn een samenleving die baat heeft bij financiële stabiliteit, speelt de actuaris een belangrijke rol.Door uw professionele adviezen en onafhankelijke oordelen kunnen weloverwogen besluitengenomen worden op het gebied van rendement en risico, waarmee het individueel enmaatschappelijk belang gediend is.

I N E S S E N T I E

B E N T U D U S E E N

V I N D I N G R I J K E

I N Z I C H T V E R S C H A F F E R

D I E Z I C H , O P B A S I S

V A N H E T V E R L E D E N

E N H E T H E D E N ,

B E Z I G H O U D T M E T

D E T O E K O M S T

17


Rollen van de actuarisAls actuaris kunt u verschillende rollen vervullen. Bij enkele rollen wordtonderscheid gemaakt tussen de “1e lijns” actuaris die zorg draagt voor deuitvoering en daarmee een meer rekenkundige rol aanneemt en de “2elijns” en “3e lijns” actuaris die meer de kaders geeft en de review hiervanuitvoert. Voor het beschrijven van de rollen is de inhoudelijke kennis alsvertrekpunt genomen.

Een rol in de 1e lijn kan zijn dat u zorg draagt voor de ontwikkeling vanadequate complexe modellen en methodieken, die gebruikt worden inrisico-, kapitaal- en waardemanagement. Aan de hand van dezemodellen beoordeelt en toetst u de premiestelling en de technische


5.Gericht op financiële stabiliteit: u heeft een korte- en langetermijnvisie om rekening te kunnen houden met toekomstige ontwikkelingen endaarmee de mogelijkheid tot het beheersen van risico’s.

6.Overall visie: u heeft een goed inzicht in de algehele financiële positie, u kent alle ins en outs, u kunt verbanden leggen.

7.Professionele attitude: door permanente educatie bent u in staat uw expertise aan te passen aan de laatste ontwikkelingen. Daarnaast heeftu een hoog niveau van beroepsethiek en een hoog verantwoordelijk-heidsniveau, waardoor derden (waaronder opdrachtgevers en klanten)mogen vertrouwen op de juiste deskundigheid van uw adviezen enoordelen. U bent onafhankelijk, handelt integer en bent zorgvuldig.

InzetbaarheidAls actuaris verricht u uw werkzaamheden voornamelijk in bedrijven in definanciële sector, zoals verzekeraars, pensioenfondsen, banken enadviesbureaus. Ook kunt u zelfstandig of bij een toezichthoudendeinstelling werkzaam zijn. Buiten de financiële dienstverlening kan deactuaris bij overheidsinstellingen, onderzoeksinstituten, bedrijven ofparticuliere instellingen werken.

De branches waarin u actief bent, zijn levensverzekeringen, pensioen-verzekeringen, schadeverzekeringen, inkomensverzekeringen, zorg-verzekeringen en uitvaartverzekeringen.

De actuaris ontwikkelt zich binnen het actuariaat door ervaring enprofessionele bekwaamheid. Uw functie zal zich ontwikkelen vanassisterend naar het zelfstandig uitoefenen van werkzaamheden. U kuntzich specialiseren en daarmee de diepte ingaan op een onderwerp of rol.Of u kunt als een generalist een brug slaan tussen verschillende disciplinesen/of betrokkenen. U kunt het management van financiële instellingenbereiken. Bijvoorbeeld in de functies van Chief Financial Officer (CFO) ofChief Risk Officer (CRO), of een plek in de top van adviesorganisaties in definanciële sector krijgen als partner.

U B E N T

O N A F H A N K E L I J K ,

H A N D E L T I N T E G E R

E N B E N T

Z O R G V U L D I G

16

19


toetsing”. Voor pensioenfondsen is deze rol als waarmerkend actuaris inde wet beschreven. Hierbij beoordeelt u de hoogte van de verplichtingenen geeft u inzicht in de financiële situatie van de instelling. Wanneer u inde 2e lijn van een organisatie werkzaam bent, ligt de nadruk van dewerkzaamheden meer op het intern opstellen en beheren van het beleid,het ondersteunen van de 1e lijn bij de uitvoering en het intern toetsenvan primaire processen aan gestelde procedures en voorwaarden met eenkoppeling naar relevante wet- en regelgeving, en het toetsen of eenmodel voldoet aan de gestelde voorwaarden en eisen. Indien u werkzaambent in de 3e lijn ligt uw focus op externe toetsing.

18


voorzieningen. U adviseert het bestuurlijk, beleidsbepalend of toezicht-houdend orgaan over de algehele gedragslijn voor het aangaan vanverzekeringstechnische verplichtingen en bijvoorbeeld de adequaatheidvan de herverzekeringsregelingen.

Een andere rol in de 1e lijn is die van productontwikkelaar. Hierbij kijkt unaar de verschillende risico’s die er zijn voor zowel klanten, deelnemersals de organisatie zelf. Vervolgens weet u een optimaal product en tariefsamen te stellen. Hierbij heeft u een grote maatschappelijke rol richtingklant.

Een risicomanager in de 1e lijn inventariseert, begrijpt en managet deonderlinge verbanden van verschillende risico’s. De ene actuaris vervulthierin een rol op “corporate niveau” en adviseert het management in hetbepalen van het beleid. De andere actuaris richt zich meer op hetbeheersen van specifieke risico’s en specialiseert zich hierbinnen inbijvoorbeeld herverzekering, beleggingen of hedging.

Een onafhankelijk toetsende actuaris zorgt in de 2e en 3e lijn voor eenbepaalde mate van zekerheid aan derden door het geven van eenonafhankelijk oordeel of opinie, de zogenaamde “onafhankelijke

A L S A C T U A R I S V E R R I C H T U

U W W E R K Z A A M H E D E N

V O O R N A M E L I J K I N B E D R I J V E N

I N D E F I N A N C I Ë L E S E C T O R ,

Z O A L S V E R Z E K E R A A R S ,

P E N S I O E N F O N D S E N , B A N K E N

E N A D V I E S B U R E A U S

20

De tien kerntaken zijnkenmerkend en betekenisvol voorde uitoefening van uw beroep

23


Kerntaak 2. RisicomanagementAls actuaris signaleert en analyseert u de verschillende risico’s in deonderneming. Tevens bent u betrokken bij het opstellen van derisicostrategie, risk appetite en het risicomanagementbeleid. Hierbijadviseert u over benodigde acties om te komen tot het gewenste ennoodzakelijke risicoprofiel én over beheersingsmethoden voor deonderneming. U bepaalt verschillende toekomstige scenario’s die eenongewenst effect veroorzaken. Denk hierbij bijvoorbeeld aan hettoepassen van dergelijke scenario’s in een ORSA in de verzekerings-wereld). Vervolgens houdt u toezicht op de realisaties en signaleert uafwijkingen van de gewenste risicostrategie van de onderneming.

Risicobeheersing vindt plaats op geïntegreerd niveau, lager niveau en bijspecifieke risico’s. Hierbij bent u in staat om naast de meetbare financiëlerisico’s ook niet-financiële risico’s in kaart te brengen en kwalitatief tebeoordelen.

In uw handelen bent u proactief, anticiperend en houdt u rekening metstakeholders, veranderende omgevingsfactoren en continuïteit. Binnen deorganisatie bereikt u eenduidigheid over het doel en het resultaat vanrisicomanagement en positioneert u uw functie.

22


V I E R V A K I N H O U D E L I J K E K E R N T A K E N

Kerntaak 1. Waarderen en vaststellen kapitaalAls actuaris geeft u een waardebepaling van onzekere kasstromen in detoekomst. Dit kan bijvoorbeeld betrekking hebben op verzekerings- enpensioenrisico’s, verzekeringsportefeuilles, ondernemingen, verschillendeactiva en investeringsprojecten. Hierbij maakt u gebruik van methoden entechnieken die geschikt zijn voor het doel en werkt u binnen de relevanteactuele regelgeving.

De waardebepalingen gebruikt u voor het bepalen van de technischevoorzieningen, kapitaalberekeningen, risicomarges, embedded values,winstgevendheid-analyses en risico-versus-rendement-analyses. Uwwaardebepalingen vormen belangrijke input voor zowel kapitaal, risico-als waardemanagement met als specifieke toepassingen kapitaalallocatie,productontwikkeling en overnames. Tevens worden de waardebepalingengebruikt voor externe verslaglegging waaronder jaarrekeningen.

Randvoorwaarde voor het juist waarderen is dat u zichzelf ervan overtuigtdat de bronbestanden juist en verifieerbaar zijn. Ter ondersteuning vanhet waarderen worden hulpmiddelen op het gebied van software,modelbouw en datahandling ontwikkeld of gebouwd.

KENMERKENDE HOOFDACTIVITEITENWat moet u als actuaris precies kunnen om uw taak goed uit te voeren? We hebben tienkerntaken opgesteld waarin de hoofdactiviteiten zijn samengevat die een kenmerkend enbetekenisvol onderdeel vormen van uw beroepsuitoefening. De eerste vier kerntaken beschrijvenvakinhoudelijke taken. De laatste zes kerntaken zijn meer generieke taken waarbij ookvakinhoudelijke elementen een rol spelen.

B I N N E N D E O R G A N I S A T I E

B E R E I K T U E E N D U I D I G H E I D

O V E R H E T D O E L E N H E T

R E S U L T A A T V A N

R I S I C O M A N A G E M E N T

25


deskundige adviezen aan bestuur en accountant om de financiële positiete verbeteren.

Uw belangrijkste deeltaken zijn het inrichten van waarderingsprocessen,het verifiëren van bronbestanden, het ontwikkelen en kalibreren vanwaarderingsmodellen en het analyseren en rapporteren over deuitkomsten van de waarderingen.

Als actuaris vervult u in de 2e en 3e lijn een controlerende taak middelsonafhankelijke oordeelsvorming over de financiële positie van eeninstelling. Hierbij beoordeelt en toetst u zowel modellen, data alsrapportages in lijn met relevante wet- en regelgeving.

Z E S G E N E R I E K E K E R N T A K E N

Kerntaak 5. Rapporteren en adviserenAls actuaris oordeelt, rapporteert en adviseert u. Het is uw directedoelstelling om anderen in staat te stellen gefundeerde beslissingen tenemen en risico’s transparant te maken voor derden. U houdt daarbijrekening met de maatschappelijke verantwoordelijkheid en hetvertrouwen dat in het werk van een actuaris wordt gesteld. Dit betekentdat u in staat bent om een heldere rapportage op te stellen die inzichtgeeft in de resultaten van de opdracht.

Kerntaak 6. Analyseren en validerenAls actuaris analyseert u beschikbare data en valideert u of, en zo ja, opwelke wijze u de data kunt gebruiken. U stelt een technische analyse eneen verschillenanalyse op. Ook analyseert u uitkomsten, waarbij ubeschikt over verschillende technieken om uitkomsten inzichtelijk temaken. U bent in staat om continu te monitoren (valideren) of data nogvoldoen en of uitkomsten nog in lijn zijn met de verwachtingen.

24


Kerntaak 3. Productontwikkeling en beheer Als actuaris ontwikkelt en bewaakt u financiële producten. U adviseertover productspecificaties, tariefstelling, risicoprofiel, kapitaalsbeslag enwinstgevendheid en u bent betrokken bij productinnovaties. U heeft eensterke marktoriëntering met een scherpe focus op een verantwoordevenwicht tussen de commerciële belangen, de financiële stabiliteit vande instelling en het maatschappelijk belang richting klant. U beoordeelthet marktonderzoek, signaleert en identificeert de meetbare en nietmeetbare risico’s en u stelt vast wat het marginale effect is vanproductmutaties op het risicoprofiel.

Kerntaak 4. Accounting en control Als actuaris legt u in de 1e lijn verantwoording af over diverse aspecten bijde verschillende rapportages. U stelt, met oog voor de werkelijkheid, in decontext van de jaarrekening en de daarbij geldende waarderingsregels detechnische voorzieningen en solvabiliteit vast. Indien nodig geeft u

U B E N T I N S T A A T E E N

H E L D E R E R A P P O R T A G E O P

T E S T E L L E N D I E I N Z I C H T

G E E F T I N D E R E S U L T A T E N

V A N D E O P D R A C H T

27


Kerntaak 9. Communiceren Als actuaris weet u uw boodschap in heldere taal over te brengen op deontvanger, zowel in schrift als in woord. U spitst uw boodschap toe op uwpubliek en zoekt het medium om dit over te brengen. U signaleertveranderingen tijdig en meldt deze aan relevante geledingen enpersonen. U rapporteert periodiek aan een verantwoordelijk orgaan overuw bevindingen bij het uitoefenen van uw werkzaamheden. Tenslottegeeft u gevraagd en ongevraagd uw advies en mening aan eenverantwoordelijk orgaan (uw opdrachtgever) als uw bevindingen daaraanleiding toe geven.

Kerntaak 10. Datahandling Als actuaris krijgt u steeds vaker te maken met datahandling. U kunt metwiskundige kennis, statistische technieken en computerkennis databewerken en analyseren en hieruit conclusies trekken. Datahandling isniet alleen het omgaan met meer data, maar ook het efficiënt en slimbewerken en verwerken van data, zodat u deze informatie kunt gebruikenop het gebied van productontwikkeling en risicomanagement.

In hoofdstuk 2 zijn de verschillende rollen van een actuaris aan de ordegekomen en in dit hoofdstuk zijn de kerntaken nader toegelicht. Deactuaris is echter niet het schaap met de vijf poten. Dus niet allekerntaken zullen bij alle rollen in gelijke mate van toepassing zijn. Omeen beeld te schetsen hoe de kerntaken aan de verschillende rollengekoppeld kunnen worden, is in de bijlage een overzicht toegevoegd.

In dit overzicht staan enkele voorbeeldrollen waarbij is weergegevenwelke kerntaken van belang zijn voor het uitoefenen van die rol.Uiteindelijk bepaalt de werkgever of opdrachtgever welke functie-eisengesteld worden aan een rol, waarbij het overzicht een hulpmiddel kanzijn.

26


Kerntaak 7. Kwaliteitszorg Als actuaris voert u werkzaamheden op professionele wijze uit. U bent inuw professionele gedrag gebonden aan de kernwaarden van het beroepen de beroepsregels van het AG. Integer en vertrouwelijk handelen zijnhierbij van groot belang en dragen bij aan de correcte reputatie van deberoepsgroep. Naast de eisen ten aanzien van vakkundigheid worden ookeisen ten aanzien van vaardigheden en gedrag gesteld. Permanenteeducatie is in dit kader een vereiste. Kwaliteitszorg houdt ook in dat voorde taken waarvoor u als actuaris verantwoordelijk bent, adequateprocesbeschrijvingen en controlemechanismen aanwezig zijn om de toetsvan transparantie, reproduceerbaarheid en betrouwbaarheid te kunnendoorstaan.

Kerntaak 8. Proces- en projectbesturing U bent verantwoordelijk voor de resultaten van processen en zorgt datdeze voldoen aan vooraf gestelde kwaliteitseisen. Voor uw eigen proces ofproject zorgt u voor een adequate planning en bereikt u de mijlpalenbinnen gestelde criteria van kwaliteit, tijd, kosten, inzet, doorlooptijd etc.Tot deze kerntaak behoren ook het verzorgen van vakinhoudelijkewerkprocessen, procesmandatering, procesinrichting en planning.


K R I J G T U

S T E E D S V A K E R

T E M A K E N M E T

D A T A H A N D L I N G

28

Op het gebied van kennis,vaardigheden, houding enethiek moet u over verschillendecompetenties beschikken om dekerntaken van de actuaris goedte kunnen uitvoeren.

31


VaardighedenU hebt en houdt overzicht over de opdracht en zijn context, maaktactorenanalyses en identificeert betrokkenen. U kunt financierings-problemen op de lange termijn hanteren en geeft duidelijke enconsistente risico-informatie. U stelt inzichtelijke en leesbare rapportenop voor derden en weet over de eigen werkzaamheden proactief enhelder te communiceren. U bent vaardig in het opstellen en uitbrengenvan adviezen. Als actuaris bent u in staat om project- en proces-management toe te passen en op een productieve manier samen tewerken met anderen.

GedragsvaardighedenOp het gebied van gedragsvaardigheden wordt van u gevraagd dat uproactief communiceert, ook als u een “slecht nieuws gesprek” moetvoeren. Als actuaris communiceert u met alle betrokkenen in de contextvan de opdracht. U brengt gegevens en oordelen voor derden inbegrijpelijke taal, zowel mondeling als schriftelijk. U baseert uwoordeelsvorming op pragmatische afwegingen en een belangenafweging.

30

KennisU heeft een academisch werken denkniveau op het brede terrein vanwerkzaamheden dat een kenmerkend onderdeel vormt van uwberoepsuitoefening. U bent deskundig op het terrein van wiskunde enstatistiek. Als actuaris heeft u een goede up-to-date basiskennis vanwaarderingsmethoden, modellen voor kapitaalbeslag en kapitaalallocatie,methoden voor risicomanagement en methoden voor financiering enprofit testing. Met deze kennis bent u in staat uzelf snel in te werken innieuwe kerntaken of branches. Naast deze vakinhoudelijke kennis heeft uadequate kennis van controleleer en administratieve organisatie, zodat uzich soepel in een organisatie kunt bewegen.

U heeft branche- en productkennis van de financiële sector en voldoenderelevante werkervaring op ten minste één domein binnen die sector. Ubent op de hoogte van wet- en regelgeving met betrekking tot definanciële sector en actuariële werkzaamheden en bent in staat omfinanciële producten te analyseren en de aspecten van risico enrendement te beschrijven en te modelleren.

KENNIS, VAARDIGHEDEN, HOUDING EN ETHIEKOp het gebied van kennis, vaardigheden, houding en ethiek moet u over verschillendecompetenties beschikken om de kerntaken van de actuaris goed te kunnen uitvoeren.


C O M M U N I C E E R T

U M E T A L L E

B E T R O K K E N E N

I N D E C O N T E X T

V A N D E

O P D R A C H T

33


EthiekAls actuaris vervult u een belangrijke maatschappelijke taak. U bent experten sparringpartner van de financiële risico’s en u hebt kennis van niet-financiële risico’s binnen de verzekerings- en pensioenbranche. U biedtinzicht in de financiële gevolgen voor verzekeraars/pensioenfondsen enklanten bij onzekere gebeurtenissen. Om aan deze maatschappelijke taakte voldoen, wordt van u gevraagd om deskundig om te gaan met deberoepsethiek.

Binnen en buiten uw eigen discipline werkt u samen met anderen. U bentsociaal vaardig als het gaat om relatiebeheer. U onderhoudt contact metbetrokkenen en oefent invloed uit. U kunt onder tijdsdruk werken, leidinggeven aan een team van medewerkers en buiten de gevestigde kaderswerken omdat u creatief en probleemoplossend bent. U treedt besluit-vaardig op en weet te overtuigen. U heeft een kritische en assertieveopstelling, bent weerbaar en bestand tegen de druk die anderenuitoefenen, maar u kunt waar nodig ook meeveren in de discussie.

HoudingsaspectenEen actuaris is toekomstgericht, initiatief-nemend en proactief. U bent in uw beroepsuitoefening integer, onafhankelijk en objectief, verant-woordelijk, assertief en kritisch. U staat in voor het belang van de cliëntenvan uw opdrachtgever. In uw contacten met opdrachtgevers en klantentoont u omgevingsbewustzijn en sensitiviteit voor de organisatie. U bentvasthoudend, probleemoplossend, accuraat, stressbestendig en gericht opsamenwerken in multidisciplinair verband.

U K U N T O N D E R T I J D S D R U K

W E R K E N , L E I D I N G G E V E N A A N

E E N T E A M V A N M E D E W E R K E R S

E N B U I T E N D E G E V E S T I G D E

K A D E R S W E R K E N

I N U W C O N T A C T E N

M E T O P D R A C H T G E V E R S

E N K L A N T E N T O O N T U

O M G E V I N G S B E W U S T Z I J N

E N S E N S I T I V I T E I T V O O R

D E O R G A N I S A T I E

32

34

Het AG hanteert een standaard voorde erkenning en herkwalificatie vanuw kennis en vaardigheden

37


Permanente EducatieHet AG hanteert een systeem van verplichte Permanente Educatie (PE) vanalle leden. De eisen die aan PE worden gesteld, staan vermeld in hetdocument Reglement PE, dat op 19 november 2015 is vastgesteld door deledenvergadering van het AG en dat driejaarlijks wordt geüpdate.

Zij-instroom Het AG heeft al in een eerder stadium gekozen de rol van de actuariëleprofessional te verbreden en te verdiepen en de diversiteit van deberoepsbeoefenaren te vergroten. Hierbij hoort ook de mogelijkheid omprofessionals uit aanverwante beroepen toe te laten treden tot het AG.

36


LidmaatschapBent u beginnend actuaris en wilt u lid worden en blijven van het AG?Dan kunt u zich voor het lidmaatschap kwalificeren door:

• Te voldoen aan de vereisten voor het lidmaatschap Actuaris AG of als lid erkend te worden door instroom vanuit een zustervereniging van het AG(onder de specifieke voorwaarden van het Mutual Agreement);

• De statuten, regels en afspraken die het AG hanteert te onderschrijven en na te leven.

Lid Actuaris AGU kunt lid Actuaris AG worden door:

• Het volgen en met een diploma afsluiten van een door het AG erkende beroepsopleiding tot actuaris, of het verkrijgen van ontheffing ofvrijstelling daarvan op grond van een erkende opleiding in domein-kennis en opleiding en training in professionele vaardigheden. Erkendeopleidingen voldoen aan minimumvereisten voor alle risicosoorten engeven een specialisatie op ten minste één van de risicosoorten;

• Te voldoen aan de eisen voor gekwalificeerde werkervaring.

ERKENNING VOOR UW KENNIS EN VAARDIGHEDENHoudt u zich als actuaris bij het uitoefenen van uw beroep aan dit beroepsprofiel? Dan komt u inaanmerking voor het lidmaatschap van het Koninklijk Actuarieel Genootschap (AG). Het AGhanteert een standaard voor de erkenning en herkwalificatie van uw kennis en vaardigheden.

H E T A G H A N T E E R T

E E N S Y S T E E M V A N

V E R P L I C H T E

P E R M A N E N T E

E D U C A T I E ( P E )

V A N A L L E L E D E N

Beoordelen van het beroepsmatig handelenHet AG acht het van groot belang dat actuarieel werk door beroeps-genoten gereviewd wordt. Het AG bevordert in dat opzicht naasttoepassing van het 4 ogen-principe, peer review en collegiale consultatie.Dit stelt eisen aan de wijze waarop het actuariële werk wordtgedocumenteerd en voor review inzichtelijk wordt gesteld.

Toepassen klacht- en tuchtrecht Leden van het AG conformeren zich aan het Reglement van Orde en hetdaaruit voorvloeiende klacht- en tuchtrecht dat door het AG is ingesteldten aanzien van alle leden. Het AG kent een College van Rechtspraak eneen Raad van Beroep die bevoegd zijn tot het opleggen van tucht-rechtelijke maatregelen en het beslechten van geschillen, werkendvolgens het Reglement voor de Rechtspraak.

38


Toegang tot erkende beroepsopleidingen staat open voor kandidaten meteen universitair masterdiploma met voldoende en aantoonbarespecialistische kennis in ten minste één van de risicogebieden waarinactuarissen werkzaam zijn. Deficiënties in de vereiste basiskennis kunnentijdens of binnen de beroepsopleiding worden aangevuld.

Onafhankelijk kwaliteitstoezicht Het AG streeft naar een onafhankelijk toezicht op de kwaliteit van deberoepsbeoefening. Elementen die onder dit toezicht kunnen gaan vallenzijn onder meer:

• Accreditatie van opleidingen en examens;

• Accreditatie van PE–programma’s.

H I E R B I J H O O R T O O K

D E M O G E L I J K H E I D

O M P R O F E S S I O N A L S

U I T A A N V E R W A N T E

B E R O E P E N T O E T E

L A T E N T R E D E N T O T

H E T A G

A L L E P E R S O N E N D I E V O L D O E N

A A N D E E I S E N K U N N E N

W O R D E N I N G E S C H R E V E N I N

H E T R E G I S T E R A C T U A R I S A G

39

43


Uit de interviews kwam de behoefte naar voren voor een concreteomschrijving van de actuariële rollen. In de bijlage is een overzichtopgenomen waarin belangrijke actuariële rollen gekoppeld zijn aandeeltaken. Deze bijlage is afgestemd met de commissie Onderwijs.

De commissie Kwaliteitszorg is op zoek gegaan naar een scribent die instaat is om in korte tijd het profiel compact en pakkend te schrijven.Hiervoor is de keuze gevallen op communicatieadviesbureau Catapult. De inhoud is aangeleverd door de commissie Kwaliteitszorg.

Tijdens het schrijven van het beroepsprofiel is ook inhoudelijke entekstuele afstemming geweest met alle commissies die werkzaam zijn voor het Koninklijk Actuarieel Genootschap.

42


In het beroepsprofiel dat in augustus 2006 is uitgebracht (met een updatenaar pensioenen in 2007), zijn de kerntaken en de competenties van deactuaris AG voor het eerst samengebracht in één rapportage: Beroeps- encompetentieprofiel Actuaris AG. Dat profiel heeft richting gegeven aan deactuariële professie voor de periode 2007 – 2015. Het bestuur heeft aande commissie Kwaliteitszorg gevraagd om voor de periode 2016 - 2021 tetoetsen of dit beroepsprofiel nog actueel, toekomstbestendig en bruikbaaris, en om deze waar nodig aan te passen.

Door de commissie Kwaliteitszorg zijn interviews gehouden met beroeps-genoten op het gebied van Solvency II, Riskmanagement en internationaleontwikkelingen. Stakeholders die zijn geïnterviewd zijn accountants,universiteiten, management, consultancy/adviesbureaus, AFM en DNB.

Aan hen zijn enerzijds (open) vragen gesteld over de toekomst en debijdrage van de actuaris in dit toekomstbeeld. Daarnaast zijn er gerichtevragen gesteld over de kerntaken en de competenties. De uitkomsten vandeze interviews zijn vergeleken met het beroepsprofiel van 2006. Hieruitkwam naar voren dat het profiel inhoudelijk nog steeds voldoet, maar dateen update gewenst was. De conclusies zijn zowel besproken in hetBestuur van het Koninklijk Actuarieel Genootschap als gepresenteerd in de ALV.

De belangrijkste rode draad uit de interviews was dat naast de benodigdeactuariële kennis er steeds meer gevraagd wordt van de actuaris AG waarhet vaardigheden en competenties betreft. We hebben getracht deze driegebieden meer met elkaar in balans te brengen in dit beroepsprofiel.

Het vorige beroepsprofiel bestond uit twee banden, deel A en B. Inafstemming met de commissie Onderwijs, is er voor gekozen om bijnageheel deel B te laten integreren in de eindtermen van de actuaris AG.Deze eindtermen staan voor het jaar 2016 op het programma.

U I T D E

I N T E R V I E W S

K W A M D E

B E H O E F T E N A A R

V O R E N V O O R

E E N C O N C R E T E

O M S C H R I J V I N G

V A N D E

A C T U A R I Ë L E

R O L L E N

Onderzoek naar adequate methoden en modelparameters

Verificatie van bronbestanden

Selecteren, ontwikkelen en bouwen van hulpmiddelen(software, modellen)

Waardering en kapitaalmodel opstellen (incl evtbeleggingsmodellen)

Signaleren / identificeren van risico’s

Analyse en prioritering van risico’s

Analyseren van financiële risico’s (incl evt high levelanalyse van beleggingsrisico) en benoemen vanvervolgacties

Analyseren van niet-financiële risico’s en benoemen vanvervolgacties

Valideren en monitoren of risico's worden beheerstconform risicoprofiel


Analyse van risico’s (incl. evt. high level analyse vanbeleggingsrisico's)

Beoordelen/uitvoeren van marktonderzoek, verwachteverkoopcijfers en kostentoerekening van nieuwontwikkelde producten (continue proces)

Onderzoek naar productspecificaties, modelparameters enmodellen voor nieuwe en bestaande producten

Bepalen van de verwachte winstgevendheid van eenproduct


Toetsing naar adequate methoden en modelparameters

Verificatie van bronbestanden

Selecteren, ontwikkelen en bouwen van hulpmiddelen(software, modellen)

Valideren, monitoring en review

Waarderen en

vaststellen kapitaal

Risicomanagement

Productontwikkeling

en -beheer

Accounting & control

1

2

3

4

Rekenkundig specialistvan complexe modellen Dit zijn de ingewikkeldevraag stukken. Dus niet dezaken die hij over kanlaten aan een analist. Diescheidslijn moet duidelijkworden. Verder richt dezerol zich op requirementsen rekenkundige uit-werking. Kan ook iemandzijn die asset kennisinzet.

„„

„

„

„„

„

Reviewer / model-validator / onafhankelijktoetsende actuarisSolvency II Iemand met helicopter-view, die meerdereactuariële werkvelden aanelkaar kan koppelen. Enmisschien zelfs afdelings-overstijgend kan werken.Controlerende rol. Kaniemand zijn die assetkennis inzet.

„„

„

„„

„

„

„

„

„„„

„

„

Certificeerder Iemand met helicopter-view, die meerdereactuariële werkveldenaan elkaar kan koppelen.En misschien zelfsafdelingsoverstijgend kan werken. Gericht opverslaglegging.

„

„„„

„

„

Integraal risicomanagerIs meer op hooflijnenbezig. Krijgt veelcomplexe info, maarrekent zelf minder. Als hijzelf rekent, dan neemthij de rol van reken-kundig specialist aan.Kan ook iemand zijn dieasset kennis inzet.

„

„„

„

„

„

Productontwikkelaar Is meer op 'micro' niveaubezig. Moet dus ook veelrisico's inventariseren,maar dat zijn de 'product'risico’s. Dit in contrastmet een integraal risico-manager. Kan ookiemand zijn die assetkennis inzet.

„„

„

„

„

„

„

„

Kerntaak Deeltaak

De actuaris AG | het beroepsprofiel | bijlage pagina 1

Rapporteren over risico van een onderneming,bedrijfsonderdelen en activiteiten

Verklaring afgeven over benodigde hoeveelheid kapitaal

Verklaring afgeven over verwachte kasstromen

Verslagleggen in het kader van accounting en control

Rapporteren over voorwaarden datakwaliteit

Rapporteren over productontwikkeling

Opstellen technische analyse

Verschillenanalyse

Valideren data en continu monitoren of data nog voldoet

Valideren als review

Analyse van data, zowel input als output

Analyse van risico's

Integer handelen

Vakkundigheid

Zorgvuldigheid betrachten

Vertrouwelijk handelen

Transparant en reproduceerbaar toepassen van methodenen technieken

Actueel houden van vakkennis en ontwikkelingen

Kwaliteitsbewaking

Onafhankelijke oordeelsvorming

Rapporteren

& adviseren

Analyseren

& valideren

Kwaliteitszorg

5

6

7


„„

„„„„„

„„„„

„

„„„


„

„„„„

„„„„„„

„„„„

„

„„„


„

„„„„

„„„„„„

„„„„

„

„„„


„

„

„

„„

„„„„

„

„„„


„„

„

„

„

„

„„„„

„

„„„

Kerntaak Deeltaak


Analyse probleemstelling / oriëntatie op opdracht.Hieronder valt dus niet de inventarisatie van inhoudelijkerisico's

Procesmandatering

Procesinrichting

Planning

Resultaten vertalen in begrijpelijke taal, zowel schriftelijkals mondeling

Communicatie afstemmen op doel en publiek

Veranderingen tijdig melden aan relevante geledingen enpersonen

Selecteren van media

Controleren van de boodschap

Verantwoordelijk orgaan periodiek adviseren overbevindingen

Verantwoordelijk orgaan tussendoor ongevraagd adviserenindien bevindingen daartoe noodzaak bieden

Conceptueel omgaan met data

Proces- en

projectbesturing

Communiceren

Datahandling

8

9

10


„

„

„

„

„

„

„

„

„


„

„„

„

„

„

„„

„

„

„


„

„„

„

„

„

„„

„

„

„


„

„„

„

„

„

„„

„

„

„


„

„

„

„

„

„„

„

„

„

Kerntaak Deeltaak


uitgave | Koninklijk Actuarieel Genootschap

tekst | Communicatieadviesbureau Catapult

redactie | AG-Commissie Kwaliteitszorg

vormgeving | Stahl Ontwerp

www.ag-ai.nl

Koninklijk Actuarieel Genootschap · risico-, kapitaal- en waardemanagement. Aan de hand van deze...

Documents

Transcript of Koninklijk Actuarieel Genootschap · risico-, kapitaal- en waardemanagement. Aan de hand van deze...