Klassiek Griekenland (ca. 500 – Klassiek Griekenland (ca. 500 – 336 / 323 v.Chr.)336 / 323 v.Chr.)

Week 3 Introductie Oudheid

Verschillen tussen Murray, Hölkeskamp en Osborne

Hoe ontstonden wetten en de codificatie ervan? En was het een

pan-Helleens verschijnsel?

De Perzische Oorlogen

Ionische Opstand (499 v.Chr.)

• Cyrus van Perzië verovert Lydië (547) en krijgt de macht over de Griekse steden in Klein-Azië -> aanstelling tirannen.

• Aristagoras, tiran van Miletus, begint in 499 de opstand en zoekt hulp bij Sparta en Athene

• “The Athenians were persuaded and voted to send twenty ships to assist the Ionians (…). But these were the beginning of troubles for both the Greeks and the barbarians.” (Herodotus 5.97.1-3)

Darius IDarius I

• Darius I begint een strafexpeditie naar Athene vanwege het platbranden van Sardis

• Eerste expeditie (492) mislukt

• Tweede expeditie (490): Slag bij Marathon

Tweede Perzische Oorlog (480-479)

• Xerxes bereidt een expeditie voor

• Voorbereidingen in Griekenland:

• Vloot van Themistokles• Griekse alliantie onder

leiding van Athene en Sparta

In de Laureion: Thorikos

De belangrijkste slagen

- Thermopylae & Artemisium (480)

- Salamis (480)

- Plataea (479)

Zeeslagen

Griekse overwinning

• Perzen definitief verdreven

• Boost zelfvertrouwen• Maar:

-Griekse eenheid houdt geen standEed van Plataea

Athene in de vijfde eeuw

• Delisch-Attische Zeebond• Democratie• Bloei kunst en cultuur• Conflicten met Sparta• Themistokles, Kimon en Perikles

Themistokles (490-470)

• Conflict met Sparta onvermijdelijk: vloot en lange muren.

• Theten• Oprichting Delisch-

Attische Zeebond (477)• Binnenland: democratisch

(archonten), buitenland: expansionistisch

• Geostraceerd in 470

Kimon (470-461)• Heroveringen op de Perzen in Klein- Azië:• Thucydides 1.98.1-4: “First of all the Athenians, with Kimon son of

Miltiades in command, took by siege Eion on the Strymon, which was held by the Persians, and enslaved the inhabitants. Then they enslaved the inhabitants of Skyros (…). Next there was a war between them and the Karystians (…). After this they made war on the Naxians who had revolted and brought them to terms after a siege. This was the first allied city that was enslaved against the terms of the existing agreement, and then it happened to each of the others as well.”

• Conservatief, Spartaans gezind• Ephialtes: Areopagus van macht beroofd• Geostraceerd in 461 als de eerste Peloponnesische Oorlog uitbreekt.

Delisch-Attische Zeebond

Perikles (460-429)

• Bondskas Zeebond verplaatst naar Athene (454).

• 449: vrede van Kallias. Start bouwprojecten.

• 446: vrede met Sparta, bloeiperiode van Athene.

• Tweede Peloponnesische Oorlog: 431-404

• Pest in 429

Parthenon (447-432)

Peloponnesische Oorlogen

Fases

• Archidamische Oorlog (431-421) ofwel de Eerste Peloponnesische Oorlog

• Vrede van Nikias (421-413)• Deceleïsche Oorlog (413-404) ofwel de

Tweede Peloponnesische Oorlog.

Archidamische Oorlog (431-421)

• Athene begint goed: Spartanen komen niet over de muren.

• 429: Pestepidemie• 421: Vrede van Nikias. • Redelijke voorwaarden: Atheense

hegemonie bleef intact

Deceleïsche Oorlog

• Mislukte expeditie naar Sicilië (415-413)• Sparta bezet Decelea: verhindert land- en

mijnbouw.• Perzië aan Spartaanse kant: bouw

Spartaanse vloot.• 405: Slag bij Aigospotamoi.• 404: Capitulatie Athene: vernietiging

muren, Zeebond, democratie (?)

De Vierde Eeuw

• Athene herstelt snel, opkomst Thebe.• Sparta vs. Perzië (401-387)• Slag bij Leuktra (371)• Slag bij Mantinea (362)• Troonsbestijging Philippus II van Macedonië (359)• Slag bij Chaeronea (338)• Dood Philippus II, troonsbestijging Alexander III

(336)

Sparta, Thebe en Athene

• 382: Sparta neemt Thebe in.• 379: Thebe wordt bevrijd, democratie

ingesteld.• 371: Slag bij Leuktra.• Thebe ‘bevrijder van Griekenland’:

bevrijding van de heloten.• Slag bij Mantinea (362): Thebe tegen Sparta

en Athene, einde Thebaanse hegemonie.

Philippus II (r.359-336)

• ‘Barbaars’ Macedonië• Macedonische phalanx:

-legers vastgepind-ruiters in wigformatie-gebruik lange afstandswapens

• Slag bij Chaeronea (338) tegen een Grieks coalitieleger.

• Eind autonome Griekse poleis.