Kingma State

Zijn bewoners

Zijn historie

Zijn betekenis

Franeker welvarend

In de 16e en 17e eeuw was Franeker een welvarende stadin het hart van Westergo. Illustratief voor haar welvaart is de in 1585 opgerichte universiteit,de Franeker Academy, de tweede universiteit van Nederland, na Leiden.

Franeker Academy

De Academy was gerenommeerd en trok beroemdheden als Descartes,Prins Friso van Oranje, Peter Stuyvesant en Anna Maria van Schurman, de eerste vrouwelijke student in Nederland. 

Franeker en Kinghum

Vanaf de stad Franeker volgt de Salverderweg de hoogte van een kwelderwal naar Kingma State. Op die kwelderwal lagen een viertal terpen: Edum - Sjaarda - Salverd - en Kinghum. De terp Kinghum was waarschijnlijk 2000 jaar geleden al bewoond.

Kinghum in recht en bestuur

Van 1406 tot 1438 komen we Kinghum tegen als de enige rechtvoerende state van Sweins. Kinghum kon eens in de zeven jaar een rechter benoemen.

Een van de rechters werd tot grietman (burgemeester) van de ommelanden van Franeker benoemd. Het stadhuis stond in Franeker.Zo was Sicco Sjaarda in 1413 rechter van Kinghum.

Jelle Kinghum

Uit de "Aanbreng" van 1511 blijkt dat Jelle Pieters Kinghum eigenerfde boer op Kingma is en tezamen met zijn broerJohannes Pieters voor 75% eigenaar van de state.

1611De oudste ons bekende koopakte omtrent Kingma State dateert van 1611. Hendrik Jelles heeft de state verkocht aan zijn neef Saeckle Yntes Kingma en zijn vrouw.

Kolonel Ignatius van Kingma

Van 1652 tot 1700 woont de cavalarist Ignatius van Kingma op de state, brigade-generaal in het Staatse leger met een eigen regiment van 500 ruiters en het bevel over meerdere regimenten cavalerie en infanterie.

De bezwijkende brug

Op 6 januari 1665 was de Duitse Rijksvorst Johan Maurits, geescorteerd door de belangrijkste cavalerist uit Friesland, Ignatius van Kingma, met een groep ruiters op doortochtdoor Franeker. Daarbij zakten zij door de houten Tolbrug (nu Mauritsbrug) in de Dijkstraat en door het ijs.

Van Beyma thoe Kingma

De state vererft aan de familie Van Beyma. Eduard Marius van Beyma thoe Kingma was vele decennia grietman van Franekeradeel en woonde tot zijn dood in 1825 op Kingma State.

Afb

raak

Na het overlijden van Julius Mathijs van Beyma werd de buitenplaats in 1864 publiek verkocht. Het huis werd tot de laatste funderingssteen afgebroken en de terp grondig afgegraven. Uit die tijd stammen een litho en een aquarel van de State, gemaakt door A. Martin.

Herstel

In januari 1978 schreef de bekende Friese historicus dr. J.J. Kalma in de Friesland Post: “Wat zou het kleine Zweins veel aantrekkelijker zijn als aan de Zuidwestkant nog steeds het door bomen en grachten omgeven Kingma State stond.”

Research Cees Kingma Productie en regie Sake Kingma