Kinderleerhuis deel 1 - LeVoBieb · Kinderleerhuis,deel 1 Voor kinderen van 7 en 8 jaar GCO...

Kinderleerhuis

De maaltijd vande Heer

deel 1voor kinderen van 7 en 8 jaar

Jikke Spoelstra

Kinderleerhuis deel 1

De maaltijd van de Heer

voor kinderen van 7 en 8 jaar

Jikke Spoelstra

Colofon

De maaltijd van de HeerKinderleerhuis, deel 1Voor kinderen van 7 en 8 jaar

GCO fryslân Katechetisch CentrumSixmastraat 28932 PA Leeuwardentel. (058) 284 34 40www.gco-fryslan.nl/levowww.levobieb.nl

Tekst en samenstelling:Jikke Spoelstra

Illustraties:overgenomen met toestemming uit:Leven onder de regenboog, werkboek bij het hongerdoek van Haïti© Hongerdoeken/Derde Wereld, ‘s-Hertogenbosch

Vormgeving:Visser & De Graef bv, Leeuwarden

Leeuwarden, 1996ISBN 90-74022-57-X

Inhoud

Voorwoord 5

Hoe dit materiaal te gebruiken 7

Geraadpleegde bronnen 7

Achtergrondinformatie 8

1 Thema: Onder de regenboog 15

2 Thema: Een goed leven op aarde 18

3 Thema:Wat Jezus vertelt 20

4 Thema: De maaltijd van de Heer 22

Bijlagen 25

5

Voorwoord

Deze werkmap over het avondmaal maakt deel uit van een kinderkatecheseproject voorde leeftijdsgroep van 7-12 jaar en is ontstaan vanuit een plaatselijke situatie.

In Leeuwarden-West is er voor het jeugdwerk in Samen-op-Weg verband een beleids-plan voor kinderkatechese ontwikkeld. In plaats van kinderkatechese wordt het kinder-leerhuis genoemd. Hiermee wordt uitgedrukt dat er iets nieuws aan de orde is en dater onderscheid gemaakt wordt met andere vormen van katechese binnen de kerk.

Het plan voor het kinderleerhuis ziet er als volgt uit:

THEMA LEEFTIJDSGROEP TIJD

1. avondmaal 7/8 jaar 4 keer in september2. doop 8/9 jaar 4 keer in november3. bijbel 9/10 jaar 5 keer in januari/februari4. avondmaal 10/11 jaar 2 keer rond Pasen5. kerk 11/12 jaar 4 keer in maart/april

De kinderen komen voor een kortdurend project door de week een uur bij elkaar.

Het kinderleerhuis wordt geleid door vrijwilligers uit de gemeente die ervaring hebbenin het werken met kinderen. Ieder leerhuis heeft haar eigen katecheet/katechete. Dekatecheten krijgen instructie en ondersteuning van de pastoraal werk(st)er/predikant(e)die de eindverantwoordelijkheid draagt voor het geheel.Alle kinderen worden persoonlijk per brief uitgenodigd. De ouders van een betreffen-de leerhuisgroep kunnen voorafgaand aan het project, op een avond, uitleg en informa-tie krijgen over het betreffende kinderleerhuis.

De groep van de 11-jarigen vormt echter een uitzondering in deze opzet.Het kinderleerhuis over het avondmaal bestaat niet uit vier bijeenkomsten zoals deandere leerhuizen, maar uit twee.Voor de ouders is er geen aparte informatie-avond; zijworden samen met de kinderen uitgenodigd om het leerhuis te volgen.De leiding berust in dit geval niet bij een vrijwilliger, maar bij de pastoraal werk(st)er ofpredikant(e).

Redenen voor deze afwijkende opzet:1. Een variatie leek ons zinvol om dit kinderleerhuis over het avondmaal aantrekkelijk te

maken. Het is namelijk een vervolg op en verdieping van het leerhuis dat de kinderenop 7/8 jarige leeftijd hebben gevolgd.

2. Rond het elfde levensjaar gaan kinderen anders denken en voelen. Een gevolg van dieontwikkeling is dat ze hun ouders kritisch gaan bevragen, ook betreffende geloofsza-ken. Daarom leek het ons zinvol dat de ouders samen met hun kind een leerhuis gaanvolgen. De onderlinge communicatie over het geloof zou hierdoor bevorderd kunnenworden.Zowel de ouders als de kinderen worden die er van bewust dat ieder mens ongeachtzijn/haar leeftijd een levenslangdurend leerproces doormaakt.

3. Dit kinderleerhuis kan een aanleiding zijn voor een pastorale ontmoeting tussen depastoraal werk(st)er/predikant(e) en gemeenteleden.

KINDERLEERHUIS 1

DE MAALTIJD VAN DE HEER

In het kinderleerhuis wordt gewerkt met werkbladen (bijlagen), die achterin deze uitgave zijn opgenomen. Deze bijlagen met o.a. liederen en verhalenkunnen voor de kinderen gekopieerd worden en in de loop van het kinder-

leerhuis verzameld worden in een plastic mapje (snelhechter), dat de kinde-ren mee naar huis krijgen.

Het is de bedoeling dat dit kinderleerhuis zo breed mogelijk door de gemeentewordt gedragen.Vandaar dat er regelmatig informatie in het kerkblad verschijnt.Tijdens of na afloop van een bepaald kinderleerhuisproject wordt er in de kerk-dienst aandacht aan besteed. De predikant geeft een korte uitleg bij de gemaakte

werkstukjes die voor deze gelegenheid in de kerk hangen.Tevens kan aan dit leerhuismateriaal een handreiking ontleend worden voor parti-cipatie van kinderen bij vieringen van b.v. avondmaal en doop.

In dit voorwoord wil ik mijn dank uitspreken aan Henk Kuindersma (godsdienstpe-dagoog) en Jik Leistra (documentaliste). Beiden zijn werkzaam bij het GCOKatechetisch Centrum in Leeuwarden. Hun deskundige adviezen hebben bijgedragenaan de totstandkoming van deze uitgave.

6

7

Hoe dit materiaal te gebruiken

Voorafgaande aan de uitwerking van de thema’s is achtergrondinformatie opgenomenvoor de katecheten.Het betreft informatie over het avondmaal, het hongerdoek en overde manier waarop kinderen ingeleid kunnen worden in deze materie.

Ieder thema van dit kinderleerhuisproject over de maaltijd van de Heer is volledig uit-gewerkt. De beschrijving hiervan kan gevolgd worden.

De genoemde liederen, verhalen en kleurplaten vindt u in de juiste volgorde achter indeze uitgave, alsmede een literatuuropgave.

Bij dit kinderleerhuisproject worden twee prentenboekjes gebruikt uit de serie Wat debijbel ons vertelt (Kees de Kort, uitg. NBG): In het begin en Op weg naar het paasfeest.Wijadviseren u deze boekjes van te voren aan te schaffen.

Geraadpleegde bronnen

Avondmaalsformulier, uit de katern bij het Liedboek van de kerken

Om te breken en te delen,uit: Arda de Boer-van Veen, Praten met de ander, een katechetische ontmoeting bij dewoorden van het Onze Vader. GCO Katechetisch Centrum, Leeuwarden 1994

A.P. Heiner, Catechese rond de viering van het Heilig Avondmaal, toelichting bij hetAvondmaalsformulier

Het hongerdoek van Haïti. Uitgave: Hongerdoeken/Derde wereld, ‘s-Hertogenbosch

dr.W. ter Horst, Christelijke opvoeding, een handreiking, Kok, Kampen 1989

Louis Bakker, Communicatie in de godsdienstige opvoeding,uit: Dat wat je deelt, over leren geloven met opgroeiende kinderen, werkboek.Catechetisch Centrum, Kampen 1989

KINDERLEERHUIS 1


Achtergrondinformatie

Oorsprong en betekenis van het avondmaal, de maal-tijd van de Heer

Voor zijn dood vierde Jezus samen met zijn vrienden voor het laatst dePesachmaaltijd (Pesach betekent voorbijgaan).Met het vieren van deze maaltijd stond hij in de joodse traditie. Het joodse volkvierde en viert nog ieder jaar de bevrijding uit onderdrukking in Egypte.

Het volk Israël gedenkt de uittocht die in het verleden heeft plaatsgevonden in hetheden. De gebeurtenis wordt opnieuw beleefd en er wordt inspiratie aan ontleendvoor de toekomst. Zoals God in het verleden de Bevrijder van zijn volk is geweestzo zal Hij dat ook in het heden en in de toekomst zijn.

Toen Jezus tijdens de maaltijd brood en wijn deelde met zijn vrienden heeft hij daareen nieuwe dimensie aan toegevoegd. Hij heeft brood en wijn op zichzelf betrokken.Jezus brak het brood, deelde het rond en zei: ‘Neem en eet allen hiervan, want dit ismijn lichaam dat voor jullie gegeven wordt.’Ook nam hij de beker en gaf hem aan zijn vrienden met de woorden: ‘Neem dezebeker en drink allen hieruit, want dit is de beker van het nieuwe verbond. Dit is hetbloed dat voor jullie en alle mensen vergoten wordt. Doe dit tot mijn gedachtenis.’

In de christelijke traditie worden evenals in de joodse traditie in de maaltijd verleden,heden en toekomst met elkaar verbonden.Jezus’ leven, zijn lijden, dood en opstanding zijn gebeurtenissen die zich in een ver ver-leden hebben afgespeeld en die vandaag, in het heden, opnieuw present wordengesteld. De gemeente mag vanuit die gebeurtenis uitzien naar de toekomst van GodsRijk van vrede en gerechtigheid.

De viering van de maaltijd van de Heer

De maaltijd van de Heer wordt aan de hand van een zogenoemd tafelgebed gevierd.Een veel gebruikt tafelgebed (ook wel avondmaalsformulier genoemd) is opgenomenin de katern bij het Liedboek van de kerken.Naast dit tafelgebed bestaan er andere tafelgebeden die door het gebruik van meereigentijdse taal begrijpelijker zijn voor zowel kinderen als volwassenen.Het tafelgebed is gebaseerd op bijbelteksten. Daarmee wordt de gemeente nu, bijhet vieren van het avondmaal, in de lijn van de bijbelse geloofstraditie gezet.

Binnen het geheel van de kerkdienst vindt de dienst van de maaltijd plaats na dediensten van intocht, aanroeping, de Schriften en gaven. De viering verloopt vol-gens een bepaald schema:- toebereiding van de tafel- de grote lofprijzing- de woorden van de inzetting- de gemeenschap van brood en wijn- dankzegging- wegzending en zegen

8

9

Als de tafel toebereid is wordt de gemeente uitgenodigd de maaltijd mee te vieren aande tafel van de Heer.De grote lofprijzing die volgt houdt in, dat God wordt geloofd en gedankt voor zijnschepping: voor alles wat leeft, voor mensen, dieren en planten en voor het licht in hetduister van het leven.In de woorden van de inzetting wordt Jezus ter sprake gebracht. God wordt gedanktvoor Jezus, zijn zoon en voor zijn lijden, dood en opstanding.Verder wordt verteld watbrood en wijn betekenen. Deze symbolen verwijzen naar Jezus. Door hem is er eennieuw verbond gesloten tussen God en mens.

Hierna volgt de gemeenschap van brood en wijn. Het begint met het bidden van hetOnze Vader en het zingen van het lied Christus, heilig Gods lam, die de zonden derwereld wegdraagt. In het delen van brood en wijn is de gemeente met de Heer ver-bonden. Hij is aanwezig door middel van brood en wijn. Deze gemeenschap, verbon-denheid, vriendschap wordt ervaren als een gave.In het gebed dat vervolgens wordt uitgesproken vraagt de gemeente haar Vader of Hijhaar de opgave die voortvloeit uit de gave wil leren verstaan. Die opgave houdt in datde gemeente op haar beurt in navolging van Jezus de Heer wil delen met de ander inde wereld die niet heeft.Zo kan de gemeente meewerken aan de maaltijd in de toekomst.

De kerkdienst waarin de maaltijd is gevierd wordt afgesloten met een slotlied (bv. Psalm103), waarna de wegzending en de zegen volgen.

Kinderen en de maaltijd van de Heer

In veel kerken hebben tot vandaag toe de zondige mens en de lijdende Christus cen-traal gestaan in de avondmaalsviering. Dit kan tot gevolg hebben dat er een somberesfeer hangt tijdens de viering.De laatste tijd zie je binnen veel kerken naast de aandacht van de zonde van de mensen het verzoenend lijden van Christus meer aandacht voor het beeld van de toekomst:vriendschap met God en vrede met de mensen in het Rijk van God. Met zo’n hoopvol-le boodschap kan de viering een feestelijk en gastvrij karakter krijgen.

Meestal gaat zo’n feestelijke sfeer gepaard met het geven van een volwaardige plaats aankinderen binnen de viering. Zij mogen bv. meehelpen bij het dekken van de tafel en bijhet delen van brood en wijn of druivesap.Je zou kunnen stellen dat een dergelijke situatie meer verantwoord is om kinderen meete laten vieren dan de toestand waarin de somberheid overheerst.Volgens dr. W. ter Horst is het onverantwoord jonge kinderen te confronteren metzonde en schuld.Pedagogisch gezien kan het benadrukken van zonde bij jonge kinderen een negatieve uit-werking hebben op hun ontwikkeling. Zonde betekent misbruik maken van je vrijheiden verantwoordelijkheid en Gods bedoelingen minachten.Kleine kinderen hebben nog maar weinig verantwoordelijkheid.Vanaf hun twaalfde jaarkunnen kinderen geconfronteerd worden met tekortkomingen en menselijk falen waarze zelf niet buiten staan en waarbij ze zich niet mogen neerleggen.Voor hun twaalfde levensjaar mogen kinderen daarmee niet lastig gevallen worden (dr.W. ter Horst, Christelijke geloofsopvoeding. Kok, Kampen, 1983).

KINDERLEERHUIS 1


De maaltijd van de Heer op het hongerdoek

Op het hongerdoek van Haïti worden de verschillende aspecten van de maal-tijd uitgebeeld.

We zien Gods mooie schepping (bovenaan op het doek) die vaak door men-selijk toedoen verandert in een chaos: Zonde! (onderaan)

Verder zien we afbeeldingen waarop Jezus de mensen erop wijst dat ze hetgoede moeten kiezen (middengedeelte). Hij heeft dat zelf ook gedaan. In woorden daad heeft hij zijn leven gedeeld met de minstbedeelden in de samenleving. Diekeus van Jezus is echter uitgelopen op zijn kruisdood (centraal op het doek).

Waarvoor moeten de mensen dan kiezen?Jezus wijst naar de afbeelding waarop de maaltijd wordt gevierd. Het is de maaltijdvan de Heer in de toekomst, in het Rijk van vrede en gerechtigheid. Daar mag ieder-een meedelen in het goede van de aarde.

Op de afbeelding in het midden bovenaan op het hongerdoek wordt het scheppings-verhaal uitgebeeld. Maar er is meer. In dat scheppingsverhaal is tegelijkertijd hetopstandingsverhaal opgenomen. Uit de kruisboom van de dood ontstaat een nieuweboom, een levensboom.

Welke weg moeten de mensen volgen om in de richting van de toekomst van God tegaan?De schilder wijst in het afgebeelde tafereel linksboven op de Tien Geboden en deRechten van de mens. Het zijn richtingwijzers voor de juiste weg op aarde onder deregenboog.

Kinderen en de verbeelding op het hongerdoek

Als je kinderen wilt inleiden in de betekenis van de maaltijd van de Heer is het vanbelang rekening te houden met hun leef- en belevingswereld.Jonge kinderen tot een jaar of 10/12 leven sterk in verhalen en beelden. Ze hebbenveel gevoel voor rituelen en tradities. Hun denkwereld is heel concreet. Ze kunnennog niet los van de dingen, abstract, denken.Met betrekking tot het avondmaal betekent dit dat we gebruik moeten maken vanverhalen, beelden en rituelen die kinderen aanspreken.In dit katecheseproject over het avondmaal is gebruik gemaakt van een hongerdoek,het hongerdoek van Haïti. Op dit doek zijn aspecten van de maaltijd van de Heerzichtbaar gemaakt. Uitgebeeld zijn bijvoorbeeld de schepping, de chaos, dood enopstanding van Jezus, samen delen en de maaltijd in het Koninkrijk van God.

Door middel van verhalen en liederen worden de beelden op het doek aangevulden krijgen ze verdieping.Omdat het verwerkingsproces bij kinderen plaatsvindt via o.a. het spel, wordtook daarvoor ruimte gemaakt in dit project. Een geschikte spelvorm in dit ver-band is het uitbeelden van het avondmaalsritueel. Door zich in te leven in eensituatie maken kinderen zich de stof eigen.

We hopen dat dit spel over de viering van de maaltijd van de Heer de kin-

10

11

deren op hun niveau en in die mate zal aanspreken, dat ze van harte mee kunnen spe-len met de gemeente.

Beschrijving van het hongerdoek van Haïti

Een eerste indruk van het doek.Je weet niet wat je ziet als je het hongerdoek voor het eerst ziet: allerlei vruchten aaneen boom, die alle delen van het doek bereikt met zijn takken, bladeren en wortels enoveral mensen, die door elkaar krioelen.Verder zie je dieren en veel kleuren. Over dat alles heen staat de regenboog, die hetgeheel als het ware omarmt.

Hoe bekijk je het doek?Laten we dat doen van onder naar boven.De onderste horizontale laag is donker gekleurd. Je ziet donker dreigend water. De tafe-relen roepen iets onheilspellends op: angstige gezichten van mensen in nood in de bootdie dreigt te vergaan.

Het tafereel in het midden laat een oorlogssituatie zien: een tank, een vliegtuig, stokkenwaarmee soldaten erop losslaan.Het plaatje rechts toont huilende mensen, die dreigen te verdrinken, handen die wor-den uitgestoken om te redden en mensen die omhoog klimmen, daarbij anderen ver-trappend.We kunnen concluderen dat de taferelen situaties van duisternis en ongeloof uitbeel-den. Het zijn situaties die zich dagelijks voordoen in Haïti. De bijbel vertelt ook over ditsoort situaties. Een paar verhalen worden hier uitgebeeld: de storm op het meer, Jezuswordt geslagen en de torenbouw van Babel.

Het middengedeelte van het doek is groen van kleur. Het is de laag waar tot uitdruk-king wordt gebracht dat de mens keuzen moet maken in het leven.Van links naar rechts zien we mensen die op de aarde inhakken en hem kapot maken.Rechts van de wereldbol staat een huis, een boom en een auto. Bedoeld wordt te zeg-gen dat een luxe leven ten koste kan gaan van de aarde in verband met de grondstoffendie nodig zijn.Hier tussenin staat Jezus.Toen hij zich in de woestijn tussen de wilde dieren had terug-getrokken werd hij door de duivel, de tegenstander, benaderd. Deze probeerde Jezusover te halen partij voor hem te kiezen, waardoor hij macht zou krijgen. Jezus kiest ech-ter niet voor de machten van de duivel.Hij kiest er niet voor over mensen te heersen. In tegenstelling tot heersen stelt hij zichdienstbaar op ten opzichte van mensen.

De mogelijkheid bestaat, dat het niet Jezus is die hier staat afgebeeld, maar Noach. Hijheeft samen met de dieren een schuilplaats gevonden in de ark tijdens de zondvloed.

Centraal en in het midden van deze laag zien we Jezus, hangend aan de kruisboom. Hijheeft voor het goede gekozen, maar dat heeft hem zijn leven gekost.Dat de dood niet het laatste woord heeft zien we aan de boom die voortkomt uit dekruisboom. Een nieuw begin is mogelijk voor de mensen. Het gevarieerde aanbod vanrijpe vruchten getuigt daarvan. Iets nieuws zien we ook aan de wortels van de boom

KINDERLEERHUIS 1


ontstaan. Het zaad dat in de aarde is gevallen, gaat ontkiemen.

Verder is de slang afgebeeld rond de stam van de boom.We kennen hem uitverschillende bijbelverhalen. Hij staat symbool voor verleider, voor dwaasheid

dus.Aan de andere kant is de slang ook symbool van wijsheid.

Het tafereel rechts vertelt het verhaal van de kooplui op het tempelplein, dievoor grof geld offerdieren verkopen. Jezus komt in opstand tegen deze uitbuiting.De tafeltjes worden omgekeerd; het geld rolt weg en de offerdieren slaan op devlucht.

Als we goed kijken zien we kerkramen. Je zou je kunnen afvragen of de kerk zichdoor Jezus’ woorden aangesproken zou moeten voelen.

Door Jezus’ vinger die naar boven wijst zijn we terechtgekomen in het bovenge-deelte van het doek. In tegenstelling tot de eerder besproken gedeelten volgen wedit deel van rechts naar links.De kleur is geel. Geel is de kleur van licht, dat hoop en belofte uitbeeldt.Jezus wijst naar boven. Daar zien we een tafel waaraan mensen met een verschillen-de huidkleur zitten.Volle manden met allerlei vruchten worden door kinderen aange-dragen. De man met de rode mantel is Jezus. Hij zit ook aan tafel en verdeelt de vruch-ten.‘t Is een tafereel dat vrede en recht uitstraalt. Het doet denken aan de verhalen vanJesaja, Johannes (Openbaring) en Jezus over het Koninkrijk van God in de toekomst.Verder zien we mensen die het land bewerken en iemand die op de fluit speelt.Het kan niet missen dat de man en de vrouw links van de boom Adam en Eva zijn.Verder zien we de dieren die door God zijn geschapen.Adam heeft ze namen gegeven.Er valt echter evenveel voor te zeggen de dieren in verband te brengen met het visioenwaarin de wilde en de tamme dieren samen kunnen leven.‘t Is één groot Paradijstafereel.

Zou zo’n paradijssituatie in onze wereld gerealiseerd kunnen worden?Stel je voor dat iedereen zich zou houden aan de Tien Geboden (linksboven).Als datzou gebeuren worden tegelijkertijd de Rechten van de mens geëerbiedigd. Dan zoude droom werkelijkheid worden onder de regenboog.

Wat is dat, een hongerdoek?

Hongerdoek, vastendoek, meditatiedoek: drie woorden voor een en hetzelfdebeschilderde doek met taferelen uit een ontwikkelingsland. Het meest gebruiktewoord is hongerdoek.Als je dat woord in verband brengt met het vasten wordt duidelijk wat er meewordt bedoeld.Hoewel er in de vastentijd geen honger wordt geleden, gaan mensen toch bewus-ter om met voeding.Vooral luxe voedingsmiddelen die eigenlijk overbodig zijn,worden minder gebruikt. Vaak gaat men, tijdens de vasten, ook bewuster ommet de tijd. Men staat stil bij bijvoorbeeld de vraag: ‘Zou ik de tijd die ik door-breng bij de tv misschien zinvoller kunnen besteden?’

In de katholieke kerk wordt het hongerdoek in de huidige vorm sinds een

12

13

jaar of twintig gebruikt als meditatiedoek in de tijd voor Pasen. Deze tijd van het ker-kelijk jaar staat bekend als lijdenstijd of veertigdagentijd.De laatste jaren hebben veel protestantse kerken deze katholieke traditie overgeno-men.

Het is sinds de Middeleeuwen in de katholieke kerk traditie dat de gelovigen zich bezin-nen op hun leven. Om te voorkomen dat ze daarbij afgeleid zouden worden door hetrijk versierde altaar, werd dat bedekt met een wit kleed.Na verloop van tijd dacht men de ongeletterden hulp te moeten bieden bij het vasten.Door middel van afbeeldingen zouden ze zich beter kunnen oriënteren. De witte doe-ken werden toen beschilderd met taferelen over het lijden van Jezus Christus.

Vanaf de 18e eeuw ging dit gebruik echter verloren en bleef het altaar onbedekt tijdensde vasten.Het waren de mensen van de Duitse vastenactie Misereor die in 1976 de oude kerke-lijke traditie weer hebben opgepakt.Zij zagen in het beschilderde doek een uitstekend middel om de gelovigen juist in debezinningstijd te confronteren met lijden en onrecht in de wereld.

Voor dit doel werd en wordt een schilder uit een ontwikkelingsland gevraagd de vaakhopeloze situatie in zijn land uit te beelden. Maar dat niet alleen.Een grote plaats wordt ingeruimd voor de uitbeelding van het geloof van de lijdendemens. De vraag is, hoe men zich staande weet te houden in de uitzichtloze omstandig-heden.Waaraan ontleent men moed om door te gaan?

De hongerdoeken laten meestal een diepe indruk na op mensen in de rijke, vrije wereldvan West-Europa.De doeken zetten aan tot nadenken, mediteren, vasten.

Wat heeft de schilder willen uitbeelden?

De 58-jarige schilder Jacques Chéry, die vader is van negen kinderen, moet wel een opti-mistische en diepgelovige man zijn.Als je de chaotische taferelen onderaan op het doekop je laat inwerken en als het dan tot je doordringt dat zo’n leefwereld realiteit is voorde bevolking van Haïti, dan kun je je nauwelijks voorstellen dat de schilder daarin zelfsnog iets positiefs ziet.

Hij laat ons mensen zien die in primitieve boten moeten vluchten, omdat ze geen levenhebben in hun eigen land. Zoals Jezus zijn vrienden in de storm te hulp kwam, zo zal hijook de bootvluchtelingen nabij zijn, gelooft de schilder (links onderaan). Steeds kom jehem weer tegen, Jezus, de man in de rode mantel.

Er heerst een burgeroorlog in Haïti. En wordt gevochten en gedood. Jezus wordtopnieuw gedood.Gelukkig zijn er mensen die de wonden verzorgen (midden onderaan).

Het lijkt erop dat in Haïti de toren van Babel opnieuw wordt gebouwd. De politieke lei-ders van het land zijn op niets anders uit dan op macht en rijkdom.Om dat te bereiken wordt de bevolking vertrapt, uitgebuit, de mond gesnoerd etc. Het

KINDERLEERHUIS 1


eens zo mooie land wordt totaal verwaarloosd. De schilder laat ons ziendat er zelfs in deze troosteloze omstandigheden iets positiefs te ontdekkenvalt. Hij heeft oog voor de handen die uitgestoken worden om te redden

(rechts onderaan).

In het middengedeelte van het doek laat de schilder Jezus aan het woord.Vanhem moeten de mensen leren het goede te doen. Jezus heeft met zijn dood enopstanding het kwaad overwonnen.

Verder houdt de schilder ons zijn toekomstdroom voor, die hij aan de bijbel heeftontleend (Jesaja, Openbaring van Johannes en de Evangeliën). Hij ziet een tafelwaaraan allerlei mensen, met de Heer in hun midden, de maaltijd vieren. Ze doendat op een vreedzame wijze en eerlijk delend (bovenaan).Zou die droom ooit gerealiseerd worden? Misschien wanneer de rechten van demens gepraktizeerd worden (links boven).Voor Haïti lijkt het vooralsnog een utopie.Er is echter een sprankje hoop nu priester-president Aristide sinds kort in zijn landteruggekeerd is. Hij is een paar jaar geleden op democratische wijze gekozen, maarwerd door de militaire dictators het land uitgezet. In de Verenigde Staten vond hij tij-delijk toevlucht en steun.Aristide probeert zijn land weer op te bouwen.

‘t Is een veelkleurig doek geworden dit hongerdoek van Haïti.Veelkleurigheid komenwe tegen bijvoorbeeld in de kleding en de vruchten, maar ook in de huidkleur van demensen. Dat kan ook niet anders als je de werkelijkheid van het land wilt uitbeelden.De veelkleurige bevolking bestaat namelijk uit negers (Creolen), blanken (Fransen,Spanjaarden en Portugezen) en mulatten. Deze laatste groep mensen zijn nakomelin-gen van negers en blanken.Jezus wordt uitgebeeld als een van de bewoners. Hij is een Creool.

De conclusie moet zijn, dat de schilder de alledaagse werkelijkheid van Haïti in ver-band heeft gebracht met de wereld van de bijbel.In zijn ellendige situatie ontleent hij troost, hoop en moed uit zijn geloof in God.

14

Thema: Onder de regenboog

Doel

De kinderen gaan ziendat er op de wereld naast situaties waarin duisternis en dood heersen, ook

situaties van licht en leven zijn;- dat de mensen mogen geloven en ervaren dat God er in beide situaties bij

wil zijn.

Inleiding

Brood en wijn bij de maaltijd zijn symbolen die de gemeenschap, de verbon-denheid met Jezus Christus uitbeelden. Het zijn symbolen die ons eraan herin-neren dat Jezus zijn leven heeft gegeven om de zonden van de mensen te ver-zoenen (zie: het tafelgebed in het katern van het Liedboek van de kerken).Met behulp van het hongerdoek proberen we de inhoud van deze moeilijk tebegrijpen woorden te ontdekken.In de achtergrondinformatie wordt uitgelegd wat we onder zonde verstaan.Zonde is misbruik maken van je vrijheid en verantwoordelijkheid en Gods bedoe-lingen minachten.Wat zonde is en wat de gevolgen ervan zijn, laat het doek ons zien. Onderaan wor-den duisternis, bedreiging, dood en onrecht uitgebeeld.Centraal staat de lijdende Jezus aan de kruisboom. In dit symbool wordt de doodoverwonnen door het leven.We zouden die boom de levensboom of de opstan-dingsboom kunnen noemen. Er wordt mee uitgedrukt dat er een nieuwe kans isvan opstaan en verder gaan.Beide situaties, dood en nieuw leven, spelen zich af op de aarde. En bij dit alles wilGod verbonden zijn met mensen. De regenboog, die als het ware de hele aardeomarmt, is daarvan de symbolische uitdrukking.Bij het bekijken van het hongerdoek kunnen kinderen door middel van associatiehun eigen leef- en belevingswereld ter sprake brengen.Tevens geven ze zelf aanhoe diep ze willen ingaan op de materie van bijvoorbeeld pijn, lijden en verdriet.Voor de katecheet betekent deze werkwijze dat hij/zij die uitwisseling van erva-ringen en ideeën van de kinderen probeert bij te sturen om te voorkomen datde kinderen elkaar bang praten.

Introductie

KennismakingIn de uitnodiging aan de kinderen is gevraagd of ze een zelfgemaakte teke-ning mee willen nemen naar het kinderleerhuis.Noem je naam en adres en vertel waarom je die speciale tekening hebtmeegenomen.Vertelt die tekening iets over jezelf?

KINDERLEERHUIS 1

1

15

Leskern

In dit kinderleerhuis gaan we iets doen met een beschilderd doek. Zo’n doek hangt weleens in de kerk. De schilder die het heeft gemaakt wil ons iets vertellen over zijn landen over zichzelf.

Bekijken van het hongerdoekWe gaan het doek bekijken met behulp van kijkopdrachten.Wat valt je het meest op?Wie het weet, mag één ding noemen.

Er staan veel dingen op het doek:Mensen. Bekijk de mensen.Wat valt je op?Dieren. Bekijk de dieren.Wat valt je op?Ze staan rustig twee aan twee naast elkaar.Een grote boom.Volg de boom van de wortels tot de kruin.Conclusie: de boom raakt alle delen van het doek.Vruchten.We zien veel verschillende vruchten die we niet kennen. Het zaad van devruchten ontkiemt bij de wortels van de boom.Een man, die een rode mantel aan heeft zie je op verschillende plaatsen.Waar? Wat doet hij? Aan wie doet hij denken?Kleuren.Welke kleuren zie je.Van onder naar boven: blauw, groen, geel. ‘t Gaat van don-ker naar licht.Vergeet niet de kleuren van de regenboog te noemen.Kijk nu naar het onderste donkere deel van het doek. Gebeuren daar leuke dingen?Vervolgens kijken we naar het bovenste lichte deel. Gebeuren daar leuke dingen?Conclusie: Er gebeuren goede dingen, maar ook slechte dingen onder de regenboog.

Gesprekje over de regenboogHeb je weleens een regenboog gezien? Wanneer? Welke kleuren heeft een regenboog?Het lijkt wel of de regenboog de hele wereld omarmt.De regenboog doet denken aan God.

ZingenHij houdt de hele wereld in zijn hand (He’s got the whole world in his hand, zie bijlage 1).

GedichtGedichtje voorlezen of met elkaar opzeggen (zie bijlage 2).Zowel bij het lied als bij het gedichtje kunnen de kinderen de regenboog uitbeeldendoor de handen boven het hoofd vast te houden.

Verwerking

Groepswerkstuk op papierWe maken een grote regenboog met daaronder handen waarin ideeën voor een goedleven staan geschreven. De katecheet/katechete zorgt voor een groot vel papier waar-op de afbeelding van een regenboog staat. De kleuren van de regenboog zijn van buitennaar binnen: rood, oranje, geel, groen, blauw, indigo en paars.De kinderen trekken hun eigen hand om op papier en knippen hem uit.De vraag aan de kinderen is: ‘Wat kunnen onze handen doen om mensen, dieren en


16

planten te helpen, zodat ze een goed leven hebben?’De antwoorden, ideeën worden in de handen geschreven.Vervolgens worden de handen onder de regenboog op het grote velgeplakt.Na afloop van het kinderleerhuis kunnen de handen los geknipt wordenen aan de verzameling in de map toegevoegd worden.

Suggestie 1Deze verwerkingsopdracht kan thuis gemaakt of afgemaakt worden. Allegezinsleden zouden ingeschakeld kunnen worden bij het bedenken vanideeën. De volgende keer nemen de kinderen de werkstukjes mee naar hetkinderleerhuis. De resultaten worden dan bekeken en opgeplakt.

Suggestie 2De kinderen krijgen een mapje (snelbinder) waarin ze het werkmateriaal, deverhalen, de liederen etc. kunnen verzamelen.Deze keer krijgen ze de afbeelding van het hongerdoek op A4 formaat mee, hetlied en/of het gedichtje.

KINDERLEERHUIS 1

17

Thema: Een goed leven op aarde

Doel

Het scheppingsverhaal en het bijbelboek Genesis (Genesis 1-2:4) vertelt ons hoe Godzich de aarde heeft voorgesteld: een leven in harmonie van mensen met elkaar en metalles wat leeft. De mensen mogen eraan meewerken deze voorstelling te realiseren.Het doel is dat dit idee de kinderen zal aanspreken.

Inleiding

Wat opvalt is dat het scheppingsverhaal uit Genesis en het visioen van de nieuwe hemelen aarde uit de openbaring van Johannes op het hongerdoek naast elkaar zijn gezet.In de bijbel liggen deze verhalen ver uit elkaar.De bijbel begint met een paradijsverhaal en eindigt ermee. Daartussen gaat het over vanalles wat er in het leven kan gebeuren. Er kan liefde zijn en haat, oorlog en vrede, ver-driet en vreugde, dood en nieuw leven, etc.Misschien wil de schilder met het naast elkaar plaatsen van de beide genoemde verha-len benadrukken hoe belangrijk het voor hem is dat er vrede en recht zal ontstaan inde onrechtvaardige situatie in Haïti.Hij zet de verhalen niet alleen naast elkaar, maar hij brengt ze tevens in verband metopstaan en nieuw leven. De nieuwe boom met vruchten, groeiend uit de doodsboom,verwijst daar naar.Het zijn volgens de schilder, die spreekt vanuit een bijbelse visie, geen verhalen om naarte kijken en je op te verheugen vanuit een passieve houding. Het zijn verhalen, visioe-nen, die ertoe aanzetten actief te zijn door je handen uit de mouwen te steken.We ziendat de grond wordt bewerkt door de bewoners van het land. Ook wordt er geoogst ende opbrengst wordt verdeeld.Bij het vieren van de maaltijd wordt de gemeente herinnerd aan een toekomst vanvrede en recht voor iedereen op aarde.Het scheppingsverhaal leent zich er goed voor om over het thema met de kinderen tecommuniceren.

Introductie

Het uitwisselen van de wensen die bedacht zijn en die in de handen geschreven zijn, kun-nen dienen om het thema voor dit kinderleerhuis in te leiden (zie pag. 16/17)Het zijn allemaal wensen voor een aarde, waarop iedereen gelukkig en blij kan zijn.

Ook God heeft wensen voor een goed leven op aarde.Het gaat deze keer over het scheppingsverhaal uit de bijbel. In de bovenlaag midden ophet doek wordt daar iets over uitgebeeld. Herkennen de kinderen nog meer bijbelver-halen op het doek?


2

18

Leskern

Het verhaal over de schepping wordt voorgelezen uit In het begin uit deserie Wat de bijbel ons vertelt, met tekeningen van Kees de Kort.De kinderen staan of zitten in een kring en kijken mee naar de platen inhet boek. Als er in het verhaal een bepaalde dag is afgesloten, zingen dekinderen een refrein (zie bijlage 3). Het verhaal wordt dus zeven keeronderbroken door het liedrefrein.

Verwerking

Schilderen of tekenen over de scheppingMet verf of wasco worden de zeven scheppingsdagen individueel of in eengroepje op grote vellen papier uitgebeeld.Als de werkstukken af zijn worden ze op de juiste volgorde aan de muur gehan-gen.Het verhaal kan dan nog een keer worden gelezen.

SuggestieDe werkstukjes worden in de kerk gehangen, zodat de kerkgangers ze kunnenbekijken. Misschien kan de wijkpredikant er tijdens de kerkdienst even aandachtaan besteden. Op die manier wordt de gemeente bijgepraat.

OpdrachtAan de kinderen wordt gevraagd de volgende keer fruit mee te nemen. Het is debedoeling het fruit samen te delen.

KINDERLEERHUIS 1

19

Thema:Wat Jezus vertelt

Doel

De kinderen gaan inzien dat bij een goed leven voor iedereen geen plaats is vooronrecht. Eerlijk zullen we alles delen, moet het motto zijn.

Inleiding

Tijdens zijn leven op aarde heeft Jezus de mensen geholpen. Hij heeft alles met hengedeeld, zelfs zijn leven. Hij heeft hen de goede weg gewezen.Tot het einde toe heeft hijGods wil gedaan.Op het doek hangt Jezus aan een boom, de kruisboom. Uit die boom groeit een nieu-we boom, de levensboom. Op deze wijze heeft de schilder de opstanding van Jezus wil-len uitbeelden.Van de vele verschillende vruchten die aan de levensboom groeien, mag iedereen eten.De vruchten worden uitgedeeld door de kinderen aan een veelkleurig gezelschap dataan een tafel zit met Jezus in hun midden.

Twee voorstellingen op het doek worden achtereenvolgens uitgewerkt.Op de voorstelling midden-rechts roept Jezus de mensen op het tempelplein tot deorde (Johannes 2:13-16).Hij wijst hen op de situatie die uitgebeeld is boven-rechts op het doek. De mensenhoren met elkaar te delen, wil hij zeggen (Jesaja 25:6 en Openbaring 19:6-9).

Introductie

Het fruit dat de kinderen hebben meegenomen wordt verzameld in een mand of eenschaal. Op het hongerdoek gaat het ook over manden met fruit dat uitgedeeld wordt.Waar zie je dat op het doek?Zien de kinderen de man met de rode mantel aan de tafel zitten? Over hem gaat hetdeze keer.Gevraagd wordt of de kleur rood bij Jezus past. De kinderen herinneren zich nog deeerste keer van het kinderleerhuis.Toen hebben ze de man met de rode mantel opge-zocht en ze hebben in hem Jezus herkend.

We gaan nu naar de voorstelling midden-rechts op het doek.Wat zien we daar? Let eensop de gezichten van de mensen.Wat doet Jezus? Kijk eens naar de dieren.Wat gebeurter met de tafels? Wat is het voor een gebouw op de achtergrond? Aan de vorm van deramen te zien is het een kerk. Je zou kunnen zeggen dat het een soort kerk is. Het is detempel.

Leskern

Het verhaal Jezus is boos (zie bijlage 4) wordt verteld, terwijl de kinderen meekijken ophet doek.


3

20

Verwerking

Op de kleurplaat die past bij het verhaal (zie bijlage 5) wordt i.v.m. detijd alleen de Jezusfiguur gekleurd. De kleurplaat kan thuis verder inge-kleurd worden.

Vervolg leskern

Jezus’ naar boven wijzende vinger brengt ons naar de volgende voorstelling,boven-rechts op het doek. Laat de kinderen hierop reageren.Wat is er aan dehand? Mochten de reacties in de richting van een verjaarspartijtje gaan, dan zougevraagd kunnen worden wie ze uitnodigen voor hun eigen feestje.Waarom hetene kind wel en het andere niet?Op de voorstelling op het doek ziet het er gezellig uit. Er wordt gegeten engedeeld.

VerhaalHet verhaal De droom van een schilder wordt verteld (zie bijlage 6). De kinderenkijken mee op het doek.

Verwerking

Het meegebrachte fruit wordt gedeeld. De kinderen maken een kring om de tafelwaarop het fruit ligt.Voor ze gaan delen geven ze elkaar een hand en zingen het lied:Kijk eens om je heen(zie bijlage 7).Na het delen en eten van het fruit krijgen de kinderen de kleurplaat over het ver-haal (zie bijlage 8).Misschien is er nog tijd voor inkleuren. Is dat niet het geval, dan kan dat thuis wor-den gedaan.De verhalen, de kleurplaten en het lied worden in de map verzameld.

KINDERLEERHUIS 1

21

Thema: De maaltijd van de Heer

Doel

De kinderen ontdekken dat brood en wijn symbolen zijn die verwijzen naar Jezus.Zoals je brood nodig hebt om te kunnen leven, zo heb je Jezus nodig.Bij wijn denk je eraan dat Jezus een vriend wil zijn voor de mensen.

Inleiding

In de achtergrondinformatie (Kinderen en de verbeelding op het hongerdoek) is opge-merkt dat kinderen veel gevoel hebben voor rituelen.Een ritueel is als het ware een spel.Wie kinderen observeert ontdekt dat ze al spelendexperimenteren. Daardoor leert kinderen snel met de dingen om te gaan en de dingendie ze tegenkomen in het dagelijks leven te verwerken en eigen te maken.Om de kinderen iets te leren over het avondmaalsritueel is het zinvol om met hen datritueel uit te spelen. Zo breng je de betekenis van het ritueel dichterbij. Je maakt hettastbaar. Door zich in de situatie te verplaatsen kunnen ze er iets aan beleven.Hopelijk laat het spel een positieve herinnering achter bij de kinderen waaraan ze latermet plezier terugdenken.

Voorafgaand aan het uitbeelden van de maaltijd worden brood en wijn ter sprakegebracht.Welke betekenis hebben brood en wijn voor ons in het dagelijks leven?Wat de inhoud van brood en wijn tijdens de maaltijd is, vertelt het verhaal over het laat-ste avondmaal uit het boekje Op weg naar het paasfeest, uit de serie Wat de bijbel onsvertelt, p. 17-27.

Introductie

Je inleven in een situatie: Stel je voor je bent jarig.Tussen de middag kom je thuis om teeten en dan vraagt je moeder of je bij de bakker brood wilt kopen. Je krijgt geld mee enje mag broodjes uitzoeken die je lekker vindt.Je hebt ‘s morgens op school getrakteerd en nu mag je thuis ook nog trakteren. Het kanniet op!Wat voor soort brood of broodjes kies je? De kinderen mogen de antwoorden op een bord of flap-over schrijven. Zo ontstaat ereen lange boodschappenlijst voor de bakker.

SuggestiePlak op de flap-over een reclametekeningetje van de echte bakker. Zo wordt de situatieconcreter voorgesteld.

Vervolg introductie

‘s Avonds gaat het feest door. Er komt visite. Er wordt taart gegeten en er zijn lekkere


4

22

hapjes. Wat wordt er gedronken? Wordt er ook wijn gedronken ofdruivesap?Kunnen de kinderen zich voorstellen dat wijn en druivesap horen bij eenfeest en dat ze de feestvreugde verhogen?Weten ze dat wijn en druivesap van druiven worden gemaakt? Op een pakdruivesap is het te zien. Maar ... het is niet iedere dag feest.Op gewone dagen eten we ook lekker, maar minder luxe. Gevraagd wordtof de kinderen mensen kennen die tevreden zijn met brood zonder beleg,gewoon droog brood.

VerhaalDe katecheet/katechete vertelt het volgende verhaal alsof hij/zij het zelf heeftmeegemaakt.Het gaat over een vrouw die geen huis heeft en rondzwerft door de stad. Dekinderen kennen zo’n situatie waarschijnlijk uit eigen ervaring.

Ik heb een vrouw gezien in de stad. Ze droeg hele oude, kapotte kleren. Eerst zatze op een bankje wat voor zich uit te staren.Toen liep ze naar een vuilniscontai-ner die op de stoep stond. Ze rommelde er wat in en graaide wat tussen de vuiletroep. Het leek erop dat ze wat zocht.Toen haalde ze er wat uit en nog wat ...Terug op het bankje hoorde ik haar mompelen:‘Lekker, lekker’. Ze at een stuk oudbrood.

Het is mogelijk dat dit verhaal reacties oproept bij de kinderen. Neem daar evende tijd voor.

Leskern

Uitspelen van het avondmaalsritueelAls het mogelijk is, wordt het ritueel uitgespeeld in de kerkzaal.De kinderen krijgen de gelegenheid even de lege kerkzaal te verkennen door errustig rond te lopen. Dan zoeken ze een plaatsje voorin.Praat met de kinderen over de manier waarop er avondmaal wordt gevierd bijhun in de kerk.Vinden ze het fijn om het mee te vieren?Mag je eten van het brood en drinken van de wijn tot je genoeg hebt?Hebben ze gehoord dat de predikant de mensen uitnodigt aan tafel te komen?We zingen het lied Wij worden genodigd aan tafel te gaan (zie bijlage 9).Na het zingen komen de kinderen naar de tafel waarop brood en druivesapstaan en maken een kring.Nu gaan we zien dat brood meer is dan brood en dat wijn (druivesap) meer isdan wijn (druivesap). Dat vertelt ook het verhaal dat voorgelezen wordt uit Opweg naar het paasfeest (serie Wat de bijbel ons vertelt), vanaf p. 17.Tegelijkertijdkijken de kinderen mee naar de platen bij het verhaal.Na het verhaal worden brood en druivesap uitgedeeld.Kent een van de kinderen een gebed over brood?Als ze het Onze Vader kennen mag het opgezegd worden. Daarbij staan dekinderen hand in hand.

KINDERLEERHUIS 1

23

Suggestie 1In plaats van het gebed kan het lied Alle mensen samen worden gezongen (zie bijlage 10).

Suggestie 2Het brood kan geserveerd worden in een mand of schaal die bij het delen doorgegevenwordt. Iedereen neemt een stukje brood.Het druivesap zit in een kan van aardewerk of glas. Het wordt in een glas of een bekergeschonken. Het glas of de beker wordt doorgegeven en iedereen neemt er een slokjeuit.

Suggestie 3Als afsluiting van het project over de maaltijd van de Heer krijgen de kinderen de tekstvan Brood en wijn uit het boekje Allemaal feestdagen van Bart Robbers (zie bijlage 11).Thuis kunnen ze dan over het avondmaal lezen in een taal die verstaanbaar is en daar-door verhelderend kan werken (ook voor de ouders).


24

Bijlage 1

Hij houdt de hele wereld in Zijn hand ...(He’s got the whole world in His hands ...)

2. He’s got the wind and the rain in His hands,He’s got the sun and the moon in His hands,He’s got the wind and the rain in His hands,He’s got the sun and the moon in His hands.

(vertaling: Hij houdt de wind en de regen in Zijn hand,Hij houdt de zon en de maan in Zijn hand ...)

3. He’s got the tiny little baby in His hands,He’s got the tiny little baby in His hands,He’s got the tiny little baby in His hands,He’s got all little children in His hands.

(vertaling: Hij houdt de kleine baby in Zijn hand,... Hij houdt alle kleine kinderen in Zijn hand.)

4. eventueel herhaling 1e couplet

uit:Vieren en Fluiten© LCGJ, Driebergen

KINDERLEERHUIS 1

25

Bijlage 2

Kijk eens naar de regenboog

Kijk eens naar de regenboogwat een mooie kleurenrood, oranje, geel en groenblauw, indigo, paarsbij elkaar zijn het er zeven.

Kijk eens naar de regenboogen let eens op de vormhet lijkt wel of de hele werelddoor de boog wordt omarmd.

Kijk eens naar de regenboogdie zeven mooie kleurenen ook die ronde vormze doen ons denken aan God, de HeerHij wil voor alle mensen:voor jong en oud,voor zwart en bruin en witde allerbeste vriend zijn.


26

Bijlage 4

Jezus is boos

Jezus gaat naar de tempel om te bidden. Maar wat is dat voor lawaai? Jezus hoort van-uit de verte geschreeuw en gekrijs. Hoe dichter Jezus bij de tempel komt, hoe beter Hijhet hoort en ziet.Het plein voor de tempel lijkt wel op een markt.Wat gebeurt hier?Er worden dieren verkocht die de mensen nodig hebben voor een offer. Dat dier, eenbokje of een duif geven ze in de tempel aan God om Hem te bedanken voor alles watze van Hem hebben gekregen. Dat is goed. Maar wat niet goed is, is dat de dieren veelte duur worden verkocht.De arme mensen kunnen zo geen offerdier kopen en dat is niet eerlijk.Er wordt geld gewisseld. Dat mag. Maar er wordt teveel geld voor gevraagd en dat isook niet eerlijk.

De mensen worden afgezet en de kooplui worden rijk. De kooplui schreeuwen om hethardst. ‘Hier, kom hier, een mooie duif voor weinig geld!’ Een ander schreeuwt daarbovenuit: ‘Geld wisselen! Hier is het goedkoop.’ Daarom is het zo’n lawaai. Net als opde markt.Kun je bij zo’n lawaai nog wel bidden?.Jezus wordt heel boos. Hij loopt naar het plein en Hij gooit de tafeltjes van de geldwis-selaars omver.Hij maakt de kooien en hokken waarin de dieren zitten los. De dieren rennen en vlie-gen weg. Dan is er nog veel meer lawaai. De dieren krijsen, de kooplui schreeuwen nogharder. Ze zijn heel erg geschrokken. Ze zijn vreselijk boos.

Na een poosje is iedereen wat bekomen van de schrik. De kooplui kijken rond of ze dedieren ergens zien. Je ziet kinderen geld oprapen. Mogen ze dat in hun eigen zak steken?Dan zegt Jezus:‘De tempel is het huis van God. Daar mag je niet oneerlijk zijn. Daar komje om te bidden en te delen.’ En Hij wijst naar boven.


28

Bijlage 5

Kleurplaat

KINDERLEERHUIS 1

29

De droom van een schilder

Er was eens een schilder. Hij woonde ineen land dichtbij Amerika. Het land heetHaïti.De schilder voelt zich niet gelukkig.Hij is vaak bang. Het gaat niet goed inzijn land.Er is oorlog, de mensen slaan elkaardood. Er denderen vaak tanks door destraten (onder-midden).De mensen vertrappen elkaar.Ze zeggen:‘Ikke, ikke, ikke en de rest kanstikken’ (onder-rechts).Veel mensen proberen te vluchten inboten over de zee.Dat is heel gevaarlijk (onder-links).Op een nacht droomde de schilder.Hij ziet een lange tafel (boven-rechts).Aan die tafel zitten heel veel mensen uitzijn land.Ze zitten allemaal door elkaar en naastelkaar; zwarte mensen, bruine en blankemensen, oude mensen en kinderen.Zo zitten ze anders nooit. Meestal heb-ben ze ruzie. Maar nu hebben ze plezier.Ze lachen en maken grapjes. Er is veel teeten. Als het op is, wordt er meergehaald.Allemaal vruchten die groeien aan eenhele grote boom. Alleswordt gedeeld, iedereendoet mee. Ook die mandie de schilder gisterennog in de goot zag lig-gen.Hij kent z’n naam nieteens. Iedereen looptaltijd om hem heen wanthij ziet er niet uit.En wie zit er ook bij?Die man die hij altijd uiteen heel mooi deftighuis ziet komen. Het iseen rijke man. Hij zegtnooit goeiendag.En wie ziet hij daar? Dat

zijn de kinderen die elkaar altijd staan uitte schelden voor ‘nikker’ en ‘witte’. Kijk,wat doen ze nu?Samen vruchten uitdelen. En ze hebbenveel plezier!De schilder kijkt nog verder rond.Hé, daar ziet hij een man die hem heelbekend voorkomt.Waar heeft hij die man vaker gezien?Ineens weet hij het. Hij heeft Hem nietgezien, maar hij kent Hem uit de verha-len uit de Bijbel.Het is de man met de rode mantel. Hetis Jezus. Zou Jezus al die mensen uitge-nodigd hebben?De schilder gaat naar Hem toe en vraagthet. Ja, het is zo. Jezus heeft al die men-sen uitgenodigd om met hen te delen.De schilder wordt wakker. Hij denkt naover de droom.Hij denkt: ‘Zo zou het moeten zijn.’ Overal op de wereld.Overal grote tafels en mensen die eerlijkdelen.Dat ga ik schilderen denkt de schilder.Ik maak een groot doek, een schilderij.En dan schilder ik niet alleen over diemooie droom maar ook hoe mensen diedroom waar moeten maken (boven-links).


30

Bijlage 6

Bijlage 7

Samen spelen

2.Kijk eens om je heen,kijk eens om je heen,wij zijn in de wereld niet alleen.God kent ieder kind bij name,zeg maar ja en zeg maar amen.Ook zal zijn we nog maar klein,God wil onze Vader zijn.

tekst: Hanna Lammuziek:Wim ter Burguit:Alles wordt nieuw II, 28© Callenbach, Nijkerk

KINDERLEERHUIS 1

31

Bijlage 8

Kleurplaat


32

Bijlage 9

Avondmaalslied

2. Waarom is het feest in de kerk hier vandaag?Waarom toch die wijn en dat brood?Het antwoord is evenals toen op die vraag:Wij werden bevrijd van de dood.

3. Eens waren wij slaaf, maar God maakte ons vrijen leidde ons door de woestijnnaar ‘t land van belofte. Daar mogen ook wijweer leren Gods kind’ren te zijn.

4. Wie leert ons dat beter dan Jezus, de Heer!Hij zelf heeft het ons voorgedaan.Al is het vaak moeilijk, toch zullen wij weerHem volgen, waar Hij is gegaan.

5. Totdat eens de dag komt, dat ieder het weet.Dan zingen de mensen verblijd:Hij is onze Koning, voorbij is het leed,Hij heeft van de dood ons bevrijd!

tekst en muziek: Eveline Sternuit: Zing alle dagen, 4: Liederen voor bijzondere momenten© NZV, Hilversum/Callenbach, Nijkerk

KINDERLEERHUIS 1

33

Bijlage 11

Brood en wijn

Helemaal feest is het in de kerkals er ook ‘avondmaal’ gevierd wordt,al is het nog niets eens middag.Het heet Avondmaal omdat het komt van die keerdat Jezus het vierde met zijn leerlingen.Dat was de éérste keer,en dat was op een avond, daarom.Hij deelde toen brood uit,en gaf een beker wijn rond.Die staan nu ook bij ons op tafel:de Maaltijd van de Heer,zeggen we.

Als we ergens feest vieren,elke dag, of zondags,dan is het het fijnstals je samen eet.Het betekent dat jebij elkaar wilt horen.

En we geven elkaarhet brood en de beker door,omdat samen delenlaat zien dat je wat over hebtvoor elkaar.

Maar we vallen niet zo maar aan,zonder iets te zeggen.Voor we beginnen bidden we samen.

We vertellen een verhaal:dat gaat over God enover Jezus, over brood en wijn,over doodgaan en leven,over opnieuw beginnenin de geest van God.

Laten we God prijzenzeggen we tegen elkaar.Ja, zo hoort het. Dat is goed.En dat doen we dan:niet altijd met dezelfde woorden,maar het komt altijd uitbij hetzelfde Erelied:

Heilig, heilig, heilig is de Heer.Gezegend die komt in zijn Naam.

Nu begint het verhaaldat over Jezus gaat,die immers kwám in de Naam van God.Het gaat er overdat Hij alles voor zijn vrienden over had,zelfs zijn eigen leven.Luister maar:

‘In de laatste nacht,voor Hij gekruisigd werd,had Hij met hen het maal gevierdvan Pasen, net als alle mensenen kinderen in het land.’

Toen had Hij het brood genomen,ervan afgebrokenen het rondgegeven:‘Mijn lichaam’, zei Hij,‘ook gebroken. Neem het maar.’Dat is brood,daar leef je van.

En een beker nam Hij,aan het eind. Een beker wijn.Laat maar rondgaan,drink ervan.Deze wijn, rood als hij is- zag je hoe het uitgegoten werd? -als mijn eigen bloed.Telkens als je weer zo samen ziten die beker gaat weer ronddenk dan maar aan Mij.

Toen zeiden ze allemaal het gebeddat Jezus hen zelf gegeven had,het ‘Onze Vader’.En als wij dan nu het ‘Onze Vader’ biddenlijkt het alsof we ineens beter begrijpenwat dat zeggen wil:‘geef ons heden ons dagelijks brood’en: ‘vergeef ons onze schulden’.

KINDERLEERHUIS 1

35

Ja, zo ging dat toen,op die ene avond, de eerste keer,dus zo doen we dat nog steeds.Lam van God, dat wegneemtde zonden van de wereld,zingen we erbij.Want we weten dat dat over Jezus gaat.

Dan maken we een grote kring,zittend of staand, dat maakt niet uit,zelfs als we een kringetje lopenis het goed.Elk krijgt een stukje brooden een slokje uit de beker.Als iedereen gekregen heeftdanken we samen.

We zingen nog een heel vrolijk liedmet hoge noten.We gaan erbij staan- misschien moeten we er weleen beetje op dansen -zulke liederen zijn de mooiste.


36Overgenomen met toestemming uit: Bart Robbers,Allemaal feestdagen, week- en zondagboek voor kin-deren.Dit unieke boekje is in 1983 uitgegeven en helaas alvele jaren uitverkocht.Zomer 1996 wordt Allemaal feestdagen opnieuw uit-gegeven bij uitgeverij Kok te Kampen.Het geeft op verhalende wijze in korte hoofdstuk-ken informatie over de feesten, gedenkdagen engebruiken binnen de protestantse traditie. De hel-dere en speelse benadering spreekt kinderen ergaan. Dit boekje is dat ook van harte aan te bevelenvoor ouders en werkers in de kerk die kinderen wil-len inleiden in de kennis en betekenis van kerkelijkehoogtijdagen.

De maaltijd van de HeerKinderleerhuis, deel 1voor kinderen van 7 en 8 jaar

Het katechesemateriaal voor ditkinderleerhuis is samengesteld enuitgewerkt door Jikke Spoelstra,pastoraal medewerkster voor hetjeugdwerk in Samen-op-Weg verband in de kerken vanLeeuwarden-West.Zij studeerde HBO-Theologie aande Noordelijke HogeschoolLeeuwarden: leraren- en pastoraleopleiding, is lange tijd werkzaamgeweest in het basisonderwijs enheeft ervaring in het geven van huiskatechese aan 13-17 jarigen.

GCO Katechetisch CentrumSixmastraat 28932 PA Leeuwardentelefoon: (058) 289 02 22

Tekst en samenstellingJikke Spoelstra

IllustratiesOvergenomen met toestemming uit:Leven onder de regenboogwerkboek bij het hongerdoek vanHaïti, © Hongerdoeken/DerdeWereld, ‘s-Hertogenbosch

VormgevingVisser & de Graef bv Leeuwarden

In de serie Kinderleerhuis zijnverschenen:Deel 1: De maaltijd van de HeerDeel 2: De doopDeel 3: De bijbelDeel 4: Het avondmaalDeel 5: De kerk

Leeuwarden, 1996ISBN 90-74022-57-X

Kinderleerhuis deel 1 - LeVoBieb · Kinderleerhuis,deel 1 Voor kinderen van 7 en 8 jaar GCO...

Documents

Transcript of Kinderleerhuis deel 1 - LeVoBieb · Kinderleerhuis,deel 1 Voor kinderen van 7 en 8 jaar GCO...