KERK EN WERELD LEZING

PROF. DR. IR. GERT SPAARGARENWAGENINGEN UNIVERSITEITGROEP MILIEUBELEID (ENP)

Duurzamer Consumptie:de Burger-Consument aan zet

spaar001

als dit bedoeld wordt met makkelijk milieu, dan ben ik daar natuurlijk geen voorstander van. Een consument die de overheid en de bedrijven de klus laat opknappen zal in zijn krant lezen dat het met duurzaamheid niet goed gekomen is.

Kenmerken van de ‘moderne’ burger consument?

‘de’ burger-consument = ‘zo goed als de situatie toestaat’

Stellingen voor discussie

Er is ruim aanbod aan duurzame producten, maar

Het wordt te weinig gebruikt, vanwege Gebrek aan ‘afstemming’ op wat consument wil en kan Slecht ‘imago’ van duurzame consumptie: geitenwollensokken

verhaal dat niet meer aanspreekt [‘Gebrek aan organisatie’ van de kant van de burger- consument]

Bedrijven, overheden en milieu-organisaties moeten dit oppakken en de burger-consument assisteren bij het gericht ontwikkelen van een duurzamer leefstijl

Sinds jaren 1990: Geleidelijk meer Duurzame Producten en Diensten

Brundtland-rapport, 1987

Keerpunt in milieubeleidBedrijven gaan actief

meedoen: meer groene produkten

Duurzame ontwikkeling(Inplaats van ‘grenzen

aan de groei’ : Club van Rome)

Reframing economie-milieu

Bron: the Cooperative Bank, the Ethical consumerism report (2007)

GROEN GEBRUIK (voorbeeld UK): NEEMT WEL TOE

Verkenning van het ‘Groene Aanbod’

MOBILITEIT EN DUURZAAMHEID

DUURZAAM WONEN

DUURZAMER VOEDSEL

CONSUMPTIE

DUURZAMER VOEDSEL

CONSUMPTIE

Conclusie: er is steeds meer en redelijk gevarieerd groen aanbod. MAAR:

Meer AANBOD leidt niet tot evenredig meer GEBRUIKWANT

1. Milieu/duurzaamheid vaak benaderd als ‘technisch probleem’ met technische oplossing Energie/ water/ afval/ PV-tech etc. binnen domein wonen CO2-emissies; Modal-shifts; e-car; fuel efficiency binnen mobiliteit Pesticiden en kunstmest en watergebruik binnen voedseldomein

2. Duurzamer aanbod onvoldoende ‘doorvertaald’ naar en aangepast aan de burger-consument als beoogd gebruiker;

(WUR, UVT, PBL, LEI): ONDERZOEKSPROJECT

HOE KAN DUURZAME CONSUMPTIE WORDEN BEVORDERD DOOR FREQUENTER GEBRUIK VAN GROEN AANBOD IN ALLEDAAGSE CONSUMPTIEPRAKTIJKEN VAN GEWONE (OOK LICHT-GROENE) BURGER-CONSUMENTEN

4 AIO’S EN 2 POSTDOCS ONDERZOEK NAAR GROEN AANBOD EN GEBRUIK OP GESELECTEERD AANTAL ALLEDAAGSE, MILIEURELEVANTE PRAKTIJKEN

36 Gedragsroutines/praktijken in 6 consumptiedomeinenVOEDEN VRIJE TIJD EN

TOURISMEWONEN MOBILITEIT KLEDING EN

VERZORGINGHOBBY EN SPORT

UIT ETEN WINTERSPORT

VAKANTIE

TUINIEREN ZAKELIJK REIZEN ‘SHOPPEN’ VOOR KLEREN

VISSEN

BOODSCHAP-

PEN DOEN IN SUPERMARKT

STEDENTRIP KEUKEN OF BADKAMER RENOVEREN

GEBRUIK MAKEN VAN STADS-FIETSENPLAN

JACUZZING/ FITNESS

BAL-SPELLEN DOEN

KOKEN VOOR VRIENDEN

VERRE STRANDVAKANTIE

VERWARMEN

EN VERLICHTEN

WOON-WERK

VERKEER

DOUCHEN PAARDRIJDEN

‘FOOD TO GO’ GRAN DORADO

MIDWEEK

VERHUIZEN ‘SLOW TRAVEL’ KLEDING WASSEN HUISDIEREN HOUDEN

IN KANTINE ETEN

BACKPACKING EEN CARPORT (LATEN) BOUWEN

EEN AUTO KOPEN BREIEN, NAAIEN EN HERSTELLEN

HARDLOPEN EN FIETSEN

UIT DE

MOESTUIN

ETEN

WANDELVAKATIE HET HUIS OPNIEUW INRICHTEN

RECREATIEF

VERPLAATSEN

KLEDING INZAMELEN

KLUSSEN

fs

t

stem

ro

visi

o

a

Actor G edragspraktijken

verplaatsen

sporten

recreëren

voeding

wonen

kleden

Structuur

s

Vraagkant: eindgebruikers Aanbodskant: Aanbieders

CONCLUSIES ONDERZOEK: GEBRUIK GROENE AANBOD KAN TOENEMEN WANNEER

BEDRIJVEN EEN STERKERE ORIENTATIE ONTWIKKELEN OP DE BURGER-CONSUMENT (inplaats van alleen) BUSINESS-TO-BUSINESS

(nu ook aandacht voor) BUSINESS-TO-CONSUMER

HET GROENE AANBOD WORDT AFGESTEMD OP ALLEDAAGSE GEBRUIKSPRAKTIJKEN VAN BURGER-CONSUMENTEN BETER AFSTEMMEN OP KENMERKEN VAN GEBRUIKSPRAKTIJKEN BETER ‘VERHAAL’ ERBIJ OOK VOOR DE ‘LICHTGROENE’ CONSUMENT

EEN VOORBEELD: VOEDSELCONSUMPTIE

Manieren van aanbieden van groene producten, diensten en ideeen (door overheden en bedrijven)

Aan ‘gestandaardiseerde’ groepen van eindgebruikers, (middelbare scholieren op zoek naar kleding, mensen die in restaurant eten, etc.)

Die voor specifieke gedragspraktijken er heel gerichte milieuwensen en –eisen op na houden

Twee praktijken van voedselgebruik Twee praktijken van voedselgebruik

Boodschappendoen in

supermarkt

Albert Heyn;

Unilever;

Sodexo/Albron;

Douwe Egberts etc.

met eigen

DO-strategie

LeefstijlGroepen

van burger-consumenten

met eigen‘voedsel-concerns’’

Lunchen inde kantine

AANBODGEBRUIK

Afstemmen op gebruikspraktijken =

Groen aanbod ‘on the spot’ d.w.z. in de winkel en de kantine waar de consument altijd winkelt/eet

Duurzame produkten als strategische produkten positioneren in de supermartk/kantine Schappen op ooghoogte Labeling/etikettering Groene produkten in groene omgeving (koelvitrine-discussie etc)

Groene produkten die aansluiten bij bestaande manier van bewaren, bereiden en gebruiken/opmaken

Etc.

Een goed verhaal erbij =

Nadenken over de vraag voor wie het verhaal bedoeld is

Voor welke portemonnaie? Voor mensen met donkergroene of lichtgroene levensstijl?

Voor ‘de’ burger-consument of voor de voedsel-consument?

beelden en zorgen m.b.t. duurzaamheidvoor de voedselconsument (Nederland, 2008)

RISIKO-MIJDING; GEEN PESTICIDEN (RESIDUEN) GEZONDHEID;

STREEK-IDENTITEIT; LANDSCHAP BIODIVERSITEIT

GEZOND ECOSYSTEEM KLIMAATVERANDERING WATERBESPARING

DIERENWELZIJN

FAIR-TRADE; GOED INKOMEN BOEREN

Een goed verhaal erbij = (qua inhoud)

Aansluiten bij een ‘post-Brundtland’- visie op duurzame consumptie anno 2010:

Geen tegenstelling tussen ‘consumeren’ en ‘duurzaamheid’ Wel: substantiële verschuivingen in consumptiegedrag

Geen: ‘apocalyps’ en uitsluitend negatieve logica (risico) Wel: ruimte voor andere beleving van (groene) consumptie

Geen: uitsluitend westers welvaarts probleem Wel: wereldwijde uitdaging vanuit ecologie en rechtvaardigheid

ALS SPRAKE IS VAN PASSEND GROEN AANBOD MET GOED VERHAAL, DAN

BURGER-CONSUMENT UIT DE HANGMAT

BEREID TOT DEELNEMEN AAN NIEUWE VORMEN VAN BETROKKENHEID (OOK BIJ PRODUKTIE-PROCESSEN)

ACCEPTATIE VAN VERNIEUWING/TRANSITIES IN ALLEDAAGSE LEVEN 5 – 10 JAAR PROCESSEN MET GEORGANISEERDE LEERPROCESSEN ROND (DE COMPLEXITEIT

VAN) DUURZAME CONSUMPTIE

DANK VOOR UW AANDACHT EN VOOR DE GELEGENHEID; www.enp.wur.nl