K E N M E R K E N , H E R KO M S T E N S O O RT E N

H5: DE DICTATUUR

DICTATUUR: KENMERKEN

• Tegenover democratie staat een autoritair regime

Alle macht berust bij 1 persoon of bij een beperkte groep.

• Ondemocratisch maar doet zich soms democratisch voor: Er zijn ook verkiezingen maar er is maar 1 partij die zelf

de kieslijsten opstelt en stemming gebeurt niet geheim.

DICTATUUR: KENMERKEN

• Werking van autoritair regime:

“Deze jeugd leert niets anders dan Duits denken, Duits handelen. Ze gaan van het Jungvolk naar de Hitlerjugend, dan nemen we ze direct over in de partij. En als ze dan nog niet helemaal nationaal-

socialist zouden zijn, dan komen ze bij de Arbeitsdienst. En wat er dan nog aan klasse- of standenbewustzijn is, dat lost het leger op. Ze worden niet meer vrij, hun hele leven niet."

- Adolf Hitler, 1938

DICTATUUR: KENMERKEN

• Grondwet maar geen scheiding der machten• Vrijheden en rechten van volk worden beperkt:

PerscensuurGeen godsdienstvrijheidOpsluiting zonder procesOnderdrukking van tegenstanders van dictator

• Probleem in Europa: Silvio Berlusconi (art. p.36)http://www.youtube.com/watch?v=R4-C5ywCNXs

DICTATUUR KENMERKEN

• Art. p.36:Vrijheid van meningsuiting en informatie in gevaar door ongeziene bundeling van politieke-, economische- en mediamacht.

90% van televisiemarkt in Italië in handen van Berlusconi

Europa verwijt de Italiaanse regering 'inmenging, druk en censuur ten aanzien van de personeelsbezetting en

de programmering' van de RAI.

DICTATUUR KENMERKEN

• Hoe komt een dictatuur tot stand?Vaak militaire staatsgreep of burgeroorlogSoms democratisch verkozen (bvb. Hitler)

Niet zo abnormaal.- Schakelen democratische instituties geleidelijk

aan uit

- Hollen democratische instituties uit maar laten ze ‘de facto’ bestaan om de schijn hoog te houden.

(verkiezingsfraude, benoemingsprocedure)

Een gevestigde dictatuur draagt niet noodzakelijk die naam pas als ze ook in wet wordt gegoten.

HERKOMST DICTATUUR

• ‘DICERE’ (latijn) Romeinse senaat benoemt een dictator in tijden van nood. Die persoon had alle macht tot situatie voorbij

was.

Gebruik opgedoekt toen Julius Caesar, de senaat hem tot ‘dictator voor het leven’ liet uitroepen begin Keizerrijk en einde van republiek

DICTATUUR IN EUROPA

 • - Hitler (1933-1945)• - Stalin (1927-1953)• - Franco (1936-1975)• - Mussolini (1922-1945)• - Salazar (1928-1968)

DICTATUUR IN EUROPA

• Opvallend:

Stalin, Hitler, Napoleon, e.a. waren nieuwelingen en outsiders op politiek veld. komen uit een uithoek van het rijk en hebben geen bekende voorouders.

- Napoleon: Corsicaan- Hitler: Oostenrijker- Stalin: Georgiër

Waarom toch aan de macht gekomen? speciale omstandigheden die een machtsvacuüm en scepticisme t.o.v. gevestigde waarden in de hand werken.

SOORTEN DICTATUREN

Cursus p. 39

• Absolute monarchie• Autocratie• Cesaristische dictaturen• Eenpartijstaat• Militaire Junta

Dictatuur waarin de staat sterke controle uitoefent op samenleving en het persoonlijke leven van mensen controleert: een totalitair regime. Vb. Sovjet-Unie onder Jozef Stalin en nazi-Duitsland onder Adolf Hitler. Noord-Korea is een eigentijds voorbeeld

SOORTEN DICTATUREN

• Artikel p. 41

Tegen welke achtergrond moet je de uitspraak van Kennedy houden om ze te begrijpen?

Worden de VS vandaag nog steeds met deze paradox geconfronteerd?

Aparte categorie: door God bestuurde staat of Clerocratie waar een klasse in de bevolking de wil van God oplegt aan het volk.Vb. Iran: sjiitische clerus onder de ayatollah Khomeini in 1979 de macht overgenomen van sjah Mohammaad Reza Pahlavi; Talibanregime in Afghanistan.