Kenmerk 11: Ontstaan van feodale verhoudingen in het bestuur

Les 1: Een hoffelijke anachronisme

Een anachronisme?

• Welk beeld heb jij bij/van ridders?

• Volgens de schrijver van het artikel Ridders vóór het jaar 1000? Worden ridders ten onrechte in het tijdvak van de vroege middeleeuwen (500-1000) geplaatst. Én verschijnen de “echte” ridders pas na 1000 op het toneel.

Artikel M1 3000

2000

1500

1000

700

400

200

1

200

400

Het stereotiep

• Geharnaste strijd• Met een paard• Dapper• Trouw• Verdediger van de

zwakke én van het zwakke geslacht

• Een tot ridder geslagen schildknaap

• Ceremoniële inzegening

Artikel M1 3000

2000

1500

1000

700

400

200

1

200

400

Het stereotiep en de beeldvorming

• Uit heldenverhalen uit de hoge middeleeuwen (11e en 12e eeuw)– Welke vaak gingen over ridders uit de Karolingische tijd of

zelfs eerder• Het heeft er alle schijn van dat de contemporaine

schrijvers/vertellers een ideaalbeeld neerzette dat meer betrekking had op hun wereld én aansloot bij wereldbeeld

Artikel M1 3000

2000

1500

1000

700

400

200

1

200

400

Echte Ridders

• Het woord ridder/ruiter/chevalier/caballarius voor zwaar bewapende ruiter ontstaan vlak vóór het jaar 1000

• Veel van deze ridders behoorden tot de adel, maar een deel ook niet

• Ook lieten ze zich niet allemaal leiden door een soort erecode• Tot aan 1300 was er ook weinig ceremonie bij het toetreden tot

de ridderstand en werden er zeker geen zogenaamde ridderproeven afgenomen

• Het tot ridder slaan is vaak een handeling vlak voor het gevecht geweest

• In naam van God en voor de Kerk strijden kwam zeker voor, maar over het algemeen zag de Kerk de ridders toch als boeven

Artikel M1 3000

2000

1500

1000

700

400

200

1

200

400

Echte Ridders

• Daarentegen zien we wel vanaf 1200 aan de vorstenhoven een gedragscode ontstaan die zo typerend is voor het stereotype beeld van de ridder– Dapper– Onverschrokken– Hoofs

• Duidelijk mag zijn dat de periode van 500-1000 niet als een tijd van ridderschap mag worden gelabeld!

Artikel M1 3000

2000

1500

1000

700

400

200

1

200

400

Wortels

• Maar klopt er dan helemaal niets van het ridderbeeld vóór 1000? Zien we toch ergens aanknopingspunten?

• Ja, bijvoorbeeld– De kern van het Frankische leger bestond uit zwaarbewapende ruiters– Bij de edelen in het hof van Karel de Grote leefden al wat we idealen van

ridderlijkheid kunnen noemen• Krijgshaftigheid• Een christelijk vorst dient de zwakke te helpen• Initiatie van jongens in de stand der strijders• In naam van de Kerk strijden (ofschoon wereldlijke motieven veelal

doorwogen)– Ook zien we in de Karolingische tijd een soort voorloper van de

riddertoernooien in de vorm van gezamenlijke trainen.

Artikel M1 3000

2000

1500

1000

700

400

200

1

200

400