Kathodische bescherming in een notedop · Wapening in beton –corrosie t.g.v. carbonatatie...

27
Kathodische bescherming (KB) voor de bouwsector 23/02/2017 1 Kathodische bescherming in een notedop ir. Bram Dooms Labo Betontechnologie

Transcript of Kathodische bescherming in een notedop · Wapening in beton –corrosie t.g.v. carbonatatie...

Page 1: Kathodische bescherming in een notedop · Wapening in beton –corrosie t.g.v. carbonatatie Uniforme corrosie Corrosie van staal Fe2+ OH-Carbonatatie CO 2 H 2 O O 2 Beton Fe(OH) 2

Kathodische bescherming (KB) voor de bouwsector – 23/02/2017 – 1

Kathodische bescherming in een

notedop

ir. Bram Dooms

Labo Betontechnologie

Page 2: Kathodische bescherming in een notedop · Wapening in beton –corrosie t.g.v. carbonatatie Uniforme corrosie Corrosie van staal Fe2+ OH-Carbonatatie CO 2 H 2 O O 2 Beton Fe(OH) 2

Kathodische bescherming (KB) voor de bouwsector – 23/02/2017 – 2

Kathodische bescherming

◘ Ijzer komt in de natuur voor onder stabiele vorm:

metaaloxides (bv. Fe2O3)

◘ Wordt verwerkt tot metaal ijzer en staal (hoogoven):

Zuivering - raffinatie

Reductie (neemt e- op):

▪ Fe2O3 + 3 CO → 2 Fe + 3 CO2

▪ Fe3+ + 3 e- → Fe(s)

◘ Nijging van ijzer om naar zijn oorspronkelijke,

stabielere vorm terug te keren

Corrosie van staal

Page 3: Kathodische bescherming in een notedop · Wapening in beton –corrosie t.g.v. carbonatatie Uniforme corrosie Corrosie van staal Fe2+ OH-Carbonatatie CO 2 H 2 O O 2 Beton Fe(OH) 2

Kathodische bescherming (KB) voor de bouwsector – 23/02/2017 – 3

Kathodische bescherming

◘ Elektrochemische oxidatie van het ijzer in staal, in

aanwezigheid van vocht en zuurstof

Corrosie van staal

Fe2+

e-OH-

H2O O2

Staal

Fe(OH)22Fe2O3.H2O

Anode Kathode

Elektrochemische cel

+ - + -+ - + - + - +e-

Page 4: Kathodische bescherming in een notedop · Wapening in beton –corrosie t.g.v. carbonatatie Uniforme corrosie Corrosie van staal Fe2+ OH-Carbonatatie CO 2 H 2 O O 2 Beton Fe(OH) 2

Kathodische bescherming (KB) voor de bouwsector – 23/02/2017 – 4

Kathodische bescherming

◘ Wapening in beton – corrosie t.g.v. carbonatatie

◘ Uniforme corrosie

Corrosie van staal

Fe2+ OH-

Carbonatatie CO2 H2O O2

BetonFe(OH)2

pH ~ 11-13

Staal e-

Passivatie

2Fe2O3.H2OpH ~ 8

Page 5: Kathodische bescherming in een notedop · Wapening in beton –corrosie t.g.v. carbonatatie Uniforme corrosie Corrosie van staal Fe2+ OH-Carbonatatie CO 2 H 2 O O 2 Beton Fe(OH) 2

Kathodische bescherming (KB) voor de bouwsector – 23/02/2017 – 5

Kathodische bescherming

◘ Wapening in beton – corrosie t.g.v. carbonatatie

Corrosie van staal

Page 6: Kathodische bescherming in een notedop · Wapening in beton –corrosie t.g.v. carbonatatie Uniforme corrosie Corrosie van staal Fe2+ OH-Carbonatatie CO 2 H 2 O O 2 Beton Fe(OH) 2

Kathodische bescherming (KB) voor de bouwsector – 23/02/2017 – 6

Kathodische bescherming

◘ Wapening in beton – corrosie t.g.v. chloriden

◘ Putcorrosie

Corrosie van staal

Chloriden Cl- H2O O2

Beton

pH ~ 11-13

Staal

Passivatie

e-Fe2+OH-

Cl-

Page 7: Kathodische bescherming in een notedop · Wapening in beton –corrosie t.g.v. carbonatatie Uniforme corrosie Corrosie van staal Fe2+ OH-Carbonatatie CO 2 H 2 O O 2 Beton Fe(OH) 2

Kathodische bescherming (KB) voor de bouwsector – 23/02/2017 – 7

Kathodische bescherming

◘ Wapening in beton – corrosie t.g.v. chloriden

Corrosie van staal

Page 8: Kathodische bescherming in een notedop · Wapening in beton –corrosie t.g.v. carbonatatie Uniforme corrosie Corrosie van staal Fe2+ OH-Carbonatatie CO 2 H 2 O O 2 Beton Fe(OH) 2

Kathodische bescherming (KB) voor de bouwsector – 23/02/2017 – 8

Kathodische bescherming

◘ Ijzer gaat in oplossing: wordt ‘geconsumeerd’

◘ Uniforme corrosie ↔ putcorrosie

◘ Verlaging elektrische potentiaal

Meetbaar: potentiaalmetingen

◘ Gesloten stroomkring

Anode: Fe → Fe2+ + 2e-

Elektronenstroom doorheen staal

Kathode: O2 +2H2O + 4e- → 4OH-

Ionenstroom doorheen beton (elektrolyt)

→ Evenwicht

Corrosie van staal

Page 9: Kathodische bescherming in een notedop · Wapening in beton –corrosie t.g.v. carbonatatie Uniforme corrosie Corrosie van staal Fe2+ OH-Carbonatatie CO 2 H 2 O O 2 Beton Fe(OH) 2

Kathodische bescherming (KB) voor de bouwsector – 23/02/2017 – 9

Kathodische bescherming

◘ Evenwicht

Corrosie van staal

Page 10: Kathodische bescherming in een notedop · Wapening in beton –corrosie t.g.v. carbonatatie Uniforme corrosie Corrosie van staal Fe2+ OH-Carbonatatie CO 2 H 2 O O 2 Beton Fe(OH) 2

Kathodische bescherming (KB) voor de bouwsector – 23/02/2017 – 10

Kathodische bescherming

◘ Corrosie van staal in beton voorkomen:

Kathodische zones aanpakken: zuurstofgehalte beperken in

beton door bv. verzadiging of oppervlaktebekleding

Ionenstroom door beton aanpakken: elektrische weerstand

beton verhogen door bv. (hydrofobe) impregnering

Anodische zone aanpakken:

▪ (Actieve) beschermingsbekleding op wapening

▪ Kathodische bescherming

Corrosie van staal

Page 11: Kathodische bescherming in een notedop · Wapening in beton –corrosie t.g.v. carbonatatie Uniforme corrosie Corrosie van staal Fe2+ OH-Carbonatatie CO 2 H 2 O O 2 Beton Fe(OH) 2

Kathodische bescherming (KB) voor de bouwsector – 23/02/2017 – 11

Kathodische bescherming

◘ Stabiele vormen van ijzer i.f.v. pH en potentiaal

◘ Polarisatie: verlaging potentiaal

Principe van kathodische bescherming

Page 12: Kathodische bescherming in een notedop · Wapening in beton –corrosie t.g.v. carbonatatie Uniforme corrosie Corrosie van staal Fe2+ OH-Carbonatatie CO 2 H 2 O O 2 Beton Fe(OH) 2

Kathodische bescherming (KB) voor de bouwsector – 23/02/2017 – 12

Kathodische bescherming

◘ 1824 – sir Humphrey Davy

◘ Ijzeren pastille verbonden aan koperen omhulling van

scheepsromp

◘ Ijzer gaat verloren i.p.v. koper: galvanische corrosie

→ Kathodische bescherming met opofferingsanode

◘ Corrosie ↓↓↓, maar mariene aangroei ↑↑

◘ Begin 20e eeuw: ondergrondse metalen structuren

Hoge weerstand van grond → opgedrukte stroom

◘ Begin jaren ‘70: toepassing op beton

◘ NBN EN 12696 (2000) → (2017)

Principe van kathodische bescherming

Page 13: Kathodische bescherming in een notedop · Wapening in beton –corrosie t.g.v. carbonatatie Uniforme corrosie Corrosie van staal Fe2+ OH-Carbonatatie CO 2 H 2 O O 2 Beton Fe(OH) 2

Kathodische bescherming (KB) voor de bouwsector – 23/02/2017 – 13

◘ Kathodische bescherming met opofferingsanode

Contact tussen verschillende metalen met verschillende

potentiaal in een elektrolyt (bv. zink en staal in zeewater)

Minst edele metaal (zink) gaat in oplossing en gaat versneld

corroderen (~ elektrodepotentiaalverschil)

Kathodische bescherming

Principe van kathodische bescherming

Staal

Anode Kathode

Zink e-Zn2+ OH-

Page 14: Kathodische bescherming in een notedop · Wapening in beton –corrosie t.g.v. carbonatatie Uniforme corrosie Corrosie van staal Fe2+ OH-Carbonatatie CO 2 H 2 O O 2 Beton Fe(OH) 2

Kathodische bescherming (KB) voor de bouwsector – 23/02/2017 – 14

◘ Kathodische bescherming met opofferingsanode

→ Verlaging potentiaal staal

Kathodische bescherming

Principe van kathodische bescherming

Page 15: Kathodische bescherming in een notedop · Wapening in beton –corrosie t.g.v. carbonatatie Uniforme corrosie Corrosie van staal Fe2+ OH-Carbonatatie CO 2 H 2 O O 2 Beton Fe(OH) 2

Kathodische bescherming (KB) voor de bouwsector – 23/02/2017 – 15

◘ Kathodische bescherming met opofferingsanode

Kathodische bescherming

Principe van kathodische bescherming

Page 16: Kathodische bescherming in een notedop · Wapening in beton –corrosie t.g.v. carbonatatie Uniforme corrosie Corrosie van staal Fe2+ OH-Carbonatatie CO 2 H 2 O O 2 Beton Fe(OH) 2

Kathodische bescherming (KB) voor de bouwsector – 23/02/2017 – 16

◘ Kathodische bescherming met opofferingsanode

Zinkbekleding

Kathodische bescherming

Principe van kathodische bescherming

Page 17: Kathodische bescherming in een notedop · Wapening in beton –corrosie t.g.v. carbonatatie Uniforme corrosie Corrosie van staal Fe2+ OH-Carbonatatie CO 2 H 2 O O 2 Beton Fe(OH) 2

Kathodische bescherming (KB) voor de bouwsector – 23/02/2017 – 17

◘ Kathodische bescherming met opgedrukte stroom

→ Polarisatie staal: corrosie stopt (~verwaarloosbaar

traag)

Kathodische bescherming

Principe van kathodische bescherming

Beton

Staal -

+

Stroombron

Externeanode

-- - -- -- --- - +++ +- e-

Stroom++ + ++ ++ +

Geleidendemortel

Page 18: Kathodische bescherming in een notedop · Wapening in beton –corrosie t.g.v. carbonatatie Uniforme corrosie Corrosie van staal Fe2+ OH-Carbonatatie CO 2 H 2 O O 2 Beton Fe(OH) 2

Kathodische bescherming (KB) voor de bouwsector – 23/02/2017 – 18

◘ Kathodische bescherming met opgedrukte stroom

◘ Elektrolyse: vorming van OH- aan wapening: pH ↑

◘ Elektromigratie: beweging van ionen (-) en (+)

doorheen beton

Kathodische bescherming

Principe van kathodische bescherming

Beton

Staal -

+

Stroombron

e-

Kathodische reacties: O2 + 2H2O + 4e- 4OH-

2e- + 2H2O H2 + 2OH-

Anodische reacties: 2H2O O2 + 4H+ + 4e-

2Cl- Cl2 + 2e-

OH-

OH-

O2

Cl-

Na+ , K+

Page 19: Kathodische bescherming in een notedop · Wapening in beton –corrosie t.g.v. carbonatatie Uniforme corrosie Corrosie van staal Fe2+ OH-Carbonatatie CO 2 H 2 O O 2 Beton Fe(OH) 2

Kathodische bescherming (KB) voor de bouwsector – 23/02/2017 – 19

◘ Kathodische bescherming met opgedrukte stroom

◘ Anode

Kathodische bescherming

Principe van kathodische bescherming

1 – origineel beton2 – secondaire anode3 – primaire anode4 – krimpnet

1

2

3

4

Page 20: Kathodische bescherming in een notedop · Wapening in beton –corrosie t.g.v. carbonatatie Uniforme corrosie Corrosie van staal Fe2+ OH-Carbonatatie CO 2 H 2 O O 2 Beton Fe(OH) 2

Kathodische bescherming (KB) voor de bouwsector – 23/02/2017 – 20

Kathodische bescherming

◘ Kathodische bescherming

→ Gecarbonateerd beton

→ Polarisatie

→ Vorming OH-

Principe van kathodische bescherming

Page 21: Kathodische bescherming in een notedop · Wapening in beton –corrosie t.g.v. carbonatatie Uniforme corrosie Corrosie van staal Fe2+ OH-Carbonatatie CO 2 H 2 O O 2 Beton Fe(OH) 2

Kathodische bescherming (KB) voor de bouwsector – 23/02/2017 – 21

◘ Kathodische bescherming

→ Chloridenverontreinigd beton

Kathodische bescherming

Principe van kathodische bescherming

Putcorrosie kan starten en vorderen

Putcorrosie kan nietstarten maar welvorderen

Putcorrosie kan niet startenen niet vorderen

Gevaar voor waterstofverbrossing

Gevaar voor onthechting wapening/beton

wCl (cement) [%]

PotentiaalAg/AgCl [mV]

Page 22: Kathodische bescherming in een notedop · Wapening in beton –corrosie t.g.v. carbonatatie Uniforme corrosie Corrosie van staal Fe2+ OH-Carbonatatie CO 2 H 2 O O 2 Beton Fe(OH) 2

Kathodische bescherming (KB) voor de bouwsector – 23/02/2017 – 22

◘ Voorafgaande betonherstelling

Enkel loszittende delen/grote scheuren

Herstelmortel met gelijkaardige geleidbaarheid

Minimaal 10 mm afstand tussen wapening en anode

◘ Continuïteit wapening!

◘ Opgedrukte stroom

Permanente opstelling

Ontwerp:

▪ Kathodische bescherming: stroomdichtheid 2-20 mA/m2

▪ Kathodische preventie: stroomdichtheid 0,2-2 mA/m2

▪ Indeling in zones ~ elektrische weerstand, chloridengehalte,

vochtgehalte, blootstelling,…

Kathodische bescherming

Aandachtspunten

Page 23: Kathodische bescherming in een notedop · Wapening in beton –corrosie t.g.v. carbonatatie Uniforme corrosie Corrosie van staal Fe2+ OH-Carbonatatie CO 2 H 2 O O 2 Beton Fe(OH) 2

Kathodische bescherming (KB) voor de bouwsector – 23/02/2017 – 23

◘ Opofferingsanodes

Eindige levensduur: vervangen

Vooral voor chloridenverontreinigd beton: resistiviteit beton

Eenvoudiger ontwerp: aantal en type i.f.v. situatie

◘ Overbescherming!

Min. -1.100 mV voor gewone wapening

Min -900 mV voor voorgespannen wapening

◘ Alcali-silica reactie…

Kathodische bescherming

Aandachtspunten

Page 24: Kathodische bescherming in een notedop · Wapening in beton –corrosie t.g.v. carbonatatie Uniforme corrosie Corrosie van staal Fe2+ OH-Carbonatatie CO 2 H 2 O O 2 Beton Fe(OH) 2

Kathodische bescherming (KB) voor de bouwsector – 23/02/2017 – 24

◘ Inbouwen referentie-elektroden

◘ Proef ter plaatse of vanop afstand

◘ Ref.-elektrode Ag/AgCl/0,5 M KCl

Kathodische bescherming

Evaluatie efficiëntie

Criterium 2 : depolarisatievan minstens 100 mV

Criterium 3 : depolarisatievan minstens 150 mV

Criterium 1 : potentiaal‘instant-off’ < -720 mV

Tref (24u max)

Page 25: Kathodische bescherming in een notedop · Wapening in beton –corrosie t.g.v. carbonatatie Uniforme corrosie Corrosie van staal Fe2+ OH-Carbonatatie CO 2 H 2 O O 2 Beton Fe(OH) 2

Kathodische bescherming (KB) voor de bouwsector – 23/02/2017 – 25

◘ Efficiënte corrosiebestrijding i.g.v.

carbonatatie/chloridenverontreinigd beton

◘ Opgedrukte stroom/opofferingsanodes

◘ Continue monitoring/evaluatie efficiëntie

◘ Permanente opstelling

◘ Bescherming

Wapening in beton

Stalen profielen in metselwerk

Ondergrondse metalen elementen

Metalen elementen in zee

Kathodische bescherming

Conclusies

Page 26: Kathodische bescherming in een notedop · Wapening in beton –corrosie t.g.v. carbonatatie Uniforme corrosie Corrosie van staal Fe2+ OH-Carbonatatie CO 2 H 2 O O 2 Beton Fe(OH) 2

Kathodische bescherming (KB) voor de bouwsector – 23/02/2017 – 26

◘ Andere elektrochemische technieken:

Realkalisatie

Chloridenextractie

◘ Tijdelijke installaties

◘ Hogere stroomdichtheden

Kathodische bescherming

Conclusies

Page 27: Kathodische bescherming in een notedop · Wapening in beton –corrosie t.g.v. carbonatatie Uniforme corrosie Corrosie van staal Fe2+ OH-Carbonatatie CO 2 H 2 O O 2 Beton Fe(OH) 2

Kathodische bescherming (KB) voor de bouwsector – 23/02/2017 – 27