Workshop 1VrijwilligerswerkingHoe kunnen mensen optimaal betrokken worden in de werking van een processiecomité? 

Moderator: Frea Vancraeynest (stafmedewerker Histories vzw)

Voorstelling cases

• Inleiding• Frea Vancraeynest (Histories vzw)

• Heilig Bloedprocessie Brugge• Matthieu Clarysse

• Maria Ommegang Poperinge• Rita Mareco en Wilfried Lannoeye

• Associatie van de processies in de Noorderkempen• Frans Van Hasselt

• Sint‐Veroonmars Lembeek• Dirk Vandenplas

• Conclusies: tips en tricks

Over Histories 

Over Histories 

• Histories is ontstaan uit de werkingen van LECA, Heemkunde Vlaanderen en de gesubsidieerde werking van Familiekunde Vlaanderen• Begeleiden van erfgoedvrijwilligers bij het ontwikkelen van strategieën om hun erfgoed zichtbaarder en weerbaarder te maken•Meer weten? • Inschrijven op de nieuwsbrief•www.historiesvzw.be

Vele handen maken licht werk: processies en vrijwilligerswerking

Enthousiaste vrijwilligers zijn goud waard. Ze dragen de processie in hun hart en nemen vele kleine en grote taken op. Zonder hun belangeloze inzet zou de processie er helemaal anders uitzien of zelfs niet kunnen uitgaan. 

Waar en hoe vind je die onmisbare vrijwilligers? Hoe houd je ze gemotiveerd tussen twee edities van de processie in? Tijdens deze workshop komen een aantal praktijkvoorbeelden aan bod en is er ruimte om ervaringen uit te wisselen en met elkaar in gesprek te gaan. 

Vrijwilligerswerking… belangrijk maar moeilijk duurzaam te organiseren

• Hoe kom ik aan nieuwe gemotiveerde vrijwilligers? • Hoe zorg ik voor een duurzaam engagement? • Hoe creëer ik een sfeer in mijn organisatie die mensen aanspreekt? • … 

Veel prangende vragen en niet altijd even goede oplossingen!

Heilig Bloedprocessie Brugge

Vele handen maken licht werk: processies en vrijwilligerswerking

Heilig Bloedprocessie Brugge 12 oktober 2019Matthieu Clarysse

Inleiding

Heilig Bloedprocessie

• Ontstaan op einde van 13e eeuw• Trekt jaarlijks door de straten van Brugge (al meer dan 700

jaar)• Maakt deel uit van rijke stadsgeschiedenis van Brugge

UNESCO-werelderfgoed

• Bescherming vanimmaterieel erfgoed

• In 2019: tien jaar

Een kijkje achter de schermen...

Figuranten

• Beelden Bijbelse enhistorische taferelen uit

• Jongens, meisjes,mannen, vrouwen

• Jong en oud• Kostumering• 1.700 figuranten

Cijfers (1)

• 1.700 figuranten• Jongste figurant: 3 maanden• Oudste figurant: 80 jaar

• 300 medewerkers

Cijfers (2)

• 50 schminkers• 250 muzikanten• 50 ruiters• 4 herders• …• 35.000 toeschouwers (2019)

véél mensen!

Kortom: we zoeken…

Rekrutering

• Jaarlijks weerkerendedeelnemers

• Nieuw te rekruteren:• Spontane aanmeldingen• Kinderen en jongeren• Zoektocht

Inzet en return

• Inzet:• Dag zelf• Repetitie + pasmoment vooraf

• Return:• Filmticket• Bonnen foor• Bedankingsreceptie

• Kostuum, pruik, grime envooral: sfeer, deelname aanhistorisch massaspektakel

Rekruteringskanalen

• Mond-aan-mond• Website• Facebook• Scholenactie• Stadsmagazine• Pers• …

Website

www.bloedprocessiebrugge.be

Sociale media: Facebook• Dubbel doel: rekruteren en informeren• Publiek: Bruggelingen en externe toeschouwers• Razend populair

En verder:• Spot cinema Lumière• Spot Focus-WTV• Feestelijke vlaggen• Folder en affiche

Tips

• ‘Ons kent ons’• Gebruik álle kanalen

• Gebruik nieuwe kanalen

• Investeer tijd• Bied return• Experimenteer• Verbind• ‘Klein begonnen…’

Succes!

www.bloedprocessiebrugge.bewww.facebook.com/bloedprocessiebrugge

Maria Ommegang Poperinge

Vrijwilligerswerking Maria Ommegang Poperinge

12 oktober 2019

Wilfried Lannoeye – voorzitterRita Mareco ‐ secretaris

Voorstelling

• Jaarlijks• Eerste zondag van juli• Oorsprong in 1479• 3,3 km in stadskern• 40 groepen• Gratis toegang

Comité

• Bestuur: 16 leden (waarvan 2 vacant)• Vernieuwde ploeg (tussen 30 en 64 jaar)• Inwoners van Poperinge of afkomstig uit Poperinge• Maandelijks overleg in de pastorie• Aanwezigheid volgens agenda (verantwoordelijken bloemen, dieren en beeldmateriaal pas vanaf maart)

• Voorzitter, secretaris, penningmeester, pastoor en 12 werkgroepen

Comité

• Elk bestuurslid is verantwoordelijk voor een bepaalde werkgroep (gedeelde verantwoordelijkheid)

• Elk bestuurslid zoekt vrijwilligers voor zijn/haar werkgroep + figuranten

• Beslissen over aankopen, wijzigingen 

12 werkgroepen

• Kledij• Publiciteit• Rekrutering/cloud• Ordediensten• Muziek• Dieren

• Wagens/rekwisieten• Regie• Grime/pruiken• Bloemen• Technische dienst• Beeldmateriaal

Medewerkers

• 16 bestuursleden• 81 medewerkers waarvan 44 voor de werkgroep kledij

• 40 logistieke medewerkers tijdens Ommegang (infostand, eet‐ en drankstand, parkeerwachters)

• 1.000 figuranten

Medewerkers

• Samenwerking met:• Stadsdiensten Poperinge (financiële en logistieke steun): technische dienst (maken en onderhouden materiaal), ordediensten, dienst toerisme

• Parochie• Sponsors• Verenigingen (jeugdverenigingen, socio‐culturele verenigingen)

Medewerkers

• Verschillende medewerkers/figuranten zijn ook vrijwilliger voor de driejaarlijkse Hoppestoet

• Timing: Ommegang vroeg of laat (dit jaar was het laat: 7 juli) – ca. 50 mensen minder die kunnen meehelpen

Vrijwilligerswerking• Rekrutering via ruime netwerk van bestuursleden (cfr. talenten vb. amateurfotograaf, bloemist …)

• Kennisdeling: per werkgroep wordt een draaiboek opgesteld (o.a. ook contactgegevens medewerkers/figuranten) + algemeen draaiboek met timing wat wanneer moet gebeuren (in de cloud)

• Waardering: nominatie ‘verdienstelijke medewerker’ (min. 30 jaar deelname), eet‐ en drankbonnetje de dag zelf, versnaperingen tijdens bijeenkomsten

Meer info

www.mariaommegang.be

Associatie van de processies in de Noorderkempen

DE ASSOCIATIE VAN DE PROCESSIES IN DENOORDERKEMPEN

• Voorstelling van onze samenwerking

Gemeentelijke projecten via het europees Leaderproject

Het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling

• De gemeenten kregen de mogelijkheid om gebruik te maken van deze europeese subsidie om hun cultureel erfgoed op te waarderen.

• Leader project MarkAante Kempen.

• De gemeenten van deze drie processies in een straal van 10 km. hebben  onderling contact en stellen voor om met een gezamenlijk project deze aanbieding te verwezenlijken.

• De drie processies slaan de handen in elkaar 

Het ontstaan ?

Het doel• Steun zoeken bij elkaar om:• Samen de restauratiedossiers te beheren• ‐ Samen informatie uit te wisselen• ‐ Samen beter en goedkoper te werken door een gezamenlijke website te beheren.

• ‐ Samen beter promotie te kunnen maken• ‐ Samen het erfgoed te bewaren• ‐Samen zorgen voor de toekomst

Logo van de samenwerking

De samenwerking van 3 processies

Voorstelling van de drie processies

‐H.Bloedprocessie Hoogstraten‐Leonardusprocessie St.Lenaarts‐Quirinusprocessie Loenhout

Contactgegevens• H.Quirinusprocessie van Loenhout

• Frans Van Hasselt  0472 72 50 60• Fransvanhasselt1@gmail.com

• St.‐Leonardus processie van St.Lenaarts• Vrienden van Leonardus• Vriendenvanleonardus@gmail.com

• H. Bloed processie van Hoogstraten• Luc Vinkx• Luc.vinkx@telenet.be

De doelstellingen• Het erfgoed, zijn geschiedenis en het uniek karakter verankeren in elke gemeente.

• Lokaal en regionaal dit erfgoed in de kijker stellen.

• Deze bron van erfgoed aanreiken aan de bevolking. 

• De bewoners en actoren het cultureel erfgoed leren waarderen.

• Nationaal en Internationaal deze bron van erfgoed in de kijker zetten.

De basisactie’s

• ‐ Gemeenschappelijk promotie verspreiden• ‐ Gemeenschappelijke folder verspreiden• ‐ Een brochure opmaken met de aparte geschiedenissen van de processies

• ‐ Tentoonstellingen organiseren als kennismaking van het processie erfgoed in elke gemeente

• ‐ Samenwerken om Processietextiel te herstellen of te vernieuwen

Actie’s om deze doelen te bereiken.

• De noodzakelijke vernieuwing van het historische processiemateriaal. 

• Kostenbesparend door gezamenlijke offerten te beheren

• Restauratie en conservatie van het processietextiel en polychromeren van de dragers.

• Aanmaak van nieuwe vaandels en processiekledij

•

Het eeuwenoude processiegebeuren van de Noorderkempen nationaal en internationaal in de 

kijker zetten• Tentoonstellingen ‘De oude en nieuwe schatten van drie kempische processies’ in de drie gemeenten

• Het filmproject om de drie processies via de website bekend te maken

• Educatief luik voor scholen onder de vorm van een interactief project op maat van leeftijd groepen

• Samenwerken aan de historische uitbouw om  een mogelijke erkenning van de processies van Loenhout en Sint‐Lenaarts als Vlaams cultureel erfgoed te bekomen. Hoogstraten heeft reeds een erkenning

‐

•De genomen actie’s

Gemeenschappelijke folder

Als een drieluik

Voornaamste aandachtspunten• Beleefbaar en interpreteerbaar maken van de geschiedenis en volkscultuur.

• Herbeleven van oude Kempische gewoonten en gebruiken zoals processies

• Herwaarderen van historische relicten (gerelateerd aan de processies)

• Educatieve projecten ontwikkelen voor scholen, gericht op dit erfgoed.

• Opwaarderen van de streek‐ en/of regiogeschiedenis• aandacht voor cultuurhistorisch erfgoed• aandacht voor de identiteit van de streek• projecten uitwerken voor verschillende doelgroepen

Op zoek naar financiering

• Mogelijke partners• De kerkfabrieken (eigenaars van het erfgoed)• De provincie dienst erfgoed.• De gemeentelijke cultuurraden• Leader MarkAante Kempen.  Het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling

Effecten en resultaten

• Wat hebben we bereikt met onze samenwerking met de opgerichte Associatie van de processies in de 

Noorderkempen

Resultaat

• De drie processies uit Hoogstraten, Loenhout enSt.Lenaarts hebben ondersteuning van veel mensenuit verschillende generaties.

• Een 20‐tal onderwijsinstellingen, en lokaleverenigingen en  bedrijven werden nauw betrokkenbij de realisaties

• Alles werd in film gebracht door een professionelefilmmaker en beschikbaar gesteld aan het ruimepubliek via een de website.

• www.processiesvandenoorderkempen.be

• Het multimediaal educatief project dat men via dewebsite blijvend kan gebruiken als studiemateriaalvoor diverse erfgoedorganisaties en scholen.

De bereikte doelgroepen

• Individuele bezoekers of in groepsverband• Jongeren in schoolverband• Senioren• De permanente tentoonstellingen en plaatselijkewinkeltjes zijn toegankelijk voor iedereen.

• Bijzondere aandacht besteden aan andersvaliden.• Processie werkt elke vorm van discriminatie weg.• Promotie en publiciteit kan gebeuren via gratiskanalen.

Wat zijn de duurzaamheideffecten van deze samenwerking

• Sociale aspecten• De processies zijn gratis toegankelijk vooriedereen

• Processies zijn ook een bijzonder familiaalgebeuren

• Processies hebben nog een andere feestelijkeomkadering zoals de bijhorende kermissen

• Processies hebben ook een culturele omkadering• De jongere generaties die de oorsprong van deprocessie vaak niet kennen erbij betrekken

Economische aspecten• Stijging van de toeristische en cultureleaantrekkelijkheid in de regio

• De processies zijn  de jaarlijkse hoogtepuntenvoor vele families, voor kerk‐ en museumbezoeken voor horeca en middenstand.

• Het kermisaspect: geeft voldoening aan deplaatselijke gemeenschap

• Niet te onderschatten omzetverhoging bij deplaatselijke middenstand

Besluit

• Een succesverhaal watwaarschijnlijk nooit zal eindigen.

• Hopelijk komt er voor alleprocessies een erkenning van 

CULTUREEL ERFGOED.

Sint‐Veroonmars Lembeek

Studie‐ en contactdag voor processies Op handen gedragen

Brugge, 12 oktober 2019

Sint‐VeroonmarsLembeek

Sint‐Veroonmars LembeekEen korte voorstelling

• Ter ere van Sint‐Veroon, de patroonheilige van de gemeente• Paasmaandag• Traditie die ver in de tijd teruggaat (oudste vermelding begin 15deeeuw)

• Dagtocht van 18 km langs verschillende gemeenten in Vlaanderenen Wallonië

• De enige gemilitariseerde mars in Vlaanderen

Sint‐Veroonmars LembeekEnkele sfeerbeelden

Sint‐Veroonmars LembeekVele handen maken licht werk

• Vijf aparte groepen met een eigen structuur en bestuur• Elke groep zorgt voor eigen financiële middelen (eetkermissen,ereleden, tombola, enz.)

• Financiële inspanning is aanzienlijk: uniformen,muziekinstrumenten, logistiek

• Parochie draagt de kosten voor het kerkelijke gedeelte processie• Intensieve werking gedurende het ganse jaar binnen de groepen

Sint‐Veroonmars LembeekVele handen maken licht werk (vervolg)

• Vrijwilligerswerking is daarom zeer belangrijk• Sociale cement van onze dorpsgemeenschap• Geen gebrek aan deelnemers, integendeel (wachtlijsten)• Koepelvereniging Sint‐Veroonmars opgericht in 2006• Overlegorgaan waarin alle deelnemende groepenvertegenwoordigd zijn

• Jeugdwerking belangrijk als wissel op de toekomst

Sint‐Veroonmars LembeekVele handen maken licht werk (vervolg)

Sint‐Veroonmars LembeekErkenning Immaterieel Erfgoed Vlaanderen

• Traject van 2 jaar en succesvol afgerond• Belangrijke stimulans• Visitekaartje• Sterke en zwakke punten• Borgingsacties• Financieel voordeel?

Tips and tricksHoe kom ik tot een duurzame vrijwilligerswerking? 

Vijf V’s van Vrijwilligerswerking 

Publicatie van Heemkunde Vlaanderen 

Gratis te downloaden via: https://www.heemkunde‐vlaanderen.be/images/Devijfvs_web.pdf

Informeren en inspireren om tot een duurzaam, kwaliteitsvol en succesvol vrijwilligersbeleid te komen

Vragen vooraf 

# Ben ik op de hoogte van de belangrijkste tendensen binnen het vrijwilligersbeleid? 

# Ben ik in orde met de regelgeving over vrijwilligerswerk? 

# Waarom wil mijn organisatie met vrijwilligers werken? 

# Hoeveel mensen en middelen kan mijn organisatie vrijmaken om een vrijwilligersbeleid uit te bouwen? 

# Indien relevant: wat loopt er vandaag goed en minder goed binnen het vrijwilligersbeleid van mijn organisatie?

Vijf V’s

2 Verwelkom

3Versterk

4 Verbeter

5 ‘Vertrek’

1 Vind

Tips and tricks? 

• ‘Samen staan we sterk(er)’ en ‘ons kent ons’… belang van netwerken uitwisseling

• Return is belangrijk… zorg ervoor dat vrijwilligers zich gewaardeerdvoelen

• Durf experimenteren… zoek uit wat werkt voor jouw organisatie, eris geen pasklaar model

• Zet in op vernieuwing… gebruik alle/nieuwe kanalen om mensen tewerven en te motiveren

Meer weten? 

Frea VancraeynestA Histories vzw

Sint‐Amandstraat 729000 Gent

E frea.vancraeynest@historiesvzw.beW www.historiesvzw.beT 015 80 06 35

Op handen gedragen: een samenwerking tussen CRKC, KADOC en Histories.