Je moet schieten, anders ken je niet scoren

Johan Cruijff“ ”Aanvalsplan tuinbouwgebied Koekoekspolder, gemeente Kampen

maatregelen om de verkoop van kavels te bevorderen

Hoofdstuk1: Inleiding

Hoofdstuk 2: De Koekoekspolder in vogelvlucht

Hoofdstuk 3: Bedreigingen

Hoofdstuk 4: Kansen/USP’s

Hoofdstuk 5: Onderzoek naar toekomstpositie glastuinbouw

Hoofdstuk 6: Interviews binnen de sector

Hoofdstuk 7: Aanvalsplan

Hoofdstuk 8: Verschillende scenario’s

Hoofdstuk 9: Conclusie en aanbeveling

Bronvermelding

Bijlage:

Plattegrond Koekoekspolder

Inhoudsopgave

3

4

5

6

7

9

11

16

18

19

20

2/21

De tuinbouwsector heeft te maken heeft met een zeer dynamisch bewegende markt en het is mede om die reden de vraag of de kavels uit de Koekoekspolder in de toekomst alleen voor tuinbouw bestemd moet worden of dat er ook gekeken moet worden naar alternatief gebruik of alternatieve bestemmingen. De Koekoekspolder is een aanzienlijke economische factor voor de gemeente Kampen en een bekend tuinbouwgebied. In de afgelopen decennia is fors geïnvesteerd in het ontwikkelen van dit gebied. Alle reden om zorgvuldig te kijken naar de toekomstkansen en te blijven monitoren waar kansen of ontwikkelingen liggen en welke aanpak het beste is.

In 2016 hebben we het bureau Rijnconsult gevraagd om te kijken naar de toekomstpositie van de glastuinbouw in de Koekoekspolder. Hoofdlijn van de opdrachtverstrekking was om te kijken naar de stand van zaken in de sector en het perspectief voor de Koekoekspolder.

Voor ons college waren de aanbevelingen uit het rapport Rijnconsult aanleiding om verdere acties te onderzoeken. In de onderhavige rapportage zullen we een aantal scenario’s schetsen die het tuinbouwgebied een richting geven voor het bepalen van de koers voor de komende jaren. De scenario’s en de aanbevelingen zijn een vervolg op de bevindingen van Rijnconsult.

1. Aanleiding

3/21

2. De Koekoekspolder in vogelvlucht

De Koekoekspolder is een modern tuinbouwgebied. De huidige bedrijven vormen in totaal circa 100 hectare aan glasoppervlak en daarnaast is er nog circa 100 hectare uitbreidingsruimte beschikbaar. De gemeente Kampen heeft daarvan ongeveer 70 hectare in portefeuille en 22 ha optioneel nog te verwerven. Daarnaast is er 12 ha aan tuinbouw gerelateerd bedrijventerrein beschikbaar. In de afgelopen jaren is in de wegenstructuur en de energie infrastructuur behoorlijk geïnvesteerd, waardoor een up to date tuinbouwgebied in IJsselmuiden ligt.

Van oudsher heeft de Koekoekspolder een nauwe band met de lokale bevolking, gemeente en provincie. De overheden faciliteren niet alleen, maar nemen ook initiatieven om de tuinbouw en het ondernemersklimaat te stimuleren. Periodiek wordt in de Koekoekspolder een tuinbouwcafé georganiseerd. Tuinders, toeleveranciers, afnemers, gemeente  en andere stakeholders bespreken hier in informele sfeer actuele onderwerpen.

Alles op een rijtje zettend kan geconcludeerd worden dat de Koekoekspolder een uniek tuinbouwgebied is met een goede economische potentie en sociale cohesie. Toch zijn er voor de tuinbouwsector in algemene zin en voor de Koekoekspolder in het bijzonder ook bedreigingen.

De klimatologische omstandigheden van de Koekoekspolder zijn erg goed. Het Westland en Zeeland zijn de lichtste plekken van Nederland, maar IJsselmuiden zit daar vlak achter. Het lichtcijfer is vergelijkbaar met dat van Bleiswijk, dit heeft te maken met de gunstige ligging ten oosten van het IJsselmeer.

Er wordt duurzame energie in de Koekoek opgewekt met WKK installaties en sinds 2012 bestaat een aardwarmtebron die momenteel aan vijf tuinbouwbedrijven aardwarmte levert. Plannen worden ontwikkeld voor een collectieve externe CO2 voorziening en de aanleg van zonnevelden. Voor de groei van planten in kassen is CO2 een essentiële factor. Wordt de bij de groei opgenomen CO2 niet aangevuld dan stagneert de groei. Glastuinbouwbedrijven brengen daarom CO2 de kas in.

De ligging van de Koekoekspolder is gunstig ten opzichte van het landelijk snelwegennetwerk. De A28 en de A50 zijn dichtbij. De A28 vormt een belangrijke schakel voor de verbinding naar de Randstad, het noorden van het land en afzetgebieden in Noord-Duitsland en Oost-Europa. De A50 maakt dat het gebied ook een optimale ontsluiting in zuidelijke richting heeft. Het transport in de Koekoekspolder is goed geregeld. De lokale transporteur (de Wezenberg Groep) zorgt voor een dagelijkse verbinding met het Westland, zodat de klanten optimaal en adequaat bediend kunnen worden. Daarnaast zijn er nog diverse andere groothandelaren en transportbedrijven in het gebied werkzaam.

Het arbeidspotentieel van de Koekoekspolder is uitzonderlijk goed ten opzichte van andere tuinbouwgebieden in Nederland. De Koekoekspolder is een gebied met een lange tuinbouwtraditie en de bewoners in de regio hebben een nauwe band met het gebied. Van oudsher werken veel jongeren in hun vrije tijd bij de tuinbouwbedrijven in de Koekoekspolder. Bijzonder positief is dat een deel van deze jongeren doorgroeit naar midden- en hogere kaderfuncties bij deze bedrijven. 

4/21

3. Bedreigingen

Hoewel de laatste jaren weer een wat positiever beeld laten zien qua prijsvorming, hebben de prijzen van de afgelopen jaren gezorgd dat veel bedrijven het in inancieel opzicht moeilijk hebben. De glastuinbouw is zwaar geinancierd en krijgt minder inanciële ruimte. Investeringen worden zwaarder getoetst en herwaardering tast de eigen vermogenspositie in veel gevallen aan.

Het positieve rendement is daarom niet langer vanzelfsprekend en dat maakt bijvoorbeeld ook het opvolgingsvraagstuk complexer. Het is in tegenstelling tot decennia geleden niet vanzelfsprekend dat een zoon of dochter het bedrijf gaat overnemen. Dat heeft een enorme impact op de toekomstige bedrijfsvoering van ondernemers, zowel in economisch - als in sociaal opzicht.

In het recente verleden was de WKK installatie voor veel tuinders een interessante inkomstenbron. Inmiddels is de WKK als inkomstenbron grotendeels verdampt, doordat de stroomprijzen zijn gedaald. De opbrengsten van de WKK vallen hierdoor tegen of veranderen in verliezen. Daarnaast zijn er veel luctuaties in de energieprijzen, dat heeft consequenties voor de kostprijs en de rendementen.

Ook hebben we te maken met bedreigingen door politieke spanningen (Russische boycot), bedreigingen door ziekten in teelten (EHEC) en nieuwe opkomende markten in nieuwe glastuinbouwgebieden, zoals in Oost- en Zuid Europa.

Concluderend kan worden gesteld, dat de tuinbouwsector in het algemeen te maken heeft of te maken krijgt met bedreigingen. Dit is grotendeels onvermijdelijk, maar bedreigingen en risico’s horen ook in zekere zin bij het ondernemen.

5/21

4. Kansen/USP’s

Tegenover de geschetste bedreigingen staan ook kansen. In de eerste plaats heeft de polder grote mogelijkheden op het gebied van duurzame energie. Zo is er op dit moment al sprake van een aardwarmtebron, waar vijf bedrijven de energie van betrekken. Aardwarmte is een onderdeel waar de polder zich mee kan onderscheiden ten opzichte van andere tuinbouwgebieden. We hebben hiermee een zogenaamd Unique Selling Point (USP) in handen. Dat biedt veel potentie voor de toekomst, evenals zonne-energie. Het blijkt dat de ondergrondse infrastructuur in de polder zeer geschikt is voor de realisering van zonnevelden. Een bedrijf uit Dokkum heeft inmiddels een reserveringsovereenkomst van twee terreinen ter grootte van totaal 12 hectare.

Als tweede USP kan genoemd worden dat er nog voldoende ruimte voor ondernemen is in de Koekoekspolder, er zijn geen bedreigingen van oprukkende bouw en verstedelijking zoals bijvoorbeeld in het Westland. Daarnaast bestaat de mogelijkheid om de beschikbare kavels in kleine oppervlakten uit te geven, ook dat is onderscheidend.

Een derde USP is de sociale cohesie, in geen enkel tuinbouwgebied is de sociale cohesie zo groot. Inherent aan de sociale cohesie is de beschikbaarheid van zeer gemotiveerd personeel en de samenwerking tussen tuinders.

Onder paragraaf “Koekoekspolder in vogelvlucht” zijn andere positieve kenmerken genoemd, zoals:

Goede wegeninfrastructuur ten opzichte van de afzetmarkt; Gespecialiseerde transportondernemingen in nabijheid; Gunstige teeltomstandigheden; Goede samenwerking tussen ondernemers en overheid; Dichtbij maatschappelijke voorzieningen.

6/21

5. Onderzoek naar toekomstpositie glastuinbouw

in Koekoekspolder

In 2016 hebben we het bureau Rijnconsult gevraagd om te kijken naar de toekomstpositie van de glastuinbouw in de Koekoekspolder. Hoofdlijn van de opdrachtverstrekking was om te kijken naar de stand van zaken in de sector en het perspectief voor de Koekoekspolder. De conclusies en aanbevelingen uit het rapport “Toekomst voor glastuinbouw Koekoekspolder” zijn (in samenvatting) als volgt:

1. Blijf de huidige telers in de Koekoekspolder koesteren; hun ondernemerschap en uitbreidingsplannen zijn de grootste kans.

2. Blijf optimaal faciliteren in randvoorwaarden, zoals: infrastructuur, vergunningen, imago bij burgers, waterhuishouding. Houd daarnaast ook de zichtbaarheid van het gebied op peil door promotie, marketing en netwerkbeheer.

3. Probeer in de picture te komen en te blijven bij de glastuinbouw in de rest van Nederland. Bouw vooral de USP aardwarmte uit en benut die publicitair. Blijf werken aan het imago van de Koekoekspolder in de rest van Nederland, om de concurrentie met andere gebieden aan te kunnen.

4. Heb minimale verwachtingen van het aantrekken van nieuwvestigers naar de Koekoekspolder: het economische klimaat is er niet naar en voor telers uit het westen is de Koekoekspolder op dit moment geen eerste keus. Toch zijn er wel mogelijkheden als je de acquisitie richt op de middengroep telers (behoefte 5-10 ha). Koester daarbij vooral het hoge arbeidspotentieel van de Koekoekspolder. Dat kan een bepalende factor zijn voor nieuwvestigers om eventuele verdere bedrijfsuitbreiding binnen de Koekoekspolder te realiseren.

5. Er zijn geen makkelijke alternatieven om de hectares te verkopen. Dat zien we in alle glastuinbouwgebieden. Voor nieuwvestigers van agro gerelateerde bedrijvigheid is de Koekoekspolder minder interessant. Ook hier geldt het koesteren van bestaande, lokale spelers als belangrijkste strategie. Het oprekken van de term “agro gerelateerd” kan leiden tot ‘interne’ concurrentie met bedrijventerreinen.

6. De grondprijs van € 28 m2 is bovenkant marktconform. Grondprijs is één van de rationele afwegingscriteria waarop telers hun besluit baseren. Om meer concurrerend te worden zou de grondprijs naar een niveau tussen € 20 en € 25m2 moeten worden bijgesteld, en zal onderhandelings-lexibiliteit nodig blijven.

7. Geef de ontwikkeling van de Koekoekspolder de tijd en pas je tempo aan de (op dit moment best beperkte) behoefte in de glastuinbouw, want dat kan de komende 3 tot 5 jaar op een laag pitje blijven. Pas daar als gemeente je verwachtingen en kostenpatroon op aan.

8. Zoek de samenwerking met het tuinbouwgebied van Ens en Luttelgeest (gemeente Noordoostpolder). De Koekoekspolder en de tuinbouwgebieden van Noordoostpolder vullen elkaar goed aan: Koekoekspolder relatief kleine kavel en Noordoostpolder grotere kavel (complementair).

7/21

9. Kijk naar de mogelijkheden voor zonneparken in relatie tot de al aanwezige aardwarmte. Deze duurzaamheidaspecten kunnen een goede onderscheidende USP vormen voor de acquisitie.

Wat hebben wij het afgelopen jaar gedaan met de aanbevelingen van Rijnconsult?

Op dit moment zijn wij al met relatief beperkte inzet bezig met de uitwerking van de aanbevelingen van het rapport van Rijnconsult. De acquisitie wordt thans al op een andere manier uitgevoerd. De gemeente Kampen doet in samenwerking met de bedrijfsambassadeurs uit het gebied de acquisitie weer in eigen beheer. De acquisitie zal verder worden geprofessionaliseerd door het inwerking treden van dit aanvalsplan.

8/21

6. Interviews binnen de sector

Voor deze notitie hebben wij verschillende bronnen geraadpleegd. Zo hebben we de informatie van onze bedrijfsambassadeurs zo veel als mogelijk geprobeerd te verwerken, maar hebben we ook verschillende andere tuinders uit de Koekoekspolder benaderd om informatie te geven over het toekomstbeeld van de Koekoekspolder. De tuinders uit de Koekoekspolder kunnen zich in grote lijnen vinden in de aanbevelingen uit deze notitie. Hun ervaring en kennis is verwerkt, een praktische en waardevolle benchmark.

Daarnaast hebben we ook tuinders buiten de Koekoekspolder gevraagd naar hun mening over de kansen en bedreigingen. Deze groep heeft ooit zelf interesse getoond voor een kavel in de Koekoekspolder, maar heeft om moverende redenen besloten zich niet te vestigen in de Koekoekspolder. Hun beweegredenen hebben wij meegenomen in deze notitie. Ook zij geven aan dat wij met onze aanbevelingen de juiste koers inzetten. Zij vinden de Koekoekspolder een goed tuinbouwgebied en het had weinig gescheeld of zij hadden gekozen voor vestiging in de Koekoekspolder. Een korte weergave van de gesprekken met deze ondernemers volgt hierna.

De Koekoekspolder wordt als kwalitatief uitstekend ervaren. De mensen kennen het gebied en onderschrijven de positief onderscheidende onderdelen, zoals: aardwarmte, ruimtelijke mogelijkheden en sociale cohesie. Daar zou in de acquisitie meer mee moeten worden gedaan onder de noemer “be good and tell it”. Er wordt ook aangegeven dat de Koekoekspolder minder positieve kanten heeft voor de tuinders van de traditionele teelten, het gaat dan vooral om te kleine kavels en de afzetmarkt die te ver afgelegen is. Dit zou kunnen worden opgelost om speciiek acquisitie te plegen bij tuinders die teelten verbouwen die minder grote kavels nodig hebben. Ook wordt geadviseerd de acquisitie te richten op bloementeelt en alternatieve teelten. Voor deze onderdelen speelt minder het aspect van grote benodigde kavels. Qua prijsbeleid zijn de tuinders van mening dat de onderkant van de marktconforme prijs aangehouden moet worden om kans te maken nieuwe tuinders aan te trekken. De gemeente zou soepel met de vergunningverlening moeten zijn om nieuwvestigers te interesseren, het bestemmingsplan moet ruimte bieden om te ondernemen. Ten slotte wordt aanbevolen om de jongeren in de traditionele tuinbouwgebieden te benaderen voor excursies naar het tuinbouwgebied.

De heer Leo Neelemans, acquisiteur van tuinbouwgebied Nieuwland (Noordoostpolder) heeft op verzoek van de gemeente Kampen gesproken met de tuinders uit het Nieuwland. De conclusie van deze gesprekken is dat de tuinders uit Nieuwland op dit moment de stap naar een gezamenlijke acquisitie te groot vinden. Zij zien wel de voordelen van een bepaalde alliantie in de acquisitie, maar dat zou dan moeten gebeuren via een groeimodel. De eerste stap zou kunnen zijn om tijdens de tuinbouwbeurs in Gorinchem (2017) beide tuinbouwgebieden naast elkaar te presenteren. Daarna zou stap voor stap kunnen worden bekeken welke mogelijkheden er nog meer zijn op het gebied van samenwerking in de acquisitie. Gedacht wordt daarbij ook aan een gezamenlijke businessclub. De eerste handreiking van naast elkaar optrekken op de tuinbouwbeurs zullen wij proberen te bewerkstelligen via de organisatie van de tuinbouwbeurs.

9/21

Tijdens een gesprek met wethouder Hans Wijnants van de gemeente Noordoostpolder en de adviseur economische zaken van de gemeente Noordoostpolder, de heer Jacob Korterink, is gesproken over de gemeentelijke samenwerking tussen Noordoostpolder en Kampen en de eventuele aansluiting bij de cluster Agro & Food van de regio Zwolle.

De gemeente Noordoostpolder is participant in het cluster Agro & Food van de regio Zwolle, voor het onderdeel landbouw. Tuinbouw is binnen het cluster Agro&Food niet vertegenwoordigd, het gaat vooral om landbouw en veeteelt. Voor het onderdeel tuinbouw wordt geen meerwaarde gezien. De speciieke knowhow voor het onderdeel tuinbouw ontbreekt in het cluster. De gemeente Noordoostpolder ziet wel voordelen in een bilaterale samenwerking met Kampen.De gemeente Noordoostpolder staat positief tegenover samenwerking op het gebied van tuinbouw. De aanvullende USP’s kunnen elkaar versterken. Wel dient de samenwerking vorm te worden gegeven in nauwe samenwerking met de ondernemers uit het tuinbouwgebied en het moet praktisch en ondernemersgericht van aard zijn. Het oppakken van de samenwerking komt wellicht qua timing zeer gelegen, omdat ook door de gemeente Noordoostpolder met het tuinbouwgebied Nieuwland wordt gesproken over een visie.  Het is belangrijk om voor de tuinbouwgebieden een stip aan de horizon te zetten voor wat betreft de toekomst. Het nu oppakken van bepaalde gezamenlijke onderdelen zou dat proces mogelijk kunnen versterken.  In de toekomstvisie van de Noordoostpolder zou de grondpositie een belangrijk onderdeel moeten gaan vormen.  De samenwerking op het gebied van onderwijs wordt als belangrijk ervaren. Deze samenwerking kan met name belangrijk zijn voor het onderdeel “arbeid en scholing” binnen de tuinbouw. Dit onderdeel vraagt aandacht binnen de sector, omdat dit een belangrijk onderdeel is voor de bedrijfsvoering van de bedrijven. De krachten met de onderwijsinstellingen bundelen voor overige kennisdeling en netwerkbevordering wordt ook erg belangrijk gevonden.

De logistieke ligging van de Koekoekspolder is minder goed dan Venlo en het Westland, daar kan in logistieke zin niet tegen geconcurreerd worden. Kansen voor de Koekoekspolder liggen op het gebied van aardwarmte en overige duurzame energiebronnen, daar zal onder andere het onderscheidend vermogen in moeten worden gezocht. De heer Meijerink kan zich vinden in de opzet en uitgangspunten van het aanvalsplan en biedt daarom een verbindende rol in het totale proces namens de Rabobank aan. De Rabobank wil graag een rol spelen om de tuinbouw binnen de regio te versterken, het aanvalsplan kan daarbij onder meer als instrument worden ingezet.

De Rabobank is zeer betrokken in de tuinbouwwereld en blijft de ontwikkelingen in de Koekoekspolder volgen. De heer Jack Meijerink, senior accountmanager van de Rabobank Noordoostpolder-Urk, is geïnterviewd over de mogelijkheden van de sector. De heer Meijerink onderschrijft het belang van het aanvalsplan Koekoekspolder. Hij is van mening dat met name de bestaande tuinders en hun gezinnen optimaal moeten worden gefaciliteerd. Het formaat van de beschikbare kavels leent zich minder goed voor nieuw vestigers. Er liggen wellicht kansen voor het trekken van nieuwe bedrijven uit het Westland. Door een komende grootschalige herstructurering aldaar, zullen naar verwachting tuinders een nieuwe vestiging moeten zoeken.

10/21

7. Aanvalsplan

De afgelopen maanden hebben twee grondtransacties plaatsgevonden in de Koekoekspolder. Er is in totaal 3,4 hectare verkocht en 1 hectare in reservering gegeven. Ook is een oppervlakte van 12 hectare in optie gegeven aan een exploitant van zonnevelden. Inmiddels is ook een ondernemer die interesse heeft getoond voor een oppervlakte van circa 10 hectare aan grond. Ten slotte hebben meerdere lokale tuinders recentelijk interesse getoond voor nabijgelegen kavels ten behoeve van toekomstige bedrijfsuitbreiding.

Dat betekent dat weer beweging in de “markt” zit, er komt weer schot in! Deels is dat te verklaren doordat ondernemers meer vertrouwen krijgen in de toekomst, maar ook deels doordat wij de acquisitie, in samenwerking met de bedrijfsambassadeurs, op een andere manier aanpakken. Er ontstaat hierdoor weer “economische reuring” en dat biedt weer (voorzichtig) perspectief voor de toekomst. Wij denken dat wij met een aantal passende maatregelen de Koekoekspolder interessanter kunnen maken voor de sector, voor de bestaande ondernemers, maar ook voor tuinders buiten de regio. Deze maatregelen gaan we op een passende wijze uitvoeren, met een naar verhouding redelijke investering qua tijd en geld. Met proportionele maatregelen werkt het immers ook, dit blijkt uit de economische reuring die het laatste jaar is veroorzaakt.

De volgende maatregelen zijn recentelijk uitgevoerd of kunnen binnenkort worden uitgevoerd.

7.1 Intensivering samenwerking met bedrijfsambassadeurs

Er zijn drie bedrijfsambassadeurs in de Koekoekspolder. Deze ambassadeurs vormen voor de gemeente het eerste overlegorgaan als het gaat om beleid en acquisitie, omdat zij meer speciieke kennis hebben van de tuinbouwwereld. Door de knowhow van de ambassadeurs kan de gemeente beter en adequater opereren. Sinds ruim een jaar hebben we de contacten met de bedrijfsambassadeurs geïntensiveerd. We blijven gebruik maken van hun kennis, maar ook van andere tuinders. De samenwerking met tuinders geeft aan dat de Koekoekspolder niet zomaar een tuinbouwgebied is, maar een tuinbouwgebied dat van ons allen is. Dit sociale aspect sluit ook aan op de slogan van de website “tuinbouwgebied met een hart”.

7.2 Website

Wij hebben afgelopen jaar de website koekoekspolder.nl geactualiseerd en opnieuw ingericht qua teksten en lay-out. Wij zullen zorgen dat de inhoud van de website actueel blijft en daar waar nodig ook op andere terreinen up to date houden, zodat dit medium een belangrijke rol krijgt in de communicatie en daardoor meerwaarde heeft in de acquisitie.

7.3 Social media

Eén van de aanbevelingen uit het rapport van Rijnconsult is dat de Koekoekspolder meer van zich moeten laten horen. Dat kunnen we onder andere doen door social media. Dit onderdeel hebben we inmiddels opgepakt. We hebben volgers op Facebook en Twitter en

11/21

berichten worden gelezen en gedeeld. Het verdient aanbeveling dat de tuinders uit de Koekoekspolder ons gaan “voeden” met nieuwsberichten. Zij zitten dichter op de markt en hebben meer knowhow voor wat betreft de inhoud van social media berichten. Nu worden zo nu en dan wel berichten van de tuinders doorgestuurd naar onze social media beheerder, maar dit onderdeel kan nog beter en intensiever. Wij willen samen met de tuinders een “social media team” oprichten. Op die manier kunnen we de Nederlandse tuindersmarkt op professionele wijze berichten sturen over het reilen en zeilen in de Koekoekspolder.

7.4 Publicaties en free publicity

Naast nieuws verspreiden via de social media zullen wij ook proberen, de in de tuinbouw altijd populaire media in de vorm van vakbladen, te benaderen met nieuws over de mogelijkheden in de Koekoekspolder. Als wij tuinbouwmagazines lezen dan staat daar vaak nieuws in over andere tuinbouwgebieden met hun activiteiten. In de Koekoekspolder vinden vaak vergelijkbare activiteiten plaats, maar door een wellicht te bescheiden houding wordt dit niet gedeeld met de pers. Hier moeten we scherper in acteren, we zullen vaker zelf de pers moeten benaderen met nieuwsfeiten over de Koekoekspolder. Zo kunnen wij waardevolle free publicity vergaren. Wij gaan dan ook meer persberichten sturen en artikelen insturen ten behoeve van de vakbladen.

7.5 Deelname tuinbouwbeurs

Begin 2016 hebben wij als gemeente deelgenomen aan de tuinbouwbeurs te Gorinchem. We hebben dat gedaan met de voor het gebied herkenbare wijze; sober maar doelmatig. We hebben gewerkt met een kleine stand, en inherent daaraan, een klein budget. Maar we hebben ons daar wel laten zien, veel bezoekers gesproken en ons netwerk versterkt. Wij zullen dit onderdeel voortzetten de komende jaren, omdat het naamsbekendheid genereert en we het tuinbouwgebied, ook in fysiek opzicht, een gezicht naar buiten geven. Op de eerstvolgende beurs in februari 2017 zullen we al naast tuinbouwgebied Nieuwland staan. Een eerste voorzichtige samenwerking met dit tuinbouwgebied uit de gemeente Noordoostpolder. Naast de tuinbouwbeurs te Gorinchem zullen we in overleg met onze bedrijfsambassadeurs kijken naar de mogelijkheden van andere beurzen.

7.6 Aardwarmte benutten als Unique Selling Point

De Koekoekspolder is het eerste gebied waar tuinders samen met de overheid aan de slag zijn gegaan om de toepassing van aardwarmte te realiseren. In dit innovatieve en complexe project werken de tuinders en overheden nauw met elkaar samen. De tuinders kunnen met aardwarmte meer dan de helft aan aardgas besparen en dat levert een forse reductie van de CO2-uitstoot op. De Koekoekspolder is een duurzaam tuinbouwgebied in ontwikkeling, een Unique Selling Point. Deze voorziening is erg onderscheidend te noemen en dat kan veel beter benut worden in de acquisitie. We zullen hier meer promotie aan moeten geven. Daarnaast is het zinvol om te kijken in hoeverre een tweede bron het gebied nog verder kan versterken. De gemeente wil een dergelijke voorziening dan ook graag faciliteren. Wij willen in beeld krijgen wat de kosten voor een tweede ringleiding zijn en wat er voor nodig is om deze voorziening te realiseren.

12/21

7.7 Ruimte voor duurzame energie

Op dit moment hebben wij een optieovereenkomst gesloten met een exploitant van zonnevelden. Het gaat hier om een totale oppervlakte van circa 12 hectare. We hebben twee minder courante kavels voor glastuinbouw hiervoor beschikbaar gesteld. De verwachting is dat met name deze twee kavels niet op korte termijn zullen worden verkocht. Mocht binnen de optietermijn nog een geïnteresseerde tuinder zich hiervoor melden met concrete belangstelling, dan zullen wij in gesprek gaan met de exploitant van het zonneveld voor een alternatief. Als de optie echter wordt verzilverd dan zullen we een verplichting aangaan voor een pacht (daarover later meer) van minimaal 15 jaar. De belangstelling van de exploitant van zonnevelden geeft aan dat de Koekoekspolder interessant is voor andere bestemmingen dan alleen sec voor de tuinbouw. Vooral voor de minder courante kavels geeft dit mogelijkheden voor transacties. Tevens is het onderdeel duurzame energie interessant, zeker in combinatie met de al aanwezige aardwarmte. Het tuinbouwgebied Koekoekspolder zal door de combinatie zonne-energie met aardwarmte zodanig duurzaam zijn, dat het eerder genoemde USP aardwarmte verder wordt versterkt. Daarmee komen we voorop te lopen in Nederland, een realistische doelstelling met veel impact op het gebied van acquisitie. Dit onderdeel is één van de aanbevelingen uit het rapport van Rijnconsult.

7.8 Onderzoek alternatief gebruik kavels

In de alinea “ruimte voor duurzame energie” hebben wij al gesproken over de verruiming van het gebruik van kavels. Het verdient aanbeveling om een onderzoek te doen in hoeverre het huidige bestemmingsplan nog toereikend is om succesvol te kunnen opereren in de markt voor wat betreft de verkoop van tuinbouwkavels. Wij willen meer bedrijvigheid in de Koekoekspolder, zonder de huidige gebruikers te benadelen in de bedrijfsvoering. Wij denken dan, naast duurzame energie, ook aan alternatieve teelten en bedrijfsondersteunende secundaire bedrijfstakken. We willen voor initiatieven meer maatwerk kunnen leveren om plannen mogelijk te maken.

7.9 Prijzen

Het rapport van Rijnconsult geeft nog aan dat wij qua prijzen aan de bovenkant van de markt zitten. Deze bevinding is gebaseerd op de toen geldende prijzen ter hoogte van € 28,-. In de grondprijzennota 2016 is de prijs naar beneden bijgesteld naar € 20,-- tot € 25,-- per m2, afhankelijk van ligging, grootte en bebouwingsmogelijkheden.De meest recente taxatie (december 2016) geeft aan dat een gemiddelde prijs ter hoogte van € 22,50 reëel is. Wij zullen kritisch blijven kijken naar de hoogte van de verkoopprijzen om concurrerend in de sector te kunnen handelen.

7.10 Mogelijkheden pacht

Wij willen kijken naar de mogelijkheden voor andere uitgiftevoorwaarden. Wij werken nu in de meeste gevallen met verkoop. Anticiperend op andere uitgiftevoorwaarden hebben wij de deal met de exploitant van het zonnepark al gemaakt op basis van pacht. Wij zullen kritisch kijken of we met het onderdeel (erf)pacht, of alternatieven daarvan, een deel van de markt kunnen bedienen.

13/21

7.11 Samenwerking met andere tuinbouwgebieden

Waar de gemeente Noordoostpolder relatief grote kavels, in Ens en Luttelgeest, aanbiedt, heeft de Koekoekspolder de beschikking over relatief kleine kavels. De twee gemeenten zijn hierbij complementair en dat biedt kansen om gezamenlijk de tuinbouwgebieden te vermarkten. Binnenkort gaan we dit item verder onderzoeken op haalbaarheid en prioriteiten.

7.12 Samenwerking binnen de regio

De regio Zwolle is een economisch samenwerkingverband tussen twintig gemeenten. Eén van de thema’s binnen dit samenwerkingsverband betreft het cluster Agro&Food. Verschillende disciplines uit de Agro&food sector maken deel uit van dit cluster (vooral veeteelt en akkerbouw), maar het onderdeel tuinbouw ontbreekt. Wij gaan samen met de gemeente Noordoostpolder verkennen of het voor onze tuinbouwsector zinvol is om aan te sluiten bij het cluster Agro&Food. De gemeente Noordoostpolder doet overigens wel mee met het cluster, maar dan vooral voor het onderdeel landbouw.

Op dit moment leeft er bij de gemeente Kampen geen overtuigend standpunt dat aansluiting bij het cluster Agro&Food zinvol is. Dit cluster richt zich vooral op de landbouw en veeteeltsector en er is niet voldoende aangetoonde knowhow op het gebied van tuinbouw. Dat betekent dat er op dit moment geen overtuigende meerwaarde is voor aansluiting voor de tuinbouwsector bij het cluster. Dat wil op voorhand niet zeggen dat er geen voordelen uit de regionale samenwerking kan komen. Samenwerking met andere gemeenten kan heel erg nuttig zijn, zonder verplichtingen aan te gaan in regio Zwolle verband. Wij zullen de meerwaarde van samenwerking in beeld brengen, aanbevelingen doen welke vorm van samenwerking het beste is, en besluitvorming voorbereiden over wel of geen toetreding tot het cluster Agro&Food. Eén van de mogelijkheden zal ook zijn dat er geen aansluiting komt bij het cluster Agro&Food, maar dat wel met andere gemeenten uit de regio zal worden samengewerkt. De sector is immers te belangrijk om structuurversterkende maatregelen te laten liggen.

7.13 Samenwerking zoeken met onderwijs

Binnen regio Zwolle wordt al langere tijd gesproken over de kansen van het koppelen van “de drie o’s: onderwijs, overheid en ondernemers”, maar dat voornemen is nog onvoldoende geëfectueerd in de tuinbouw. In de regio zijn twee grote  agro gerelateerde onderwijsinstellingen: Aeres, met vestigingen in onder andere Dronten en Emmeloord, en de Groene Welle te Zwolle. Het wordt belangrijk geacht om de drie O’s te activeren door het houden van sessies tussen deze onderwijsinstellingen, de samenwerkende gemeenten en de ondernemers uit het gebied. Het verdient aanbeveling om te kijken naar de mogelijkheden hoe de samenwerking op dit terrein structuurversterkend kan werken.

14/21

7.14 Versterking netwerken

De acquisiteur van tuinbouwgebied Nieuwland, de heer Leo Neeleman, geeft aan dat de oprichting van een gezamenlijke businessclub versterkend kan werken. Wij sluiten ons daarbij aan. Wij hebben goede ervaringen met het tuinbouwcafé dat één of twee keer per jaar bij Wezenberg wordt georganiseerd. Dit is een goed podium om als gemeente in contact te komen met tuinders en om tuinders elkaar te laten ontmoeten. Dergelijke bijeenkomsten werken netwerkversterkend en wij willen dat stimuleren. Concreet betekent dit dat wij het tuinbouwcafé blijven ondersteunen en dat wij daarnaast proberen een gezamenlijke businessclub met Nieuwland op de zetten.

7.15 Kort resumé over aanvalsplan

De optelsom van de hiervoor genoemde maatregelen vormt voor ons de basis voor de uitwerking van het beste scenario om de komende jaren door te gaan in de exploitatie van de Koekoekspolder. De verschillende scenario’s komen hierna aan bod.

15/21

8. Verschillende scenario’s betrefende de toekomst van de Koekoekspolder

Wij geven de voorkeur aan om door te gaan op de recent ingeslagen weg, met het realiseren van alle maatregelen uit het aanvalsplan, zie hoofdstuk 7. Het uitvoeren van in meer of mindere mate van de verschillende maatregelen (7.1 tot en met 7.14) geeft naar verwachting voldoende reuring om weer economische dynamiek binnen de Koekoekspolder te genereren. Door deze lijn te hanteren, in combinatie met een op termijn herstellende markt, verwachten wij derhalve meer hectares aan tuinbouwgrond te kunnen verkopen. Doorgaan op de recent ingeslagen weg kost ook geen grote bedragen aan investeringen.

Als we alle maatregelen uit het aanvalsplan uitwerken in 2017 kost dat ongeveer 410 ambtelijke uren. Uitgaande van een integraal ambtelijk uurtarief van € 90,- kost het derhalve een investering van € 36.900, vermeerderd met naar schatting € 12.000 aan projectgeld, in totaal € 48.900 in het jaar 2017. In onderstaand overzicht worden de uren en de overige middelen in beeld gebracht:

Maatregel Onderdeel Uren Overige kosten

7.1 Intensivering samenwerking met bedrijfsambassadeurs 10 € 3.000

7.2 Website 10 € 1.000

7.3 Social media 20

7.4 Publicaties en free publicity 20

7.5 Deelname tuinbouwbeurs 50 € 2.750

7.6 Aardwarmte benutten als Unique Selling Point 60 € 3.500

7.7 Ruimte voor duurzame energie 50

7.8 Onderzoek alternatief gebruik kavels 20

7.9 Prijzen 10

7.10 Mogelijkheden pacht 10

7.11 Samenwerking met andere tuinbouwgebieden 50 € 500

7.12 Samenwerking binnen de regio 50 € 500

7.13 Samenwerking zoeken met onderwijs 25

7.14 Versterking netwerken, onder andere Tuinbouwcafé 25 € 750

Totaal 410 € 12.000

16/21

Deze werkwijze noemen wij het voorkeursscenario. Hieronder zetten we de scenario’s op een rijtje ter vergelijking.

8.1 Voorkeursscenario

Ons voorkeursscenario is doorgaan op de ingeslagen weg met de realisering van alle maatregelen uit het aanvalsplan (zie hoofdstuk 7). Daarbij maken wij de volgende kanttekening.

In het verleden is besloten om in de toekomst de kavels V,G en X (zie plattegrond) op termijn aan te kopen. In ons voorkeursscenario stellen wij voor om deze kavels, met een gezamenlijke oppervlakte van 221.480 m2 (ca 22 ha), niet aan te kopen. Gezien de moeilijke markt lijkt het ons niet verstandig om een te grote grondpositie te verwerven. Het resultaat van dit scenario is circa € 5,7 miljoen negatief.

8.2 Het eerste alternatieve scenario (huidige werkwijze, maar geen aanvalsplan)

In dit scenario blijven we rustig afwachten wat de markt ons brengt, terwijl we niet pro-actief aan de slag gaan met de aanbevolen maatregelen uit het aanvalsplan. Het kost geen directe investering. Naar verwachting zullen dan ook geen of weinig transacties met tuinders van buiten plaatsvinden en het is de vraag in hoeverre de huidige tuinders worden gemotiveerd om over te gaan tot bedrijfsuitbreiding. In dit scenario blijven wel de lopende exploitatiekosten van kracht en wordt niets aan grondwaarde afgeboekt. Eigenlijk is dit hetzelfde scenario als het voorkeursscenario, maar dan zonder aanvalsplan. Het resultaat van dit scenario is circa € 6,0 miljoen negatief.

8.3 Het tweede alternatieve scenario (voorkeursscenario in combinatie met afstoting minder courante kavels)

Dit scenario gaat uit van voorkeursvariant in combinatie met het afstoten van de minder courante kavels. In het voorkeursscenario wordt alle grond behouden, met een eventuele invulling van de minder courante kavels door alternatief gebruik. In dit tweede alternatieve scenario is dat hetzelfde met dien verstande dat we een aantal hectares aan potentiële tuinbouwgrond gaan verkopen tegen agrarische waarde. Wij kijken hierbij nog steeds optimistisch naar toekomstige transacties, maar creëren tegelijkertijd schaarste door een aantal hectares af te boeken. Wij zijn van mening dat de kavels F,W, H en K de minst courante kavels zijn. Als we die kavels uit de grondexploitatie halen en gaan verkopen tegen agrarische waarde moeten we een totale oppervlakte van 15,6 ha afboeken. Het resultaat van dit scenario is circa € 7,4 miljoen negatief.

8.4 Het derde alternatieve scenario (stoppen met de exploitatie en de kavels afstoten aan Kamper Eiland N.V.

In dit scenario wordt de totale grondpositie van de glastuinbouw afgestoten aan bijvoorbeeld Kamper Eiland N.V. Het resultaat van dit scenario is circa € 15 miljoen negatief. Dit is exclusief de efecten op de dividenduitkering van Kampereiland N.V.

17/21

9. Conclusie en aanbeveling

De gemeenteraad heeft ons college gevraagd om keuzes voor te leggen betrefende de verschillende scenario’s betrefende de Koekoekspolder. Welke keuzes moeten we maken om het tuinbouwgebied economisch gezond te houden voor de gemeente, maar ook voor de tuinbouwsector?

Wij komen op basis van de onderzoeken die wij hebben gehouden tot de conclusie dat de Koekoekspolder het niet gemakkelijk heeft. De relatief kleine kavels en de relatief grote afstand tot de afzetmarkt zijn nadelig ten opzichte van sommige andere tuinbouwgebieden. Maar er liggen wel degelijk kansen. Die kansen kunnen we tegen geringe kosten vergroten door het toepassen en uitwerken van een aantal maatregelen. Deze maatregelen worden opgesomd in hoofdstuk 7 onder de nummers 7.1 tot en met 7.14.

Met passende maatregelen moet worden “geschoten” om meer beweging in de Koekoekspolder te krijgen. De recente ervaringen hebben dat bewezen. We zijn immers al, vooruitlopend op het aanvalsplan, bezig met een aantal maatregelen. Die hebben inmiddels geleid tot meer belangstelling voor kavels. Het opvoeren van deze maatregelen zal dit efect naar verwachting gaan versterken. Dit in combinatie met de relatief lage kostprijs van de maatregelen uit het aanvalsplan brengt ons bij de voorkeur voor het uitvoeren van het geschetste voorkeursscenario.

Wij stellen voor het aanvalsplan “Je moet schieten, anders ken je niet scoren” aan te nemen en akkoord te gaan met het voorkeursscenario en inherent hieraan met de uitvoering van de actiepunten uit hoofdstuk 7. Zo kunnen we recht op het doel afgaan om de Koekoekspolder in economisch opzicht verder te ontwikkelen. De inanciële consequenties van maatregelen uit het voorkeursscenario worden verwerkt in de herziening van de grondexploitatie per 1 januari 2017.

18/21

Bronnen:www.koekoekspolder.nlwww.overijssel.nlwww.regiozwolle.netWerkplan 2015 Cluster Agro en Food, regio ZwolleRapport “Toekomst voor glastuinbouw Koekoekspolder?” van Rijnconsult, 2016Mevrouw Van der Gaag, tuinder te LuttelgeestDe heer Van Reeuwijk, tuinder te BleiswijkDe heer Huibers, tuinder regio VenloDe heer Hans Wijnants, wethouder gemeente NoordoostpolderDe heer Jacob Korterink, accountmanager bedrijven gemeente NoordoostpolderDe heer Leo Neeleman, acquisiteur tuinbouwgebied Nieuwland De heer Jack Meijerink, senior accountmanager Rabobank Noordoostpolder-UrkDe heer Gert Wezenberg, directie Wezenberg Groep,De heer Ben Reuvekamp, voorzitter MKB regio ZwolleDeelnemers tuinbouwcafé, d.d. 9 november 2016Bedrijfsambassadeurs Koekoekspolder

Bronvermelding

19/21

Bijlage Plategrond Koekoekspolder

20/21

Bisschopswetering

93

Rie

tste

eg

98

32

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

RR

R

R

RR

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

RR

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

RR

R

R

R

RR

R

R

R

RR

R

R

RR

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

RR

R

R

R

R

R

R

R

R

R R

RR

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

RR

R

RR

R

R

R

R

R

R

RR

R

R

R

R

R

R

R

R R

R

R

RR

RR

R

R

R

R

R

R

R

R

R

RR

R

R

R

R

R

RR

R

R

R

R

R

RR

RR

R

R

R

R

RR

RR

R

RRR

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

RR

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

Bisschopswetering

Bisschopswetering

Middenweg

Hagedoorn

weg

Parrallelweg

Tuin

ders

weg

Wold

weg

Oudendijk

Vei

lingw

eg

Koeko

eks

weg

Parallelweg

Wold

weg

Ringdijk

Plasweg

Hagedoorn

weg

Verk

avelin

gsw

eg

Tuin

ders

weg

Verkavelingsweg

Tuin

ders

weg

Verkavelingsweg

Dijkersteeg

Dijkersteeg

Mid

denw

eg

Middenweg

Hartogsw

eg

Kam

perz

eedi

jk

Tuin

ders

weg

Mandjeswaardweg

Hartogsweg

Oudendijk

Parrallelweg

Hartogsw

eg

Zw

agers

weg

Zw

agers

weg

Hartogsw

eg

Zw

agers

weg

Kam

perz

eedijk

Van Asseltweg

Hagendijk

Parallelweg

Brinkweg

Brinkw

eg

18-T

R

6-T

R

28-T

R

11

36

38

34

30

28

24

26

22

20

18

16

14

12

8

6

96

81

A

5

3

2

94

91

87

16

6

25

24

20

22

24

26

7

9

15

171

9

18

16

56

52

25

44

46

99

3

7

27

58

34

B

50

32

48

6

54

4

60

2

33

95

42

10

3

8

29

5

10

5

39 1

11

13

17 1

5

19

34

A

10

7

20

10

1

97

93

12

89

91

16

87

2

21

11

3

43

4

622

6

8

6

3

23

5

40

11

1

29

11

5

11

711

9

1

30

32

363

8

11

5

22

8

10

9

12

1

12

3

7

14

24

5

18

13 20

27

1B

1

23

4

18

25

10

23

35

28

A

8

31

33

38

40

A

364

0

30

A

30

12

3

28

85

26

24

4

14

16

22

81

1

2

1A

44

42

12

5

1

12

7

30

12

5A

28

20

26

34

1 28

83

C

34

D

14

5

9

13

19

10

12

3

10

2

4

6

13

2

4

6

27

5

18

B

18

A

17

6

10

22

21

8

11

6A

105

328

1

12

14

18

18

32

30

23

19

20

9

10

B

26

25

12

1615

17

21

22

7

15

33

27

29

A

29

2

22

17

5

15

15

A

55

6

7

4

1

51

47

57

5

49

83

D

1C

22

A

10

1A

7

4A

3

86

2

4

7

21

5C

1B

3

1D

1

23

15

1A

53

A

59

A

17

19

3

18

15

A

2

1

2

15

4

19

17

2A

9A

3

13

11

2

2

4

4

7

5

1

9A

9

7

5

6

8

6A

6

4A

17

A

14

17

13

14

20

22

21

3

1B

6

8

10

9

12

11

21

23

25

21

16

19

11

17

B

8B

13

17

A

19

1

1

5

3

11

2

3

24

A

2A

7

94

2

1

13

6

4A

2

26

6

4

2

1

24

11

28

2

4

35

31

35

37

20

15

5

22

31

17

33

22

B

39

41

24

22

9A

25

29

8

10

1

26

2

4

8

21

A

24

A

2A

3

1

14

10

12

43

16

7

5A

24

21

19

4B

16

11

B

12

A

24

-I

5

7

3

3

1

24

20

22

A

6

4B

14

59

63

69

73

65

71

61

49

15

8

27

47

A 49

A

21 23 25

16

0

15

9

15

7

21

3

20

0

16

3

19

5

19

4

15

4A

15

51

54

17

91

78

17

5

16

2

12

16

6

18

16

14

64

20

2

19

219

1

20

1

12

2

19

9

19

8

19

6

19

7

17

2

18

92

19

3

1

8

9

10

20

11

19

19

0

16

1

16

4

15

62

08

15

5A

16

51

67

16

7A

15

3A

15

3

12

1

18

4

14

9

17

3

15

2

15

115

0

12

3

16

9

13

5

17

016

818

81

87

18

6

13

8

18

5

17

417

6

17

7

39

18

31

82

18

1

17

1

18

0

13

7

35

A

20

6

20

3

20

7

12

6

14

4

14

5

14

1

14

8

14

0

39

A

13

3

12

5

20

5

13

6

13

9

13

4

14

6

14

2

14

7

14

3

12

4

20

4

29

37

A

37

35 41

45

A4

54

3A

35

71

3 15 17

31

33 41

A4

3

47

35

15

80

45

43

37

73

3331

19

17

66

13

11

9

43

2

12

61

25

12

4

11

5

11

4

11

3

11

2

10

9

10

8

10

7

10

6

10

31

02

99

98

97

96

93

81

79

78

75

74

35

72

69

68

67

76

63

62

16

61

42

15

14

13

22

21

20

19

87 86 85

5

84

90

585756555

25150

43

11

41

40

37

36

14

32

31

71

77

71

82

83

90

11

0

10

1

10

5

10

0

10

4

42

12

10

10

6

6

97

4

66

23 1

17

14

16

18

20

22

15

13

8

16

18

10

4

6569

5

63

61

59

57

1

553

53

51

7

47

60

62

64

7068

29

72

74

21

39

76

78

80

34

10

0

92

40

17

12

54

54

1

32

26

30

28

22

24

20

44

88

56 6

6

11

1 11

6

12

3

44

12

7

89

44

91

95

94

49

46

48

48

50

52

42

24

64

56

58

38

23

36

25

19

27

21

26

38

54

12

68

4

10

2

30

39

11

2

34

33

45

46

47

53

11

0

11

4

92

10

8

46

10

2

60 65

59 7

0

29

182

3

24

41

84

49

82

84

A

88

86

24

60

22

94

96

98

25

36 38 40

48 50 52

58 62 64

262728

81

22

12

11

20

67

51

30

28 3

2

26

51

A

119

34

117

118

910

11

40

38

42

C

43

34

33

27

42

38

21

30

26

4

34

27

25

23

15

11 6

21

10

8

10

8

6

4

42

5

3

13

19

32 3

0

20

17

19

23

15

9

25

18

29

16

1424

26

22

62

21

2

29

25

17

13

30

28

28

27

44

12

10

70

31

35

45

43

68

64

66

23

16

18

29

31

33

35

24

33

36

46

25

2

7 8

1

53

55

32

58

12

66

39

37

35

31

54

60

42

68

46

A

46

B

48

27

29

A

29

44

40

12

41

56

52

49

65

13

47

45

49

57

53

5

45

41

54

46

50

12

49

7

15

3

22

18

33

28

7

3

43

41

39

46

36

13

15

11

29

2

15

7

13

17

53

14

37

8

23

6

3

3

5

20

11

6

22

5B

20

5A

15

32

36

19

21

10

25

35

27

9

28

51

16

17

1

8

11

26

26

2

1

2A

13

7

28

45

9

31

17

9

30

24

8

14

1

47

2

30

33

30

19

32

A

32

38

B

2

34

26

51

14

8

7

4

6

1

15

38

D

17

11

13

91

1

9

4

9

18

12

38

36

10

5

17

A

17

B

42

A

38

C

13

B 13

A

38

A

13

42

B

11

20

9A

35

56

59

55

51

47

52

44

40

36

32

48

28

4

6

2

8

10

6

1

4A

4

gra

sb

be

pl

be

pl

gra

sb

be

pl

be

pl

gra

sb

be

pl

be

pl

be

pl

Sp

ee

ltu

in

be

pl

be

pl

be

pl

be

pl

be

pl

be

pl

be

pl

be

pl

be

pl

be

pl

be

pl

be

pl

gra

sb

24

Sp

ee

ltu

in

16

18

20

22

26

32A

4A

18

10

14

12

30A

28A

26A

30

28

32

9

1E

7

5

3

17

-1

31

-1

39

A

30

26

-1

81

-1

51-1

11

7-2

13

-1

31

A

14

11

A

13

4

94-T

R

2-T

R

144-T

R

2-T

R

19-T

R01

19-T

R02

33-T

R

4-T

R

10-T

R

15-T

R

3-T

R

6-T

R

14-T

R

30-T

R

19-T

R

12-GR04

2-T

R

22-T

R

29-T

R

2-T

R

2-T

R

12-GR01

12-GR02

12-GR05

12-GR06

3-T

R

6-T

R

53-T

R

10-T

R

7-T

R

3-T

R

6-T

R

10-T

R

83-T

R

22-T

R

24-T

R

3-T

R

92

11-GR04

21-GR03

21-GR07

11-GR05

11-GR06

11-GR01

11-GR02

11-GR03

35-GR01

11-GR07

11-GR08

21-GR01

21-GR02

21-GR04

21-GR05

21-GR06

21-GR08

35-GR03

33-GR01

33-GR02

33-GR03

33-GR04

35-GR02

35-GR04

12-GR01

12-GR02

12-GR03

12-GR04

12-GR05

25-GR0125-GR0225-GR0325-GR04

45-GR05

45-GR01

45-GR02

45-GR03

45-GR04

45-GR06

11-G

R

gra

sb

53

15

A

6

2A

29

1

41

31

33

35

37

39

47

43

45

49

52

62

64

56

60

66

68

54

58

1-0

12-0

13-0

14-0

15-0

1

13

A

15

Hagedoorn

weg

64

0(g

ed

)

M

N

O

P

S

K

J

HG

F

AD

Bedrijventerrein

Bedrijventerrein

ka

ve

l D

gro

ot

51

56

2m

²

ka

ve

l F

gro

ot

54

34

3m

²

ka

ve

l M

gro

ot

49

91

7m

²

ka

ve

l N

en

O g

roo

t 1

37

55

6m

²

ka

ve

l P

gro

ot

96

44

1m

²

ka

ve

l S

gro

ot

43

12

5m

²

ka

ve

l J g

roo

t 8

48

86

m²

ka

ve

l W

gro

ot

12

04

1m

²

ka

ve

l 2

gro

ot

68

62

2m

²

ka

ve

l H

gro

ot

45

38

0m

²

ka

ve

l K

gro

ot

44

49

9m

²

ka

ve

l 1

gro

ot

±4

56

84

m²

ka

ve

l A

gro

ot

±8

49

90

m²

84990 m

2

KA

VE

LC

OD

EB

RU

TO

OP

PE

RV

LA

KT

E +

/-

A

OV

ER

ZIC

HT

KA

VE

LS

G102390 m

2

H45380 m

2

J84886 m

2

K44499 m

2

49917 m

2

N66180 m

2

O71376 m

2

P96441 m

2

S43125

m2

M

51562 m

2

FD

54343 m

2

VW

X

X41050

m2

ka

ve

l X

gro

ot

41

05

0m

²

V78040

m2

opties g

lastu

inbouw

W12041 m

2

Rev.:

layo

ut

:sch

aa

l:

ge

teke

nd

:d

atu

m:

teke

nin

gn

r:

Sta

tus:

Ge

me

en

te K

am

pe

n

Re

v:

i-34-3

00889

gro

ndeig

endom

gem

eente

Kam

pen

HJB

1:5

000

04-0

8-2

015

CO

NC

EPT