Joden en Christenen Onder Islam. Eerste Stukje

8/12/2019 Joden en Christenen Onder Islam. Eerste Stukje

1/13

Wat wil de islam eigenlijk van mensen die geen moslim zijn?

De geschiedenis leert ons,dat we nooit iets geleerd hebben

van de geschiedenis!!

Eerste stukje:


2/13

Enkele weken geleden hebben we overleg gehad binnen onsschrijverscollectiefje. We bespraken van hoe we verder zouden gaanmet de geschiedenis van de Joden in Diaspora in de Westerse landen,

daarna zouden we de geschiedenis van de Joden in het Midden Oostenen Noord Afrika gaan behandelen.In deze aflevering zouden we beginnen met de geschiedenis van deJoden in Spanje en Portugal tot aan de 7e eeuw. Vervolgens degeschiedenis van de Joden in de andere landen binnen West Europa totde 7e eeuw, tot aan de invallen van de mohammedanen. Dat zouinhouden dat we minstens nog 1.5 jaar werk hieraan hebben.We hebben in onderling overleg besloten om hier mee te stoppen, omons te concentreren op de geschiedenis van de Joden en christenenonder islam. In de door islam veroverde, en door islam gedomineerdelanden. Vanaf de geboorte van de profeet Mohammed. En wel, om devolgende reden:

Als we de geschiedkundigen van tegenwoordig horen o.a. op destaatsmedia en lezen in de nieuw uitgegeven boeken moeten de Jodenen christenen een gouden tijd hebben beleefd onder de islam in devorige eeuwen. Vooral Marokko wordt aangeprezen. Zodra ik de vraagstel aan deze geschiedkundigen over het getto van Tetoan gedurendeeind 1800 begin 1900, van wat de Spanjaarden daar aantroffen tijdens

de Marokkaans Spaanse oorlog, dan staan ze je aan te kijken of zeKeulen horen donderen. Of als ik het heb over, hoe de Joden enchristenen in werkelijkheid moesten leven in, en onder een Dhimmistatus wordt ik voor gek versleten en als een ophitser, islamfoob gezien.Ook in de gesprekken met derden komt duidelijk de onwetendheid zeerduidelijk naar voren. De islam wordt steeds meer gepromoot enverheerlijkt zowel door kerkelijke instanties als de meeste politiekepartijen. Binnenkort zal de freedom of speech aanbanden worden gelegddoor de EU en US. Kritisch praten of schrijven over de islam wordt dan

een strafbaar feit.Ook zien we dat steeds meer islam-critici s niet meer welkom zijn inbepaalde landen of wordt hen toegang tot spreekbeurten in publiekegebouwen ontzegd. De angst begint te overheersen, en het publiekwordt bewust van noodzakelijke informatie onthouden.

Het Westen wordt continu gewaarschuwd door zowel bekeerde moslims,alsmede, islam critici s over het gevaar vanuit de islam, en wateventueel zou kunnen gebeuren. Maar het Westen legt alles terzijde. En

slaat alle waarschuwingen in de wind. Het Westen heeft nog steeds niets


3/13

geleerd van de geschiedenis. Vooral, wat in het heden zich o.a. afspeeltin Iran, Syri, Sudan en andere islamitische landen.Het Westen, is door politieke correctheid (gutmensch)ondergesneeuwd, wil berhaupt niet weten of erkennen wat de islam

werkelijk inhoud voor andersdenkenden, die zich niet wil bekeren tot deislam. Hetzij door mensen met een andere religie, of athesme.Trouwens het laatste wordt door de islam niet geaccepteerd. Datbetekent, een ter dood veroordeling voor diegene die een Gd nieterkent.

Dat is de reden dat we tot dit besluit zijn gekomen, om met de Joden enchristenen onder de islam te beginnen.De stukken over dit onderwerp zullen niet meer als 11 12 paginas peraflevering bevatten, gezien er opmerkingen van lezers zijn gekomen, datze 20 bladzijden per aflevering teveel vinden. Het houdt alleen in dat destukken dichter op elkaar gepubliceerd worden in plaats van n keerper maand.

Veel van de werken die we gebruiken zijn oorspronkelijk in het Arabisch,Hebreeuws. Reisverhalen waren meestal in het Engels en in het Frans.Veel van de vertalingen zijn verricht door Professor S. D. Goitein, Mark.R. Gohen, Jacob Marcus, Norman A. Stillman, Bat Yeor,Hans JansenWim van Rooy, Bernard Lewis, Frans Groenendijk en Andrew Bostom

etc.Informatie uit de 16e, 17e18een 19eeeuw komen hoofdzakelijk vanrapporten en reisverhalen die opgemaakt zijn door reizigers endiplomaten uit deze eeuwen. Ook van Arabische geschiedkundigen komtvrij veel informatie. Een schat aan informatie is gevonden bij het vindenvan deGeniza documentenin de Ben Ezra Synagoge in Cairo.Ook de Koran en de Sharia zullen we inhoudelijk bespreken.Al het werk wat we vertalen en uitvoeren, wordt zorgvuldig engeschiedkundig nagecheckt, indien nodig gecorrigeerd, aangevuld door

Professor Hans Jansen en Wim van Rooy en Frans Groenendijk voordathet gepubliceerd wordt

We beginnen met de vertaling van Bernard Lewis: De Joden van Islam,vanuit het Engels naar het Nederlands. Dit boek gebruiken we alshandleiding waartussen we de werken van anderen beschrijven. Weproberen zo land voor land welk door de islam is veroverd in deverschillende tijdvakken te behandelen.
http://en.wikipedia.org/wiki/Cairo_Genizahttp://en.wikipedia.org/wiki/Cairo_Genizahttp://en.wikipedia.org/wiki/Cairo_Genizahttp://en.wikipedia.org/wiki/Cairo_Geniza


4/13

DE JODEN VAN ISLAM

Bernard Lewis.

1. Jodendom-Relaties-Islam.2. Islam-Relaties-Jodendom.3. Joden-islamitische landen.4. Islamitische landen-

1. Islam en andere godsdiensten2. De joods-islamitische traditie3. De late middeleeuwen en de vroegmoderne Periodes4. Het einde van de Traditie

Voorwoord

Een middeleeuws en modern Joodse geschiedenis lijkt te suggererendat de Joden in de diaspora alleen kunnen floreren, misschien zelfsalleen overleven in de volle betekenis, onder bescherming van de nvan de twee volgende religies van het Jodendom - Christendom en deIslam. Vrijwel het hele panorama van de Joodse geschiedenis, of lieverdat deel ervan dat van enige betekenis is tussen de vernietiging van deoude Joodse centra en de oprichting van de nieuwe Joodse staat, wordtvastgesteld hetzij in het land van de islam of in de landen van dechristendom. Er waren soms Joodse nederzettingen in gebieden dieworden gedomineerd door andere beschavingen en religies, zoals Indiaen China, maar, ondanks de zeer grote mate van tolerantie die zegenoten, groeide ze niet. Ze hadden geen groot aandeel in het leven ende cultuur van beide landen of van het Joodse volk en lijken niets vanenige rele betekenis te hebben geproduceerd voor de ene of de

andere. In India was het alleen met de komst van de islam dat de kleineJoodse gemeenschappen van het land een zekere mate van aandachtkreeg en een klein deel meespeelde. In de sferen van het Hindoesme,het Boeddhisme en de godsdiensten van het Verre Oosten, bleven erweinig Joden en waren inactief en trokken noch enige voorkeur,vervolging of zelfs aandacht. In Hindoestisch India en Chinaverschrompelde het Jodendom. ToenArnold Toynbeede term fossielgebruikte om de Joden en sommige andere minderheidsgroepen tebeschrijven die de oude wereld overleefden, werd hij fel bekritiseerd.

Inderdaad de term fossiel, toepassen op iets zo levendig als het Joodseleven in het Midden-Oosten, in Europa en in Amerika, lijkt absurd.
http://nl.wikipedia.org/wiki/Arnold_Joseph_Toynbeehttp://nl.wikipedia.org/wiki/Arnold_Joseph_Toynbeehttp://nl.wikipedia.org/wiki/Arnold_Joseph_Toynbeehttp://nl.wikipedia.org/wiki/Arnold_Joseph_Toynbee


5/13

Het is minder absurd wanneer toegepast op de gesoleerde engemmobiliseerde Joodse gemeenschappen van Zuid- en Oost -Azi.De belangrijkste centra van het Joodse leven en de activiteit sinds de

vroege middeleeuwen zijn altijd in de landen van de islam en hetchristendom geweest. Het lijkt erop dat deze twee religies een aantalkwaliteiten delen die bevorderlijk zijn voor het actieve Joodse leven datontbreekt in samenlevingen gedomineerd door het hindoesme, hetboeddhisme en andere religies, waarbij we misschien in onze tijd hetcommunisme moeten toevoegen. Onder christelijke of islamitischeheerschappij, is het Joodse leven niet altijd gemakkelijk geweest. Jodenmogen worden gekleineerd of gehaat, ze kunnen worden veracht ofonderdrukt of geslacht, maar ze zijn nooit genegeerd. Voor zowel hetchristendom als de islam, en dus voor zowel christenen als moslims,hebben de Joden en het Jodendom een bepaalde kosmische statuur. Zestaan bekend; ze hebben een plek en inderdaad een belangrijke plaatsin zowel de theologische als de historische ontwerp der dingen. Tengoede of ten kwade, ze worden gezien als veelzeggend. De christenennamen zelfs de Joodse geschriften over. De moslims, hoewel ze niet zover gingen, waren bereid om de Joodse geschriften te herkennen als eencorrupte relikwie van een authentieke openbaring. Voor zowel dechristen als de moslims was de Joodse religie niet vreemd noch absurd.Het was een geloof van dezelfde soort als de zijne, maar in een eerdere

en verouderde versie. Hij zou de Jood misschien straffen voor het nietbijhouden met zijn eigen definitieve versie van Gods boodschap; hij zouhem niet opzij schijven als een voorvechter van een kleine sekte ofcultus onder een veelheid van anderen. Voor de gelovige is vervolginggemakkelijker te verdragen dan minachting. Er zijn, zo lijkt het, bepaaldevoorwaarden nodig om mogelijk de aard van de culturele symbiose - ennog meer, de onderlinge interactie en culturele invloeden- , dataanleiding gaf tot wat nu algemeen de Joods - christelijke traditie in deWesterse wereld en haar gelijke in de Islam wordt genoemd. Tot in de

20e

eeuw, toen de posities van zowel Joden als moslims een radicaleverandering onderging, is de term Joods- Islamitisch' minstens zo zinvolen zo geldig als Joods-christelijke dat op een parallel en in veelopzichten vergelijkbaar culturele traditie neerkomt.

Voor zover ik weet is de term 'Joods- islamitischealleen door Westersegeleerden gebruikt en werd ook nooit door zowel Joden als moslims inde islamitische landen overgenomen, omdat geen van beide partijen hunrelatie in dit licht zag. Op dit moment is het een vakterm van louter

historisch belang, aangezien de Joods - islamitische traditie niet meer alseen levende kracht bestaat. De traditie is vernietigd en de dragers zijn in


6/13

ballingschap of naar Isral gegaan, waar de twee grote takken van hetJoodse volk, de Joden van de islam en de Joden van het christendom,die opnieuw voor de eerste keer in eeuwen bijeen zijn en moeite hebbeneen nieuwe synthese te creren op basis van hun gemeenschappelijke

Jood- zijn. Hun ontmoeting herhaalt in het klein de botsing van de tweebeschavingen waaruit ze komen, en het doel van de eenheid zal nietgemakkelijk zijn. De poging zal voor een deel bepaald worden door,mede bepaald door de gelijke inspanning - tot dusver met weinigresultaat -, een nieuwe en andere symbiotische relatie te creren tussenIsral en de islamitische wereld waarmee het wordt omringd.

In de volgende pagina's heb ik de oorsprong geprobeerd teonderzoeken, de bloei en het einde van de Joods - islamitische traditieen deze processen tegen de achtergrond van zowel de Joodse alsislamitische geschiedenis te plaatsen. Meestal waren de Joden van hetchristendom op de meeste plaatsen de enige niet - christelijkeminderheid in een verder geheel christelijk land. Daarentegen waren deJoden onder de heerschappij van de islam normaal n van de, meestalniet de belangrijkste, verschillende religieuze minderheden. De houdingvan de islam jegens het Jodendom, van moslims naar Joden, is dus eenaspect van een grotere en meer complexe kwestie. Het eerste hoofdstukis daarom gewijd aan een algemene beschouwing van de relaties tussende Islam en andere religies in de theologie en in de wet, in theorie en in

de praktijk. Het tweede hoofdstuk gaat over het begin en de vorming vande Joods - islamitische traditie en is vooral bezig met de fundamenteleen klassieke perioden van de middeleeuwse islam. Het derde hoofdstukricht zich op het Ottomaanse Rijk, de laatste van de grote islamitischewereld staten en het huis van grote en belangrijke Joodsegemeenschappen; het raakt ook kort andere islamitische landen inNoord-Afrika en in Azi. Het vierde en laatste hoofdstuk, over de 19een 20e eeuw, neemt als thema het tijdperk van de Westerse invloed op

de wereld van de islam en de laatste fase van de Joods - islamitische

traditie.

Dit boek is gebaseerd op de Gustave A. en Mamie W. EfroymsonMemorial Lectures geleverd aan de Hebrew Union College in Cincinnati,Ohio, in november 1981 . Ik heb de gegevens in deze lezingenaanzienlijk uitgebreid en annotaties toegevoegd. Ik wil mijn waarderinguitspreken voor mijn gastheren en mijn oplettende en goedgenformeerde publiek, uit wiens vragen en opmerkingen ik veelvoordeel putte. Mijn dank gaat ook uit naar de Alliance Israelite

Universelle voor de toestemming haar archieven te gebruiken en hetpersoneel van de archieven voor hun geduld en beleefdheid.


7/13

Ik ben veel dank verschuldigd aan een aantal vrienden en collega's voorhet lezen en becommentariren van eerdere versies van dit boek; aande Professoren SD Goitein, Halil Inalcik en Itamar Rabinovitch en deprofessoren Judith Goldstein en Amnon Cohen, beiden lid van het

Institute for Advanced Study in het academiejaar 1982-1983,die opgenereuze wijze een deel van hun zorgvuldige verzamelde tijd offerdemijn eerdere versies te lezen. Ik reageerde dankbaar op een deel vanhun suggesties en bied excuses aan hen anderen te weerstaan. Ik wil deheer Nikola Stavroulakis van Athene bedanken voor zijn gulle enwaardevolle adviezen en helpen bij het selecteren en de aanschaf vanillustraties. Tot slot een speciaal woord van dank aan David Eisenberg,een afgestudeerde student in Nabije Oosten Studies aan de PrincetonUniversity, voor zijn waardevolle inzet als wetenschappelijk medewerker,en mevrouw Dorothy Rothbard voor haar berustende typewerk vantalloze herzieningen en wijzigingen vanaf het eerste ontwerp van decolleges tot en met de definitieve tekst van het boek. Een Franse versievan delen van hoofdstuk 1 werd gepubliceerd in Annales (1980). Ik wilgraag mijn dank uitspreken aan de redactie van dat tijdschrift.

Bernard . Lewis . september 1983

Islam en andere godsdiensten

Twee stereotypen domineren het meeste in wat er is geschreven overtolerantie en intolerantie in de islamitische wereld. De eerste toont eenfanatieke strijder, een Arabische ruiter die uit de woestijn rijdt met eenzwaard in de ene hand en de Koran in de andere die zijn slachtoffers dekeuze tussen de twee geeft. Deze foto, beroemd gemaakt door EdwardGibbon in zijn Decline and Fall of the Roman Empire, is niet alleen

onjuist maar onmogelijk, tenzij we een race van linkshandigezwaardvechters aannemen. In islamitische praktijk wordt de linkerhandgereserveerd voor onreine doeleinden, en geen enkele zichzelfrespecterende moslim, toen of nu, zou het gebruiken om de Koran teverhogen. De andere afbeelding, bijna even ongerijmd, is die van eeninterreligieuze interraciale utopie, waarin mannen en vrouwen behorendtot verschillende rassen en verschillende geloofsovertuigingen belijden,naast elkaar leefden in een gouden tijdperk van ongebroken harmonie,gelijke rechten en kansen genieten en samen zwoegen voor de

vooruitgang van de beschaving. Om de twee stereotypen in Joodsetermen te zetten, in een versie was de klassieke Islam als het moderne


8/13

Amerika, maar dan beter; in het andere geval was het als Hitler-Duitsland, alleen erger indien men zich dit kan voorstellen. Beidebeelden zijn natuurlijk enorm vertekend maar toch bevatten beiden,zoals stereotypen vaak doen, een aantal elementen van de waarheid.

Twee eigenschappen die ze gemeen hebben is dat ze relatief recent zijn,en dat ze van Westerse en niet - islamitische afkomst zijn. Voor zowelchristenen als moslims is tolerantie een nieuwe deugd en intolerantieeen nieuwe misdaad. Voor het grootste deel van de geschiedenis vanbeide gemeenschappen was tolerantie niet gewaardeerd en wasonverdraagzaamheid niet veroordeeld. Tot voor de vergelijkenderwijsmoderne tijd, waardeerde noch beoefende het Christelijke Europatolerantie zelf en was niet erg beledigd door zijn afwezigheid in andere.De beschuldiging dat altijd tegen de islam werd gebracht was niet dathaar doctrines werden opgelegd door dwang, iets wat als normaal ennatuurlijk gezien werd, maar dat haar doctrines vals waren. Zo ook deaanspraak op tolerantie van de islamitische kant, nu veel gehoord vanmoslimapologeten en meer in het bijzonder van apologeten van deislam, is ook nieuw en van vreemde oorsprong. Het is pas zeer recentdat sommige verdedigers van de islam zijn begonnen te beweren dathun samenleving in het verleden gelijke status voor niet-moslimstoekende. Een dergelijke aanvraag is niet ingediend door woordvoerdersvan de oplevende islam, en historisch gezien is er geen twijfel over datze gelijk hebben.

Traditionele islamitische samenlevingen kende noch die gelijkheid toenoch beweerden ze dat ze dat deden. Inderdaad, in de oude orde zou ditniet beschouwd zijn als een verdienste maar als plichtsverzuim. Hoe kanmen dezelfde behandeling toekennen voor degenen die het ware geloofvolgen en die het moedwillig verwerpen?Dit zou zowel een theologisch als een logisch absurditeit zijn. Dewaarheid, zoals gebruikelijk, ligt ergens tussen de tegenover elkaar encontrasterende stereotypen en is complexer en gevarieerder, meergenuanceerder dan n van hen. Hoe tolerant was de islam in het

verleden? De antwoorden die we kunnen geven op deze vraag hangensterk af van de definities die we toekennen aan de voorwaarden.

Wat bedoelen we met de islam? Dit is niet zo gemakkelijk, noch zovanzelfsprekend als men op het eerste gezicht ziet. Wat bedoelen wemet tolerantie? Dit heeft weer veel verschillende definities en roept veelvragen op, niet in het minst onze standaard vergelijking. De definitie vande islam richt problemen aan die inmiddels bekend zijn. Zoals vaak isopgemerkt, is het woord islam vaak gebruikt in verschillende

betekenissen. In eerste instantie duidt het op wat moslims zien als dedefinitieve openbaring geschonken door Gd aan de profeet Mohammed


9/13

en opgenomen in het heilige boek genaamd de Koran. Dit is wat menzou kunnen noemen de oorspronkelijke islam, een reeks vanleerstellingen en geboden die de basis en ook het uitgangspunt van dereligie bekend onder die naam. Maar het woord islam zoals het woord

christendom wordt ook gebruikt in een tweede en bredere zin naar dehistorische ontwikkeling van die religie na de dood van zijn stichter. Indie zin omvat de term Islam theologie en mystiek, aanbidding en ritueel,recht en staatsmanschap en het hele complex van wat talloze moslimsdachten, zeiden en deden in de naam van hun geloof.Islam in deze zin kan zo verschillen van de islam van de profeet als,laten we zeggen, het christendom van de keizer Constantijn en debisschoppen van het christendom van Christus - of, kunnen wetoevoegen, zo verschillend als het Jodendom van de Talmoed uit dat vande Thora, of het Jodendom van vandaag van die van de Talmoed.Echter over het geheel was het verschil waarschijnlijk minder radicaal inde islam dan in zowel het Jodendom of het christendom, vanwege dezeer verschillende ervaringen van de oprichters van de drie religies.Mozes stierf voordat hij het beloofde land inging; Christus stierf aan hetkruis. Mohammed bereikte niet het martelaarschap, maar macht. Tijdenszijn leven werd hij een staatshoofd, de commandant van het leger, indebelastingen, paste rechtspraak toe en vaardigde wetten uit. Deresulterende vervlechting van geloof en kracht, van religie en gezag, iskenmerkend voor de islam gedurende het grootste deel van zijn

geschiedenis. Toch gebeurde er veel na de dood van de profeet en deislam in het rijk van de kaliefen, zoals het christendom in de Rijken vanRome en haar opvolgers die uitgroeide tot iets meer complexer enuitgebreider dan het originele voorrecht. Ten slotte is er een derdebetekenis waarin de term islam niet de tegenhanger van het christelijkeis, maar van het christendom. In die zin geeft het niet alleen een religieaan, maar een hele beschaving met inbegrip van vele dingen die, zoalswe het in de Westerse wereld zouden classificeren, als niet religieus inenig opzicht. De term 'islamitische kunst bijvoorbeeld, duidt vrijwel elke

vorm van kunst binnen de Islamitische wereld die gekenmerkt wordt doorbepaalde culturele en niet alleen religieuze kenmerken.De term Christelijke kunst is beperkt tot godsdienstige en kerkelijkekunst en zou zeker niet worden uitgebreid tot kunst geproduceerd doorchristenen, en nog minder door niet - christenen in de wereld van hetchristendom. Evenzo betekent: islamitische wetenschap; wiskunde,natuurkunde, scheikunde, en de rest voortgebracht binnen dezeislamitische beschaving, en normaal gesproken in het Arabischuitgedrukt met af en toe in n van de andere talen van de islam.


10/13

Veel van deze wetenschap, als van deze kunst, is niet het werk vanmoslims, maar van christenen en Joden in islamitische landen en vormteen onderdeel van de islamitische beschaving waarin ze werdengevormd. In tegenstelling is de term christelijke wetenschap niet

gebruikt om de wetenschappelijke prestaties van de christenen enanderen in het christendom aan te wijzen. Inderdaad, tot voor kort werdde term helemaal niet gebruikt en toen het voor het eerst zijn opwachtingmaakte, was het met een heel andere betekenis. Gezien de centraleligging en alomtegenwoordigheid van religie in het islamitische leven ende cultuur, zelfs in deze derde betekenis van het woord, is het religieuzeelement in de islam groter en belangrijker dan in het christendom. Maarin die zin duidt de term islam niet voorschrift maar praktijk, niet deleringen en geboden van de islam, maar het record van de islamitischegeschiedenis - een record dat van de activiteiten van de mens is, vanzijn successen en mislukkingen, hun zwakheden en prestaties.En moslims, net als de rest van de mensheid, schieten soms hun eigenidealen te kort, en versoepelde soms hun eigen strenge regels. Als wekijken naar tolerantie of intolerantie, zowel in de theorie en praktijk vande islam, kunnen de antwoorden verschillen volgens de definitie van deislam die we aannemen. Zij kunnen ook verschillen volgens onzestandaard en mate van tolerantie. Wat bedoelen we met tolerantie?In het omgaan met dergelijke onderwerpen is er een onvermijdelijkeneiging om te beoordelen en te evalueren door vergelijking. Als we

spreken van tolerantie in de islam, zullen we snel merken dat we hetmeten van tolerantie in de islam tegen de tolerantie in anderesamenlevingen - in het christendom, in India in het Verre Oosten ofmisschien in het moderne Westen. Dit is een door polemisten gevormde,van verschillende partijen, gecultiveerde vergelijking. De polemist kannatuurlijk zijn taak veel gemakkelijker maken door te kiezen voorvergelijkingstermen die hem het beste past. Het is bijvoorbeeld altijdgemakkelijk om de superioriteit van n religie met de andere te tonendoor het voorschrift van de n af te zetten tegen de praktijk van de

ander.

Ik herinner me het lezen van een prachtig klein pamflet waaruit blijkt dathet islamitische kalifaat superieur was aan het Amerikaansepresidentschap. Dit werd gedaan op de eenvoudige manier van hetdefiniren van het kalifaat in termen van theologische en juridischeverhandelingen en het voorzitterschap op het gebied van de nieuwsteschandalen uit Washington. Het zou natuurlijk net zo eenvoudig zijn alsiedereen dacht dat het de moeite waard zou zijn het omgekeerde

volgens dezelfde methode te laten zien - door het definiren van hetvoorzitterschap op het gebied van de grondwet en het kalifaat in termen


11/13

van roddels uit het middeleeuwse Bagdad, die niet ontbreekt in de totonze beschikking zijn bronnen. Dit soort vergelijking, alhoewelalledaags, is niet erg behulpzaam. Het kan emotioneel bevredigend zijn,maar het is intellectueel oneerlijk om je theorie te vergelijken met de

praktijk van de ander. Het is evenzo misleidend om je allerbest tevergelijken met de andermans allerergst. Indien we, zoals de vaktermvan de vergelijking voor het christendom, de Spaanse Inquisitie of deDuitse vernietigingskampen nemen, dan is het gemakkelijk om bijna elkesamenleving tolerant te bewijzen. Er is niets zoals Auschwitz in deislamitische geschiedenis, maar het zou niet moeilijk zijn om islamitischeheersers of leiders waardig te rangschikken met Cotton Mather ofTorquemada te noemen en daarmee de christelijke tolerantie aantonen.Andere, meer subtiele vormen van geladen vergelijkingen kan wordenbereikt door afwijkende tijden, plaatsen en situaties te vergelijken. Zokunnen we bijvoorbeeld een middeleeuwse samenleving vergelijken meteen moderne of een gelovige samenleving, waarin religie zeer belangrijkis en religieuze tolerantie een beproevende zoektocht is met eenseculiere samenleving waarin religie van ondergeschikt belang is.Tolerantie is eenvoudig op het gebied van onverschilligheid; het is veelmoeilijker bij dat wat betrekking op ons heeft. Een blik op de effectievegrenzen op vrijheid van meningsuiting in het academische leven, zalzelfs, in de meest geavanceerde hedendaagse democratien, dit puntillustreren. Hoewel andere ongelijkheden religie hebben verplaatst als de

belangrijkste bron van conflicten en dus van onderdrukking in onzemoderne samenleving, is de term tolerantie nog steeds het meestgebruikt om aanvaarding door een dominante religie van deaanwezigheid van anderen, aan te geven. Onze huidige onderzoek isbeperkt tot n vraag: hoe heeft de islam aan de macht andere religiesbehandeld? Of, om het preciezer te zeggen, hoe hebben zij die, inverschillende tijden en plaatsen, zichzelf als de verdedigers van deislamitische gezag en recht zagen, hun niet- Islamitische onderdanenbehandeld? Of deze behandeling de naam van tolerantie verdient hangt

af, zoals gezegd, van de definitie van de vaktermen. Als we mettolerantie bedoelen de afwezigheid van discriminatie, is er n antwoord;als het de afwezigheid van vervolging is, een andere. Discriminatie waser altijd, permanent en zelfs noodzakelijk, voortvloeiend uit het systeemen genstitutionaliseerd in wetgeving en praktijk. Vervolging, dat wilzeggen, gewelddadige en actieve onderdrukking, was zeldzaam enatypisch. Joden en Christenen onder Islamitische heerschappij werdengewoonlijk niet opgeroepen voor martelaarschap vanwege hun geloof.Ze werden niet vaak verplicht om de keuze te maken, die moslims en

Joden confronteerde in het heroverde Spanje, tussen ballingschap,afvalligheid en de dood. Ze waren niet onderworpen aan enige


12/13

belangrijke territoriale of beroepsmatige beperkingen, zoals hetgemeenschappelijke lot van de Joden in premodern Europa. Er zijnenkele uitzonderingen op deze uitspraken, maar ze hebben geen invloedop het brede patroon tot betrekkelijk moderne tijden en dan nog alleen in

bijzondere gebieden, periodes en gevallen. De islam is vaak beschrevenals een egalitaire religie, en in vele opzichten is dat inderdaad zo. Als wekijken naar de wijzigingen die door de Islam gemaakt zijn ten tijde vanzijn komst in 7eeeuw in Arabi: nog meer, als we de moslimwereld in demiddeleeuwen vergelijken met de kaste in India in het Oosten of met hetgevestigde aristocratische voorrecht van het Christelijke Europa in hetWesten, dan lijkt de islam inderdaad als een egalitaire religie in eenegalitaire samenleving. In het grondbeginsel en in de wet, erkent hetnoch kaste noch aristocratie. De menselijke natuur is wat het is, beidenhebben de neiging om zich op te dringen bij gelegenheid, maar wanneerdit gebeurt, is het ondanks de islam en niet als onderdeel ervan, endergelijke afwijkingen van gelijkheid zijn herhaaldelijk veroordeeld doorzowel traditionalisten en radicalen als niet - islamitisch of anti -islamitische innovaties. Al met al was er een veel grotere socialemobiliteit in de islam dan was toegestaan in zowel het ChristelijkeEuropa of Hindoestische India.

Maar deze gelijkheid van status en kansen was beperkt in bepaaldebelangrijke opzichten. De rang van een volwaardig lid van de

samenleving werd beperkt tot vrije mannelijke moslims. Degenen waarn van deze drie essentile kwalificaties ontbrak, dat wil zeggen; deslaaf, de vrouw of de ongelovige - waren niet gelijk. De driefundamentele ongelijkheden van meester en slaaf, man en vrouw,gelovige en ongelovige, werden niet alleen toegelaten, ze zijn opgerichten gereguleerd door de heilige wet. Alle drie ondergeschikte groepenwerden gezien als noodzakelijk, althans nuttig, en hadden hun plaatsenen functies, zelfs toen er soms twijfels werden geuit over het de derdegroep. Hoewel er algemene overeenstemming was over de noodzaak

van slaven en vrouwen, waren er soms enkele vragen over de noodzaakvan de ongelovigen. De algemene opvatting was echter dat ze eenverscheidenheid aan nuttige doeleinden dienden, voornamelijkeconomische. Een belangrijk verschil tussen de drie is het element vankeuze. Een vrouw kan niet kiezen om een man te worden. Een slaaf kanworden bevrijd, maar door de keuze van zijn meester, niet de zijne.Zowel de vrouw als de slaaf is dus in een positie van onvrijwillige - voorde vrouw ook onveranderlijke -inferioriteit. De inferioriteit van deongelovige is echter volledig optioneel, en hij kan deze op elk gewenst

moment beindigen door een eenvoudige daad van de wil. Door hetaannemen van de islam wordt hij lid van de dominante gemeenschap, en


13/13

zijn hoedanigheid van wettig minderwaardig is ten einde. Toegegeven, inde vroegste Islamitische periode was er een sociale differentiatie tussende Arabische moslims die het rijk opgericht hadden en de niet-Arabischebekeerlingen die onder hun onderdanen verschenen, en sporen van

deze verschillen bleven in de formuleringen van de wet. Maar in hetalgemeen waren deze vroege onderscheidingen vergeten en gingen, inde meeste tijden en plaatsen van de waargenomen verschillen tussenoude moslims en bekeerlingen, niet verder dan de grenzen van hetbekende sociale snobisme. De status van minderwaardigheid waartoede ongelovige was onderworpen was dus geheel vrijwillig; vanuitislamitisch oogpunt zou het inderdaad kunnen worden omschreven alsde wil. Voor de moslims, Joden en Christenen waren er mensen dieGods waarheid was aangeboden in zijn definitieve en perfecte vorm,waarvan hun eigen godsdiensten eerder onvolmaakt en afgeschaftevormen waren, en toch moedwillig en dwaas verworpen hadden. Van dedrie slachtoffers van sociale minderwaardigheid was de ongelovige dusde enige die minderwaardig bleef door zijn eigen keuze. Hij was ookdegene wiens belemmeringen over het algemeen het minst nijpend vande drie was. Terwijl andere dinge gelijk waren, was het prettiger om eenongelovige vrije man te zijn dan een vrouw of een slaaf in de islamitischesamenleving. Wellicht om deze reden werd het meer noodzakelijkgevoeld een ongelovige dan een vrouw of een slaaf de status af tedwingen of op zijn minst zichtbaar te maken een

minderwaardigheidssymbool te zijn. Van dit straks meer.

Wordt vervolgd

Mvgr. Yaakov Siepman

Namens de medewerkers: Jolanda Vorst Mollema, Everdine Stenger &Simone Wijnschenk

Diverse boeken stellen wij u regelmatig gratis ter beschikking.Een vrijwillige bijdrage aan het Digibieb-project, klein of groot, is zeer welkom.Met uw bijdrage kunnen wij u blijvend up-to-date onderzoeken verstrekken, en

uw Digibieb aanvullen.

Naam en bankrekeningnummer: J.P. Siepman Sneek ING 3607055 ondervermelding van: donatie-boeken.

Reacties of aanvullingen: [email protected]
mailto:[email protected]:[email protected]:[email protected]:[email protected]:[email protected]

Joden en Christenen Onder Islam. Eerste Stukje

Documents

Transcript of Joden en Christenen Onder Islam. Eerste Stukje