1

Jet-NetJongeren en Technologienetwerk Nederland

Analyse van de situatie

“Steeds minder jongeren kiezen voor een carriere in wetenschap of techniek”

Dit betreft

• Scholen en universiteiten

• Bedrijfsleven

• Overheid

Jet-Net Deelnemers

AKZO NobelDSMPhilipsShellUnileverVNO-NCWFME CWM

In totaal 16 bedrijven110 middelbare scholen

VNCIMinisterie van OC&WMinisterie van EZVVONVONStichting “Weten”C3AXIS

Probleem

Enkele factoren:

- Niet genoeg technologie op school

- Geen of verkeerde ideeën over het soort banen in wetenschap en techniek

- Slecht imago: saaie grijze oude mannen, met uilenbril en stoffigelabjas

- Geen glamour; geen hippe lease-wagens

- Moeilijke vakken op school

Doel:

•Jongeren interesseren in natuurwetenschap en

technologie

•Jongeren motiveren te kiezen voor een

natuurwetenschappelijke studie,

zowel op middelbare scholen, als in vervolgopleidingen

Jet-Net Carboxymethyl cellulose project

Samenwerking van

• Stedelijk Gymnasium Arnhem (Elma Schenkelaars)

• Akzo Nobel Functional Chemicals: Cellulosic Specialties (Roberta Hofman)

2

Waarom CMC?

• Onbekende “chemische” stof

• Heel diverse toepassingen

• Dagelijks gebruikt

• Natuurlijke grondstof

• Biodegradeerbaar

→ Ideaal Voorbeeld!

CELLULOSICSPECIALTIES Uitganspunten:

• Illustratie van leerstof in verschillende schoolvakken

• Laat in elke leerjaar een aspect van CMC (eigenschappen, toepassingen) aan bod komen

• Toon de samenhang tussen scheikunde, natuurkunde, wiskunde, biologie enz.

• Laat zien hoeveel vakken en beroepen je nodig hebt om eenproduct te maken

CELLULOSICSPECIALTIES

Natuurlijke grondstof:

cellulose uit hout of katoen

Biodegradeerbaar produkt

CELLULOSICSPECIALTIES

Cellulose:

CELLULOSICSPECIALTIES

OOH

O

OHO

O

OHOH

OOH

O

OHO

O

OH

OH

OH

OH

OH

OHn * *

EtOHNaOH/H2OClCH2COOH

ONaO

OONa

OONa

OO

O

OHO

O

OHOH

OOH

O

OO

O

O

OH

OH

OH

OH

OHn * *

CELLULOSICSPECIALTIES

Toepassingen:

E466:

toetjes, ijs, vleeswaren,kroketten,dranken, sauzen

tabletten

CELLULOSICSPECIALTIES

3

waspoeder

shampoo

luiers

pleisters

textiel

(behang)plaksel

CELLULOSICSPECIALTIES

Papier

tandpasta

verf

cosmetica

CELLULOSICSPECIALTIES

olie-winning

mijnbouw

bouw

CELLULOSICSPECIALTIES

Aanpak

Lesstof 3 t/m 6 VWO onderzocht op raakvlakken.

Vanwege tijdgebrek in lesprogramma aansluiten bij bestaandprogramma.

CELLULOSICSPECIALTIES

Derde klas: proefjes

Vierde klas: voedingsmiddelen

Zesde klas: blokschema’s

Eventueel ook profielwerkstukken

CELLULOSICSPECIALTIES

Derde klas

Op lab. bij Akzo Nobel RTC

Aansluitend op het onderwerp “chemische reacties”(na een chemische reactie zijn de eigenschappen van een stof veranderd).

CELLULOSICSPECIALTIES

4

Experimenten;

Drie blokken

Verschil in morfologie en gedrag tussen cellulose en CMC,oppervlaktespanning,dijkje met CMC,gekleurde CMC-zouten

Blok 1: effect van chemische reacties

CELLULOSICSPECIALTIES

Dichtheid versus viscositeit van oplossingen: wat doet een verdikkingsmiddel?

Tandpasta maken

Blok 2: Natuur- en scheikunde

Blok 3: Toepassing

CELLULOSICSPECIALTIES

Vierde klas(chemie in voedingsmiddelen)

•melk/fruit drankje

•glutenvrij brood

•Sausjes

•IJs

CELLULOSICSPECIALTIES Vierde klas

5

Vierde klas Vierde klas

Vierde klas

Zesde klas (profiel Natuur en Techniek):

Blokschema + excursie fabriek

excursie applicatie en analyse lab.

Wat voor mensen werken er?

CELLULOSICSPECIALTIES

Nieuwe ideeen:

Nog iets ontwikkelen voor

brugklas (tekenen?)

tweede klas

vijfde klas (water?)

CELLULOSICSPECIALTIES Conclusies

• Leerlingen, docenten en bedrijf zijn enthousiast

• Andere scholen ook geinteresseerd

• Prijs van Ministerie in 2004

CELLULOSICSPECIALTIES

6

Het SGA

• Gymnasium alleen VWO• 784 leerlingen • Gymnasium lijkt oubollig maar zit midden in de vernieuwing• Intermezzo voor vakoverstijgende samenwerking (vier weken per jaar) • In jaarlaagteams aansturen op afstemming van de vakken (samenhangend

onderwijs)

Waarom doet het SGA mee?• Wat doen ze in die fabriek op ½ km afstand?• Gebruik toepassingen om chemie/techniek tastbaar te maken

(belevingswereld)• Haal het dagelijkse leven binnen, meer aansluiting bij de jeugd• CMC (natuurstof, eetbaar, veel toepassingen en biologisch afbreekbaar) • Scheikunde is dus overal, niet alleen beperkt tot het vak scheikunde• Werk in contexten (CMC) om de concepten aan te leren• Contact bedrijf meer mogelijkheden PWS• Lesgeven doe je niet alleen in de les (haal buiten binnen)

Keuze SGA

• CMC (natuurstof, eetbaar, veel toepassingen en biologisch afbreekbaar)• Op allerlei aspecten bij de lessen te gebruiken• Bij allerlei vakken bij de lessen te gebruiken• Scheikunde is dus overal niet alleen beperkt tot het vak scheikunde

Wat kunnen we doen?

• Product centraal en ieder jaar terug laten komen met een ander aspectbij verschillende vakken:• Reclame (Tekenen) klas 1• Productie (Techniek) klas 2• Gebruik (Verzorging) klas 2• Fysische eigenschappen (Natuurkunde, Scheikunde)* klas 3• Verkoop (Economie) klas 3/4• Toepassen (Scheikunde, ANW)* klas 4/5• Chemische reactie (Scheikunde)* klas 5• Proces (Scheikunde) * klas 6

• Contact bedrijf meer mogelijkheden PWS

PWS 80 sbu

• Leerlingen moeten zelf alles regelen:-vinden onderwerp-afbakenen onderzoek-zoeken naar experts

• Scholen hebben beperkte financiën • Weinig apparaten voor onderzoek• In de schooljaren vaak contact Akzo Nobel ◄► school• Akzo-Nobel is nu bekend ( drempel verlagend)• Leerlingen nemen in de toekomst contact op met Akzo Nobel• Advies: Zorg voor een contactpersoon

7

Wat is de rol van docenten

• Heeft kijk wat aansluit bij de leerstof (tijdgebrek)• Heeft kijk op niveau• Didactische ervaring• Is vaak enthousiast