Gelijke onderwijskansendankzij zorg?

Jean Pierre VerhaegheJean Pierre Verhaeghe18 november 200318 november 2003

Overzicht Een middenkader voor zorgbeleid Zorgbeleid vanuit kwaliteitszorg

analyse van zorgbehoeften op schoolniveau analyse van zorgaanbod evaluatie van zorgaanbod exploratie van nieuwe mogelijkheden uitwerken en voorleggen van voorstellen ondersteuning van leerkrachten

Criteria voor slagen van zorgbeleid Bereikt iedereen de eindtermen? Zijn de verschillen verdwenen? Heeft iedereen zijn leerpotentieel gerealiseerd?

Een middenkader voor zorgbeleid

“Het is belangrijk om te zien dat nu ook in het basisonderwijs stilaan de condities gecreëerd worden voor het uitbouwen van een ondersteunend middenkader.”

“Een goed doordachte combinatie van mensen en middelen biedt immers kansen om de draagkracht van basisscholen effectief te versterken.”

Omzendbrief BaO/2003/2 “Hertekening van het onderwijslandschap”

Doelstellingen uren zorgbeleid

Coördinatie van zorg op schoolniveau

Ondersteunen van leerkrachten

Begeleiding van leerlingen

Zorgbeleid bekeken als interne kwaliteitzorg analyse van zorgbehoeften op schoolniveau analyse van zorgaanbod evaluatie van zorgaanbod exploratie van nieuwe mogelijkheden uitwerken en voorleggen van voorstellen ondersteuning van leerkrachten

Zorgbeleid bekeken als interne kwaliteitzorg analyse van zorgbehoeften op schoolniveau analyse van zorgaanbod evaluatie van zorgaanbod exploratie van nieuwe mogelijkheden uitwerken en voorleggen van voorstellen ondersteuning van leerkrachten

Zorgbeleid bekeken als interne kwaliteitzorg analyse van zorgbehoeften op schoolniveau

leer- / ontwikkelingsachterstand: wie, hoeveel? gerelateerd aan

leerstoornissen: welke?

sociale / culturele achtergrond: welke categorieën?

sociaal-emotionele problemen: gerelateerd aan…?

hoe gespreid over leerjaren? welke evoluties tekenen zich af?

Zorgbeleid bekeken als interne kwaliteitzorg analyse van zorgbehoeften op schoolniveau

= in kaart brengen van schoolbevolking vertrekken van GOK-indicatoren clusteren verfijnen (b.v. naar thuistaal) uitbreiden (b.v. naar gezinssamenstelling) genuanceerd benaderen effectieve leerachterstand in kaart brengen

met leerlingvolgsysteem

Zorgbeleid bekeken als interne kwaliteitzorg analyse van zorgbehoeften op schoolniveau

= in kaart brengen van schoolbevolking

0

10

20

30

40

50

60

70

T1 T2 T3 T4 T5 T6

school Vlaams

school Turks

tijd

Zorgbeleid bekeken als interne kwaliteitzorg analyse van zorgbehoeften op schoolniveau

= in kaart brengen van schoolbevolking

0

10

20

30

40

50

60

70

T1 T2 T3 T4 T5 T6

school Vlaams

school Turks

ref. Vlaams

ref. Turks

Zorgbeleid bekeken als interne kwaliteitzorg analyse van zorgbehoeften op schoolniveau analyse van zorgaanbod evaluatie van zorgaanbod exploratie van nieuwe mogelijkheden uitwerken en voorleggen van voorstellen ondersteuning van leerkrachten

Zorgbeleid bekeken als interne kwaliteitzorg analyse van zorgaanbod

specifieke activiteiten vr. spec. categorieën maar ook:

punctuele maatregelen bij “gewone” activiteiten

algemene onderwijskwaliteit soepele groeperingsvormen positieve attitudes vereiste competenties

Wat in de klasgebeurt,

staat centraal

Relatie met externe HV

Zorgbeleid bekeken als interne kwaliteitzorg analyse van zorgbehoeften op schoolniveau analyse van zorgaanbod evaluatie van zorgaanbod exploratie van nieuwe mogelijkheden uitwerken en voorleggen van voorstellen ondersteuning van leerkrachten

Zorgbeleid bekeken als interne kwaliteitzorg analyse van zorgbehoeften op schoolniveau analyse van zorgaanbod evaluatie van zorgaanbod

afgestemd op zorgbehoeften? voldoend aan kwaliteitscriteria? brengt het baat bij?

leerwinst?

Zorgbeleid bekeken als interne kwaliteitzorg

0

10

20

30

40

50

60

70

T1 T2 T3 T4 T5 T6

school Vlaams

school Turks 1

school Turks 2

Zorgbeleid bekeken als interne kwaliteitzorg analyse van zorgbehoeften op schoolniveau analyse van zorgaanbod evaluatie van zorgaanbod exploratie van nieuwe mogelijkheden uitwerken en voorleggen van voorstellen ondersteuning van leerkrachten

Zorgbeleid bekeken als interne kwaliteitzorg analyse van zorgbehoeften op schoolniveau analyse van zorgaanbod evaluatie van zorgaanbod exploratie van nieuwe mogelijkheden uitwerken en voorleggen van voorstellen ondersteuning van leerkrachten

Zorgbeleid bekeken als interne kwaliteitzorg analyse van zorgbehoeften op schoolniveau analyse van zorgaanbod evaluatie van zorgaanbod exploratie van nieuwe mogelijkheden uitwerken en voorleggen van voorstellen ondersteuning van leerkrachten

Zorgbeleid bekeken als interne kwaliteitzorg ondersteuning van leerkrachten

niet als “hulp bij overlast” wel: ondersteunen in ontwikkeling van

competentie informeren samen uitwerken en uitproberen feedback geven leerlingen begeleiden?

Zorgbeleid bekeken als interne kwaliteitzorg analyse van zorgbehoeften op schoolniveau analyse van zorgaanbod evaluatie van zorgaanbod exploratie van nieuwe mogelijkheden uitwerken en voorleggen van voorstellen ondersteuning van leerkrachten

Zorgbeleid bekeken als interne kwaliteitzorg analyse van zorgbehoeften analyse van zorgaanbod evaluatie van zorgaanbod exploratie van nieuwe mogelijkheden uitwerken en voorleggen van voorstellen ondersteuning van leerkrachten

Monitor-functie

Waaraan kan het slagen van een zorgbeleid afgemeten worden?

Gelijke onderwijskansenvoor iedereen, ongeacht herkomst, sekse, …

Elke leerling kan zich ten volle ontplooien

= realiseren wat hij/zich in zich heeft

Effect van belemmerende factorenwordt geneutraliseerd / gecompenseerd

Bereiken we de gewenste effecten? Bereikt iedereen de eindtermen?

Toetsresultaten in functie van leerpotentieel

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27

Referentie

Leerpotentieel

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27

Referentie

Kansarm

Leerpotentieel

Toetsresultaten in functie van leerpotentieel

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27

Referentie

Kansarm

Leerpotentieel

Toetsresultaten in functie van leerpotentieel

Bereiken we de gewenste effecten? Bereikt iedereen de eindtermen? Zijn de verschillen tussen sociale

groepen verdwenen? Verschillen in leerresultaten

20 35 50 65 80Socio-economische status

400.0

456.5

513.0

569.5

626.0

Le

ess

core

s

Vlaanderen

Internationaal

Fr. Gem.

De gradienten voor lezen van België, Vlaanderen en de Franse

Gemeenschap in vergelijking met de internationale gradient voor lezen

België

Niveau 1

Niveau 2

Niveau 3

Niveau 4

Niveau 5

Hoe achtergesteld zijn Vlaamse / Belgische jongeren met een lage SES?

De Meyer, De Vos & Van de Poele (2002), Wereldwijd leren op 15. De eerste resultaten van PISA 2000. Vakgroep Onderwijskunde - UGent

20 35 50 65 80Socio-economische status

400.0

456.5

513.0

569.5

626.0

Le

ess

core

s

Vlaanderen

Internationaal

Fr. Gem.

Nederland

Finland

Ierland

Frankrijk

Duitsland

De gradienten voor lezen van België, Vlaanderen en de buurlanden

in vergelijking met de internationale gradient voor lezen

België

Verenigd Koninkrijk

Luxemburg

Niveau 1

Niveau 2

Niveau 3

Niveau 4

Niveau 5

Hoe achtergesteld zijn Vlaamse / Belgische jongeren met een lage SES?

De Meyer, De Vos & Van de Poele (2002), Wereldwijd leren op 15. De eerste resultaten van PISA 2000. Vakgroep Onderwijskunde - UGent

Bereiken we de gewenste effecten? Bereikt iedereen de eindtermen? Zijn de verschillen tussen sociale

groepen verdwenen? Verschillen in leerresultaten Verschillen in leerwinst Verschillen in realisatie van leerpotentieel

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27

Referentie

Kansarm

Leerpotentieel

Toetsresultaten in functie van leerpotentieel

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27

Referentie

Kansarm

Leerpotentieel

Toetsresultaten in functie van leerpotentieel

Moet het verkleinen van verschillen in leerresultaten op zich een doel zijn?

Neen, omdat: er verschillen in leerpotentieel (kunnen) zijn, verschillen in cultureel kapitaal en beginniveau

groei ook kunnen beïnvloeden beste aanpak van achterstand goed onderwijs is,

daarvan profiteert iedereen en de sterksten nog het meest

Hoe de balans opmaken? Kinderen komen de school binnen

met verschillend leerpotentieel met verschillend cultureel / sociaal kapitaal

met verschillend beginnniveau

met verschillende groeikansen

Het onderwijs compenseert meer/minder voor sociale

ongelijkheid voegt daar evt. nog ongelijkheid aan toe

Hoe de balans opmaken? Door zicht proberen te krijgen op de

effecten van wat we doen door de juiste vergelijkingen te maken vertrekkend vanuit een kritische maar

positieve ingesteldheid

Gelijke onderwijskansendankzij zorg?

Jean Pierre VerhaegheJean Pierre Verhaeghe18 november 200318 november 2003