Jaarverslag De Bibliotheek AanZet

2017

Jaarverslagde BibliotheekAanZet2017

1. Jaar van de verbetering

2. Profiel

3. Thema’s van 2017

4. Ontwikkeling en educatie

5. Informeren en raadplegen

6. Lezen en lenen

7. Literatuur en cultuur

8. Doelgerichte activiteiten

9. Een schat aan mensen

10. Bedrijf, bestuur en toezicht

6

7

8

12

13

14

18

19

20

22

Inhoud

7

Voor u ligt het jaarverslag van de De Bibliotheek Aan-Zet over 2017. Duidelijker maken waarom de bibliotheek relevant is en verbetering van ons aanbod waren de grootste uitdagingen dit jaar.

De Bibliotheek AanZet bestaat als organisatie nu bijna vier jaar. Wij hebben ons onder de bezuinigingen van de gemeenten staande gehouden, nieuwe dienstverlening ontwikkeld en de organisatie vanuit een nieuwe filosofie opgebouwd.

In 2017 hebben wij een duidelijke focus aangebracht. De bibliotheek wil op veel vlakken haar bijdrage aan de ontwikkeling van de inwoners verbeteren, maar het is niet mogelijk alles tegelijk aan te pakken. Met de middelen die wij tot onze beschikking hebben, willen wij een zo groot mogelijke maatschappelijke bijdrage leveren. Daarom richten we ons eerst op taalbevordering, vergroting van mediawijsheid en het terugdringen van achterstanden op het gebied van taal en digitaal. Vanuit dat raamwerk hebben we gewerkt aan de verdere ontwikkeling van ons aanbod, onze collectie en huisvesting, kennis over onze leners en bezoekers en aan de verbetering van onze werkprocessen.

LedengroeiDe resultaten van deze inspanningen zijn positief: het ledenaantal is in 2017 gegroeid met vijf procent. Die groei komt vooral door een hoger aantal jeugdleden, maar óók zien wij dat het aantal volwassen leden bijna gelijk is gebleven. In voorgaande jaren was nog sprake van een afname van soms negen procent, nu nog maar één procent. In totaal heeft de bibliotheek ruim 106.000 leden, in een regio met ongeveer 520.000 inwoners. Het aantal uitle-ningen daalde met ongeveer vier procent ten opzichte van 2016. Ruim 19.000 deelnemers bezochten in 2017 de 1.100 activiteiten in onze bibliotheken en servicepunten. De groei van het aantal leden toont aan dat we op de goede weg zijn. Gaandeweg worden de contouren van de nieuwe informatiebibliotheek in de regio zichtbaar. Een instelling die jong en oud aanspreekt, de uitdagingen van de eenentwintigste eeuw omarmt en ze mee vormt geeft.

OntwikkeltrajectBezuinigingen in de verschillende gemeenten waren vaak verbonden aan een lokale veranderopgave. Daarom hebben wij in dialoog met gemeenten en stakeholders gewerkt aan een vernieuwde visie op het bibliotheekwerk. Zo is ook de filosofie van de Bibliotheek AanZet tot stand gekomen. In 2017 startte de uitwerking van het DNA ontwikkeltraject. Deze wordt binnen een aantal aandachtsgebieden in de komende twee jaar verder doorgevoerd.

TerugkijkenIn 2017 is veel bereikt: uitbreiding van samenwerkingen en activiteiten in lokale taalnetwerken, in de BAR-gemeenten (Barendrecht, Albrandswaard en Ridderkerk) en Drechtste-den ondersteund door WEB-gelden. Dat zorgt ervoor dat wij echt van betekenis kunnen zijn op het gebied van taal-bevordering. In Albrandswaard kregen tien basisscholen de Bibliotheek op school; het resultaat van intensieve samen-werking tussen AanZet, de gemeente en de scholen. In Sliedrecht groeide Het Plein verder in de lokale ge-meenschap; een plek waar inwoners elkaar ontmoeten en daardoor kennis maken met een groter aanbod, gericht op ontwikkeling van met name basisvaardigheden. Het Kruispunt in Barendrecht werd genomineerd voor de Beste Bibliotheek van Nederland.

Ondanks de druk en onzekerheid die deze transitie ook met zich meebrengt, wordt door de medewerkers een enorme inzet en flexibiliteit getoond. De filosofie is het afgelopen jaar echt omarmd en dat vertaalde zich niet alleen in initia-tieven en ideeën voor programmering, maar ook in kritische vragen en meedenken over hoe het nog beter kan.

Ik ben trots op hoe de medewerkers en vrijwilligers zich elke dag weer inzetten; voor de klant in de bibliotheek, in samenwerkingen met partners, op scholen en op zoveel andere plekken. We dragen het met elkaar steeds meer uit:

Wij zijn ervan overtuigd dat de bibliotheek iedereen kan voorzien van informatie, inspiratie en vaardigheden om optimaal deel te kunnen nemen aan de samenleving. Ankie KesselerDirecteur-bestuurderDe Bibliotheek AanZet

6

De Bibliotheek AanZet verzorgt de bibliotheekdienstverlening in de gemeen-ten Alblasserdam, Albrandswaard, Barendrecht, Dordrecht, Giessenlanden, Gorinchem, Hardinxveld-Giessendam, Hendrik-Ido-Ambacht, Leerdam, Molenwaard, Papendrecht, Ridderkerk, Sliedrecht, Zederik en Zwijndrecht.

174medewerkers

460 vrijwilligers

204

VE instellingen

110 FTE (109,38)

14 bibliotheken

146

basisscholen

15servicepunten

4afhaalpunten

21 scholen in voort- gezet onderwijs

De Bibliotheek AanZet is de enige onafhankelijke plek die mensen in elke levensfase verder brengt in hun continue persoonlijke ontwikkeling, zodat zij zich gelukkig en zelfverzekerd voelen in de veranderende samenleving.

Samenhang Met vier programmalijnen zorgen wij voor een samenhangend geheel in activiteiten en dienstverlening: Taal, Digitaal, Informatie en Kritisch denken. In samenwerking met inwoners, organisaties en gemeenten zijn we gestart om de programmalijnen uit te werken, op basis van vraag en behoefte. We doen geen dubbel werk: als iets er al is, gaan we het niet zelf doen. We kijken of we het vanuit onze expertise kunnen versterken, verbinden of ontsluiten. Mist er nog iets? Dan organiseren we dat het liefst samen met anderen. We proberen nieuwe activiteiten uit, ontdekken of iets werkt en stellen waar nodig bij. In de verschillende vestigingen van AanZet zetten we pilots op. Die ervaringen en kennis zetten we weer in voor de inwoners binnen onze andere gemeenten.

De Bibliotheek AanZet op 31 december 2017

Resultaten bereiken we vanuit kernwaarden

In 2017 hebben we met de medewer-kers vier kernwaarden opgesteld: open, inspirerend, verbindend en betrouwbaar. Deze kernwaarden geven richting aan de manier waarop wij resultaten willen bereiken: Open betekent dat onze bibliotheek een fijne plek is waar iedereen welkom is. Online en offline. Toegankelijk, laagdrem-pelig en vol met vriendelijke medewerkers. We zullen je nooit veroordelen en probe-ren je altijd verder te helpen. Voor ons is geen vraag te gek.

Inspirerend geeft aan dat wij het belangrijk vinden dat je het beste uit jezelf kunt halen. Daarom ontdek je bij ons nieuwe verhalen en mogelijkheden. Na een bezoek aan onze bibliotheek heb je zin om aan de slag te gaan en jezelf te ontwikkelen.

We verbinden mensen en informatie naar tevredenheid met elkaar. Bij ons geen ‘van het kastje naar de muur’. Doordat we weten waar alle kennis en informatie te vinden is, kunnen we jou verbinden met het juiste boek, de juiste organisatie of de juiste persoon.

Betrouwbaar houdt in dat we een onafhankelijke organisatie zijn die je kunt vertrouwen. Je hoeft niet bang te zijn dat we misbruik maken van wat je ons vertelt. Op ons kun je rekenen, want we willen alleen het beste voor jou.

1. Jaar van de verbetering

2. Profiel

8 9

3. Thema’s van 2017

Om die effecten te bereiken hebben wij drie rollen voor onszelf benoemd:1. Preventie van achterstanden; voor kinderen, hun ouders en professionals. Gericht op taal, lezen, digitale vaardighe-den en mediawijsheid.2. Bestrijding van achterstanden; voor volwassenen die niet (volledig) redzaam zijn doordat zij niet taal- of digitaal vaardig genoeg zijn.3. Doorontwikkeling; faciliteren van persoonlijke ontwikke-ling; voor wie zich prima kan redden, maar wel wil blijven leren.

Als we de effecten en rollen combineren ontstaat er een schema. Dit schema geeft veel houvast, voor ons als organisatie, maar ook voor onze stakeholders. Door activiteiten en dienstverlening te koppelen aan minimaal een van deze vakjes in het schema, weten we dat het bijdraagt aan de filosofie. In 2017 is gekozen om ons te richten op de gekleurde gebieden in het bovenstaande schema.

Informatie is de basisDe Bibliotheek AanZet is anders dan de traditionele bibliotheek, zoals veel mensen die nog voor zich zien. Wij richten ons op de ontwikkeling van inwoners. Dat is op het niveau van basisvaardigheden, maar ook verder. Dat komt duidelijk in de programmalijnen en rollen naar voren. Informatie in al z’n verschijningsvormen is het middel waarmee wij bijdragen aan de ontwikkeling van mensen. Informatie in de vorm van collectie, mensen en organisa-ties. Onze mensen weten hoe je de juiste informatie vindt.

Dat betekent dus dat ze niet alle antwoorden zelf hoeven te weten, maar wel dat ze anderen kunnen helpen het juiste antwoord te vinden. Dat gaat dus om mensen leren zoeken, mensen leren de juiste vragen te stellen en mensen helpen de juiste ingang te vinden bij een organisatie. In 2017 hebben wij dit verhaal helder op papier gezet. Dat is bij medewerkers, inwoners en stakeholders getoetst.

Uitgelicht: DordrechtIn Dordrecht zijn we bezig om invulling te geven aan het concept van de informatiebibliotheek, door ontmoeting, debat en presentaties. Wij zien communities ontstaan rondom kritisch denken. In de Blauwe Kamer zijn naast bestaande activitei-ten nieuwe programma’s gestart, zoals #Update (bijblijven op het gebied van nieuwe technologische ontwikkelingen), Maak werk van je idee (workshops voor startende (sociaal) ondernemers) en Kids & Koffie. Dat is een wekelijks ontmoetingspunt voor ouders van kinderen van 0-4 jaar, waar wordt voorgelezen en regelmatig een speciale gast is die informatie geeft. Die informatie is gericht op de doelgroep, over onderwerpen als opvoeding, voorlezen, mediawijsheid en gezondheid.

1. Samenhang door programmering

Om onze filosofie te realiseren en onze expertise en middelen zo effectief mogelijk in te zetten, hebben wij vier programmalijnen benoemd: Taal, Digitaal, Informatie en Kritisch denken.

Taal AanZet draagt eraan bij dat iedereen de Nederlandse taal zodanig machtig is, dat ze zelfstandig kunnen meedoen in de samenleving. Daarnaast willen we mensen inspireren om bijvoorbeeld zelf iets te creëren. Digitaal Wij willen ervoor zorgen dat mensen steeds meer bekend en vertrouwd raken met de wereld van het digitale; van de meest basale vaardigheden tot aan de meer complexere zaken als programmeren.

Informatie De bibliotheek is een vinder en verbinder van informatie. In de overvloed van informatie helpen we mensen voor hen relevante informatie te vinden en op waarde te schatten.

Kritisch denken Begrijpen hoe je omgeving in elkaar zit en begrip van ontwikkelingen in de maatschappij is nodig om een mening

te vormen en bewuste keuzes te maken. Door middel van debat en bijeenkomsten draagt de bibliotheek bij inwoners bij aan een groter bewustzijn voor de omgeving.

Er zijn twee programmamanagers aangesteld, voor Taal en Digitaal/Informatie. Zij hebben de eerste maanden uitgebreid onderzoek gedaan en met vele organisaties en gemeenten gesproken. Met de informatie en inzichten die ze verzamelden, hebben zij een plan van aanpak opgesteld. Met name als het gaat om de preventie van taalachter-stand en de bestrijding van achterstanden op het gebied van taal en digitaal bij volwassenen, zijn er veel kansen die de bibliotheek in de nabije toekomst kan benutten. Met de programma’s streven wij vier effecten na:• Taalvaardige inwoners;• Digitaal vaardige inwoners;• Goed geïnformeerde inwoners;• Kritisch denkende inwoners.

Taalvaardig Digitaal vaardig Goed geïnformeerd Kritisch denken

Preventie

Bestrijding

DoorontwikkelingIn 2017 waren vier thema’s leidend: samenhang in ons aanbod, meer effect bereiken door samenwerking, meer zichtbaarheid door lokale visies en een nieuwe huisstijl.

10 11

3. Meer zichtbaar door nieuwe huisstijl Onderdeel van de uitwerking van de filosofie is de ontwikkeling van een nieuwe huisstijl. Deze past bij de nieuwe richting en waarden van de Bibliotheek AanZet en maakt het mogelijk om in communicatie te focussen op betekenis voor de inwoners. De huisstijl is in 2017 opgeleverd en wordt in 2018 verder ingevoerd. Voor het ontwerp is samengewerkt met creatief bureau Vruchtvlees uit Den Haag.

Uitgelicht: Sliedrecht Het project Digitaal in Sliedrecht richt zich op de versterking van de zelfredzaamheid en vergroting van de digitale vaardigheid van burgers. Digitaal is vorig jaar gestart met een inloopspreekuur en cursussen en wordt dit jaar doorontwikkeld.

Het project Belastingdienst richt zich op mensen zonder computertoegang of zonder printfaciliteiten en biedt mogelijkheden tot belastingaangifte en het aanvragen van toeslagen. Door vrijwilligers van SWS is in de bibliotheek hulp geboden bij de aangifte en het aanvragen van een DigiD. In het eerste kwartaal zijn de computerfaciliteiten door de Bibliotheek aangeboden, tijdens het digitaal inloopspreekuur wordt ook hulp geboden bij het aanvragen van DigiD.Daarnaast is in Sliedrecht dit jaar een sociale marktplaats opgezet, waar bezoekers met gesloten beurs hulp kunnen vragen of iets aan kunnen bieden. Denk daarbij aan koken voor iemand anders, voorlezen, klusjes doen in de tuin of in het huishouden.

De bibliotheek heeft in 2017 in een aantal gemeenten uitvoerig gesproken over haar toekomstige rol in het lokale sociaal-maatschappelijke veld. Die gesprekken waren met vertegenwoordigers van deze gemeenten en van maat-schappelijke organisaties. De gemeentelijke visies vinden hun aansluiting bij de filosofie van AanZet. Ervaringen, kennis en inzichten die we in de ene gemeente opdoen, zetten we ook weer in bij een visietraject binnen een andere gemeente, waardoor er inmiddels een gedegen aanpak ontstaat.

De visie komt tot stand in een aantal stappen. Op basis van maatschappelijke ontwikkelingen en uitdagingen hebben wij vanuit onze expertise aanbod ontwikkeld. Ook doen we lokaal onderzoek in de vorm van gesprekken met wethouders, raadsleden en ambtenaren, met maat-schappelijke organisaties en inwoners. Daarnaast bekijken we de bevolkingssamenstelling en relevante beleidsdocu-menten. Op basis van deze input doen we tot slot een aanbeveling wat de lokale speerpunten voor het bibliotheekwerk volgens ons zouden moeten zijn. Zo kunnen we voor elke gemeente maatwerk leveren, binnen de kaders van het rollen-en-effectschema.

De structurele samenwerking met deskundige partners is in 2017 sterk uitgebreid. De bibliotheek heeft bijvoor-beeld in Dordrecht initiatieven opgezet met onder meer R-Newt jongerenwerk, Schouwburg Kunstmin en Stichting Maatschappelijk Ondernemen Dordrecht. In alle vijftien gemeenten hebben we in dergelijke allianties geïnvesteerd. Zo versterken de maatschappelijke partners hun effect, vergroten zij hun bereik en hebben wij de mogelijkheid gekregen om nieuwe doelgroepen te bereiken. Daaronder behoren jongeren met een niet-westerse achtergrond, werkzoekenden, actieve burgers, jonge moeders en (crea-tieve) ondernemers. De bibliotheek heeft ook intensief geïnvesteerd in samen-werking met het onderwijs: zowel VVE, Basis-, Voortgezet- en Volwassenonderwijs hebben wij bediend.Zo hebben twee actieve bibliotheekconsulenten die gespe-cialiseerd zijn in de doelgroep jongeren (12-18 jaar), uiteen-lopende activiteiten georganiseerd.

2. Toekomst zichtbaar maken door lokale visies

4. Meer effect door samenwerking

Nieuw in deze periode waren de lessen voor derdejaars op het Insula College in Dordrecht. Al langer werken we struc-tureel samen met deze school, maar dit jaar bedienden we derdejaars voor het eerst met een les die de overgang van jongerenliteratuur naar volwassenenliteratuur makkelijker maakt. Het Dalton Lyceum uit Barendrecht bezocht in september de vestigingen Carnisselande en Het Kruispunt met tien brugklassen. Hieruit zijn er ook nieuwe contacten met de docenten gelegd, die voor ons de ingang zijn naar verdere samenwerking. Naast de structurele afspraken in het onderwijs zijn er ook losse activiteiten georganiseerd, zoals een Graphic Novel avond, een workshop debatteren voor beginners en een brainstorm met de jongeren van Be Innovated. Een der-gelijke brainstormavond gaan we structureel herhalen in de programmering van de Blauwe Kamer om de behoefte, maar ook bijdrage van de doelgroep zelf in huis te halen.

12

5. Informeren en raadplegen

4. Ontwikkelingen educatie

De Bibliotheek AanZet werkt met de zogenoemde door-gaande leeslijn. Deze leeslijn bestaat uit producten en dienstverlening voor iedereen van 0 tot 100 jaar.

Voor kinderen tot 18 jaar bestaat dat aanbod uit:• BoekStart (0 – 4 jaar) • de Bibliotheek op school – primair onderwijs (4 – 12 jaar) • Voor basisscholen die geen gebruik maken van de

Bibliotheek op school, is er de basisdienstverlening. Dit is leesondersteuning in een beperkte vorm.

• De Bibliotheek op school – voortgezet onderwijs (12 – 18 jaar).

BoekStartEnkele jaren geleden is het landelijke programma BoekStart binnen AanZet geïmplementeerd. Het afgelopen jaar heeft een werkgroep BoekStart onder de loep geno-men, om te zorgen dat o.a. de inspanningen die we samen met de consultatiebureaus leveren, beter ingebed worden in de programma’s leesbevordering. Er is gewerkt aan een nieuw format op basis van best practices, die tot stand kwamen in samenwerking met alle afdelingen, publiek en partners. En aan een nieuwe programmering en vernieuw-de marketingcommunicatie strategie voor het vergroten van het publieksbereik. Dit project gaat door in 2018.

ICT cursussenSpeciaal voor 50+’ers zijn in 2017 in de Stadsbibliotheek Dordrecht en Bibliotheek Alblasserdam computercursussen en workshops voor beginners en gevorderden aangeboden. Deze worden gegeven in samenwerking met Seniorweb. Daarnaast zijn er wekelijkse computerspreekuren van Seniorweb in Dordrecht, Karaat in Ridderkerk en Stichting Welzijn Alblasserdam. Hier kunnen inwoners terecht met allerlei vragen op computergebied; bijvoorbeeld over het omgaan met Word of e-mail. Tevens is in 2017 de cursus Klik & Tik, het internet op georganiseerd. Hier zet men door middel van één op één begeleiding, de eerste stappen op het web. In verschillende bibliotheken waren er ook iPad-cursussen te volgen en stond het Tabletcafé op de agenda.

TaalnetwerkenAanZet draagt er door middel van het regisseren van samenwerkingen, het organiseren van de informatiedienst-verlening en aanbieden van informeel onderwijs aan bij dat iedereen de Nederlandse taal zodanig machtig is, dat ze zelfstandig kunnen meedoen in de samenleving. Dat houdt in dat wij: • Vraag en aanbod op elkaar afstemmen; • Het aanbod binnen en tussen organisaties op elkaar aan

laten sluiten;• Mensen die hun basisvaardigheden willen verhogen

informeren over de mogelijkheden; • Zelf programma’s en activiteiten aanbieden om:

- mensen te enthousiasmeren en hun zelfvertrouwen te vergroten en hierdoor (indirect) hun vaardigheden te verhogen. Al dan niet als opstap naar het formele onderwijs.

- ondersteuning te bieden aan het lesprogramma binnen het formele onderwijs.

- mensen te begeleiden bij het onderhouden van hun ba-sisvaardigheden in het kader van ‘een leven lang leren’.

Eén op de negen Nederlanders tussen zestien en vijfenzestig jaar heeft moeite met het lezen, begrijpen en gebruiken van relatief eenvoudige teksten. Om iets aan deze achterstand te doen, kan iedereen die beter Neder-lands wil leren lezen of schrijven bij een Taalpunt terecht voor informatie en advies. Een taalcafé biedt op een informele manier taalondersteu-ning. Door samen over een bepaald onderwerp te praten bijvoorbeeld, maar ook door samen taalspelletjes te doen of met elkaar de krant te lezen. De taalcafés zijn vrij toegankelijk voor iedereen die beter Nederlands wil leren spreken. De Bibliotheek AanZet biedt in totaal twintig Taalpunten en taalcafés, verspreid over twaalf gemeenten.

1,279,181 1,169,586

2016

2017

Aantal pageviews:

Percentage desktop:

60%

Percentage mobiel:

25%Percentage

tablet:

15%

Eenduidig en herkenbaar nieuwsEind 2017 zijn er 70.049 abonnees op de digitale nieuwsbrieven van de Bibliotheek AanZet. Sinds januari 2017 maakt de Bibliotheek AanZet gebruik van een nieuw verzendsysteem: Hello Dialog. Na een experimenteerfase is de bibliotheek volledig overgegaan van één algemene nieuwsbrief naar het publiek, naar 15 lokale nieuwsbrieven. Dit betekent dat er maandelijks voor 15 regio’s een nieuwsbrief wordt gestuurd naar het publiek in dat postcodegebied. Onderwerpen zijn lokale activiteiten en lokaal nieuws, maar ook algemeen aanbod van de Bibliotheek AanZet. Ook zijn er 11 doelgroep specifieke nieuwsbrieven verstuurd, aan bijvoorbeeld deelnemers van #UPDATE, onze vrijwilligers en rondom de verhuizing in Dubbeldam. Voor educatie zijn er 11 nieuwsbrieven verstuurd naar drie verschillende doelgroepen: vroeg- en voorschoolse educatie, primair onderwijs en voortgezet onderwijs.

13

Bezoekers website

204 locaties in ons

werkgebied

BoekStartVoorschoolse educatie

Gemeenten BoekStart

Voortgezet onderwijs

Primair onderwijs

21locaties

14

64basisscholen

82basisscholen

146basisscholen

De Bibliotheek op school

Basisdienst-verlening

Totaalbasisscholen

Twitter 2017

Bibliotheek AanZetvolgers 3.695likes 1.662tweets 1.966bekeken 856.200

Facebook 2017 volgers likes

AanZet Barendrecht 470 456Dordrecht Stadsbibliotheek 1.910 1.919De Blauwe kamer Dordrecht 794 781Bibliotheek Ridderkerk 146 142Bibliotheek Sliedrecht 354 348Bibliotheek Zederik 153 151

14 15

Accounts en Uitleningen

Aantal accounts (landelijk):

Aantal accounts (AanZet):

Aantal uitleningen (landelijk):

Aantal uitleningen (AanZet):

440.94410.184

3.206.59589.901

E-books

716.581 boeken

5.256 gesproken boeken

1.066 tijdschriften

21.540 DVD’s

748.429* totaal

3.582 CD’s / games +

101.618 105.921

2.177.649

2.079.889

1.132.214 1.102.230

Leden en lezersKerncijfers de Bibliotheek AanZet

leden bezoekerscollectie uitleningen

Jeugdleden naar leeftijd

13 tot 17 jaar

0 tot 3 jaar

4 tot 12 jaar

40.848

24.457

6.679

Totaal 2016

14.477Totaal 2016

18.525Totaal 2017

11.126Totaal 2017

6.863

18 tot 20 jaar

1.299

21 tot 34 jaar 3.704

35 tot 49 jaar 8.858

50 tot 65 jaar 2.979

ouder dan 65 jaar 10.625

Volwassen leden naar leeftijd

Geworven 2016 - 2017 Verloren 2016 - 2017

11.612 9.8348.593 6.115

2.354

0-18 jaar 0-18 jaar 0-18 jaar0-18 jaar

Volwassenen Volwassenen VolwassenenVolwassenen

8.6912.533 748

Leden & LezersGeworven en vertrokken leden

646.331 631.400

Leden & Lezers Verdeling naar leeftijd

De organisatie had in 2017 4.304 meer leden dan in 2016.

De collectie is opgeschoond en er wordt gewerkt aan een nieuw collectiebeleid dat beter aansluit bij onze filosofie.

*Incl. overige materialen

2016 2016 2016 20162017 2017 2017 2017

6. Lezen en lenen

17

bibliotheek

afhaalpunt

servicepunt

1. Alblasserdam bibliotheek

2. Albrandswaard – Poortugaal afhaalpunt

3. Albrandswaard – Portland afhaalpunt

4. Barendrecht – Carnisselande bibliotheek

5. Barendrecht – Het Kruispunt bibliotheek

6. Dordrecht – Crabbehof bibliotheek

7. Dordrecht – Dubbeldam servicepunt verbouwd in 2017

8. Dordrecht – Stadsbibliotheek bibliotheek

9. Dordrecht – Stadspolder bibliotheek

10. Dordrecht – Sterrenburg servicepunt

11. Giessenlanden – Arkel afhaalpunt

12. Giessenlanden – Giessenburg afhaalpunt

13. Gorinchem bibliotheek

14. Gorinchem – Het Gebouw servicepunt verbouwd in 2017

15. Hardinxveld-Giessendam – Boven-Hardinxveld servicepunt verhuisd in 2017

16. Hardinxveld-Giessendam bibliotheek

17. Hendrik-Ido-Ambacht bibliotheek

18. Leerdam bibliotheek

19. Molenwaard – Bleskensgraaf servicepunt

20. Molenwaard – Groot-Ammers servicepunt

21. Molenwaard – Nieuw-Lekkerland servicepunt

22. Molenwaard – Nieuwpoort servicepunt

23. Papendrecht bibliotheek

24. Ridderkerk – Bolnes servicepunt

25. Ridderkerk bibliotheek

26. Ridderkerk – Slikkeveer servicepunt

27. Sliedrecht bibliotheek

28. Zederik – Ameide servicepunt

29. Zederik – Lexmond servicepunt

30. Zederik – Meerkerk servicepunt

31. Zwijndrecht – Heerjansdam servicepunt

32. Zwijndrecht – Lunenhof servicepunt

33. Zwijndrecht – Walburg bibliotheek verbouwd in 2017

VestigingenAantal en Soort

12

3

6

7

8

9

11

13

1516

17

18

19

23

25

26

27

28

30

3132

33

4

10

14

21

20

22

24

29

125

leden uitleningen bezoekers* collectie

2016 2017 2016 2017 2016 2017 2016 2017

Alblasserdam 4.824 5.044 134.616 128.491 87.205 87.871 31.465 29.891

Albrandswaard 1.802 1.661 5.050 5.016 250 98

Barendrecht 9.258 10.223 186.500 191.810 63.742 55.667** 52.062 49.793

Dordrecht 25.307 26.315 417.561 394.466 293.714 279.533 156.128 156.042

Giessenlanden 2.268 2.271 3.701 4.156 444 410

Gorinchem 6.802 7.139 150.206 109.859 89.878 86.693 47.213 25.988

Hardinxveld-Giessendam 4.038 4.145 125.478 142.140 54.203 52.720 31.096 47.460

Hendrik-Ido- Ambacht

6.038 6.303 139.055 117.357 66.627 64.698 32.276 30.266

Leerdam 4.954 5.212 117.422 129.772 64.133 57.230 27.297 31.093

Molenwaard 4.504 4.642 132.833 129.192 37.275 36.754

Papendrecht 6.495 6.640 162.218 155.124 104.125 104.809 37.337 36.588

Ridderkerk 8.872 9.340 216.623 204.644 128.008 129.049 89.441 84.021

Sliedrecht 5.191 5.401 138.708 130.820 77.874 81.982 26.471 26.477

Zederik 2.572 2.629 78.407 69.092 27.068 26.741

Zwijndrecht 8.750 8.951 169.271 167.950 103.305 101.978 50.517 49.778

Totaal 101.612 105.916 2.177.649 2.079.889 1.132.814 1.102.230 646.331 631.400

*Niet in alle vestigingen wordt het aantal bezoekers bijgehouden. ** Bezoekers worden alleen geteld in bibliotheek Carnisselande

Jaarcijfers 2016 en 2017 per gemeente

16

18

Exposities Filmavonden in Hardinxveld-Giessendam, Papendrecht,

Hendrik-Ido-Ambacht en Leerdam Taalstrijd Zwijndrecht-Zwijndrecht

Leeskringen voor alle leeftijden Boekenweek Nederland Leest Robotica

voorleesuurtjes Lezingen Nationale Voorleeswedstrijd Koffie met…

voor senioren Spoken Word Workshop Woorden Worden Zinnen

voor jongeren Boekenmarktactiviteiten Vincent in Dordrecht festival

Zonen van Dordrecht Kom Erbij Festival Sliedrecht Deelnemer

Erfgoedtafel Waterdriehoek Open Monumentendag, 27 rondleidingen

door Stadsbibliotheek MEElezers, leesclub voor mantelzorgers

Stadspolders Boekenweek lezing; thema Verboden Vruchten A.M.G.

Schmidtdag Kinderboekenweek Nationale Voorleesdagen

Inloopspreekuur Visio Taalpunten, taalcafés Rondleiding voor

nieuwkomers of multiculturele vrouwengroep Partner in Vivera-

netwerk, Zwijndrecht BoekStart workshops Media voor ukkies

en Voorlezen voor ukkies Cursus Klik& Tik, het internet op

Kennismakingsbijeenkomst Sociaal Wijkteam de Bibliotheek aan Huis

Vrijwilligersspreekuur Connect2Act Computerspreekuur Seniorweb

en Karaat Dictee BAR Samenwerking met Voedselbank Ridderkerk

De Nationale Voorleesdagen, programma met voorstellingen en

voorleesuurtjes Kinderboekenweek, programma met zeer diverse

activiteiten Cultuursafari/CKV-dagen voor

jongeren Hulp bij belastingformulieren

Voorleesbingo Burgemeester Wagner Meedoen

in Barendrecht Maatschappelijke beursvloer

Samenwerking Alzheimercafé Bijeenkomst

‘de 100 talenten’ Informatiebeurs senioren

Samenwerking met Taalproject Taalcursus

iPadcursussen Mantelzorgpas Zwijndrecht

VNG Democratic Challenge Samen sterk in

Zederik Kledingbank Zwijndrecht

7. Literatuur en cultuur

In bijna alle vestigen hebben we een programmering gehad in het kader van de Kinderboekenweek. We zagen daarin ten opzichte van vorig jaar een verbeterde en meer gestructureerde campagne aanpak. Er is gestart met standaardisering van (CPNB) campagnes. En we zijn begonnen met de uitwerking van een social media plan.Op het terrein van lezen is een moderne en passende programmering in samenwerking met de vestigingen opgezet.

8. Doelgerichte activiteiten

19

21

9. Een schat aan mensen

De bibliotheek van de toekomst maken we samen. Alle medewerkers staan voor de vraag op welke manier zij vanuit het dagelijkse werk invulling kunnen geven aan de informatiebibliotheek. Om medewerkers hierin te ondersteunen en uit te dagen vinden er extra perso-neelsbijeenkomsten plaats, kan iedereen deelnemen aan intervisiegroepen en hebben we samen de kernwaarden geformuleerd van de Bibliotheek AanZet.

Daarnaast is andere kennis en expertise nodig die we intern ontwikkelen of van buiten aantrekken. Nieuwe collega’s gaan aan de slag met content marketing, digitale dienstverlening en programmamanagement taal en digitaal/informatie. Er wordt steeds vaker in projecten gewerkt, wat we ondersteunen met training voor opdrachtgevers, projectleiders en medewerkers. Leren en ontwikkelen vindt plaats via formele scholing, maar vooral ook in de praktijk door te ondernemen, proberen en experimenteren. We onderzoeken ondertussen op welke manier we het lokaal ondernemerschap en de organisatie-ontwikkeling goed kunnen faciliteren. Heldere werkproces-sen, een sociaal intranet en ondersteunende regelingen zijn middelen die we voorbereiden of verbeteren. Zo scheppen we voorwaarden om de verandering van binnen naar buiten te brengen.

Verdeling afdelingen:

FTE Aantal*

Bibliotheken

• BARA

• Dordrecht

• Drechtsteden

• Oost

14,61

13,74

11,92

9,32

25,5

27

28

20

Educatie 14,8 21,5

Markt & Innovatie

• Marketing & Communicatie

• Markt & Innovatie

5,79

10,37

7

12,5

Directie, management, staf en ondersteuning 18,78 19,5

Support 10,05 13

Totaal 109,38 174

20

* 0,5 ontstaat wanneer een medewerker in twee teams/afdelingen werkt, hij wordt dan in beide teams voor ½ geteld

5965 uren besteed aan scholing (plm.) = 2,9% van de

formatie

3329 uren in werktijd

2636 uren eigen tijd

€ 111.381 besteed aan scholing = 2,7% van de salariskosten

VrijwilligersDe Bibliotheek AanZet is een gewilde vrijwilligersplaats. Wekelijks melden zich nieuwe vrijwilligers in allerlei leeftij-den aan om een bijdrage te leveren aan de maatschappij maar ook aan hun eigen ontwikkeling. Hoe mooi is het om door vrijwilligerswerk nieuwe talenten te ontdekken, kennis op te doen en kennis te delen?

Het afgelopen jaar is het aantal vrijwilligers bij de Biblio-theek AanZet weer verder toegenomen tot circa 460. In 2017 werd de eerste vrijwilligersraad opgericht; onder andere om mee te denken over hoe de vrijwillige inzet binnen de organisatie nog beter gestroomlijnd kan worden. De Bibliotheek wordt steeds meer die inspirerende plek die iedereen de mogelijkheid biedt om kwaliteiten tot uiting te laten komen en andere mensen te ondersteunen. De vrij-willigers zetten zich bijvoorbeeld in bij de organisatie van activiteiten, het ondersteunen bij cursussen digitale vaar-digheden en het assisteren van de bibliotheekmedewerker, maar ook in één-op-ééncontacten op het gebied van het vergroten van taalvaardigheid of de dienst Bibliotheek aan Huis. De een richt zich vooral op het stimuleren van ande-ren door kennisoverdracht, de ander zorgt dat mensen niet in een sociaal isolement terecht komen.

De Bibliotheek AanZet wil nog lang een inspirerende, stimulerende en warme organisatie zijn waar vrijwilligers zich welkom voelen. We kunnen niet zonder hen. Daarom ook op deze plek een bijzonder “dank jullie wel!” voor onze vele toegewijde vrijwilligers!

22 23

Staf

Educatie Markt &Innovatie

Bibliotheken

De Bibliotheek AanZet

De Stichting Openbare Bibliotheek AanZet bestaat uit vier hoofdafdelingen: Bibliotheken, Educatie, Markt & Innovatie en Support. De bibliotheekvestigingen in de vijftien gemeenten vallen onder de manager Bibliotheken. De activiteiten met betrekking op het onderwijs, zoals de Bibliotheek op school, vallen onder de verantwoordelijkheid van de manager Educatie. Marketing, communicatie, relatiebeheer en het ontwikkelen van nieuwe producten vallen onder de verantwoordelijkheid van de manager Markt & Innovatie. Huisvesting, ICT en klantenservice vallen onder de manager Support. Dit managementteam wordt aangestuurd door de Directeur-bestuurder.

10. Bedrijf, bestuur en toezicht

“Door al die uiteenlopende activiteiten krijgen we inmiddels een mooie mix van mensen binnen. Mensen die zich uitstekend kunnen redden en mensen die wel een steuntje en een beetje aandacht kunnen gebruiken.“

Support

Directeur Bestuurder

Raad van Toezicht

24 25

Risico-inventarisatie In 2015 heeft de Bibliotheek AanZet in samenwerking met de accountant de eerste stappen gezet om te komen tot risicomanagement. Deze lijn is voortgezet in 2016. Conform ‘Richtlijn 400 Jaarverslag’ heeft de Bibliotheek een risico- inventarisatie gemaakt. Daarbij is gekeken naar financiële en organisatorische risico’s, en is een omgevingsanalyse gemaakt. In 2017 is de methode herijkt.

Opdrachtgevers en financiering De Bibliotheek wordt voor ongeveer 78% gefinancierd door gemeenten middels reguliere subsidies, voor 9% uit projectgelden en voor de resterende 13% door inkomsten van gebruikers van de bibliotheek. Gemeenten financieren de vijf kerntaken van de lokale bibliotheken: ontwikkeling en educatie, informeren en raadplegen, lezen en lenen, literatuur en cultuur en doelgerichte activiteiten. De reguliere subsidies vielen in 2017 lager uit dan begroot, maar de Bibliotheek AanZet heeft meer projectsubsidies ontvangen onder andere in het kader van de Wet Educatie Beroepsonderwijs. Met alle vijftien gemeenten zijn gesprekken gevoerd over de rollen en taken van de bibliotheek. We waarderen de manier waarop zij met ons hebben samengewerkt zeer.

13% eigen

inkomsten

9% projectgelden

78% gefinancierd

door gemeenten

Raad van Toezicht Arthur Cavadino (voorzitter)HoofdfunctieManager Dienstverlening bij WonenBreburg

Berend Buddingh (lid)HoofdfunctieVoorzitter College van bestuur Stichting OpenbaarVoortgezet Onderwijs SchoonhovenMaatschappelijke functieVoorzitter voetbalvereniging ASV Arkel Marjan Jansen Manenschijn (lid)HoofdfunctieStrategisch adviseur verandercommunicatie a.i. bij Ministerie Justitie en VeiligheidMaatschappelijke functieLid van Raad van Toezicht Big Rivers Elone van Velthuisen (lid)HoofdfunctieSectordirecteur Participatie bij ROC Da Vinci College Marian Meeuwsen (lid)HoofdfunctieHoofd Concern Auditing bij Gemeente Rotterdam Jan IJzerman (vice voorzitter)HoofdfunctieDirecteur Directe Belastingen bij het Ministerie van FinanciënToezichthoudende functieVoorzitter Raad van Toezicht Stichting Theater Het Kruispunt

VergaderingenDe Raad van Toezicht kwam in 2017 zes keer bijeen. Tijdens deze vergaderingen zijn het accountantsver-slag, de jaarrekening en het jaarverslag 2016 goedgekeurd, evenals de begroting 2018. Daarnaastzijn relevante ontwikkelingen als de bezuinigingen van gemeenten op het bibliotheekwerk, de positionering van de Bibliotheek AanZet, de invoering van program-malijnen, de nieuwe huisstijl, uitdagingen als gevolg van interne organisatieontwikkelingen, de plannen voor verbouw en nieuwbouw in de gemeente Dordrecht en het ondernemerschap van de bibliotheek besproken.

Cultural Governance en (zelf)evaluatieDe Raad van Toezicht hanteert de Code Cultural Governance. Jaarlijks vindt de zelfevaluatie plaats. VergoedingenDe jaarlijkse bijdrage voor de leden van de Raad van Toezicht bedraagt € 1.500. De vergoeding is voor alle leden van de Raad van Toezicht gelijk.

Colofon

RedactieMarjolein Bijl Ruud Niewold

Esther Schuhmacher

VormgevingRocketboys Dordrecht

Datum maart 2018

ContactDe Bibliotheek AanZet

Groenmarkt 1533311 BD Dordrecht

www.debibliotheekaanzet.nl

debibliotheekaanzet.nl

De Bibliotheek AanZet Groenmarkt 153, 3311 BD Dordrecht

078 620 55 00 • service@debibliotheekaanzet.nl