Jaarverslag Dark & Light 2010

Jaarverslag2010

Inhoudsopgave

5

Leeswijzer 7

Voorwoord 8

1. Uitgangspunten en beleid 10

2. Programma’s 14

3. Voorlichting en fondsenwerving 54

4. Bestuur en organisatie 60

5. Samenwerking 70

6. Financiën 74

7. Toekomstige ontwikkelingen 78

Bijlagen

Bijlage 1. Projecten 2011 80

Bijlage 2. Verantwoordingsverklaring 82

Bijlage 3. Begroting 2011 85

Bijlage 4. Accountantsverklaring 86

Bijlage 5. Samengevatte jaarrekening 2010 87

Afkortingen en bronvermeldingen 92

Colofon 96

7

Stichting Dark & Light hecht grote waarde aan transparante

communicatie aan donoren over bereikte resultaten en besteding

van middelen. Dat is het doel van dit jaarverslag.

In november 2010 zijn alle ontvangers gevraagd in welke vorm zij het jaarverslag voortaan wensen te ontvangen. Gebleken is dat er nog steeds behoefte is aan een gedrukte versie, zowel in het Nederlands als in het Engels. In de toekomst hoopt Dark & Light het jaarverslag uitsluitend in digitale vorm uit te brengen om kosten te besparen. Ten opzichte van vorig jaar is de vormgeving en beschikbaarheid van het jaarverslag op een aantal punten verbeterd:

• De uitgebreide rapportage per project staat uitsluitend in de online versie.

• De online versie is interactief en op te vragen via www.darkandlight.org/jaarverslag.

• Van dit jaarverslag is een beknopte samenvatting beschikbaar. Deze samenvatting is eveneens beschikbaar in grootletterdruk, braille en in gesproken woord, zodat ook mensen met een visuele beperking kennis kunnen nemen van de inhoud. De samenvatting kan worden aangevraagd per e-mail: [email protected] of telefonisch: 0318-586 358.

Een lijst van gebruikte afkortingen en geraadpleegde bronnen is te vinden achterin dit jaarverslag.

Leeswijzer

8

VoorwoordMet dank aan God en aan allen die ons steunden presenteren wij hierbij het jaarverslag over 2010.

Dit jaar werd door drastische bezuinigingen in zijn greep gehouden. Dit heeft ook onze sector diep

geraakt. Het beschikbare budget voor ontwikkelingssamenwerking zal de komende jaren fors worden

gekort. Het ziet er naar uit dat er na MFS-2 geen MFS-3 meer zal komen. Onze overheid legt de reke-

ning van de recessie gedeeltelijk bij mensen die toch al een moeilijk bestaan hebben. Wij zien het als

een blijvende uitdaging en opdracht om mensen in Nederland en ontwikkelingslanden te verbinden in

hun strijd tegen armoede en onrecht.

Mensen een duurzame toekomst bie-den. Dat is een van de speerpunten van het gevoerde beleid door Dark & Light. We zijn dankbaar voor de groei van de organisatie in de afgelopen jaren. We bereiken steeds meer men-sen. We constateren ook dat onze hulpverlening effectief is en impact heeft. Het onderzoek van dagblad Trouw, waarin Dark & Light als beste goede doel werd beoordeeld, heeft dit nog eens onderstreept.

In 2009 en 2010 hebben we gewerkt aan een nieuw strategisch beleids-plan ‘Samen Sterker’ 2011-2015. Het nieuwe beleidsplan is in december 2010 door het bestuur aanvaard. Naast programma’s ter preventie van blindheid richten we ons nu ook op de inclusie van mensen met een handicap in reguliere ontwikkelings-programma’s. PSO geeft voor dit ‘Thematisch Leer Programma’ twee jaar lang een ruime subsidie.

Het jaar 2010 was voor Dark & Light

een jaar van het zoeken naar nieuwe wegen. We hebben keuzes gemaakt en we staan weer voor een mooi begin. Er is veel werk verzet voor het verkrijgen van een nieuwe MFS-subsidie. Hoewel er flink is gesneden in het budget voor Ontwikkelings-samenwerking, zijn we blij dat we de komende vijf jaar toch nog een behoorlijke subsidie krijgen. Ook de institutionele successen mogen niet onvermeld blijven. Twee aanvra-gen bij de Europese Commissie zijn gehonoreerd en dat is een prachtig resultaat.

Niet alle plannen hebben we kun-nen uitvoeren. Soms waren we te ambitieus. Soms hadden we te maken met tegenslagen, zoals ziekte bij medewerkers of stagnering in de programma’s. Toch kunnen we met blijdschap vaststellen dat de meeste voornemens dit jaar wel zijn uitgevoerd zoals gepland. Ook zijn wij verheugd dat we in staat waren om noodhulp te geven in Pakistan via

onze partnerorganisaties. Duizenden mensen hebben medische hulp en voedsel ontvangen.

In dit verslag zult u veel zakelijke informatie aantreffen. De program-ma’s worden beschreven en de foto’s geven een impressie van het werk dat u en wij ondersteunen.Bestuur en directie zijn de staf van Dark & Light erkentelijk voor hun inzet en betrokkenheid. Al met al is er veel reden om met dankbaar-heid terug te zien op het afgelopen jaar en in vertrouwen het jaar 2011 te vervolgen. Daarbij weten we ons blijvend afhankelijk van de zegen van de God die we mogen dienen en vertrouwen.

Wij bedanken al die duizenden mensen die ons hebben gesteund en wij laten graag zien wat we dankzij hun steun hebben bereikt.

Bestuur en directie Stichting Dark & Light

10

ContextVolgens publicaties van de Wereld-gezondheidsorganisatie (WHO) leeft ongeveer 10% van de wereld-bevolking -650 miljoen mensen- met een handicap. Dit cijfer neemt toe als gevolg van bevolkingsgroei, medische vooruitgang en vergrij-zing. 80% van alle personen met een handicap leeft in ontwikke-lingslanden. Dit cijfer toont aan dat armoede en handicaps sterk met elkaar verbonden zijn. Mensen die in armoede leven hebben vaak geen toegang tot medische zorg. Daardoor raken zij ziek of gehandi-capt. En mensen met een handicap hebben vaak geen toegang tot onderwijs en werk. Daardoor blijven

zij arm. Volgens publicaties van VISION2020 zijn er wereldwijd 285 miljoen mensen met een visuele beperking, waaronder 39 miljoen blinden. Van dat aantal woont 90% in ontwikkelingslanden. In maar liefst 80% van de gevallen echter is sprake van onnodige blindheid. Dat wil zeggen dat met tijdige interven-tie blind- of slechtziendheid volledig of gedeeltelijk voorkomen had kun-nen worden.In het verslagjaar maakte de WHO bekend dat het aantal blinden wereldwijd met 12% is afgenomen in zes jaar. Deze daling wordt toege-schreven aan succesvolle interventies en toenemende welvaart. Oogaan-doeningen zoals staar en trachoom

worden succesvol bestreden in de meeste landen. En bron van zorg is de toename van chronische aandoe-ningen zoals leeftijdsafhankelijke macula degeneratie en diabetische retinopathie. Deze stijgen explosief. Niet alleen in ontwikkelingslanden, maar over de hele wereld vanwege de vergrijzende wereldbevolking en veranderende leefpatronen. Dit onderstreept de trend waarbij infectieziekten door gezondheids-interventies afnemen en chronische ziekten in opkomst zijn. Gezond-heidsorganisaties zien zich voor een enorme uitdaging gesteld. VisieGoede oogzorg behoort voor

1.Uitgangspunten en beleid

11

iedereen beschikbaar te zijn, zodat niemand onnodig blind door het le-ven hoeft te gaan. Daarnaast zien wij uit naar een wereld waar mensen met een handicap niet worden achterge-steld, maar volwaardig meedoen in de maatschappij. Wij geloven dat ie-der mens waardevol is in Gods ogen. Daarom kunnen wij ons niet afzijdig houden daar waar mensen onrecht wordt aangedaan.

MissieHet is onze missie om lokale organisaties in ontwikkelingslanden te ondersteunen die zich inzetten voor betere oogzorg en acceptatie en integratie van mensen met een handicap.

Armoede

ZiektesHandicaps

Slechte leefomstandig-heden, geen toegang tot

medische zorg

Geen toegang tot onderwijs en werk

12

Waarden• Alle mensen zijn geschapen naar

Gods beeld en mensen met een handicap vormen daar geen uitzondering op. Allen hebben van God hun talenten ontvangen, die zij mogen ontplooien.

• Passie voor het terugdringen van ongerechtigheid in de wereld.

• Het buitensluiten van mensen met een handicap leidt tot ar-moede. De programma’s zijn dan ook vooral gericht op het betrek-ken van de allerarmsten bij sociaal economische ontwikkeling.

• Ondersteuning geven in ontwik-kelingslanden ongeacht geloof, etniciteit of geslacht.

• Samenwerken met professionele lokale partners in ontwikkelings-landen.

• Uitgaan van lokale capaciteiten en deze versterken.

• De programma’s zijn duurzaam, gericht op zelfredzaamheid en geworteld in de maatschappij.

• Streven naar transparantie en maximale kwaliteit van diensten.

De inspiratiebron die ten grond-slag ligt aan deze opdracht is de openbaring van God. De stichting wil actief participeren in het grote werk van God in en voor de mensheid en laat zich leiden door principes van barmhartigheid en gerechtigheid. De Bijbelse opdracht tot barmhar-tigheid en gerechtigheid stelt de waardigheid van de mens centraal.

Dit christelijk sociaal denken van menselijke waardigheid en solidari-teit zijn de belangrijkste pijlers onder ons werk als christelijke ontwikke-lingsorganisatie.De stichting streeft naar samenhang in programma’s die structureel bijdragen aan de verbetering van de zelfstandigheid van mensen met een (visuele) handicap. Zo richten de activiteiten zich op het wegnemen of verzachten van obstakels wat mensen veroordeelt tot een leven waarin van menselijke waardig-heid nauwelijks meer sprake is. Zo kan ruimte geschapen worden voor zelfontplooiing en zelfstandig handelen. Het stimuleren van de gelijke positie van de vrouw krijgt in toenemende mate aandacht binnen de programma’s. In de dialoog met partnerorganisaties wordt expliciet ingegaan op de betekenis van on-gelijke machtsverhoudingen tussen mannen en vrouwen in relatie tot de mogelijkheden die partnerorganisa-ties hebben hieraan iets te doen.

WerkgebiedDe programma’s van Dark & Light beslaan de volgende drie domeinen:1 Voorzieningen voor mensen

met een handicap, zoals oogzorg, revalidatie, financiële ondersteuning en capaciteitsopbouw bij lokale partners en overheden.

2 Stimuleren van inclusieve ontwikkeling, door organisaties

te helpen hun programma’s en diensten (en dus gezondheidszorg, onderwijs en arbeidsmarkt) toegankelijk te maken voor mensen met een handicap.

3 Ondersteunen van gehandicaptenorganisaties teneinde op te komen voor de rechten van mensen met handicap en het verbeteren van hun zelfredzaamheid.

Een belangrijke legitimatie voor het werk ligt in het VN-verdrag inzake de Rechten van Mensen met een Han-dicap. Dit verdrag is door 147 landen getekend en door 98 landen geratifi-ceerd. Het verdrag maant overheden om zich in te spannen voor accep-tatie en integratie van mensen met een handicap. En dat is hard nodig. Dark & Light is ervan overtuigd dat de Millenniumdoelstellingen zeker niet worden gehaald als hulp aan mensen met een handicap niet voortvarend wordt opgepakt.

ImpactDark & Light vindt het belangrijk om niet alleen de directe resultaten van het werk van haar partnerorganisa-ties te meten, maar ook de impact van hulp op de lange termijn. Een staaroperatie bijvoorbeeld kan in principe geslaagd zijn, maar de cliënt moet wel één of meerdere keren te-rug komen voor een vervolgafspraak om te kijken of er geen complicaties

13

zijn. Ook moet de cliënt zich weer volledig zelfstandig kunnen redden. In verschillende projecten worden lokale mensen getraind om staar bij anderen op te sporen en die mensen door te verwijzen. De impact van een programma is dan pas zichtbaar op de lange termijn, als meer mensen met staar naar tevredenheid gehol-pen zijn. De methodiek die Dark & Light gebruikt om impact te meten vraagt zowel om kwantitatieve resultaten (cijfers, budgetten) als om kwalita-

tieve resultaten (o.a. klanttevreden-heid, capaciteit van de partnerorga-nisatie, effecten van risicofactoren in de omgeving, samenwerking met de lokale overheid). Medewerkers van Dark & Light bezoeken de projecten regelmatig om zo zelf de ontwik-kelingen over een langere periode te kunnen volgen. In 2010 is een proef gestart met drie Cambodjaanse partnerorganisaties om de Outcome Mapping methodiek toe te passen. Deze methodiek is ontwikkeld om de resultaten van complexe program-ma’s en programma’s die bedoeld zijn

om sociale verandering te stimuleren beter zichtbaar te maken.

BeleidIn december 2010 is het nieuwe beleids-plan ‘Samen Sterker’ 2011-2015 door het bestuur aanvaard. Dit document bevat een analyse van de huidige positie van Dark & Light en er worden strategische kaders neergezet voor de komende vijf jaar op het gebied van: organisatie, programma’s, voorlichting, fondsenwerving, samenwerking en financiën. Een samenvatting van het beleidsplan is te vinden op de website.

Dark & Light is ervan

overtuigd dat de

Millenniumdoelstellingen

zeker niet worden

gehaald als hulp aan

mensen met een

handicap niet voortvarend

wordt opgepakt.

2.Programma’s

15

Revalidatie en vaktrainingDe stap naar zelfstandige deelname in de maatschappij begint met revali-datie. Door behandeling, begeleiding en oefening kunnen mensen met een handicap leren omgaan met hun beperking en zo een zelfstandig bestaan opbouwen. De volgende stap is het volgen van een (vak)training om zo een eigen inkomen te kunnen

gaan verwerven. In 2010 heeft Dark & Light ruim 6.100 mensen bereikt met revalidatieservices en inkomens-genererende activiteiten. Dit is lager dan gepland, met name omdat de partnerorganisatie in Pakistan minder mensen kon bereiken in het reguliere project door de enorme overstroming. Zij hebben daarentegen veel mensen directe medische zorg verleend na de overstroming, mede om handicaps

te voorkomen. Het aantal bereikte mensen door noodhulp is niet mee-genomen in de getallen voor revali-datie. Dark & Light ondersteunt een groot voedselzekerheidprogramma in Bangladesh. Het afgelopen jaar zijn er maar liefst 2.138 huishoudens met een gehandicapt gezinslid geholpen om hun inkomsten te verbeteren door het onderhouden van een moestuin, het houden van vissen of koeien of door

Tabel 2.1 Projectresultaten

In bovenstaande tabel zijn de directe resultaten over het jaar 2010 en de jaren daarvoor weergegeven. Verderop in dit hoofdstuk wordt per land dieper ingegaan op de programma’s en de impact voor de doelgroep.

Onderwerp Doelstelling 2011

Resultaten 2010

Doelstelling 2010

Resultaten 2009

Resultaten 2008

Resultaten 2007

Resultaten 2006

Revalidatie en vaktraining van mensen met een (visuele) beperking

4.117 6.146 6.398 4.698 1.322 1.615 1.200

Onderwijs / ondersteuning voor kinderen met een (visuele) beperking

? 5.277 5.109 4.911 4.111 2.669 1.250

Oogoperaties In totaal17.305waarvan:

In totaal13.536waarvan:




In totaal10.873 waarvan:


8.920staar

7.470staar

8.330staar

5.611staar

8.968staar

6.349 staar

6.360staar

4.350trachoom

3.913trachoom

4.500trachoom

998trachoom

3.087trachoom

2.050 trachoom

2.875 trachoom

4.035overig

1.519overig

2.171overig

1.991overig

1.492overig

2.474overig

895overig

-kinderstaar

634kinderstaar

795kinderstaar

567kinderstaar

174kinderstaar

-kinderstaar

240 kinderstaar

Oogonderzoek/ -behandeling

189.830 319.202 192.463 94.987 215.079 176.811 155.828

Serviceverlening voor slechtzienden

1.076 3.345 3.189 3.072 3.821 2.636 2.030

Training van veldwerkers, leraren en medisch personeel

9.230 6.775 13.728 13.196 5.910 4.504 1.720

16

handnijverheid. Dark & Light richt zich niet alleen op mensen met een handicap, maar op de gemeenschap als geheel. Mensen met een handi-cap ondervinden vaak de grootste beperking door hun omgeving, als er sprake is van discriminatie, vooroor-delen of uitsluiting. Bij revalidatie hoort dan ook bewustwording van de gemeenschap over de capaciteiten van mensen met een handicap en hun recht om deel te nemen aan maat-schappelijke activiteiten.

OnderwijsIn 2010 heeft Dark & Light ruim 5.250 kinderen met een (visuele) beperking bereikt via de onderwijsprogram-ma’s. De groei van de laatste jaren op het thema onderwijs is hiermee doorgezet. Dark & Light kiest voor een brede aanpak van inclusief onderwijs. De projecten richten zich op bewustwording van de ouders van kinderen met een (visuele) handicap,

de gemeenschap, beleidsmakers en schooldirecteuren. Daarnaast worden leerkrachten getraind in het begeleiden van kinderen met spe-ciale behoefte (zoals het lezen met behulp van braille), worden scholen beter toegankelijk gemaakt en wordt er gesproken met ambtenaren van Ministeries van Onderwijs om deze aanpak te verankeren in het natio-nale onderwijsprogramma. In 2011 wil Dark & Light hetzelfde aantal kinderen bereiken. De exacte doel-stelling is nog niet bekend, omdat het onderwijsprogramma in Soedan nog in de opbouwfase verkeert. OogzorgEen belangrijk onderdeel van het werk van Dark & Light is preventie en behandeling van vermijdbare blindheid. In 2010 zijn in totaal 13.536 oogoperaties uitgevoerd binnen de programma’s. Dit is een forse stijging ten opzichte van 2009 (9.167), maar

wel minder dan gepland. In 2009 was er een groter verschil tussen doel-stellingen en resultaten, met name doordat partnerorganisaties te hoge doelstellingen hadden gesteld voor zichzelf. In 2010 is dit al een stuk ver-beterd. Een van de redenen voor la-gere aantallen is dat Comprehensive Health & Education Forum (CHEF) in Afghanistan een nieuwe oogkliniek heeft opgestart, maar nog geen oogoperaties heeft kunnen uitvoeren. Naast het uitvoeren van oogoperaties wordt er in de oogzorgprogramma’s veel aandacht gegeven aan behande-ling en het voorkomen van oogklach-ten. Het aantal patiënten dat een oogmeting en waar nodig een behan-deling heeft ontvangen is 319.202. Dit is fors meer dan gepland, mede dankzij een groot programma op basisscholen in de Filippijnen. In 2011 wil Dark & Light 17.300 oogoperaties uitvoeren. Er is geen planning voor operaties bij kinderen omdat in 2011

010002000300040005000600070008000

0

1.000

2.000

3.000

4.000

5.000

6.000

7.000

2010 2009 2008 2007 2006

010002000300040005000600070008000

0

2.000

4.000

6.000

8.000

10.000

12.000

14.000

16.000

2010 2009 2008 2007 2006

Aantal bereikte mensen Revalidatie en vaktraining

Aantal bereikte mensen Oogzorg

010002000300040005000600070008000

0

1.000

2.000

3.000

4.000

5.000

6.000

2010 2009 2008 2007 2006

Aantal bereikte mensen Onderwijs

geen directe financiering van deze operaties plaatsvindt. De partners in Bangladesh en de Filippijnen gaan hier wel mee door, maar bekostigen de operaties uit andere middelen. Dark & Light blijft bijdragen aan het trainen van gezondheidswerkers en het opsporen van de kinderen. Serviceverlening voor slechtziendenHet aantal slechtzienden dat via Dark & Light een oogtest, een aangepaste bril, leesloep of andere hulpmiddelen ontving, was rond de 4.200. Dark & Light is verheugd dat de doelstelling is behaald. In 2011 zullen de aantal-len lager zijn, omdat een omvangrijk programma in Nepal is afgebouwd. Het programma is geïntegreerd in de diverse ziekenhuizen in het land en heeft geen externe ondersteuning meer nodig. Dark & Light zal in 2011 nog wel een rol als adviseur blijven vervullen in dit programma.

Training van veldwer-kers, leraren en medisch personeel Dark & Light besteedt veel aandacht aan de opleiding en training van perso-neel en vrijwilligers die werkzaam zijn in de programma’s. In 2010 hebben 6.775 mensen een training ontvangen. Dit is minder dan gepland, onder an-dere omdat in het eerste jaar van het scholenprogramma in Nigeria minder leerkrachten zijn getraind in het doen van oogtesten. Het opleiden van lo-kaal personeel op allerlei niveaus blijft een belangrijk middel om de kwaliteit van diensten en de duurzaamheid van interventies te garanderen. In 2011 hopen 9.230 mensen aan een training deel te nemen.

18

Verenigd KoninkrijkDark & Light ondersteunt de uitgifte van het Community Eye Health Jour-nal door het International Centre for Eye Health (ICEH) in Londen. Dit vakblad verschijnt vier keer per jaar en wordt gelezen door meer dan 25.000 oogartsen en oogheelkundig personeel wereldwijd. Het bevat informatieve artikelen over o.a. behandelmethoden, opsporing en onderzoeksresultaten. Een waarde-volle bron van informatie, zeker in gebieden waar men nauwelijks toegang tot internet heeft.

Lobby & AdvocacyOm de positie van gehandicapten in Afrika en Azië te verbeteren is het aanbieden van concrete project-hulp nodig. Echter, om de positie

structureel te verbeteren is meer nodig, namelijk dat mensen met een handicap formeel rechten krijgen en daar vervolgens in de praktijk ook daadwerkelijk een beroep op kunnen doen. Capaciteitsopbouw van lokale partners in lobby en advocacy helpt partners de problematiek van mensen met een handicap onder de aandacht van beleidsmakers te brengen en ondersteunt hen om mee te werken aan het ontwikkelen van wetgeving, richtlijnen en plannen zodat mensen met een handicap kunnen meedoen in de samenleving als ieder ander.

India en Ethiopië In India en Ethiopië is Dark & Light in 2009 samen met TEAR, TEAR Fund UK, Red een Kind, Woord en Daad, Oikonomos en

Edukans een capaciteitsopbouw programma begonnen voor hun lokale partnerorganisaties. Doel van dit proefprogramma is de lokale organisaties te motiveren en toe te rusten om mensen met een handicap in hun gewone programma’s op te nemen. De praktijk wijst uit dat zonder speciale aandacht voor deze doelgroep, ze vaak onbewust (en soms zelfs bewust) over het hoofd worden gezien. Er zijn talloze vooroordelen over mensen met een handicap. Bijvoorbeeld dat ze niet in staat zouden zijn om een vak te leren of om inkomen te verdienen. Het probleem is dat mensen vaak kijken naar de handicap van een persoon en niet naar de mogelijkheden. De proef is begonnen met een evalu-atie van de deelnemende organisaties

2.1

Landenoverstijgende activiteiten

Projectnr. Partner Titel Thema Budget

5798 ICEH Capaciteitsopbouw oogheelkundig personeel in ontwikkelingslanden

Capaciteitsopbouw € 30.000

5829 TLM-I Nationaal Actieplan voor mensen met een handicap in Myanmar

Capaciteitsopbouw € 2.850

5835 Leonard Cheshire Disability South Asia

Mainstreaming disability India fase 2 Capaciteitsopbouw € 47.959

VoorbeeldPartnerorganisatie The Leprosy Mission International (TLM-I) heeft in voorgaande jaren samen met de overheid

in Myanmar onderzoek gedaan naar de prevalentie van handicaps per provincie en staat en de aanwezigheid van

diensten gericht op mensen met een handicap, zoals speciaal onderwijs, orthopedie, oogklinieken en dergelijke. De

uitkomsten van dit onderzoek zijn alarmerend. In 2010 heeft Dark & Light financiële ondersteuning gegeven aan

TLM-I voor de organisatie van twee tweedaagse conferenties met in totaal meer dan 500 deelnemers over community

based rehabilitation (CBR) en het eerste landelijke actieplan voor mensen met een handicap in Myanmar. Een

belangrijke uitkomst van deze conferentie was de oprichting van een werkgroep om de uitwerking van het actieplan te

begeleiden. Hierin heeft een andere partner van Dark & Light, Consortium of Dutch NGOs (CDN), plaatsgenomen.

om te kijken hoe de organisatie op dit moment staat ten opzichte van men-sen met een handicap. Doen ze mee in de programma’s? Is er personeel in dienst met een handicap? Zijn de kantoren toegankelijk voor mensen die een rolstoel gebruiken? Vervol-gens is er in ieder land een workshop georganiseerd voor de deelnemende organisaties. In 2010 zijn er vervolg-trainingen georganiseerd voor het uitvoerende personeel, waarbij de organisaties heel praktische kennis en ervaring op konden doen in het opne-men van mensen met een handicap in hun programma’s. De eerste effecten van de proef worden duidelijk. Wer-den voorheen bijvoorbeeld kinderen

met een handicap buitengesloten van het onderwijs, nu gaan de organisa-ties actief op zoek om deze kinderen op hun school te krijgen. In 2011 gaan deze twee proefprogramma’s onder-deel uitmaken van het Thematisch Leerprogramma over inclusie van mensen met een handicap. Oost-AfrikaIn juni 2010 heeft Dark & Light in Addis Abeba een workshop georgani-seerd met organisaties uit vijf landen uit het oostelijk deel van Afrika, die graag meer wilden leren over het faciliteren van een mainstreaming disability proces met reguliere (ont-wikkelings-) organisaties. De deelne-

mende organisaties hebben zich ten doel gesteld om op een professionele manier veranderingsprocessen te kunnen begeleiden. Dark & Light wil in de komende jaren dit Oost-Afrikaanse netwerk van faciliterende organisaties verder ondersteunen om onderlinge ervaringen te kunnen uitwisselen en innovatieve methodes met elkaar te kunnen delen.

Met elkaardelen

20

2.2 Afghanistan

• Grootte 15,7x Nederland• Aantal inwoners 29.000.000• Human Development Index

plaats 155 van 169 landen• Percentage blindheid 2%• Aantal oogartsen per

miljoen inwoners 4,0• Analfabetisme 72%• Percentage inwoners

onder armoedegrens 42%

ContextAfghanistan is vrijwel dagelijks in het nieuws vanwege gevechten en bomaanslagen. Tot voor kort waren Nederlandse militairen actief in de provincie Uruzgan in het zuiden van Afghanistan, en dat bracht het land voor Nederlanders nog dichterbij. Re-cent waren er indringende politieke discussies over de vraag of Nederland trainers voor politiemensen zal sturen naar de provincie Kunduz, meer in het noorden van het land.Het land is verwoest door decennia van bezettingen en burgeroorlog. Bittere armoede is de dagelijkse realiteit van het merendeel van de bevolking. Mensen met een handicap behoren tot de meest kwetsbare in de Afghaanse maatschappij. Om deze reden heeft Dark & Light ervoor

gekozen in dit moeilijk toegankelijke land te werken. Partnerorganisaties SERVE en International Assistance Mission (IAM) zijn al decennia actief voor Afghaanse vluchtelingen en in Afghanistan zelf. Ze kennen de lokale context, spreken de taal en zijn in een goede positie om iets te doen voor mensen met visuele of andere handi-cap. Via deze partnerorganisaties kan Dark & Light effectieve hulp bieden aan duizenden mensen.

Bereikte resultatenDe doelstellingen van het oogzorgpro-gramma van SERVE zijn gehaald. Het is een goed jaar geweest, waarin veel mensen zijn geholpen. De samenwer-king met Ministerie van Gezondheids-zorg, IAM en Comprehensive Health & Education Forum (CHEF) werd

21

geïntensiveerd. Rond de 1.600 mensen ontvingen een oogoperatie door of via bemiddeling van SERVE. Hieronder 154 kinderen met gecompliceerde oogaandoeningen. 33.000 mensen ontvingen behandeling voor oog-ziekten. Ruim 66.000 mensen kregen voorlichting over hygiëne en het voor-komen van oogproblemen. SERVE verzorgde ruim 7.000 leesbrillen en 1.700 brillen op voorschrift. Ruim 500 medewerkers van ziekenhuizen en klinieken leerden oogproblemen te herkennen, patiënten te verwijzen of een eenvoudige behandeling te geven. 150 onderwijzers leerden een oogtest te doen bij kinderen. Getrainde onder-wijzers verwezen 1.420 kinderen voor het aanmeten van een bril of oogbe-handeling.

Het SERVE-programma voor reva-lidatie en inclusief onderwijs haalde zijn doelstellingen ruim. Ongeveer 160 leerlingen met visuele handi-caps ontvingen training om braille te leren, zich te leren bewegen met blindenstok en alledaagse taken te verrichten. Ze gingen naar school en gingen over naar de volgende klas. SERVE trainde 20 vrijwilligers om de gehandicapte kinderen en volwas-senen (ook met andere dan visuele handicaps) te revalideren en bege-leiden. Ruim 100 eerder getrainde vrijwilligers gingen door met dit werk. 80 mensen met een handicap leerden een vak of kregen hulp bij het

opzetten van een eigen activiteit om geld te verdienen. SERVE heeft een grote rol gespeeld in de wetgeving die het parlement aannam ten gunste van mensen met een handicap. Ook was SERVE betrokken bij de onder-tekening van het VN-verdrag inzake de Rechten van Mensen met een Handicap door Afghanistan.Het oogzorgprogramma van CHEF in Fayzabad startte in 2009 en kwam veel langzamer op gang dan gepland. Uiteindelijk konden in augustus 2010 de eerste patiënten worden behan-deld en geopereerd. De aanloop was moeizaam maar uiteindelijk de moeite waard. Het project is volledig onderdeel van het overheidszieken-huis in Fayzabad geworden en onder verantwoording gekomen van zowel de overheid als de exploitant van het ziekenhuis. Dit betekent dat na afloop van het project personeel en activitei-ten verder gefinancierd worden door de exploitant en in de toekomst de overheid. CHEF heeft zich in Afghani-stan al een plaats verworven in de nati-onale commissie die oogzorgbeleid ontwikkelt, samen met andere aan-bieders van oogzorg en het Ministerie van Gezondheidszorg. In vijf maanden tijd werden 1.280 patiënten behandeld (50% van de jaardoelstelling) en 83 patiënten met staar geopereerd (33% van de jaardoelstelling).

Leer- en verbeterpuntenMolens malen langzaam in Afghani-

stan. Zeker bij het plannen van nieuwe programma’s moet daarmee terdege rekening worden gehouden. Oog-zorgorganisaties wisselen ervaringen uit met een vorm van betaling door patiënten voor de geleverde zorg. Dat is in Afghanistan niet vanzelfsprekend, omdat de overheid in principe alleen wil weten van gratis gezondheidszorg. Uitzonderingen moeten uitonderhan-deld worden en zijn pas na veel tijd eventueel mogelijk. Experimenten zijn wel belangrijk, omdat de bevolking gratis gezondheidszorg verwacht, terwijl daarmee de activiteiten niet duurzaam zijn te verankeren.

VooruitblikSERVE zal de komende jaren haar oogzorgprogramma nog sterker gaan richten op training van bestaande ge-zondheidswerkers en minder sterk op zelf aanbieden van oogzorg. Wanneer deze overgang succesvol is zonder dat de bevolking op het platteland minder toegang heeft tot oogzorg, dan is een grote stap genomen naar verdere verduurzaming van de oog-zorg op het platteland. Dark & Light ziet dit experiment met vertrouwen maar ook belangstelling tegemoet. Na de looptijd van het project in Fay-zabad zal de oogzorg in het zieken-huis daar worden overgenomen door de bestaande partners, waarmee een succesvol model zal zijn ontwikkeld voor oogzorg in districts- en provin-ciale ziekenhuizen in Afghanistan.


5780 SERVE Onderwijs en vaardigheden voor visueel gehandicapten Revalidatie € 47.342

5781 CHEF Integrale oogzorg voor Fayzabad Oogzorg € 33.301

5807 SERVE Preventie van blindheid Oogzorg € 177.057

22


plaats 129 van 169 landen• Percentage blindheid 2,7%• Aantal oogartsen per



2.3 Bangladesh

ContextBangladesh is een van de armste landen in Azië. De grote bevolkings-omvang heeft schaarste van mid-delen tot gevolg. Maar liefst 49% van de rurale bevolking leeft in armoede. Hoewel iedereen recht heeft op gratis gezondheidszorg, maakt slechts 45% daar daadwerkelijk gebruik van. Vanwege het stigma ontvangen mensen met een handicap nauwelijks specifieke medische zorg. De negen miljoen mensen met een handicap vormen echter een aanzienlijk deel van de bevolking. Naar schatting zijn er 650.000 blinde volwassenen boven de 30 jaar, waarvan het grootste deel met een staaroperatie geholpen zou kunnen worden. Miljoenen kinderen

en volwassenen zijn in bepaalde mate visueel beperkt. Er is een grote groep kinderen met een handicap, zoals visuele- en hoorproblemen, klomp-voeten en schisis.

In 2001 is in Bangladesh een wet van kracht geworden ter verbetering van de positie van mensen met een han-dicap, maar er is weinig vooruitgang geboekt. Hulporganisaties in het hele land vullen het gat dat door matig functionerende overheidsinstanties is achtergelaten. Partnerorganisa-ties van Dark & Light zetten zich in voor meer bewustwording en betere toegang tot medische voorzieningen en onderwijs. Blindheid kan worden voorkomen met staaroperaties en

23

mensen met een handicap verdie-nen een gelijkwaardige plaats in de samenleving.

Bereikte resultatenOp het gebied van oogzorg heeft Dark & Light dit jaar gewerkt met Bangladesh Blind Mission (BBM) en Child Sight Foundation (CSF). In het gespecialiseerde oogziekenhuis van CSF zijn 134 kinderen geopereerd aan staar en 55 kinderen werden geope-reerd aan een lui oog. CSF heeft een netwerk van 60 lokale organisaties waar 1.400 vrijwilligers zijn getraind in het opsporen en doorverwijzen van kinderen met oogproblemen. Ouders kregen voorlichting over hoe zij het beste om kunnen gaan met

een visueel gehandicapt kind. De net-werkaanpak van CSF is ook toegepast door BBM. Er werden 50 kinderen met oogproblemen opgespoord die vervolgens medische behandeling, revalidatie en onderwijs kregen. 307 volwassenen en kinderen konden met een eenvoudige oogbehandeling wor-den geholpen.

Dark & Light ondersteunde het onderwijs voor 763 kinderen met een visuele of andere handicap. Ongeveer 100 onderwijzers kregen een speciale training. Ouders werden betrokken bij het proces. In 2009 is al aange-geven dat BBM en Baptist Mission Integrated School (BMIS) in 2010 voor het laatst financiële steun van Dark &

Light ontvangen. Beide organisaties zijn begeleid in het verbreden van hun financiële dekking om de duur-zaamheid van hun programma’s te waarborgen. Dark & Light heeft BMIS in contact gebracht met Centre for Disability in Development (CDD) om hen te helpen met het ontwikkelen van een strategisch plan.

CDD speelt een belangrijke rol in het toegankelijk maken van het reguliere onderwijs voor kinderen met een handicap. Zij coördineert een netwerk van 350 lokale organisaties op het gebied van inclusie. CDD verzorgt trainingen en geeft advies. Daarnaast is CDD onderdeel van een sterke lobby naar de overheid voor inclusie van

24


5787 BMIS Geïntegreerde school voor meisjes met een visuele handicap Onderwijs € 40.950

5802 BBM Inclusief onderwijs voor kinderen met een visuele handicap in Savar Onderwijs € 8.345

5803 BBM Inclusief onderwijs en behandeling van mensen met een visuele handicap in Munshigonj

Onderwijs € 31.018

5811 CDD Inclusief onderwijs voor kinderen met een handicap in Bangladesh Onderwijs € 48.153

5832 RDRS Verbetering voedselzekerheid voor extreem arme vrouwen in Gaibandha

Voedselzekerheid € 903.984

5833 CSF Oogziekenhuis voor kinderen met staar Oogzorg € 53.047

mensen met een handicap in Bangla-desh. In het voorjaar van 2010 heeft Dark & Light CDD ondersteund in het schrijven van een projectvoorstel voor de Europese Commissie. Helaas werd het voorstel in tweede instantie afge-wezen. Leerpunt was dat het voorstel onvoldoende was geformuleerd. Om de capaciteit van CDD hierin te vergroten, zijn in november 2010 twee managers van CDD uitgenodigd een training te volgen in het schrijven van projectvoorstellen. Hiermee is een goede basis gelegd om in 2011 een nieuwe aanvraag bij de Europese Com-missie neer te leggen.

Een succesvol programma is het voed-selzekerheidprogramma voor extreem arme vrouwen in Gaibandha waarin Dark & Light samenwerkt met ICCO en Leprazending. Van alle gezinnen in het project heeft 16% een gezinslid met een visuele of een andere handicap. Het totaal aantal personen met een

handicap dat hulp heeft ontvangen via dit programma is 4.475, waarvan 1.336 vrouwen. Zij verenigen zich in vrouwen-groepen en doen mee aan inkomen-genererende activiteiten.

Leer- en verbeterpuntenCSF had moeite om het geplande aantal operaties te halen, omdat opgespoorde kinderen met oogpro-blemen niet snel naar het ziekenhuis konden komen. CSF onderzoekt nu hoe ze het proces tussen opsporing en behandeling kunnen versnellen. Met hulp van Dark & Light krijgen ze een training aangeboden van het instituut LAICO.

CDD heeft een externe evaluatie ontvangen van het onderwijspro-gramma, maar de resultaten zijn nog niet bekend. Zodra die beschikbaar zijn zullen sterktes, zwaktes, kansen en bedreigingen met CDD worden besproken.

Een uitdaging voor het voedselze-kerheidprogramma is de deelname van vrouwen met lepra. De doelstel-ling is niet gehaald. Niet duidelijk is of de doelstelling te ambitieus was, of dat andere factoren hun partici-

patie belemmeren. Dit wordt nader onderzocht.

VooruitblikIn 2011 zal de nadruk worden gelegd op capaciteitsopbouw. Via CSF wordt een netwerk van professionals ge-vormd om een handboek te schrijven over opsporing en behandeling van kinderstaar in heel Azië. CDD zal steun ontvangen om haar organisatie op diverse terreinen te verbeteren, zoals het opzetten van een afdeling Fondsenwerving. CDD zal op haar beurt zeven gelijksoortige organisa-ties helpen om hetzelfde proces te doorlopen. Tot slot zal er een vijfjarig programma van start gaan. Daarin zullen CSF, CDD, samen met The Leprosy Mission Bangladesh (TLM-B) en Christian Service Society (CSS) een gezondheidsalliantie vormen. Doel is om kennis en ervaringen uit te wisselen aangaande handicaps, lepra, hiv/aids en moeder-en-kind zorg. Deze samenwerking zorgt ervoor dat hulpprogramma’s meer toegankelijk worden voor de meest kwetsbare groepen. Het vijfjarige voedselzeker-heidprogramma gaat haar derde jaar in. Een tussentijdse evaluatie zal in 2011 plaatsvinden.

Goedsamenwerken

26

2.4 Cambodja

ContextIn Cambodja wonen naar schatting 174.000 mensen die blind zijn aan een of beide ogen. Hoewel maar liefst 75% van de blindheid vermijdbaar is, is de capaciteit van oogklinieken in Cambodja nog erg laag om alle nieu-we gevallen van blindheid te behan-delen, laat staan om de achterstand in te lopen. Binnen Cambodja wordt de oogzorg gecoördineerd door het nationaal programma voor oogzorg van het Ministerie van Gezondheids-zorg. International Resources for the Improvement of Sight (IRIS) is één van de acht oogzorgorganisaties en

werkt samen met oogklinieken in pro-vinciale ziekenhuizen in de provincies Kampot, Battambang en Pursat om oogzorg ook toegankelijk te maken voor mensen met een heel laag of geen inkomen. Naast steun in regu-liere ziekenhuizen organiseert IRIS mobiele oogkampen in vijf provincies die nog niet over een toegankelijke oogkliniek beschikken.

Hoewel er niet minder dan vier scholen voor speciaal onderwijs voor blinde kinderen in Cambodja zijn, biedt dit slechts plek aan 5% van de kinderen die niet of heel weinig

kunnen zien. Samen met Krousar Thmey en de Association for the Blind in Cambodia (ABC) is een pro-gramma opgezet om kinderen met een handicap meer kansen te bieden in het reguliere onderwijs. Krousar Thmey is een specialist in onderwijs voor dove, blinde en slechtziende en slechthorende kinderen. ABC richt zich met name op het identificeren van jonge kinderen met een handicap en houdt de ouders van de kinderen op de hoogte over het welbevinden van hun kind.Kampong Cham is één van de meest dichtbevolkte provincies in Cam-

27

bodja. De overgrote meerderheid van de mensen is afhankelijk van de landbouw en leeft met het gezin in een houten huis op palen. De meeste basisvoorzieningen zijn slecht toegankelijk voor mensen met een handicap. Ook is de houding ten op-zichte van mensen met een handicap vaak negatief. De lokale organisatie ABC is een organisatie van en voor mensen met een visuele handicap. Ze organiseert blinde en slechtziende mensen en helpt hen basisvaardighe-den bij te brengen zodat ze zichzelf kunnen verzorgen en bepaalde taken in het huishouden op zich kunnen nemen. In toenemende mate richt ABC zich nu ook op het doorverwijzen van blinde en slechtziende mensen naar scholen, klinieken, microkrediet organisaties e.d.

Bereikte resultatenOp het gebied van oogzorg zijn in de provinciale oogklinieken circa 2.050 oogoperaties uitgevoerd, hebben 2.700 mensen een oogtest doorlopen en zijn 630 mensen geholpen door de mobiele oogkampen. IRIS heeft een belangrijke bijdrage geleverd in het nationale programma voor oogzorg, door te pleiten voor standaardisatie van kwaliteitsnormen voor bepaalde oogaandoeningen. Bovendien heeft ze op eigen initiatief een onderzoek laten doen naar het functioneren van het zogenaamde Health Equity Fund (een soort ziekenfonds) om onkosten van oogoperaties door dit fonds te kunnen laten bekostigen.

Dark & Light heeft het onderwijs van 88 kinderen in de blindenschool in Kampong Cham dit jaar voor het laatst ondersteund. Dit was al ruim

van te voren overlegd met partner Krousar Thmey. Er is een andere donor gevonden vanaf 2011. De komende jaren richt Dark & Light zich op reeds ingezette initiatieven (nu slechts ongeveer 50 kinderen) op het gebied van geïntegreerd en inclusief onderwijs, om juist die kinderen scho-ling te kunnen bieden die nu nog niet naar school gaan.

ABC is voortvarend van start gegaan om een aantal belangrijke aanbeve-lingen uit het evaluatierapport van 2009 verder uit te werken. Zo hebben een aantal medewerkers van ABC een rondreis gemaakt langs verschillende Community Based Rehabilitation (CBR) projecten in Cambodja en hebben gesprekken gevoerd over de manieren waarop zelfhulpgroepen zijn georganiseerd. De reis werd afge-sloten met een workshop waarbij alle bezochte organisaties en de overheid ook uitgenodigd waren. Verder heeft de projectverantwoordelijke een training gevolgd en heeft ABC actief deelgenomen in het ontwikkelen van nationale CBR-richtlijnen in Cambod-ja. Gedurende het jaar zijn 130 blinde en slechtziende mensen ondersteund met oriëntatie- en mobiliteitstraining, microkrediet en doorverwijzing voor scholing en zorg. Ook zijn er in de dorpen voorlichtingsbijeenkomsten georganiseerd om vooroordelen weg te nemen.

De programmacoördinator in Nederland was nauw betrokken bij het opstellen van nieuwe meerjaren-programma’s voor CBR, oogzorg, en capaciteitsopbouw in scholing aan slechtzienden. Voor het ontwerpen van een nieuw inclusief onderwijs-





28

de capaciteit van de partner eerst versterkt worden, zoals bijvoorbeeld bij ABC met betrekking tot de zelf-hulpgroepen.

Daarnaast is het belangrijk dat de partners niet alleen rapporteren wel-ke activiteiten ze hebben uitgevoerd, maar meer aandacht geven aan waar toe dat heeft geleid. Juist dit laatste is belangrijk om te beoordelen of de activiteiten effectief zijn.

Samenwerking tussen lokale organi-saties is geen automatisme. Dark & Light kan het aangaan van samen-werkingsverbanden stimuleren.

Het plaatsen van kinderen met een handicap in het reguliere onderwijs

had veel dropouts tot gevolg. Lokale partners hebben meer begeleiding en kennis nodig om van inclusief onder-wijs een succes te maken.

VooruitblikIn 2011 zal Dark & Light een studie-reis organiseren naar Vietnam met Krousar Thmey, ABC, docenten, en ambtenaren van het Ministerie van Onderwijs van Cambodja. In Vietnam is men verder op het gebied van inclusief onderwijs en Cambodjanen kunnen hier veel van leren.

De programmacoördinator zal tijdens zijn bezoek aan Cambodja ook bezoeken gaan brengen aan institutionele donoren zoals de Europese Commissie, AusAid, e.d. om het werk van de lokale partners meer onder de aandacht te brengen. Ook zal Dark & Light de lokale part-ners ondersteunen hoe zij het effect van hun activiteiten beter kunnen beoordelen, teneinde de impact te vergroten.

programma is gebruik gemaakt van de innovatieve Outcome Mapping methodiek. Deze methodiek helpt om resultaten van programma’s die gericht zijn op sociale verandering beter zichtbaar te maken. Tijdens een evaluatiebezoek in september 2010 zijn vrijwel alle projectgebieden bezocht en zijn er ook gesprekken gevoerd met andere organisaties die actief zijn in onderwijs, oogzorg en CBR, zoals UNICEF, VSO, Handicap International en de Ministeries van Sociale Zaken en Onderwijs. Zo blijft Dark & Light goed op de hoogte van de laatste ontwikkelingen. Dat helpt om te bepalen wat voor activiteiten Dark & Light wil ondersteunen om zo groot mogelijke impact te realiseren. Leer- en verbeterpuntenDe afgelopen jaren zijn bij alle drie partners programma’s geëvalueerd. Dark & Light zal alert moeten blijven dat deze aanbevelingen ook meege-nomen worden in nieuwe program-ma’s. Soms kost dit meer tijd en moet


5788 IRIS Blindheidpreventie in de plattelandsgebieden Oogzorg € 106.667

5790 ABC Revalidatie visueel gehandicapten Revalidatie € 48.414

5791 Krousar Thmey Onderwijs voor blinde en dove kinderen in Kampong Cham Onderwijs € 30.000

5792 Krousar Thmey Verbeteren zorg voor slechtziende kinderen Slechtziendheid € 12.372

5837 Krousar Thmey Inclusief onderwijs voor blinde kinderen in Prey Veng, Kampong Thom en Kampot

Onderwijs € 36.119

Goedop de

hoogte

30

2.5 Ethiopië





ContextOngeveer zeven miljoen mensen in Ethiopië leven met een handicap. Dit is 10% van de bevolking. Van hen heeft ongeveer 45% een visuele handicap (blind of slechtziend). Deze prevalentie van blinden slechtziend-heid is een van de hoogste in de wereld. Blindheid komt meer voor in de rurale gebieden dan in de steden (3,8% op het platteland tegenover 1,1% in de stad). Daarnaast hebben recente studies laten zien dat er meer vrouwen blind zijn dan mannen. De oogartsen en oogklinieken zijn vooral in de hoofdstad te vinden waardoor de 70 miljoen mensen die op het platteland wonen maar 20 oogart-sen tot hun beschikking hebben.

Mensen met een handicap behoren in Ethiopië tot de meest achtergestelde groepen in sociale en economische zin. Ze hebben te maken met stigma, vooroordelen, afwijzing en beperkte mobiliteit. Ongeveer 80% van de mensen met een handicap in Ethiopië kan niet deelnemen aan economische activiteiten en heeft geen inkomen.

Dark & Light werkt samen met LICHT FÜR DIE WELT uit Oostenrijk aan het verbeteren van de infrastructuur op het gebied van oogzorg, vakoplei-ding voor mensen met een visuele handicap, hiv/aids voorlichting en het verbeteren van de toegang tot hiv/aids programma’s voor mensen met een handicap.

31

Bereikte resultatenIn het oogzorgprogramma van Grar-bet zijn 50.000 mensen onderzocht en behandeld voor oogproblemen (waaronder 10.000 trachoom- en 2.800 staaroperaties). Ter bestrijding van trachoom zijn aan een miljoen mensen preventieve medicijnen uit-gedeeld. Om trachoom te voorkomen is goede hygiëne en schoon water van groot belang. Daarom heeft Grarbet in hun water- en gezondheidspro-gramma zeven nieuwe waterpun-ten aangelegd en 15 waterpunten gerenoveerd. Daarmee hebben 13.000 mensen toegang gekregen tot schoon water.

In de gemeenschappen waar Salu werkt is aan 2.000 mensen voorlichting gegeven over de positie van mensen met een handicap. Lokaal zijn groepen opgericht die hun positie versterken en inkomens-genererende activiteiten bevorde-ren. 120 mensen met een handicap hebben een vakopleiding gevolgd waarmee ze bij kunnen dragen aan het gezinsinkomen. Ethiopian Network of Organisations

for the Visually Impaired and the Blind (ENOVIB) is een netwerkorganisatie die werkt voor en door mensen met een visuele handicap. Tien mensen zijn opgeleid om mobiliteitstraining te geven aan mensen met een visuele handicap. Na hun opleiding hebben zij 60 mensen getraind. 25 blinde mensen hebben een computercursus gevolgd waarmee ze hun positie op de arbeidsmarkt hebben verbeterd en waarmee ze een waardevolle bijdrage kunnen leveren aan de lidorganisaties.

Ethiopië heeft een hoge prevalentie van hiv/aids. Mensen met een han-dicap hebben beperkte toegang tot informatie over hiv/aids en zijn een kwetsbare groep voor (seksueel) ge-weld waardoor ze een verhoogd risico hebben om hiv/aids op te lopen.Twee partnerorganisaties hebben

projecten uitgevoerd om de toegang van mensen met een handicap tot hiv/aids voorlichting te verbeteren en vrijwillige testen en counseling toegankelijk te maken. 35.000 men-sen met een handicap zijn bereikt via bijeenkomsten, advertenties, billboards en tv-spots. Daarnaast zijn zo’n 93.000 mensen uit hun omgeving bereikt. Bij de overheid is het nu of-ficieel beleid om expliciet aandacht te geven aan mensen met een handicap in hiv/aids projecten.

Leer- en verbeterpuntenEr kan meer samengewerkt worden met andere organisaties om hun pro-gramma’s toegankelijk te maken voor mensen met een handicap.

VooruitblikDark & Light zal zich in de komende jaren in Ethiopië richten op ver-beteren van de oogzorg in rurale gebieden. Samen met LICHT FÜR DIE WELT Oostenrijk zal er ook ingezet worden op het verbeteren van de positie van mensen met een handicap en hun toegang tot voorzieningen via community based rehabilitation.


5818 Salu Revalidatie en integratie van blinden en anders-gehandicapten Revalidatie € 12.466

5819 ENOVIB Versterking netwerk van blindenorganisaties Capaciteitsopbouw € 14.833

5820 Grarbet Integrale oogzorg voor de Oromia regio Oogzorg € 111.111

5831 Grarbet Schoon drinkwater en sanitatie in Silti Woreda Medisch € 54.842

5834 ECDD Inclusie van gehandicapten in hiv/aids preventie en controleprogramma’s

Voorlichting € 88.888

5836 ECDD Mainstreaming disability Ethiopië fase 2 Capaciteitsopbouw € 33.134

93.000mensenbereikt

32



miljoen inwoners 17• Analfabetisme 6%• Percentage inwoners


ContextDe economie van de Filippijnen is redelijk ontwikkeld, maar het is nog steeds een ontwikkelingsland. Van de 94 miljoen inwoners moet 44 procent, oftewel 40 miljoen Filippino’s leven van minder dan twee dollar per dag. Bijna een miljoen mensen (1,23%) in de Filippijnen heeft een fysieke of mentale handicap, waarvan de helft te kampen heeft met visuele handicaps. Zij behoren vaak tot de groep die on-der de armoedegrens moet leven. Zo had in 2005 slechts 3 tot 5 procent van de mensen met een handicap toegang tot onderwijs. Het gaat nog moeilijk worden voor de Filippijnen om Millen-niumdoel 2 te halen: alle jongens en meisjes naar school.

Dark & Light werkt in de Filippijnen met één partner: Resources for the Blind Inc. (RBI). RBI heeft meer dan 50 mensen in dienst en werkt in heel de Filippijnen voor blinde en slecht-ziende Filippino’s. Via RBI krijgen ze toegang tot onderwijs en gezond-heidszorg.

ResultatenDark & Light heeft in 2010 RBI finan-cieel ondersteund bij drie projecten. Over de gehele linie heeft RBI hele goede resultaten behaald. De kracht van RBI is dat ze veel samenwerken met de overheid op nationaal en lokaal niveau. Ook hebben ze goede relaties met andere gezondheids- en hulporganisaties, waardoor ze een

2.6 Filippijnen

33

sterk netwerk hebben en veel kun-nen bereiken.

Het eerste project is een oogzorg-programma voor kinderen van 0 tot 5 jaar. In totaal hebben in 2010 bijna 145.000 kinderen in dagopvang-centra een oogtest ondergaan, die bij hen werd afgenomen door de onderwijzers. Deze zijn op hun beurt getraind door RBI, in samenwerking met de overheid. Alle doelen zijn ruimschoots behaald dit jaar, met 53 geopereerde kinderen en 302 kinde-ren die een bril aangemeten hebben gekregen.

Het tweede project richt zich op on-derwijs en rehabilitatie van personen met visuele handicaps in Mindanao. Vrijwel alle doelen zijn behaald. Alleen de productie van brailleteksten en luisterboeken ligt achter op schema, omdat ze te kampen hadden met kapotte machines en tekort aan mankracht. Daarentegen zijn er (onder andere) 904 gezondheidswerkers ge-traind door RBI; zijn er 955 veldbezoe-ken afgelegd aan leraren, scholieren met visuele handicaps en hun families en zijn er 250 mensen geopereerd aan hun ogen. RBI heeft ook een Parent Advocates Group opgericht, bestaan-

de uit ouders van kinderen met visuele handicaps, die naar de overheid kun-nen lobbyen om bewustzijn van de rechten van mensen met een handicap verder te vergroten.

Het laatste project is een groot programma in Cebu, voor kinderen en volwassenen. Hier zijn goede re-sultaten gehaald, zo zijn 397 kinderen en volwassenen geopereerd en zijn 689 kinderen met visuele handicaps dankzij RBI naar school gegaan. Het kantoor van RBI, waar mensen verder geholpen en/of doorverwezen kunnen worden, is in 2010 3.848 keer bezocht. Ook hier heeft RBI een lob-bygroep door ouders opgericht.

Leer- en verbeterpuntenHet is de vraag hoe efficiënt het oogzorgprogramma voor kinderen uiteindelijk is: er zijn relatief veel oogmetingen nodig om kinderen met oogproblemen op te sporen. Ook zijn er veel kinderen, juist met oogproblemen, die niet eens naar school gaan. Die worden hiermee niet bereikt en daar valt dus nog veel winst te halen.

RBI heeft in 2010 wat moeite gehad om geschikt personeel te vinden.

Daardoor is een aantal resultaten achtergebleven.

Schoolverlating blijft een probleem. RBI zoekt naar manieren om de schooluitval zo veel mogelijk te beperken.

VooruitblikDark & Light wil de financiering aan RBI in de komende jaren gaan afbouwen. RBI is een sterke partner, met goede samenwerkingsverbanden in de Filippijnen. Het moet mogelijk zijn om de overheid meer te laten fi-nancieren en ook andere bronnen van financiering aan te boren. RBI gaat daarom een strategie ontwikkelen voor de komende jaren en zich meer richten op lobby & advocacy. Ook de duurzaamheid van de programma’s en van de organisatie staan hierbij hoog in het vaandel. Dark & Light zal hen hierbij ondersteunen.

Voor 2011 heeft RBI een nieuw voorstel ingediend, ter vervanging van het oogzorgprogramma in de dagopvang, om door middel van sociale marketing meer mensen te bereiken: via de radio, via flyers en via de televisie. Hoe meer mensen op de hoogte zijn van de activi-teiten van RBI, hoe beter.


5782 RBI Onderwijs en revalidatie van kinderen met visuele handicaps in Mindanao

Revalidatie € 47.342

5783 RBI Oogzorgcentrum Cebu Oogzorg en onderwijs € 93.133

5784 RBI Oogscreening voor jonge kinderen in Luzon Oogzorg € 17.333

34

2.6 Indonesië

ContextIndonesië ontwikkelt zich sinds de val van dictator Soeharto eind jaren negentig meer en meer als demo-cratie. De welvaart is echter zeer ongelijk verdeeld en blijft grotendeels beperkt tot het westen van het land en de grote steden. In Oost-Indonesië blijft de arme plattelandsbevolking vaak van essentiële zaken versto-ken, zoals goed onderwijs en goede gezondheidszorg. Voor kinderen met handicaps zijn er weinig voorzienin-gen en zij blijven meestal aan de rand van de maatschappij staan. Oogzorg is bijna afwezig in deze delen van het land. Een complicerende factor is dat Indonesië een eilandenrijk is. Voorzie-ningen moeten eigenlijk op alle eilan-

den aanwezig zijn, omdat ze anders ontoegankelijk worden. Transport is vaak niet mogelijk tussen eilanden of te weinig aanwezig. Voorzieningen zijn soms erg duur in verhouding tot de hoeveelheid mensen die op een eiland woont. Artsen zijn vaak niet bereid op relatief geïsoleerde plaatsen een praktijk te openen. On-derwijzend en revalidatiepersoneel is niet altijd bereid te gaan wonen waar het werk is. Het is een uitdaging de Indonesische overheid aan te spreken op haar verantwoordelijkheid voor zorg en onderwijs voor mensen met een handicap. Er is nog weinig besef dat mensen met een handicap het recht hebben in de maatschappij te participeren en vaak goed in staat

zijn om zelf de kost te verdienen. In het onderwijs zijn slechts minimale budgetten beschikbaar voor onder-wijs aan kinderen met een handicap. Dat onderwijs is vaak van laag niveau, voorzieningen als braille schoolboe-ken ontbreken of zijn sterk verou-derd. Inclusief onderwijs staat nog in de kinderschoenen.

Bereikte resultatenDe productie van braille en gespro-ken (school)boeken in meest digitale vorm is volgens plan verlopen. De fondsenwerving heeft een flinke vlucht genomen. Dat is belangrijk omdat de bijdrage van Dark & Light gaat afnemen. Andere bronnen, zoals overheidssteun, zullen essentieel zijn,

35





gezien de kerntaak die Mitra Netra vervult: het maken van toegankelijke leermaterialen voor leerlingen met een visuele handicap. Deze taak wordt nauwelijks door anderen in Indonesië vervuld, ook niet door de overheid. Dark & Light probeert Mitra Netra te helpen om de houding van de overheid te veranderen. Naast honderdduizenden pagina’s brail-lemateriaal maakte Mitra Netra bijna 13.000 cd-roms met gesproken leerboeken. Rond 1.800 leerlingen in basis- en voortgezet onderwijs profi-teren hiervan.

Mitra Netra geeft cursussen aan beheerders van blindenbibliotheken, vaak verbonden aan blindenscholen, om hun materiaal op orde te krijgen voor de leerlingen. Daarnaast leren ze hoe digitale gesproken boeken te gebruiken en catalogiseren.

De introductie van inclusief onderwijs in Oost-Indonesië (Molukken en Zui-delijk Papua) verloopt zeer goed. Het aantal kinderen met een handicap dat bij inventarisatie is aangetroffen over-trof verre de verwachting. Dit is mede te danken aan actieve medewerking van lokale overheden en onderwijs-diensten bij de opsporing van deze kinderen, van wie geen registratie

bestaat. Kinderen met een handicap die nog niet naar school gingen of daar weinig opstaken krijgen een be-geleidingsplan dat hen helpt in school goed mee te komen, ongeacht hun handicap. Het plan richt zich in eerste instantie vooral op kinderen die blind of slechtziend, doof of slechthorend zijn. Hun onderwijzers krijgen begeleiding en extra scholing om effectief les te kunnen geven aan deze kinderen. Bhakti Luhur vond ook een groot aantal kinderen met een lichte verstandelijke handicap. Vaak lopen die wel mee in school of zijn ze door hun ouders van school gehaald om te helpen met het werk. Voor hen heeft Bhakti Luhur individuele revalidatieplannen gemaakt, om hen maximaal in gezin en maatschappij te laten meedoen. Door bezuinigingen bij diverse donoren is Bhakti Luhur helaas gedwongen om het pro-gramma in de komende jaren in een langzamer tempo uit te voeren.

Het was een wisselend jaar voor het oogzorgprogramma in 14 zieken-huizen van Perdhaki. Het aantal geplande staaroperaties werd ruim gehaald, evenals de training van me-disch personeel en vrijwilligers. Maar het aantal mensen dat geholpen werd met oogproblemen, oogtesten en brillen bleef achter bij de planning. Verloop van getraind personeel en gebrek aan ervaren oogartsen blijft een probleem, evenals de toewijding van sommige ziekenhuizen aan het programma. De betrokken zieken-huizen hebben gezamenlijk een

13.000cd-romsgemaakt

36

planning gemaakt voor de komende drie jaar. Alle aspecten van belang zijn in dat programma aangepakt. In deze nieuwe periode zal de overgang gemaakt worden naar zelfstandig-heid van het programma. Door de overheid geplande veranderingen in de financiering van de zorg bieden kansen om het programma in de komende jaren financieel duurzaam te maken.

De zorg voor de kinderen in het tehuis voor meervoudig gehandicapten en het onderwijs voor de eigen kinderen en die op de school voor speciaal onderwijs in de stad verloopt goed. Bina Sejahtera is in staat veel fondsen van de lokale overheden te verkrijgen. Na een peri-ode van versterking van de organisatie stopt Dark & Light na 2010 met het financieren van deze organisatie.

Het naschoolse programma voor kinderen van de blindenschool in Ban-dung verloopt volgens plan. Door ver-ouderde materialen en het eindexa-men van een aantal kinderen nam de

belangstelling voor de buitenschoolse activiteiten wat af. De aanschaf van nieuw speelgoed en materiaal voor creatieve therapie heeft na deze ho-pelijk tijdelijke dip weer voor nieuwe animo gezorgd. De vrijwilligers die de kinderen begeleiden blijven enthou-siast en toegewijd. De kinderen leren spelenderwijs extra vaardigheden als Engels en typen die in hun verdere leven goed van pas komen.

Leer- en verbeterpuntenHet betrekken van de overheid bij het werk van de partners is een uitdaging, die toch noodzakelijk is om de activi-teiten duurzaam te kunnen uitvoeren. Sommige organisaties blijken daar-voor het goede netwerk te bezitten, voor anderen is dat veel moeilijker. De mate van steun van overheden hangt ook af van het soort werk. Verder verschilt in de gezondheidszorg het beleid per regio, wat planning voor duurzame financiering lastig maakt.

Vooruitblik Lokale overheden blijken na de de-

centralisatie in toenemende mate be-reid steun te geven aan bijvoorbeeld opvang en onderwijs voor kinderen met een handicap. De tamelijk suc-cesvolle werving van Bina Sejahtera is daarvan een voorbeeld. Voor inclusief onderwijs in het van speciaal onder-wijs bijna verstoken Oost-Indonesië lopen de autoriteiten warm. Er komt een zorgverzekering voor de armen, door de overheid gefinancierd. Vanwege bureaucratie kan nog maar een deel van de doelgroep hiervan profiteren. In de komende jaren zal de financiering van de zorg nog verder veranderen. De uitdaging voor met name Perdhaki is om de oogzorg via deze bronnen te financieren en dan de afhankelijkheid van Dark & Light te verminderen.

Voor de financiering van toegankelijke leermaterialen zal het cruciaal zijn of Mitra Netra, met hulp van Dark & Light, de overheid en private donoren kan betrekken. Daar zal veel van de inspanning in de komende jaren op zijn gericht.


5785 Mitra Netra Productie van braille- en gesproken boeken Onderwijs € 72.270

5786 Mitra Netra Toegang tot digitale luisterboeken voor visueel gehandicapten Onderwijs € 6.160

5804 Bhakti Luhur Integratie van gehandicapte kinderen in Oost-Indonesië Onderwijs € 69.166

5809 Perdhaki Oogziekenhuizen Perdhaki Oogzorg € 115.080

5821 Ruang Bermain Naschoolse opvang voor blinde kinderen Onderwijs € 2.904

5830 Bina Sejahtera Onderwijs voor meervoudig gehandicapte kinderen Onderwijs € 9.020

38

2.7 Nepal

ContextNepal was een monarchie tot 2008 toen, na een lang en gewelddadig conflict, verkiezingen plaatsvonden. Het land wordt echter nog steeds beheerst door politieke spanningen en stakingen. Dit maakt het moeilijk om te werken aan de ontwikkeling van Nepal. Ongeveer de helft van de bevolking leeft onder de armoe-degrens. Mensen met een handicap behoren tot de allerarmsten en hebben nauwelijks toegang tot onderwijs, vaktrainingen en adequate medische zorg. Er zijn geen officiële cijfers bekend over het aantal men-

sen met een handicap. Qua visu-ele handicaps wordt geschat dat er 210.000 blinden, meestal als gevolg van staar, en 230.000 slechtzienden zijn. Een miljoen kinderen en twee miljoen volwassenen hebben een bril nodig. Tweederde van het aantal mensen met een handicap heeft geen toegang tot onderwijs, terwijl van de totale bevolking 5% niet naar school gaat. Analfabetisme is bij vrouwen twee maal zo hoog als bij mannen.

In 2010 heeft Nepal het VN-verdrag inzake de Rechten van Mensen met een Handicap geratificeerd. Op

nationaal niveau zijn wetten en beleid aangepast, echter de daadwerkelijke implementatie van het nieuwe beleid verloopt moeizaam. Vanwege het stigma staat hulp aan mensen met een handicap laag op de prioriteiten-lijst. Handicaps worden gezien als straf voor zonden of slechte daden in een vorig leven. In feite zijn mensen met een handicap volledig afhankelijk van hun families en gespecialiseerde hulporganisaties.

Bereikte resultatenOp het gebied van oogzorg heeft Dark & Light dit jaar gewerkt met

39

Nepal Netra Jyoti Sangh (NNJS). NNJS coördineert het werk in 12 oogziekenhuizen en 32 centra voor primaire oogzorg door heel het land. Zij vormen het hart van het natio-nale oogzorgprogramma van Nepal. Alle oogziekenhuizen hebben een geautomatiseerde medicijnregis-tratie gekregen en het personeel is getraind om daar mee te werken. Via het low vision programma zijn 2.600 mensen klinisch onderzocht. NNJS heeft geconstateerd dat slechtziende kinderen vaak niet de juiste behan-deling krijgen waardoor zij feitelijk blind door het leven gaan. Als gevolg daarvan kunnen ze geen gedrukte teksten lezen en blijven ze afhankelijk van braille.

Met medewerking van het Nepalese Ministerie van Onderwijs, gespeciali-seerde onderwijzers en een consul-tant van Dark & Light zijn workshops georganiseerd om meer bewustzijn te creëren over het lesgeven aan slechtziende kinderen. Het Ministerie onderzoekt hoe het curriculum voor het opleiden van gespecialiseerde on-derwijzers kan worden aangepast. Na zeven vruchtbare jaren van samen-werking waarin twee programma’s succesvol zijn geïmplementeerd, zal 2011 het laatste jaar zijn dat NNJS

financiële steun van Dark & Light ontvangt in het vertrouwen dat de programma’s zullen worden opgeno-men in nationale structuren.

Technical & Skill Development Center for the Blind & Disabled (TSDCBD) heeft vaktrainingen gegeven aan 346 jongeren met uiteenlopende handicaps. Ook moeilijk lerende en kansarme jongeren vallen onder de doelstelling. De trainingen zijn divers: computertraining, repareren mobiele telefoons, kaarsenmaken, breien, weven etcetera. Studenten kunnen per jaar aan meerdere trainingen meedoen. De overgrote meerderheid is erin geslaagd om na de trainingen betaald werk te vinden. TSDCBD is financieel grotendeels afhankelijk van Dark & Light, wat een bedreiging vormt voor de duurzaamheid van het programma. Dark & Light gaat haar bijdrage de komende vijf jaar afbou-wen en TSDCBD helpen een strategie te ontwikkelen om andere donoren te vinden.

Dark & Light ondersteunt een programma van Caritas voor hulp aan mensen met een handicap in een Bhutanees vluchtelingenkamp in het oostelijk deel van Nepal. In deze kampen leven 2.491 mensen met een handicap (1.355 mannen en 1.136 vrouwen). Ouders en verzorgers worden aangemoedigd om actief deel te nemen aan de projectactivitei-ten, zodat zij de opgedane kennis en ervaring ook in de toekomst kunnen toepassen. In elk kamp hebben tien





Beteremedische

zorg

40

comitéleden een training ontvangen over het omgaan met mensen met een handicap. 60 veldwerkers en onderwijzers kregen eveneens een training. 369 kinderen gingen naar school en 214 jongeren kregen vak-trainingen. 196 mensen kregen een hulpmiddel aangemeten en 525 men-sen kregen een medisch certificaat dat erkend wordt door de overheid. In het verslagjaar keerden 412 Bhutane-zen terug naar hun eigen land. Naar verwachting zullen de vluchtelingen-kampen in 2013 niet meer nodig zijn.

Leer- en verbeterpuntenDark & Light heeft een externe evaluatie laten uitvoeren naar de bereikte resultaten van het low vision programma van NNJS. Conclusie:

veel slechtziende kinderen ontvan-gen nu betere medische zorg en beter onderwijs. De samenwerking tussen oogziekenhuizen, scholen en gezondheidswerkers moet nog wel verbeteren om ervoor te zorgen dat de kinderen na behandeling de juiste nazorg en begeleiding krijgen. Deze resultaten zijn met NNJS besproken en worden bij toekomstige bezoeken geagendeerd.

TSDCBD heeft de uitdaging om andere bronnen van financiering te vinden voor hun uitstekende project. Dark & Light heeft geadviseerd om een vrijwilliger van VSO in te schakelen om een fondsenwervende strategie uit te werken voor de ko-mende vijf jaar.

VooruitblikDe programmacoördinator bezoekt Nepal in april 2011. Behalve het bezoeken van de bestaande part-ners wil Dark & Light ook een nieuw initiatief starten. Tijdens het laatste bezoek bleek dat het geformuleerde overheidsbeleid ten aanzien van onderwijs aan kinderen met een han-dicap niet wordt geïmplementeerd op lokaal niveau. Kinderen met een handicap hebben bijvoorbeeld recht op een toelage om naar school te kunnen. Dark & Light wil, samen met Nepalese hulporganisaties, bij lokale overheden meer bewustzijn creëren voor deze kansarme groep. In april 2011 wordt gestart met het ontwik-kelen van een strategisch plan voor dit initiatief.


5810 NNJS Nationaal monitoring- en onderzoeksprogramma voor oogzorg Onderzoek € 9.991

5812 TSDCBD Vaktraining voor mensen met een (visuele) handicap Onderwijs € 125.911

5816 Caritas Hulp aan mensen met een handicap in het Bhutanesevluchtelingenkamp in oost Nepal

Onderwijs, oogzorg en revalidatie

€ 72.958

5817 NNJS Nationaal programma voor slechtzienden Slechtziendheid € 27.096

42

2.8 Nigeria




onder armoedegrens onbekend

ContextMet een bevolking van ongeveer 151 miljoen inwoners woont één op de vijf Afrikanen in Nigeria. Met een preva-lentie graad van 0,8% betekent dit dat ruim een miljoen mensen blind zijn. De meeste blindheid komt voor in het droge noordoosten van Nigeria. Een groot probleem vormt de behandeling van staar en andere oogproblemen door traditionele dokters. Dit leidt vaak tot kortdurende verbetering maar de kans op permanente blind-heid is hierdoor heel hoog. De groep die het meest kwetsbaar is, zijn anal-fabete vrouwen boven de veertig jaar die wonen in de plattelandsgebieden in Noordoost Nigeria.

Het federale Ministerie van Gezond-heidszorg coördineert de oogzorg, maar het nationale platform is nog niet heel effectief. Hoewel er zes non-profit organisaties actief zijn in de oogzorg in Nigeria, is er slechts in de helft van de 30 staten een VISION2020 plan opgesteld, en wordt in lang niet alle staten oogzorg structureel aangepakt. Dark & Light streeft naar het opzetten van oog-zorgprogramma’s die een brug slaan tussen het dorpsniveau en kwalita-tieve oogzorg binnen de publieke gezondheidszorg. Coördinatie met de overheid en andere oogzorgorgani-saties en een systematische aanpak zijn vereist om de kwaliteit van de

43

oogzorg te verhogen, het aantal behandelingen toe te laten nemen en bij te dragen aan een systeem van duurzame oogzorg.

Bereikte resultatenIn 2010 zijn vijf projecten onder-steund van vier partners, namelijk CBR Effata, International Council of Ophthalmology (ICO), Jos Univer-sity Teaching Hospital (JUTH) en de Leprastichting in Nigeria. Ook zijn ac-tiviteiten uitgevoerd via het landen-kantoor van Dark & Light in Nigeria.

In totaal zijn 1.159 oogoperaties uitgevoerd door CBR Effata en JUTH, waarvan 827 staaroperaties. Het oogzorgprogramma van CBR Effata is goed ingebed op dorpsniveau en heeft over de jaren een goede betrouwbare reputatie opgebouwd. Patiënten be-talen een eigen bijdrage, waardoor in het afgelopen jaar extra instrumenten konden worden aangeschaft. Beide organisaties hebben ook consulten en oogmetingen uitgevoerd.

Een nieuw driejarig programma is gestart in Plateau State in samen-

werking met ICO om oogmetingen te verrichten op lagere scholen en docenten te trainen om oogpro-blemen bij kinderen op te sporen. Afgelopen jaar zijn 2.000 kinderen en 1.000 volwassenen met oogproble-men geïdentificeerd, en er zijn 1.000 docenten getraind.

De landendirecteur van Dark & Light heeft in de eerste helft van 2010 con-tacten onderhouden met de lokale partners en de overheid ondersteund om VISION2020 plannen op te stellen.

Met het oog op de nieuwe strategie om meer coherente oogzorgpro-gramma’s te ondersteunen, is afgelo-pen juli het landenkantoor opgeheven en is de landendirecteur van Dark & Light in dienst getreden als oogzorg-adviseur bij de Leprastichting in Nige-ria. Binnen zijn nieuwe functie heeft

hij een aantal workshops gefaciliteerd met sleutelfiguren van de overheid en de non-profit oogzorgorganisaties om een solide programma te kunnen ontwikkelen.

Leer- en verbeterpuntenOmdat blindheid en het gebrek aan kwalitatieve oogzorg voor het gros van de bevolking een enorm probleem vormt in Nigeria, heeft Dark & Light gekozen om vanaf 2011 uitsluitend in deze sector de financi-ele middelen in te zetten en projecten van partners te ondersteunen.

Het opbouwen en onderhouden van relaties met de overheid is cruciaal om oogzorg hoger op de agenda te plaatsen binnen het Ministerie van Gezondheidszorg in Nigeria.

VooruitblikIn 2011 zal samen met de Leprastichting een meerjarig oog-zorgprogramma voor Noordoost Ni-geria verder worden uitgewerkt. Met CBR Effata zal gewerkt worden aan capaciteitsversterking en opvolging van de strategische planning in 2010.


5793 JUTH Oogzorg in Noord-Nigeria Oogzorg € 12.045

5794 Effata Integrale oogzorg Izzi regio Oogzorg € 13.500

5795 Effata Vaktrainingen Izzi regio Onderwijs € 8.261

5796 ICO Oogzorg via basisscholen Oogzorg € 78.652

5797 Dark & Light Begeleiden medische programma's Oogzorg € 37.029

5842 Leprosy Relief Nigeria Oogzorg Adamawa, Bauchi en Gombe State Oogzorg € 49.504

1.000docentengetraind

44

relatief goed af zijn, is de armoede in rurale gebieden groot. De inflatie, corruptie en werkeloosheid zijn hoog. In Pakistan is er veel ongelijkheid: met name voor vrouwen, maar ook voor minderheidsgroeperingen, niet-moslims en mensen met een fysieke of verstandelijke handicap. Het aan-deel van mensen met een handicap op de totale bevolking wordt geschat op 2,46%, hoewel er wordt vermoed dat de werkelijke getallen veel hoger liggen. Visuele handicaps worden geschat op 2,5% -3,5% van de volwas-sen bevolking, afhankelijk van de regio. Pakistan heeft het VN-verdrag inzake de Rechten van Mensen met een Handicap ondertekend, maar niet geratificeerd. De algemene houding





2.9 Pakistan

ContextHoewel Pakistan pas zo’n 50 jaar onafhankelijk is, heeft het veel roerige politieke tijden gekend. De afgelopen jaren werd dat onder andere duidelijk door het doodschieten van premier-kandidate Benazir Bhutto (2007), rel-len die tot het aftreden van president Musharraf leidden in 2008, en de problemen die ontstaan zijn door de toenemende invloed van fundamenta-listen. Regelmatig zijn er aanslagen in de grote steden en de regering heeft moeite om verschillende groeperingen onder de duim te houden. Verder is er een aanhoudend conflict met India om de provincie Kasjmir en mogelijke kernwapens aan beide zijden.Hoewel de stedelijke gebieden

45

tegenover mensen met een handicap is negatief en deze mensen worden vaak uitgesloten van participatie in de maatschappij.

Dark & Light zet zich in voor mensen met visuele en andere handicaps in Pa-kistan door middel van projecten in sa-menwerking met LICHT FÜR DIE WELT uit Oostenrijk, Pakistaanse organisaties Civil Society Human and Institutional Development Programme (CHIP), Comprehensive Health & Education Forum (CHEF) en Harmony Founda-tion. In 2010 had CHIP een project over ‘Rehabilitatie en Inclusie van mensen met een handicap’. De overige vier pro-jecten in Pakistan waren voor noodhulp en wederopbouw na de verwoestende overstromingen van augustus.

maken. In alle dorpsorganisaties zitten nu leden die mensen met een handicap vertegenwoordigen. Dorps-scholen zijn toegankelijk gemaakt voor lesgeven aan kinderen met een handicap. De kinderen zelf zijn voorbereid op naar school gaan en hun onderwijzers ontvangen training die nodig is om kinderen met een handicap in reguliere klassen te kun-nen lesgeven. De watersnood trof ook delen van dit project, waardoor een aantal activiteiten tijdelijk stillag. Met de wederopbouwhulp van CHIP hebben de mensen vrij snel de draad weer kunnen oppakken.Er zijn vier noodhulpprojecten opgestart in Pakistan direct na de overstromingen in augustus, mede

Bereikte resultaten Het revalidatieproject van CHIP in Gilgit Baltistan (Skardu) ligt mooi op schema. In 31 dorpen is zorg voor mensen met een handicap aanwezig via dorpsorganisaties. CHIP voert een campagne om de dorpelingen bewust te maken van de rechten van mensen met een handicap. De dorpsorgani-saties zijn getraind om fysiotherapie te geven waar nodig, zij verwijzen mensen met handicaps naar het ziekenhuis in Skardu. Mensen met een handicap hebben vaktrainingen ontvangen om een eigen inkomen te kunnen verwerven en velen helpen hun gezinnen met hun verdiensten in kledingmaken, manden en matten vlechten en stenen voor de bouw

46

dankzij bijdragen van donateurs en van organisaties zoals Woord en Daad en Red een Kind. CHEF voerde twee projecten uit in Khyber-Pakhtunkhwa; CHIP in Skardu (Gilgit Baltistan) en Harmony Foundation in de omgeving van Faisalabad. Door hun eerdere aanwezigheid in en kennis van deze gebieden waren de partnerorgani-saties in staat meteen noodhulp te organiseren en verlichting te geven aan de zwaarst getroffen gebieden en families, met name voor mensen met een handicap, die door veel andere organisaties over het hoofd worden gezien. Harmony Foundation heeft 247 families geholpen met eten, medi-cijnen en directe medische hulp. CHEF bereikte ongeveer 5.000 mensen met eten, spullen, waterpompen, tijdelijke behuizing, hulpmiddelen, medische zorg en wederopbouw van klinieken en een school. Bij de wederopbouw is speciaal aandacht besteed aan toe-gankelijkheid voor mensen met een handicap. CHIP bereikte 50 families met vergelijkbare activiteiten.

Leer- en verbeterpuntenVan het rehabilitatieproject van CHIP is geleerd:• De rol van motivators in de

dorpen, die ook de mensen met een handicap bezoeken, is niet te

onderschatten. Zij zijn cruciaal in het slagen van de opzet van het project.

• Hulpmiddelen als krukken en rol-stoelen zijn moeilijk te verkrijgen en erg duur in het moeilijk toegan-kelijke gebied, waar ruige bergen het landschap bepalen en vervoer beperkt mogelijk is.

• Het introduceren van een uniforme gebarentaal is moeilijk omdat veel mensen analfabeet zijn.

• Mensen met ernstiger verstande-lijke handicap vereisen een eigen aanpak en een meer intensieve begeleiding dan binnen dit pro-gramma geboden kan worden.

Van de noodhulpprogramma’s is geleerd om:• De hulp via de lokale partners te

laten lopen, die veel sneller ter plaatse zijn en effectiever kunnen werken dan veel internationale hulporganisaties.

• In de hulp gebruik te maken van lokale contacten en comités van lo-kale bevolking, om zo de bevolking inspraak te geven en prioriteiten te laten bepalen.

• De coördinatie van geldstromen en rapportages via één donor te laten lopen, in plaats van dat elke organi-satie zijn eigen hulpproject opzet.

• Bij noodhulp expliciet rekening te houden met mensen met een handicap, omdat zij een extra kwetsbare groep zijn, en tege-lijkertijd bij de wederopbouw te proberen gebouwen en faciliteiten voor hen beter toegankelijk te ma-ken. De wederopbouwfase wordt aangegrepen als een kans om de situatie van mensen met een handicap beter zichtbaar te maken en hun een kans te geven op een betere acceptatie en participatie in de samenleving.

VooruitblikIn 2011 wordt een nieuw noodhulp-/wederopbouwproject gestart in samenwerking met CHEF, waaraan ICCO/KerkinActie bijdraagt met geld van de Samenwerkende Hulporgani-saties (SHO). Dit project zal voort-bouwen op inclusie van mensen met een handicap in de wederopbouw en CHEF zal ook andere organisaties die in het getroffen gebied werk-zaam zijn trainen om mensen met een handicap op te nemen in hun projecten.

CHIP zal naar verwachting het reva-lidatieproject eind 2011 afronden. Er zullen veel lessen worden getrokken uit de gekozen aanpak.


5815 CHIP Revalidatie en inclusie van gehandicapten inSkardu district

Revalidatie € 47.116

5839 CHIP Noodhulp Gilgit Baltistan en Skardu Noodhulp € 62.600

5840 CHEF Noodhulp en wederopbouw in Jogian Noodhulp € 100.000

5841 CHEF Noodhulp noordwest Pakistan Noodhulp € 90.000

5843 Harmony Foundation Noodhulp Punjab regio Noodhulp € 15.000

48





2.10 Soedan

ContextTerwijl Soedan zich langzaam herstelt van een jarenlange burgeroorlog en politieke crisis, zet het Zuiden stappen richting onafhankelijkheid. Veel van de infrastructuur is beschadigd of niet aanwezig. Er zijn te weinig scholen (maar 37% van de kinderen gaat naar school) en ziekenhuizen. De levens-verwachting in Soedan is met 58 jaar laag te noemen. Voor mensen met een handicap zijn er nauwelijks speciale voorzieningen en zorg. De overheid van Zuid-Soedan is nog in opbouw en ziet veel uitdagingen op zich af komen om het land op te bouwen. Voor de toekomst van dit uitgestrekte land is het van levensbelang om een onderwijssysteem te ontwikkelen

en toegang tot gezondheidszorg te verbeteren. In deze context zet Dark & Light zich samen met LICHT FÜR DIE WELT Oostenrijk en haar partneror-ganisaties in om oogzorg en toegang tot onderwijs van kinderen met een handicap te verbeteren.

Vanwege de omvang van het pro-gramma in Soedan, om de partneror-ganisaties te begeleiden, de activiteiten te coördineren en om goede relaties met de overheid van Zuid-Soedan op te bouwen, heeft Dark & Light een klein kantoor in Zuid-Soedan. Op dit kantoor werken een coördinator voor het oogzorgprogramma en een coördina-tor voor inclusief onderwijs / inclusieve ontwikkeling.

49

Bereikte resultatenIn het oogzorgprogramma zijn 40.000 mensen gescreend op oogproblemen. In totaal hebben 800 mensen een staaroperatie ondergaan en 1.527 mensen een trachoombehande-ling. De partnerorganisaties hebben samen met andere oogzorgorgani-saties en de overheid bijeenkomsten gehad om de oogzorg in Zuid-Soedan te coördineren. Samenwerking met de lokale overheden stond hoog op de agenda. Het is de bedoeling dat alle staten (provincies) in de komende jaren een VISION2020 beleid ter voor-koming van blindheid gaan maken. Dark & Light en haar partner organi-satie CMA zal hier in de staat Jonglei nauw bij betrokken zijn. De oogzorg-

coördinator heeft alle organisaties bezocht en hen ondersteund bij het regelen van medicijnen, contacten met de overheid, en bij het regelen van oogzorgkampen.

Met vier partnerorganisaties werkt Dark & Light aan het verbeteren van toegang tot onderwijs van kinderen met een handicap. De projecten zijn gericht op het wegnemen van barrières die de kinderen belemmeren om naar school te gaan. Onderwijzers krijgen extra training om te leren hoe ze deze kinderen kunnen begeleiden en een plek in de klas kunnen geven. Samen met de scholen wordt gewerkt aan toe-gankelijkheid door het aanleggen van toegankelijke toiletten en rolstoelhel-

lingen. In de gemeenschappen wordt er voorlichting gegeven aan de ouders, de dorpsoudsten en alle inwoners om het stigma dat mensen met een handi-cap vaak tegen komen te doorbreken. De partnerorganisaties hebben elkaar afgelopen jaar bezocht om van elkaar te leren en nieuwe ideeën op te doen voor hun activiteiten. Deze uitwisseling werd begeleid door de oogzorgcoör-dinator. Hij vervult ook een sleutelrol in de contacten met de overheid op nationaal niveau, waar hij werkt aan bewustwording en vraagt om verande-ringen in beleid die ten goede komen aan kinderen met een handicap.

Leer- en verbeterpuntenIn het oogzorgprogramma is geble-

50


5800 C&D Inclusief onderwijs in Jonglei regio Onderwijs € 33.828

5801 ACROSS Inclusief onderwijs in Zuid-Soedan Onderwijs € 56.482

5805 CMA Terugdringen vermijdbare blinden slechtziendheid Oogzorg € 550.000

5806 ICCO Inclusief onderwijs voor gehandicapte kinderen in Upper Nile regio Onderwijs € 50.000

5808 Dark & Light Coördinatie onderwijsprogramma’s Onderwijs € 120.000

5826 Dark & Light Coördinatie oogzorgprogramma’s Oogzorg € 50.864

5827 SEM Integrale oogzorg in de Mundri regio Oogzorg € 34.900

5828 SEM Kansen voor mensen met een handicap in Mundri Onderwijs € 100.000

ken dat training van oogartsen en oogverpleegkundigen hard nodig is omdat er maar weinig gekwalificeer-de mensen zijn. Na de training moe-ten opgeleide artsen en verpleegkun-digen meteen geplaatst worden en is (gedeelde) betaling van hun salaris door de overheid belangrijk.

Voor het onderwijsprogramma is dui-delijk geworden dat het nodig is om te werken met een CBR-benadering

waarbij de hele gemeenschap betrok-ken is bij de zorg voor en integratie van mensen met een handicap. Vroege opsporing van kinderen met een handicap is hard nodig voor tijdige behandeling. Ook zal er meer aandacht geschonken worden aan het doorverwijzen van kinderen met een handicap en het opzetten van specialistische zorg (veelal door de overheid of andere organisaties).

Vooruitblik2011 wordt een historisch jaar voor Soedan. In januari vond het referen-dum plaats waarin unaniem voor afscheiding van Zuid-Soedan werd gekozen. Een nieuw land is geboren. In juli zal de nieuwe staat officieel uit-

geroepen worden. Dit geeft nieuwe kansen en veel uitdagingen aan de nieuwe regering om het land op te bouwen en vorm te geven.

Vanaf 2011 krijgt Dark & Light finan-ciering van de Europese Commissie voor inclusief onderwijs gedurende drie jaar. De voorbereiding en uit-voering zijn in volle gang. Deze extra financiering geeft Dark & Light de gelegenheid om het programma verder uit te bouwen en te investeren in kwaliteitsonderwijs voor kinderen met een handicap.

In juni 2011 zal een bijeenkomst plaatsvinden in Jonglei waar gewerkt zal worden aan een VISION2020 plan.

Een nieuw land is geboren

2.11

Tanzania

53

ContextVan de ruim 40 miljoen inwoners van Tanzania zijn zo’n 320.000 mensen blind en ongeveer 800.000 mensen hebben een visuele handicap. Elk jaar worden zo’n 7.000 mensen blind. Het wordt geschat dat meer dan 60% van de blindheid in Tanzania te voorkomen of genezen is. Sinds 1998 doet Tanzania mee aan VISION2020 en is er een natio-naal plan om blindheid te bestrijden.

Dark & Light heeft ervoor gekozen om in Tanzania met één partnerorgani-satie te werken die zowel in Tanzania als in oostelijk Afrika werkt aan het versterken van VISION2020 plannen. Hiermee is Tanzania geen kernland voor Dark & Light, maar speelt de partnerorganisatie Kilimanjaro Centre for Community Ophthalmology

(KCCO) een belangrijke rol in training, onderzoek en begeleiding.

Bereikte resultatenKCCO organiseert sinds een aantal jaar een trainingsweek over kinderstaar in Tanzania. Deelnemers aan deze cursus zijn oogartsen en managers van kinderoogzorgprogramma’s. Kinderstaar is de belangrijkste oorzaak van blindheid bij kinderen. KCCO heeft in 2008 een handboek ontwikkeld om kinderen met staar vroegtijdig op te sporen en te behandelen. Deze aanpak staat in de training centraal.

In 2010 is deze cursus voor het eerst in Nigeria gegeven om mensen uit an-dere delen van Afrika de gelegenheid te geven deze cursus bij te wonen. Er waren maar liefst 32 deelnemers in plaats van de verwachte twaalf. Veel cursisten kwamen uit Nigeria, maar er waren ook cursisten uit Sierra Leone en Eritrea. De deelnemers uit Nigeria hebben deze week gebruikt om een strategisch plan te maken om kinder-staar in Nigeria te bestrijden.

Geschat wordt dat er ongeveer 45 miljoen mensen in Afrika slechtziend zijn. Ongeveer 45% van hen is tussen de 0 en 15 jaar oud. Veel slechtziende kinderen hebben geen toegang tot medische zorg of noodzakelijke hulpmiddelen. Hierdoor gaan ze niet naar school of worden beperkt in hun dagelijkse leven. KCCO heeft een pro-ject dat in acht provincies van Tanzania werkt aan de verbetering van voorzie-

ningen voor slechtziende volwassenen en kinderen. In 2010 hebben binnen dit project 490 slechtziende kinderen oogzorg gekregen en de benodigde hulpmiddelen en begeleiding. Daar-naast zijn er onderwijzers getraind in het begeleiden van slechtziende kinderen op scholen. Optometristen zijn getraind in het identificeren van slechtziende kinderen en het geven van basiszorg.

Leer- en verbeterpuntenOm de voorzieningen op het gebied van slechtziendheid op de lange ter-mijn te laten voortbestaan, is nauwe samenwerking met de zorgaanbieders in Tanzania van groot belang. Het komt voor dat slechtziende kinderen op een blindenschool terecht komen en dus niet het juiste onderwijs krijgen. Training van onderwijzers op blindenscholen is van groot belang om dit te voorkomen en de kinderen de juiste begeleiding te bieden.

VooruitblikIn 2011 zullen de twee projecten wor-den voortgezet. De cursus over kinder-staar vindt in 2011 plaats in Tanzania en in 2012 weer in westelijk Afrika. KCCO werkt aan een nieuw strategisch plan voor de organisatie. Dark & Light gaat het gesprek aan met KCCO over hun rol en toegevoegde waarde in training en onderzoek in oogzorg in Afrika. Er zal gekeken worden of en hoe de kennis en ervaring van KCCO het beste gebruikt kan worden in de toekomst.






5813 KCCO Uitbreiding low vision programma in Noord-Tanzania Oogzorg € 65.620

5814 KCCO Capaciteitsversterking voor bestrijding van kinderstaar in Afrika Oogzorg € 9.364

54

3.Fondsenwerving en voorlichting

Zonder de trouwe steun van vele particulieren en organisaties zou het werk van Dark & Light onmogelijk

zijn. Zeker in tijden van economische crisis is het allerminst vanzelfsprekend dat er voldoende inkomsten

zullen binnenkomen om projecten te kunnen uitvoeren.

Vanuit het meerjarenbeleidsplan wordt voorafgaand aan ieder kalenderjaar een plan gemaakt, waarin meetbare doelstellingen zijn opgenomen op het gebied van fondsenwerving en voorlichting. Tevens wordt een budget vastge-steld waarbinnen de doelstellin-gen moeten worden gerealiseerd. Gedurende het jaar worden kosten en opbrengsten nauwlettend in de gaten gehouden om indien nodig te kunnen bijsturen.

Onder fondsenwerving wordt ver-staan: alle activiteiten met als doel de doelgroep te bewegen tot het geven van geld. Onder voorlichting wordt verstaan: alle activiteiten die erop gericht zijn om het werk van de stichting bekend te maken.

FondsenwervingDark & Light kent een vergrijzend donateurbestand. Vanwege het hoge verloop moet voortdurend worden geïnvesteerd in de werving van nieuwe

donateurs. Dit jaar is het accent ge-legd op adverteren, Direct Mail en een online campagne. Dit heeft helaas niet het gewenste resultaat gehad. Het totaal aantal actieve donateurs daalde van 23.876 naar 20.729. Het verloop kon niet worden gecompenseerd met de werving van nieuwe donateurs. Voor 2011 zijn daarom aanpassingen doorgevoerd in de fondswervende plannen. Positief is wél dat de gemid-delde donatie per donateur aanzienlijk is gestegen dit jaar.

55

Eén grote donateur heeft dit jaar niet gedoneerd, terwijl dat wel was begroot. Dat verklaart gedeeltelijk waarom de doelstelling niet is ge-haald. Het bedrag aan nalatenschap-pen viel echter hoger uit dan begroot.

Begin 2010 zijn alle donateurs uitge-nodigd om via internet hun mening te geven over Dark & Light. In totaal hebben 152 mensen de enquête ingevuld. De respondenten hechten grote waarde aan de christelijke identiteit en vinden preventie van blindheid het belangrijkste doel van de stichting. Verder blijkt een grote mate van tevredenheid over het werk van Dark & Light.

Tevredenheid van donateurs is belangrijk voor Dark & Light. Als iemand niet gebeld wil worden, of slechts twee keer per jaar post wil ontvangen, dan worden deze voor-keuren geregistreerd en gerespec-teerd. In elk Dark & Light Journaal en bij Telemarketing hebben donateurs de mogelijkheid om hun communi-catievoorkeuren kenbaar te maken.

KerkenDark & Light krijgt steeds meer voet aan de grond bij kerken. Dat blijkt uit het feit dat de doelstelling ruimschoots is gehaald. Het aantal gevende kerken steeg van 231 naar 256. Het beleid voor fondsen-

werving bij kerken behoeft geen bijstelling.

Scholen Bij scholen ligt het accent op voor-lichting en minder op fondsenwer-ving. Uit de cijfers blijkt dat weinig scholen actie hebben gevoerd voor Dark & Light. Hoewel dit jammer is, heeft dit geen consequenties voor het beleid. Fondsenwerving bij

Voet aan degrond

56

scholen is geen speerpunt voor Dark & Light. Aangenomen wordt dat de extra inspanningen niet zullen opwegen tegen het resultaat. OptiekbrancheSamenwerking met de optiekbranche is een strategische keuze om Dark & Light een gezicht te geven in het land. Het donatiebusje op de toonbank blijft de belangrijkste inkomstenbron vanuit de optiek. Er is minder energie gesto-ken in de jaarlijkse actieweek en dat is in de resultaten terug te zien. Het aan-tal gevende optiekzaken daalde van 310 naar 172. Plan is om het komende jaar alle optiekzaken actiever te benaderen,

zowel telefonisch als per e-mail om hun betrokkenheid te vergroten. Bedrijven Dit jaar zijn geen bijzondere activitei-ten ondernomen om bedrijfsgiften te werven. Een grote gift in het jaar 2009 werd dit jaar helaas niet her-haald, waarmee het niet halen van de doelstelling is verklaard. Het aantal bedrijven met een gift steeg van 80 naar 87.

ServiceclubsDe inkomsten vanuit serviceclubs zijn tamelijk stabiel. Een groot aan-tal serviceclubs wordt eenmaal per

jaar aangeschreven. Dit jaar hebben zeven serviceclubs een financiële bijdrage overgemaakt.

StichtingenInkomsten uit stichtingen en vermo-gensfondsen vormen al jaren een zeer substantiële en stabiele bron van financiering voor de projecten. Ook dit jaar heeft de fondswervende aanpak goed gewerkt, wat heeft ge-resulteerd in het ruimschoots behalen van de doelstelling. Dit was vooraf niet verwacht, aangezien de financi-ele positie van veel vermogensfond-sen is verslechterd als gevolg van de economische crisis. Het beleid

57

voor fondsenwerving bij stichtingen behoeft geen aanpassing. Institutionele donoren Jaarlijks ontvangt Dark & Light, direct of indirect, financiering van institutio-nele donoren zoals het Ministerie van Buitenlandse Zaken en de Europese Commissie (EC). Over het algemeen moet aan strikte beleidsregels voor financiële administratie en verant-woording van programma’s worden voldaan, voordat een institutionele donor instemt om een programma financieel te ondersteunen. Institutio-nele donoren zijn daarnaast als geen ander in staat onderwerpen aan te kaarten bij overheden op diplomatiek niveau, bijvoorbeeld om aandacht te vragen voor de rechten van mensen met een beperking. Hierdoor kan in-direct het werk van de lokale partners ondersteund worden.Het verschil tussen het werk van de lokale partners en institutionele donoren is groot. Veel lokale partners hebben nog nooit bij institutionele donoren aangeklopt voor onder-steuning. Dark & Light helpt lokale partners om een ingang te vinden bij institutionele donoren, door samen een bezoek te brengen aan een am-bassade of een VN-organisatie tijdens het jaarlijkse bezoek van de Dark & Light programmacoördinator. Ook ondersteunt Dark & Light lokale part-ners bij de uitvoering van program-ma’s die gefinancierd worden door institutionele donoren, bijvoorbeeld door het geven van trainingen. Verder wil Dark & Light graag institutionele donoren informeren over de positie van mensen met een handicap en bespreken hoe de donor hieraan een positieve bijdrage kan leveren.

In 2010 heeft Dark & Light veel tijd besteed aan het schrijven van aanvragen bij het ministerie voor ontwikkelingssamenwerking (MFS-2) voor vijfjaren programma’s. Er werd deelgenomen aan twee allian-ties, de ICCO-alliantie en REALISE (een samenwerkingsverband met VSO, Heifer en stichting Dir). Alleen in het eerste geval was de aanvraag succesvol. Desondanks werd door de landelijke bezuinigingen ook gekort op ontwikkelingssamenwerking, wat een afname betekent van meer dan 25% op het aangevraagde bedrag. Bij de Europese Commissie zijn zeven aanvragen ingediend. Dit heeft geresulteerd in een goedkeuring van een driejarig programma voor Zuid-Soedan op het gebied van inclusief onderwijs, en een Europees voorlich-tingsproject, “Let’s enable the Millen-nium Development Goals”. In deze jongerencampagne ligt voor Dark & Light het accent op het gebruik van nieuwe media en sociale netwerken om jongeren te bereiken. Daarnaast lopen er nog twee be-staande programma’s in Bangladesh en Afghanistan met financiering van de Europese Commissie waarin Dark & Light als partner deelneemt. De Dark & Light programmacoördina-toren ondersteunen de partners in bijvoorbeeld het documenteren van geleerde lessen, en het toegankelijk

maken van een voedselzekerheid-programma voor vrouwen met een beperking.

In de Filippijnen en Indonesië zijn actief institutionele donoren bezocht met de lokale partner. In decem-ber hebben twee directieleden van lokale partner CDD uit Bangladesh een cursus voorstellen schrijven voor de Europese Commissie gevolgd in Brussel.

Leer- en verbeterpuntenEr is veel tijd gestoken in het aanvra-gen van MFS-2 subsidie. Hierdoor is tijd en energie voor het begeleiden van lokale partners om samen insti-tutionele donoren te benaderen in de knel gekomen. In 2011 zal dit meer aandacht krijgen en in samenwerking met de programmacoördinatoren met de lokale partners worden opgepakt.De toekenning van EC subsidie voor het inclusief onderwijs programma in Zuid-Soedan betekent dat Dark & Light juist tijdens de opstartfase zal moeten investeren in tijd om de partners te ondersteunen.

Nieuwe programma-ideeën zullen tijdig worden uitgewerkt met de lokale partners om de slagings-kans bij institutionele donoren te verhogen.

NoodhulpNaar aanleiding van de humanitaire ramp in Pakistan is Dark & Light ge-start met het werven van fondsen voor een noodhulp- en rehabilitatieproject. Geld werven voor noodhulp is geen kerntaak van Dark & Light, maar is in dit geval op uitdrukkelijk verzoek van lokale partners tot stand gekomen. De

Doel ruim

behaald

58

partnerorganisaties hebben eerstelijns medische zorg verleend en gezorgd voor aanvullend voedsel, schoon drinkwater en onderdak. Giftgevers zijn persoonlijk schriftelijk geïnfor-meerd over de bereikte resultaten. Naast particuliere giften zijn ook dona-ties binnengekomen van nationale en internationale hulporganisaties.

Verantwoording naar donorenVoor iedere gift vanaf € 50,- is een bedankbrief verzonden. Giften vanaf € 450,- werden toegewezen aan een specifiek project, zodat interim- en eindrapportages van dat project aan de donateur konden worden verzonden. VoorlichtingVoorlichting is een statutaire doel-

stelling van Dark & Light. De stichting ziet voor zichzelf een rol weggelegd om het Nederlandse publiek te infor-meren over de positie van mensen met een handicap in ontwikkelings-landen. Doel is om mensen bewust te maken van de problematiek en te motiveren om in actie te komen. Hierna volgt een globaal overzicht van activiteiten vanuit het proces Voorlichting.

Dark & Light JournaalHet Dark & Light Journaal is dit jaar vier keer verschenen. Doelgroep is de achterban van Dark & Light. In totaal zijn er 88.456 exemplaren verzonden. Het blad bevat informatie over inter-nationale ontwikkelingen, bereikte resultaten in de projecten, levensver-halen en artikelen over opvallende fondswervende acties. Publicatie

van dit blad wordt het komende jaar voortgezet.

Digitale nieuwsbriefDe digitale nieuwsbrief verschijnt 10x per jaar en heeft 4.321 abonnees. Deze nieuwsbrief is bedoeld om actuele en urgente zaken te com-municeren. Ook is het een middel om de offline uitingen (Dark & Light Journaal) en online uitingen (web-site) met elkaar te verbinden. Er is een duidelijke trend zichtbaar dat de digitale nieuwsbrief minder wordt gelezen. Dat is aanleiding om het bestaansrecht van de nieuwsbrief het komende jaar te evalueren.

WebsiteDe website is een belangrijk medium om donateurs en belangstellenden te informeren over de activiteiten van de

59

stichting. Van drie websites zijn statis-tieken bijgehouden (zie tabel 3.1). De toekenning van Google Grants heeft een enorme impuls gegeven aan het website bezoek. Dark & Light kan via het donatieprogramma gratis tekstadvertenties op de website van Google vertonen.

‘Sociale media’ is het toverwoord van dit moment. Dark & Light voelt de noodzaak om aanwezig te zijn op sociale netwerken zoals Twit-ter, Hyves en Facebook. De eerste stappen zijn gezet, maar het is

nog onduidelijk welke plek dit gaat krijgen in de communicatie tussen gever en ontvanger van hulp. Vanuit de achterban komen geen signalen dat er behoefte is aan meer interac-tie. Echter, de jongeren van vandaag zijn de donateurs van morgen en vereisen wellicht een andere manier van communiceren.

JaarverslagZie de Leeswijzer over de verschil-lende manieren waarop het jaar-verslag beschikbaar is als commu-nicatiemiddel naar donateurs en belangstellenden.

MediaEr is beleid geformuleerd ten aan-zien van contacten met de media. Zo is er een handleiding voor het schrijven van persberichten en er zijn

afspraken gemaakt wie namens Dark & Light het woord mag voeren. Dit laatste is intern geoefend in het verslagjaar. Hoogtepunten qua media-aandacht waren dit jaar:• Uitzending ‘Nederland Helpt’

over het bezoek van twee jongerenambassadeurs aan Bangladesh (januari);

• Nominatie voor en de uiteindelijke tweede plaats bij de ‘ANBO MAX Goede Doelen Prijs 2010’ (november);

• De eerste plaats in de ‘Trouw top-50 van goede doelen op het gebied van gezondheidszorg’ (november).

Dark & Light werd tientallen keren genoemd in landelijke en lokale media, onder andere over noodhulp in Pakistan. Exacte aantallen zijn niet bekend.

Bedrijven Doel Aantal bezoeken* 2010

Aantal bezoeken* 2009

darkandlight.org Nederlandstalige website 59.423 43.212

darkandlight.eu Engelstalige website 79.095 3.140

gratisoogtest.nu Gratis doneren 4.711 n.v.t. **

Omschrijving Aantal 2010 Aantal 2009

Nieuwsberichten op website 95 60

Aanwezigheid op evenementen 6 6

Gegeven presentaties 19 14

Uitgevoerde musicals op basisscholen 7 9

Posters verzonden naar oogpoli’s 131 -

Cd-rom stopperadvertenties naar media 38 -

Verstuurde persberichten 17 7

* onder een ‘bezoek’ wordt verstaan een sessie die door een bezoeker is gestart.** de website gratisoogtest.nu is in de tweede helft van 2010 gelanceerd.

Tabel 3.1 Website bezoek

Tabel 3.2 Overige aantallen

Aanwezigop ‘Sociale

Media’

4. Bestuur en organisatie

61

BestuursverslagHet bestuur, onder voorzitterschap van drs. H.C. van der Eijk, is vijf keer in vergadering bijeen geweest waarbij beleidsontwikkeling en strategiebe-paling de belangrijkste agendapunten waren. Er is gewerkt aan een nieuw strategisch beleidsplan ‘Samen Sterker’ voor de jaren 2011-2015. Het nieuwe beleidsplan is in december 2010 aanvaard. De doelstellingen van Dark & Light hebben vorm gekregen in een verruimde missie, visie en strategie waarbij naast de inclusie van blinden en slechtzienden aandacht wordt gegeven aan mainstreaming disability. Daarnaast heeft de financi-ele commissie twee maal vergaderd.

In 2010 heeft het bestuur het jaarver-slag 2009, almede de begroting en het jaarplan voor 2011 goedgekeurd. Het bestuur is verheugd over de groei van de organisatie waardoor structu-reel meer kan worden gedaan voor de doelgroep.

In de decembervergadering heeft het bestuur mandaat verleend aan accountantsbureau Ernst & Young te Ede de jaarrekening 2010 van de stichting samen te stellen. Twee bestuursleden brachten een werkbe-zoek aan verschillende projecten.

Samenstelling bestuurHet bestuur streeft naar een multidis-ciplinaire samenstelling. Naast een algemeen profiel voor de leden van het bestuur zijn er specifieke profielen

voor onder meer een juridisch des-kundige, een financieel deskundige en deskundigen op het gebied van oogheelkunde, marketing en ontwik-kelingssamenwerking.

Het bestuur bestond per 31 december 2010 uit zeven personen (tabel 1). In het verslagjaar is mevrouw Mr. M. van Dasselaar tot het bestuur toegetre-den. Mevrouw Mr. M. Aantjes-Co-zijnsen heeft na twaalf jaar afscheid genomen. De stichting is haar veel dank verschuldigd voor haar enorme betrokkenheid en inzet.

Dr. M. Cozijnsen, de oprichter van Dark & Light en erevoorzitter, heeft enkele malen de bestuursvergaderin-gen bijgewoond.

BestuursmodelHet bestuur heeft in de verslagperiode formeel gefunctioneerd volgens het ‘instructiemodel’, met dien verstande dat de directeur van het bestuur een vergaande algemene volmacht heeft gekregen voor de dagelijkse leiding van de stichting, de beleids-voorbereiding en beleidsuitvoering. De volmacht is ten behoeve van derden ingeschreven bij de Kamer van Koophandel. De directietaken en bevoegdheden zijn nader uitgewerkt in het directiereglement. Hierin is te-vens vastgelegd voor welke zaken de directie voorafgaande toestemming nodig heeft van het bestuur en hoe het bestuur geïnformeerd moet worden zodat het in staat is zijn controlerende bevoegdheden uit te oefenen. Per

Bestuur

Naam,woonplaats, functie

(Neven)functies In bestuur Herbenoemd Aftredend

Drs. H.C. van der Eijk, Putten, Voorzitter

Manager Control Operatie ProRail en penningmeester van Het Passion

1999 2009 - 2013 2017

Mevrouw Mr. M. van Dasselaar, Ede, Secretaris

Coach en adviseur bij Effectief Idealisme, Training en Advies

2010 2014 2022

Dhr L.J. van der Herberg, Baarn, Lid

Gepensioneerd marketing adviseur

2009 2013 - 2017 2021

Drs. P.F.C. van der Hoeven, Oegstgeest, Lid

Gepensioneerd artsVoorzitter Albert Schweitzer fonds

2003 2008 - 2012 2016

Dr. F. Lion, Nijmegen, Lid Oogarts 2006 2010 - 2014 2018

J. Kaemingk, Zeist, Lid Chairman Optiver 2002 2011 2015

Mr. S. Wynia, Veenendaal,Penningmeester

Fiscalist 2006 2010 - 2014 2018

Tabel 4.1 Samenstelling bestuur

62

vergadering is aangegeven welke stuk-ken er besproken worden zodat een adequate risicobeheersing mogelijk is. Het bestuur stelt het beleid vast, geeft hieraan richting en houdt toezicht op de uitvoering. Het bestuur heeft de eindverantwoordelijkheid voor het be-sturen van de rechtspersoon. Intern is afgesproken dat het bestuur de aan de directeur gemandateerde taken niet zelf zal uitoefenen en niet lichtvaardig zal terugnemen. Bij deze structuur zijn de juridische verhoudingen duidelijk, terwijl de directie voldoende armslag heeft om de stichting te leiden.

In het verslagjaar is het functioneren van de directie geëvalueerd door een delegatie van het bestuur. Van dit ge-sprek is een verslag gemaakt en in het bestuur besproken. Vastgesteld werd dat de directie goed heeft gefunctio-

neerd en de samenwerking met het bestuur goed is.

Code Goed BestuurAls uitgangspunt voor goed bestuur hanteert Dark & Light de Code Goed Bestuur voor Goede Doelen zoals de Vereniging voor Fondsenwervende Instellingen (VFI) die in 2005 heeft vastgesteld op basis van het advies van de Commissie Wijffels.

Verantwoordings-verklaringDeze verklaring is opgesteld con-form de nieuwe ‘Richtlijn 650’ voor fondsenwervende instellingen van de Raad voor de Jaarverslaggeving. De verantwoordingsverklaring (zie bijlage 2) is onderdeel van de nieuwe richtlijnen van het Centraal Bureau Fondsenwerving (CBF).

Drie principesHet bestuur van Dark & Light onderschrijft de volgende principes:1. Binnen de instelling dient de

functie ‘toezicht houden’ (vast-stellen of goedkeuren van plannen, en het kritisch volgen van de organisatie en haar resultaten) duidelijk te zijn gescheiden van het ‘besturen’ dan wel van de ‘uitvoering’.

2. De instelling dient continu te wer-ken aan een optimale besteding van middelen zodat effectief en doelmatig wordt gewerkt aan het realiseren van de doelstelling.

3. De instelling streeft naar optimale relaties met belanghebbenden, met gerichte aandacht voor de informatieverschaffing en de regis-tratie en verwerking van wensen, vragen en klachten.

Principe 1.

Toezicht houden en Besturen

Intern toezicht op bestuurlijke en/of uitvoerende takenHet bestuur van Dark & Light is het hoogste orgaan van de stichting en is eindverantwoordelijk voor de gang van zaken in de organisatie. Aangezien het bestuur een groot aantal taken en verantwoordelijkheden heeft gemandateerd aan de directeur van Dark & Light, heeft het een grotendeels toezichthoudende taak gekregen. In een door het bestuur vastgesteld directiereglement is omschreven welke besluiten de directeur rechtsgeldig kan nemen en welke besluiten de goedkeuring van het bestuur nodig hebben. Deze zijn ook in een volmacht verwoord in het register van de Kamer van Koophandel. Het bestuur vergadert minimaal vier maal per jaar in aanwezigheid van de directie. Het bestuur houdt toezicht door tijdens deze vergade-ringen het jaarplan, de begroting, de jaarrekening en het jaarverslag vast te stellen. Bovendien wordt elke be-stuursvergadering begonnen met een bezinnend onder-werp wat direct te maken heeft met de missie van Dark & Light. Gedurende het jaar heeft de directie regelmatig contact met de voorzitter, penningmeester en de secre-taris van het bestuur. Het bestuur ontvangt vier maal per jaar een directieverslag wat een samenvatting geeft van alle lopende zaken van de primaire processen.

Samenstelling van het bestuurBij mutaties in het bestuur wordt op grond van de samen-stelling en aan de hand van de vastgestelde bestuurs-profielen en op basis van analyse van voor Dark & Light belangrijke ontwikkelingen, besloten tot het werven en selecteren van een nieuw bestuurslid. Volgens een vastge-stelde procedure wordt bij een vacature een profielschets opgesteld. Kandidaten worden gezocht via het netwerk of het plaatsen van een advertentie in landelijke dagbla-den. Tijdens de selectieprocedure worden met de kandi-daten gesprekken gevoerd door verschillende bestuurs-leden in samenwerking met de directie. Het bestuur van

Dark & Light bestaat uit ten minste vijf personen. Benoeming tot bestuurslid geschiedt voor een periode van vier jaar. Er bestaat de mogelijkheid om twee keer te worden herbenoemd. Enkele feiten over het bestuur van Dark & Light:• Leden van het bestuur van Dark & Light ontvangen

geen vergoeding;• Leden van het bestuur hebben geen zakelijke relaties

met Dark & Light, zodat er geen sprake is of kan zijn van belangenverstrengeling;

• Het bestuur hanteert vaste maanden waarin de relevante jaarstukken ter bespreking en goedkeuring worden geagendeerd en door de directeur worden aangeleverd. Evaluatie van het functioneren van directie en bestuurders

• Jaarlijks wordt door twee leden van het bestuur, op grond van binnen het bestuur verzamelde informatie, een beoordelings- en functioneringsgesprek met de directeur gehouden. Dan wordt zonodig eveneens een wijziging in de bezoldiging van de directeur aange-bracht. Tevens worden specifieke afspraken gemaakt voor het nieuwe jaar.

• Jaarlijks vindt er een besloten bestuursvergadering plaats en wordt het functioneren van de bestuursleden geëvalueerd. In deze vergadering komt tevens het functioneren van de directeur aan bod ter voorberei-ding op het jaarlijkse beoordelingsgesprek.

• De voorzitter spreekt bestuursleden aan indien er spra-ke is van meervoudige afwezigheid op vooraf geplande vergaderingen, of indien sprake is van disfunctioneren zoals thans beschreven is in het bestuursreglement en bestuursprofielschetsen.

Gezochtvia het

netwerk

Principe 2.

Optimale besteding van middelen Het benoemen van richtinggevende doelstellingen op alle relevante gebieden en niveausDoor het vaststellen van het meerjarenbedrijfsplan en meerjarenbegroting en de daaruit voortvloeiende jaar-plannen en begrotingen geeft het bestuur richting aan de doelstellingen van Dark & Light.

Monitoring en evaluatie van de uitvoering van de interne processenHet monitoren en evalueren van de uitvoering van

activiteiten vindt plaats door een kritische beoordeling van het jaarverslag en de koersrapportage die elk kwartaal wordt samengesteld. Ook het directieverslag geeft daarvoor informatie. Wat betreft de interne processen steunt het bestuur in belangrijke mate op de bevindingen van de directie en de penningmeester, de accountant, de ISO-certificeerder, het Ministerie van Buitenlandse Zaken en andere evaluatoren.

In werking stellen van aanpassingen naar aanleiding van de evaluatiesVerbeterpunten al dan niet op advies van de directie, accountant, ISO-certificeerder en andere evaluatoren worden in de bestuursvergaderingen behandeld.

Principe 3.

Optimale relaties met belang hebbenden

Belanghebbenden van Dark & LightDe achterban van Dark & Light in Nederland kan worden opgedeeld in de doelgroepen: particulieren, vermogens-fondsen, bedrijven, kerken, serviceclubs, enz. Daarnaast worden Prisma, het Ministerie van Buitenlandse Zaken en de Europese Commissie gezien als speciale relaties waar-mee een duurzame samenwerking is opgebouwd.

Inhoud en kwaliteit van de aan belanghebbenden verstrekte informatieOm de verschillende belanghebbenden goed te informe-ren biedt Dark & Light naast algemene infor matie ook maatwerkrapportages aan per doelgroep. De inhoudelijke en financiële rapportages worden daarbij aangepast naar de behoeften en wensen van de belanghebbende.

Wijze van informatieverstrekkingDe informatieverstrekking vindt plaats via verschillende uitingen: website, (digitale) nieuwsbrieven, sponsor-rapportages, beurzen, folders, persberichten, kwartaal-

magazine, beleidsplan en jaarverslag. Donoren krijgen door middel van halfjaarlijkse rapportages inzicht in de voortgang en bestedingen van de projecten die door hen worden ondersteund.

Relevantie, duidelijkheid en toegankelijkheid van de informatieOm goed in te kunnen spelen op de informatiebehoeften van de belanghebbenden, zijn de diverse uitingen onder-gebracht bij specialisten op de afdeling Fondsenwerving en voorlichting. De afdeling beschikt over twee doel-groepcoördinatoren en laat zich extern adviseren. Ideeën, opmerkingen, wensen en klachten van belanghebbendenHet marketing- en communicatiebeleid wordt voor een belangrijk deel door de belanghebbenden zelf bepaald. Met regelmaat vinden evaluaties, brainstormsessies en onderzoeken plaats om de behoeften en tevredenheid van elke doelgroep te kunnen inventariseren. Dark & Light is met andere woorden constant in dialoog met haar achterban om vraag en aanbod nog beter op elkaar af te kunnen stemmen. Klachten worden via de klachten-procedure afgehandeld.

66

Naam Functie Omvang dienstverband in fte

Dhr. Drs. K. Aikes programmacoördinator 1,00

Dhr. E. Akkerboom hoofd marketing en fondsenwerving 1,00

Mw. Drs. B. Bos programmacoördinator 0,90

Mw. M. van den Brink interieurverzorgster 0,17

Mw. Drs. P. Bruijn-Rietveld programmacoördinator 0,90

Mw. Drs. V. Hendriks junior programmacoördinator 0,90

Mw. K. Hol secretaresse directie en programma’s 0,90

Dhr. G. Th. ten Hove directeur 1,00

Dhr. B. Lont communicatiemedewerker 1,00

Dhr. Ir. M. Nederveen hoofd afdeling programma’s 1,06

Mw. Drs. M. Rijerse junior programmacoördinator 0,90

Dhr. Ir. S. Schot, MBA programmacoördinator / relatie-beheer institutionele donoren

1,00

Mw. A. Thijssen projectsecretaresse 0,67

Dhr. A. van Veldhuisen financieel–administratief medewerker

1,00

Organisatie PersoneelDark & Light spant zich in om de betrokkenheid en passie van de medewerkers te handhaven en waar mogelijk te verbeteren. Voor alle medewerkers zijn er persoonlijke ontwikkelingsplannen zodat zij kun-nen groeien in die competenties die nodig zijn voor een organisatie die groeit. Ook in 2010 is gewerkt aan de implementatie en verankering van competentiemanagement.

De personeelsomvang bedroeg in 2010 12,4 fte. Ook dit jaar kenmerkte de sfeer op kantoor zich door een goede teamgeest. Met veel passie is er gewerkt om de gestelde doelstellingen te behalen. Het verzuimpercentage is laag en bedroeg slechts 1,8%. De man/vrouw verhouding is ongeveer gelijk.

Tabel 4.2 Overzicht medewerkers

67

OrganigramBestuur

Directie

Directiesecretariaat

Afdeling Programma’s

Projectsecretariaat

Afdeling Fondsenwervingen voorlichting

Financiële administratie

Een keer per maand is een teamver-gadering gehouden waarbij algemene zaken werden besproken en per-soneelsleden elkaar op hoofdlijnen informeerden over hun werkzaamhe-den. Dark & Light typeert zichzelf als lerende organisatie.

ArbeidsvoorwaardenDark & Light volgt de CAO Welzijn & Maatschappelijke Dienstverlening. Voor uitzonderingen op deze CAO geldt de eigen rechtspositieregeling. Medewerkers worden beloond op basis van een functiewaarderings-systeem en een inschaling conform de CAO. In 2008 is er een nieuwe CAO afgesloten die een looptijd heeft tot 2011. De afgesproken verhogingen zijn in 2010 doorgevoerd.

De directeur wordt bezoldigd conform schaal 14 van de arbeids-voorwaardenregeling. De totale

salariskosten van de directeur be-droegen € 91.000,- inclusief sociale lasten, pensioenlasten en overige lasten. De directeur is bestuurder van een vermogensfonds in Den Haag wat geen betrekking heeft op of een risico vormt voor de werkzaamheden bij Dark & Light.

VrijwilligersDark & Light beschikt over enkele en-thousiaste vrijwilligers die presentaties geven bij scholen en kerken, meehel-pen bij evenementen of administra-tieve taken uitvoeren op kantoor. Er is een beleidsnotitie over het werken met vrijwilligers. Uitgangspunten bij dit beleid zijn een betere borging van de belangen van de vrijwilligers en een versterking van hun rechtspositie, onder meer door de invoering van een vrijwilligersovereenkomst. Dit maakt ook duidelijk wat er van beide partijen wordt verwacht.

StagiairesLinda Versteegh heeft voor de afde-ling Programma’s een model ontwik-keld voor het maken van context-analyses. Laura Hofenk heeft stage gelopen op de afdeling Fondsenwer-ving en voorlichting.

Kwaliteit en Interne controleDark & Light heeft in 2010 veel inspanningen verricht om de admi-nistratieve organisatie en interne controle te versterken, met name de verbetering van het risicomanage-ment. Doel is om de toevertrouwde middelen zo effectief en efficiënt mogelijk te besteden ten bate van de doelstelling. Een adequate planning & controlecyclus is dan ook onont-beerlijk. De basis van de planning en controlecyclus wordt gevormd door het meerjarenbeleidsplan en de daarin geformuleerde risico’s.

68

In de risicoanalyse zijn de risico’s geïdentificeerd die het behalen van de belangrijkste doelstellingen in de weg zouden kunnen staan. Tevens is vastgesteld welke beheersings-maatregelen beschikbaar zijn om zo veel mogelijk te voorkomen dat deze risico’s zich daadwerkelijk voordoen. Er heeft in 2010 een externe audit plaats gevonden door Ernst & Young om deze processen te toetsen. De aanbevelingen zijn besproken en verwerkt.

ISO-certificeringDark & Light is volgens de ISO 9001 norm gecertificeerd. Deze certifice-ring stroomlijnt de interne en externe primaire processen die regelmatig worden getoetst en bijgesteld.

Processen, procedures, werkin-structies en standaarddocumenten zijn opgenomen in het kwaliteits-

handboek dat de basis vormt voor het kwaliteitsbeheersingssysteem ISO 9001. Sander Schot was in de verslagperiode de kwaliteitsmede-werker die tot taak heeft de interne processen te bewaken en waar nodig aan te scherpen. In het verslagjaar is het handboek in zijn geheel herzien. In oktober heeft er een interne en externe audit plaats gevonden.

KlachtenIn 2010 zijn drie klachten geregis-treerd tegen twee in 2009. De klach-ten zijn conform de klachtenprocedu-re afgehandeld, welke is opgenomen in het kwaliteitshandboek.

Milieu en maatschappelijke verantwoordelijkheidDark & Light heeft geen apart beleid op het gebied van milieu of maat-schappelijke verantwoordelijkheid

voor het kantoor in Veenendaal. Wel is het streven zo zuinig mogelijk om te gaan met energie en kantoor-materialen. Oud papier en restafval worden gescheiden. Het scheiden van plastic afval is niet gelukt, daar de gemeente niet inzamelt op het bedrijventerrein waar Dark & Light is gevestigd. Op kantoor worden fairtrade en biologische producten gebruikt. Dienstreizen in Europa worden zoveel mogelijk met de trein gedaan en vliegreizen worden CO₂ gecompenseerd door Climate Neutral Group.

RisicoanalyseHiernaast worden de belangrijkste risico’s genoemd op het gebied van strategie, veiligheid, reputatie, ope-rationaliteit, financiën en het voldoen aan weten regelgeving. Aan ieder risico is een interne beheersingsmaat-regel gekoppeld.

StrategieRisico: Dark & Light werkt uitsluitend samen met lokale partnerorganisa-ties. Gebrek aan interne capaciteit is een risico voor succesvolle imple-mentatie van de programma’s. Interne beheersing: er is een model ontwikkeld waarbij op vier niveaus wordt bepaald wat het ontwikkelings-niveau van een organisatie is. Hierop kan een passend trainingstraject worden aangeboden. Als de interne capaciteit beperkt is wordt er gebruik gemaakt van consultants. Er is een netwerk van deskundigen die op meerdere terreinen worden ingezet.

VeiligheidRisico: interventies in (post-)conflict-gebieden brengen risico’s met zich mee voor wat betreft de veiligheid van medewerkers.Interne beheersing: voor het werken in (post-)conflictgebieden is een beleidsdocument geschreven op het gebied van veiligheid dat voor elke reis wordt doorgenomen. Er is een veiligheidshandboek samengesteld wat bij calamiteiten in werking treedt. Minimaal een keer per jaar wordt er een casus geoefend.

ReputatieRisico: Dark & Light hecht veel be-lang aan het behoud van een goede reputatie. Het is goed om stil te staan bij het risico dat het geld niet wordt besteed waarvoor het is bedoeld. Dit kan tot imagoschade leiden.Interne beheersing: in het interne kwaliteitssysteem zijn procedures uit-gewerkt om fraude actief tegen gaan. Ook voor de aanname van nieuwe

programma’s gelden criteria die dit voorkomen. Bij werkbezoeken wordt hier gestructureerd naar gekeken en worden de financiële en administra-tieve organisaties gecontroleerd. Bij projecten met een budget hoger dan € 68.000 is een accountantsrapport ver-plicht. Bij grotere partners worden de financiële systemen geanalyseerd door een financieel adviseur uit Nederland.

OperationaliteitRisico: door politieke spanningen, maatschappelijke omstandigheden of door een zeer slechte infrastructuur is het soms niet of in onvoldoende mate mogelijk om hulp te verlenen in de projectlanden.Interne beheersing: Dark & Light werkt uitsluitend met lokale part-nerorganisaties die optimaal op de hoogte zijn van de lokale omstan-digheden. Het kantoor in Nederland heeft regelmatig met hen contact om de operationaliteit te waarborgen voor zover dat kan.

Risico: de thematische focus van de overheid, waarbij gehandicapten niet als kwetsbare groep worden aangemerkt, vormt een bedreiging in de continuïteit van financiering door overheidsinstanties.Interne beheersing: Dark & Light is lid van de Dutch Coalition on Disabil-ity and Development (DCDD), een netwerkorganisatie die er hard aan werkt om de positie van mensen met een handicap onder de aandacht van de overheid te krijgen. Binnen de ICCO-alliantie pleit Dark & Light actief voor opname van mensen met een handicap in alle programma’s op het gebied van ontwikkelings-samenwerking.

FinanciënRisico: Om de programma’s te financieren zijn inkomsten nodig. Inkomsten kunnen tegenvallen of zelfs wegvallen met het risico dat de continuïteit van de programma’s gevaar loopt dan wel stagneert. De concurrentie op de fondsenwervings-markt is zwaar. Interne beheersing: Om deze financiële risico’s zoveel mogelijk te beperken, richt het beleid zich op spreiding van inkomsten uit de diverse groepen donoren. Door gedreven en slagvaardig te werk te gaan en door het leveren van kwaliteit wordt dit risico beperkt. Daarnaast is het besluit genomen een financiële buffer aan te leggen. Bovendien richt Dark & Light zich expliciet op doelgroepen die een duidelijke affiniteit hebben met de mis-sie van de stichting. Om de inkomsten van de overheid te continueren wordt actief deelgenomen aan netwerken die beleidsbepalend zijn. Het financieel systeem genereert maandelijks de benodigde managementinformatie voor een adequate aansturing.

Wet- en regelgevingRisico: Er worden veel eisen gesteld aan goede doelen organisaties. Het is van eminent belang om de proces-sen met betrekking tot het naleven van normen, gedragscodes, etc. te borgen binnen de organisatie.Interne beheersing: Dark & Light hecht grote waarde aan het behoud van het CBF-keurmerk en de ISO-certificering. Deze onafhankelijke toetsing door externe partijen inzake fondsbesteding en procesmatig werken versterkt het vertrouwen in Dark & Light bij bestaande en potentiële donoren.

Risicoanalyse

70

5.Samenwerking

Wereldwijd is een trend waarneembaar dat organisaties niet meer op zichzelf staand hun werk doen, maar

streven naar het leveren van toegevoegde waarde binnen grotere samenwerkingsverbanden. Dark & Light

hecht grote waarde aan strategische partnerschappen teneinde de doelstellingen te realiseren en de ef-

fectiviteit van de organisatie te verhogen. Hierna volgt het overzicht van strategische partnerschappen.

Dutch Coalition on Disability and Development (DCDD)DCDD is een unieke en innovatieve Nederlandse netwerkorganisatie die streeft naar naleving van rechten en de emancipatie van mensen met een handicap in ontwikkelingslanden.

Deze organisatie wil dat er beleids-matig rekening gehouden wordt met de behoeften van mensen met een handicap. Om meer bewustwording te creëren, organiseert DCDD bijeen-komsten met deskundigen en beleid-smakers. Dark & Light participeert in twee werkgroepen van DCDD.

International Disability and Development Consortium (IDDC)IDDC is een Europees consortium van ontwikkelingsorganisaties die men-sen met een handicap ondersteunen in meer dan 100 landen. In mei 2010 is Dark & Light volledig lid geworden

71

IDDC. Voorheen participeerde de stichting ook al, door vertegenwoor-diging via DCDD en LICHT FÜR DIE WELT Oostenrijk.

International Centre for Eye Health (ICEH)Dark & Light ondersteunt het Inter-national Centre for Eye Health (ICEH) van de London School of Hygiene & Tropical Medicine. Deze organisa-tie zet zich in om de kwaliteit van oogzorg in arme landen te verhogen. ICEH voorziet oogheelkundig mede-werkers in ontwikkelingslanden van

medische vakinformatie, voorname-lijk via het vakblad Community Eye Health Journal. Ook doet zij onder-zoek naar de preventie en behande-ling van blindheid en stelt deze kennis beschikbaar voor de gehele beroeps-groep.

LICHT FÜR DIE WELTOm effectiviteit en efficiëntie te verhogen is er in de verslagperiode in een aantal projectlanden nauw samengewerkt met de Oostenrijkse organisatie LICHT FÜR DIE WELT. Dark & Light heeft daarin de algehele

coördinatie in Nepal en Soedan. LICHT FÜR DIE WELT Oostenrijk coördineert de programma’s in Ethi-opië en Pakistan. Het voordeel van deze samenwerking kwam in 2010 tot uiting in de aanpak van noodhulp in getroffen gebieden in Pakistan. LICHT FÜR DIE WELT Oostenrijk coördineerde daarin de hulp met de plaatselijke partners en zorgde voor de communicatie en rapportage naar Dark & Light. Begin maart 2010 is er een bezoek gebracht aan LICHT FÜR DIE WELT Oostenrijk om ook op het gebied van fondsenwerving nauwer

72

samen te werken. In de bestuurs-vergadering van december 2010 is besloten om de samenwerking te formaliseren door toe te treden tot de confederatie LIGHT FOR THE WORLD, waar LICHT FÜR DIE WELT Oostenrijk deel van uitmaakt.

PrismaDark & Light is lid van vereniging Prisma. Dit is een koepelorganisatie van christelijke ontwikkelingsorga-nisaties die armoedebestrijding als gemeenschappelijk doel hebben. In dit samenwerkingsverband worden gemeenschappelijke thema’s bespro-ken. Ook komt Prisma op voor de belangen van de lidorganisaties. Via Prisma is Dark & Light vertegenwoor-digd in Partos, de brancheorganisatie voor ontwikkelingssamenwerking. Met regelmaat maakt Dark & Light gebruik van trainingsmogelijkheden die worden aangeboden.

ICCO-alliantieDe ICCO-alliantie is een samenwerking van ICCO, Edukans, Share People, KerkinActie, Oikocredit en Prisma. Via Prisma ontvangt Dark & Light subsidie van de Nederlandse over-heid voor projecten op het gebied van basisgezondheidszorg. De subsidie in het kader van MFS-1 liep in 2010 af. De aanvraag voor overheidsfinanciering voor de periode 2011-2015 (MFS-2) is in het verslagjaar goedgekeurd.

Personele Samenwer-king met Ontwikkelings-landen (PSO)Vereniging PSO richt zich op capaci-teitsopbouw van maatschappelijke organisaties in ontwikkelingslanden. PSO werkt hieraan door Nederlandse

organisaties en hun partners in ont-wikkelingslanden te ondersteunen met kennisontwikkeling, dienstver-lening en financiering. In 2010 heeft Dark & Light een voorstel voor een Thematisch Leerprogramma (TLP) ingediend bij PSO op het gebied van inclusie van mensen met een handicap in de programma’s van andere Ne-derlandse ontwikkelingsorganisaties. Dit TLP zal een belangrijk onderdeel uitmaken van de nieuwe strategie van Dark & Light in de komende jaren.

Regional Alliance for Inclusive Societies and Empowerment (REALISE)De REALISE-alliantie bestaat uit de organisaties VSO, Heifer, stichting Dir en Dark & Light. De aanvraag van REALISE voor overheidsfinanciering voor de periode 2011-2015 (MFS-2) is in het verslagjaar afgewezen. Ook het ingediende bezwaar door de penvoerder van deze alliantie, VSO Nederland, is in oktober 2010 defini-tief afgewezen. Om het bestaande plan toch doorgang te laten vinden, wordt er nu naar andere donoren gezocht.

VISION2020VISION2020 is een wereldwijd initi-atief van de Wereldgezondheidsor-ganisatie en de International Agency for the Prevention of Blindness om vermijdbare blindheid de wereld uit te helpen. In 2020 moet vermijdbare blindheid compleet zijn uitgeban-nen. Met financiële steun van Dark & Light voert VISION2020 wereldwijd lobby bij overheden om werk te maken van deze doelstelling. In di-verse landen levert Dark & Light een

bijdrage aan het nationale oogzorg-programma. European network of Christian Organisations in Relief and Develop-ment (EU-CORD)Dark & Light is lid van EU-CORD, een platform van 22 christelijke ontwikke-lingsorganisaties in Europa. EU-CORD vertegenwoordigt haar leden bij net-werkorganisaties VOICE en CONCORD vergaderingen. Zij vormt tevens een belangrijke schakel tussen de leden en EU-vertegenwoordigers en verschaft belangrijke informatie betreffende mogelijkheden voor subsidieaanvra-gen. Dark & Light participeert in de werkgroep Technical & Vocational Edu-cation & Training om het belang van vaktraining bij de Europese Commissie onder de aandacht te brengen. EU-CORD is lid van IDDC en ondersteunt de lobby voor inclusie van mensen met een handicap in de ontwikkelingspro-gramma’s van de EU.

Europese Commissie (EC)Dark & Light heeft verschillende programma’s in samenwerking met en gefinancierd door de Europese Commissie (EC). In Bangladesh is een voedselzekerheidprogramma opgezet, samen met ICCO en Lepra-zending voor de periode 2009-2013. Daarnaast heeft partnerorganisatie SERVE in Afghanistan een door de EC gesubsidieerd programma voor drie jaar. In september 2010 werd een voorstel goedgekeurd voor inclusief onderwijs in Zuid-Soedan samen met de lokale partners in het gebied. Tenslotte, in oktober 2010 ontving Dark & Light de goedkeuring voor

73

een voorlichtingscampagne om het belang van mensen met een handi-cap binnen de Millenniumontwik-kelingsdoelen te onderstrepen. In dit driejarig programma neemt LIGHT FOR THE WORLD de leiding en wordt samengewerkt met DCDD en enkele andere Europese organisaties.

Ministerie van Buitenlandse ZakenVia de ICCO-alliantie ontvangt Dark & Light MFS-1 en MFS-2 subsidie. Dark & Light participeert in de werkgroep onderwijs in postconflict gebieden die

is opgericht ter gelegenheid van de ondertekening van de Schoklandak-koorden. In deze werkgroep wordt intensief nagedacht en onderzocht hoe in deze gebieden het onderwijs opgezet kan worden. Daarnaast parti-cipeert Dark & Light in de werkgroep vaktraining (Learn4Work). De inbreng van Dark & Light in de werkgroepen is het verbeteren van de toegang voor gehandicapten binnen onderwijs en vaktrainingen.

LeprastichtingDark & Light heeft met Leprastich-

ting in Nigeria een gezamenlijk oogzorgprogramma opgezet tot eind 2014.

Micha NederlandMicha Nederland ondersteunt kerken en (groepen) christenen in Nederland om vanuit het geloof in Christus hun verantwoordelijkheid te nemen voor armoede en onrecht in deze wereld, dichtbij en ver weg en samen een duurzamer levensstijl te ontwikkelen. Sinds 2010 steunt Dark & Light de activiteiten van Micha Nederland.

6. Financiën

75

Kasstromen De inkomende kasstroom bedroeg in 2010 € 4,7 miljoen en de uitgaande kasstoom was € 5,0 miljoen. In het kasstroomoverzicht staan de inko-mende en de uitgaande kasstromen.

Van de ontvangen middelen is bijna een kwart afkomstig van bestemde fondsen. De bijdragen van de over-heid en de EU omvatten samen even-eens een kwart van de inkomsten. Met name de toekenning van een subsidie van de EU is een verheugen-de ontwikkeling die enige compen-satie biedt voor de teruglopende bij-dragen van de Nederlandse overheid. De genoemde bijdragen van collega organisaties houden verband met de gemaakte afspraken met LICHT FÜR DIE WELT Oostenrijk.

In 2010 is het werk van Dark & Light gegroeid. De totale besteding aan de doelstelling was ruim

€ 5,5 miljoen. Daarvan is € 5,1 miljoen (91 %) direct besteed aan de projecten in Afrika en Azië.

De groei van de baten van € 4,3 miljoen in 2009 naar ruim € 5,0 miljoen in 2010 is verheugend al was

het niet voldoende om de groei van het werk bij te houden. Het nadelig resultaat over 2010 is daardoor

bijna € 502.000.

Bedragen x € 1.000

Kas en banktegoeden op 1 januari 2010 2.082

Inkomende kasstroom

afschrijvingen 5

bestemde fondsen 1.186

particulieren 629

kerken 88

legaten en nalatenschap 12

onbestemde fondsen 443

scholen 3

bedrijven 19

serviceclubs 59

optiekbranche 49

diversen 124

verkoop obligaties 85

rente 22

overheidssubsidie 882

EU subsidie 374

bijdrage collega organisaties 784

Totaal inkomende kasstroom 4.764

Totaal beschikbaar 6.846

Uitgaande kasstroom

kantoorkosten 80

loonkosten 813

huisvestingkosten 29

vooorlichtingskosten 129

fondswervingskosten 244

bestuurskosten 2

projecten 3.576

trainingen 9

reiskosten buitenland 59

seminar 17

evaluatie en capaciteitsopbouw 60

Totaal uitgaande kasstroom 5.018

Kas en banktegoeden op 31 december 2010 1.828

Kasstroomoverzicht

Het werk is

gegroeid

FondsenwervingEen belangrijk deel van de inkom-sten is afkomstig van particulieren, bedrijven, kerken en bestemde en onbestemde fondsen. Deze betrok-kenheid is en blijft van groot belang voor de projecten in Afrika en Azië. De betrokkenheid van de donateurs is groot en daardoor zijn de inkom-sten, ook in een moeilijk economisch jaar als 2010, op peil gebleven. Ook in de toekomst zullen de donaties van particulieren, fondsen, kerken en bedrijven meer dan ooit nodig zijn om de continuïteit van het werk te verze-keren. De kosten van fondsenwerving in het jaar 2010 bedroegen € 238.000. Dat is 7,2 procent van de inkomsten die door middel van fondsenwerving zijn ontvangen. Dit getal is 1,9 pro-cent lager dan in het voorgaande jaar. Het door het bestuur vastgestelde streefgetal voor Dark & Light is maxi-maal 10 procent. De realisatie ligt hier dus ruim onder en is veel lager dan de door het CBF genoemde 25 procent als maximum.

Beheer en administratieDe kosten voor beheer en administra-tie waren in 2010 € 94.000. Dat is 6,5 procent van de totale kosten voor de organisatie in Nederland.

StelselwijzigingTot 2010 had Dark & Light de ge-woonte om verplichtingen als een last op te nemen in de jaarrekening zodra de overeenkomst met de partner organisatie werd getekend. Meestal is de uiteindelijke uitvoering en betaling van het project pas in het daarop-volgend jaar. Vanaf 2010 wordt een projectverplichting pas opgenomen in de staat van baten en lasten als de

uitvoering van het project loopt en er daadwerkelijk betalingen gedaan worden aan de partnerorganisatie in Afrika of Azië. Deze wijziging heeft eenmalig gevolgen voor de cijfers op de balans en voor het resultaat. De reserve neemt hierdoor toe tot ruim € 1,9 miljoen. Het resultaat over 2010 is door deze aanpassing wel eenmalig nadelig beïnvloed.

De aanpassing is gedaan in overleg met de accountant om ieder jaar de lopende inkomsten en de lopende uitgaven beter met elkaar te kunnen vergelijken.

ResultaatHet beleid van Dark & Light is gericht op evenwicht tussen de inkomsten en uitgaven. In 2010 is het nadelige resultaat bijna € 502.000. Dat heeft voor een belangrijk deel te maken met de stelselwijziging die hierboven is beschreven.Door dezelfde stelselwijziging is de stand van de reserve per einde 2010 ruim € 1,9 miljoen. De doelstelling van het bestuur is om geleidelijk een continuïteitsreserve op te bou-wen. De algemene richtlijn van de Vereniging voor Fondsenwervende Instellingen (VFI) is dat de continu-iteitsreserve maximaal 150 procent van de jaarlijkse uitgaven van de werkorganisatie mag bedragen. Het bestuur hanteert deze richtlijn als streefdoel. Een belangrijke rand-voorwaarde bij de vorming van een dergelijke reserve is het uitgangspunt dat de lopende uitvoering van de doelstelling hieronder niet te lijden mag hebben. Dit onderstreept het belang van een groei van de bijdragen aan Dark & Light.

Budget per soort activiteit Het budget van de middelen kan ook worden ingedeeld naar soort activiteit. De volgende grafiek geeft dat aan:

Budget per land Het budget van de middelen aan de projecten per land staat in de onderstaande grafiek:

Afghanistan

Bangladesh

Cambodja

Ethiopië

Indonesië

Myanmar (Birma)

Nepal

Nederland

Nigeria

Pakistan

Filippijnen

Soedan

Tanzania

Landenoverstijgend

Capaciteitsopbouw

Oogzorg

Onderwijs

Voedselzekerheid

Slechtziendheid

Medisch

Revalidatie

Onderzoek

77

TreasurybeleidDe middelen van de continuïteitsre-serve en andere tijdelijk beschikbare middelen worden uitsluitend belegd op een spaarrekening of depositore-kening van een Nederlandse bank. Met deze middelen worden baten ge-realiseerd die ten goede komen aan het werk van de projecten en wordt het risico van verlies op de hoofdsom welhaast uitgesloten. Dankzij beleg-ging in deposito’s bij gerenommeerde banken heeft kredietcrisis geen effect gehad op de waarde van de beleg-gingen. De portefeuille met beursge-noteerde obligaties met een omvang van € 85.000 is in 2010 verkocht. De directeur heeft de van het bestuur gedelegeerde bevoegdheid om overboekingen tussen de rekening courant en de depositorekening uit te

voeren. Daarmee wordt bereikt dat tijdelijk overtollige middelen op een administratief eenvoudige manier snel rentedragend kunnen worden belegd.

Uitgangspunten voor de jaarrekeningBij de opstelling van de jaarrekening worden de volgende uitgangspunten gehanteerd.• Gelden die zijn toegezegd aan

projecten worden verwerkt in de staat van baten en lasten zodra het project is gestart en er daadwerke-lijk betaling worden gedaan.

• Het verschil tussen de baten uit de fondsenwerving en de aan de doel-stelling bestede middelen wordt toegevoegd (bij een overschot) dan wel onttrokken (bij een tekort) aan

het vrij besteedbaar vermogen.• Nalatenschappen worden opge-

nomen in de jaarrekening zodra de omvang betrouwbaar kan worden vastgesteld.

• De baten worden toegerekend aan het jaar waarin deze zijn ontvang-en. De lasten aan het jaar waarop ze betrekking hebben. De staat van baten en lasten geeft inzicht in welke kosten toegerekend worden aan de fondsenwerving, de kosten van beheer en administratie en de kosten van het realiseren van de algemene doelstelling.

In bijlage 4 treft u de goedkeurende accountantsverklaring aan. De ge-comprimeerde Staat van baten en Lasten en een beknopte versie van de balans is in bijlage 5 opgenomen.

78

7.Toekomstige ontwikkelingen

BeleidIn december 2010 is het nieuwe beleidsplan ‘Samen Sterker’ 2011-2015 door het bestuur aanvaard. Dit document bevat een analyse van de huidige positie van Dark & Light en er worden strategische kaders neerge-zet voor de komende vijf jaar op het gebied van: organisatie, program-ma’s, voorlichting, fondsenwerving, samenwerking en financiën. In het jaarplan 2011 wordt het nieuwe be-leidsplan als uitgangspunt genomen.

Internationale samenwerkingIn 2011 zal Dark & Light toetreden tot LIGHT FOR THE WORLD, een

confederatie van Europese ontwik-kelingsorganisaties op het gebied van oogzorg en inclusie van mensen met een handicap in ontwikkelingslanden. Het doel is samenwerken in program-ma’s, verhogen van effectiviteit en efficiëntie en het stimuleren van leren in netwerkverband. De leden van de confederatie kunnen gebruik maken van elkaars expertise. LICHT FÜR DIE WELT Oostenrijk is bijvoorbeeld sterk in lobby bij overheden, de Europese Commissie en de Verenigde Naties. Dark & Light zal bijdragen aan de confederatie met de expertise op het gebied van advisering van collega-organisaties over inclusie van mensen met een handicap in reguliere hulp-

programma’s. Als uitvloeisel van de toetreding zal Dark & Light haar organisatienaam wijzigen naar LIGHT FOR THE WORLD Nederland per 1 januari 2012.

Programma’sIn 2011 wordt gestart met verbete-ring van de kennisontwikkeling en het kennisbeheer van Dark & Light. Binnen de LIGHT FOR THE WORLD confederatie wordt beleid ontwikkeld op het gebied van bescherming van kinderen en preventie van misbruik. Daarnaast wordt beleid gemaakt voor fraudepreventie. Waar nodig worden verbeteringen in de interne systemen doorgevoerd.

79

In samenwerking met de ICCO-allian-tie en andere Prisma-leden wordt het gezamenlijke programma opgestart dat door de Nederlandse overheid wordt gefinancierd. In Afghanistan en Bangladesh zullen nulmetingen worden uitgevoerd. Daarmee kan na vijf jaar de im-pact van de programma’s worden gemeten. In Zuid-Soedan wordt een

nulmeting voor het door de Europese Commissie gefinancierde project voor inclusief onderwijs uitgevoerd.

Er zal meer aandacht worden besteed aan het ondersteunen van partner-organisaties bij het versterken van hun eigen organisatie. Daarvoor zullen partners geholpen worden om organisatieanalyses uit te voeren om sterke en zwakke punten in kaart te brengen en verbeteringen in gang te zetten.

FinanciënDark & Light wordt geconfronteerd met een aanmerkelijke verlaging van de subsidie van het Ministerie van

Buitenlandse Zaken. De aanvraag voor MFS-2 via de ICCO-alliantie is weliswaar toegewezen, maar voor een lager bedrag dan was gehoopt. In de aanvraag was al rekening gehouden met een forse bezuiniging door de Nederlandse overheid. De uiteindelijke toekenning was echter 42% lager dan onder MFS-1. Con-creet betekent dit dat in 2011 een aantal projecten wordt geschrapt of met een aanmerkelijk lager budget te maken krijgt. Dark & Light be-treurt de bezuinigingen en zal waar mogelijk de pijn voor de projecten evenredig verdelen. Waar mogelijk wordt naar alternatieve financiering gezocht.

Gestartmet het

verbeteren

80

Bijlage 1 Projecten 2011

Project nr. Partner Land Thema Budget

0227-1-ICO International Council of Opthalmology - Task Force on URE Nigeria Medical € 73.354

0250-1-D&L Sudan Dark & Light coordination office Sudan Sudan Medical € 61.000

0261-1-CDD Centre for Disability in Development Bangladesh Capacity building € 6.000

0210-2-DLBC Dark & Light Blind Care Bangladesh Comprehensive € 8.000

0239-1-D&L Sudan Dark & Light coordination office Sudan Sudan Education € 107.097

0242-1-Perdhaki Perdhaki Indonesia Medical € 153.781

0243-1-NNJS Nepal Netra Jyoti Sangh Nepal Capacity building € 5.000

0245-1-LAICO LAICO Bangladesh Capacity building € 8.492

0255-1-DLBC Dark & Light Blind Care Netherlands Capacity building € 20.000

0135-2-KCCO Kilimanjaro Centre for Community Ophthalmology Tanzania Medical € 8.873

0148-2-Serve Serve Afghanistan Medical € 229.877

0160-2-TSDCBD Technical & Skill Development Center f.t. Blind & Disabled Nepal Education € 137.132

0177-2-CMA Christian Mission Aid Sudan Medical € 550.000


0198-1-LSHTM LSHTM/ ICEH United Kingdom Medical € 30.000

0200-1-CSF Child Sight Foundation Bangladesh Medical € 25.678

0202-1-AAA Arkangelo Ali Association Sudan Medical € 101.894

0204-1-TFS Together for Sudan-Bishop Mubarak Fund Sudan Medical € 75.066


0206-1-ABC Association of the Blind in Cambodia Cambodia Rehabilitation € 50.000

0207-1-Krousar Thmey Krousar Thmey Cambodia Low Vision/Refraction € 15.307

0208-2-Caritas Nepal Caritas Nepal Nepal Comprehensive € 61.451

0210-2-Mitra Netra Yayasan Mitra Netra Indonesia Education € 63.333

0211-2-Mitra Netra Yayasan Mitra Netra Indonesia Capacity building € 5.738

0212-2-RBI Resources for the Blind Inc. Philippines Comprehensive € 105.000

0213-1-ECS Episcopal Church of Sudan, Diocese of Yei Sudan Medical € 43.846

0214-1-Serve Serve Afghanistan Rehabilitation € 57.692

81


0227-1-ICO International Council of Opthalmology - Task Force on URE Nigeria Medical € 73.354

0250-1-D&L Sudan Dark & Light coordination office Sudan Sudan Medical € 61.000


0210-2-DLBC Dark & Light Blind Care Bangladesh Comprehensive € 8.000

0239-1-D&L Sudan Dark & Light coordination office Sudan Sudan Education € 107.097

0242-1-Perdhaki Perdhaki Indonesia Medical € 153.781

0243-1-NNJS Nepal Netra Jyoti Sangh Nepal Capacity building € 5.000

0245-1-LAICO LAICO Bangladesh Capacity building € 8.492


0135-2-KCCO Kilimanjaro Centre for Community Ophthalmology Tanzania Medical € 8.873

0148-2-Serve Serve Afghanistan Medical € 229.877

0160-2-TSDCBD Technical & Skill Development Center f.t. Blind & Disabled Nepal Education € 137.132

0177-2-CMA Christian Mission Aid Sudan Medical € 550.000


0198-1-LSHTM LSHTM/ ICEH United Kingdom Medical € 30.000


0202-1-AAA Arkangelo Ali Association Sudan Medical € 101.894



0206-1-ABC Association of the Blind in Cambodia Cambodia Rehabilitation € 50.000

0207-1-Krousar Thmey Krousar Thmey Cambodia Low Vision/Refraction € 15.307

0208-2-Caritas Nepal Caritas Nepal Nepal Comprehensive € 61.451

0210-2-Mitra Netra Yayasan Mitra Netra Indonesia Education € 63.333

0211-2-Mitra Netra Yayasan Mitra Netra Indonesia Capacity building € 5.738


0213-1-ECS Episcopal Church of Sudan, Diocese of Yei Sudan Medical € 43.846

0214-1-Serve Serve Afghanistan Rehabilitation € 57.692


0216-1-Effata Effata Nigeria Medical € 12.250

0218-1-IRIS IRIS Cambodia Medical € 85.862

0219-1-ENOVIB Ethiopian Network of Organisations of/for the Visually Impaired and the Blind

Ethiopia Capacity building € 15.000


0221-1-Salu Salu Self Help Blind & Handicapped Association Ethiopia Rehabilitation € 12.500

0222-2-Ruang Bermain Ruang Bermain/Veronica Sutedja Indonesia Education € 3.188

0224-1-Maya Thomas Dr. Maya Thomas India Capacity building € 2.000

0230-3-CHEF Afgh CHEF Afghanistan Afghanistan Medical € 43.538

0232-2-KCCO Kilimanjaro Centre for Community Ophthalmology Tanzania Low Vision/Refraction € 69.301

0233-1-RBI Resources for the Blind Inc. Philippines Medical € 18.657

0234-1-NLR Leprastichting Nigeria Nigeria Medical € 61.818

0240-1-SEM Sudan Evangelical Mission(SEM) Sudan Rehabilitation € 63.462

0241-1-SEM Sudan Evangelical Mission(SEM) Sudan Medical € 55.724


0246-2-CHIP Civil Society HID Programme Pakistan Rehabilitation € 51.207

0247-1-RDRS RDRS Bangladesh Bangladesh Food Security € 485.765

0251-1-Grarbet Grarbet Tehadiso Mahber Ethiopia Medical € 90.000

0252-1-D&L Sudan Dark & Light coordination office Sudan Sudan Capacity building € 79.892



0258-1-Bhakti Luhur Yayasan Bhakti Luhur Indonesia Education € 71.201


0261-1-CSF Child Sight Foundation Bangladesh Capacity building € 8.656

0263-1-CHEF CHEF International Pakistan Emergency Relief € 160.000

0264-1-IAM International Assistance Mission Afghanistan Capacity building € 46.000

82

Bijlage 2 Verantwoordingsverklaring

Deze verklaring is opgesteld conform de nieuwe ‘Richtlijn 650’ voor fondsenwervende instellingen van

de Raad voor de Jaarverslaggeving. De verantwoordingsverklaring is onderdeel van de nieuwe richtlijnen

van het Centraal Bureau Fondsenwerving (CBF). In dit bestuursverslag is de verantwoordingsverklaring

integraal opgenomen.

Drie principesHet bestuur van Dark & Light onder-schrijft de volgende principes:1. Binnen de instelling dient de func-

tie ‘toezicht houden’ (vaststellen of goedkeuren van plannen, en het kritisch volgen van de organisatie en haar resultaten) duidelijk te zijn gescheiden van het ‘besturen’ dan wel van de ‘uitvoering’.

2. De instelling dient continu te wer-ken aan een optimale besteding van middelen zodat effectief en doelmatig wordt gewerkt aan het realiseren van de doelstelling.

3. De instelling streeft naar optimale relaties met belanghebbenden, met gerichte aandacht voor de informatieverschaffing en de regis-tratie en verwerking van wensen, vragen en klachten.

1. Principe Toezicht houden en Besturen

Hoe is intern toezicht op bestuurlijke en/of uitvoerende taken georganiseerd en hoe wordt daaraan uitvoering gegeven?Het bestuur van Dark & Light is het hoogste orgaan van de stichting en is eindverantwoordelijk voor de gang van zaken in de organisatie. Aange-zien het bestuur een groot aantal taken en verantwoordelijkheden heeft gemandateerd aan de direc-teur van Dark & Light, heeft het een grotendeels toezichthoudende taak gekregen. In een door het bestuur vastgesteld directiereglement is om-schreven welke besluiten de directeur rechtsgeldig kan nemen en welke besluiten de goedkeuring van het

bestuur nodig hebben. Deze zijn ook in een volmacht verwoord in het re-gister van de Kamer van Koophandel. Het bestuur vergadert minimaal vier maal per jaar in aanwezigheid van de directie. Het bestuur houdt toezicht door tijdens deze vergaderingen het jaarplan, de begroting, de jaarreke-ning en het jaarverslag vast te stellen. Bovendien wordt elke bestuursverga-dering begonnen met een bezinnend onderwerp wat direct te maken heeft met het werkveld waarbinnen wij opereren. Gedurende het jaar heeft de directie regelmatig contact met de voorzitter, penningmeester en de se-cretaris van het bestuur. In 2010 heeft het bestuur vier maal vergaderd. Daarnaast vonden vier voorbespre-kingen plaats tussen de bestuursvoor-zitter en de directeur, onder meer ter

83

vaststelling van agendapunten van de bestuursvergaderingen. Naast het goedkeuren van de jaarstukken (jaar-verslag, jaarrekening en jaarplan) en het bedrijfsplan 2011-2015 zijn onder meer de volgende onderwerpen in het bestuur aan de orde gekomen:• Bespreking en goedkeuring diverse

beleidsnotities. • Bespreking van de werkbezoeken

en gehouden evaluaties• Personeelszaken en ontwikkelin-

gen binnen de CAO• Voortgangsrapportages ieder

kwartaal: financieel en uitvoering jaarplan.

• Bespreking en goedkeuring extern evaluatierapport en financiële eindrapportage accountant.

• Bespreking van het Medefinancie-ringsstelsel (MFS)

• Bespreking van de samenwerking met overige stakeholders.

• Rekruteren van een nieuw bestuurslid

• Toetreding tot de Confederatie Light for the World

Het bestuur ontvangt 4 maal per jaar een directieverslag wat een samen-vatting geeft van alle lopende zaken van de primaire processen.

Hoe wordt er gewerkt aan een optimale samenstelling van het bestuur en een eventueel toezichthoudend orgaan?Bij mutaties in het bestuur wordt op grond van de samenstelling en aan de hand van de vastgestelde bestuurs-profielschetsen en op basis van ana-lyse van voor Dark & Light belangrijke ontwikkelingen, besloten tot het werven en selecteren van een nieuw bestuurslid. De werving geschiedt via eigen netwerk en /of via advertentie

in een krant. Het rooster van aftreden is te zien in hoofdstuk 4.Het bestuur van Dark & Light moet uit ten minste vijf personen bestaan. Benoeming tot bestuurslid geschiedt voor een periode van vier jaar. Er bestaat de mogelijkheid om twee keer te worden herbenoemd. Het overzicht in hoofdstuk 4 toont de sa-menstelling van het bestuur in 2010. Enkele feiten over het bestuur van Dark & Light op een rij:• Leden van het bestuur van Dark &

Light ontvangen geen vergoeding. • Leden van het bestuur hebben

geen zakelijke relaties met Dark & Light, zodat er geen sprake is of kan zijn van belangenverstrenge-ling.

• Het bestuur hanteert vaste maan-den waarin de relevante jaarstuk-ken ter bespreking en goedkeuring worden geagendeerd en door de directeur worden aangeleverd.

Hoe wordt het functioneren van directie, bestuurders en eventuele toezichthouders geëvalueerd?• Jaarlijks wordt door twee leden

van het bestuur, op grond van binnen het bestuur verzamelde informatie, een beoordelings- en functioneringsgesprek met de directeur gehouden. Dan wordt zonodig eveneens een wijziging in de bezoldiging van de direc-teur aangebracht. Tevens worden specifieke afspraken gemaakt voor het nieuwe jaar. Dit gesprek heeft plaats gehad in december 2010.

• Jaarlijks vindt er een besloten bestuursvergadering plaats en wordt het functioneren van de bestuursleden geëvalueerd. In deze vergadering komt tevens

het functioneren van de directeur aan bod ter voorbereiding op het jaarlijkse beoordelingsgesprek.

• De voorzitter spreekt bestuurs-leden aan indien er sprake is van meervoudige afwezigheid op vooraf geplande vergaderingen, of indien sprake is van disfuncti-oneren zoals thans beschreven is in het bestuursreglement en bestuursprofielschetsen. In 2010 heeft de voorzitter geen bestuurs-leden hoeven aan te spreken op dit punt.

2. Principe Optimale besteding van middelen

Hoe worden de richtinggevende doelstellingen op alle relevante gebieden en niveaus benoemd?Door het vaststellen van het meer-jarenbedrijfsplan en meerjarenbe-groting en de daaruit voortvloeiende jaarplannen en begrotingen geeft het bestuur richting aan de doelstellingen van Dark & Light.

Hoe wordt de uitvoering van de interne processen gemonitord en geëvalueerd?Het monitoren en evalueren van de uitvoering van activiteiten vindt plaats door een kritische beoordeling van het jaarverslag en de koersrap-portage die elk kwartaal wordt samengesteld. Ook het directie-verslag geeft daarvoor additionele informatie. Wat betreft de interne processen steunt het bestuur in be-langrijke mate op de bevindingen van de directie en de penningmeester, de accountant, de ISO-certificeerder, het Ministerie van Buitenlandse Zaken en andere evaluatoren.

84

Hoe worden de aanpassingen in werking gesteld naar aanleiding van de evaluaties?Verbeterpunten al dan niet op advies van de directie, accountant, ISO-certificeerder en andere evaluatoren worden in de bestuursvergaderingen behandeld.

3. Principe Optimale relaties met belanghebbenden

Wie zijn de belanghebbenden van Dark & Light?De achterban van Dark & Light in Nederland kan worden opgedeeld in vier specifieke doelgroepen: particu-lieren, vermogensfondsen, bedrijven, kerken, service clubs, enz. Daarnaast worden Prisma en het Ministerie van Buitenlandse Zaken gezien als speci-ale relaties waarmee een duurzame financiering en samenwerking is opgebouwd.

Wat is de inhoud en kwaliteit van de aan belanghebbenden verstrekte informatie?Om de verschillende belanghebben-den goed te informeren, biedt Dark &

Light naast algemene informatie ook maatwerkrapportages aan per doel-groep. De inhoudelijke en financiële rapportages worden daarbij aange-past aan de behoeften en wensen van de belanghebbende.

Op welke wijze wordt informatie verstrekt?De informatieverstrekking vindt plaats via verschillende uitingen: website, (digitale) nieuwsbrieven, sponsorrapportages, beurzen, folders, musical, persberichten, kwar-taalmagazine, jaarplan en jaarverslag. Donoren krijgen door middel van halfjaarlijkse rapportages inzicht in de voortgang en bestedingen van de projecten die door hen worden ondersteund.

Is de communicatie zodanig ingericht dat de informatie relevant, duidelijk en toegankelijk is voor belanghebbenden?Om goed in te kunnen spelen op de informatiebehoeften van de belang-hebbenden, zijn de diverse uitingen ondergebracht bij specialisten op de afdeling marketing en communica-

tie. De afdeling beschikt over twee doelgroepcoördinatoren en laat zich extern adviseren.

Op welke manier gaat Dark & Light om met ideeën, opmerkingen, wensen en klachten van belanghebbenden?Het marketing- en communicatie-beleid wordt voor een belangrijk deel door de belanghebbenden zelf bepaald. Met regelmaat vinden evalu-aties, brainstormsessies en onder-zoeken plaats om de behoeften en tevredenheid van elke doelgroep te kunnen inventariseren. Dark & Light is met andere woorden constant in dialoog met haar achterban om vraag en aanbod nog beter op elkaar af te kunnen stemmen. Klachten worden conform ISO-richtlijnen nauwgezet genoteerd en afgehandeld via de procedure klachtenbehandeling. In 2010 zijn er 5 geregistreerde klachten ontvangen van donateurs.

Henk van der EijkVoorzitter bestuur Stichting Dark & LightVeenendaal, 20 juni 2011

85

Bijlage 3 Begroting 2011

Rubriek Omschrijving Bedrag

40 Kantoorkosten 72.000

41 Personeelskosten 886.300

42 Huisvestingskosten 28.130

43 Kosten voorlichting 181.000

44 Kosten fondswerving 325.000

45 Algemene kosten 2.000

46 Diverse activiteiten 63.000

50/51 Projecten 4.190.000

Totaal Generaal uitgaven 5.747.430

80/85 Inkomsten algemeen 3.395.000

86 Ontvangen renten 50.000

88 Ontvangen subsidies 2.549.000

Totaal Generaal ontvangsten 5.994.000

Toevoeging aan reserves 246.570

86

Bijlage 4 Accountantsverklaring

Controleverklaring van de onafhankelijke accountantAan: het bestuur en de directie van Stichting Dark & Light Blind Care, Veenendaal

Arnhem, 28 juni 2011

Bijgesloten samengevatte jaarrekening, bestaande uit de samengevatte balans per 31 december 2010, de samengevatte staat van baten en lasten voor het jaar geëindigd op 31 december 2010 met bijbehorende toelichtingen, zijn ontleend aan de gecontroleerde jaarrekening van Stichting Dark & Light Blind Care. Wij hebben een goedkeurend oordeel verstrekt bij die jaarrekening in onze controleverklaring van 28 juni 2011.

De samengevatte jaarrekening bevat niet alle toelichtingen die zijn vereist op basis van RJ 650 ‘Fondsenwervende instellingen’ uit de Richtlijnen voor de Jaar-verslaggeving. Het kennisnemen van de samengevatte jaarrekening kan derhalve niet in de plaats treden van het kennisnemen van de gecontroleerde jaarrekening van Stichting Dark & Light Blind Care.

Verantwoordelijkheid van het bestuurHet bestuur is verantwoordelijk voor het opstellen van een samenvatting van de gecontroleerde jaarrekening in overeenstemming met de grondslagen zoals beschreven in de toelichting bij de samengevatte jaarrekening.

Verantwoordelijkheid van de accountantOnze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de samengevatte jaarrekening op basis van onze werkzaamheden, uitgevoerd in overeenstemming met Nederlands Recht, waaronder de Nederlandse Standaard 810, ‘Opdrachten om te rapporteren betreffende samengevatte financiële overzichten’.

OordeelNaar ons oordeel is de samengevatte jaarrekening in alle van materieel belang zijnde aspecten consistent met de gecontroleerde jaarrekening 2010 van Stich-ting Dark & Light Blind Care en in overeenstemming met de grondslagen zoals beschreven in de toelichting.

Ernst & Young Accountants LLPw.g. drs. P.H. van der Veen RA

87

Inhoudsopgave Balans per 31 december 2010 87

Staat van baten en lasten over 2010 88

Model C over 2010 89

Activiteiten van de stichting 90

Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling in de jaarrekening 91

Bijlage 5 Samengevatte jaarrekening 2010

Passiva 2010 2009

€ € € €

Reserves

Bestemmingsreserve projecten — 278.941

Bestemmingsreserve activa bedrijfsvoering 189.678 183.691

Overige reserves 458.333 (234.749)

Continuïteitsreserve 1.500.000 —

2.148.011 227.883

Bestemmingsfonds projecten 137.103 —

2.285.114 227.883

Kortlopende schulden 736.777 2.606.295

Totaal passiva 3.021.891 2.834.178

Activa 2010 2009

€ € € €

Materiële vaste activa 189.678 183.691

Vorderingen en overlopende activa 1.004.214 482.981

Effecten — 85.376

Liquide middelen 1.827.999 2.082.130

2.832.213 2.650.487

Totaal activa 3.021.891 2.834.178

Balans per 31 december 2010 (na resultaatbestemming)

Staat van baten en lasten over 2010

2010 Begroot 2010 2009

€ € € € € €

Baten

Baten uit eigen fondsenwerving 2.609.261 2.941.000 2.620.425

Baten uit acties van derden 788.855 700.000 397.064

Subsidies van overheden 1.628.418 928.500 1.222.459

Baten uit beleggingen 33.004 50.000 75.241

Som der baten 5.059.538 4.619.500 4.315.189

Lasten

Besteed aan doelstellingen

Ten behoeve van blinden en slechtzienden in de derde wereld

5.104.347 4.050.652 4.471.878

Werving baten

Kosten eigen fondsenwerving 362.124 321.084 358.140

Kosten beleggingen 180 — 334

362.304 321.084 358.474

Beheer en administratie 94.615 77.995 88.182

Som der lasten 5.561.266 4.449.731 4.918.534

Resultaat (501.728) 169.769 (603.345)

Resultaatbestemming

Toevoeging/onttrekking aan:

Bestemmingsreserve projecten — — —

Bestemmingsreserve activa bedrijfsvoering 5.987 — (5.921)

Overige reserves (644.818) 169.769 (22.782)

Bestemmingsfonds projecten 137.103 — (574.642)

(501.728) 169.769 (603.345)

Model C over 2010

Specificatie en verdeling kosten naar bestemming

Bestemming Doelstelling Werving baten Beheer en administratie

Totaal 2010

Begroot 2010

Totaal 2009

Lasten Tbv blinden en slechtzienden in de

derde wereld

Eigen fondsenwerving

Beleggingen

Subsidies en bijdragen 4.110.927 - - - 4.110.927 3.163.501 3.623.646

Afdrachten - - - - - - -

Aankopen en verwervingen - - - - - - -

Uitbesteed werk - - - - - - -

Publiciteit en communicatie 253.614 190.006 - - 443.620 456.500 446.642

Personeelskosten 641.138 149.163 - 81.996 872.296 719.100 726.041

Huisvestingskosten 17.001 3.955 - 2.174 23.131 21.800 23.008

Kantoor- en algemene kosten 63.078 14.675 - 8.067 85.821 63.000 72.533

Afschrijving en rente 18.588 4.325 180 2.377 25.470 25.830 26.664

5.104.347 362.124 180 94.615 5.561.265 4.449.731 4.918.534

De kosten van publicatie en communicatie

bestaan uit kosten van fondsenwerving

(€ 237.507) en overige publicatie- en com-

municatiekosten (€ 206.113). De kosten

van fondsenwerving zijn verdeeld over de

doelstelling (20,0%) en eigen fondsenwer-

ving (80,0%). De overige publicatie- en

communicatiekosten zijn volledig besteed

aan de doelstelling.

De personeelskosten, huisvestingskos-

ten, kantoor- en algemene kosten en

afschrijving en rente zijn verdeeld over de

doelstelling (73,5%), eigen fondsenwer-

ving (17,1%) en beheer en administratie

(9,4%). Deze verdeling is gebaseerd op de

feitelijke tijdsbesteding van het personeel.

Het totaal van de bestedingen aan de doelstelling in procenten van het totaal van de baten bedraagt 100,9% (2009:104,0%).

En de kosten van eigen fondsenwerving in procenten van het totaal van de baten bedraagt 7,2% (2009: 9,1%).

Het totaal van de bestedingen aan de doelstelling als percentage van het totaal van de lasten bedraagt 92% (2009: 90,1%).

90

De belangrijkste activiteit van de stichting

Dark & Light Blind Care is versterking en

ondersteuning van lokale organisaties in

ontwikkelingslanden bij de hulp aan blin-

den en slechtzienden. De hulpprojecten

richten zich op:

• preventie en behandeling van

oogaandoeningen;

• onderwijs en vaktraining voor blinden

en slechtzienden;

• verstrekken van hulpmiddelen; en

• trainen van lokale partners.

Een belangrijk doel is om alle vermijdbare

blindheid voor het jaar 2020 uit te bannen!

Maar liefst 75% van alle blindheid wereldwijd

is te voorkomen met eenvoudige middelen.

Stichting Dark & Light heeft deelgenomen

aan het fragile states and education pro-

ject onder het Schokland akkoord. Dark

& Light heeft geen fondsen ontvangen

onder dit project maar heeft een in-kind

bijdrage geleverd ter waarde van € 37.889

over de periode maart 2008-oktober 2010.

Activiteiten van de stichting

91

Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling in de jaarrekening

AlgemeenDe stichting heeft de jaarrekening opge-

steld overeenkomstig de Richtlijn voor de

jaarverslaggeving 650 ‘Fondsenwervende

instellingen’.

Voor een verbeterd inzicht zijn in de jaar-

rekening enkele vergelijkende cijfers aan-

gepast. Deze aanpassingen hebben geen

effect op het vermogen per 31 december

2009 en het resultaat over 2009.

Het bestuur van Stichting Dark & Light

Blind Care is eveneens het bestuur van

Stichting Open Oog. In de jaarrekening

2010 van Stichting Dark & Light Blind Care

zijn geen geconsolideerde cijfers opgeno-

men waarin het resultaat en het vermogen

van Stichting Open Oog zijn betrokken

omdat de betekenis van deze stichting op

het geheel te verwaarlozen is.

StelselwijzigingMet ingang van 1 januari 2010 worden

de subsidieverplichtingen ten laste

van het boekjaar gebracht waarin de

projectactiviteiten worden uitgevoerd.

Tot en met boekjaar 2009 werden

de subsidieverplichtingen in het

boekjaar verantwoord waarin het

besluit tot toekenning schriftelijk was

meegedeeld aan de subsidieontvanger,

ongeacht in welk boekjaar de subsidie

werd uitgekeerd. De baten uit eigen

fondsenwerving, acties van derden en

subsidies van overheden voor specifieke

projecten worden toegerekend aan

het jaar waarin de subsidieverplichting

ten laste van het resultaat is gebracht.

De belangrijkste reden voor deze

stelselwijziging is verbetering van het

inzicht in de cijfers door de baten en lasten

beter te matchen. Deze wijziging van de

waarderingsgrondslagen heeft geleid tot

een positieve mutatie van € 2.558.959 in

het eigen vermogen per 1 januari 2010.

ValutaomrekeningDe jaarrekening luidt in euro’s, hetgeen

de functionele en presentatievaluta van

de stichting is.

Een transactie in vreemde valuta wordt

bij de eerste verwerking gewaardeerd

tegen de functionele valutakoers op

transactiedatum. Monetaire balansposten

in vreemde valuta worden omgerekend

tegen de functionele valutakoers op de

balansdatum.

Koersverschillen die optreden bij de

afwikkeling dan wel de omrekening van

monetaire posten in vreemde valuta

worden verwerkt in de staat van baten

en lasten.

Materiële vaste activaDe materiële vaste activa worden gewaar-

deerd tegen de verkrijgingsprijs, verminderd

met een lineaire afschrijving gebaseerd op

de verwachte economische levensduur.

Vorderingen en overlopende activaVorderingen en overlopende activa wor-

den gewaardeerd tegen nominale waarde

onder aftrek van voorzieningen wegens

oninbaarheid.

EffectenGezien het beleid van de stichting om obli-

gaties aan te houden tot de uitloting worden

deze gewaardeerd tegen aflossingswaarde.

Liquide middelenDe liquide middelen worden gewaardeerd

tegen nominale waarde.

SchuldenSchulden worden gewaardeerd tegen

nominale waarde, tenzij anders is bepaald.

BatenBaten uit eigen fondsenwerving

Baten uit nalatenschappen worden

opgenomen in het boekjaar waarin

de omvang betrouwbaar kan worden

vastgesteld. Voorlopige uitbetalingen in

de vorm van voorschotten worden ver-

antwoord in het boekjaar waarin deze

worden ontvangen.

De overige baten worden toegerekend

aan het jaar waarop zij betrekking hebben.

LastenBesteed aan doelstelling

Subsidieverplichtingen worden ten

laste gebracht van het boekjaar waarin

het besluit tot toekenning schriftelijk is

meegedeeld aan de subsidieontvanger,

ongeacht in welk boekjaar de subsidie

wordt uitgekeerd.

Overige lasten

De overige lasten worden toegerekend

aan het jaar waarop zij betrekking hebben,

uitgaande van historische kosten.

Afkorting / term Verklaring

ABC Association for the Blind in Cambodia

AIDS Acquired Immune Deficiency Syndrome

BBM Bangladesh Blind Mission

BMIS Baptist Mission Integrated School

C&D Church & Development

CAO Collectieve Arbeidsovereenkomst

CBF Centraal Bureau Fondsenwerving

CBR Community Based Rehabilitation

CDD Centre for Disability in Development

CDN Consortium of Dutch NGOs

CHEF Comprehensive Health & Education Forum

CHIP Civil Society Human and Institutional Development Programme

CMA Christian Mission Aid

CSF Child Sight Foundation

CSS Christian Service Society

DCDD Dutch Coalition on Disability and Development

Mainstreaming disability

Het doorlichten en verbeteren van een reguliere (niet specifiek op mensen met een handicap gerichte) organisatie, op aspecten van toegankelijkheid in de eigen organisatie, haar beleid en de projecten voor mensen met een beperking

EC Europese Commissie

ECDD Ethiopian Center for Disability and Deve-lopment

ENOVIB Ethiopian Network of Organisations for the Visually Impaired and the Blind

EU Europese Unie

EU-CORD European network of Christian Organisati-ons in Relief and Development

FTE Fulltime-equivalent

Health Equity Fund

Een soort ziekenfonds

HIV Human Immunodeficientie Virus

IAM International Assistance Mission

ICCO Interkerkelijke organisatie voor ontwikkelingssamenwerking

ICEH International Centre for Eye Health

ICO International Council of Ophthalmology

IDDC International Disability and Development Consortium

IRIS International Resources for the Improvement of Sight

Afkorting / term Verklaring

ISO International Organization for Standardization

JUTH Jos University Teaching Hospital

KCCO Kilimanjaro Centre for Community Ophthalmology

LAICO Lions Aravind Institute of Community Ophthalmology

Lobby en advocacy

Het werk van organisaties die zich inzetten voor de rechten van bepaalde groepen, bijv. vrouwen, minderheden, kinderen of mensen met een handicap

MFS Medefinancieringsstelsel (Ministerie van Buitenlandse Zaken)

NCDO Nationale Commissie voor internationale samenwerking en Duurzame Ontwikkeling

NNJS Nepal Netra Jyoti Sangh

Outcome mapping

Methodiek om resultaten van complexe programma’s en programma’s die bedoeld zijn om sociale verandering te stimuleren beter zichtbaar te maken.

Programma Een meerjarige activiteit om een bepaalde doelstelling te realiseren, eventueel met meerdere projecten en partnerorganisaties in meerdere landen

Project Een in de tijd begrensde activiteit om een bepaalde doelstelling te realiseren met één partnerorganisatie in één land

PSO Personele Samenwerking met Ontwikkelingslanden

RBI Resources for the Blind Inc.

RDRS Rangpur Dinajpur Rural Service

REALISE Regional Alliance for Inclusive Societies and Empowerment

SEM Sudan Evangelical Mission

SHO Samenwerkende Hulporganisaties

TLM-B The Leprosy Mission Bangladesh

TLM-I The Leprosy Mission International

TLP Thematisch Leerprogramma

TSDCBD Technical & Skill Development Center for the Blind & Disabled

UNICEF United Nations Children’s Fund

VFI Vereniging voor Fondsenwervende Instellingen

VN Verenigde Naties

VSO Voluntary Services Overseas

WHO World Health Organization (Wereldgezondheidsorganisatie)

Verklaring van afkortingen/termen

BronvermeldingenGeraadpleegde bronnen voor de statistieken per land in hoofdstuk 2.• Available data on Blindness – WHO Programme

for the prevention of blindness (1994)• Bangladesh National Blindness and

Low Vision Survey – VISION2020• Community Eye Health Journal, VISION2020,

March 2007• Curable Blindness, http://www.curableblindness.org/

region/south-asia/nepal.html• Fred Hollows, HP• http://www.medindia.net/health_statistics/general/

blindness.asp• Human Development Report 2010, UNDP• IOVS, Investigative Ophthalmology and Visual Science,

http://www.iovs.org/content/50/5/2033.full• Joint Annual Report 2004,

WHO Sudan and Federal Ministry• National Five-Year Strategic Plan for Eye Care in

Ethiopia (2006-2010), Federal Ministry of Health, Addis Ababa:2006

• National Plan for Eye care Sudan (March 2006)• Ophthalmological Meeting, January 2009 lt. eMail

Babar Qureshi • ORBIS • Sight Savers• Survey of Blindness 1995; VISION2020• The World Almanac and Book of Facts 2011• VISION2020 - Report of an Intercountry Consultation

on Development of Regional Strategies Jakarta, 14- 17 February 2000

• WHO Country Office Pakistan, Survey on Blindness and Low Vision 2002-2004

Statutaire naam

Stichting Dark & Light, statutair

gevestigd te Zeist d.d. 16 december 1982.

Comité van Aanbeveling

Drs. A.A. Aanbeek van der Meijden

Jhr. Dr. P.A.C. Beelaerts van Blokland

Dhr. F. Brink

Dr. Mr. Th.G.J.M. van de Burgt

Prof. Dr. A. de Reuver

Dhr. G.J. Schutte

Prof. Dr. J. Stilma

Mr. O.W.A. Baron van Verschuer

Concept en ontwerp

V1 Communicatie, Ermelo

Adresgegevens

Bezoekadres: Vendelier 13,

3905 PB Veenendaal

Postadres: Postbus 672,

3900 AR Veenendaal

Tel: 0318-586 358

Fax: 0318-586 359

E-mail: [email protected]

Website: www.darkandlight.org

Twitter: @darkandlightbc

Bankgegevens

Giro: 131

IBAN: NL10INGB0000000131

BIC: INGBNL2A

Stichting Dark & Light is ingeschre-

ven in het stichtingenregister van de

Kamer van Koophandel te Utrecht

onder nummer 41180500.

Colofon

Jaarverslag Dark & Light 2010

Documents

Transcript of Jaarverslag Dark & Light 2010