Jaarverslag 2017 monumentencommissie

gemeente Teylingen

2 JAARVERSLAG 2017 MONUMENTENCOMMISSIE

Inleiding

Samenstelling commissie

Taken van de commissie

Afstemming met de welstandscommissie

Contact met de portefeuillehouder

Vergaderingen

Geadviseerde plannen

Tenslotte

INHOUD

MONUMENTENCOMMISSIE JAARVERSLAG 2017 3

INLEIDING

De behoefte om oude gebouwen te behouden, om zo een herinnering

aan het verleden tastbaar te houden, bestaat al sinds eind 19e eeuw.

Het accent ligt op dat moment nog heel erg op oude gebouwen en min-

der op de inrichting van onze omgeving. Maar in de jaren negentig van

de vorige eeuw ontstaat het besef, dat bij de inrichting van ons land in

de naoorlogse jaren de nadruk wel heel erg heeft gelegen op functione-

le en economische aspecten. Culturele en architectonische aspecten zijn

daarbij te veel over het hoofd gezien, terwijl deze toch naar de stellige

overtuiging van de monumentencommissie van grote waarde zijn voor

de kwaliteit van de ruimte waarin we leven.

En zij staat daarin niet alleen. In 1999 ziet de nota Belvedere het licht.

Meerdere ministeries onderschrijven hierin het belang van de cultuurhis-

torie voor de ruimtelijke inrichting van Nederland. De doelstellingen uit

deze nota zijn de afgelopen decennia richtinggevend geweest voor de

ontwikkelingen in de Nederlands monumentenzorg.

Het inzicht ontstaat dat door aanwezige cultuurhistorische elementen als

inspiratiebron te gebruiken bij het zoeken naar oplossingen voor ruim-

telijke ontwerpvraagstukken de leefomgeving aan kwaliteit kan winnen.

Deze ontwikkeling is in 2009 door het rijk vastgelegd in de Beleidsbrief

Modernisering Monumentenzorg, beter bekend onder de naam MoMo

2009.

Behoud door ontwikkeling is de nieuwe leus. Deze leus impliceert ook

dat monumentenzorg niet gelijk staat aan alles bij het oude laten. Pas-

send gebruik voor monumenten door herbestemming, met respect voor

de monumentale waarden, wordt bevorderd.

De commissie onderschrijft deze uitgangspunten van harte. Mits de aan-

wezige monumentale waarden behouden blijven kunnen nieuwe ontwik-

kelingen positief uitpakken en in meerdere opzichten van waarde zijn

voor de samenleving.

Voor u ligt het jaarverslag 2017 van de monumentencommissie Tey-

lingen.

Met dit verslag wil de monumentencommissie inzicht geven in de wijze

waarop zij het afgelopen jaar invulling heeft gegeven aan haar taak.

Tijdens dit verslagjaar is naar aanleiding van twee ingediende moties in

de gemeenteraad een erfgoedvisie opgesteld. De commissie heeft in-

middels ingestemd met de “Visie Gebouwd Erfgoed Teylingen”. Tevens

is een begin gemaakt met het aanwijzen van beeldbepalende panden in

de gemeente. De lijst panden die in aanmerking komen voor aanwijzing

is al gemaakt. Tenslotte is ook de nieuwe erfgoedverordening dit jaar

een feit geworden.

De commissie ziet zich met deze aandacht vanuit de raad voor het erf-

goed van de gemeente gesterkt in haar taak.

4 JAARVERSLAG 2017 MONUMENTENCOMMISSIE

SAMENSTELLING COMMISSIE De samenstelling van de commissie is vastgelegd in de “Regeling op de

Monumentencommissie Teylingen 2010” en sluit aan op de door het

VNG opgestelde “Handreiking Gemeentelijke Monumentencommissies”.

De samenstelling van de commissie is in 2017 ongewijzigd t.o.v. het

voorgaande jaar en is als volgt:

dhr. J.C.G.M. Bakker commissielid (voorzitter)

dhr. D. Visse commissielid van buiten de gemeente (plv.

voorzitter)

dhr. J.W. van Zoelen commissielid van buiten de gemeente

dhr. T. Jütte commissielid, tevens welstandsgemandateerde

De heer Visse is per september 2017 herbenoemd als lid voor een peri-

ode van vier jaar.

De commissie wordt ondersteund door een onafhankelijk secretaris van Dorp

Stad en Land, mw. C.M. de Kovel.

TAKEN VAN DE COMMISSIE

De commissie ontleent haar taken formeel aan de “Regeling op de Mo-

numentencommissie Teylingen 2010”, regelende onder andere de sa-

menstelling en de bevoegdheden van de Monumentencommissie Tey-

lingen. De commissie dient zich volgens deze regeling bij haar advise-

ring te laten leiden door overwegingen van geschiedkundig, architecto-

nisch, cultuur- of sociaalhistorisch belang.

Tot haar belangrijkste taken behoort het adviseren van Burgemeester en

Wethouders inzake wijzigingen, verplaatsingen dan wel sloop van rijks-

en gemeentelijke monumenten en tevens voor werken en bouwplannen

binnen het Beschermd Dorpsgebied Warmond, voor zover dit op grond

van het ter plaatse beschermende bestemmingsplan benodigd is.

De commissie adviseert daarnaast over voorstellen om rijks- en/of ge-

meentelijke monumenten aan te wijzen dan wel af te voeren uit het mo-

numentenregister, voorontwerpbestemmingsplannen en (concept)

beeldkwaliteitplannen. Ook adviseert de commissie over subsidieaan-

vragen voor het onderhoud en restauratie van gemeentelijke monumen-

ten.

AFSTEMMING MET WELSTANDSCOMMISSIE De welstandsgemandateerde, dhr. T. Jütte, is tevens lid van de monu-

mentencommissie, waardoor er een goede onderlinge afstemming is

tussen de twee adviescommissies.

Regelmatig handelt de heer Jütte tijdens de welstandsvergadering na-

mens de monumentencommissie plannen af waarvoor de commissie

aanwijzingen heeft gegeven in haar advies. Dit komt de snelheid van

afhandeling ten goede.

MONUMENTENCOMMISSIE JAARVERSLAG 2017 5

CONTACT PORTEFEUILLEHOUDER

Op 2 juni 2017 heeft de commissie voorafgaand aan de reguliere ver-

gadering van de monumentencommissie gesproken met de wethouder

dhr. B. Brekelmans. Bij die gelegenheid is het jaarverslag van 2016 aan

de wethouder uitgereikt.

VERGADERINGEN De monumentencommissie heeft in het verslagjaar totaal twaalf maal

vergaderd. De vergaderfrequentie is in principe eenmaal per maand op

de vrijdagochtend.

De voorzitter reikt het jaarverslag 2016 uit

aan wethouder B. Brekelmans

Locatiebezoek jachthaven Fort Marina, Warmond

6 JAARVERSLAG 2017 MONUMENTENCOMMISSIE

BESCHERMD DORPSGEZICHT WARMOND

Het merendeel van de plannen dat ter advisering worden voorgelegd

aan de commissie is gelegen in het beschermde dorpsgezicht. Dit be-

treft veelal plannen voor de kap van bomen, aanbouwen, dakopbou-

wen e.d. bij woningen. De commissie ziet het als haar taak het aan-

zien van het beschermde dorpsgezicht te bewaken. Groen speelt hierin

een grote rol. Om die reden is de commissie altijd zeer kritisch over de

kap van bomen en stelt zij regelmatig bij het kappen van een boom de

voorwaarde een nieuwe boom te planten. De commissie realiseert zich

dat de groene omgeving ook gebruiksmogelijkheden biedt.

Sinds de zomer van 2016 is bij mooi weer bij de theekoepel in park

Groot Leerust een terras geopend waar met een kleine versnapering

kan gebruiken. Inmiddels is daar tijdens de zomermaanden ook een

wc unit bij geplaatst. De commissie is geïnformeerd dat het hier om

een pilot gaat, waarmee wordt onderzocht of een horecavoorziening in

het park economisch haalbaar is. De pilot zal worden geëvalueerd en,

afhankelijk van de uitkomst, wordt mogelijk een definitieve oplossing

gezocht. De commissie wordt graag op de hoogte gesteld van de uit-

komst van deze evaluatie als die gereed is.

Een ander opvallend plan dat dit jaar is afgerond is de herontwikke-

ling van Huize Liduina tot woningen voor ouderen met zorgbehoefte.

In het pand wordt ook een ruimte voor dagopvang gerealiseerd.

Ook de ontwikkeling rond de jachthaven Fort Marina is nagenoeg af-

gerond. De eerste plannen voor deze ontwikkeling zijn al besproken

begin 2007. De crisis en het instorten van de woningmarkt heeft ook

bij dit project toegeslagen. Maar nu die tijd weer achter ons lijkt te lig-

gen zal dit jaar het volledige project worden afgemaakt. In vier appar-

tementenblokken zijn dan in totaal zestien luxe appartementen gereali-

seerd. Het plan omvat tevens twee geschakelde woningen aan de Bur-

gemeester Ketelaarstraat. Ook is de inrichting van de openbare ruimte

besproken in de commissievergadering.

Het plan voor de vervangende nieuwbouw van de woning aan de Jan

Steenlaan 13 te Warmond is diverse malen in de commissie bespro-

ken. De eigenaar van het pand heeft er voor gekozen om het bestaan-

de huis te slopen en daarvoor in de plaats een nieuwbouwwoning te

realiseren. Dit plan is vanwege de ligging in het beschermde dorpsge-

zicht ter advisering voorgelegd aan de monumentencommissie.

GEADVISEERDE PLANNEN

Locatiebezoek Jan Steenlaan 13 te Warmond, waarbij ook omwonenden aanwezig

MONUMENTENCOMMISSIE JAARVERSLAG 2017 7

De commissie heeft zich bij haar advisering geconcentreerd op de vraag

of het ontwerp van de woning zich voegt in de rij van de bestaande vil-

la’s langs de Jan Steenlaan en of er voldoende ruimte rondom de wo-

ning resteert voor groen. Direct omwonenden maakten zich zorgen en

hebben gebruik gemaakt van de mogelijkheid de openbare vergadering

bij te wonen. De commissie heeft de locatie bezocht en ter plekke van de

architecten een toelichting gekregen op het plan. Daarbij zijn ook af-

spraken gemaakt over de herplant van bomen. De direct omwonenden

zijn hierbij aanwezig geweest.

Aan het begin van de Herenweg, op de hoek van de Lockhorstlaan,

word een aantal kleine woongebouwen uit de jaren vijftig afgebroken.

Daarvoor in de plaats komen grondgebonden woningen. Behalve aan

de architectuur besteedt de commissie bijzondere aandacht aan erfaf-

scheidingen. Het plan maakt onderdeel uit van een groter plan voor

nieuwbouw ter vervanging van jaren vijftig/zestig woningen aan de Van

Duvenvoordestraat/hoek van Leydenstraat. Dit plandeel ligt echter niet

in het beschermde dorpsgezicht en is om die reden niet ter advisering

voorgelegd aan deze commissie.

GEMEENTELIJKE MONUMENTEN

In dit verslagjaar betroffen slechts twee voorgelegde plannen een ge-

meentelijk monument. Een goed voorbeeld van herbestemming van een

in onbruik geraakt monument is het plan voor de herontwikkeling van

de voormalige Kompasschool aan de Jacoba van Beierenlaan 6 in Sas-

senheim. Een ontwikkelaar heeft interesse getoond om het pand te on-

twikkelen tot zes cascowoningen. De commissie kan zich in principe

vinden in het programma. Hierdoor kan het beeldbepalende pand waar

veel inwoners van Sassenheim naar school zijn gegaan behouden bli-

jven voor de toekomst. De commissie heeft de school samen met de on-

twikkelaar bezocht en ter plekke aanwijzingen gegeven welke monu-

mentale onderdelen behouden zouden moeten worden, maar ook waar

de kansen liggen bij de ontwikkeling.

Daarnaast is gesproken met de beheerder van een tuin aan de Heren-

weg in Warmond over zijn wens om een oude, beeldbepalende boom te

kappen. Onderzoek heeft uitgewezen dat de boom ziek is, maar bij

goed onderhoud nog enige tijd kan blijven staan. De commissie heeft

daarom negatief geadviseerd op dit verzoek, mede omdat de boom

Kompasschool, Jacoba van Beierenlaan 6 te Sassenheim, die wordt herontwikkeld tot woning

8 JAARVERSLAG 2017 MONUMENTENCOMMISSIE

beeldbepalend is in dit deel van het beschermde dorpsgezicht. Gead-

viseerd is om een plan te maken voor structureel onderhoud van de tuin

en in een vroegtijdig stadium alvast nieuwe, jonge bomen te planten,

zodat deze kunnen uitgroeien nog voor de oude bomen moeten worden

gekapt. Op deze wijze wordt het groene aanzien van het beschermde

dorpsgezicht gewaarborgd.

RIJKSMONUMENTEN

In dit verslagjaar zijn een aantal belangrijke rijksmonumenten bespro-

ken in de commissievergadering.

Een ander voorbeeld van herbestemming van een in onbruik geraakt

monument is de herbestemming van bollenschuur Colijn aan de Jacoba

van Beierenweg in Voorhout. Dit pand wordt ook herontwikkeld tot

woningen: de twee woningen aan de Jacoba van Beierenweg worden

gehandhaafd en in het deel van de oude, nog resterende bollenschuur

zullen drie nieuwe wooneenheden worden gerealiseerd. Daarnaast zal

op het erf nog één extra woning worden gebouwd. De commissie heeft

instemmend gereageerd op het plan. Zij is blij, dat de bollenschuur een

nieuw gebruik krijgt en zo de geschiedenis van de bollenteelt voelbaar

blijft in Voorhout.

Daarnaast is een nieuw plan voor de herontwikkeling van het voor-

malige grootseminarie Mariënhaven aan de Mgr. Aengenentlaan in

Warmond besproken in de commissievergadering. De nieuwe eigenaar

wil het pand omvormen tot woonruimte voor ouderen. Omdat het com-

plex een rijksmonument is wordt tevens overlegd met de Rijksdienst voor

Cultureel Erfgoed (de RCE). De planvorming is aan het einde van dit

verslagjaar nog volop in beweging.

Ook de ruïne van Teylingen is het afgelopen jaar besproken. De consol-

idatie van de ruïne is een project dat meerdere jaren loopt. De com-

missie heeft in april een toelichting gekregen op de aanpak van de res-

tauratie en hiermee ingestemd. Daarbij is afgesproken, dat de com-

missie op regelmatige basis zal worden geïnformeerd over de stand van

zaken. Het reguliere toezicht op de consolidatie gebeurt door de RCE.

Tenslotte is een plan voor de verbouw van de boerderij aan de Jan

Steenlaan 9 behandeld in de commissie en positief geadviseerd door de

commissie. Het commissielid dhr. T. Jütte is ter plaatse geweest om te

controleren of de uitvoering correct geschiedt.

Grootseminarie Mariënhaven, Mgr. Aengenentlaan, Warmond

MONUMENTENCOMMISSIE JAARVERSLAG 2017 9

SUBSIDIEAANVRAGEN

In dit verslagjaar is slechts één nieuwe aanvraag voor subsidie ter advis-

ering voorgelegd aan de commissie. De aanvraag betrof de reparatie

van het leistenen dak van de kerk aan de Julianalaan in Sassenheim, en

schilderwerk aan de buitenzijde. De commissie heeft hierover positief

geadviseerd.

Wel is de vraag gekomen of onderhoud van een boom in een als mon-

ument aangewezen tuin in aanmerking zou moeten kunnen komen voor

subsidie. Hiermee zijn immers ook kosten gemoeid voor het monitoren

en voor metingen. Voor het aanzien van het beschermde dorpsgezicht

zijn deze bomen van groot belang en de commissie meent dat alles op

alles gezet moet worden om deze bomen te behouden. Het toewijzen

van subsidie kan de eigenaar helpen de kosten draaglijk te houden. De

commissie kan zich daarom voorstellen dat ook deze kosten gesubsidi-

eerd worden, zeker nu blijkt dat de subsidiegelden nauwelijks worden

aangesproken.

OVERIGE ADVIEZEN

De slechte technische staat van onderhoud van twee rijksmonumentale

bollenschuren is aanleiding geweest voor de gemeente voor een in-

spectie van de panden in het kader van toezicht en handhaving. Het

eerste pand betreft de bollenschuur Colijn in Voorhout, waar een groot

deel van de jaren vijftig schuur afgebroken is om de bouw van woning-

en mogelijk te maken. De kopgevel van het afgebroken deel is daarna

lange tijd aan weer en wind blootgesteld. De monumentencommissie

heeft aangedrongen op een goede afdichting van de kopgevel om de

schade aan het monument te beperken. Inmiddels is een plan gemaakt

voor herbestemming van het pand naar woningen.

Een ander bollenschuur betreft de bollenschuur aan de Teylingerlaan

69 in Sassenheim. Dit pand vraagt om directe actie in de vorm van

onderhoud, omdat anders gevreesd moet worden voor het behoud van

het monument. De commissie dringt daarbij aan om in gesprek te gaan

met de eigenaar van het pand over hergebruik, omdat dit de beste gar-

antie is voor behoud.

De commissie heeft in het kader van handhaving ook geadviseerd over

zonder vergunning geplaatste zonnepanelen in het beschermde

dorpsgezicht. Het plaatsen van zonnepanelen in het beschermde

dorpsgezicht is niet onder alle omstandigheden mogelijk, omdat hi-

ermee immers de karakteristiek van het beschermde dorpsgezicht kan

worden aangetast. Het plaatsen van zonnepanelen in het beschermde

gezicht is echter niet geheel onmogelijk: indien geplaatst achter op het

dakvlak, dus zoveel als mogelijk uit het zicht vanaf de openbare weg en

in een rustige, regelmatige rangschikking.

10 JAARVERSLAG 2017 MONUMENTENCOMMISSIE

TENSLOTTE

Dit verslagjaar is opvallend weinig gebruik gemaakt van de subsidiere-

geling voor het onderhoud van monumenten: slechts één verzoek is

het afgelopen jaar voorgelegd. Wellicht is de regeling onvoldoende

bekend.

Namens de commissie, C. M. de Kovel (secretaris)

mei 2018

MONUMENTENCOMMISSIE JAARVERSLAG 2017 11