Hoeksche Waard

Jaarverslag2017

VoorwoordHet jaar 2017 was een bewogen en hectisch jaar met veel mooie uitdagingen. Belangrijk waren niet alleen de diverse verhuizingen met alle activiteiten daaromheen maar ook het verder ontwikkelen van het Taalhuis, het verder uitrollen van het Cultuuronderwijs, de start van de Bibliotheek op School en alle werkzaamheden rondom de audit voor de Certificeringsnorm Openbare Bibliotheken 2014 – 2017. Het wederom behalen van dit Certificaat is absoluut een felicitatie waard!

Steeds meer blijkt dat samenwerken en de verbinding zoeken met diverse de partners (zoals de partners in het Taalhuis, gemeente- en schoolbesturen, historische verenigingen, zorgcentra, welzijnsorganisaties, Museum Hoeksche Waard) noodzakelijk is om zowel de Bibliotheek Hoeksche Waard als deze partners verder te profileren en te positioneren in de Hoeksche Waard. Daarbij is de faciliterende rol van de Bibliotheek van groot belang. Dit is zonder meer gelukt en krijgt de komende jaren verdere invulling.

Laten we ook onze leden niet vergeten. Zij zijn immers de ‘steunpilaren’. Onze Bibliotheek is laagdrempelig, iedereen is altijd welkom. Ons streven is dat ieder kind in de Hoeksche Waard lid is of wordt van de Bibliotheek. Kinderen hebben de toekomst en vinden bij ons ruimte voor persoonlijke ontwikkeling en ontwikkeling op het gebied van mediawijsheid. De Bibliotheek maakt je rijker!

De Wet stelsel openbare bibliotheekvoorzieningen (Wsob, 2014) geeft het kader aan waarbinnen het bibliotheekwerk gedaan moet en kan worden. Het doel van de wet is het geven van publieke toegang tot informatie en cultuur. Dit publieke karakter krijgt vorm in waarden die ook onze bibliotheek hanteert: betrouwbaarheid, onafhankelijkheid, authenticiteit, pluriformiteit en toegankelijkheid.

Eind 2017 heeft de Raad van Toezicht ingestemd om per 2018 verder te gaan met een tweehoofdige directie, zodat de Bibliotheek nóg sterker is voorbereid op de toekomst.

Op bestuurlijk gebied zien we medio 2017 het vertrek van ons lid van de Raad van Toezicht met een financiële achtergrond maar ook het vertrek ultimo 2017 van de voorzitter van de Raad van Toezicht. Na 9 jaar heeft de heer J. Verkerk afscheid genomen van de Raad en wij zijn hem bijzonder dankbaar voor zijn bijdrage en inzet voor de Bibliotheek Hoeksche Waard.

Tenslotte bedank ik alle medewerkers voor hun geweldige inzet en enthousiasme bij alle activiteiten van de Bibliotheek. Ik ben dan ook bijzonder trots om voorzitter te mogen zijn van deze organisatie.

R.E. BaanVoorzitter Raad van Toezicht

InleidingVoor u ligt het jaarverslag 2017, een jaar van beweging en verandering in bijna alle woonkernen.

Vestiging Mijnsheerenland in de gemeente Binnenmaas is verhuisd en in december officieel geopend in de multifunctionele accommodatie het Dorpshart waardoor de openingstijden zijn verruimd.

In Heinenoord is de volwassencollectie verdrievoudigd door middel van een zogenaamd ´boekenhotel´ concept. De gehele collectie bestaat uit zogenaamde ´logeetjes´ en rouleert continu. Hierdoor vindt de lener iedere keer andere titels.

Voor Cromstrijen zijn er gesprekken gevoerd over het gemeentelijke accommodatiebeleid en de visie op het bibliotheekwerk. Dit is met het oog op een verhuizing van de vestiging Numansdorp naar het multifunctionele zorgcentrum de Buitensluis van Alerimus; de ´Huiskamer van de Wijk`.

De voorbereidingen met de Bibliotheek op School hebben geresulteerd in de opening van de 1e officiële Bibliotheek op School binnen de Hoeksche Waard, op 30 augustus 2017 in Klaaswaal.

In de gemeente Oud-Beijerland is het tweede uitleenpunt geopend in de nieuwe Rembrandt (91 uur per week geopend). Daarnaast zijn de voorbereidingen voor de eventuele verhuizing naar het Oude Raadhuis in volle gang.

In de gemeente Strijen zit de Bibliotheek inmiddels twee jaar in de multifunctionele accommodatie Streona. Nu we ook de ervaring in Binnenmaas met deze vorm van samenwerking hebben, blijkt dat het vanuit de Bibliotheek gezien wenselijk is over de samenwerking in Strijen verder het gesprek aan te gaan.

Onder regie van de Bibliotheek is in 2017 Het Taalhuis verder doorontwikkeld. Doelgroepen zijn mensen die Nederlands als tweede taal leren (NT2) en mensen die Nederlands als moedertaal hebben (NT1), maar die moeite hebben met lezen en schrijven in het dagelijks leven en daardoor niet goed kunnen functioneren in onze maatschappij.

Cultuuronderwijs is belangrijk voor de ontwikkeling van kinderen. Het verdient een structurele plaats in het onderwijscurriculum en moet natuurlijk van goede kwaliteit zijn. Dat lukt alleen met een langdurige aanpak en met commitment van alle partijen die hierbij betrokken zijn. De Bibliotheek heeft het penvoerderschap voor het landelijk programma CmK (Cultuur met Kwaliteit) overgedragen aan het Kunstgebouw. Alle gemeenten nemen onder het plan 2017-2020 ‘Verbinden en Versterken’ deel met eigen CmK-projecten. Hierbij heeft de Bibliotheek een duidelijke rol als verbinder tussen de cultuuraanbieders en het onderwijs.

In november 2017 is door de Raad van Toezicht het akkoord gegeven om vanaf 1 januari 2018 een tweehoofdige directie te vormen. Ondergetekende gaat samen met N.J. Schuijff de directeursfunctie vervullen. Deze samenwerking levert voor de organisatie synergie, flexibiliteit, continuïteit en meer netwerkmogelijkheden op.

Marieke Montenarie Directeur-Bestuurder

December 2017

ONS DNA

De Bibliotheek Hoeksche Waard werkt aan ‘meedoen’ in de samenleving. Wij leveren een bijdrage aan de samenleving op het gebied van zelfredzaamheid, persoonlijke ontwikkeling, participatie, sociale cohesie en een zinnige culturele vrijetijdsbesteding. Ook in 2017 waren onze dagelijkse dienstverlening en activiteiten daarop gericht. In de praktijk betekent dat leesbevordering, computer en internetlessen, spreekuren, koffieochtenden, kennismaking met 3D en programmeren, tabletcafé’s, actief bestrijden van laaggeletterdheid met taallessen en coördinatie daarvan, culturele ontmoetingen, optimale digitale dienstverlening, onze fysieke en digitale collectie en nog veel meer.

De Bibliotheek Hoeksche Waard vindt dat ieder mens het recht heeft te leren lezen en schrijven, en het recht heeft op vrije toegang tot informatie en cultuur, om zo goed te kunnen participeren in een leefbare en democratische samenleving. De Bibliotheek Hoeksche Waard ondersteunt actief bij informele educatie en zelfontplooiing, leesbevordering en preventie en bestrijding van laaggeletterdheid en mediawijsheid. Hierbij is versterken van de sociale cohesie een belangrijk aandachtspunt.

TAAL- EN LEESBEVORDERING EN BESTRIJDING LAAGGELETTERDHEID De Bibliotheek verbetert het leesniveau en vergroot het leesplezier van kinderen middels een uitgebreid programma-aanbod. Dat begint al bij de vroegste jeugd. BoekStartSamen met de vier gemeenten, CJG en Kinderopvang draagt de Bibliotheek in een vroeg stadium bij aan leesbevordering voor baby’s, peuters en hun ouders en zet hiermee een eerste stap in het voorkomen van laaggeletterdheid. In 2017 zijn er door de vier gemeenten totaal 659 brieven verstuurd naar de ouders/verzorgers van in 2017 geboren kinderen.

Voor de jongste kinderen en hun ouders werden tal van workshops op touw gezet. Onder meer in november toen 30 kinderen met hun (groot)ouders genoten van het BoekStart-feest, op de foto gingen met de beer en samen muziek maakten.

Zeven voorleesvrijwilligers, werkzaam bij de bibliotheek, lazen maandelijks voor op de kinderdagopvang en in de zorgcentra.

De Bibliotheek op School (pilot)In februari heeft de leesconsulent Bibliotheek op School haar opleiding afgerond. De voorbereidingen voor de eerste Bibliotheek op School in Basisschool De Vliet in Klaaswaal hebben plaatsgevonden in dit eerste half jaar. De opening was in september 2017. De leescoördinator van De Vliet en de leesconsulent van de Bibliotheek werken nauw samen. Groepen 6 t/m 8 hebben 57 exemplaren gekregen van Cyberboy, het jeugdboek van Nederland Leest. Vanaf oktober is gestart met de activiteiten voor de klas. De leesconsulent heeft een workshop gegeven voor groepen 6/8 met als thema Robotica (Nederland Leest) en een workshop voor groepen 5/7 met als thema Digitaal pesten. Voor het nieuwe jaar worden ook workshops ontwikkeld voor de Voorleesdagen, poëzieweek en klassenbezoeken zoals voorlezen met het Kamishibai kastje.

Primair onderwijsLeesplezier is en blijft een speerpunt, ook als lezen moeilijk gaat. Eén van onze jeugdspecialisten is gespecialiseerd in leesproblemen en dyslexie bij kinderen. De frontale plaatsing van Makkelijk Lezen Boeken is doorgevoerd naar de collectie. Voor deze groep is een speciaal groepsbezoek ontwikkeld met de naam Makkelijk lezen feest. Met het speciaal onderwijs in Oud-Beijerland zijn goede contacten. Boeken die makkelijk lezen, zijn herkenbaar.

De Bibliotheek organiseerde de jaarlijkse Hoeksche Waardse Voorleeswedstrijd. Deze werd door 80 ouders en leerlingen bezocht en leverde de regionale Voorleeskampioenen.

Voortgezet onderwijsDe Bibliotheek verlaagt leesachterstand bij jongvolwassenen, waarbij de nadruk steeds ligt op leesplezier en leeskilometers maken.

Op de CSG Willem van Oranje hebben leerlingen deelgenomen aan een workshop poëzie en aansluitend hebben ze gedichten voorgedragen in de Bibliotheek Oud-Beijerland.

15 groepen leerlingen van het Hoeksch Lyceum en CSG Willem van Oranje hebben een bezoek gebracht aan de Bibliotheek. Middels een moordspel en het opsporen van verdachten leerden zij informatie zoeken en vinden; in de boeken en ook digitaal.

Onder juryvoorzitterschap van wethouder I. van der Werf van de gemeente Oud-Beijerland hebben leerlingen van het Hoeksch Lyceum dit jaar weer deelgenomen aan het Jongerendebat, samen met een school uit Maassluis en een school uit Spijkenisse.

TaalhuisLaageletterdheid is een groot maatschappelijk probleem dat naast het persoonlijk leed ook nog eens een enorme schadepost voor de samenleving vormt. Om goed te kunnen functioneren is lezen en schrijven van levensbelang.

Tal van organisaties in de Hoeksche Waard werken onder regie van de Bibliotheek samen in het Taalhuis Hoeksche Waard om laaggeletterdheid op alle fronten te bestrijden.

Samen met het COA is in 2017 vier maal een Taaltrefpunt in de Bibliotheek ’s Gravendeel gehouden. Het doel was het oefenen van de Nederlandse spreekvaardigheid. Door sluiting van het AZC is deze activiteit gestopt. Elk week wordt door een deskundige vrijwilliger een Taalspreekuur gehouden in Numansdorp en ’s-Gravendeel. Op termijn zullen deze taalspreekuren ook in de andere Hoeksche Waardse dorpen worden gerealiseerd. De taallessen vinden plaats in zeven vestigingen door 45 taalvrijwilligers. Zij hebben in 2017 samen aan 170 cursisten taallessen gegeven. In maart hebben 11 taalmaatjes de 5e taaltraining van Stichting Lezen en Schrijven gevolgd en een workshop Werken met Succesboekjes.

PARTICIPATIE EN ZELFREDZAAMHEID / DIGITALE (BASIS) VAARDIGHEDEN

De Bibliotheek verkleint en voorkomt digitale achterstanden. Niet alleen bij volwassenen, maar ook bij kinderen.

Speciaal voor de bovenbouwgroepen is het programma „Veilig en slim op Internet” ontwikkeld en hebben zeven groepen met totaal 209 kinderen dit in de Bibliotheek uitgevoerd. Ook met het oog op de jeugd zijn in alle vestigingen gratis internet, wifi en iPads. In vijf vestigingen zijn multitouchtafels. In de Bibliotheek Oud-Beijerland Centrum is een mediabar, zodat iedereen kan kennis maken met de nieuwste devices.

In Oud-Beijerland is samen met de mediacoach van de Bibliotheek en het jongerenwerk in 2016 een mediacampagne op Facebook gestart. Deze is in 2017 voortgezet. In samenwerking met het Jongerenwerk en de Overbrugging is er in Heinenoord op de Bommelschool en OBS De Pijler in Maasdam een avond voor kinderen en ouders georganiseerd over veilig en bewust op social media.

Voor volwassenen heeft de Bibliotheek eveneens een programma om digitale achterstanden weg te werken.

De tabletcafés/Eerste hulp bij Internet zijn een vast onderdeel van de activiteitenprogrammering. Tijdens tabletcafés kunnen ook vragen worden gesteld over e-books en smartphones. Er zijn het afgelopen jaar cursussen met Klik & Tik bijeenkomsten gegeven door de mediacoaches.

78 deelnemers uit de vier Hoeksche Waardse gemeenten hebben de Digisterker-cursus (DigiD en E-overheid) van vier dagdelen bijgewoond. De Digisterker-cursussen werden gegeven door twee getrainde vrijwilligers.

Zowel Klik & Tik als Digisterker zijn gebaseerd op de digitale basisvaardigheden en bedoeld om digitale achterstand bij volwassenen te verkleinen.

Ter vergroting van zelfredzaamheid en participatie draagt de begeleiding van de Stichting Pameijer in de vestigingen Oud-Beijerland Centrum en Numansdorp bij aan een laagdrempelige ontmoetingsplek voor alle inwoners.

De samenwerking met Humanitas is verder uitgebreid met in alle vestigingen een spreekuur formulierenhulp. In totaal zijn er 59 spreekuren gehouden waarbij 40 hulpvragen werden beantwoord. In de Bibliotheek Strijen wordt de verwijzing van het HW Woonzorgloket gerealiseerd. Een samenwerking met HW Wonen, Zorgwaard en Welzijn HW.

PERSOONLIJKE ONTWIKKELING EN EEN LEVEN LANG LEREN

De Bibliotheek organiseerde 249 activiteiten in de 10 kernen, zowel voor volwassenen als voor jeugd. Onze vestigingen bieden een laagdrempelige toegang tot Kunst & Cultuur.

Cultuureducatie met kwaliteit (CmK)De Bibliotheek biedt binnen het project Cultuureducatie met Kwaliteit (CmK) een programma aan het onderwijs. Het project CmK is met het plan 2017-2020 “Verbinden en Versterken” vier jaar verlengd. De scholen en de culturele instellingen zijn vertegenwoordigd in de CmK Stuurgroep Onderwijs. Is er in de eerste periode ingezet op enthousiasmeren van de scholen en de directies, vanaf 2017 zochten we de verdieping op. Er is een start gemaakt met de cursus Intern Cultuur Coördinator waarbij de leerkrachten op hun eigen school de cultuureducatie in de schoolplannen gaan inbedden. Er zijn verschillende workshops geweest voor leerkrachten om zich te bekwamen in een discipline zodat zij deze kennis in de klas kunnen uitvoeren met de kinderen. Ook heeft de eerste cultuurdate plaatsgevonden tussen de scholen en de cultuuraanbieders zodat zij elkaar beter kunnen vinden.

Het CmK-project met het Holland Symfonie Orkest in de gemeente Cromstrijen was een groot succes. Bijna 800 kinderen uit alle vijf Hoeksche Waardse gemeenten genoten van Wolfgangs Wondere Wereld. De Dutch Junior Musical Academy zorgde voor de ondersteuning. Het CmK is in 2017 een andere weg ingeslagen. In 2017 hebben er 150 leerkrachten gebruik gemaakt van de deskundigheidstrainingen. Ook hebben 2422 kinderen deelgenomen aan een van de activiteiten die namens of door het CmK werden georganiseerd.

Alle 750 leerkrachten van de Hoeksche Waard hebben de cultuurring ontvangen met informatie over het CmK en de cultuuraanbieders uit die Hoeksche Waard.

Programmering VolwassenenTal van culturele activiteiten zijn dit jaar bezocht in de Bibliotheek. Bijvoorbeeld Geschiedenis in de Bibliotheek, dat wij samen met Historische Verenigingen, Stichting Archeologie Hoeksche Waard en het Museum Hoeksche Waard acht maal per jaar aanbieden.

Een greep uit ons culturele aanbod voor volwassenen in 2017: zumba, handlettering, yoga, boekenweekfilm, lezing opruimcoach, lezing erven en schenken en koken zonder zakjes.

De schrijfster Marja Visser gaf in Strijen een lezing over haar boek “Tussen Rang en Stand”. Samen met het Bram Roza festival is er een lezing van schrijver Adriaan van Dis georganiseerd. In restaurant de Oude Tol in Oud- Beijerland werd tijdens de Boekenweek een druk bezocht literair diner gehouden. In de Bibliotheek in ’s-Gravendeel heeft een foto-expositie “Zin van het leven” gestaan.

DE BIBLIOTHEEK ALS INSPIRATIERUIMTE

Alle 10 Bibliotheekvestigingen beschikken over vrije toegang tijdens openingstijden, een leestafel inclusief tijdschriften, catering , Wifi, PC met toegang tot digitale bestanden en internet, iPad en activiteitenprogramma en de mogelijkheid tot het uitlenen van boeken en andere materialen met behulp van zelfbedieningsapparaten.

Er is één collectie Hoeksche Waard die is verdeeld over 10 vestigingen en het depot. De collectie is samengesteld volgens landelijke uitgangspunten en vastgelegd in het collectiebeleid op basis van collectieprofielen. De voorzieningen zijn verkleind en om er voor te zorgen dat de collectie voor de klanten aantrekkelijk blijft, wordt gewerkt met wissel- en routecollecties. Door deze logistieke ontwikkeling kunnen we garanderen dat een gedeelte van de collectie wekelijks wordt vervangen.

Een deel van de collectie rouleert van vestiging naar vestiging, zodat er altijd iets nieuws te ontdekken valt voor de klant. De collectie e-books is dit jaar vergroot; met name voor de jeugd zijn er titels toegevoegd. De collectie is gegroeid naar 20.000 titels. 879 accounts hebben in 2017 totaal 16.244 e-books geleend.

De 10 locaties waren in 2017 bij elkaar bijna 300 uur per week geopend.

Zo konden wij 2017 afsluiten met de wetenschap dat wij in de Hoeksche Waard hebben bijgedragen aan een dynamische, leesbare en inspirerende samenleving.

LEDEN, UITLENINGEN EN COLLECTIE

Inwoners Leden/ ge-bruikers

Percentage bibliotheeklid

Uitleningen Collectie

2017 2016 2017 2016 2017 2016 2017 2016 2017 2016

‘s-Gravendeel 8747 8925 1242 1231 14% 14% 44218 45651 8342 8455

Heinenoord 3591 3559 434 469 12% 13% 10075 10636 3690 3062

Mijnsheerenland 4486 4394 767 787 17% 18% 17282 18298 4550 5774

Puttershoek 6983 6925 1438 1480 21% 21% 45922 48375 8293 8598

Westmaas 2050 2047 128 109 6% 5% 5058 4545 2145 1770

Binnenmaas 25857 25850 4009 4076 16% 16% 122555 127505 27020 27659

Klaaswaal 4055 4086 675 761 17% 19% 12893 14361 4639 4565

Numansdorp 8742 8712 1541 1616 18% 19% 51970 54263 12139 12417

Cromstrijen 12797 12798 2216 2377 17% 19% 64863 68624 16778 16982

Oud-Beijerland Centrum

- - 4226 4309 - - 131040 146587 22047 22947

Oud-Beijerland Rembrandt

- - 37 10 - - 7556 601 2740 2469

Oud-Beijerland 24015 24019 4263 4319 18% 18% 138596 147188 24787 25416

Strijen 8785 8778 1224 1311 14% 15% 38690 43199 7246 7537

Depot (Hoeksche Waard breed)

- - - - - - 70 42 8660 9432

Routecoll. BHW - - - - - - - - - 5

Bibliotheek op School Klaaswaal

840 - 484 -

Digitale cursussen

486 -

E-bookplatform - - 879 545 - - 16244 13434 20000 12000

Totaal 71454 71445 12591 12083 18% 19% 382344 399950 104975 99026

OPENINGSTIJDEN

Openingstijden totaal

Openingsuren na 17.00 uur

Openingsuren op zaterdag

Openingsuren zelfbediening

2017 2016 2017 2016 2017 2016 2017 2016

‘s-Gravendeel 73,5 73,5 12 12 9,75 9,75 57,5 57,5

Heinenoord 23 23 0 0 7 7 12 12

Mijnsheerenland 84,75 11 25 2 8,5 0 69,75 0

Puttershoek 91 91 28 28 13 13 72 72

Westmaas 9 9 3 3 0 0 0 0

Binnenmaas 281,25 207,5 68 45 38,25 29,75 211,25 141,5

Klaaswaal 8 8 2 2 0 0 0 0

Numansdorp 22 22 3 3 3 3 0 0

Cromstrijen 30 30 5 5 3 3 0 0

Oud-Beijerland Centrum

29,5 29,5 6 6 3 3 0 0

Oud-Beijerland Rembrandt

91 91 28 28 13 13 85 85

Oud-Beijerland 120,5 120,5 34 34 16 16 85 85

Strijen 22 22 3 3 0 0 3 3

Totaal 454 380 110 87 57,25 48,75 299 229,5

Bezoekers 2017 2016 2015

‘s-Gravendeel 33901 30819 28017

Heinenoord 7549 7227 6927

Mijnsheerenland 16609 15609 14309

Puttershoek 32203 30080 27346

Westmaas 518 484 454

Binnenmaas 90780 84219 77053

Klaaswaal 11112 10657 10159

Numansdorp 44443 40893 37183

Cromstrijen 55555 51550 47342

Oud-Beijerland Centrum

79907 77361 70331

Oud-Beijerland Rembrandt

345 145 -

Oud-Beijerland 80252 77506 70331

Strijen 37011 34211 31212

Website 71581 80217 102146

Totaal 335179 327703 328084

BEZOEKERS