financieeljaarverslag

2016

Inhoudsopgave A Verslag Raad van Toezicht 2 B Bestuursverslag 4 I Gevoerd beleid 4 II Financiën 17 A) 2016 17 B) Financiële positie Singelland 18 C) Continuïteitsparagraaf 20 III Onderwijsprestaties 23 IV Bedrijfsvoering 26

Jaarrekening Balans per 31 december 2016 29 Staat van baten en lasten over 2016 30 Kasstroomoverzicht over 2016 31 Toelichting behorende tot de geconsolideerde jaarrekening 2016 32 Toelichting op de onderscheiden posten van de balans 36 Overige toelichting op de balans 41 Toelichting op de onderscheiden posten staat van baten en lasten over 2016 43 Overige gegevens 49 Controleverklaring 50

- 2 -

A Verslag Raad van Toezicht Activiteiten Raad van Toezicht in 2016 De Raad van Toezicht toetst besluiten, verslagen en ontwikkelingen binnen de kaders van het handboek governance op drie kernelementen: • identiteit; • continuïteit; • kwaliteit. Daarnaast bespreekt de Raad van Toezicht het eigen functioneren, waarbij de integriteit wordt gewaarborgd en tegenstrijdige belangen worden voorkomen. De Raad van Toezicht is in 2016 zes keer in vergadering bijeen geweest. De agenda’s werden voorbereid door de voorzitter, een lid van de Raad en de bestuurder. Daarnaast vonden werkbezoeken, bijeenkomsten in het kader van samenwerkingsrelaties en een bijeenkomst over het eigen functioneren plaats. Vanzelfsprekend was er het jaarlijkse contact met de MR van OSG Singelland. In de vergaderingen kwamen onder meer de volgende onderwerpen een-of meerdere keren aan de orde:

• De vormgeving van de werkbezoeken

• Aandacht voor het gesprek met de MR

• Het nog vorm te geven toezichtkader van het samenwerkingsverband

• Personele ontwikkelingen op hoofdlijnen als ook in enkele concrete gevallen

• De inkleuring per locatie van het Strategisch beleidsplan

• Kwaliteitsrapportages en bedrijfsvoeringsrapportages

• De werving en uiteindelijk benoeming van twee leden van de Raad van Toezicht

• Inspectieonderzoeken

• De financiële cyclus

• Huisvestings-en onderwijsaangelegenheden van diverse aard

Informatie benodigd voor goed toezicht De Raad van Toezicht acht het van groot belang zelfstandig informatie te vergaren om het toezicht maar ook de klankbordfunctie goed te kunnen uitoefenen. De Raad wil daarom zo goed mogelijk op de hoogte blijven van ontwikkelingen op de locaties van de school. Om die reden werden, evenals in voorgaande jaren, voorafgaand aan de reguliere vergaderingen regelmatig actuele ontwikkelingen op een locatie op de locatie besproken met de betreffende locatiedirecteur. Ook vond een gesprek met de Medezeggenschapsraad (MR) plaats. Dat gesprek gaat zowel over de ontwikkelingen als over de samenwerking tussen de MR en de bestuurder. Bij de bespreking van laatstgenoemde onderdeel is de bestuurder dan ook niet aanwezig. Geconstateerd is dat sprake is van een positieve constructieve samenwerking tussen MR en bestuurder. Het jaarlijks gesprek met de MR is overigens gebaseerd op het Reglement voor de MR. Gesprek De renumeratiecommissie uit de Raad had, conform code good governance, een functionerings- c.q. beoordelingsgesprek met de Bestuurder, waarvan de hoofdlijn is teruggekoppeld met de overige leden van de Raad. Financiën Ook in dit verslagjaar is de behandeling van de financiële stukken voorbereid door de daartoe ingestelde auditcommissie uit de Raad. Besluitvorming vond plaats in de voltallige raad. Diverse andere activiteiten zijn voorbereid door delegaties uit de Raad. Ook was er aandacht voor de procedure die leidde tot de benoeming van een nieuwe accountant. Governance De Raad van Toezicht volgt de Governance Code voor het onderwijs c.q. de code goed Onderwijsbestuur. Daarom is er een bijeenkomst uitsluitend gewijd aan de diverse elementen van het eigen functioneren. Ook dit jaar heeft dat gesprek plaatsgevonden. Van de (positieve) bevindingen is een verslag gemaakt. Omgeving De bestuurder, de voorzitter en een lid van de Raad voerden goede -en inhoudelijke gesprekken met wethouders van gemeenten met een of meerdere vestigingen van Singelland.

- 3 -

Nevenfuncties bestuurder De bestuurder heeft de volgende nevenfuncties: Voorzitter Raad van Toezicht Stichting Samenwerkingsbestuur Gearhing; Voorzitter van het dagelijkse bestuur van de Coöperatie Pompebled; Toezichthoudend bestuurder van de Stichting Samenwerkingsverband Zuidoost-Friesland VO; Lid van het Bestuur van VOS/ABB. Samenstelling Raad van Toezicht De Raad van Toezicht van de OSG Singelland kende in 2016 de volgende samenstelling:

• De heer L. Maarleveld, voorzitter

• Mevrouw I. Kalteren mgm

• Mevrouw A. Schat - Zeckendorf

• De heer J. van der Sluis

• De heer W.Knobbe

• Mevrouw mr. E.H.J. Hoogenboom-van Brussel en de heer de heer T.E.A. Schoppers zijn met ingang van het nieuwe cursusjaar opgevolgd door de heer O. van der Galiën en de heer J. Rijnhart. Zij zijn benoemd op basis van de in 2015 reeds vastgestelde profielen.

De Raad is zowel mevrouw Hoogeboom als de heer Schoppers veel dank verschuldigd. Beiden waren niet alleen gedurende een lange periode lid van het bestuur respectievelijk de Raad van Toezicht en, belangrijker, leverden consequent een positieve bijdrage aan de ontwikkeling van het bestuur en het toezicht. Zij deden dat op basis van een combinatie van prettige bevlogenheid, relevante kennis en leerzame nuchterheid. En dan ontbreekt de nodige humor nog in dat rijtje.

- 4 -

B Bestuursverslag Kernactiviteiten Openbare scholengemeenschap Singelland is een brede scholengemeenschap voor voortgezet onderwijs. Het adres van de hoofdvestiging is Van Haersmasingel 37, 9201 KN Drachten. Naast deze vestiging zijn er nog drie vestigingen in Drachten zonder spreidingsnoodzaak en twee vestigingen in Burgum en Surhuisterveen met spreidingsnoodzaak. In Burgum is bovendien sprake van een havo-top in samenwerking met CSG Liudger in een eigen gebouw. Doelstelling De stichting heeft ten doel het bevorderen, in stand houden en doen verzorgen van voldoende openbaar voortgezet onderwijs in de regio die in elk geval gevormd wordt door de gemeenten Smallingerland, Tytsjerksteradiel en Achtkarspelen. Juridische structuur De rechtspersoonlijkheid van OSG Singelland is een openbare stichtingsvorm. Deze stichting is opgericht per 1 januari 1998 en heeft na een aantal fusies de huidige organisatorische omvang bereikt. Met ingang van 2010 is er sprake van een Raad van Toezicht en een College van Bestuur. De afspraken hierover zijn vastgelegd in het Handboek Governance. Organisatiestructuur Er is binnen Singelland per december 2010 sprake van een scheiding van bestuur en toezicht. Singelland heeft een College van Bestuur en een Raad van Toezicht. Het College van Bestuur wordt ondersteund door de afdelingen planning en control, personeel en organisatie, gebouw beheer en ICT, door (staf)medewerkers op de terreinen kwaliteitszorg, onderwijs, PR en communicatie en door het secretariaat. OSG Singelland bestaat uit zes locaties. De locatiedirecteur vormt samen met de teamleiders het management c.q. schoolleiding van de locatie. De locaties hebben een eigen financiële verantwoordelijkheid en ontvangen de vergoedingen op basis van het soort onderwijs en het aantal leerlingen. Op basis hiervan wordt de locatiebegroting opgemaakt die ter vaststelling wordt voorgelegd aan het College van Bestuur. De Raad van Toezicht dient de begroting goed te keuren. OSG Singelland onderschrijft de Code Goed Onderwijsbestuur, zoals deze is vastgesteld door de VO-raad.

I. Gevoerd beleid 1a. Strategisch Beleidsplan 2014-2018

In het strategisch beleidsplan 2010-2013 is destijds gekozen voor zeven thema’s. Deze thema’s hebben de basis

gevormd voor tal van activiteiten en ontwikkelingen zowel op de locaties als Singelland breed. De resultaten

stemden tot tevredenheid. Ook de professionalisering van de mensen die Singelland maken tot wat Singelland is,

is iets om trots op te zijn. De kwaliteit van het onderwijs kan de kwaliteit van de mensen die op de school werken

nooit overstijgen en het is prachtig om te zien hoe Singelland zich constant wil verbeteren. Het huidige Singelland

bleek dan ook klaar voor een volgende fase in organisatie- en beleidsontwikkeling, klaar om de volgende stap te

zetten op weg om de belangrijkste school te worden om het onderwijs te verbeteren.

De nieuwe fase van organisatieontwikkeling is te typeren door de wijze waarop de verbinding tot stand wordt

gebracht tussen de dynamiek van het onderwijs, de dynamiek van het overheidsbeleid en de dynamiek van

veranderbereidheid. In die verbinding is de docent de spil, staat het leerproces centraal en krijgt de leerling in dat

leerproces steeds meer een persoonlijke, actieve en verantwoordelijke rol: Talent in ontwikkeling!

Daarbij is extra aandacht voor de identiteit van Singelland in de brede betekenis van het woord. Die identiteit

wordt in de keuze van thema’s en de acties die worden ingezet om die thema’s te realiseren versterkt zichtbaar.

De huidige zeven thema’s zijn daarbij teruggebracht tot drie strategische hoofdthema’s: differentiatie,

professionele medewerkers en onze maatschappelijke opdracht. Singelland wil excelleren door het

onderscheidende verschil te maken in deze thema’s.

- 5 -

In het strategisch beleidsplan 2014-2018 zijn niet alleen de richtingen en gewenste resultaten voor de komende

vier jaar opgenomen, maar wordt ook de legitimatie en de achtergrond van die keuzes beschreven. Het vormt de

leidraad voor het gesprek met de verschillende geledingen en op de locaties. Het gaat daarbij om de vraag hoe

binnen deze kaders alle betrokkenen hun invloedssfeer kunnen laten gelden door concretisering van het

beleidsplan op het niveau van de locatie. Met als resultaat een gedeelde doelstelling en principes, opgeroepen uit

hart en geest van wie zich verbonden weet met Singelland.

De evaluatie van het jaarprogramma 2015-2016 is systematisch gebeurd c.q. in de cyclus van een evaluatie van het strategisch beleidsplan. Er is een cyclus van kwaliteitszorg ontwikkeld rond het strategisch beleidsplan 2014-2018 op basis waarvan jaarlijks inzichtelijk wordt gemaakt en wordt aangetoond of de organisatie ten aanzien van de strategische hoofdthema’s op koers ligt. Deze evaluatie is voorgelegd aan de Raad van Toezicht en de medezeggenschapsraad.

Enkele voorbeelden van concrete activiteiten en ontwikkelingen:

VHS

differentiatie

• Digitalisering in het onderwijs met elke leerling een iPad als device, nu ook in klas 3. Belangrijkste doelen: device inzetten voor meer variatie en differentiatie in de klas en gepersonaliseerd leren mogelijk maken. Vanuit schooloverstijgend ICT beleid, worden verwachte onderwijskundige ontwikkelingen beschreven vanuit de visie op onderwijs, vervolgens vertaald naar ICT die nodig is om bij de onderwijsinhoud te ondersteunen. Omdat er nogal wat kosten gepaard gaan met de iPad, wordt onderzocht of het werken met chromebooks even effectief is. Een pilot met chromebooks in de schakelklassen in 2017-2018 wordt onderzocht en voorbereid.

• Als vervolg op de scholing voor docenten Nederlands, werkt de werkgroep taal aan verdere borging en versteviging van taalbeleid, niet alleen bij Nederlands maar taalbewust werken in veel (zo niet alle!) vakken. Op 10 januari vond het Singelland taaldictee plaats in alle docententeams, daarnaast werden diverse workshop door eigen medewerkers gegeven. Zoals: een beelddenker in de klas, wat betekent dat voor mijn vak, formatief evalueren, Taal zonder woorden, begrijpend lezen bij zaakvakken en een workshop spelling.

• In het kader van het scholingsaanbod: dit schooljaar wordt de andere helft van alle docenten geschoold in differentiëren. Het betreft de docenten van de bovenbouw. De scholing – bestaande uit twee middagen met huiswerk en opdrachten tussendoor- wordt gegeven door twee collega’s van de VHS. Doelen zijn om meer inzicht te bieden in de achtergronden van differentiatie, praktische hulp en tips aan te reiken om de praktijk van het differentiëren te verbeteren gekoppeld aan de eigen ervaringen van de deelnemers en de expertise van interne experts in te zetten in een model van collegiale consultatie, tot heil van leerlingen en hun prestaties. Kortom: leren van en met elkaar! Met de trainers wordt een doorlopende leerlijn voor docenten rond differentiatie uitgewerkt, gebaseerd op de initiële plannen en voortschrijdend inzicht.

• De invoering van ‘vernieuwd vmbo in beroepsgerichte afdelingen’ vraagt zowel didactisch als pedagogisch veel denk- en ontwikkeltijd van de betrokken collega’s. Men is daarvoor gefaciliteerd in taakbeleid, noodzakelijk omdat er bij enkele profielen zijn niet of nauwelijks leermiddelen aanwezig zijn. De voortgang, het verder inkleuren van de onderwijsinhoud, het nadenken over volgorde van profiel- en keuzedelen heeft de prioriteit in de bovenbouw B/K teams.

• Loopbaanbegeleiding en oriëntatie hoort als een rode draad door de vernieuwde beroepsgerichte programma’s te lopen. In 2016-2017 spoelen we terug; wat is de bedoeling van LOB, hoe ziet dat er dan conceptueel uit op de VHS? In de dagelijkse LOB praktijk doen we al veel dingen. Hoe zorgen we voor een stevig loopbaan ontwikkeldossier, waarbij de leerling actief is? We zoeken naar verbinding met het plusdocument. Er worden ‘mentorcoaches’ opgeleid, die in de loop van de eerste helft van 2017 met mentoren verkennen en uitwerken hoe we loopbaanreflectiegesprekken vormgeven en verankeren in het LOB aanbod. In dit kader worden twee mentorcoaches opgeleid, met als doel gespreksvoering die noodzaak is bij het voeren van loopbaanreflectiegesprekken aan mentoren te leren. In de onderbouw wordt gewerkt met een door een externe ontwikkelde methode (Antje Piek), de ervaringen zullen worden geëvalueerd in de loop van het schooljaar. Dit zijn allemaal bouwstenen voor een stevige LOB leerlijn in ons vmbo.

• In 2015-2016 is een concept plan voor een steviger profilering van de TL ontwikkeld. Ook in dit plan spoelen we terug naar de bedoeling van GTL onderwijs, vervolgens worden enkele concepten onderzocht die bij de bedoeling aansluiten. met als doel een GTL profilering die past en aansluit bij interne en externe ontwikkelingen.

• Passend Onderwijs vraagt een herbezinning op lichte en zware ondersteuning binnen de mogelijkheden van de school. Hierover wordt de dialoog gevoerd in de schoolleiding en vervolgens in de teams. Hoe werken wij in toenemende mate oplossingsgericht, waarbij een effectieve leerlingbespreking en planmatig werken aandacht vragen en verdienen.

- 6 -

professionalisering � Individuele deskundigheidsbevordering wordt veelal ruim gefaciliteerd, passend bij de ontwikkeldoelen

gebaseerd op de gesprekkencyclus die elke collega voert met de direct leidinggevende. In de tevredenheidsonderzoeken onder medewerkers zien we dat dit wordt gewaardeerd. In de teams en secties vindt meer informeel leren plaats. In 2016-2017 was er o.a. de Singelland startdag met Margriet Sitskoorn, workshops gegeven door collega’s waar in een kernteamoverleg opbrengsten zijn gedeeld. Differentiatie is een verplicht aanbod in de bovenbouw, evenals taal evenals signaleren genotmiddelen en kindermishandeling in de hele VHS.

� In de teams is in de eerste helft van 2016-2017 geïnventariseerd welke leerbehoeftes men heeft. In de schoolleiding is vervolgens gekeken naar verbindingen met het koers- en teamplan. Op basis van de input wordt een scholingsaanpak gemaakt voor 2017-2018. Onderdelen worden: ICT vaardigheden (Google), gespreksvaardigheden voor LOB gesprekken, verdieping differentiatie enz. de Singelland Academy (in ontwikkeling) gaat/kan hier een rol vervullen.

� Vanuit P&O is een vernieuwd beleid rond promotiecriteria en de gesprekkencyclus ontwikkeld. Van de teamleiders vraagt dit een herbezinning op hun aanpak en het belang van het voeren van gesprekken (formeel en informeel) als kwaliteitsinstrument, met als doel individueel leren, leren samen met anderen en organisatieleren naar een hoger niveau te brengen.

maatschappelijke opdracht � We willen de driehoek school-ouders-leerling prominent meenemen in de profilering. In 2016-2017 werkt

een vertegenwoordiging uit alle teams aan identiteitsprofilering.

Vanuit welke waarden handelen wij, wat vinden we belangrijk, waaraan zijn we als Singelland VHS

herkenbaar en ook aanspreekbaar? De intentie is een praatplaat/praatstuk als onderlegger voor een

professionele dialoog in te brengen in de teams, waaruit vervolgens een breed gedragen gezamenlijk

verhaal kan worden benut voor diverse uitingen, zoals bijv. communicatie en PR doeleinden.

* Het vmbo is voorbereidend mbo. De samenwerking met het ROC Friese Poort in Drachten wordt

geïntensiveerd, daarbij optrekkend met CSG Liudger in het belang van aansluiting focus op vakmanschap

en de vernieuwing in het vmbo. Te starten in de techniekafdelingen, met hopelijk een olievlek richting

overige profielen. In de 2e helft van 2016-2017 worden plannen geconcretiseerd. � Ouder- en leerlingbetrokkenheid vergroten, o.a. door actiever in te zetten op inspraak en communicatie. Er

wordt een periodieke nieuwsbrief aan ouders/verzorgers gemaakt, om ouders vooraf te informeren over wat

er aan activiteiten aankomt ( van vakantie tot vakantie).

ISK

differentiatie

• Naast de Leerlijnen NT2 / rekenen zijn er ook leerlijnen voor handvaardigheid/tekenen, ict, kooklessen en Engels (in concept) opgesteld. Op dit moment wordt er gewerkt aan een opzet voor LO. We oriënteren ons op een verdeling van leerlingen over aanvangs- midden – en uitstroomgroepen waarbij we rekening houden met het toekomstperspectief van de leerlingen. (Overweging: Gaan leerlingen met status een ander lesprogramma volgen dan uitgeprocedeerde AMV’ers ?)

• Voor leerlingen die schakelbaar zijn worden profielen opgesteld.

professionalisering

• Zeven docenten en zeven Onderwijsassistenten volgen een NT2 cursus. Er zijn duo’s gevormd om met elkaar te reflecteren op de uitkomst van de profscan.

• Medewerkers leveren, n.a.v. de ISK profscan, input voor de ontwikkeltrajecten voor het schooljaar 2016 – 2017.

maatschappelijke opdracht

• Alle leerlingen krijgen lessen “Nederlandkunde”. Op het rooster staat dan Mens en Maatschappij / Wereldoriëntatie. Veel belangrijker dan de naam is de inhoud van deze lessen.

• De lessen zijn bedoeld om de leerlingen te informeren over normen en waarden en onze cultuur. Tevens worden er meerdere projecten gedurende het schooljaar aangeboden waarbij de leerlingen buiten de school leren.

Surhuisterveen

De locatie VO-Surhuisterveen is ontstaan uit een unieke samenwerking tussen OSG Singelland en CSG Lauwers

College. Gedurende het schooljaar 2015-2016 zijn alle voormalige personnelsleden van het Lauwers College in

dienst getreden van Singelland. Mede door deze - vooral organisatorische - ontwikkelingen is een ander

tijdschema aangehouden voor at betreft de invulling van het strategisch beleidsplan. In november 2015 is er een

- 7 -

ambitieus locatiebeleidsplan voor de jaren 2016-2019 vastgesteld. In het schooljaar 2015-2016 zijn de volgende

activiteiten ontplooid:

voorwaardelijke interventies • De relatie docent- leerling stond centraal op twee studiemiddagen rondom dit thema.

• Er is budget vrijgemaakt in de begroting om buitenschools leren mogelijk te maken.

• Er is gestart met het maken van plannen voor nieuwbouw op de locatie van Singelland met als doel het onderwijs te centraliseren en het voormalige gebouw van het Lauwers College aan de

gemeente terug te geven.

differentiatie

• Er is gestart met het werken met een iPad. Dit jaar betreft dat een pilot in klas 1A. In 2016-

2017 wordt de pilot uitgebreid met 2 nieuwe eerste klassen. Het doel is in het cursusjaar 2017-2018 te

starten met een device per leerling.

• De vernieuwde bovenbouw is zo ingericht dat leerlingen veel individuele keuzes kunnen

maken in de bovenbouw van de basis- en kaderberoepsgerichte leerwegen.

• Er is een inspiratiemiddag ICT georganiseerd met externe partners waaronder uitgevers om

de school verder voor te bereiden op digitaal onderwijs.

professionalisering

• Er is een locatiescholingsplan opgesteld met veel professionele ruimte voor de individuele

medewerker om keuzes te maken voor de ontwikkelingen waar hij of zij in wil participeren.

• Er wordt nadrukkelijk geïnvesteerd in een nieuwe VO- Surhuisterveen cultuur. Aandacht voor

de logische verschillen in identiteit, cultuur en sfeer van de beide samengevoegde scholen is daarbij

noodzakelijk.

• Alle docenten en onderwijsassistenten hebben de profscan ingevuld als start van de eigen

professionele ontwikkeling. maatschappelijke opdracht

• Er is een werkgroep ‘gezonde school’ íngericht om adviezen aan de directie te geven om

leerlingen gezonder te leren leven.

• Bureau Cronique is gevraagd om een kort marktonderzoek uit te voeren en advies te geven

inzake identiteit en communicatie. De opnieuw ingestelde commissie ‘identiteit’ gaat met de uitkomsten een

nieuw identiteitsprofiel omschrijven.

Burgum

differentiatie

• iPads zijn ingevoerd in alle leerjaren. Binnen de HAVOtop worden nu ook de eerste stappen gezet om te gaan werken met digitale methodes.

• Alle secties, behalve economie en Duits, werken nu met interactieve digitale methodes met een ingebouwd leerlingvolgsysteem (LVS). Via dit LVS kunnen de leerlingen per vak en vakonderdeel gemonitord worden.

• De twee overige vakken oriënteren zich op de leermiddelenmarkt om volgend jaar de overstap te maken.

• Het doel is om in 2018 vooral met methodes te werken die geïndividualiseerd leren mogelijk maken.

professionalisering

• Alle docenten volgen verplicht zes keer scholing per jaar. Het aanbod voor deze scholingen wordt middels intervisie samengesteld. De scholingen hebben betrekking op leerlingenzorg, digitalisering, persoonlijke ontwikkeling (mindset) en onderwijskundige ontwikkeling.

• Alle beginnende docenten volgen 4 keer per jaar intervisie naast de reguliere scholingsbijeenkomsten.

• Regelmatig organiseert de zorgcoördinator bijeenkomsten voor alle mentoren. Zij bespreken samen het beleid in het kader van het passend onderwijs en wat dit betekent voor de dagelijkse gang van zaken.

• De school participeert momenteel in twee netwerken van VMBO-scholen. Het ene netwerk richt zich op de provincie Friesland, terwijl het andere netwerk de drie noordelijke provincies omvat. Centraal staat hierbij het van elkaar leren.

maatschappelijke opdracht

• Aansluitend bij de maatschappelijke stage zijn er voor met name de BK leerlingen mogelijkheden gecreëerd om bezoeken te brengen aan bedrijven.

• De talentenklas Maximus voorziet in een duidelijke behoefte voor de (hoog)begaafde leerlingen van de basisscholen.

- 8 -

• Singelland en de scholenkoepels OPO Furore en ROOBOL (basisonderwijs) voeren overleg over de toekomst van het onderwijs aan hoogbegaafde kinderen. De eerste bijeenkomst is inmiddels geweest.

• De school voert zes keer per schooljaar overleg met de gemeente en andere organisaties overleg over afstemming van jeugdbeleid en jeugdzorg in de regio.

Drachtster Lyceum

differentiatie

• Taalbeleid: inzicht krijgen in welke leerlingen ‘taalzwak’ zijn en gekoppeld daaraan hoe we hen kunnen ondersteunen. De CITO-scores van de brugklas zijn het uitgangspunt om preventieve acties in klas twee vast te stellen.

• Met persoonlijke trajecten voor rekenen in zowel onderbouw als bovenbouw verbeteren we de rekenresultaten van onderbouwleerlingen, maar met name ook van de havo-leerlingen bovenbouw.

• Vanuit de gedachte dat zittenblijven lang niet altijd effectief is, is gestart met zomerschool op beperkte schaal voor leerlingen die net niet zouden overgaan. Vier leerlingen zijn op deze wijze alsnog bevorderd.

• In de laatste periode is gestart met huiswerk maken onder toezicht na schooltijd, voor die leerlingen die dat nodig hebben.

• Er is veel beweging op het terrein van onderwijsvernieuwing. Deels binnen vakgroepen, deels binnen projectgroepen en deels door docenten die vanuit verschillende vakken gezamenlijk op een klas staan, de zgn. petrischaaltjes (zie verder bij professionalisering).

• In diverse vakgroepen wordt ervaring opgedaan met differentiatie in instructie naast differentiatie in verwerkingsvorm. Twee vakgroepen werken met keuzelessen van keuzedocenten in het examenjaar. Ook wordt geëxperimenteerd met formatief toetsen, sturen op vaardigheden in plaats van toetsen. Bij de beeldende vakken worden de afzonderlijke vakken gecombineerd in blokken, waardoor meer focus op het -individuele- leerproces mogelijk is.

professionalisering

• In 2015-2016 konden we starten met aanzienlijk meer projectgroepen dan het jaar daarvoor en met een meer planmatige wijze van werken als professionele leergemeenschap.

• De grootste projectgroep is “experimenteren”; een kennisplatform waarin van elkaar geleerd wordt en leren en werken geïntegreerd is. Ruim 25 mensen zijn bij deze groep betrokken.De projectgroep formuleerde de behoefte aan een leergang differentiëren voor beginners en gevorderden; de schoolleiding heeft deze behoefte gefaciliteerd.

• Naast de projectgroepen zijn “petrischaaltjes” ontstaan (Thijs Homan; Organisatiedynamica). Soms rechtstreeks als spin off van projectgroepen, soms als spin off van de sfeer van onderwijsvernieuwing die is ontstaan en die gevoeld en benoemd wordt.

maatschappelijke opdracht

• Verschillende experimenten van docenten zijn erop gericht om contextrijke, betekenisvolle opdrachten te maken voor de leerlingen, in samenwerking met de buitenwereld.

• "Leerlingen in hun kracht zetten" is een belangrijk thema, hen begeleiden in hun groei naar verantwoordelijkheid en zelfreflectie. Dat willen we bereiken door gebruik te maken van de theorie van Remind (slim leren) en de opbrengsten van de kwadranttest (individuele leerbehoefte en leerstijlen). Beide projecten zijn nagenoeg de projectstatus ontgroeid; de focus bij Remind ligt nu op het integreren in het onderwijsleerproces.

• Ook onderdeel van Remind is het tutorenproject, gestart in 2014-2015, en nu steviger op de kaart gezet. Vwo-4-leerlingen hebben als tutor bij brugklasmentoren geassisteerd bij zowel het leren leren in zijn algemeenheid, als vakmatige ondersteuning en het gebied van sociaal-emotioneel welbevinden. Vanuit hun nog nabije ervaring en de gevoelsmatige kleinere “afstand” is het effect van de gesprekken tussen de tutor en de leerling groot.

• Als onderdeel van de laatste twee schoolweken krijgt elke jaarlaag een project dat te maken heeft met de buitenwereld. Het project voor de voorexamenklasleerlingen is gericht op voorlichting over beroepen. We nodigen een aantal experts uit die aan de hand van speelfilms commentaar geven op de “expert” die in de film het betreffende vak uitvoert, aan leerlingen die interesse hebben in dat beroep. Veel plezier, veel inzicht!

- 9 -

De Venen differentiatie

• Niveau differentiatie taal en rekenen aanbieden aan alle leerjaren: nadat alle leerjaren inmiddels niveau-rekenen en niveau-taal aangeboden krijgen, hebben de leerlingen nu ook de mogelijkheid om hiervoor IVIO examens af te leggen op niveau KC1 (=op weg naar 1F), KC2 (=1F) en KC3 (=2F). We zien meerdere leerlingen onderdelen op niveau 2F afronden. Dit kunnen ze meenemen als bewijs van niveau in geval van doorleren op het MBO.

• We blijven zoeken naar een methodiek om gepersonaliseerd leren (taal en rekenen) te kunnen aanbieden, liefst gedigitaliseerd. Voor praktijkonderwijs is nog geen methodiek ontwikkeld.

• Bij de ontwikkeling van het herontwerp van De Venen is een onderzoek gaande over de uitgangspunten. Met name in de onderbouw wordt de richting: meer pedagogisch accent. Wat betekent dat de avo-lessen zoveel mogelijk door de eigen mentor worden aangeboden. Dit staat haaks op de niveaudifferentiatie, waarbij leerlingen per leerjaar in niveauklassen taal en rekenen aangeboden krijgen. Hierover moet in schooljaar 2016-2017 verder onderzoek en uitspraak gedaan worden.

professionalisering

• Kennis nemen van leerstijlbegeleiding. Deze actie heeft geen vervolg gekregen., vanwege de ontwikkelingsvragen rond het herontwerp De Venen.

• De ICT-groep van De Venen is steviger in het zadel komen te zitten en stimuleert via workshops en trainingen de collega’s vaardiger te worden in GOOGLE-onderdelen. De hele school werkt inmiddels via GOOGLE. Ook de administratieve diensten werken toe naar volledig overgang per augustus 2016.

• Onderwijs meer activerend, levensechter, betekenisvoller aanbieden. De ontwikkelgroep mens - en - maatschappij is bezig de onderwijsdoelen te vertalen naar activiteiten. In Noord-Nederland zijn de praktijkscholen samen bezig om dit te combineren met de landelijke opdracht om het curriculum voor het praktijkonderwijs door te ontwikkelen (zie maatschappelijke opdracht). Een werkgroep olv de teamleiders is hiermee bezig.

• Teambreed wordt nu al het onderwijs en onderwijsondersteunend personeel geschoold en begeleid in positieve groepsvorming. Met deze begeleidingsopdracht wordt pedagogische versterking schoolbreed ingevoerd: stimuleren en belonen wordt versterkt tov regels toepassen en straffen.

maatschappelijke opdracht

• Burgerschap, Burgerschap, domein wonen en domein vrijetijdsbesteding wordt herijkt en aangevuld. Dit gebeurt op De Venen door een ontwikkelgroep, maar ook praktijkonderwijs-breed door een projectgroep.

• Met subsidie van ESF de arbeidstoeleiding verder ontwikkelen.

• De uit te bouwen netwerken met ROC’s (entree) en Gemeenten (participatiewet) worden opgezet door ons stagekantoor.

• Onder aansturing van de bestuurders zijn de directeuren bezig met het beschrijven van samenwerking organisatorisch, inhoudelijk en strategisch t.a.v. gemeenschappelijke praktijkschool belangen met collega praktijkschool De Ring. Eerste uitgangspunt is de focus leggen op pedagogisch klimaat.

• Samenwerking met de Friese ROC's verder uitbouwen over het doorleer-perspectief van de leerlingen.

1b. De vijf belangrijkste bevindingen

• Goed onderwijs Op basis van kwalitatieve en kwantitatieve rapportages, kan opnieuw geconcludeerd worden dat het onderwijs van Singelland als goed wordt beoordeeld. De reacties van leerlingen en ouders laten hetzelfde beeld zien. De instroomcijfers blijven op een enkele locatie iets achter op basis van krimp niet op basis van kwaliteit.

• Differentiatie Singelland wil onderwijs bieden waarbij elke leerling als unieke persoon kan excelleren binnen zijn of haar kunnen. Docenten faciliteren het leren op niveau en bieden hierbij maatwerk voor het individu, gebruikmakend van een aantal gestandaardiseerde opties. Hiermee wordt differentiatie in aanbod, talent, thema, tempo en leerstijl van de leerling gefaciliteerd. Dit impliceert dat verschillende soorten van differentiatie zowel binnen klassenverband als daarbuiten in gang zijn gezet. De ontwikkelingen voor wat betreft het strategisch hoofdthema differentiatie laten zich als volgt samenvatten:

- 10 -

• Samenwerking Bij Singelland staat samenwerking met elkaar en met de omgeving – zoals de samenwerkingsconstructies in Burgum en Surhuisterveen – centraal. De samenwerkingsconstructie in Surhuisterveen is daarbij in 2015 binnen wet- en regelgeving gebracht waarbij Singelland de locatie van het CSG Lauwers Collehe heeft overgenomen.

• Aansluiting arbeidsmarkt en vervolgopleiding De demografische ontwikkelingen (krimp) in de regio, het veranderende belang van denominatie als onderscheidend kenmerk en de verandering van het karakter van de onderkant van de arbeidsmarkt vragen om alertheid. Singelland participeert in meerdere netwerken op het gebied van werkgelegenheid, het belang van OSG Singelland voor de regio en de arbeidsmarkt. In de regio wordt een toenemende vraag naar arbeidskrachten voor zorg, ict en techniek verwacht ook op mbo+ en hbo niveau. Samenwerking van de drie O’s: Onderwijs, Overheid en Ondernemers is daarvoor een goed platform. OSG Singelland werkt samen met andere vo scholen en met roc’s om een goede doorgaande lijn richting de arbeidsmarkt te realiseren. Daarvoor worden grenzen overschreden waar het gaat om denominatie, gemeentes en regio. Problemen trekken zich immers niets aan van geografische grenzen en dat geldt ook voor de oplossingen. OSG Singelland heeft een kwalitatief en breed onderwijsaanbod dat binnen het vmbo verder wordt versterkt binnen de nieuwe profielen.

• Persoonsvorming Singelland wil zich niet beperken tot puur cognitief onderwijs. Singelland wil meer ruimte en focus voor persoonsvorming en waardeontwikkeling (gebruikmakend van de zeven leefregels), waarbij de mogelijke inzet van activiteiten op het gebied van sport, kunst en cultuur een belangrijke rol inneemt. Dit sluit naadloos aan bij de landelijke discussie over een opleving van het begrip ‘’Bildung’’ als tegenhanger van het alleen focussen op kernvakken en sturen op cijfers. Bildung staat voor het werken aan een breder doel van vorming, brede cultuuroverdracht en persoonsontwikkeling. 1c. externe factoren

• Demografische ontwikkelingen Het voortgezet onderwijs in Friesland krijgt de komende jaren te maken met steeds verder dalende leerlingenaantallen. In 2020 zal de omvang van de basisgeneratie in Zuidoost Friesland afgenomen zijn met 3,6 procent. De langere termijn verwachting (2030) komt uit op een daling van 10,5%. De prognoses over de omvang van de basisgeneratie op gemeenteniveau lopen daarbij uiteen. Op korte termijn (2020) is een daling in de omvang van de basisgeneratie te verwachten in de gemeente Ooststellingwerf (-10,8%), Smallingerland (-6,1%) en Opsterland (-0,4%), terwijl Tytsjerksteradiel nog een lichte groei laat zien (+3,6%). Op langere termijn zullen alle gemeenten te maken krijgen met een daling van het aantal jongeren in de basisgeneratie, variërend van 9,8% in Tytsjerksteradiel tot 16,0% in Opsterland. Tot 2017 is er in de meeste toeleverende gemeentes echter nog sprake van een lichte stijging van het aantal leerlingen dat zal instromen in het voortgezet onderwijs. Daarna daalt het licht zoals weergegeven in onderstaande tabel:

�������������� �����

��������������������

���������������������� ������������������

����� ������������

��������

��������������

SINGELLANDBREED

- 11 -

progonose basisgeneratie vo ZO Friesland

stand 2011 prognose 2020 prognose 2030

basisgeneratie 12.369 100% 11.922 96,4% 11.076 89,5%

De analyse van de instroom in 2016 laat zich als volgt samenvatten: In 2016 is een kleine toename zichtbaar van het aantal leerlingen dat instroomt. Dit komt voort uit de fusie met het Lauwers College. Wanneer we dit buiten beschouwing laten, heeft ook Singelland te maken met demografische krimp. Het marktaandeel Singellandbreed toont een stabiel beeld. Ook de verhouding tussen de leerlingen die van het bijzonder onderwijs en het openbaar onderwijs instromen op Singelland is gestabiliseerd.

De prognose voor de totale populatie van OSG Singelland uitgesplitst naar de locaties is dan als volgt:

locatie 2017 2018 2019 2020 2021

VHS 1.020 984 927 924 918

Burgum 409 402 390 387 378

Surhuisterveen 516 509 496 492 460

ISK 216 170 170 150 150

De Venen 233 232 227 229 223

Lyceum 1.387 1.303 1.268 1.268 1.258

totaal 3.781 3.600 3.478 3.450 3.387

Voor het vmbo is er naast krimp op demografische gronden ook al enige tijd sprake van een ander soort krimp. Dit wordt doorgaans geduid als de opwaartse druk: een toenemende keuze voor het havo/vwo ten koste van het vmbo. Er is wat deze krimp betreft landelijk gezien echter sprake van licht herstel. De groei van havo/vwo neemt af en lijkt te stabiliseren. Samengevat geven de demografische ontwikkelingen voor wat betreft het totaal aantal leerlingen van OSG Singelland geen reden tot zorg. Voor het vmbo geldt dit evenmin voor de krimp op grond van opwaartse druk.

�

���

!��

��

"��

�#��! �!��� ���� � ��$ �$��" �"��%

�������������

�&��'

��&��'

��&��'

#�&��'

!�&��'

�#��! �!��� ���� � ��$ �$��" �"��%

����������

�#��!

() *+ �+

� ��$

() *+ �+

�!���

() *+ �+

����

() *+ �+

- 12 -

Bovendien lijkt de lichte daling in aantal leerlingen op de markt en op grond van de opwaartse druk in ieder geval voor een deel te zullen worden gecompenseerd door een stijging van het marktaandeel uit het bijzonder primair onderwijs. Dat laat onverlet dat de kleinere locaties in Surhuisterveen en ook De Venen onder druk kunnen komen te staan. Het gaat dan in het bijzonder om de breedte van het onderwijsaanbod op deze locaties. De locatie in Burgum lijkt hierop ondanks toegenomen concurrentie structureel een uitzondering te worden waar het gaat om een stijging van de instroom. Er bestaat geen risico op bijzondere waardeverminderingen voor de betreffende locaties. Zoals hieronder verder zal worden uitgewerkt kan ook hier worden opgemerkt, dat we beter zullen kunnen bereiken wat we willen in samenwerking met anderen. De scenario’s die in relatie tot aantallen leerlingen de komende jaren zullen worden uitgewerkt zullen dan ook gericht zijn op samenwerkingsconstructies.

• Andere externe factoren van betekenis 1) De invoering van passend onderwijs heeft betekend dat scholen in hun zorgaanbod verdergaand moeten

samenwerken en dat de financieringsstromen anders zijn gaan lopen. Voor OSG Singelland heeft de invoering van passend onderwijs gelet op de aanwezige en uitgebreide zorgstructuur geen ingrijpende consequenties gehad voor wat betreft de organiseerbaarheid van de zorg die geboden moet kunnen worden. Belangrijk daarbij is de op- en inrichting van het Expertise Centrum Singelland geweest. Het betreft dan zowel de kwaliteit van de ondersteuning door het ECS als de exploitatie door ook diensten aan derden te verlenen. De betaalbaarheid van de zorg blijft echter wel een aandachtspunt. De ambitie van het samenwerkingsverband is enerzijds meer leerlingen in het regulier en minder in het speciaal onderwijs en anderzijds een betere verdeling van de zorg beter over de scholen. Dit heeft enige maar geen ingrijpende invloed gehad op het aantal leerlingen op OSG Singelland die specifieke ondersteuning nodig hebben.

2) Landelijk gezien kiezen binnen het vmbo steeds minder leerlingen voor de beroepsgerichte leerwegen. De nieuwe profielen binnen het vmbo – 10 profielen in plaats van de huidige 36 programma’s – bieden enerzijds de kans c.q. kunnen de oplossing vormen om juist de beroepsgerichte programma’s opnieuw vorm te geven en anderzijds beter aan te sluiten bij de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt en in de regio. De toekomstbestendigheid van het vmbo staat ook hier gelijk aan samenwerkingsconstructies. Daarmee kan het ‘hoe’ van ‘wat’ er moet veranderen beter worden gerealiseerd waarbij ook verdergaande samenwerking met het mbo aan het succes kan bijdragen.

3) De eerder geschetste soorten krimp in relatie tot de ontwikkelingen in het vmbo vragen om meer samenwerking in Drachten en omgeving ten einde het onderwijsaanbod te kunnen verbreden en verdiepen. De locatie in Surhuisterveen kijkt voor de beroepsgerichte vakken dan meer richting Drachten dan – in geografisch opzicht - omhoog. Dat laat onverlet dat Surhuisterveen participeert in het RPO voor Noord-Oost Friesland.

4) Een andere factor van betekenis zijn de eisen die aan taal en rekenen worden gesteld. De uitkomsten van toetsen rekenen zijn sterk verbeterd. Met name het HAVO is echter nog niet op de eigen norm. Hoewel rekenen met uitzondering van het vwo nog geen deel uitmaakt van de slaag-zakregeling zal Singelland de interventies die reeds zijn ingezet borgen en versterken waarbij differentiatie als een van de kritische succesfactoren wordt beschouwd.

5) De digitalisering van onze samenleving impliceert dat de wereld om ons heen in een razend tempo verandert. Singelland wil niet stil blijven staan, maar wil gebruik maken van de mogelijkheden die de technologische ontwikkelingen ons bieden. Er is aandacht voor nieuwe vaardigheden voor zowel leerlingen als docenten en voor mediawijsheid. Digitale leermiddelen bieden meer mogelijkheden voor het bieden van maatwerk, differentiatie en contextrijk onderwijs. Belangrijke vragen daarbij zijn: � Wat leert de leerling? � Waar leert de leerling? � Waarmee leert de leerling? � Welke rol speelt de docent? � Hoe weet je hoe met de leerling gaat?

• Samenwerkingsrelaties OSG Singelland is gericht op samenwerking waar dat betekent dat de strategische hoofdthema’s beter kunnen worden gerealiseerd. Hieronder wordt eerst het toekomstbeeld voor wat betreft samenwerkingsconstructies geschetst. De constructie met de voormalige locatie van het Lauwers College in Surhuisterveen is een exponent van samenwerking. Er bestond voor deze vorm van samenwerking nog geen wet- en regelgeving en ook het regeerakkoord bleek in de zogenaamde aprilbrief onvoldoende ruimte te bieden. De doelstelling was dan ook om vanuit een wettelijke basis te komen tot één school voor voortgezet onderwijs in Surhuisterveen met twee denominaties onder een dak. Hiertoe is onderzocht of een van beide locaties administratief en daarmee juridisch

- 13 -

onder het andere bestuur kon worden gebracht. Met het borgen van de huidige denominaties wordt in een behoefte van ouders en leerlingen voorzien. Dit heeft al geleid tot een hogere instroom vanuit de omgeving van Surhuisterveen. Het samenvoegen van de locaties onder het bestuur van Singelland heeft betekenis voor het mogelijke onderwijsaanbod en voor een meer efficiënte bedrijfsvoering. Door de samenwerking in Burgum met CSG Liudger is het mogelijk een havo-top aan te bieden waardoor leerlingen op hun eigen school de volledige opleiding kunnen volgen. OSG Singelland werkt door middel van onderwijskundige projecten nauw samen met het openbaar primair onderwijs. Het was de vraag of samenwerking onder de noemer van shared service ook een toegevoegde waarde zou kunnen hebben. De systematiek van het primair onderwijs en het voortgezet onderwijs is dermate verschillend dat deze vraag niet op voorhand bevestigend kon worden beantwoord. Dit is onderzocht maar lijkt op geen van de peilers van continuiteit, stoffelijk gewin of kwaliteit voldoende voordelen te bieden. De onderwijskundige samenwerking – zoals op het gebied van hoogbegaafdheid - en alles wat daarmee samenhangt, is wel verder geïntensiveerd. Ook voor de toegevoegde waarde van samenwerking binnen de coöperatie Pompebled kan het onderscheid worden gemaakt tussen onderwijs en shared service: is een coöperatie de meest geëigende vorm om de kwaliteit van het onderwijs duurzaam te verbeteren en is een coöperatie de meest geëigende vorm om de bedrijfsvoering duurzaam te verbeteren? Ook hier is een eventuele verdergaande vorm van samenwerking cq. een vorm van shared service op eerder genoemde peilers onderzocht. Het rapport van kpmg heeft bevestigd dat Singelland niet wint aan continuiteit, kwaliteit of financieel voordeel door samen te gaan werken met de andere scholen voor openbaar voortgezet onderwijs in Friesland. De Centrale Dienst op Singelland is dermate ‘lean and mean’ georgansieerd dat vooral meer ‘organische’ vormen van samenwerking voordeel zouden kunnen bieden. Naast deze min of meer geformaliseerde samenwerkingsconstructies is OSG Singelland ook anderszins naar buiten gericht. Zo worden ten behoeve van de herstructurering van het VMBO constructies uitgewerkt tussen de locaties van Singelland en andere scholen waaronder de Friese Poort (MBO) ten einde het aanbod te kunnen verbreden en verdiepen. Ook met het bedrijfsleven zijn en worden afspraken gemaakt over zowel het onderwijsaanbod en stages als over de LOB trajecten. Het project ‘Bouwen aan Ambitie’ in Surhuisterveen is hier een voorbeeld van. Tenslotte kan hier worden genoemd dat in een consortium met de NHL de RUG en OSG Simon Vestdijk met succes een subsidieaanvraag is ingediend voor de status van opleidingsschool. Daarnaast wordt verdergaand samengewerkt met onder andere de NHL in het kader van wetenschappelijk onderzoek naar het rendement van ontwikkelingen die op Singelland worden ingezet.

• Besturingsfilosofie Hier wordt volstaan met de constatering dat de besturingsfilosofie bepalend is voor de wijze waarop het proces dat zich afspeelt tussen de situatie waarin wij ons nu bevinden en hoe die situatie er in de toekomst uitziet wordt getoetst. De besturingsfilosofie van Singelland laat zich kenmerken als polyvocaal.

• Bedrijfsvoering De bedrijfsvoering (financieel, proces, leerlingen, personeel) van OSG Singelland wordt maandelijks in kaart gebracht en kan leiden tot interventies op onderdelen of voor een locatie. Grosso modo geldt als norm voor de indicatoren dat OSG Singelland zich op of boven het landelijk gemiddelde bevindt. De huidige situatie is dat de bedrijfsvoering aan de norm voldoet. OSG Singelland richt zich voortdurend op optimalisering en duurzame continuïteit. Dit heeft onder andere betekend dat de centrale Dienst op onderdelen is gereoganiseerd en dat wordt gexperimenteerd met moderne werkwijzen zoals scrum.

1d. Personeels- en organisatiebeleid Ook in 2016 is er op diverse manieren gewerkt aan professionalisering van medewerkers en is ingezet op het primaire proces van Singelland als scholengemeenschap en onderwijsvoorziening. Het schooljaar 2016-2017 is gestart met een Singellandbrede studie(start)dag in theater De Lawei in Drachten, waarbij naast een lezing over het brein van pubers er in het middagprogramma diverse workshops te volgen waren. In 2016 hebben de docenten op bijna alle locaties een selff-assessment gedaan, de profscan. Hiermee is zowel op individueel niveau (voor de docent zelf) en op teamniveau te zien op welke onderdelen erg goed gescoord wordt en op welke onderdelen ontwikkeling nodig is. In de komende jaren volgt een uitwerking in een plan van aanpak voor de verdere ontwikkeling van docenten en teams. In het najaar van 2016 is de gesprekkencyclus voor het OP (voorheen de functiemix) geheel geactualiseerd. De beoordeling is vereenvoudigd en de werkwijze eenduidiger geworden. Tevens is er een begin gemaakt met de analyse van de beloningsdifferentiatie. Er is gekeken naar wat de theorie hierover schrijft en hoe het bij Singelland in de praktijk wordt ervaren. Er worden op locaties grote en kleine

- 14 -

beloningen verstrekt. Er is wel een overzicht van de bedragen die zijn verstrekt, maar het is onduidelijk waarvoor deze beloningen precies bedoeld zijn. De commissie beloningssystematiek (monitoringscommissie) heeft de opdracht gekregen om hierin meer duidelijkheid te krijgen. In 2017 krijgt dit dan ook een vervolg. In 2016 is verder gewerkt aan het verkrijgen van de status van opleidingsschool, gezamenlijk met Simon Vestdijk in Harlingen. De opleidingsschool, FROSK, is een feit. Inmiddels kent Singelland al een groot aantal jaren een eigen interne opleiding TIO (Talent In Opleiding) welke ook in 2016 medewerkers van Singelland heeft opgeleid. Het eerste leerjaar is vooral gericht op persoonlijke ontwikkeling en het tweede leerjaar is gericht op management of onderzoek. Het ziekteverzuim lag in 2016 gemiddeld op 3,6 %. Het jaar ervoor was het ziekteverzuim iets hoger. Binnen het SMT wordt vooral gekeken of er preventief vanuit de werkgever interventies gepleegd kunnen worden ter voorkoming van arbeidsongeschiktheid. Regelmatig is het niet-werk gerelateerd en is het sturen hierop veelal lastig. Indien een locatie financieel problemen krijgt in verband met een hoog ziekteverzuimpercentage, dan kan een beroep gedaan worden op het risicofonds. Elke locatie draagt hier jaarlijks aan bij en kan dus ook uit deze pot een toelage krijgen als het nodig is. Het nieuwe functiebouwwerk voor het OOP zou op 1 augustus 2016 geïmplementeerd worden. Helaas is deze deadline niet gehaald en wordt het medio 2017 daadwerkelijk geïmplementeerd. De werkgroep Profs OOP heeft alle OOP functies beschreven in resultaatgebieden en kernactiviteiten en daarbij ook de competenties uitgewerkt die belangrijk zijn voor de uitoefening van de functie. 1e. Huisvesting De meeste gebouwen van OSG Singelland zijn van recente of relatief recente datum. De verwachting was dan ook dan minder druk en risico op dit beleidsterrein. Door nieuwe ontwikkelingen kunnen de volgende activiteiten op dit beleidsterrein echter worden genoemd. Er bestaat helaas een relatie tot de situatie in de wereld en de instroom van het aantal leerlingen in het ISK. De grote instroom van het aantal leerlingen heeft eerder al betekend dat enerzijds de drie bestaande noodlokalen zijn gecontinueerd en de kosten voor de school voor deze lokalen zijn komen te vervallen en anderzijds nog twee nieuwe noodlokalen zijn bijgeplaatst. In 2016 zijn in afwachting van een nieuw of ander gebouw nog eens drie lokalen in gebruik genomen in een dependance. De verwachting is dat het ISK per 1 augustus as. zal kunnen worden gehuisvest in het voormalige gebouw van De Barte en dat de huidige nevenvestiging kan worden ingezet ten behoeve van onderwijs – in samenwerking met de gemeente Smallingerland - aan de doelgroep 18plus. In Surhuisterveen wordt toegewerkt naar huisvesting in een gebouw door uitbreiding van het gebouw van Singelland. De procedures voor vergunningverlening zijn inmiddels gestart. Verder zijn er de nodige onderhouds- en verbeteringstrajecten aan de gebouwen uitgevoerd – waaronder ingrijpende aanpassingen in het gebouw in Burgum ten behoeve van klimaatbeheersing - conform het meerjarenonderhoudsplan (LCO) en is het LCO geactualiseerd. 1f. Marketing en PR-activiteiten Demografische gegevens tonen aan dat Singelland de komende jaren een daling van leerlingen kan verwachten. Ook is er sprake van enige verschuiving van aanmelding (daar waar een leerling uit het OPO voorheen veelal koos voor OVO, is dit nu minder aan de orde). Daarbij hebben er de laatste jaren diverse veranderingen plaatsgevonden in onze organisatie en daarbuiten. Singelland moet maximaal anticiperen op deze bewegingen in de markt.

(door-) Ontwikkeling organisatie-identiteit Profileringsgesprekken met medewerkers, ouders, leerlingen en stakeholders van alle locaties leidden in voorjaar 2016 tot een rapport. Op basis hiervan werd geadviseerd om te kiezen voor een doorontwikkeling van de identiteit van Singelland. Tot op heden was dit een corporate identiteit (zwaar ondersteund door Singelland als merknaam). Met ingang van schooljaar 2017-2018 introduceert Singelland een light endorsed identiteit, oftewel: locatienaam en eigen karakteristieke kenmerken éérst, daarbij in lichtere mate dan voorheen ondersteund door de Singellandbrede identiteit. Voor locaties zal in vormgeving van huisstijldragers sprake zijn van diverse keuzes binnen kaders, een dynamische invulling die vooral online veel mogelijkheden kent. Kortom: een opdracht tot rebranding en dus een vernieuwde huisstijl van Singelland. Het Singellandlogo uit 2002 wordt doorontwikkeld, zonder dat dit aan kracht inlevert, kleuren blijven aanwezig. Elke locatie krijgt een logo met een stukje eigenheid. Door keuze in grafische elementen, beeldtaal en taal kan de identiteit van de locatie versterkt worden. Tenslotte is de opdracht verstrekt om voor elke locatie een volledig identiteitsprofiel op te stellen. Doel: onderscheidende elementen van locaties (nog) beter weten te benoemen en dus optimale profilering ten opzichte van collega-scholen. De uitwerking van de rebranding -met als vaandeldrager een nieuwe website- vond plaats in schooljaar 2016-2017. De lancering zal per september 2017 zijn. De afdeling communicatie geeft samen met een DO-vertegenwoordiger leiding aan een stuurgroep die verantwoordelijk is voor de rebranding en nieuwe website; alle locaties zijn in deze groep vertegenwoordigd. Alle huisstijldragers online en offline worden -inclusief signering van

- 15 -

schoolpanden- geïnventariseerd en vernieuwd. Dit biedt de mogelijkheid om op gebied van inkoop voor meer collectiviteit te kiezen (kostenbesparend) en een stap te zetten naar nog meer digitale communicatie in plaats van drukwerk (denk aan briefpapier etc.). Dit vraagt om inzet van goede online instrumenten.

Activiteiten in kader werving Voor de start van schooljaar 2016-2017 zijn data van voorlichtingsavonden en Open Dagen aangekondigd aan directies van basisscholen, direct na de schoolvakantie zijn ook alle ouders van groep 8 hierover geïnformeerd via een digitale 'save the date' mailing. In november vonden de voorlichtingsavonden plaats. Maakten we het vorig schooljaar een professionaliseringsslag in de vorm van presenteren (van powerpoint naar prezi), dit jaar werd ook het algemene programma gewijzigd. Op alle locaties was nu de locatiedirecteur/rector de persoon die de algemene inleiding verzorgde (voorgaand jaar had ook de bestuurder hier in Drachten een rol in). Bovendien werd er iets minder naar getallen en feiten Singellandbreed gekeken maar meer ingezoomd op prestaties van de locaties zelf. Bovendien werd in Drachten voor de eerste maal gekozen voor twee voorlichtingsavonden: één op de VHS en één op Het Drachtster Lyceum. We constateerden in Drachten een flinke toename in het totale aantal bezoekers. Tenslotte zijn de Open Dagen dit jaar meer dan ooit online onder de aandacht gebracht door intensivering van gebruik Facebookpagina’s (en betaalde promotie-berichten). De tendens voor volgend jaar zal zijn: bescheidener offline en nog meer online adverteren/zichtbaar zijn. Ook met Open Dagen in ontwikkeling blijven Om scherp te blijven op de kwaliteit van onze Open Dagen heeft de afdeling communicatie in 2017 een Mystery Guest ingezet om alle Open Dagen van Singelland te bezoeken die van tevoren goed geïnstrueerd is. De rapporten van deze bezoeken worden besproken met de locatiedirecteur en de organisatoren van de Open Dagen. Ook bezochten we zelf Open Dagen van collega-scholen.

Informatievoorziening ouders en leerlingen Voor leerlingen groep acht werd een Instagram-actie georganiseerd, kenbaar gemaakt via flyers en campagnewebsite singelland-talent.nl. Hiermee viel een goedgevulde nieuwe schooltas te winnen. In december ontvingen basisscholen een uitgebreid infopakket in kader werving Open Dagen. In januari 2017 werd huis aan huis promotie verzorgd, ontwikkeld door de afdeling communicatie, gericht op leerlingen groep acht en ouders. Het betrof drie uitgaven: magazine Drachten en omstreken, promotiefolder regio Burgum en promotiefolder regio Surhuisterveen. Ook organiseerden alle locaties van Singelland een doe-middag voor leerlingen van groep acht. Digitale uitnodigingen, inschrijving via website en werving werden door de afdeling verzorgd. Tenslotte voorzien de locaties de ouders van hun leerlingen geregeld van digitale nieuwsbrieven. De afdeling verzorgt hierbij waar gewenst tekst, beeld en vormgeving.

Intensivering samenwerking locaties M.i.v. schooljaar 2016-2017 is er sprake van minimaal één pr-contactpersoon per locatie. Deze persoon wordt begeleid door de afdeling communicatie. Deze samenwerking tussen afdeling en locaties leidt tot stimulering en intensivering van o.a. berichtgeving: sinds deze werkwijze is er een toename van 40% in het aantal verzonden persberichten. Driemaal per jaar vindt gezamenlijk overleg plaats met alle pr-contactpersonen o.l.v. de afdeling communicatie en maximaal tweemaal per jaar overlegt de afdeling met pr-persoon en locatiedirecteur/rector. Er wordt dan advies gegeven over ontwikkeling van huidige en nieuwe uitingen en actiepunten van de locatie op gebied van communicatie en marketing. De pr-contactpersonen zijn ook verantwoordelijk voor beheer van hun locatie-info op de website. De intensivering is mede mogelijk door (vooralsnog tijdelijke) uitbreiding van de afd. communicatie, waardoor beleid en organisatie en praktische/ uitvoerende taken meer van elkaar gescheiden kunnen worden.

Communicatiekanalen De nieuwe website is ontwikkeld op basis van een plan van eisen en wensen en heeft een externe functie, informatie- en imago-ondersteunend met als primaire doelgroepen: a) potentiële ouders en lln gr 8 b) Singelland-ouders en lln (algemene info) c) sollicitant, gemeente, stagebedrijf etc. Verder hanteert Singelland de volgende kanalen voor communicatie met medewerkers, leerlingen en ouders: 1) Afas Insite: medewerkers (intern) 2) Nieuwe website: algemene info (potentiële) ouders en lln, belanghebbenden (extern) 3) Magister/Schoolbord.info (DL)/Google omgeving: Singellandleerlingen en -ouders (intern) 4) Sociale media als Facebook, Twitter, Instagram (extern)

2. Kwaliteitsbeleid Er is een cyclus van kwaliteitszorg ontwikkeld voor het strategisch beleidsplan. Hierin worden jaarlijks de onderdelen van het strategisch beleidsplan (differentiatie, professionalisering en maatschappelijke legitimatie) systematisch in kaart gebracht. Dit vindt plaats door middel van gesprekken op de locaties. Tijdens deze

- 16 -

gesprekken geven de locaties aan, welke (door)ontwikkelingen er binnen de onderdelen van het strategisch beleidsplan op hun locatie plaatsvinden. De uitkomsten van deze gesprekken worden vervolgens gevisualiseerd. Doordat deze gesprekken jaarlijks terugkeren, ontstaat er een overzicht van de voortgang van de (door)ontwikkelingen op de locaties in relatie tot het strategische beleidsplan. De systematische aanpak inzake het meten van bepaalde indicatoren is geborgd. Op centraal niveau worden cijfers rond in- en doorstroom, rendement en examenresultaten geanalyseerd. Op basis van aandachtspunten wordt er op locatieniveau een verbeterplan opgesteld, dat gemonitord wordt op management niveau. Parallel hieraan wordt ingezet op bewustwording van de mogelijkheden die kwaliteitszorg biedt op docent- en klasniveau. Dit betekent dat kwaliteitsbeleid beleidsmatig steeds verder de organisatie wordt ingebracht, waarbij het accent ligt op opbrengstgericht werken. Het Magister Managementinformatie Platform (MMP) is een hulpmiddel om op centraal niveau dataonderzoek te doen. Voor teamleiders is er de Libelle App, waarin in één oogopslag een aantal kernindicatoren beschikbaar zijn. Slechts een aantal kernteamleiders maakt hier structureel gebruik van. Om het opbrengstgericht werken opnieuw onder de aandacht te brengen, wordt er een pilotperiode ingericht waarbinnen diverse geledingen van de school ervaring kunnen opdoen met het analyseren van data. In het kader van de wet sociale veiligheid worden tevredenheidsonderzoeken uitgevoerd onder diverse groepen leerlingen binnen de school. Singelland participeert sinds 2010 in Scholen op de Kaart, het voormalige Vensters voor Verantwoording. Dit is een landelijk project dat via vaste sjablonen inzicht geeft de kwaliteit van een school. De belangrijkste kwaliteitsgegevens zijn daarmee voor iedereen beschikbaar zijn en in het kader van onze maatschappelijke opdracht wordt in het openbaar en in volle transparantie verantwoording afgelegd over prestaties en kengetallen. 3. Klachten en bezwaren Binnen een scholengemeenschap wordt er regelmatig overlegd met ouders en leerlingen over bijvoorbeeld leerprestaties, over het niet nakomen van gemaakte afspraken, bij onenigheid tussen ouders/leerlingen en de school, over de overgang etc. In gesprek konden dergelijke kwesties goed worden opgelost en in 2016 is er dan ook slechts een zitting geweest van de commissie van beroep voor de examens. Soms kan onenigheid ontstaan tussen een personeelslid en de schoolleiding. Ook hier worden de meeste zaken in goed overleg opgelost. Soms lukt dit niet en moeten formele wegen bewandeld worden om tot een beslissing te komen. In 2016 is een lopende kwestie na twee jaar door middel van een overeenkomst afgerond.

- 17 -

II Financiën A) 2016 Het resultaat over 2016 is uitgekomen op ruim € 970.000. Het resultaat is € 750.000 hoger dan het begrote resultaat van € 219.700. Het verschil tussen de werkelijke en de begrote kosten en baten is op hoofdpunten als volgt te verklaren. Aan de kostenkant zijn de belangrijkste oorzaken:

• Hogere lonen en salarissen (€-443.000). De stijging wordt vooral veroorzaakt door hogere pensioenpremies, de kosten zijn hierdoor hoger dan begroot. De brutolonen zijn ten opzichte van 2015 gestegen doordat het gemiddeld aantal fte’s in 2016 15,7 fte hoger is, dit wordt veroorzaakt doordat in 2016 de locatie van het Lauwers College in Surhuisterveen is samengevoegd met de locatie van Singelland. Daarnaast zijn er hogere kosten door uitvoering van nieuw beleid door eigen medewerkers. Op de post onderwijsbeleid was hier € 99.700 voor begroot.

• De kosten voor beloningsdifferentiatie zijn €17.000 lager dan begroot, door het minder toekennen van gratificaties dan begroot.

• De kosten van personeelsactiviteiten zijn lager dan begroot door de meevallende kosten van het jubileumfeest.

• De kosten van personeel in loondienst zijn hoger doordat de groei van het ISK in de eerste helft van 2016 in opgevangen door de inhuur van personeel.

• De scholingskosten zijn lager dan begroot (€23.000). Dit komt vooral door de lagere kosten van de profscan uitgevoerd door het CBE.

• Het saldo van dotatie en onttrekking personeelsvoorzieningen is hoger dan begroot (-€89.000).

• De kosten van huur zijn hoger dan begroot (€70.000), er was geen rekening gehouden met de huurkosten van de Gemeente Achtkarspelen voor de sportzaal. Het betreft een nieuwe post betreffende de gymnastieklessen voor de leerlingen van het Lauwers College die samengevoegd is met de locatie Surhuisterveen van Singelland.

• Het lange termijn onderhoudsplan is vernieuwd en is berekend voor de komende 20 jaar (2017-2036). Het zorgt voor een kostenstijging van ongeveer €32.000.

• Er was een bedrag van €400.000 begroot voor een eigen bijdrage voor nieuwe huisvesting voor het ISK. De aanpassing van de huisvesting is echter doorgeschoven naar 2017. Ook de kosten van desinvestering zijn daardoor vervallen.

• De kosten voor energie en water zijn lager dan begroot (€59.000). Dit wordt veroorzaakt door een lagere energierekening vanwege de zachte winter.

• Hogere advieskosten dan begroot (-€80.000), met name door Beteor voor het project “Ondersteuning herontwerp van de reorganisatie Praktijkschool De Venen”.

• De wervingskosten voor personeel zijn hoger dan begroot (-€40.000). Dit vanwege een groot aantal externe wervingstrajecten, onder meer voor een directeur voor de VHS.

• De kosten voor inventaris/ict zijn lager dan begroot (€84.000). Dit wordt met name veroorzaakt doordat een aantal begrote werkzaamheden niet zijn uitgevoerd.

• De pr-kosten zijn hoger dan begroot (-€89.000). Dit wordt veroorzaakt door meer activiteiten om leerlingen te werven. Met name voor rebranding van de website en extra magazines voor verspreiding in de omgeving.

• De kosten voor excursies/buitenschoolse activiteiten zijn hoger dan begroot (-€63.000). Het wordt veroorzaakt door een te laag begroot bedrag ten opzichte van de geplande activiteiten.

• De middelen voor onderwijsbeleid (€99.700) zijn niet besteed aan de overige lasten maar grotendeels aan extra salariskosten.

In totaliteit zijn de kosten € 351.000 hoger dan begroot. Aan de batenkant zijn de belangrijkste oorzaken:

• De GPL (gemiddelde personele last) is gestegen met 0,27% (ongeveer €60.000) ten opzichte van de begroting. Het betreft voornamelijk middelen vanwege gewijzigde sociale lasten en pensioenlasten.

• Een hogere opbrengst uit niet-geoormerkte OCW-subsidies van €742.000. De “Eerste Opvangregeling” is

in 2016 vervangen door een regeling “maatwerkbekostiging” met 4 peildata waarop extra middelen

aangevraagd konden worden voor instromers na 1 oktober 2015. De opbrengsten uit de

maatwerkbekostiging waren €798.000 hoger.

Andere verschillen zijn: regeling nieuwkomers (+€15.000), prestatieboxmiddelen (-€15.000) en de

verrekening uitkeringskosten (-€75.000).

- 18 -

• De middelen voor passend onderwijs (lichte en zware ondersteuning) zijn €277.000 hoger dan begroot.

Pas na het maken van de begroting werd bekend dat er meer middelen beschikbaar kwamen dan in

2015.

• De bijdrage van CSG Liudger voor de HAVO-top is lager dan begroot (- €43.000), omdat per 1 augustus

het nieuwe personeel bij CSG Liudger is dienst is gekomen. Dit conform de hierover gemaakte afspraken.

• De subsidieaanvraag voor opleidingsschool is in 2016 toekend. Er zijn middelen voor de aanloopkosten opgenomen.

In totaliteit zijn de baten € 1.168.000 hoger dan begroot. Het verschil tussen de werkelijke en de begrote financiële baten en lasten is als volgt te verklaren:

• Daling van de waarde van de obligatie van Aegon (-€46.000).

• De rentebaten zijn €21.000 lager dan begroot, dit door de extreem lage rente. In totaliteit betekent dit dat de financiële baten € 67.000 lager zijn dan begroot. Daarnaast zijn per augustus 2016 93 minder leerlingen ingestroomd dan uitgestroomd. Voor deze groep worden wel de rijksbijdragen toegekend, omdat de peildatum 1 oktober 2015 is. De inkomsten ten bedrage van ruim € 274.000 worden pas per 1-1-2017 niet meer toegekend. Treasury-management Het beleid van Singelland is om met in achtneming van de regeling “Beleggen, Lenen en Derivaten OCW 2016” treasury-management binnen Singelland vorm gegeven, met als doel een optimaal rendement. Er is geen sprake van het gebruik van derivaten. In de beleggingsportefeuille zit alleen nog het fonds “variabel Aegon04/perp” met een nominale waarde van €450.000. Het fonds had per 31-12-2016 een marktwaarde van € 277.965, € 45.630 minder dan per 31-12-2015. Het fonds voldoet niet aan de huidige aangescherpte ratingeisen van minimaal singel A (afgegeven door tenminste twee van de drie ratingbureau ’s Moody’s, Standard and Poor’s en Fitch). Het fonds heeft een BBB rating volgens S&P en een Baa1 rating volgens Moody’s. Aangezien de huidige waarde lager is dan de aankoopwaarde wordt de belegging wel aangehouden. Het fonds is per direct verkoopbaar. Alle financiële handelingen zijn gedelegeerd aan de bestuurder, die samen met de controller beleggingsportefeuille en de overige financiën beheert.

B) Financiële positie Singelland De meeste financiële kengetallen (solvabiliteit, weerstandsvermogen en kapitalisatiefactor) van Singelland zijn in 2016 vrijwel gelijk gebleven aan 2015. De liquiditeit is gestegen door het positieve resultaat en de toename van de hoogte van de voorzieningen. De kengetallen voldoen bijna alle aan de door het ministerie gestelde onder en bovengrenzen. De kengetallen kapitalisatiefactor en liquiditeit zitten iets boven de norm. De cijfers komen in hoofdlijnen overeen met de aangegeven cijfers van de meerjarenbegroting. Weerstandsvermogen en risicoanalyse Om eventuele tegenvallers in de toekomst te kunnen opvangen moet de school over voldoende weerstandsvermogen beschikken. Het is het vermogen van de instelling om ook in ongunstige tijden haar activiteiten te kunnen voortzetten. De formule voor het weerstandvermogen is het eigen vermogen gedeeld door de totale baten uit de exploitatierekening. Het is voor de school zeer wenselijk om over voldoende weerstandsvermogen te beschikken. Het benodigde weerstandsvermogen is afhankelijk van het risicoprofiel van de school, waarbij geldt: hoe zwaarder het risicoprofiel, hoe hoger het benodigde weerstandsvermogen. Het beleid van Singelland is er op gericht om boven de vastgestelde norm van 16% weerstandsvermogen te blijven. Uit de meerjarenbegroting 2017-2020 blijkt dat de vermogenspositie volgens de afspraken van de meerjarenbegroting op orde is.

- 19 -

Risico’s en kansen In hoofdzaak zijn er de volgende risico’s en/of kansen:

• De loonruimte voor 2017 is nog niet bekend. Uit de loonruimte moeten de eenmalige uitkering van €500,

de hogere pensioenpremies en mogelijke afspraken uit een nieuw af te sluiten cao worden bekostigd. Het

Ministerie heeft toegezegd extra bekostiging bovenop de reguliere loonruimte te zullen toekennen

vanwege de gestegen pensioenpremies.

• De VO-raad en het ministerie van OCW hebben op hoofdlijnen overeenstemming bereikt over de vereenvoudiging van de bekostigingssystematiek in het VO. De hoofdelementen van het nieuwe bekostigingsmodel zijn een vaste voet per vestiging en een bedrag per leerling. Uiteindelijk moet de uitwerking van deze punten leiden tot een wetsvoorstel en zal invoering van de vereenvoudiging waarschijnlijk per 1 januari 2018 plaatsvinden. Uit berekeningen van OCW blijkt dat meer dan 90 procent van de schoolbesturen te maken krijgt met een positief herverdeeleffect of een negatief herverdeeleffect kleiner dan -3 procent. Er is sprake van een overgangsregeling van 3 jaar.

• Bouwactiviteiten en investeringen. In 2016 is er een bouwtraject, voor de tijdelijke huisvesting en

uitbreiding van de kantine in Surhuisterveen. Voor dergelijke grote projecten bestaat het risico van een

financiële overschrijding. Er is geen aanleiding om dit te voorzien.

• In de begroting is rekening gehouden met een lager aantal leerlingen per augustus 2017. In de begroting

zijn over de periode augustus t/m december lagere kosten opgenomen (€200.000). Wanneer het aantal

leerling niet daalt wordt de besparing niet gerealiseerd. De verwachting is echter dat het aantal leerlingen

daalt.

• Bij de daling van het aantal leerlingen is minder personeel nodig. De daling moet worden gerealiseerd

door natuurlijk verloop (o.a. pensionering) en afbouw van de flexibele schil. Vooral voor de VHS betreft

dit een grote opgaaf, omdat er per augustus reeds een taakstelling is opgenomen in de begroting. Het

ontwikkelen van strategische personeelsplanning – kwantitatief en kwalitatief - moet zorgen voor meer

inzicht en ook zorgen voor de juiste benodigde bevoegdheden van de docenten.

• Singelland heeft bij de functiemix een aantal keuzes gemaakt met financiële risico's. Er wordt geen

bovengrens gehanteerd, zodat de instroom in LC en LD groter kan zijn dan verwacht. Dat is inmiddels het

geval maar past nog binnen de financiële kaders van de begroting.

• De materiële kosten vormen een mogelijk risico. De kosten in 2015 en 2016 zijn bijna €500.000

hoger dan in 2017 begroot, deels wegens eenmalige kosten. Wanneer de realisatie conform begroting

verloopt is er geen probleem, maar alertheid bij de uitputting van de begroting is noodzakelijk.

• Door de ontwikkelingen op ICT-gebied, onder meer met de iPads voor leerlingen, wordt er gekomen tot een individualisering van het lesaanbod voor de leerling. De kwaliteit kan daardoor stijgen. De techniek moet hierin niet centraal staan maar de didactische winst.

• De kosten van boekenlicenties stijgen door een verdere inzet van iPads in de klas. Door bijvoorbeeld het gebruik van het relatief goedkope VO-content kan dit worden tegen gegaan. VO-content heeft via de stercollecties open digitale leerlijnen van actueel, multimediaal en leerlinggericht materiaal voor het voortgezet onderwijs

• De fluctuatie van het aantal leerlingen bij het ISK zorgt voor risico’s en kansen. De subsidiesystematiek geeft extra inkomsten die de financiële positie van Singelland versterken, tegelijkertijd is er een risico bij krimp van de ISK of een eventuele sluiting van het AZC. Er is een behoorlijke bestemmingsreserve om dit op te vangen wanneer dit gebeurt.

• De opbrengstenkaarten geven een goed beeld van de kwaliteit van het onderwijs en worden steeds belangrijker voor de aanmelding van het aantal leerlingen. De locaties moeten voldoende anticiperen op de uitslag van opbrengstenkaarten en de gevolgen hiervan op de (gemiddelden van de) opbrengstenkaarten van het volgende jaar.

• De afgelopen jaren is er een laag ziekteverzuim met lage vervangingskosten. De risico’s bij een hoog ziekteverzuim zijn financieel groot en hebben ook een risico voor de leeropbrengsten. Ziekte zorgt voor meer druk op andere docenten waardoor ziekte nog verder toeneemt. Ook een gebrek aan goede vervangers zorgt voor nog meer druk op de organisatie. Het goed naleven van het ziekteverzuimprotocol blijft erg belangrijk.

• Het Expertise Centrum Singelland (ECS) wordt (grotendeels) gefinancierd door het intern en extern

uitlenen van personeel op basis van uurtarieven. In de tarieven is gerekend met een vastgestelde

bezettingsgraad en geen winstopslag. Bij een lagere bezettingsgraad ontstaat er een bezettingsverlies.

De contracten zijn echter voor 4 jaar afgesloten en lopen nog 1 jaar door. Er is een behoorlijke reserve

vanuit het SWV 3.01 aanwezig om deze risico's op te vangen.

• De eisen die aan taal en rekenen worden gesteld kunnen nog steeds als risico worden geduid. De uitkomsten van de proeftoetsen rekenen waren landelijk gezien dramatisch en lijken voor basis/kader leerlingen onhaalbaar. OSG Singelland vormde hierop geen uitzondering. De interventies voor wat betreft het rekenonderwijs op Singelland hebben in belangrijke mate gerendeerd en hoewel rekenen politiek

- 20 -

onderwerp van gesprek is, zal Singelland ook ten behoeve van het belang van rekenen in het vervolgonderwijs blijven investeren in het verder verbeteren van de resultaten.

• Er ligt een conceptwet ('Meer ruimte voor nieuwe scholen') klaar die het eenvoudiger maakt om een school te stichten. Zeker in krimpgebied is dit als risico te duiden.

• Het aantal leerlingen van De Venen staat onder druk. Mogelijke oorzaken zijn de Friese plaatsingswijzer, het vakcollege van CSG Liudger en voor de toekomst de mogelijkheid van MBO-scholen om ook opleidingen aan te bieden voor deze doelgroep. Onder de noemer van ‘endorsed branding’ is sprake van extra aandacht en activiteiten op het gebied van pr en marketing (werving).

• De aantrekkingskracht van het vakcollege (meer beroepsgerichte lessen) van Liudger is nadelig voor het aantal leerlingen op de VHS terwijl een vakcollege in het aanbod van de VHS verdisconteerd is. De VHS heeft binnen de nieuwe profielen een breed aanbod ontwikkeld en onderzoekt hoe dit kan worden vertaald naar onderscheidende kenmerken.

• Op de locatie De Venen is sprake van een herontwerp van het onderwijs waarmee een nieuw en geactualiseerd onderwijsaanbod ook weer binnen de financiële kaders zal passen.

• Op de locatie VHS is sprake van een herontwerp van het onderwijs waarmee een nieuw en geactualiseerd onderwijsaanbod ook weer binnen de financiële kaders zal passen.

• OSG Singelland participeert in een nieuwe aanbesteding van leermiddelen waarbij door de uitvraag en wijze van uitvragen de prijs per leerling naar beneden moet kunnen worden bijgesteld.

Continuïteitsparagraaf

In de onderstaande tabellen zijn de gegevens uit de meerjarenbegroting van 2017-2020 gebruikt. Balans

(bedragen x 1.000) ����� �� �� ���������� �� �� ������ � ���$� ���"� ���%�

ACTIVA

Vaste activa

Materiële vaste activa ,$!!� ,��"� ,� "� ,��"�

Financiële vaste activa �$"� #�!� #�!� #�!�

Totaal vaste activa $,���� ,�!�� ,!%�� ,!!���

Vlottende activa

Vorderingen $�%� �,!�%� �,!�%� �,!�%�

Liquide middelen ",!"�� $,!#�� ",�# � ","� �

Totaal vlottende activa %,���� ","!�� %, !�� ��,� ���

Totaal activa � ,��#� ��,#"�� � ,�#$� � ,$�$��

PASSIVA

Eigen vermogen

Algemene reserve !,�"�� !, ��� !,"% � �,�""�Bestemmingsreserve publiek �,��!� �,#��� �,#��� �,#���Bestemmingsreserve privaat "��� "��� "��� "���

Totaal eigen vermogen $,���� ,$!�� $,��$� $,��%��

Voorzieningen !, #%� !, ��� �,�%�� �,! %�Kortlopende schulden !,!�%� !,��%� !,��%� !,��%��

Totaal passiva � ,��#� ��,#"�� � ,�#$� � ,$�$�

- 21 -

Staat / Raming van Baten en Lasten

(Bedragen x 1.000) � ��-�� �-�� �-#�

� ����� � � ��������� � � ����� � ���$� ���"�� ���%�

Baten

3.1 Rijksbijdragen #!, #� #�, ��� #�,%��� #�,%#$�

3.2 Overige overheidsbijdragen en –subsidies �$!� #�� #�� #��

3.5 Baten �, ��� �, � � �,�%%� �,�"��

Totaal baten # ,!�%� #!,� "� ##,�$%� #�,�!$��

4.1 Personeelslasten �",���� �$,!$$� � ,"��� ��,%" �

4.2 Afschrijvingen �,!$ � �,� �� �,� �� �,� ��

4.3 Huisvestingslasten �,%$$� �,%�$� �,%�$� �,%�$�

4.4 Overige lasten #,$"!� #,!� � #,#! � #,�# �

Totaal lasten #�,!�$� #!,���� ##,#!�� #�,#%���

Saldo baten en lasten �,���� � � �#%� �� ��

5. Financiële baten en lasten �#�� # � # � # ��

Resultaat %$�� ���� �$�� �%���

���������������� � � ���������������� #,"$!� #,$��� #, ��� #,!$"�

��� ����.�/������������ � � � ��(� �����0���������� �%&#� �"&"� �"&#� �$&"�

��*���1��/���+�� ���� �$ &�� � "&%� � �&�� ��!&#�

�������������1����� � % &�� %#& � %�&#� ""&��

�������� #%�& � #"�&#� #$�&�� # �& � Toelichting kengetallen: balans, baten en lasten en overige

- Het leerlingenaantal gaat licht dalen. - Het aantal fte’s daalt door een lager aantal leerlingen. - De stand van de voorzieningen stijgt doordat er meer gedoteerd wordt aan de voorziening

onderhoud dan er wordt onttrokken. - De reserves stijgen door de verwachte positieve resultaten. - De vlottende activa stijgt door een hogere liquiditeit. - De inkomsten en uitgaven dalen door een lager leerlingenaantal. - De financieringsstructuur gaat niet veranderen. - In 2017 wordt geïnvesteerd in tijdelijke huisvesting in Surhuisterveen en in een

huisvestingscarrousel betreffende het ISK in Drachten. Dit is niet opgenomen in de meerjarenbegroting, maar wel in de begroting 2017.

Hierboven is door de Raad van Toezicht goedgekeurde meerjarenbegroting uit juni opgenomen. De meerjarenbegroting is in december geactualiseerd naar de begroting 2017. De begroting 2017 sluit met een positief saldo van € 5.300. De begrotingscijfers voor het jaar 2017 zijn goedgekeurd door de Raad van Toezicht. Het begrote resultaat van 2017 is positief. Dit geldt ook voor de locaties, uitgezonderd de VHS. In vergelijking met de meerjarenbegroting 2017-2020, waarbij was uitgegaan van een resultaat van € 202.000, is er een verschil te noteren. Het verschil wordt veroorzaakt door een negatief resultaat bij de VHS, de formatie is onvoldoende aangepast aan het lagere aantal leerlingen. De doelstelling blijft dat Singelland als geheel en de locaties afzonderlijk een sluitende begroting presenteren.

- 22 -

Het aantal leerlingen is per 1 oktober 2016 gedaald met 95 leerlingen naar 3.781 leerlingen. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door minder leerlingen op de VHS. Voor het schooljaar 2017-2018 wordt ook een lichte daling voorzien. De deelbegrotingen zien er afzonderlijk als volgt uit:

VHS

-262.400

Burgum 19.400 Surhuisterveen 8.000 ISK 134.700 De Venen 10.600 Drachtster Lyceum 4.800 Centraal 90.200 Centrale Dienst + ECS 0 Totaal 5.300

Het is belangrijk dat locaties hun eigen ‘financiële broek’ kunnen ophouden en structureel gezond zijn. Dit geldt in 2017 voor alle locaties, uitgezonderd de VHS. De centrale begroting is positief omdat er een bekostigingsvoordeel is vanwege een lager aantal leerlingen. Investeringen De investeringsbegroting geeft een totaal bedrag aan van ruim 3,2 miljoen euro. Het betreft voor een groot gedeelte investeringen in de (ver)bouw Surhuisterveen (€1.294.000), verhuizing naar ander gebouw ISK (€500.000), ICT (€360.000), iPads voor leerlingen (€410.000) en een klimaatinstallatie in Burgum (€250.000). Liquiditeit De liquiditeit is voor de toekomst toereikend en er is geen externe financiering noodzakelijk. Kasstromen en financieringsbehoefte

Vanuit de huidige financiële positie en de kasstromen is er geen aanvullende financieringsbehoefte voor de

komende jaren vastgesteld.

Vrij besteedbare vermogen Het vrij besteedbare vermogen aan liquide middelen (8,4 miljoen) is toereikend om de bedrijfsactiviteiten te kunnen voortzetten. In het eigen vermogen zijn beleidsmatig een aantal specifieke bestemmingsreserves opgenomen voor risico’s en toekomstige ontwikkelingen. Risico’s Kredietrisico De vorderingen uit hoofde van handelsdebiteuren betreffen vorderingen op subsidieverstrekkers en vorderingen op overige debiteuren. Het kredietrisico inzake deze vorderingen is beperkt. Rente risico Het renterisico is beperkt tot eventuele veranderingen in de marktwaarde van aangeschafte effecten. Prijsrisico OSG Singelland heeft diverse inkoopcontracten afgesloten waarin prijsafspraken zijn gemaakt. Derhalve is het prijsrisico dat OSG Singelland loopt beperkt. Kasstroomrisico’s OSG Singelland heeft voldoende financiële middelen op op korte- en lange termijn te voldoen aan haar financiële verlichtingen Interne risicobeheersings- en controlesysteem Het bepalen van de risico’s vindt plaats bij het maken van de meerjarenbegroting in het voorjaar en de reguliere begroting in het najaar. Hierbij vinden gesprekken plaats met de voorzitter CvB, de locatiedirecteuren, de controller en het hoofd P&O. De bepaalde risico’s krijgen vervolgens een plaats in de meerjarenbegroting en de begroting. De inhoudelijke risico’s worden beschreven op pagina 19 risico’s en kansen. De ondersteuning en advisering van het bestuur door de Raad van Toezicht bij beleidsvraagstukken en de financiële problematiek wordt beschreven in het verslag van de Raad van Toezicht ( zie pagina 2).

- 23 -

III Onderwijsprestaties

In dit hoofdstuk wordt cijfermatig inzicht gegeven in de behaalde resultaten.

1. Leerlingaantal

Aantal leerlingen per locatie 1 oktober 2015 Totaal LWO PRO

VHS 1.104 444 0

Burgum 418 44 0 Surhuisterveen 519 114 0 ISK 227 13 0 De Venen 240 0 240

Drachtster Lyceum 1.366 0 0 3.874 615 240

Aantal leerlingen per locatie 1 oktober 2016 Totaal LWO PRO

VHS 1.020 422 0

Burgum 409 37 0 Surhuisterveen 516 110 0 ISK 216 20 0 De Venen 233 0 233

Drachtster Lyceum 1.387 0 0 3.781 589 233

2. Kwaliteitszorg

Opbrengsten en rendement onderwijs 1) voor der periode 2013/2014, 2014/2015 en 2015/2016.

VHS SHV BGM DL

13-1

4

14-1

5

15-1

6

13-1

4

14-1

5

15-1

6

13-1

4

14-1

5

15-1

6

13-1

4

14-1

5

15-1

6

Onderwijspositie² -14% 7% -9% -6% -8% 0,0% -18% 6% 18% 17% 14% 16%

Onderbouwsnelheid vmbo 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 99% 97%

havo/vwo 98% 98% 97%

Bovenbouwsucces vmbo 91% 94% 97% 95% 94% 97% 97% 94% 99%

havo/vwo 82% 92% 77% 89% 90% 89%

Examencijfers vmbo 6,5 6,6 6,6 6,7 6,8 6,6 6,6 6,6 6,5

havo/vwo 6,2 6,6 6,6 6,5 6,5 6,4

Slaagpercentage vmbo 97% 97% 99% 97% 97% 99% 97% 98% 98%

havo/vwo 78% 100% 83% 90% 92% 87%

Ongedipl.

Schoolverlaten

1 2 0 0 1 1 2 0 1 1 0 2

1) bron: gegevens van de Inspectie van het Onderwijs en het CFI

2) De onderbouwpositie is gebaseerd op:

• de adviezen van de basisschool;

• de onderwijssoort waarin deze leerlingen voor het eerst onderwijs volgen in het 3e ljr;

- 24 -

VHS Opbrengstenkaart 2017

Gemid. score

laatste 3 jaar

Norm Beoordeling

Onderwijspositie vmbo -2,65% -10,05% Boven de norm

Onderbouwsnelheid vmbo 100% 95,48% Boven de norm

Bovenbouwsucces vmbo (b) 92,86% 87,11% Boven de norm

vmbo (k) 95,25% 86,03% Boven de norm

vmbo (t) 94,41% 86,42% Boven de norm

Examencijfers vmbo (b) 6,75 6,31 Boven de norm

vmbo (k) 6,33 6,16 Boven de norm

vmbo (t) 6,62 6,17 Boven de norm

2015-2016 Landelijk

Slaagpercentage vmbo (b) 100% 98%

vmbo (k) 99% 96%

vmbo (t) 98% 94%

Ongediplomeerd vmbo (b) 0

schoolverlaten vmbo (k) 0

vmbo (t) 0

Surhuisterveen Opbrengstenkaart 2017

Gemid. score

laatste 3 jaar

Norm Beoordeling

Onderwijspositie vmbo -4,25% -10,05 Boven de norm

Onderbouwsnelheid vmbo 99,66% 95,31% Boven de norm

Bovenbouwsucces vmbo (b) 96,23% 86,69% Boven de norm

vmbo (k) 95,88% 85,16% Boven de norm

vmbo (t) 92,86% 86,28% Boven de norm

Examencijfers vmbo (b) 7,01 6,32 Boven de norm

vmbo (k) 6,52 6,19 Boven de norm

vmbo (t) 6,42 6,18 Boven de norm

2015-2016 Landelijk

Slaagpercentage vmbo (b) 100% 98%

vmbo (k) 97% 96%

vmbo (t) 100% 94%

Ongediplomeerd vmbo (b) 0

schoolverlaten vmbo (k) 1

vmbo (t) 0

- 25 -

Burgum Opbrengstenkaart 2017

Gemid. score

laatste 3 jaar

Norm Beoordeling

Onderwijspositie vmbo/havo 3,36% -7,00 Boven de norm

Onderbouwsnelheid Vmbo/havo 98,35% 95,46% Boven de norm

Bovenbouwsucces vmbo (t) 96,53% 86,69% Boven de norm

havo 85,47% 79,63% Boven de norm

Examencijfers vmbo (t) 6,54 6,17 Boven de norm

havo 6,47 6,27 Boven de norm

2015-2016 Landelijk

Slaagpercentage vmbo (t) 98% 94%

havo 83% 89%

Ongediplomeerd vmbo (t) 0

schoolverlaten havo 1 (+1 VAVO)

Drachtster Lyceum Opbrengstenkaart 2017

Gemid. score

laatste 3 jaar

Norm Beoordeling

Onderwijspositie havo/vwo 15,80% 4,75% Boven de norm

Onderbouwsnelheid havo/vwo 97,68% 95,49% Boven de norm

Bovenbouwsucces havo 88,45% 79,77% Boven de norm

vwo 90,16% 81,72% Boven de norm

Examencijfers havo 6,41 6,27 Boven de norm

vwo 6,48 6,30 Boven de norm

2015-2016 Landelijk

Slaagpercentage havo 87% 89%

vwo 86% 89%

Ongediplomeerd havo 1

vwo 1

- 26 -

IV Bedrijfsvoering

1. Kengetallen ten aanzien van personeel (per 31 december) 2016 2015

• Aantal medewerkers in dienst van Singelland 471 458

• Aantal medewerkers via P-flex bij Singelland 7 6

• Aantal fte in dienst van Singelland 392,13 372,39

• Aantal fte via P/flex bij Singelland 5,13 3,97

• Herbezetting Bapo 12,02 12,59

• Gewogen gemiddelde leeftijd (OP/OOP) 44,74 44,83

Leeftijdsopbouw personeel

2016 2015

percentage aantal percentage aantal

< 24 jaar 1,91 9 2,62 12

25-34 jaar 18,26 86 19,00 87

35-44 jaar 27,39 129 26,64 122

45-54 jaar 28,03 132 26,64 122

55-59 jaar 12,53 59 12,01 55

60-65 jaar 11,46 54 12,88 59

> 65 jaar 0,42 2 0,22 1

Fte aantal Fte aantal

Mannen 192,38 210 188,25 211

Vrouwen 199,75 261 184,14 247

Ziekteverzuim In 2016 bedroeg het ziekteverzuim 3,6%, ruim onder het percentage van 4,1% in 2015. Per locatie/afdeling is het ziekteverzuimpercentage als volgt verdeeld:

2016

Centrale Dienst 1,8%

ECS 1,0%

VHS 2,9%

Burgum 4,1%

Surhuisterveen 4,7%

ISK 6,0%

De Venen 5,6%

Drachtster Lyceum 2,9%

Beleid na ontslag Het gevoerde beleid is gericht op beheersing van uitgaven inzake uitkering na ontslag. Ontslagen medewerkers worden aangemeld bij de reïntegratiemedewerker van Pompebled om een traject aan te gaan naar werk. De resultaten zijn positief.

- 27 -

2. Financiële kengetallen We hebben de uitkomsten van Singelland vergeleken met de cijfers van het DUO. De kengetallen voor de sector over het jaar 2015 zijn vergeleken met de uitkomsten van Singelland over de jaren 2015 en 2016.

Solvabiliteit (inclusief voorzieningen) Gemiddelde sector: 0,60 Singelland 2015: 0,72 Singelland 2016: 0,73 Geeft aan in hoeverre de instelling kan voldoen aan haar langlopende verplichtingen. Het ministerie hanteert een signaleringswaarde van lager dan 0,3. Weerstandsvermogen Gemiddelde sector: 25,1% Singelland 2015: 18,5% Singelland 2016: 19,5% Het weerstandsvermogen is het eigen vermogen uitgedrukt in een percentage van alle baten in een jaar inclusief de financiële baten en exclusief de buitengewone baten. Het getal wordt gebruikt om de reservepositie te bepalen. Het ministerie hanteert een signaleringswaarde van lager dan 5%. Liquiditeit (current ratio) Gemiddelde sector: 1,82 Singelland 2015: 1,85 Singelland 2016: 2,06 Geeft aan in hoeverre de instelling aan haar verplichtingen op korte termijn (± 1 jaar) kan voldoen. Het ministerie hanteert een signaleringswaarde van lager dan 0,75. Rentabiliteit Gemiddelde sector: 0,5% Singelland 2015: 0,7% Singelland 2016: 2,7% Een te grote positieve rentabiliteit roept vragen op over het bestedingspatroon. Een negatieve rentabiliteit duidt op een te ruim financieel management. Het ministerie hanteert de volgende signaleringswaarden: 3-jarig < 0%, 2-jarig < -5% en 1-jarig < -10%. Toelichting: Solvabiliteit: geen bijzonderheden Weerstandsvermogen: geen bijzonderheden Liquiditeit: is door het positieve resultaat en de stijging van de voorzieningen toegenomen Rentabiliteit: door het positieve resultaat boven de begroting 2016

Overige belangrijke kengetallen zijn: Sector 2015 1) 2015 2016 1) algemene reserve / totale baten 16,0% 11,5% 11,5% 2) voorzieningen / totale baten 6,6% 11,2% 12,7% 3) rijksbijdragen / totale baten 93,7% 93,8% 95,2% 4) ov. overheidsbedr./ totale baten 1,4% 0,6% 0,5% 5) pers. Lasten / totale lasten 78,6% 79,0% 79,6% 6) totale lasten per leerling NB 8.943 9.160 7) personele lasten per leerling NB 7.061 7.290 8) huisvestingslasten per leerling NB 477 511

1) bron: Financiële gegevens voortgezet onderwijs jaarrekeningen 2011 tot en met 2015 van het DUO.

- 28 -

3. Rapportage Singelland Onderwijstijd 2015/2016

gemiddelde per klas

geplande werkelijke Verschil

Norm onderwijs uitval les Met

klas Uren tijd uitval % tijd Norm

VHS

klas 1 1.000 1.075 8 0,76% 1.067 67

klas 2 1.000 1.057 10 0,90% 1.047 47

klas 3 1.000 1.107 15 1,33% 1.092 92

klas 4 700 843 14 1,68% 829 129

Burgum

klas 1 1.000 1.115 35 3,15% 1.080 80

klas 2 1.000 1.113 36 3,27% 1.077 77

klas 3 1.000 1.137 38 3,32% 1.099 99

klas 4 700 834 26 3,17% 808 108

klas 4 HAVO 1.000 1.107 - -% - -

klas 5 HAVO 700 800 - -% - -

Surhuisterveen

klas 1 1.000 1.085 17 1,52% 1.069 69

klas 2 1.000 1.085 16 1,46% 1.069 69

klas 3 1.000 1.115 17 1,56% 1.098 98

klas 4 700 759 12 1,55% 747 47

De Venen

klas 1 1.000 1.014 0 0,00% 1.014 14

klas 2 1.000 1.034 0 0,00% 1.034 34

klas 3 1.000 1.015 0 0,00% 1.015 15

klas 4 1.000 1.142 0 0,00% 1.142 142

klas 5 1.000 1.191 0 0,00% 1.191 191

klas 6 1.000 1.199 0 0,00% 1.199 199

Drachtster Lyceum

klas 1 1.000 1.153 105 9,12% 1.047 47

klas 2 1.000 1.187 30 2,51% 1.157 157

klas 3 1.000 1.165 52 4,47% 1.113 113

klas 4 1.000 1.192 124 10,44% 1.068 68

klas 5 vwo 1.000 1.208 187 15,50% 1.021 21

klas 5 havo 700 906 126 13,94% 780 80

klas 6 vwo 700 906 120 13,27% 786 86

OSG Singelland

Financieel jaarverslag 2016

Jaarrekening 2016

Balans per 31 december 2016(na resultaatbestemming)

EUR EUR EUR EUR

Vaste activa

1.2 Materiële vaste activa 6.744.067 6.317.829

1.3 Financiële vaste activa 277.965 323.595

7.022.032 6.641.424

Vlottende activa

1.5 Vorderingen 718.996 1.179.078

1.7 Liquide middelen 8.481.727 5.864.682

9.200.723 7.043.760

16.222.755 13.685.184

2.1 Eigen Vermogen

Eigen vermogen 7.124.857 6.154.123

2.2 Voorzieningen 4.638.888 3.733.507

2.4 Kortlopende schulden 4.459.010 3.797.554

16.222.755 13.685.184

20152016

- 29 -

OSG Singelland

Financieel jaarverslag 2016

Staat van baten en lasten over 2016

EUR EUR EUR EUR EUR EUR

Baten

3.1 34.663.642 33.473.400 31.242.646

3.2

173.710 175.600 201.434

3.5 1.621.659 1.641.700 1.803.438

Totaal baten 36.459.011 35.290.700 33.247.518

Lasten

4.1 -28.219.770 -27.773.700 -26.119.577

4.2 -1.476.162 -1.496.000 -1.485.284

4.3 -1.976.636 -2.348.300 -1.766.267

4.4 -3.784.319 -3.488.000 -3.707.412

Totaal lasten -35.456.887 -35.106.000 -33.078.540

5 Saldo baten en lasten 1.002.124 184.700 168.978

-31.390 35.000 64.558

-31.390 35.000 64.558

Nettoresultaat 970.734 219.700 233.536

Rijksbijdragen

Overige overheidsbijdragen en -

subsidies

Overige baten

Personeelslasten

Afschrijvingen

Huisvestingslasten

Overige lasten

Financiële baten en lasten

2016 Begroting 2016 2015

- 30 -

OSG Singelland

Financieel jaarverslag 2016

Kasstroomoverzicht over 2016

EUR EUR EUR EUR

Kasstroom uit operationele activiteiten

Saldo baten en lasten 1.002.124 168.978

Gecorrigeerd voor:

· Afschrijvingen 1.476.162 1.485.284

· Mutatie egalisatie invest subsidies -3.558 -1.779

· Mutatie voorzieningen 905.381 912.370

· Mutatie werkkapitaal 1.098.800 -112.127

3.476.785 2.283.748

Kasstroom uit bedrijfsoperaties 4.478.909 2.452.726

Ontvangen interest 36.978 38.455

36.978 38.455

Totaal kasstroom uit operationele activiteiten 4.515.887 2.491.181

Kasstroom uit investerings-activiteiten

Investeringen in materiële vaste activa -1.898.842 -1.131.964

Desinvesteringen in materiële vaste activa 294.039 6.232

Desinvesteringen cumulatieve afschrijvingen -294.039 -101

-1.898.842 -1.125.833

Totaal kasstroom uit investeringsactiviteiten

Kasstroom uit financierings-activiteiten

Aflossing langlopende schulden 0 0

Totaal Kasstroom uit financierings-activiteiten 0 0

Mutatie liquide middelen 2.617.045 1.365.348

2016 2015

- 31 -

OSG Singelland

Financieel jaarverslag 2016

Toelichting behorende tot de jaarrekening 2016

Algemeen

Juridische vorm en voornaamste activiteitenDe organisatie is een stichting met als statutaire zetel Drachten en het adres Van Haersmasingel 37, 9201 KN Drachten.

De voornaamste activiteiten van Stichting voor Openbaar Voortgezet onderwijs in de gemeenten Smallingerland,

Tytsjerkeradiel en Achtkarspelen bestaan uit het voeren van onderwijs. Het Kamer van Koophandelnummer is 1080096.

Toegepaste standaarden De jaarrekening is opgesteld volgens de Regeling jaarverslaggeving onderwijs. In deze regeling

is bepaald dat de bepalingen van Titel 9 Boek 2 BW en de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving (in

het bijzonder RJ 660 Onderwijsinstellingen) van toepassing zijn en met inachtneming

van de daarin aangeduide uitzonderingen. Voldaan wordt aan de beleidsregels WNT.

De grondslagen die worden toegepast voor de waardering van activa en passiva en de

resultaatbepaling zijn gebaseerd op historische kosten.

ContinuïteitDeze jaarrekening is opgesteld uitgaande van de continuïteitsveronderstelling.

Grondslagen voor de waardering van activa en passiva en de

resultaatbepaling

Voor zover niet anders is vermeld, worden activa en passiva opgenomen tegen nominale waarde.

Een actief wordt in de balans opgenomen wanneer het waarschijnlijk is dat de toekomstige

economische voordelen naar de organisatie zullen toevloeien en de waarde daarvan betrouwbaar

kan worden vastgesteld. Een verplichting wordt in de balans opgenomen wanneer het waarschijnlijk

is dat de afwikkeling daarvan gepaard zal gaan met een uitstroom van middelen en de omvang van

het bedrag daarvan betrouwbaar kan worden vastgesteld.

De opbrengsten en kosten worden toegerekend aan de periode waarop zij betrekking hebben.

De jaarrekening wordt gepresenteerd in euro’s, de functionele valuta van de organisatie. Alle financiële informatie

is in euro’s.

De opstelling van de jaarrekening vereist dat het management oordelen vormt en schattingen en veronderstellingen

maakt die van invloed zijn op de toepassing van grondslagen en de gerapporteerde waarde van activa en verplichtingen,

en van baten en lasten. De daadwerkelijke uitkomsten kunnen afwijken van deze schattingen. De schattingen en

onderliggende veronderstellingen worden voortdurend beoordeeld. Herzieningen van schattingen worden opgenomen

in de periode waarin de schatting wordt herzien en in toekomstige perioden waarvoor de herziening gevolgen heeft.

Financiële instrumentenFinanciële instrumenten omvatten vorderingen, liquide middelen , kortlopende schulden en financiële vaste activa.

Singeland maakt geen gebruik van afgeleide instrumenten (derivaten). Na de eerste opname worden financiële

instrumenten op de hierna beschreven manier gewaardeerd. Waardeveranderingen worden in het resultaat verantwoord.

- 32 -

OSG Singelland

Financieel jaarverslag 2016

Bijzondere waardeverminderingen van vaste activaVoor materiële en immateriële vaste activa wordt op iedere balansdatum beoordeeld of er aanwijzingen zijn

dat deze activa onderhevig zijn aan bijzondere waardeverminderingen. Als dergelijke indicaties aanwezig zijn,

wordt de realiseerbare waarde van het actief geschat. De realiseerbare waarde is de hoogste van de

bedrijfswaarde en de opbrengstwaarde.

Materiële vaste activaDe gebouwen en terreinen, inventaris en apparatuur, andere vaste bedrijfsmiddelen, materiële vaste bedrijfsactiva

in uitvoering en vooruitbetalingen op materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen verkrijgings- of

vervaardigingsprijs verminderd met de cumulatieve afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen.

Investeringssubsidies vallen vrij naar rato van de afschrijving.

De afschrijvingen worden berekend als een percentage over de aanschafprijs volgens de lineaire methode op basis

van de economische levensduur. Op terreinen, materiële vaste bedrijfsactiva in uitvoering en vooruitbetalingen op

materiële vaste activa wordt niet afgeschreven.

De volgende afschrijvingspercentages worden hierbij gehanteerd:

· Gebouwen: nvt

· Verbouwingen: 5%

· Inventaris en apparatuur: 5%-10%

· Automatisering

· Leermiddelen 20%

Onderhoudsuitgaven worden slechts geactiveerd indien zij de gebruiksduur van het object verlengen.

Leermiddelen worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs. De verkrijgingsprijs omvat de inkoopprijs en de

bijkomende kosten voor aanschaf. Leermiddelen betreffen de boeken met een langdurig karakter, wat voornamelijk

betrekking heeft op de theorieboeken en lesmateriaal voor docenten.

Bij de waardering van de leermiddelen wordt rekening gehouden met de eventueel op balansdatum opgetreden

waardeverminderingen.

Financiële vaste activa De obligaties worden gewaardeerd tegen de reële waarde, verminderd met bijzondere waardeverminderingen.

De wijze van waarde wordt bepaald op basis van opgave van de bank.

VorderingenVerstrekte leningen en overige vorderingen worden bij eerste opname gewaardeerd tegen reele waarde, de vervolgwaarden

worden gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs.

Voor onderwijsinstellingen vallende onder de WVO is het op basis van artikel 5 van de (Gewijzigde) Regeling

Onvoorziene gevallen bij invoering vereenvoudiging bekostiging voortgezet onderwijs (kenmerk: WJZ-2005/54063802

en kenmerk VO/F-2006/1769) toegestaan een vordering op te nemen op de Ministerie van OCW. Hiervan is

geen gebruik gemaakt. Volstaan wordt met vermelding onder de ''niet in de balans opgenomen activa en verplichtingen''.

Eigen vermogenOnder het eigen vermogen worden de algemene reserves, de bestemmingsreserves en de bestemmingsfondsen

gepresenteerd. De algemene reserve bestaat uit de reserves die ter vrije beschikking staan van het Bestuur. Indien

een beperktere bestedingsmogelijkheid door de organisatie is aangebracht, dan is het aldus afgezonderde deel van het

eigen vermogen aangeduid als bestemmingsreserve. Indien de beperktere bestedingsmogelijkheid door derden is

aangebracht, dan wordt dit deel aangemerkt als bestemmingsfonds.

Voorts is binnen het eigen vermogen een onderscheid gemaakt naar publieke en private middelen.

20% en 33%

- 33 -

OSG Singelland

Financieel jaarverslag 2016

Voorzieningen Onder de voorzieningen worden de personele voorzieningen en de overige voorzieningen gepresenteerd.

Tenzij anders aangegeven worden de voorzieningen opgenomen tegen de nominale

waarde. Toevoegingen aan voorzieningen vinden plaats ten laste van de staat van baten en lasten. Uitgaven vinden

rechtstreeks plaats ten laste van de voorzieningen.

Een voorziening in verband met verplichtingen als bedoeld in artikel 2:374 lid 1, eerste volzin BW wordt

uitsluitend opgenomen indien op de balansdatum aan de volgende voorwaarden wordt voldaan:

a. de rechtspersoon heeft een verplichting (in rechte afdwingbaar of feitelijk);

b. het is waarschijnlijk dat voor de afwikkeling van die verplichting een uitstroom van middelen noodzakelijk is; en

c. er kan een betrouwbare schatting worden gemaakt van de omvang van de verplichting.

Uitzondering op voorgaande voorwaarden betreft de egalisatievoorziening voor groot onderhoud.

De toevoegingen aan deze voorziening zijn bepaald op basis van het geschatte bedrag van het groot onderhoud

en de periode die telkens tussen de werkzaamheden voor groot onderhoud verloopt, gebaseerd op een

meerjarenonderhoudsplan.

Toelichting op aanwezige voorzieningen:

voorziening groot onderhoud: voor verwachte kosten inzake periodiek onderhoud van gebouwen is een voorziening

gevormd. De voorziening wordt berekend vanuit het actuele meerjarenonderhoudsplan, welke opgesteld is door

een externe adviseur.

voorziening spaarverlof: voor toekomstige opname van spaarverlof, de waarde wordt berekend op basis van de

jaartaken van de medewerkers, waarbij de medewerkers begin van het schooljaar aangeven hoeveel uren in het huidige

schooljaar gespaard c.q. opgenomen worden uit hoofd van spaarverlof.

voorziening jubilea: voor toekomstige jubileumuitkeringen, de waarde wordt berekend op basis van het gemiddelde

te berekenen van de ontrekkingen aan jubileumuitkeringen over de afgelopen drie jaar, welke vervolgens

vermenigvuldigd worden voor de komende 5 jaren.

voorziening wachtgelden: voor toekomstige wachtgelduitkeringen, de voorziening is opgebouwd vanuit de

overzichten UWV, waarbij per medewerker in de WW de persoonlijke situatie (kans op re-integratie op de

arbeidsmarkt op basis van profiel en leeftijd medewerker) geanalyseerd wordt om de omvang van de te voorziene

bedragen betrouwbaar te schatten. Over de totale uitkeringen komt 25% voor rekening van OSG Singelland.

De te voorzienbare bedragen zijn verdisconteerd over de looptijd t/m einddatum recht WW conform de IAS 19

discount rate.

voorziening persoonlijk budget: voor niet ingezette uren persoonlijk budget, de waarde betreft de niet ingezette

uren per medewerker maal een uurtarief.

voorziening langdurig zieken: wordt gevormd door de verwachte salariskosten van langdurig zieke werknemers

die waarschijnlijk niet meer zullen terugkeren in het arbeidsproces. De waarde betreft de salariskosten van de

betreffende medewerkers.

Kortlopende schulden Kortlopende schulden worden bij eerste opname gewaardeerd tegen reele waarde, de vervolgwaarden

worden gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs.

RijksbijdragenDe jaarlijkse normatieve rijksbijdrage (lump sum) wordt in het jaar waarop de toekenning betrekking heeft volledig

verwerkt als bate in de staat van baten en lasten. Overige overheidsbijdragen en - subsidies worden als baten

verantwoord op het moment dat deze besteed zijn.

Overige batenDe post ‘overige baten’ omvat onder andere de baten uit hoofde van de verhuur van ruimten, ontvangen uit hoofde

van ouderbijdragen en de baten ingevolgde de detachering van medewerkers. Baten worden opgenomen voor

zover zij op balansdatum zijn verwezenlijkt. Vooruit ontvangen baten worden als overlopende passiva in de

balans opgenomen.

- 34 -

OSG Singelland

Financieel jaarverslag 2016

PersoneelsbeloningenUitgangspunt is dat de in de verslagperiode te verwerken pensioenlast gelijk is aan de over die periode aan het

pensioenfonds verschuldigde pensioenpremies. Voor zover de verschuldigde premies op balansdatum nog niet zijn

voldaan, wordt hiervoor een verplichting opgenomen. Als de op balansdatum reeds betaalde premies de verschuldigde

premies overtreffen, wordt een overlopende actiefpost opgenomen voor zover sprake zal zijn van terugbetaling door

het fonds of van verrekening met in de toekomst verschuldigde premies.

Voor een op balansdatum bestaand overschot bij het pensioenfonds wordt een vordering opgenomen als de

onderneming de beschikkingsmacht heeft over dit overschot, het waarschijnlijk is dat het overschot naar de

onderneming zal toevloeien en de vordering betrouwbaar kan worden vastgesteld.

De stichting heeft de toegezegd-pensioenregelingen bij het bedrijfstakpensioenfonds ABP in de jaarrekening

verwerkt volgens de verplichtingenbenadering. Voor de regeling betaalt de stichting op verplichte, contractuele

of vrijwillige basis premies aan het pensioenfonds. Behalve de betaling van premies heeft de stichting geen

verdere verplichtingen uit hoofde van deze pensioenregeling. De over het verslagjaar verschuldigde premie

wordt als last verantwoord als personeelskosten. Vooruitbetaalde premies worden opgenomen als

overlopende activa indien dit tot een terugstorting leidt of tot een vermindering van toekomstige betalingen.

Nog niet betaalde premies worden als verplichting op de balans opgenomen. De dekkingsgraad van Stichting

Bedrijfspensioenfonds ABP per 31 december 2016 is 91,7%.

Kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is opgesteld op basis van de indirecte methode.

- 35 -

Stichting OSG Singelland

Financieel jaarverslag 2016

Toelichting op de onderscheiden posten van de balans

1.2 Materiële vaste activa

Het verloop van de materiële vaste activa is als volgt weer te geven:

1.2.1

Gebouwen

en terreinen

Totaal

EUR EUR EUR EUR EUR EUR

Stand per 1 januari 2016:

· Aanschafprijs 1.305.241 12.891.273 1.323.661 -626.775 0 14.893.400

· Cumulatieve afschrijvingen -760.100 -7.724.853 -697.824 607.206 0 -8.575.571

en waardeverminderingen

· Boekwaarde 545.141 5.166.420 625.837 -19.569 0 6.317.829

Mutaties in de boekwaarde:

· Investeringen 127.895 1.435.727 138.118 0 197.102 1.898.842

· Desinvesteringen 0 0 -294.039 0 0 -294.039

· Desinvest.cum. afschrijvingen 0 0 294.039 0 0 294.039

· Afschrijvingen -51.884 -1.172.403 -251.875 3.558 0 -1.472.604

· Waardeverminderingen 0 0 0 0 0 0

· Saldo 76.011 263.324 -113.757 3.558 197.102 426.238

Stand per 31 december 2016:

· Aanschafprijs 1.433.136 14.327.000 1.167.740 -626.775 197.102 16.498.203

· Cumulatieve afschrijvingen -811.984 -8.897.256 -655.660 610.764 0 -9.754.136

en waardeverminderingen

· Boekwaarde 621.152 5.429.744 512.080 -16.011 197.102 6.744.067

1.3 Financiële vaste activa Het verloop van de financiële vaste activa is als volgt weer te geven:

1.3.6

Obligaties

EUR EUR

Stand per 1 januari 2016 323.595 323.595

Mutaties:

· Investeringen 0 0

· Desinvesteringen 0 0

· Waardeveranderingen -45.630 -45.630

Stand per 31 december 2016 277.965 277.965

Cumulatieve waardeverminderingen per 31 december 2016 bedragen: €172.035.

De nominale waarde van de obligatie bedraagt €450.000 en is niet gegarandeerd. De obligatie is direct verkoopbaar.

1.2.5

In uitvoering

en vooruit-

betalingen

1.2.3

Leer-middelen

1.2.2

Inventaris en

apparatuur

1.2.4

Egalisatie-

rekening

Totaal

- 36 -

Stichting OSG Singelland

Financieel jaarverslag 2016

1.5 Vorderingen

EUR EUR EUR EUR

1.5.1 Debiteuren 244.887 242.382

St.Samenwerkingsverb.Zuidoost-Friesland VO 23.608 14.747

Pompebled 21.762 21.545

1.5.3 Samenwerkingsverbanden 45.370 36.292

Gemeente Tytsjerkeradiel 10.502 12.118

Gemeente Smallingerland 0 257.0291)

1.5.6 Overige overheden 10.502 269.147

COA 15.663 54.777

Liudger 190.961 259.088

Lauwers College 6.391 61.090

Te ontvangen interest 8.721 31.460

ESF 72.8822)

91.100

Overige 589 37.701

1.5.7 Overige vorderingen 295.207 535.216

Vooruitbetaalde bedragen 152.846 126.866

1.5.8 Overlopende activa 152.846 126.866

1.5.9 Af: voorzieningen wegens oninbaarheid -29.816 -30.825

Stand per 31 december 718.996 1.179.078

Onder de vorderingen bevinden zich geen vorderingen met een resterende looptijd langer dan een jaar.

1) Betreft vordering voor brandschade in de VHS.

2) Het betreft vordering voor het project Regionaal projectplan ESF2014-2020 Friesland voor de arbeidsmarktregio.

Het verloop van de voorziening wegens oninbaarheid is als volgt:

2016 2015

EUR EUR

Stand per 1 januari 30.825 25.379

Onttrekking -1.009 -3.633

Dotatie 0 9.079

1.5.9 Stand per 31 december 29.816 30.825

2016 2015

- 37 -

Stichting OSG Singelland

Financieel jaarverslag 2016

1.7 Liquide middelen

2016 2015

EUR EUR

1.7.1 Kasmiddelen 15.200 14.043

1.7.2 Tegoeden op bank- en girorekeningen 596.681 530.794

1.7.3 Ondernemersspaarrekeningen 7.869.846 5.318.460

1.7.4 Overige 0 1.385

Stand per 31 december 8.481.727 5.864.682

De liquide middelen zijn geheel vrij opneembaar.

2.1 Eigen vermogen

Resultaat Overige

mutaties

EUR EUR EUR EUR EUR EUR

Algemene reserve

2.1.1 Algemene reserve 3.813.909 366.187 0 4.180.096

3.813.909 4.180.096

2.1.2 Bestemmingsreserve (publiek)

Reserve "Risicofonds ISK" 1.023.931 104.547 0 1.128.4781)

Reserve "SWV/ECS" 395.422 0 0 395.4222)

Reserve vervangingsfonds 100.000 0 0 100.0003)

Reserve huisvesting ISK 0 500.000 0 500.0004)

1.519.353 2.123.900

2.1.3 Bestemmingsreserve (privaat)

Reserve boekenfonds 367.993 0 0 367.9935)

Reserve schoolfondsen DL 452.868 0 0 452.8685)

820.861 820.861

Stand per 31 december 6.154.123 970.734 0 7.124.857

1) Reserve "Risicofonds ISK" is bestemd om de afvloeiingkosten van personeel op te vangen bij een mogelijke sluiting van het ISK.

2) Reserve "SWV/ECS" is verkregen uit het opgeheven SWV en is bestemd om risico's m.b.t. het ECS op te vangen.

3) Reserve vervangingsfonds is bestemd voor hoge vervangingskosten.

4) Reserve huisvesting ISK is bestemd voor bijdrage aan de vervangende huisvesting voor het ISK.

5) Reserve boekenfonds en schoolfonds is ontstaan bij wijziging van de bekostiging en is bestemd voor toekomstige ontwikkelingen op het

gebied van boeken/lesmateriaal.

Stand per 31 december

2016

Stand per 1 januari 2016

- 38 -

Stichting OSG Singelland

Financieel jaarverslag 2016

2.2 Voorzieningen

Het verloop van de voorzieningen kan als volgt worden weergegeven:

2.3.1 2.3.3 Totaal

Personeels-

voorzieningen

Overige

voorzieningen

EUR EUR EUR

Stand per 1 januari 2016 1.068.302 2.665.205 3.733.507

Dotaties 726.509 780.023 1.506.532

Onttrekkingen -334.015 -267.136 -601.151

Vrijval 0 0 0

Stand per 31 december 2016 1.460.796 3.178.092 4.638.888

Kortlopend deel < 1 jaar: 251.159 317.809 568.968

Langlopend deel > 1 jaar: 1.209.637 2.860.283 4.069.920

1.460.796 3.178.092 4.638.888

Personeelsvoorzieningen

De personeelsvoorzieningen bestaan uit de voorziening spaarverlof (€315.188), de voorziening jubilea (€173.000), de

voorziening wachtgelden (€197.571), de voorziening persoonlijk budget (€583.037) en de voorziening langdurig zieken (€192.000).

Overige voorzieningen

De overige voorzieningen bestaat uit de voorziening onderhoud.

De voorziening voor onderhoudskosten wordt gevormd voor periodiek groot onderhoud dat dient te worden verricht

op de gebouwen. De voorziening voor onderhoudskosten is langlopend.

2.4 Kortlopende schulden

EUR EUR EUR EUR

2.4.3 Crediteuren 538.966 502.053

· Loonheffing 945.641 856.080

· Omzetbelasting 7.832 15.596

· Premies sociale verzekeringen 305.777 280.547

2.4.7 Belastingen en premies sociale verzekeringen 1.259.250 1.152.223

2.4.8 Schulden terzake van pensioenen 307.810 291.172

Te betalen accountantskosten 12.562 16.638

Salarissen 11.538 1.909

Te betalen personeelsvereniging en projecten 50.840 34.051

Vooruit ontvangen bedragen 4.694 19.694

Vooruit ontvangen bedragen inzake werkweken 77.296 45.601

Vooruit ontvangen bedragen inzake iPad 326.539 260.445

Vooruitontvangen subsidie Opleidingsschool 129.167 0

Te betalen RUG 50.000 0

Te betalen NHL 50.000 0

Te betalen Simon Vestdijk 50.000 0

Te betalen Liudger 173.295 205.549

Te betalen Lauwers College 0 37.668

Terugbetalingsverplichting LGF 1) 58.389 58.389

Overige 91.079 34.316

2.4.9 Overige kortlopende schulden 1.085.399 714.260

2016 2015

- 39 -

Stichting OSG Singelland

Financieel jaarverslag 2016

EUR EUR EUR EUR

Vakantiegeld 951.643 868.973

Bindingstoelage 104.672 87.993

Uitkeringskosten ww 17.975 11.467

Projectgelden Ministerie OCenW niet geoormerkt 159.257 124.500

met prestatieverantwoording

Projectgelden Ministerie OCenW niet geoormerkt 34.038 44.913

zonder prestatieverantwoording

2.4.10 Overlopende passiva 1.267.585 1.137.846

Stand per 31 december 4.459.010 3.797.554

1) Betreft lgf-vergoeding van leerlingen die geen onderwijs meer volgen bij Singelland.

2016 2015

- 40 -

Stichting OSG Singelland

Financieel jaarverslag 2016

Overige toelichting op de balans

G1 Verantwoording van subsidies zonder verrekeningsclausule

Omschrijving bedrag ontvangen prestatie nog

van de t/m afgerond? te besteden

Kenmerk datum toewijzing verslagjaar ja/nee

EUR EUR

Zomerscholen 702158-1 15-4-2015 79.300 79.300 nee 64.822

Zomerscholen LENZO16166 18-5-2016 40.950 40.950 nee 29.900

Lerarenbeurs

706914-1 &

712396-1 21-9-2015 93.693 93.693 ja 0

Lerarenbeurs 775442-1 22-11-2016 102.019 102.019 nee 64.535

315.962 315.962 159.257

G2 Verantwoording van subsidies met verrekeningsclausule

Er zijn geen subsidies met verrekeningsclausule aanwezig.

Niet in de balans opgenomen activa en verplichtingen

Vordering Ministerie OCWVoor onderwijsinstellingen vallende onder de WVO is het op basis van artikel 5 van de (Gewijzigde) Regeling

“Onvoorziene gevallen bij invoering vereenvoudiging bekostiging voortgezet onderwijs”

(kenmerk: WJZ-2005/54063802 en kenmerk VO/F-2006/1769) toegestaan een vordering op te nemen op de Ministerie

van OCW. Hiervan is niet gebruik gemaakt. De vordering op het Ministerie van OCW is ter hoogte van de op dat moment bestaande schuld aan het personeel in verband met:

- de tot en met december opgebouwde bruto vakantieaanspraken;

- de over de maand december door het bevoegd gezag verschuldigde afdracht pensioenpremies en loonheffing

verbonden salarisbetalingen op grond van de van toepassing zijnde wet- en regelgeving.

Opgenomen onder de niet uit de balans blijkende vorderingen ten bedrage van € 1.955.437 per 31-12-2016.

Claims

Geen claims.

Toewijzing

- 41 -

Stichting OSG Singelland

Financieel jaarverslag 2016

Meerjarige financiële verplichtingen

De volgende meerjarige verplichtingen zijn aangegaan:

Gebeurtenissen na balansdatum

Tijdelijke huisvesting SurhuisterveenVoor het realiseren van tijdelijke huisvesting in Surhuisterveen is een opdracht ten bedrage van €719.726

aangegaan in 2017.

Huisvestingscaroussel ISKSingelland heeft in 2017 een intentieverklaring getekend om €500.000 aan een fonds bij te dragen om een

huisvestingscaroussel mogelijk te maken in Drachten. Singelland, OPO Furore en de Gemeente

Smallingerland hebben de intentieverklaring getekend.

- 42 -

Stichting OSG Singelland

Financieel jaarverslag 2016

Toelichting op de onderscheiden posten staat van baten en lasten

3.1 Rijksbijdragen

EUR EUR EUR EUR EUR EUR

· Rijksbijdrage sector VO 2) 30.987.626 30.846.388 28.862.744

3.1.1 Rijksbijdrage OCW 30.987.626 30.846.388 28.862.744

· Geoormerkte OCW subsidies 01)

0 91.400

· Niet-geoormerkte OCW-subsidies 2.951.447 2.182.412 1.836.473

· Toerekening investeringssubsidies OCW 3.558 700 1.779

3.1.2 Overige subsidies OCW 2) 2.955.005 2.183.112 1.929.652

3.1.4 Ontvangen doorbetalingen rijksbijdrage SWV 721.011 443.900 450.250

34.663.642 33.473.400 31.242.646

1) Voor de geoormerkte subsidies geldt een bestedingsverplichting.

2) Het betreffen structurele subsidies en niet structurele subsidies. De niet structurele subsidies betreft de subsidie maatschappelijke

stage. Daarnaast zijn er nog diverse subsidies die een structureel karakter hebben maar niet structureel zijn.

In het beleid wordt hier rekening mee gehouden.

3.2 Overige overheidsbijdragen en subsidies

EUR EUR EUR EUR EUR EUR

Fries 39.872 19.100 22.397

Onderwijs Totaalplan Tytsjerksteradiel 2.083 6.400 2.333

Subsidie internationalisering 5.000 5.000 5.000

ESF 91.100 91.100 91.100

Overige 35.655 54.000 80.604

3.2.1 Gemeentelijke bijdragen en subsidies 173.710 175.600 201.434

173.710 175.600 201.434

3.5 Overige baten

EUR EUR EUR EUR EUR EUR

3.5.1 Verhuur 17.490 17.000 22.157

3.5.2 Detachering personeel 148.016 169.400 185.553

3.5.5 Ouderbijdragen 758.306 798.500 708.312

2016 Begroting 2016 2015

Begroting 2016 20152016

2016 Begroting 2016 2015

- 43 -

Stichting OSG Singelland

Financieel jaarverslag 2016

EUR EUR EUR EUR EUR EUR

Opbrengst kantine/restaurant 178.604 179.900 165.288

Verkoop/verhuur (werk)boeken 3.234 0 2.314

Bijdrage COA voor leerlingen 15.911 41.000 54.777

Subsidie toekomst gericht onderwijs 20.000 20.000 74.700

Liudger HAVO-top Burgum 177.284 1)220.900 235.134

Lauwers College 0 2)0 85.430

ECS 180.270 180.900 177.381

Opleidingsschool 20.833 0 0

Overige 101.711 14.100 92.392

3.5.6 Overige 697.847 656.800 887.416

1.621.659 1.641.700 1.803.438

1) De bijdrage van Liudger voor de HAVO-top is lager dan begroot, omdat per 1 augustus het nieuwe personeel bij Liudger is dienst

is gekomen. Dit conform de hierover gemaakte afspraken.2)

De afrekening met het Lauwers College is neutraal omdat het personeel van de locatie Surhuisterveen per 1-1-2016 in dienst is getreden

bij Singelland.

4.1 Personeelslasten

EUR EUR EUR EUR EUR EUR

· Brutolonen en salarissen 21.308.453 1)21.148.800 19.536.385

· Sociale lasten 2.727.905 2.650.800 2.513.554

· Pensioenpremies 2.622.039 2)2.443.400 2.532.075

· Reiskosten woon-werk 300.283 272.200 287.320

4.1.1 Lonen en salarissen 26.958.680 26.515.200 24.869.334

Dotatie/onttrek.personele voorzieningen 392.494 302.900 541.509

Personeel niet in loondienst 358.690 3)317.000 254.895

Nascholingskosten 397.103 4)420.500 369.949

Kosten Arbo 50.405 51.500 47.317

Kosten jubilea, afscheid, ziekte 56.498 55.100 37.090

Personeelsactiviteiten 52.826 81.400 7.567

Werkkleding 4.987 6.500 6.125

Uitbesteed werk 14.770 15.000 14.082

Beloningsdifferentiatie 10.094 27.800 14.835

Kosten 2e correctie 7.074 5.400 5.492

EHBO vergoeding 14.448 12.800 12.330

Overige personeelskosten 29.737 40.500 30.639

4.1.2 Overige personele lasten 1.389.126 1.336.400 1.341.830

4.1.3 Af: uitkeringen -128.036 -77.900 -91.587

28.219.770 27.773.700 26.119.577

1) De personeelskosten zijn gestegen door een loonsverhoging van 3% .

2) De pensioenkosten zijn hoger door gestegen pensioenpremies.

3) De kosten van personeel in loondienst zijn hoger doordat de groei van het ISK in de eerste helft van 2016 is opgevangen door de

inhuur van personeel.4)

De scholingskosten zijn lager door lagere kosten voor de Profscan.

2016 Begroting 2016 2015

2016 Begroting 2016 2015

- 44 -

Stichting OSG Singelland

Financieel jaarverslag 2016

WNT-verantwoording 2016

Personeelsbestand

Gedurende het boekjaar 2016 bedroeg het gemiddeld aantal werknemers (exclusief inhuur) bij de organisatie, omgerekend naar

dienstbetrekking 391,5 fte (2015: 375,8 fte).

- 45 -

Stichting OSG Singelland

Financieel jaarverslag 2016

4.2 Afschrijvingen op materiële vaste activa

EUR EUR EUR EUR EUR EUR

Gebouwen 51.884 62.800 90.601

Inventaris en apparatuur 1.172.403 1.195.000 1.113.239

Leermiddelen 251.875 238.200 281.444

4.2.2 Materiële vaste activa 1.476.162 1.496.000 1.485.284

4.3 Huisvestingslasten

EUR EUR EUR EUR EUR EUR

4.3.1 Huur 85.486 15.000 33.376

Dotatie onderhoudsvoorziening 780.023 1)748.000 704.974

4.3.3 Onderhoudskosten 780.023 748.000 704.974

4.3.4 Energie en water 390.168 449.400 343.089

4.3.5 Schoonmaakkosten 496.647 498.800 468.209

4.3.6 Heffingen 33.917 35.700 32.971

Tuinonderhoud 43.408 40.500 37.482

Bewaking / beveiliging 7.140 10.100 6.169

Eigen bijdrage nieuwbouw 0 2)400.000 0

Kosten gezamenlijke huisvesting De Venen 139.847 150.800 139.997

4.3.7 Overige 190.395 601.400 183.648

1.976.636 2.348.300 1.766.267

1) Het lange termijn onderhoudsplan is vernieuwd en is berekend voor de komende 20 jaar (2017-2036). Het zorgt voor een kostenstijging.

2) Er was een bedrag van €400.000 begroot voor een eigen bijdrage voor nieuwe huisvesting voor het ISK. De aanpassing van de

huisvesting is echter doorgeschoven naar 2017.

4.4 Overige lasten

EUR EUR EUR EUR EUR EUR

Administratiekosten

Kosten HRM-software 53.108 60.000 46.339

Papierkosten 24.237 28.100 28.742

Kopieerkosten 137.577 127.600 126.185

Drukwerk 45.230 32.000 47.779

Telefoonkosten 53.492 48.100 49.933

Accountantskosten 29.953 30.300 30.190

Advieskosten 172.0801)

92.000 130.595

Overige administratiekosten 35.718 29.200 37.393

Reis- en verblijfskosten 57.140 52.900 48.004

Bestuurskosten

Portokosten 20.462 19.100 20.500

Lidmaatschap Pompeblêd 60.365 88.000 78.100

Lidmaatschap VOS/ABB 9.688 9.000 9.155

Kosten samenwerking Lauwers College 0 0 47.108

Overige bestuurskosten 184.9952)

171.200 173.670

Onderwijsbeleid

Ontwikkelingskosten 6.2863)

99.700 10.294

4.4.1 Administratie- en beheerskosten 890.331 887.200 883.987

2016 Begroting 2016 2015

Begroting 2016 20152016

2016 Begroting 2016 2015

- 46 -

Stichting OSG Singelland

Financieel jaarverslag 2016

EUR EUR EUR EUR EUR EUR

Inventaris/ICT 335.844 4)419.600 441.131

Lesmateriaal 334.176 306.400 326.752

4.4.2 Inventaris, apparatuur en leermiddelen 670.020 726.000 767.883

4.4.3 Dotatie overige voorzieningen -1.466 8.300 9.078

Werving personeel 63.234 23.800 106.360

Opleidingskosten leerlingen 67.891 56.400 61.471

PR kosten 203.271 5)114.700 177.570

Overige kosten boekenfonds 21.798 0 4.816

Inkopen werkboeken/licenties 514.787 467.500 476.509

Inkopen kantine 231.408 244.900 226.274

Desinvesteringskosten 0 44.000 0

Onderhoud inventaris 139.445 6)115.800 188.674

Bedrijfscontainer 26.285 21.600 15.232

Buitenschoolse activiteiten/excursies 547.882 484.200 442.927

Leerlingbegeleiding 32.985 36.500 27.455

Kosten VAVO 55.274 18.000 46.876

Kosten CJP 36.187 45.300 35.657

Kosten ESF 6.020 3.500 15.216

Kosten zomerschool 11.050 0 14.478

Overige materiele kosten 267.917 190.300 206.949

4.4.4 Overige 2.225.434 1.866.500 2.046.464

3.784.319 3.488.000 3.707.412

1) De advieskosten zijn hoger door kosten voor een herontwerp van De Venen

2) De overige bestuurskosten betreffen onder meer: lidmaatschap VO-raad, bestuursvergoeding, vergaderkosten en verzekeringskosten.

3) De middelen voor onderwijsbeleid zijn bedoeld voor: extra ruimte voor kleinere klassen, kwaliteitsverbetering of jonge leerkrachten.

De middelen zijn niet besteed aan de overige lasten maar grotendeels aan extra salariskosten.4)

De kosten voor inventaris/ict zijn lager doordat een aantal begrote ICT-werkzaamheden niet zijn uitgevoerd.5)

Hogere pr-kosten, dit wordt veroorzaakt door meer activiteiten om leerlingen te werven.6)

De kosten aan het inventaris zijn hoger door een groot aantal kleine aanpassingen.

Honoraria van de accountant

De volgende honoraria van Flynth Audit B.V. zijn ten laste gebracht van de organisatie, een en ander

zoals bedoeld in artikel 2:382a BW.

Flynth Audit

B.V.

Overig Flynth

netwerk

Totaal

Flynth

2016 2016 2016

Onderzoek van de jaarrekening 27.775 0 27.775

Andere controleopdrachten 0 0 0

Adviesdiensten op fiscaal terrein 0 0 0

Andere niet controlediensten 0 0 0

27.775 0 27.775

2016 Begroting 2016 2015

- 47 -

Stichting OSG Singelland

Financieel jaarverslag 2016

5 Financiële baten en lasten

2016 Begroting 2016 2015

EUR EUR EUR EUR EUR EUR

5.1 Rentebaten 14.240 35.000 51.463

5.3 -45.630 0 13.095

-31.390 35.000 64.558

Verbonden partijen

Naam Juridische vorm Statutaire zetel Code activiteiten

Stichting Samenwerkingsverband Zuidoost-Friesland VO Stichting Drachten 4

Pompeblêd Coöperatie Heerenveen 4

Code activiteiten: 1. contractonderwijs, 2. contractonderzoek, 3. onroerende zaken, 4. overige

Resultaatbestemming Het positieve resultaat van het verslagjaar ad € 970.734 wordt toegevoegd aan het eigen vermogen.

Hiervan wordt € 366.187 toegevoegd aan de algemene reserve, € 104.547 aan de reserve Risicofonds ISK en

€ 500.000 aan de reserve huisvesting ISK.

Drachten, 20 juni 2017

Drs. P. Schram, voorzitter College van Bestuur W. Knobbe, lid Raad van Toezicht

L. Maarleveld, voorzitter Raad van Toezicht A. Schat - Zeckendorf, lid Raad van Toezicht

I. Kalteren, lid Raad van Toezicht O. van der Galiën, lid Raad van Toezicht

J. van der Sluis, lid Raad van Toezicht J. Rijnhart, lid Raad van Toezicht

Waardeverand.fin.vaste activa en effecten

- 48 -

Stichting OSG Singelland

Financieel jaarverslag 2016

Overige gegevens

Statutaire bepalingen inzake resultaatbestemming Ingevolge de Wet op het voortgezet onderwijs wordt het resultaat van het verslagjaar verrekend met de reserve

van de Stichting voor Openbaar Voortgezet Onderwijs OSG Singelland in de gemeenten Smallingerland, Tytsjerkeradiel

en Achtkarspelen.