jaarverslag 2013 (website) - Vogelwacht Bolsward · 2020. 4. 9. · 2015 als nazorg coördinator...

43
www.vogelwachtbolsward.nl

Transcript of jaarverslag 2013 (website) - Vogelwacht Bolsward · 2020. 4. 9. · 2015 als nazorg coördinator...

Page 1: jaarverslag 2013 (website) - Vogelwacht Bolsward · 2020. 4. 9. · 2015 als nazorg coördinator veldwerk. Philip maakt het seizoen 2014 nog af en het zou zeer prettig zijn zowel

www.vogelwachtbolsward.nl

Page 2: jaarverslag 2013 (website) - Vogelwacht Bolsward · 2020. 4. 9. · 2015 als nazorg coördinator veldwerk. Philip maakt het seizoen 2014 nog af en het zou zeer prettig zijn zowel

Jaarverslag 2013 2 Vogelwacht Bolsward

Page 3: jaarverslag 2013 (website) - Vogelwacht Bolsward · 2020. 4. 9. · 2015 als nazorg coördinator veldwerk. Philip maakt het seizoen 2014 nog af en het zou zeer prettig zijn zowel

Jaarverslag 2013 3 Vogelwacht Bolsward

Inhoudsopgave

Organisatie 5Van de Redactie, van het Bestuur 6Beste veehouders en loonwerkers 7Voorzitter Jos Kienstra alias Snorremans 8Van de voorzitter 9Resultaten nestkasten 2013 11Werkgroep nazorg 13Een nieuwe verrekijker aanschaffen? 15Spreeuwen 18Jeugdvogelwacht 2013 23Werkgroep Kerkuilen 24Natuurverhaal 25Huiszwaluweninventarisaties 27Winter voedering 2013 33Nazorgcijfers per rayon (hoofdsoorten) 34Overige soorten in ons wachtgebied 42

Page 4: jaarverslag 2013 (website) - Vogelwacht Bolsward · 2020. 4. 9. · 2015 als nazorg coördinator veldwerk. Philip maakt het seizoen 2014 nog af en het zou zeer prettig zijn zowel

Jaarverslag 2013 4 Vogelwacht Bolsward

Page 5: jaarverslag 2013 (website) - Vogelwacht Bolsward · 2020. 4. 9. · 2015 als nazorg coördinator veldwerk. Philip maakt het seizoen 2014 nog af en het zou zeer prettig zijn zowel

Jaarverslag 2013 5 Vogelwacht Bolsward

Organisatie: Vogelwacht Bolsward e.o, opgericht 28 februari 1947, aangesloten bijde BFVW. Aantal leden 388 en rond de 30 jeugdleden.

Bestuur:Voorzitter: E. Rosenau, Kleine Dijlakker 32, 8701 HX

Bolsward. Tel:06-13464297 e-mail: [email protected]

Secretaris: G. Hofstra, Fûgelleane 36, 8702 CDBolsward. Tel:0515-579471 e-mail: [email protected]

Notulist en agendabeheer: M. van Spanning, Harlingerstraat 53a, 8701 WR Bolsward. Tel:06-42753632 e-mail: [email protected]

Penningmeester: G. Hofstra, Fûgelleane 36, 8702 CDBolsward. Tel:0515-579471 e-mail: [email protected]

Nazorg coördinator administratief: J. K. van Lingen, Singel 8, 8765 LLTjerkwerd. Tel:0515-579097 e-mail: [email protected]

Nazorg coördinator veldwerk: Ph. de Vries, De Ljip 12, 8702 CGBolsward.Tel:0515-576129 e-mail; [email protected]

Jeugdcoördinator: D.H. Kuperus, Wibrandusstraat 1, 8701 ACBolsward. Tel:0515-577441 e-mail: [email protected]

Assistent Jeugd coördinator: P. Hofstra, Tjaerddyk 2, 8771 KE,Nijland. e-mail: [email protected]

Leden- en donateurs administratie: G. Hofstra, Fûgelleane 36, 8702 CDBolsward. Tel:0515-579471 e-mail: [email protected]

Redactie Jaarverslag: Ph. de Vries, De Ljip 12, 8702 CG Bolsward.Tel:0515-576129 e-mail: [email protected]

R. de Lange, Groot Kerkhof 9, 8701 HG BolswardTel:06-11195698 e-mail: [email protected]

Advertentiewerving en koekactie: J. Ykema, de Wilster 1, 8702 CHBolsward. Tel:0515-575951 e-mail: [email protected]

Vliegende brigade:W. Terra: Tel:0515-575428 Mobiel: Tel:06-29230697

Wintervoedering: R.O. Stoelinga, Tel:0515-573822

Bankrelatie: Rabobank Bolsward, rek.nr.: NL16RABO.03087.07.311

Website: www.vogelwachtbolsward.nl

Webmaster: R. de Lange, Groot Kerkhof 9, 8701 HG BolswardTel:06-11195698 e-mail: [email protected]

Page 6: jaarverslag 2013 (website) - Vogelwacht Bolsward · 2020. 4. 9. · 2015 als nazorg coördinator veldwerk. Philip maakt het seizoen 2014 nog af en het zou zeer prettig zijn zowel

Jaarverslag 2013 6 Vogelwacht Bolsward

Van de Redactie, vanhet BestuurVoor u ligt de nieuwe jaar-gids van 2013 en zoals uziet is hier het één en anderveranderd ten opzichte vande vorige jaargids. De pagi-na indeling is anders, maarde grootste aanpassingvindt u bij de nazorgcijfers/-tabellen. We hebben alsbestuur bewust voor dezeverandering gekozen omreden van een beter over-zicht, minder pagina’s (kos-ten besparen) en veelminder werk om dit in tevullen en bij te houden. Metde vrij gekomen pagina’swillen we meer actuele eninteressante stukken plaat-sen over de natuur en na-tuurbeleving.Rutger de Lange heeft kort-geleden het opmaakpro-gramma Page Plus, opkosten van onze wacht aan-geschaft, wat voor hem eenstuk gemak met zich mee-brengt om een mooie gidsop te maken.

Het bestuur is weer op peilen we zijn erg blij met onzenieuwe voorzitter EugeneRosenau, al jaren lid ennazorger van onze wacht.En met Marco van Spanningonze nieuwe notulist en hijheeft tevens als taak agen-dabeheer. Marco is nogmaar een paar jaar nazor-ger maar met inzet en pas-sie vervult hij zijnbestuursfunctie. Volgendseizoen komt de vacaturevan Nazorg coördinatorVeldwerk vacant en graagzouden wij op korte termijneen bestuurslid verwelko-

men. Deze persoon kan danrustig worden ingewerktdoor de huidige Nazorgcoördinator.Het bestuur vergadert elkeeerste dinsdag van demaand uitgezonderd de zo-mermaanden. Veel zakenhouden het bestuur bezigwaaronder:· Collectieve beheerplan-

nen met ANV de Greid-hoeke enGouzzebehear Kuststri-pe ( zie werkgroep na-zorg verderop in dezegids),

· Rayonvergadering op18 november jl. te Wor-kum,

· Aanpassing Huishoude-lijk reglement (ter in-stemming op de ALV)

· Vervangen nestkastenen eendenkorven.

· Voorbereiding overleggemeente SúdwestFryslân.

Na 12 jaar neemt onze ou-de voorzitter, Jos Kienstra,afscheid op de ALV van2014. Verderop in deze gidsmeer hierover.

Graag brengt het bestuurnogmaals onder uw aan-dacht onze mooie website.Heeft u mooie natuur-foto´s, filmpjes of waarne-mingen mail ze naar onzewebmaster Rutger de Lan-ge. Bekijk ook eens demooie filmpjes die hij heeftgeplaatst.Zonder specifiek namen tenoemen wil het bestuur ende redactie alle leden heelhartelijk bedanken die zichop één of andere wijze heb-ben ingezet voor deze jaar-gids. Aanleveren vanfoto´s, nestkastgegevens,zwaluwtellingen, nazorgge-gevens, tekst, adverten-ties, werkgroepen, jeugd,enz.

Rutger en Philip.

Page 7: jaarverslag 2013 (website) - Vogelwacht Bolsward · 2020. 4. 9. · 2015 als nazorg coördinator veldwerk. Philip maakt het seizoen 2014 nog af en het zou zeer prettig zijn zowel

Jaarverslag 2013 7 Vogelwacht Bolsward

Beste veehouders en loon-werkersAls u in het broedseizoen vanplan bent werkzaamheden opuw landerijen te verrichten, danwel vee los wilt laten in eenperceel waar weidevogels broe-den, bel dan tijdig met de vlie-gende brigade waarvan W. Terrade coördinator is.Met name graag extra uw aan-dacht en tijdig inschakelen vande vliegende brigade daar waarhet werkzaamheden op mais-percelen betreft.

Tot de leden van de vliegendebrigade behoren de volgendenazorgers:

W. Terra 1e coördinatorTel:06-29230697Tel:0515-575428

H. van AbbemaTel:0517-531995

Th. De Boer 2e coördinatorTel:0515-574370

W. LouwsmaTel:0515-575151

W. PalstraTel:06-28050635

Page 8: jaarverslag 2013 (website) - Vogelwacht Bolsward · 2020. 4. 9. · 2015 als nazorg coördinator veldwerk. Philip maakt het seizoen 2014 nog af en het zou zeer prettig zijn zowel

Jaarverslag 2013 8 Vogelwacht Bolsward

Voorzitter Jos Kienstraalias SnorremansNa 12 jaar neemt een dyna-misch mens afscheid vanhet bestuur van de Vogel-wacht Bolsward e.o.Jos is en was een markantfiguur binnen onze wachten zeker als voorzitter. Hijnam de voorzittershamerover van dhr. W. van derVeen. Op zeer directe wijzeen met grote inzet leiddeJos de vergaderingen zowel

ALV, Nazorgvergadering alsde reguliere bestuursverga-deringen. Bestuursverga-deringen waren altijdgezellig en in huiselijkesfeer. De kippen van Joswaren een vast punt op deagenda, zelfs een tammeeend woonde de vergade-ringen bij.

Sterke punten waren stee-vast: ‘Hoe is’t thús, evenrondje sociaal’, dan vaakeen mooie mop, koffie endan vergaderen. Direct ac-tie bij problemen en de te-

lefoon altijd binnenhandbereik.Jos was een man die nietom de hete brij heen draai-de, to the point en aanpak-ken.

Als voorzitter heeft hij mis-schien wel de meest roerigeperiode van de wacht mee-gemaakt. Zoals: de velerechterlijke uitspraken overhet wel niet mogen eierenrapen en de quotering, mo-

biel meldenvan een ge-vonden eitje,de invoeringvan het kievi-tregistratiesy-steem, deBFVW diegeen stand-punt in wil ne-men over hoeverder als heteieren rapenonverhooptwordt verbo-den, ontwik-kelingen vande AgrarischeNatuurvereni-

gingen en collectieve be-heerpakketten, het 65 jarigjubileumfeest, overleg metgemeente Bolsward, laterSúdwest Fryslân, enz.

Overal waar de wacht ver-tegenwoordigd moest wor-den ging Jos naar toe, groteinzet van deze man.

Misschien wel de meesteinzet heeft Jos getoond bijhet opzetten van een effi-ciënt en goed draaiendwachtbestuur. Veel functiesbinnen het bestuur en van

leden werden herschikt ensommige gedelegeerd naarleden die zich extra wildeninzetten voor deelgebied.Hierdoor is het bestuur ende vereniging minderkwetsbaar en beter be-stuurbaar geworden. Het isvoor nieuwe bestuursledenduidelijk wat hun taken zijnen daardoor hoopt het be-stuur dat mensen zich mak-kelijker beschikbaar stellenvoor een bestuursfunctie ofaandachtsgebied.

Namens het bestuur dan-ken we Jos voor zijn jaren-lange inzet voor onze wachten we nemen afscheid vanhem op de ALV van 2014.Het bestuur is blij met onzenieuwe voorzitter, EugeneRosenau, en wenst hemveel succes met zijn nieuwefunctie.

Philip de Vries.

KOOP BIJ ON-ZE ADVER-TEERDERS

Zij hebben medemogelijk gemaaktdat wij dit jaar-verslag uit kon-

den geven.

Page 9: jaarverslag 2013 (website) - Vogelwacht Bolsward · 2020. 4. 9. · 2015 als nazorg coördinator veldwerk. Philip maakt het seizoen 2014 nog af en het zou zeer prettig zijn zowel

Jaarverslag 2013 9 Vogelwacht Bolsward

Van de voorzitterGeachte vogelwacht leden,graag wil ik mij voorstellenals de nieuwe voorzittervan de Vogelwacht Bols-ward.

Mijn naam is Eugene Rose-nau en ben 30 jaar lid vande Vogelwacht waarvanvolgend jaar 25 jaar alsvogelwachter. Ik heb eenstucadoors bedrijf en vindhet fijn om in de natuur tezijn en er van te genieten.Dit doe ik via de vogelwachten via mijn andere grotehobby vissen.

Als eerste taak als voorzit-ter wil ik graag Jos Kiestrabedanken voor het velewerk dat Jos in de twaalfjaar als voorzitter heeft ge-daan. Het waren geen ge-makkelijke jaren voor Josen hij heeft misschien welde meest roerige jaren uithet bestaanvan de Vo-gelwachtmeege-maakt. Wedenken danaan de quo-tering, mo-biel melden,de rechtsza-ken met fau-nabescherming en hetopzettenvan afspra-ken metANV’s overbeheerregelingen.

Verder zijn er onder Jos zijnleiding vele bestuurstakenherverdeeld en zijn er men-

sen aangetrokken voorwerkzaamheden buiten debestuurstaken. Dit heeftgeleid toteen minderkwetsbaarbestuur enenthousiastemedewer-kers en le-den van deVogelwacht.Jos, heelhartelijk be-dankt vooral je werk-zaamhedenen je groteinzet.

We mogen Marco vanSpanning verwelkomen alsnieuw bestuurslid in defunctie van notulist enagenda beheer. WelkomMarco en dank voor de no-tulen die je tot nu toe zogoed hebt verzorgd.

De eierzoekpetwas al van zol-der gehaald, delaarzen ston-den allangklaar maar hetvoorjaar wildemaar niet ko-men in 2013.Dit resulteerdein weinig voed-sel voor de vo-gels en erwerden geeneieren gevon-den door dewachters.

Helaas kon de wisselbekervoor het eerst gevonden eivan de wacht opgepoetstweer terug in de kast, jam-

mer ook dat er voor dejeugd geen eerste ei was.

Het slechtevoorjaar heeftook in de ver-volgperiodezijn invloedgehad.Op het nazorggebied vanLaad en Zaadwat ik samenmag verzorgenmet Corrie enArie Knol wasgeen kievietseite vinden. Wehopen voor deweidevogels

op een beter voorjaar in2014.

Er zijn weer veel werk-zaamheden verzet door le-den die niet altijd gelijkworden gezien maar weldegelijk worden gedaan, al-le leden dank daarvoor.

Het bestuur heeft met denestkast verzorgers Dhr.Hofstra en Dhr. Klaver ditjaar heel veel nieuwe nest-kastjes opgehangen of ver-vangen. De eenden korvenworden in de winter ver-vangen. Ook wordt er na-gedacht over het verrijkenvan het Vogelwachtgebieden hoe dit financieel haal-baar is.

Wij zijn blij met de goedesamenwerking met deagrarische natuurvereni-ging (ANV) de Greidhoekeen we gaan contacten leg-gen met ANV de Kuststripe.Collectieve beheerregelin-

Page 10: jaarverslag 2013 (website) - Vogelwacht Bolsward · 2020. 4. 9. · 2015 als nazorg coördinator veldwerk. Philip maakt het seizoen 2014 nog af en het zou zeer prettig zijn zowel

Jaarverslag 2013 10 Vogelwacht Bolsward

gen gaan voor de toe-komst een steedsbelangrijker onder-werp worden voor on-ze wacht. Het is onzeVogelwacht en, wemoeten het met zijnallen doen.

Gelukkig doen we datook met heel veel en-thousiaste leden eneen enthousiast be-stuur. We vragen nuaan de leden of er eenenthousiast persoontussen zit die zich aanwil melden voor defunctie van nazorg coördi-nator veldwerk.Philip de Vries stop per2015 als nazorg coördinatorveldwerk. Philip maakt hetseizoen 2014 nog af en hetzou zeer prettig zijn zowelvoor de nieuwe nazorgcoör-dinator veldwerk als ook

voor hem dat belangstel-lenden dan kunnen meelo-pen en ingewerkt worden.Inlichtingen voor deze func-tie bij Philip. Gelukkig blijftPhilip wel beschikbaar voorde redactie van de jaargids.Tot slot wens ik alle ledenen de mensen die u lief zijn

een goede gezondheid toeen dat we samen doorgaanmet het genieten en hetplezier hebben van onzeprachtige natuur.

Eugene Rosenau

Page 11: jaarverslag 2013 (website) - Vogelwacht Bolsward · 2020. 4. 9. · 2015 als nazorg coördinator veldwerk. Philip maakt het seizoen 2014 nog af en het zou zeer prettig zijn zowel

Jaarverslag 2013 11 Vogelwacht Bolsward

Resultaten nestkasten 2013

Page 12: jaarverslag 2013 (website) - Vogelwacht Bolsward · 2020. 4. 9. · 2015 als nazorg coördinator veldwerk. Philip maakt het seizoen 2014 nog af en het zou zeer prettig zijn zowel

Jaarverslag 2013 12 Vogelwacht Bolsward

Sigarenmagazijn P. Landskroon

Ook voor …

Staatsloten Lotto/Toto

Page 13: jaarverslag 2013 (website) - Vogelwacht Bolsward · 2020. 4. 9. · 2015 als nazorg coördinator veldwerk. Philip maakt het seizoen 2014 nog af en het zou zeer prettig zijn zowel

Jaarverslag 2013 13 Vogelwacht Bolsward

Werkgroep nazorg

Hoe staat ons wachtgebiedervoor?We hebben 75 rayons bij116 veehouders. Hier wordtdoor 83 nazorgers op onge-veer 4300 ha nazorg ver-richt. Er zijn een aantalvrije rayons, nr 16, 56, 67,70 en 71. De Vliegende bri-gade bemand ongeveer 750ha (12 rayons) hier zittenweinig of geen vogels meer.Het aantal nazorgers is af-gelopen jaar gedaald met7, een zorgelijke ontwikke-ling welke ik enkele jarengelden al opmerkte. Deleeftijd opbouw van dewachters is sterk doorge-slagen naar oudere wach-ters en bijna geen aanwasvan jongeren. Het leek vo-rig er jaar op dat enkelejeugdleden zouden gaandoorstromen als nazorgersmaar dit is toch niet gelukt.

Afgelopen seizoenVoor onze nazorgers, diegraag een eitje in de petwillen, was het afgelopenseizoen zeer teleurstellend.Het voorjaar liet erg lang opzich wachten. Tot ver inmaart hadden we langdurigharde oostenwind en nacht-vorst. Hierdoor kwamen deweidevogels laat op de Frie-se weilanden.Er was weinig voedsel enveel vogels bleven ingroepsverband wat heen enweer vliegen.Slecht 17 kievitseitjes wer-den er geraapt. Middenapril kwamen veel vogelsaan de leg.Deze late leg leek voor veel

vogels gunstig. De bewer-king van de landerijen wasvoor een groot deel al klaaren dat gaf rust in het veld.

Zoek het tweede kievitsjong?

Bijna daglicht.

Collectief beheer ANV enVW BolswardVogelwacht Bolsward heeftde laatste jaren veel ener-gie gestoken in samenwer-king met ANV’s(agrarische natuurvereni-gingen) Met de Greidhoekehebben we jaarlijks overlegen de contacten zijn goed.Hier hebben we rond de300 ha in een collectief be-heer. Martijn Heeg vanAgro- service is voor hen degebiedscoördinator.

Met ANV GouzzebehearKuststripe zijn we afgelo-pen najaar in overleg ge-gaan om hier ook afspraken

te makenvoor eencollectiefbeheer. Ditis een goedoverleg ge-weest enwe gaanmet dezeANV sa-menwerkenonder dezelfde con-dities als deGreidhoe-ke. Ze zijnop de ko-mende na-zorgvergadering uitge-nodigd omwat te ver-tellen overhun collec-tief beheer.Onze erva-ringen metde ANV’szijn gunstigen waar-

schijnlijk op de langere ter-mijn goed voor deweidevogel. Het vergt veelenergie en inzet van hetbestuur om deze samen-werking op poten te zetten.Belangrijk is dat de nazor-gers die hun nazorgrayon ineen collectief beheer heb-ben goed samenwerkenmet de veehouders.De veehouder weet welktype beheer er op zijn per-celen is. De nazorger kanafhankelijk van wel/nietvlieg vlugge kuiken of nog

Page 14: jaarverslag 2013 (website) - Vogelwacht Bolsward · 2020. 4. 9. · 2015 als nazorg coördinator veldwerk. Philip maakt het seizoen 2014 nog af en het zou zeer prettig zijn zowel

Jaarverslag 2013 14 Vogelwacht Bolsward

broedende vogels met deveehouder onderhandelenom een landbouwslag nogeven uit te stellen.Soms kan een veehouderhiervoor nog extra euro’skrijgen (uitgestelde maai-datum). Dat men de gevon-den nesten en/ofbroedparen goed regi-streert in het KRS (kievitregistratie systeem) van deBFVW en aangeven op destippenkaart in het melklo-kaal is hier zeker van be-lang.

Afwijkende kleur kievitsei

Afwijkende vorm en kleur kievitsei

PredatiePredatie is nog steeds eengroot probleem, roek,kraai, buizerd blauwe reigeren vos zorgen voor veeloverlast. De veehouder kaneen ontheffing aanvragenvoor het bejagen van deroek maar deze wordt al-leen afgegeven door deProvincie onder striktevoorwaarden. In de Praktijk

Foto van een Buizerd

blijkt dat het bijna onmoge-lijk is om die ontheffing tekrijgen. Voor alle duidelijk-heid, de Vogelwacht is geenpartij in het aanvragen vaneen ontheffing. Kraai envos mogen bejaagd wordenen de veehouder of de na-zorger kan in overleg metde veehouder de WBE(wildbeheer eenheid) in-schakelen. Vaak heeft elkeveehouder zijn eigen jager.Met de ANV’s proberen wemet de gebiedsplan ontwik-keling samen te werken omde biotoop voor buizerd enkraaien zo ongunstig moge-lijk te maken. Open land-schap met weinig struikenen bomen.

De ToekomstDe toekomst voor het in-stant houden onze weide-vogelpopulatie lijkt steedsmeer een kwestie van geldte worden. Het zij zo en wemoeten hier met onzewacht in mee. De vogel-vriendelijk veehouder zalsteeds vaker gebruik gaanmaken van allerlei subsidie-regeling voor gederfde in-komstverliezen. We zien nual duidelijk dat onze weide-vogels zich groeperen bij

die veehouders die eenaantrekkelijke biotoop voorhun creëren. De weidevogellaat zich sturen. Een soortweidevogelreservaten dievallen onder een collectiefbeheerplan naast strak enefficiënt beheerde weide-gronden waar geen vogelmeer aanwezig zijn.Wat wel een grote zorg kanworden is dat er met subsi-diegeld pareltjes van bioto-pen voor weidevogelsgecreëerd kunnen worden,maar wat gebeurd er als desubsidiekraan dichtgaat?

Eierzoekpas/ nazorgpas ennazorgegevensOp de ALV worden de pas-sen uitgereikt. Voor wieniet aanwezig is zal er éénafhaaldatum genoemd wor-den en op de agenda vande ALV aangegeven wor-den. Graag uw aandachtvoor het invullen van nes-ten en broedparen in hetKRS (kievitregistratiesy-steem) en op de stippen-kaarten bij de veehouder.

Laatste seizoen als nazorgcoördinator VeldwerkAls laatste rest mij te ver-tellen dat ik na het seizoen2014 stop als bestuursliden dus als Nazorg coördina-tor Veldwerk. Het zou mooizijn en ook erg noodzakelijkdat een nieuw bestuurslidzich aanmeldt en goed kanworden ingewerkt. Ik blijfwel beschikbaar als redac-tielid voor de jaargids.

Philip de Vries nazorg coör-dinator Veldwerk.

Page 15: jaarverslag 2013 (website) - Vogelwacht Bolsward · 2020. 4. 9. · 2015 als nazorg coördinator veldwerk. Philip maakt het seizoen 2014 nog af en het zou zeer prettig zijn zowel

Jaarverslag 2013 15 Vogelwacht Bolsward

Een nieuwe verrekijkeraanschaffen?

Onze leden beschikkenvaak over een verrekijkeren het leek mij leuk eninformatief hoe je tot eengoede aanschaf voor eenkijker komt. Je koopt eenkijker vaak voor het leven.Hieronder een stuk van in-ternet wat de nodige infor-matie verstrekt. Je hebtkijkers van een paar tien-tjes tot een paar duizendeuro en bij telescopen vari-eert dit van een paar hon-derd tot duizenden euro’s.

Informatie over verrekij-kers. Verrekijkers zijn er inverschillende uitvoeren. Jehebt de keuze uit verrekij-kers met één lens of mettwee lenzen. Bij de aankoopvan een verrekijker is hetgoed om te kijken waarvoorje deze wilt gaan gebrui-ken. Op de volgende pagi-na's vind je alle informatiedie je nodig hebt bij deaankoop van een verrekij-ker.

ModellenDe verrekijker is in te delenin drie categorieën:- Binoculair (met twee len zen) uitgevoerd als porro kijker- Binoculair (met twee len zen) uitgevoerd als dak kant kijker- Monoculair met één lensBij de porro-kijker gaat hetlicht via een N-vormige knikdoor de kijker.De porro-kijker heeft alsvoordeel dat hij makkelij-ker, en dus goedkoper, te

maken is. Nadeel van dezevorm is, dat het mindercompacte kijkers zijn.

Bij de dakkant-kijker gaathet licht recht door de kij-ker heen. Dit heeft als grootvoordeel dat deze verrekij-ker veel compacter ge-maakt kan worden. Omdatdeze manier van fabricerenveel meer precisie vereist,is het over het algemeeneen duurdere kijker.

De monoculair is een kijkerwaar je met 1 oog door-heen moet kijken, en is erook in verschillende varian-ten.

Er is ook nog een type diewe eigenlijk in een apartecategorie moeten plaatsen.

Dit is de zogenaamde spot-tingscope.

Hij zit eigenlijk tussen deverrekijker en de telescoopin, en wordt voor hele spe-cifieke doeleinden gebruikt.Maar ook gewoon voor bij-

voorbeeld vo-gels tebekijken. Devergrotings-factor van de-ze modellen iszo hoog datdeze alleen op

een statief zijn te gebrui-ken. De belangrijkste ei-genschappen van eenverrekijker vindt je altijdterug in het typenummer,en wordt uitgedrukt doortwee getallen. Dit kan erbijvoorbeeld uitzien als7x50 of 10x25. Het eerstegetal staat voor de vergro-tingsfactor. Het tweede ge-tal staat voor de diametervan de objectieven.

VergrotingsfactorDe vergrotingsfactor wilniets anders zeggen dandat een voorwerp dichterbijlijkt dan in werkelijkheidhet geval is. Staat iemandop 1000 meter afstand vanjou, en je kijkt door eenkijker met een vergrotings-factor van 10x, dan zal hetlijken of de persoon waar jenaar kijkt op 100 meter

Page 16: jaarverslag 2013 (website) - Vogelwacht Bolsward · 2020. 4. 9. · 2015 als nazorg coördinator veldwerk. Philip maakt het seizoen 2014 nog af en het zou zeer prettig zijn zowel

Jaarverslag 2013 16 Vogelwacht Bolsward

afstand staat.Hoe hoger de vergrotings-factor hoe onrustiger hetbeeld. De hoogste factor isdan ook zeker niet voor alletoepassingen hetbeste.Hieronder vind jeeen advies omtrentde vergrotingsfactorafhankelijk van hetdoel waarvoor je dekijker gaat gebrui-ken. Vergrotings-factoren vanaf 10x en ho-ger vereisen een goed sta-tief.

Diameter objectiefDe diameter van de objec-tieven (de grote lenzen aande voorkant van de kijker)wordt weergegeven in milli-meters. Hoe groter dezewaarde hoe meer licht erdoor kan en hoe meer de-tails zichtbaar worden. Na-deel is wel dat deverrekijker zwaarder wordt.Het formaat van het objec-tief heeft ook rechtstreeksinvloed op de helderheid ende schemerindex. Hoe gro-ter het objectief hoe groterde helderheid en de sche-merindex worden.

GezichtsveldEen andere waarde die be-langrijk is bij verrekijkers is

het gezichtsveld. Hiermeewordt de terreinbreedteweergegeven die je kanoverzien op 1000 meter af-stand.

Een groter gezichtsveld re-sulteert in een rustigerbeeld. Tevens is het ge-

makkelijker om bewegendevoorwerpen te volgen.

Uittrede pupilAls je een verrekijker opongeveer 25 cm van jeogen houdt, dan zie je tweelichtcirkeltjes in de oculai-ren (kleine lenzen, waar jejouw ogen tegenaan

houdt). Dit noemt men deuittrede pupil. De diametervan deze lichtcirkeltjes inmillimeters is de maat voorde uittrede pupil.

Bij gezonde jonge mensenvarieert de diameter van depupil zo tussen de 2 en7mm. Bij veel licht zijn depupillen klein en bij weinig

licht zullen zegroter wor-den om meerlicht door telaten. Bij ou-dere mensenzal de pupilzich nog totmaximaal

5mm kunnen openen.De pupiluittrede zal zeldengroter zijn dan 7 á 8mm,omdat dit geen toegevoeg-de waarde heeft.De uittrede pupil zegt ookiets over de lichtsterkte.Hoe hoger de waarde, hoe“lichtgevoeliger” de kijkeren des te meer details jekunt zien in schemerigeomstandigheden.Zeker voor wat ouderemensen is het advies: geenkijker kopen met een klei-nere uittrede pupil dan 4 á5mm. Als je wat ouder bentzul je een minder vastehand hebben. Een grotereuittrede pupil geeft meer"beeldrust", en zal zo eenpositieve bijdrage leverenaan het "kijkgenot".

OogafstandDit is de afstand gemetenvanaf het oculair (de lenzenwaar je de ogen tegenaanplaatst) tot de plek waarhet beeld gevormd wordt.Deze waarde is vooral be-langrijk voor brildragers.Als je met een bril op dooreen verrekijker kijkt zijnjouw ogen namelijk verdervan de oculairen verwijderd

Page 17: jaarverslag 2013 (website) - Vogelwacht Bolsward · 2020. 4. 9. · 2015 als nazorg coördinator veldwerk. Philip maakt het seizoen 2014 nog af en het zou zeer prettig zijn zowel

Jaarverslag 2013 17 Vogelwacht Bolsward

dan zonder bril. Voor bril-dragers is een waarde van-af 15mm of meercomfortabel. Overigenskunnen brildragers zonderde bril op gewoon door eenverrekijker kijken. De oog-afwijking die je hebt, wordtgecorrigeerd door hetscherpstellen van de kijker.Overigens wordt de Engelseterm "eye relief" ook vaakgebruikt voor deze specifi-catie.

Schemerindex en helder-heid. De schemerindex zegtiets over hoe goed de kijkerpresteert in minder goede(schemerige) omstandighe-den. De helderheid (licht-sterkte) zegt iets over dehelderheid van het beeld enhoe goed je details kuntonderscheiden. Wat ver-dient nu de voorkeur? Eengoede schemerindex of eenhoge helderheid? Uiteraardis het mooi als van eenkijker beide waardes hoogzijn. Als je echter een keuzemoet maken zijn de volgen-de punten het overwegenwaard.

Bij goede lichtomstandighe-den is een goede helderheidte allen tijde te verkiezenboven een goede schemer-index. Bij minder goedelichtomstandigheden heefteen goede schemerindex devoorkeur. Wat betekent ditnu in de praktijk? Stel je-gaat op vakantie naar detropen. Daar duurt dezonsopkomst of -onder-gang slechts 10 minuten. Eris daar dus nauwelijks eenschemerzone. Hier zou je

dus moetenkiezen vooreen kijkermet een ho-ge helder-heid. Ga jein Neder-land (waareen langeschemerzo-ne heerst)regelmatigvroeg oppad om inde natuurobservatieste doen,dan heefteen hogeschemerin-dex devoorkeur. Bedenk dus vante voren goed hoe je dekijker gaat gebruiken.

BeeldstabilisatieOok bekend als IS (ImageStabilizing). Deze techniekzorgt ervoor dat trillingen,veroorzaakt door de han-den, worden geneutrali-seerd. Zo krijg je een veelrustiger beeld. Beeldstabili-satie is vooral een voordeelvoor kijkers met een wathogere vergrotingsfactor.Verrekijkers tot een vergro-tingsfactor van 8 à 10 kunje redelijk stil houden van-uit de hand. Daarbovenwordt beeldstabilisatie ofeen statief aangeraden.Nadeel van kijkers met IS isdat deze een heel stuk prij-ziger zijn. Tevens gebrui-ken de meeste kijkers, metbeeldstabilistatie, batterij-en.

CoatingDe optische kwaliteit van delenzen in een verrekijker iste verbeteren door het toe-passen van een zogenaam-de coating. Dit is een extralaagje op de lenzen die eenaantal verbeteringen te-weeg kan brengen. De (in-terne) reflectie kangereduceerd worden waar-door de lichtgevoeligheidbeter wordt. Ook is het mo-gelijk om de kleurweergaveop deze manier positief tebeïnvloeden. Als je een kij-ker bezit met zo’n coating ishet raadzaam om de lenzenniet met je vingers aan teraken. Het zuur dat zich inhet huidvet bevindt, kan decoating aantasten. Als je delenzen reinigt dien je sowie-so een speciale lenscleanerte gebruiken. Dit is overi-gens ook beter voor nietgecoate lenzen.

Page 18: jaarverslag 2013 (website) - Vogelwacht Bolsward · 2020. 4. 9. · 2015 als nazorg coördinator veldwerk. Philip maakt het seizoen 2014 nog af en het zou zeer prettig zijn zowel

Jaarverslag 2013 18 Vogelwacht Bolsward

SpreeuwenDe spreeuw (Sturnus vul-garis) is een vogel uit defamilie van de zangvogels.Hoewel hij het hele jaardoor te zien is, is het eentrekvogel. De spreeuwendie wij hier zomers zien,zitten 's winters zuidelijkeren onze winterspreeuwenbevinden zich 's zomersnoordelijker.

KenmerkenHet verenkleed is glanzendzwart met, vooral in hetzonnetje, een weerschijnvan bronsgroen (kop enachterhoofd) en verschil-lende variaties purper. Inde winter is het verenkleedduidelijker gespikkeld danin de zomer. Behalve voorkenners is er eigenlijk nau-welijks onderscheid te ma-ken tussen het mannetje enhet vrouwtje. Omdat de ve-ren van het wijfje wat gro-ter en breder zijn, en omdatde uiteinden van de con-tourveren wit gekleurd zijn,zijn háár stippels van het

winterkleed groter en staanbovendien wat dichter op-een. Jonge spreeuwen zijngrijsbruin met een lichtekeel. . Aan het eind van dezomer ruilen ze dit veren-pak om voor dat van devolwassenen, zij het dat

hun spikkels duidelijker zijndan die van de oudere vol-wassenen die meer gemê-leerd zijn.

Voortplanting:Het legsel bestaat uit 2 tot6 licht blauw groene, vaakbruingevlekte eieren.

De lengte bedraagt onge-veer 21 cm; met een span-wijdte van 37–42centimeter en een gewichtvan 70-80 gram.

Spreeuwen kunnen langachtereen zingen, het ge-luid dat ze hierbij makenklinkt vaak meer als eensoort gekwetter dan eengefluit.

ZwermenMet name spreeuwen vlie-gen in het najaar vaak ingrote groepen (zwermen). In het Engels noemt mendit Black Sun, of murmura-tion vanwege het geruis.

OndersoortenIn Europa komen tweesoorten spreeuwen voor, de'gewone spreeuw', (Sturnusvulgaris) en de zwartespreeuw (Sturnus unico-lor). De gangbare manierom te beslissen of soortenverschillend zijn of dat hetslechts variëteiten zijn vanhetzelfde soort, is ernaar te

kijken of ze zich onder na-tuurlijke omstandighedenmengen. Maar omdat debroedgebieden van dezetwee soorten/variëteitenniet overlappend zijn is hetniet mogelijk hier een defi-nitief antwoord op te ge-ven. De zwarte spreeuwbroedt in het IberischSchiereiland en de grootsteMiddellandse Zee-eilanden.

Introductie in Noord-AmerikaNet als de mens is despreeuw een kolonist inNoord-Amerika. Zijn ver-spreiding aldaar is redelijkgoed bekend. Zijn introduc-tie is een gevolg van be-wust menselijk ingrijpen.Eugen Schieffelin, die zichhad voorgenomen elkesoort die in de werken vanShakespeare voorkwam inde Verenigde Staten te in-troduceren en die in de ja-ren zestig (van denegentiende eeuw) al met

succes de huismus geïntro-duceerd had, liet in 1890een groepje van circa 60 uitEngeland afkomstigespreeuwen los in CentralPark(New York) en op de-zelfde plaats een jaar laternog eens een stuk of veer-tig. Schiefflin informeerderegelmatig bij het centrale

Page 19: jaarverslag 2013 (website) - Vogelwacht Bolsward · 2020. 4. 9. · 2015 als nazorg coördinator veldwerk. Philip maakt het seizoen 2014 nog af en het zou zeer prettig zijn zowel

Jaarverslag 2013 19 Vogelwacht Bolsward

punt waar alle informatieop dit gebied bij elkaarkwam (het Museum of Na-tural History) of er al nieu-we waarnemingen gedaanwaren. Uitgerekend onderde dakpannen van dit zelf-de museum werd in 1891het eerste nest waargeno-men. Meer broedgevallen

volgden. Binnen tien jaarwas de spreeuw een regu-liere bewoner in een gebiedzo groot als Nederland enbinnen dertig jaar kon hijals gewone bewoner vannoordoost Amerika be-schouwd worden tot aanongeveer de grens met Ca-nada (een gebied zo grootals West-Europa). De eer-ste waarnemingen van toennog geïsoleerde spreeuwenaan de westkust waren inde winters van 1946-49 ende zomer van 1949. (De

spreeuwverspreidtzich vanwe-ge zijn trek-neigingen inde winterhet meest.)Tegenwoor-dig komt despreeuw bij-na over hetgeheleNoord-Ame-rikaansecontinentvoor, inclu-sief Canadaen zelfsAlaska (alkomt hij bo-ven de pool-cirkelnatuurlijkniet meer in-grote getalevoor).

TerugloopIn Nederland loopt de po-pulatie spreeuwen sinds dejaren 1990 snel terug. SO-VON vogelonderzoek teldevóór 1990 nog 1,3 miljoenexemplaren. In 2008 wasdat aantal gedaald tot

600.000. De terugloopwordt geweten aan hetverdwijnen van weilandenen de verdroging van hetgrasland door het bodem-beheer.

Eelco de Lange

Comfortabel Lopen*Schoenen

*Podotherapie*Pedicure

Page 20: jaarverslag 2013 (website) - Vogelwacht Bolsward · 2020. 4. 9. · 2015 als nazorg coördinator veldwerk. Philip maakt het seizoen 2014 nog af en het zou zeer prettig zijn zowel

Jaarverslag 2013 20 Vogelwacht Bolsward

Page 21: jaarverslag 2013 (website) - Vogelwacht Bolsward · 2020. 4. 9. · 2015 als nazorg coördinator veldwerk. Philip maakt het seizoen 2014 nog af en het zou zeer prettig zijn zowel

Jaarverslag 2013 21 Vogelwacht Bolsward

Page 22: jaarverslag 2013 (website) - Vogelwacht Bolsward · 2020. 4. 9. · 2015 als nazorg coördinator veldwerk. Philip maakt het seizoen 2014 nog af en het zou zeer prettig zijn zowel

Jaarverslag 2013 22 Vogelwacht Bolsward

Page 23: jaarverslag 2013 (website) - Vogelwacht Bolsward · 2020. 4. 9. · 2015 als nazorg coördinator veldwerk. Philip maakt het seizoen 2014 nog af en het zou zeer prettig zijn zowel

Jaarverslag 2013 23 Vogelwacht Bolsward

Jeugdvogelwacht 2013Als eerste komt in mij opdat het een wisselvallig jaaris geweest.2 activiteiten zijn goed be-zocht, maar andere activi-teiten zijn niet doorgegaanivm te weinig belangstel-ling. Voor de jeugd tussende 12 en 16 jaar was het debedoeling een andere wegin te slaan nl. deze catego-rie jongeren meer betrek-ken bij de verschillendewerkgroepen zoalsuilen, nestkast ennazorg werkgroep,helaas heeft hiermaar 1 jeugdlid opgereageerd.De eerste activiteitvoor de jongstecategorie was hetbezoek aan hetNatuurhistorischmuseum. Van deProvincie Frieslandhebben we vrij-kaarten ontvangen ivm het10 jarig jubileum van deJeugddag van de Vogel-wachten uit Friesland. Erzijn 12 leden naar toe ge-weest er was een tentoon-stelling over lokvogels, erwerden vogels geprepa-reerd en op de binnenplaatskon men een stukje wadlo-pen en werd er een toelich-ting gegeven water zoal op het wadleeft. Daarna eenpuzzeltocht doorhet museum ge-daan. Hetgeen wataltijd weer eensucces is in ditmuseum is de on-derwaterwereld, jeziet vanaf de bo-

dem van een kanaal alleswat er boven je gebeurt, endit levert soms hilarischebeelden op. Al met al wasdit een zeer geslaagde mid-dag. De andere activiteitwas een knutselmiddag inBloemkamp op goede vrij-dag. Een groep van 15 kin-deren zijn gezamenlijkgaan knutselen met de be-woners er is een vogeltjegeknutseld en een quiz ge-speeld . De bewoners waar-

deren deze activiteit zeer,ook de jeugd geeft ditsteeds weer een goed ge-voel om samen zo bezig tezijn. Helaas zijn we nietnaar de Nationale Jeugddaggeweest (hier komen allejeugdvogelwachten samenmet zo’n 300 kinderen voordiverse activiteiten).

Er waren slechts 3 aanmel-dingen, dit vonden we ergjammer omdat het eigenlijkhet hoogtepunt van de acti-viteiten is. Voor de na-schoolse kinderopvang zijner 3 korte activiteiten geor-ganiseerd:- 1x inventariseren van inhoud vogelhokjes in de tuin van Bloemkamp;- 1x naar het Julianapark met verrekijkers vogels spotten;

- 1x knutselen en een quiz, hierbij wil ik Gosse Hofstra en Jeannette Kuperus bedanken voor hun inzet.

In de zomer en herfstzijn verder geen activi-teiten geweest , welwordt er in de kerstva-kantie (inmiddels tradi-tie) een middag geor-ganiseerd. Als bestuur

zullen we om tafel gaan omte kijken hoe we de jeugdtoch vaker mee kunnenkrijgen naar activiteiten,hierbij zullen we de hulpinroepen van de jeugdledenen de ouders.

Dirk Kuperus

Page 24: jaarverslag 2013 (website) - Vogelwacht Bolsward · 2020. 4. 9. · 2015 als nazorg coördinator veldwerk. Philip maakt het seizoen 2014 nog af en het zou zeer prettig zijn zowel

Jaarverslag 2013 24 Vogelwacht Bolsward

Werkgroep KerkuilenHierbij weer een verslagvan de werkgroep Kerkui-len.Durk was dit jaar weer vande partij (vorig jaar afwezigwegens een knieoperatie).We gingen bijna 2 wekenlater op pad dit seizoen,dus eind juni bij de kastenlangs. We hadden reedsdoorgekregen dat de mui-zenstand belabberd laagwas en er daarom waar-schijnlijk ook minder uilen,wat helaas ook uit kwam.Van de getelde 20 broed-sels vorig jaar zijn er maar9 over gebleven en 2 mis-lukt. In 2013 maar 7 broed-sels met goede afloop, welmet bijna 3 jongen per nest.In Burgwerd hadden weook een nest, mooi in onswachtgebied. En nu maarhopen dat er volgend jaarweer heel veel muizen zijnen dan dus ook meer Kerk-uilen.

Jappie, Durk en Ewout.

Page 25: jaarverslag 2013 (website) - Vogelwacht Bolsward · 2020. 4. 9. · 2015 als nazorg coördinator veldwerk. Philip maakt het seizoen 2014 nog af en het zou zeer prettig zijn zowel

Jaarverslag 2013 25 Vogelwacht Bolsward

Natuurverhaal: Waaromde SMIENT zo liefdevolfluit.

Heeft u zich in de winter-maanden wel eens afge-vraagd wie er in deduisternis steeds fluit? Datis de smient die zijn vrouw-tje eeuwige liefde betuigt.En kent u de oorsprong vanzijn gele voorhoofd? Luisternaar dit romantischesprookje:

Iedere avond vleit prinsesSmia zich aan de oever vanhet grote meer om te luis-teren naar de ijle klankendie haar geliefde, die op hetgrote eiland woont uit zijnfluit tovert. Iedere melodieis een liefdesbetuiging.“Geef de moed niet op, wij

zijn voor elkaar gescha-pen,” lijken de fluittonenhaar toe te fluisteren. Dezeavond stromen tranen overde wangen van de prinses.Haar vader, de koning,dreigt haar geliefde te ver-moorden als hij één voetzet op zijn grondgebied. Hijheeft een betere huwelijks-partner voor ogen, dan dezoon van de hoofdman vaneen primitieve stam. Allekano’s langs het meer wor-den op zijn bevel ’s avondsbinnengehaald en overdagletten bewakers extra op.Hoe kan Smia haar geliefdeontmoeten? Het lijkt uit-zichtloos. Maar onder debetovering van de muzikaleklanken van haar droom-prins bedenkt ze een plan.Tijdens een maanloze nachtbindt ze kalebassen metrietstengels aan elkaar enknoopt ze om haar middel.Dan zwemt ze de lange,lange tocht naar het eilandvan de man van haar dro-men. De nacht is donker enze laat zich leiden door deklanken van zijn fluit. Het

water is koud, de afstandlang, het lijkt een onmoge-lijke opgave. Hoewel demuziekklanken steeds dich-terbij komen raakt ze on-derkoeld en het zwemmengaat steeds moeizamer.Haar droomprins voelt datzijn lief in nood verkeert enroept de sjamaan om hulp.Zij vertelt hem dat ze Smiaalleen kan redden doorhaar in een eend te veran-deren, maar dat betekentdat ze nooit meer kan te-rugkeren in haar menselijkegedaante. Hij stemt toe enniet lang daarna ziet hij datSmia als eend moeiteloosnaar de oever van het ei-land zwemt. De prins isverheugd over haar reddingvan een wisse dood, maarontroostbaar bij de gedach-te dat zij altijd een eend zalblijven. Hij wil altijd bij haarzijn en daarom willigt desjamaan zijn wens in enverandert ook hem in eeneend.

(Lees verder op de volgende pagina)

RESTANTSHOP BOLSWARDDijkstraat 23 8701KC

VOOR AL UW SPEELGOEDKADO’S -GROTE MATEN KLEDING – GEREEDSCHAP-PEN – FIETSBENODIGDHEDEN ENZ. ENZ.

ALTIJD SCHERP GEPRIJSD!!

Page 26: jaarverslag 2013 (website) - Vogelwacht Bolsward · 2020. 4. 9. · 2015 als nazorg coördinator veldwerk. Philip maakt het seizoen 2014 nog af en het zou zeer prettig zijn zowel

Jaarverslag 2013 26 Vogelwacht Bolsward

Tot op de dag van vandaagzwemmen zij samen doorhet water en hij betovertzijn vrouwtje nog steedsmet zijn liefdevolle gefluit.Deze eenden heten sinds-dien smienten. De grotegroepen smienten die u inde winter ziet zwemmenzijn afstammelingen vanSmia, die door zich te ver-zetten tegen de huwelijks-keuze van haar vader, haarleven op het spel zette voorde man van haar dromen.De gele hoofdtooi van dezoon van de hoofdman is

behouden, de mannetjeshebben nog steeds een geelvoorhoofd.

Vanwege het gefluit wordensmienten ook wel 'fluiteen-den' genoemd. Smientenbroeden in de zomer in deScandinavische landen enIJsland. Sinds de zeventi-ger jaren komen van sep-tember tot april enkelehonderdduizenden smien-ten in ons land overwinte-ren. Vooral in hetwaterrijke noorden en wes-ten, de Wadden en in het

deltagebied van de Scheldezijn ze vaak in grote groe-pen te zien. Op het menustaan vooral planten en devrouwtjes eten ook veelmuggen om de noodzakelij-ke eiwitten binnen te krij-gen om eieren te leggen.Het vrouwtje is onopval-lend, het mannetje heefteen kenmerkend geel voor-hoofd. Alleen het mannetjefluit.

Eelco de Lange

Page 27: jaarverslag 2013 (website) - Vogelwacht Bolsward · 2020. 4. 9. · 2015 als nazorg coördinator veldwerk. Philip maakt het seizoen 2014 nog af en het zou zeer prettig zijn zowel

Jaarverslag 2013 27 Vogelwacht Bolsward

Huiszwaluweninventari-saties in het wachtge-bied van de VogelwachtBolsward e.o.

De resultaten in het wacht-gebied Bolsward e.o. latenjammer genoeg weer eendaling, nu dus ten opzichtevan 2012 zien:Ik kwam op 153 bewoondenesten uit (was 164) eenverlies van 6,7%, in totaalheb ik in de regio slechts391 bewoonde nesten ge-teld, maar liefst 54 nestenminder dan in 2012, ditbetekent een achteruitgangvan 12,1%!Dus het tweede rampjaarop rij want in 2012 immershonderd nesten minderdan in 2011, verlies wastoen 17,7%.

Oorzaken: o.a. het feit datwe dit jaar eigenlijk geenlente hebben gehad, hetbleef maanden lang koudmet als gevolg het vrijwelontbreken van insecten.Intolerantie (dus het afste-ken van nesten) is zekerook een reden.

Bijna alle plaatsen weer perfiets gedaan!

Bolsward daalde van 60naar 54, ook weer enigedigitale nestkaarten voorSovon ingevuld.

Tjerkwerd van 49 naar 47;Wolsum van 21 naar 20;Exmorra ging van 27 naar25, Schettens bleef op 7staan.

Ik inventariseerde de Huis-zwaluw dit jaar voor de 25ekeer! en hoopte- tegen beter weten in - opwat hogere aantallen omhet jubileum luister bij tezetten.

Als pleister op de wondetelde ik tijdens mijn vakan-tie in Mecklenburg (voor-malig Oost-Duitsland) innog geen 2 uur ! maarliefst 410 broedgevallen.Men is daar veel toleranter,onder een benzinestation!b.v. 70 nesten; verderlaten ze daar veel oudepanden b.v. een onbe-woond slot met bijgebou-wen (al of niet voor opslag)die 175 ! bewoonde nes-ten herbergden staan i.p.v.deze af te breken.

Interessante wetenswaar-digheden over de Huis-zwaluw :

Eind april maar vooral in deeerste week van mei wor-den de eerste broedactivi-teiten gedaan en ditgeschiedt in de gave- maar

ook in beschadigde let weloude nesten.Materiaal zoals klei, leemwordt tussen de 200 enhooguit 500 meter van hetnest verzameld. Door erf-verharding, beschoeiing,diepontwatering e.d. is hetvoor deze soort veel moei-lijker geworden om hieraante komen.

Vroeg in het seizoen kan debeschikbaarheid van vlie-gende insecten een rem-mende factor op het leggenvan de eieren zijn.In oude nesten is ook vakereen 2e legsel dan in nieu-we, van deze vervolglegselsslaagt slechts een derdedeel. De reproductie ligt bijde 1e legsels wat hoger.Bij twee legsels beginnende vogels ook vroeger danhun soortgenoten die een-maal een broedsel verzor-gen. Oudere ervaren vogelszijn aanmerkelijk succes-voller, ze arriveren hierook eerder.(lees verder op pagina 30)

Page 28: jaarverslag 2013 (website) - Vogelwacht Bolsward · 2020. 4. 9. · 2015 als nazorg coördinator veldwerk. Philip maakt het seizoen 2014 nog af en het zou zeer prettig zijn zowel

Jaarverslag 2013 28 Vogelwacht Bolsward

Page 29: jaarverslag 2013 (website) - Vogelwacht Bolsward · 2020. 4. 9. · 2015 als nazorg coördinator veldwerk. Philip maakt het seizoen 2014 nog af en het zou zeer prettig zijn zowel

Jaarverslag 2013 29 Vogelwacht Bolsward

Vacature bestuursfunctie:

Nazorg coördinator veldwerk.

Deze bestuursfunctie omvat de volgende taken:

- contactpersoon tussen nazorgers en veehouders;

- deelname aan bestuursvergaderingen;

- voorbereidingen nazorgseizoen;

Inlichtingen kunt u krijgen bij Philip de Vries

De Ljip 12, Bolsward

Tel: 0515-576129

Page 30: jaarverslag 2013 (website) - Vogelwacht Bolsward · 2020. 4. 9. · 2015 als nazorg coördinator veldwerk. Philip maakt het seizoen 2014 nog af en het zou zeer prettig zijn zowel

Jaarverslag 2013 30 Vogelwacht Bolsward

Ruim 80% van de jongenbouwt een nieuw nest. Demannetjes keren vaak te-rug naar dezelfde broedko-lonie en moeten meestaleen nieuwe partner zoekendaar de plaatstrouw van dewijfjes niet zo groot is.Trouwens circa 15% van dejongen is buitenechtelijk.

De meeste Huiszwaluwenworden niet ouder dan eenjaar of 5, één paartje met4 jongen eet ongeveer 5miljoen insecten gedurendede tijd dat ze bij ons verblij-ven, vooropgesteld natuur-lijk dat het weer hun goedgezind is!

Veertig procent van de vol-wassen Huiszwaluwenheeft malaria maar zeschijnen er geen hinder vante hebben, dit percentagestijgt bij het ouder worden.In Spanje vond men welschadelijke effecten op deverengroei en op debroedresultaten. Deze ma-laria-achtige parasietenkunnen ons mensen nietbesmetten. Maar bloedzui-gende ectoparasieten zoalsmijten en vlooien, luisvlie-

gen, zwaluwwantsen kun-nen de vogels danigverzwakken, zie verderop.Daarom is het verstandigkunstnesten schoon te ma-ken of het nest een jaarleeg te laten staan, of denatuurlijke nesten voor deaankomst van de zwaluwente bespuiten met b.v. Ecto-spray.

(zwaluw met luisvlieg)

In de winter ruien ze notabene in bossen / regenwou-den van Kameroen, hetCongobekken, misschienZambia i.p.v. op de savan-nen van Noord-Afrika!Uit het type koolzuur-stik-stof- en waterstofmoleculenin de veren is namelijk opte maken waar dit op aardegebeurde. Ze komen in de-ze gebieden niet of nauwe-lijks aan de grond envliegen doorgaans op grotehoogte. Regelmatig en kort

regenen is belangrijk voorde vegetatieontwikkeling(insectenaanbod), stortre-gens en langdurige regen-val daarentegen uiteraardhelemaal niet.

Verder hebben (professor)Theunis Piersma, J. vanDijk (uit Texel) en mijnpersoon eind juli in Gaasteen aantal Huiszwaluwengevangen en geringd, daar-bij zijn ook diverse metin-gen gedaan. We vingenhierbij ook een mannetjedat vier jaar ervoor als >(na) het 1e kalenderjaarook in dit dorp werd ge-ringd, zie mijn bijvoegdefoto. In één Huiszwaluwtroffen wij maar liefst 5luisvliegen aan, ze uiter-aard verwijderd : dezezuigen nl. het bloed van dezwaluwen op én indien erveel van deze vliegen zijn,kan het met name voor dejonge dieren fataal uitpak-ken.

(lees verder opde volgende pa-gina)

(zwaluwwants)

Page 31: jaarverslag 2013 (website) - Vogelwacht Bolsward · 2020. 4. 9. · 2015 als nazorg coördinator veldwerk. Philip maakt het seizoen 2014 nog af en het zou zeer prettig zijn zowel

Jaarverslag 2013 31 Vogelwacht Bolsward

Oeverzwaluwen NijlandOok hier een achteruit-gang: 18 nestelende paren,in 2012 waren er nog 25, in2011 zelfs 33.

Wat betreft de Boeren-zwaluw:Op de 3 locaties aan derand van Bolsward in 2013:39 broedparen, was 33.Ook 15 digitale nestkaar-ten voor Sovon gemaakt,teneinde het broedsucces

of het ontbreken daarvan temeten.

Het buitenlandse woord"Swalwo" betekent: zwen-kend, zwalkend maar ookgespleten stok (zie de ge-kerfde staart van de Boe-renzwaluw) derhalve zeergoed gekozen. De Huiszwa-luw vliegt wat hoger enmeer zwevend en fladde-rend dan de Boerenzwaluw,de laatste is 18 cm, duszo'n 5 cm groter.

Zwarte RoodstaartVier territoria, was 3.(lees verder op de volgende pagina)

Page 32: jaarverslag 2013 (website) - Vogelwacht Bolsward · 2020. 4. 9. · 2015 als nazorg coördinator veldwerk. Philip maakt het seizoen 2014 nog af en het zou zeer prettig zijn zowel

Jaarverslag 2013 32 Vogelwacht Bolsward

Grote Gele KwikstaartIn de wintermaanden wasdeze soort weer met 1 ex.(soms 2) aanwezig bij dewaterzuivering. Er is eentendens dat onze eigenbroedvogels (uit Twente,Achterhoek, Zuid-Limburg)van zuid naar noord trek-ken, o.a. in verband met deconstante temperatuur inde bassins van deze instal-laties, ze vriezen niet dicht,er is daarom voldoendevoedsel enz...

Ross' GansDeze vogel die ca. 40%kleiner is dan de Sneeuw-gans, ook de snavel is ietskorter, was wederom aan-wezig tussen de KleineRietganzen bij Bolsward.

SlechtvalkDeze verliet onze stad rond15 april en was 6 septem-ber weer present.

Tenslotte voor de aar-digheid enkele ringmel-dingen:Begin oktober zaten er bijLaard en Zaard weer veleKleine Rietganzen waar-onder 2 ex. die in augus-tus 2012 op Spitsbergen(Svalbard) in de Noordelij-ke Ijszee, zo'n 800 km bo-ven Noorwegen, werden

geringd. Daarnaast zag ik 5dieren die in resp. augustus2007 en in dezelfde maandvan 2008 ook in die contrei-en van een ring zijn voor-zien. Verder b.v. tweevogels die in Denemarken :Vest Stadil Fjord op 29-3-2011 en 27-3-2007 wer-den geringd, deze zijn nu 4en minimaal 6 jaar oud.Op Spitsbergen leven dezevogels tussen de bergen,variërend van 800 tot 1300meter hoog, en de glet-sjers in. Daarentegen is hetcontrast met hun leefgebie-den hier wel erg groot! Deafstand tot Bolsward be-draagt liefst 2745 km!

Op 18 maart bij Ferwoudeeen Brandgans, die op 6-8-2003 werd geringd bij deKolokolkova Bay, Nenets,Siberië Rusland, afstand3000 km! Ik zag deze vogelook op 6-1-2013 én op12-3-2011 in dezelfde om-geving.

Op 12 januari (2013) even-eens bij Ferwoude eensoortgenoot die op 10 juli1997 op Gotland, Zwedenvan een ring werd voorzien.Dit dier heb ik sinds 2003nu voor de 10e! maal ge-zien, meestal tussen Wor-kum en Ferwoude b.v. bijScharneburen of Doniabu-ren. Afstand 1270 km.

Op 19 maart was er eenZweedse Kokmeeuw bijde tennisbaan te Bolsward:op 2 mei 2006 van een ringvoorzien bij Malmö, afstand560 km, verstreken tijd: 6jaar, 10 maanden en 17

dagen, de leef- tijd toenwas na het 2e kalenderjaar.

Op dezelfde dag zag ik bijde Blauwpoortsbrug eenKokmeeuw die op 28-11-2010 in het stadspark vanMaastricht werd geringd alsmannetje 1e kalenderjaar.Afstand 322 km.Kort daarvoor, op 12-1-2013, was hij bij Hitdorf inde omgeving van Leverku-sen, Duitsland, afstand 290km.

Tot slot een Lepelaar:deze werd in juli 2002 alsnestjong geringd op deMiddelplaten bij Colijns-plaat, Zeeland. In april, meivan 2007, 2008 én 2009op Schiermonnikoog.

Ik zag de vogel in augustus2008 bij Piaam en afgelo-pen augustus (2013) we-derom bij Piaam. In april2012 was hij in Spanje:Bizkaia, afstand 1025 km,maart 2013 in Frankrijk:Charente Maritieme, 660km.

Ik hoop de wacht wederomvan dienst te zijn geweest.

Eelco Brandenburg

Page 33: jaarverslag 2013 (website) - Vogelwacht Bolsward · 2020. 4. 9. · 2015 als nazorg coördinator veldwerk. Philip maakt het seizoen 2014 nog af en het zou zeer prettig zijn zowel

Jaarverslag 2013 33 Vogelwacht Bolsward

Winter voedering 2013Dhr. Stoelinga heeft dezeafgelopen winter weer opverschillende plaatsen inBolsward bij gevoerd, voor-al de watervogels. In hetPark waren de watervogelszo mak dat ze het voer uitzijn handen pikten. Op eengegeven moment waren deganzen zo hongerig dat zebijna tegen het hoofd vanStoelinga aanvlogen, dui-ken was dan de enige re-medie om een botsing tevoorkomen. Totaal werd ervoor 143 euro aan voeringekocht bij de Welkoop.Ook bij de watertoren,Huylckenstein en Ruurder-piepke (Hartwerd) werddoor hem bijgevoerd. Ver-der kreeg Stoelinga hulpvan S. Witteveen die bij deBlauwpoortsbrug heeft ge-voerd en R. Meinen in Nij-land.

Namens het bestuur harte-lijk dank voor jullie inzet.

KOOP BIJ ONZE ADVERTEERDERS

Zij hebben mede mogelijk gemaakt datwij dit jaarverslag uit konden geven.

Page 34: jaarverslag 2013 (website) - Vogelwacht Bolsward · 2020. 4. 9. · 2015 als nazorg coördinator veldwerk. Philip maakt het seizoen 2014 nog af en het zou zeer prettig zijn zowel

Jaarverslag 2013 34 Vogelwacht Bolsward

OPP JAARha pa ne pa ne pa ne pa ne

1 V l i e g e n d e b r i g a d e 0 6 29230697 982 R . P o s t m a 0 6 - 2 5 110907 64 2011 14 1 1 1

2012 9 4 6 42013 1 1 5 5 3 3

3 R . O . S t o e l i n g a 0 5 15-573822 50 2011 9 3 11 42012 9 3 11 42013 10 9 4 4 10 7 6 4

4 0 5 15-572135 46 2011 9 7 2 22012 7 92013 3 3 5 5

5 0 5 15-569672 67 2011 5 1 1 12012 6 3 4 12013 14 14 4 4 1 1 1 1

6 36 2011 3 12012 1 52013 1 1 4

7 E . Rosenau 06-13464297 114 2011 4 2 22012 8 5 5 12013 3 6 5 2

8 0 5 15-574908 62 2011 5 7 20 82012 1 6 19 52013 5 5 21 6

9 6410 Bij rayon 25 4011 6612 W . Terra 06-29230697 116 2011 13 3 2 3

2012 3 3 12013 5 5 1 1 2 2 1 1

13 B. Scheffers 0515-575220 53 2011 5 3 33 52012 5 4 29 32013 4 4 4 4 34 33 3 3

14 J . d e Boer 06-11095532 88 201120122013

15 A. van der Wagen 53 2011 15 11 2 22012 17 13 1 22013 13 13 8 8 2 1

16 32 201120122013

17 C . N oordhuis 0515-577866 51 2011 13 0 5 02012 5 2 5 22013 1 1 3 2 6 5 2 1

18 0517-531230 55 201120122013

19 A. Harstra 0517-521106 75 2011 15 6 5 02012 5 3 2 22013 12 4 7 2 6 1 3

20 199 2011 23 5 4 32012 13 3 5 12013 10 10 4 4 4 2 3 3

21 J . D ouna 0517-531532 38 20112012 12013

VOGELWACHTERSRAYON

A. KnolC. Knol

A. de VriesR. Witteveen

0515-573717

Vrij rayon

A. Velting

KIEVIT SCHOLEK. GRUTTO TUREL.

Sj. HarstraR. KeurJ. DounaG. Douna

W. PalstraM. ScheltingaJ. HibmaR. HibmaS. Hibma

G. Douna

J. Reitsma

0517-531532

F.R. Kroontje

A. Nagel

S. de Boer

A. Nagel 0515-572135

J.W. Postma

S. Witteveen

Vliegende brigade 0629230697

Vliegende brigade 0629230697

Nazorgcijfers per rayon (hoofdsoorten)

Page 35: jaarverslag 2013 (website) - Vogelwacht Bolsward · 2020. 4. 9. · 2015 als nazorg coördinator veldwerk. Philip maakt het seizoen 2014 nog af en het zou zeer prettig zijn zowel

Jaarverslag 2013 35 Vogelwacht Bolsward

Page 36: jaarverslag 2013 (website) - Vogelwacht Bolsward · 2020. 4. 9. · 2015 als nazorg coördinator veldwerk. Philip maakt het seizoen 2014 nog af en het zou zeer prettig zijn zowel

Jaarverslag 2013 36 Vogelwacht Bolsward

OPP JAARha pa ne pa ne pa ne pa ne

22 Vliegende brigade 0629230697 10023 J . H . Kroese 0515-576827 93 2011 9 10 27 7

2012 10 6 12 12013 14 7 11 10 34 21 12 2

24 0515-575503 27 20112012 12013

25+10 R. Reinsma 0517-531203 36 2011 25 10 32012 15 6 9 22013 18 18 8 8 7 6 4 2

26 C . Knol 0515-575503 34 2011 3 22012 2 22013

27 E . d e Lange 0515-576188 60 2011 19 11 5 22012 15 11 5 52013 16 4 6 3 9 2 3 1

28 0517-532316 101 2011 11 6 16 52012 5 3 12 22013 8 8 6 6 10 10 3 3

29 A. Groeneveld 0515-852332 206 2011 6 2 22012 8 5 3 12013 15 11 7 6 3 3 1 1

30 11731 0515-574989 70 2011 14 6 8 2

2012 9 2 13 52013 13 7 4 14 2 9

33 P . vd Meer 60 2011 3 2 12012 7 12013

34 0515-569734 133 2011 1 1 1 12012 18 9 62013 15 15 7 7 11 11 3 3

35 0515-576108 35 2011 4 2 3 22012 12013

36 J . Ykema 0515-575951 68 20112012 2 1 15 42013 6 6 2 2 13 9 2 2

37 0515-576350 42 2011 1 7 12012 1 6 22013

38 K . Y pma- 0515-574040 65 2011 6 320122013 12 12 3 3

39 Vliegende brigade 0629230697 3340 S. Reijenga 0515-569314 44 2011 5 2 2 1

2012 1 3 1 22013 1 1 2 2 1 1 1 1

41 5742 K . Y pma- 0515-574040 26 2011 4 2 3 2

20122013 2 2 3 3 2 2

43 46 2011 120122013 1 1 3 1 1

M. Ypma

0515-572135

J. Reijenga

Vrij rayon

Hylkema

L. Okkema

M. Lemstra

H.W. vd Meer

J. AdemaA.L. Adema

T. R. Bijlsma

B. Veenstra

U. vd ZeeA. NiemarktM. Niemarkt

0515-569518

R. de LangeG. EijerD. Eijer

RAYON VOGELWACHTERS KIEVIT SCHOLEK. GRUTTO TUREL.

R. Kroese

C. Knol

Ph de Vries

S. Vellinga

HylkemaK. YpmaA. Nagel

A. Reinsma - Douna

Vliegende brigade 0629230697

Page 37: jaarverslag 2013 (website) - Vogelwacht Bolsward · 2020. 4. 9. · 2015 als nazorg coördinator veldwerk. Philip maakt het seizoen 2014 nog af en het zou zeer prettig zijn zowel

Jaarverslag 2013 37 Vogelwacht Bolsward

Page 38: jaarverslag 2013 (website) - Vogelwacht Bolsward · 2020. 4. 9. · 2015 als nazorg coördinator veldwerk. Philip maakt het seizoen 2014 nog af en het zou zeer prettig zijn zowel

Jaarverslag 2013 38 Vogelwacht Bolsward

OPP JAARha pa ne pa ne pa ne pa ne

44 J . v an Lingen 0515-579097 59 2011 3 2 12012 1 12013 1 1 3 2 8 1 1

45 R . B akker 0515-579508 61 2011 16 5 7 42012 7 3 6 42013 13 7 2 1 7 2 2 1

47 0515-575951 30 201120122013 1 1 1 1 1 1

48 0515-572401 72 201120122013

49 J . S teringa 0515-573747 25 2011 22012 1 12013

50 J . van Abbema 0517-531868 48 2011 20 5 2 22012 17 4 1 1

Joh. van Abbema 201351 J . B lanksma 0515-579487 27 2011 5 3 4 1

2012 3 4 32013 4 1 2 3 2

52 Vliegende brigade 0629230697 8253 Vliegende brigade 0629230697 2754 G . Speerstra 0515-569973 27 2011

20122013

55 0515-579471 101 2011 1 1 22012 3 5 22013 5 2 7 2

56 V rij rayon 5057 Y . de Boer 0515-580260 59 2011

2012 10 5 11 22013

58 K . Ypma 0515-575599 42 201120122013

59 L . Okkema 0515-577228 40 2011 1 12012 3 1 22013 14 14 2 2 1

60 Vliegende brigade 0629230697 3661 J . v d Wal 0515-574219 61 2011 3 1 1

2012 2 3 22013 10 8 3 1 8 1 2

62 48 2011 1 12012 1 1 22013 6 5 3 3

64 E . Kramer 06-41384415 64 2011 5 1 12012 3 1 42013

65 R . Keur 0515-573257 47 2011 1 5 120122013 4

66 M . Y pma 0515-574040 18 2011 5 2 10 320122013 18 18 9 9 26 19 6 3

M. BakkerJ. Ykema

J. de Vries

A. Eisma

K. de Boer

M. Ypma

A. van Lingen

RAYON VOGELWACHTERS KIEVIT SCHOLEK. GRUTTO TUREL.

J. van Lingen

A. Speerstra

G. HofstraJ. Ykema

L. de Boer

J. de Vries 0515-572401

R. van Abbema

K. Ypma- Hylkema

Page 39: jaarverslag 2013 (website) - Vogelwacht Bolsward · 2020. 4. 9. · 2015 als nazorg coördinator veldwerk. Philip maakt het seizoen 2014 nog af en het zou zeer prettig zijn zowel

Jaarverslag 2013 39 Vogelwacht Bolsward

Page 40: jaarverslag 2013 (website) - Vogelwacht Bolsward · 2020. 4. 9. · 2015 als nazorg coördinator veldwerk. Philip maakt het seizoen 2014 nog af en het zou zeer prettig zijn zowel

Jaarverslag 2013 40 Vogelwacht Bolsward

OPP JAARha pa ne pa ne pa ne pa ne

67 V rij rayon 3668 B. Bakker 06-52723736 59 2011

20122013

69 R . P ostma 06-25110907 47 201120122013

70 Vliegende brigade 0629230697 7571 Vliegende brigade 0629230697 2572 G . Hofstra 0515-579471 38 2011 2 1

2012 4 12013 2

73 M . v an Spanning 21 20112012 2 8 16 12013 10 10 6 6 29 29 3 3

17A J . de Vries 0515-572401 51 20112012 3 2 5 42013 2 2 3 3 1 1 1

60A E. Rosenau 06-13464297 6 201120122013 3 2 2 1 7 4

RAYON VOGELWACHTERS KIEVIT SCHOLEK. GRUTTO TUREL.

06-42753632

W. Postma

W.J. Bakker

Page 41: jaarverslag 2013 (website) - Vogelwacht Bolsward · 2020. 4. 9. · 2015 als nazorg coördinator veldwerk. Philip maakt het seizoen 2014 nog af en het zou zeer prettig zijn zowel

Jaarverslag 2013 41 Vogelwacht Bolsward

Page 42: jaarverslag 2013 (website) - Vogelwacht Bolsward · 2020. 4. 9. · 2015 als nazorg coördinator veldwerk. Philip maakt het seizoen 2014 nog af en het zou zeer prettig zijn zowel

Jaarverslag 2013 42 Vogelwacht Bolsward

Overige soorten in ons wachtgebied

Page 43: jaarverslag 2013 (website) - Vogelwacht Bolsward · 2020. 4. 9. · 2015 als nazorg coördinator veldwerk. Philip maakt het seizoen 2014 nog af en het zou zeer prettig zijn zowel

Jaarverslag 2013 43 Vogelwacht Bolsward