Jaarverslag 2011 WonenBreburg

Positief resultaat van

€ 40.245.000,-

Projecten in de wijk

Wijkstudent Tilburg

Struyckenwijk goes BRAAK!

Tuinprojecten

Buurtfeesten voor en door bewoners

Winnaar Groene Parel

Award in Tilburg

Onderzoek naar de

dialoog op social media

€ 28.422.000,-investering in

onderhoud

Interne ontwikkeling

Flexibel werkconcept

VastgoedsturingGreat Place To

Work

Pilot Brabant Connect om langer

zelfstandig te blijven wonen

Woonlasten-onderzoek

onder huurders

Start nieuwbouw in middengebied

10 woningen Galder

100 woningen Rijen

Evaluatie en herijking

convenants-afspraken in

Tilburg en Breda

Jaarverslag 2011 Woningcorporatie WonenBreburg

INHOUDSOPGAVE

VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG 2011

Voorwoord…………………………………………………………………………………………………………1

WonenBreburg in strategisch perspectief

1 Missie, strategie en doelstellingen…………………………………………………………………………… 3

2 Ontwikkelingen 2011 in de maatschappij, bij de overheid en in de positie van WonenBreburg…. 5

3 Visitatie…………………………………………………………………………………………………………..10

Prestaties in 2011 voor de 5 resultaatgebieden…………………………………………………….. 11

1 Resultaatgebied ‘klanttevredenheid’………………………………………………………………… 11

- Huisvesten van onze doelgroep………………………………………………………………………………11

- Huisvesten van studenten…………………………………………………………………………………….. 12

- Huurbeleid voor onze doelgroep…………………………………………………………………………….13

- Kwaliteitsmeting van onze dienstverlening……………………………………………………………….. 14

- Maatwerk voor de (individuele) klant……………………………………………………………………… 14

- Woonlasten en wooncomfort………………………………………………………………………………...15

- Specifieke vormen van dienstverlening……………………………………………………………………..16

- Resultaten in Breda……………………………………………………………………………………………..17

- Resultaten in Tilburg…………………………………………………………………………………………...20

2 Resultaatgebied ‘wijken op orde’…………………………………………………………………….. 23

- Leefbaarheid……………………………………………………………………………………………………. 23

- Ontwikkeling: sociaal en cultureel………………………………………………………........................... 24

- Wonen, welzijn en zorg………………………………………………………………………………………. 24

- Resultaten in Breda……………………………………………………………………………………………. 26


3 Resultaatgebied ‘verbinding maken met onze maatschappelijke omgeving’…………… 40

- Betrekken van belanghebbenden bij beleid en beheer…………………………………………………. 40

- Betrekken van bewoners bij beleid en beheer……………………………………………………………. 41

- Maatschappelijk verantwoord ondernemen………………………………………………………………. 43



4 Resultaatgebied ‘kwantiteit en kwaliteit van het vastgoed’…………………………………. 49

- Vastgoedsturing………………………………………………………………………………………………... 49

- Omvang van de voorraad…………………………………………………………...................................... 50

- Ontwikkeling van de voorraad………………………………………………………………………………. 51

- Onderhouden en verbeteren van de voorraad…………………………………………………………… 52

- Ontwikkeling van de verkopen……………………………………………………………………………… 53

- Ontwikkeling van de studentenhuisvesting……………………………………………………………….. 54

- Ontwikkeling van het bedrijfsmatig en maatschappelijk onroerend goed…………………………...55



5 Resultaatgebied ‘ontwikkeling van de organisatie’……………………………………………...65

- Organisatiestructuur en -ontwikkeling…………………………………………………………………….. 65

- Ontwikkeling medewerkers………………………………………………………………………………….. 69

- Corporate governance………………………………………………………………………………………… 71

- Sturing, risico’s en risicobeheersing………………………………………………………………………… 74

- Algemene externe en interne financiële ontwikkelingen………………………………………………. 76

- Toezicht CFV en WSW…………………………………………………………………………………………. 79

- Resultaat 2011………………………………………………………………………………………………….. 81

- Ontwikkeling van vermogen en resultaat…………………………………………………………………. 83

- Verbindingen: deelnemingen en samenwerkingen……………………………………………………… 85

- Niet uit de balans blijkende verplichtingen……………………………………………………………….. 88

- Risicomanagement: stresstest………………………………………………………………………………... 89

Kengetallen 2011 stichting WonenBreburg…………………………………………………………… 92

BSC-resultaat 2011……………………………………………………………………………………………. 93

Bijlage bij volkshuisvestingsverslag 2011 Stichting WonenBreburg …………………………..94

Bericht van het bestuur…………………………………………………………………………………… 110

Bericht van de raad van commissarissen…………………………………………………………….. 111

Verslag van de ondernemingsraad……………………………………………………………………. 118

Jaarrekening 2011 Stichting WonenBreburg

Inhoudsopgave jaarrekening 2011………………………………………………………………………….. 121

Controleverklaring van de onafhankelijke accountant…………………………………………. 168

Verklaring raad van commissarissen………………………………………………………………….. 170

1

Voorwoord

Geachte huurders en huurdersorganisaties, belanghebbenden, leden van de colleges van B en W,

raadsleden en andere geïnteresseerden,

Over 2010 schreven wij dat wij een roerig jaar achter de rug hadden. Begin 2011 hoopten we nog dat

de ergste storm was gaan liggen. Niets is minder waar op het moment dat wij dit jaarverslag over

2011 aan u voorleggen. De problemen van collega-corporaties – rondom derivaten, verkeerde be-

drijfsvoering en fraude – zijn een steeds grotere, serieuze bedreiging voor het systeem van solidariteit

in onze volkshuisvestingssector en brengen ook voor WonenBreburg grote financiële risico’s met zich

mee. Problemen die mede als gevolg van de realiteit van de financiële crisis zichtbaar zijn gewor-

den. Inmiddels zit de woningmarkt volledig op slot. Consumenten zijn pessimistisch en steeds meer

aangewezen op de huurmarkt. Dat leidde in 2011 tot diverse effecten voor WonenBreburg: voor de

koopmarkt ontwikkelde woningen in onze herstructureringswijken werden niet verkocht. Na verwis-

seling van het label van koop naar huur werden ze in korte tijd verhuurd. De vraag van starters kan

steeds moeilijker door een gebrek aan doorstroming in de bereikbare huurmarkt worden ingevuld.

De middengroepen met inkomens tussen de 34.000 en 43.000 euro komen steeds meer in de knel.

Steeds meer mensen moeten het doen met minder inkomen. In 2011 onderzochten we de woonlasten

van onze huurders. Voor een deel van onze huurders met lagere inkomens blijken die schrikbarend

hoog. Door de realiteit van de financiële markt en door het overheidsbeleid lukt het ons steeds moei-

lijker onze doelstelling in te vullen: “het beschikbaar hebben van voldoende betaalbare woningen

voor mensen die dat op eigen kracht in de markt niet kunnen bereiken.” Vanuit dit perspectief zijn

wij niet tevreden over 2011.

Maar er is ook tevredenheid. We hebben in 2011 niet stilgezeten. Binnen onze mogelijkheden heb-

ben we ook in 2011 diverse ambities in daden omgezet. Dit verslag rapporteert daar uitgebreid over.

Dat kunnen we vanuit een gezonde financieel-economische basis. Zo is de financiële uitkomst in 2011

positief met een resultaat van € 40.245.000. Toch zien we dat wij ook onze grenzen bereiken als het

gaat om nieuwe investeringen. De kurk waarop we voor een belangrijk deel drijven, zijn verkopen

van ons bestaande bezit. Zonder de inkomsten daarvan is onze nieuwbouw niet te financieren en te

bekostigen. Waar wij een aantal grote fysieke herstructureringen van wijken nog moeten afmaken (in

Tilburg Groeseind-Hoefstraat en Rosmolen; in Breda Heuvel, Driesprong, Geeren en Doorn-

bos) hebben we geprobeerd in 2011 de planrealisatie overeind te houden. We willen hoe dan ook

voorkomen dat wij ergens halverwege blijven steken. Dat is slecht voor onze huurders, hun wijken en

onze steden. Wel hebben we in 2011 meer energie ingezet voor een breder sociaal beheer. Altijd in

samenwerking met onze huurders en andere maatschappelijke partners. In dit verslag leest u de vaak

positieve en hoopvolle resultaten.

Meer dan ooit zal het nodig zijn om door samenwerking effectiever te worden. Dan zal het allereerst

gaan om de samenwerking met onze huurders. De eigen verantwoordelijkheid is in 2011 een belang-

rijk maatschappelijk thema. Ook onze huurder zal primair eigen verantwoordelijkheid moeten ne-

men. Een mooi voorbeeld waar dit in 2011 is gelukt, zijn de gesprekken met huurders over energie-

investeringen in hun woningen. Zij kozen zelf voor de investering die bij hen paste. Daarbij past ook

ons begrip wederkerigheid. De tijd van enkel consumeren is niet meer. Bij samenwerking moet het

mes aan twee kanten snijden. Het te bereiken effect moet meer dan enkelvoudig zijn. Vanuit dit den-

ken hebben wij in onze steden Breda en Tilburg ook de gesprekken gevoerd over het stedelijk beleid,

als het ging over stedelijke ontwikkeling, zorg, welzijn en sociale en fysieke ontwikkeling van wijken.

In beide steden leggen de omstandigheden grote druk op tal van afspraken uit het verleden. In 2011

is geprobeerd een begin te maken met de aanpassing van afspraken vanuit de nieuwe maatschappe-

lijke en economische realiteit.

2

Het wettelijk kader betreffende de volkshuisvesting in ontwikkeling met daarin een vertaling van de

Europese regels, een ander huurbeleid en een andere governance staat op het moment van het

schrijven van deze bijdrage weer te wankelen door de nieuwe politieke situatie in ons land. Dit is een

bestuurlijke realiteit. Het grote risico is, dat daardoor een nog sterkere verlamming ontstaat in onze

sector, hetgeen de neerwaartse spiraal alleen maar verder versterkt. We zullen vanuit de uitgangs-

punten van ons beleid trachten ons stuur op een juiste manier in handen te houden. Dat hebben we

in 2011 geprobeerd en op basis van de recent bekend geworden uitkomst van ons visitatie-

onderzoek (www.wonenbreburg.nl) over de afgelopen jaren, inclusief 2011, lukt ons dat. Het laatste

door de inzet van onze werkorganisatie, maar ook door de op samenwerking gerichte inzet van onze

huurderorganisaties en andere partners in onze omgeving. Een welgemeend woord van dank aan

hen allen voor de geleverde inspanningen in 2011.

Met vriendelijke groet,

Ir. Johan Dunnewijk drs. Ton Streppel

Directeur-bestuurder directeur-bestuurder

http://www.wonenbreburg.nl/

3

WonenBreburg in strategisch perspectief

1. Missie, strategie en doelstellingen

Missie

WonenBreburg zorgt voor huisvesting in de woningmarktgebieden Breda en Tilburg. Wij bieden op

korte en lange termijn zekerheid in wonen. Maatwerk en tevreden klanten: daar gaat het ons om.

Wij bieden woningen en diensten waar de klant behoefte aan heeft; soms ook maatschappelijk vast-

goed. Een sterke vastgoedportefeuille met een hoogwaardige energetische kwaliteit vormt de basis

van ons bestaan. Wij besteden bijzondere aandacht aan het huisvesten van mensen die dat moeilijker

zelf kunnen, zoals daken thuislozen, mensen met een laag inkomen en mensen met een maatschap-

pelijke, fysieke of verstandelijke beperking. Daarnaast hebben we speciale aandacht voor studenten

en senioren. Wij maken ons sterk voor de wijken en buurten waar onze woningen staan en voor de

sociale ontwikkeling van de bewoners.

Strategie

2011 was het derde jaar van ons meerjarenbeleidsplan ‘Energie in Wonen’ voor de periode 2009-2012.

We blijven in de door deze jaren heen veranderende context volop energie steken in onze ambitie,

want energie in wonen heeft ook betrekking op onszelf als energieke, ondernemende en actieve

organisatie. Dat was onze ambitie in 2011 en dat zal het de komende jaren ook blijven.

In het beleidsplan, dat u op onze website vindt, hebben we onze strategie uitgewerkt in 5 resultaat-

gebieden:

1. Klanttevredenheid: meer directe aandacht voor de individuele klant.

2. Wijken op orde: bijdragen tot de herstructurering van een aantal wijken, met aandacht voor

de sociale ontwikkeling van mensen in achterstandssituaties.

3. Verbinding maken met de maatschappelijke omgeving: investeren in dagelijkse samenwer-

king met andere organisaties.

4. Kwantiteit en kwaliteit van het vastgoed, met als belangrijkste 2 onderdelen:

a) bijdragen tot bezitsvorming van huishoudens met lage inkomens via verkoop van woningen;

b) verbeteren van de energetische kwaliteit van ons woningbezit vanuit de optiek van woonlas-

tenbeheersing en duurzaamheid.

5. Ontwikkeling van de organisatie: het fit houden van de organisatie.

In dit jaarverslag kunt u lezen wat de voortgang op deze 5 resultaatgebieden is.

Kernwaarden

Onze missie bevat voor een deel de identiteit van onze organisatie, die wij met onze medewerkers

uitdragen. 5 kernwaarden zijn voor WonenBreburg heel belangrijk. U mag ons dan ook aanspreken

op het naleven hiervan. Deze kernwaarden, die ons dagelijks handelen bepalen, zijn:

Betrokken

WonenBreburg richt zich naar de maatschappelijke opgaven die aan woningcorporaties zijn gesteld.

Wij hebben primair aandacht voor de mensen die moeilijk of helemaal niet in hun huisvesting kunnen

voorzien. We willen lokaal-maatschappelijke vraagstukken oplossen; het woon- en leefklimaat opti-

maliseren. Bij onze medewerkers wordt op alle niveaus deskundigheid, het nemen van verantwoorde-

lijkheid en het oplossen van problemen gestimuleerd. Zij voelen zich verantwoordelijk voor het resul-

taat van hun handelen, ze zijn betrokken. Ze werken met hart en ziel en zijn zich bewust van het

maatschappelijke karakter van onze organisatie. Dat uit zich in passie voor het werk.

4

Betrouwbaar

WonenBreburg is eerlijk en duidelijk in zijn handelen. We treden onze belanghebbenden open tege-

moet. Wij willen transparant, toegankelijk en consistent zijn. Onze medewerkers komen gemaakte

afspraken na en aanvaarden de consequenties daarvan. Zij communiceren duidelijk, eerlijk en helder.

Altijd.

Klantgericht

WonenBreburg krijgt door regelmatig klantonderzoek helder zicht op de wensen van de klanten.

Hierdoor kunnen we flexibel inspelen op hun wensen en vragen. Onze servicegerichte medewerkers

zijn dagelijks op zoek naar de wensen en behoeften van de klant. Ze laten zien dat vanuit dat per-

spectief wordt gedacht en gehandeld.

Ondernemend

WonenBreburg heeft lef. Lef om creatief, zelfbewust en flexibel de ruimte te zoeken en te claimen.

Ruimte die nodig is om die dingen te doen waar de samenleving om vraagt. Onze medewerkers to-

nen initiatief, signaleren kansen en zetten deze om in acties die bijdragen tot betere resultaten van

de organisatie. Ze slaan nieuwe wegen in en durven risico’s te nemen.

Samenwerkend

Als we met samenwerking onze doelstellingen beter, sneller of efficiënter kunnen bereiken, werken

we samen. Onze medewerkers zoeken actief samenwerking die is gericht op gemeenschappelijke

doelen. Zij staan open voor meningen en ervaringen van anderen en voelen zich verantwoordelijk

voor het gezamenlijke resultaat. Ze kunnen adequaat reageren op verschillende omstandigheden.

De 5 resultaatgebieden van ons meerjarenbeleidsplan hebben we in de begrotingsronde van 2011

uitgewerkt in jaarplannen We hebben tijdens dat jaar met maanden kwartaalrapportages gerappor-

teerd over de realisatie. In de bijlage op pagina 93 ziet u de balanced scorecard (BSC) die wij gebrui-

ken voor onze interne sturing.

5

2. Ontwikkelingen in 2011 in de maatschappij, bij de overheid en in de positie van WonenBre-

burg

De maatschappij is volop in beweging. Onder invloed van de financiële en economische crisis voert de

overheid een rigoureus beleid. Het jaar 2011 staat in het teken van bezuinigingen, een heroriëntatie

van de eigen rol en vooral ook de vraag hoe de eigen verantwoordelijkheid van burgers en organisa-

ties te vergroten. Deze heroriëntatie van de overheid raakt WonenBreburg als middenveldorganisatie

die zowel binnen het publieke als het private domein acteert. Het dwingt WonenBreburg na te den-

ken over zijn kerntaken: wat doen we wel, wat doen we niet en hoe gaan wij om met het veranderde

denken over de eigen verantwoordelijkheden? Daarbij hebben overheidsmaatregelen en de door-

werking van de crisis ook aanzienlijke invloed op onze eigen financiële mogelijkheden. In 2011 is het

overduidelijk geworden dat onze polsstok beperkt is en ook wij de tering naar de nering moeten

zetten. Waar de crisis zich in 2012 in volle hevigheid lijkt door te zetten, ontkomen ook wij niet aan

bijstelling van ons beleid. In dit hoofdstuk benoemen we diverse relevante ontwikkelingen uit 2011

en geven van daaruit een doorkijk naar 2012.

De landelijke context

Overheidsmaatregelen

In mei 2011 is de herziene Woningwet (Herzieningswet) verschenen; het wetsvoorstel ligt nu bij de

Tweede Kamer. In deze nieuwe wet wordt het brede werkdomein van corporaties gehandhaafd en

daarbinnen een onderscheid doorgevoerd tussen DAEB-activiteiten (Diensten van Algemeen Econo-

misch Belang) en niet-DAEB-activiteiten. Verder handelt de wet over de versterking van het externe

en interne toezicht. Nog lang niet alles is duidelijk, omdat de wet op tal van zaken een uitwerking

aankondigt in een AMvB (Algemene Maatregel van Bestuur) die nog niet gereed is. Een definitieve

beoordeling van de uitkomsten is daarom nog moeilijk. Toch zijn wij positief over deze ontwikkeling,

omdat wij verwachten dat er voldoende ruimte blijft voor het oppakken van onze volkshuisvestings-

taken.

In de wet wordt ook definitief geregeld hoe wij moeten omgaan met de toewijzing van met staats-

steun gerealiseerde woningen (DAEB): een vertaling van de door Europa neergelegde regels. In 2011

kregen wij voor het eerst te maken met deze (strengere) toewijzingsregels (de zogeheten 90%-eis)

gebaseerd op een huishoudinkomen van maximaal € 33.614 (norm 2011). De maatregel heeft er toe

geleid dat de woningmarkt nog verder op slot is geraakt. Vooral starters en huishoudens met een

middeninkomen (€ 33.614-€ 43.000) zijn hiervan de dupe. Onze opvatting is dat wij willen blijven

voldoen aan de 90%-toewijzingseis, zoals wij dat ook in 2011 deden. Voor de huishoudens met een

middeninkomen willen wij alternatieven bieden.

In Tilburg en Breda hebben we in 2011 onderzoek gedaan naar de effecten voor deze middeninko-

mens. Onze conclusie is, dat het van volkshuisvestelijk belang is in onze steden vooral voor de lage

middeninkomens woningaanbod te creëren, omdat deze groep dit niet zelfstandig op de woning-

markt kan. Hiervoor hebben wij in 2011 beleid geformuleerd. Dit beleid, dat binnen het nieuwe wet-

telijke kader uitvoerbaar is, gaan wij in 2012 invoeren – onder andere door aanpassing van de woon-

ruimteverdeling en het in beperkte mate overhevelen van woningaanbod naar de zogenaamde niet-

DAEB-sfeer. Wij verwachten dat daardoor ook de doorstroming verbetert en er binnen de bestaande

voorraad ruimte ontstaat voor starters.

De in 2008 doorgevoerde integrale vennootschapsbelastingplicht blijft ook in de toekomst in stand;

ook voor onze activiteiten die behoren tot de categorie DAEB. Hier geeft de overheid met de ene

hand (indirecte) subsidie om publieke taken te kunnen invullen en met de andere hand neemt zij,

aangezien over het resultaat fors belasting moet worden betaald. Dit blijft voor ons onbegrijpelijk en

het heeft grote invloed op onze mogelijkheden in onze publieke taken, namelijk te investeren in

6

bereikbaarheid, betaalbaarheid en kwaliteit (bijvoorbeeld energiekwaliteit) van onze woningen en in

goede wijken. In 2011 zijn bovendien maatregelen aangekondigd die, bovenop de vennootschapsbe-

lastingplicht, onze taakuitoefening aanzienlijk negatief beïnvloeden.

Verhuurders met meer dan 10 woningen gaan vanaf 2014 gezamenlijk een heffing van € 760

miljoen betalen. Circa € 600 miljoen is voor rekening van de corporaties. Voor ons betekent dat

een beslag van ongeveer € 6 miljoen per jaar. In onze, in 2011 herijkte, vastgoedstrategie hebben

wij uitgerekend dat het effect hiervan groot is. Hierdoor worden onze investeringsmogelijkheden

in de toekomst fors beperkt. Het gaat dan om structureel jaarlijks € 12,75 miljoen minder investe-

ringsvolume voor onrendabele investeringen.

Het landelijk bepaalde huurbeleid blijft inflatievolgend. Deze systematiek leidt tot onvoldoende

compensatie voor de stijgende, door ons niet te beïnvloeden kosten van materialen en onder-

houd. Als compensatie voor de overheidsmaatregelen is een ruimer huurbeleid in de maak voor

huishoudens met een inkomen dat hoger is dan € 43.000 die wonen in een sociale huurwoning.

Voor deze huishoudens wordt volgens het regeerakkoord een jaarlijkse huurverhoging van infla-

tie + 5% toegestaan. Deze regel is bedacht om de extra bijdrageheffing voor de corporaties

enigszins te compenseren; wij verwachten dat dit om ongeveer 10% van onze huurders gaat. Ook

moet dit beleid de doorstroming stimuleren. WonenBreburg wil gebruik maken van deze moge-

lijkheid voor extra huurverhoging. Het was de bedoeling dat deze maatregel per 1 juli 2012 zou

ingaan, maar de definitieve regelgeving is nog altijd niet vastgesteld. Uitstel van de invoering van

deze maatregel zal ons financiële perspectief verder verslechteren.

De huidige demissionaire regering is van mening dat huurders van corporatiewoningen het recht

moeten krijgen om hun woning tegen een redelijke prijs te kopen (right to buy). Een voorstel

hiervoor ligt sinds begin 2012 bij de Raad van State. Wij zijn principieel tegen dit soort beleid,

omdat de overheid daarmee rechtstreeks in onze private bedrijfsvoering ingrijpt – wat onaan-

vaardbaar is. Wij kennen al jaren een breed verkoopbeleid waarbij wij zo’n 3.900 woningen heb-

ben aangemerkt als beschikbare voorraad voor verkoop. Daarmee zijn er voor onze huurders vol-

op kansen om een eigen woning te kopen als zij dat willen. In 2011 hebben wij onderzocht welke

mogelijkheden huurders hebben om een financiering voor een woning te krijgen – nog afgezien

van de vraag of deze huurders liever kopen dan huren. Het blijkt dat, gelet op de inkomens en

leeftijden van onze huurders, de groep die daadwerkelijk zou kunnen kopen zeer beperkt is: zo’n

3%.

In 2011 zijn bezuinigingen op de huurtoeslag aangekondigd die met name de laagste inkomens

treffen. Hierdoor wordt wonen voor deze groep nog minder betaalbaar. Uit onderzoek dat wij in

2011 hielden blijkt, dat 45% van onze huurders uit de primaire doelgroep (inkomen lager dan de

maximale huurtoeslaggrenzen) onaanvaardbaar hoge woonlasten heeft. Wij kunnen dit soort ef-

fecten van inkomensbeleid voor individuen niet neutraliseren en vinden dat de overheid hiervoor

verantwoordelijk is.

Gevolgen van de financiële en economische crisis

Zowel de financiële markten als de woningmarkt en de bouwsector zijn door de crises sterk veranderd

en zullen dat ook de komende jaren nog blijven doen. Door de hiervoor al genoemde overheidsmaat-

regelen wordt ook onze investeringskracht aanzienlijk beperkt. De effecten hiervan zullen de ko-

mende jaren zichtbaar worden.

Het overheidsbeleid heeft grote invloed op het functioneren van de financiële markten. Wij zijn een

bijzonder kapitaalintensief bedrijf met een grote afhankelijkheid van de kapitaalmarkt. Ontwikkelin-

gen op die markten hebben directe gevolgen voor ons. Door nieuwe strenge regels (Basel III) en de

enorme onrust op de financiële markten is de beschikbaarheid van financiering steeds minder van-

zelfsprekend. Naar verwachting wordt door Europees (overheids)ingrijpen de nu nog lage prijs in de

toekomst aanzienlijk hoger; de risico-opslagen van financieringen zijn in 2011 al aanzienlijk hoger

7

geworden. Wel hebben we in 2011 kunnen profiteren van de negatieve omstandigheden door tijde-

lijke lage financieringsrentes en lage bouwkosten.

Door verkeerde beslissingen binnen onze eigen sector staat ook ons eigen systeem van solidariteit

onder druk. Er zijn in onze sector door een aantal corporaties grote marktrisico's genomen die tot

grote verliezen leiden. Ook daardoor staat het relatieve gemak waarmee financiering voor ons be-

reikbaar is onder zware druk. Het WSW (Waarborgfonds Sociale Woningbouw) en de toezichthouder

CFV (Centraal Fonds Volkshuisvesting) hebben in 2011 een veel restrictiever beleid aangekondigd. Dit

zal ook invloed hebben op ons in 2011 geformuleerd meerjareninvesteringsprogramma. Wij verwach-

ten dat bijsturing op grond van deze omstandigheden onvermijdelijk is.

Maatschappelijke veranderingen

Het is een maatschappelijke trend dat er bij zowel sociaal-economische opgaven als ruimtelijke ont-

wikkelingen een grotere rol voor burgers lijkt te zijn weggelegd. Dit komt deels voort uit de bezuini-

gingen, maar ook uit de veranderende behoefte van mensen om zelf het heft in handen te nemen.

Dit vraagt van de corporatiesector een bezinning op de rol en positie in het maatschappelijk midden-

veld. In dit veranderde klimaat zullen wij onze houding moeten aanpassen en afstemmen op de

nieuwe vragen uit de samenleving. Daarbij kunnen wij niet alle gaten vullen die we zien vallen door

een terugtrekkende overheid. Met gemeenten en welzijns- en zorgorganisaties voeren wij het ge-

sprek hoe wij in deze andere context de kwaliteit van wonen voor onze huurders en van onze wijken

toch positief kunnen ontwikkelen. Wij moeten onze relatie met onze huurders daarbij opnieuw met

hen bespreken en waar nodig herdefiniëren.

WonenBreburg in de veranderende context

‘Ondanks alle crises gaat het goed met Nederland, maar in 2012 zullen de gevolgen van de kabinets-

bezuinigingen merkbaar worden in de portemonnee’, aldus het Sociaal en Cultureel Planbureau in de

publicatie ‘De Sociale Staat van Nederland 2011’.

Het citaat hierboven lijkt wat eufemistisch vergeleken met wat wij zien in onze omgeving, want de

woningmarkt is inmiddels in een zware crisis beland. De bouwontwikkeling is tot stilstand gekomen;

in 2011 hebben de gemeenten Tilburg en Breda nog nauwelijks nieuwe bouwvergunningen verstrekt.

Toch neemt het aantal huishoudens en de noodzaak van groei van de woningvoorraad in deze steden

het komende decennium nog toe. De doorstroming van de huurmarkt naar de koopmarkt is door de

crisis volledig gestagneerd. In al onze herstructureringswijken stagneert de verkoop van de koopwo-

ningen, maar juist die woningen zijn vanwege de differentiatie in de samenstelling van de woning-

voorraad zo belangrijk voor een succesvolle herstructurering. De vraag naar huurwoningen neemt

wel toe: zowel woningen in de bereikbare sfeer als woningen met huren tussen de € 664,66 en € 850.

Die laatste categorie zijn woningen in het niet-DAEB-segment waarover de overheid ons in 2011 juist

in volstrekte onzekerheid heeft gelaten voor wat betreft de toegestane financieringen.

Het is duidelijk dat de corporatiesector op een kruispunt staat en zich moet opmaken voor een nieu-

we realiteit. WonenBreburg moet, in overleg met de omgeving, een antwoord formuleren op de

vraag welke doelen ons voor ogen staan, welke activiteiten daarbij horen en wat voor organisatie wij

willen zijn. Dat willen we als volgt vertalen:

Als het gaat om onze doelgroep: wij willen niet marginaliseren, maar ons blijven inzetten voor een

brede doelgroep. Wij zijn er in de eerste plaats voor mensen die zelf niet in hun huisvesting kunnen

voorzien vanwege een laag inkomen, een fysieke, verstandelijke of maatschappelijke beperking, of

om andere redenen. Daarnaast bieden wij woningen voor huishoudens die om hen moverende rede-

nen bij ons willen huren of kopen; dit kunnen ook huishoudens met een middeninkomen zijn.

8

Als het gaat om onze inzet in de wijken: die is niet overal hetzelfde. Wij bepalen hoe actief we in een

bepaalde buurt moeten zijn op basis van:

de tevredenheid van onze huurder;

de leefbaarheid van een buurt of wijk.

Onze inzet voor de leefbaarheid zal ook afhangen van ons marktaandeel in de wijk: waar wij een

substantieel marktaandeel hebben, kunnen we een andere afweging maken dan in een wijk met een

beperkt marktaandeel. Uitgangspunt bij onze inzet in de wijken is samenwerking met onze huurders

en met andere partijen en organisaties die daar actief zijn. Dit op basis van zakelijke wederkerigheid.

Afhankelijk van de situatie nemen wij het initiatief of zijn wij aanjager, (mede-)financier of uitvoer-

der van activiteiten.

Als het gaat om onze dienstverlening: wij vinden dat iedere huurder van ons recht heeft op een ba-

sisniveau van dienstverlening. Die dienstverlening kan per doelgroep een ander beleid hebben. Ook

vinden wij dat er betaald moet worden als wij extra diensten leveren. In het domein van wonen en

zorg is in 2011 het nodige gewijzigd in de weten regelgeving. Samen met onze maatschappelijke

partners beoordelen wij de impact op het wonen en zijn we in gesprek over de gevolgen.

Als het gaat om kwaliteit en prijs van ons vastgoed: ook voor onze woningen geldt een basisniveau

waaraan iedere woning voldoet. Iedere woning is heel en veilig op basis van de wettelijke normering.

Voor extra kwaliteit wordt ook een prijs gevraagd. Wij willen meer differentiatie in ons vastgoedaan-

bod aanbrengen voor wat betreft prijs en kwaliteit. Wij vinden dat mensen met lage inkomens ook

zonder, of met beperkte huurtoeslag, een huurwoning met een basiskwaliteit moeten kunnen beta-

len. Aan de andere kant krijgen huurwoningen met een hogere marktkwaliteit ook een marktcon-

forme huurprijs. Uitgangspunt bij ons huurprijsbeleid zijn marktconforme huren van objecten. Zolang

de overheid het huurprijsbeleid volledig stuurt, vinden wij de individuele betaalbaarheid een zaak

van inkomensondersteuning door de overheid.

Als het gaat om organisatieontwikkeling: het aantal medewerkers groeide al enkele jaren. Het be-

stuur besloot mede vanwege de actuele ontwikkelingen om de organisatie af te slanken. 2010 en

2011 stonden daarom in het teken van bezuinigingen. Het personeelsbestand wordt vanaf 2010 tot

medio 2012 teruggebracht met 50 fte. In 2010/2011 hebben wij een substantieel deel daarvan gereali-

seerd. Het uitgangspunt was daarbij dat ons meerjarenbeleidsplan financieel uitvoerbaar blijft. Wij

hebben deze bezuinigingsoperatie als efficiencyslag doorgevoerd: het mag niet ten koste gaan van

de klanttevredenheid en het niveau van dienstverlening. Om onze klanten nog beter te bedienen,

richten we in 2012 een klantcontactcentrum in. We zijn in 2011 gestart met de voorbereiding hiervan.

In dit klantcontactcentrum kunnen klanten op één centraal punt terecht met hun vragen via een ver-

nieuwde website, via een goed toegerust callcenter en via een bezoek aan één van onze woonwin-

kels.

In 2011 hebben we binnen het bedrijfsbrede project Vastgoedsturing ook een nieuwe vastgoedstra-

tegie opgesteld. Daarin hebben wij de hierboven genoemde strategische keuzes verwerkt. Met deze

strategie, die een tijdshorizon heeft tot 2020, willen wij met de beperkte financiële middelen en

randvoorwaarden vanuit de weten regelgeving onze missie optimaal kunnen uitvoeren.

9

“We wegen voortdurend zaken tegen elkaar af; besturen is geen wiskunde. Met onze huurders en

andere stakeholders zoeken we voortdurend naar het meest wenselijke en haalbare. Ook al moet je

soms kiezen uit twee kwaden om die harde economische randvoorwaarde in te vullen. Onze kerntaak

houden we daarbij voortdurend scherp voor ogen: het bouwen, beheren en verhuren van betaalbare

woningen voor mensen die moeilijk zelf in hun huisvesting kunnen voorzien. Dat hebben we bewe-

zen in het verleden, het lukt ons nu en we zetten ons met heel ons bedrijf ervoor in dat dit ook in de

toekomst gaat lukken.” Directeur-bestuurder Ton Streppel in stakeholdersblad ‘Blik’.

Deze koers vertalen wij in 2012 verder in een nieuw op te stellen Meerjarenbeleidsplan 2013-2016. In

2012 bepalen wij onze strategie voor de komende 4 jaar. Dat doen we vanuit onze eigen missie en

visie, met oog voor de ontwikkelingen in onze omgeving. Wij kiezen ervoor om ons als maatschappe-

lijke ontwikkelaar te blijven positioneren; gericht op ontwikkeling, met inzet voor een brede doel-

groep en met een breed takenpakket. In de loop van 2012 toetsen we onze plannen bij onze sta-

keholders.

De locale context

Prestatieafspraken over wonen

In Breda en Tilburg hebben we, in respectievelijk 2010 en 2011, prestatieafspraken gemaakt over een

groot aantal thema’s die met wonen te maken hebben.

In Tilburg is in januari 2010 het Convenant Wonen 2010-2015 overeengekomen. Door de huidige on-

zekerheden binnen zowel de corporatiesector als de gemeente, die fors moet bezuinigen, zijn we de

afspraken in eerste instantie voor 2 jaar aangegaan. In dit convenant maken de partijen afspraken

over de manier waarop zij de belangrijkste opgaven voor de volkshuisvesting in de stad de komende

jaren gaan aanpakken. Het convenant bevat afspraken over 4 ambities: 'woonlasten, woonvoorraad

en betaalbaarheid', 'keuzevrijheid en differentiatie', 'sociale stijging' en 'participatie en zeggen-

schap'. Het centrale thema van het Tilburgse convenant zijn de woonlasten van de primaire doel-

groep, die de convenantpartijen willen helpen beheersen. Om meer inzicht te krijgen in de woonlas-

ten is, voorafgaand aan het maken van de bovengenoemde afspraken, in 2009 een woonlastenonder-

zoek uitgevoerd. Een belangrijke convenantafspraak die daaruit voortvloeide is, dat de corporaties

met het oog op de woonlasten het energieverbruik terugbrengen door het realiseren van energeti-

sche maatregelen in de woningen; mits de gemeente haar armoedebeleid op peil houdt. Eind 2011

zijn we gestart met de evaluatie van de convenantsafspraken. WonenBreburg wil het convenant

voortzetten, maar wel met aanpassing van enkele van de eerder gemaakte afspraken.

In 2011 hebben de gemeente Breda en de Bredase woningcorporaties WonenBreburg, Laurentius en

Singelveste AlleeWonen de prestatieafspraken uit 2008 geactualiseerd. Het resultaat is te lezen in de

Herijkte Alliantie 2011-2014, die in juli 2011 is ondertekend. In de loop van 2010 bleek het nodig te

zijn de prestatieafspraken uit 2008 te actualiseren. Door de economische crisis en de slechte situatie

op de woningmarkt was vooral een herprogrammering van de nieuwbouw- en herstructureringsplan-

nen nodig. In het herijkte totaalpakket aan afspraken is de nieuwe realiteit verwerkt. Belangrijk is de

afspraak dat de corporaties tot 2020 ongeveer 3.000 woningen aan de Bredase woningvoorraad toe-

voegen; hiermee wordt immers een garantie ingebouwd dat de woningbouwproductie in Breda op

peil blijft en dat er voldoende sociale huurwoningen beschikbaar blijven. Op dit moment vindt daar

opnieuw overleg over plaats, omdat de actualiteit van de markt het beleid heeft ingehaald.

In de prestatieafspraken zijn afspraken gemaakt over het doorzetten van de wijkontwikkeling in de

herstructureringswijken. Voor ons gaat het dan om Heuvel, Driesprong, Geeren-Noord en Doornbos-

Linie. Hier ligt voor ons, naast een sociaal-maatschappelijke, nog een aanzienlijke fysieke opgave. De

prestatieafspraken gaan ook in op de beschikbaarheid van woningen voor mensen met lagere inko-

10

mens. Ook is er aandacht voor de middeninkomens, die vanwege de Europese regelgeving tussen wal

en schip dreigen te raken. Daarnaast zijn er afspraken gemaakt om in de bestaande voorraad te in-

vesteren – met vooral aandacht voor het onderwerp energie. Tot slot zijn er afspraken gemaakt op de

terreinen van wonen en zorg, het beleidsplan Stedelijk Kompas, WMO (Wet Maatschappelijke Onder-

steuning), maatschappelijk vastgoed (scholen), wijkontwikkeling en leefbaarheid.

Behalve de evaluatie en actualisatie van de prestatieafspraken, die in 2011 in beide steden plaatsvon-

den, werkten wij in 2011 uiteraard ook aan het uitvoeren van de gemaakte afspraken. De resultaten

van onze inspanningen worden gemonitord en over de voortgang rapporteren wij periodiek.

3. Visitatie

Begin 2012 is bij WonenBreburg, conform de eisen uit de Governancecode, voor de tweede keer een

maatschappelijke visitatie uitgevoerd. Deze visitatie hebben wij in het laatste kwartaal van 2011

voorbereid. De resultaten zijn begin april 2012 bekend geworden. De resultaten worden meegeno-

men in het nieuwe meerjarenbeleidsplan 2013-2016. Het doel van de visitatie is om een gestructu-

reerde beoordeling te geven over het maatschappelijk presteren van de individuele corporatie. Hierin

krijgen belanghebbenden een expliciete rol. De visitatiemethodiek brengt het maatschappelijk ren-

dement in beeld over de periode 2008-20111 door de prestaties van WonenBreburg te beschrijven en

af te zetten tegen:

• de eigen ambities en doelstellingen;

• de opgaven in het werkgebied;

• de normen van de belanghebbenden;

• de financiële mogelijkheden en de mate van efficiëntie.

1 In 2008 hebben we een eerste visitatietraject afgerond. Het volledige rapport kunt u vinden op onze website. De resultaten en conclusies vormden belangrijke

informatie voor ons meerjarenbeleidsplan 2009-2012,‘Energie in Wonen’.

11

Prestaties in 2011 voor de 5 resultaatgebieden

Resultaatgebied ‘klanttevredenheid’ Uit ons meerjarenbeleidsplan 2009-2012, ‘Energie in wonen’

Energie in onze klanten: ambities WonenBreburg

Wij zijn er voor onze klanten: mensen die woningen huren en diensten afnemen – van onderhoud tot

huismeester – of die interesse tonen in bij ons huren of kopen. Wij willen zo goed mogelijk inspelen

op hun woonwensen. Daarom bieden we binnen een redelijke termijn woningen aan met een goede

prijs-kwaliteitverhouding. Daarom investeren we voortdurend in de omvang en kwaliteit van onze

woningvoorraad.

Vertaald in doelstellingen en beoogde maatschappelijke effecten betekent dat:

Wij blijven actief voor de lage en middeninkomens; de breedte van onze doelgroepen is onze

kracht.

Wij bieden onze klanten keuzevrijheid en een kwalitatief goede woning voor een betaalbare prijs.

Energie in onze klanten: resultaten WonenBreburg

Huisvesten van onze doelgroep

De klant kiest!

Onder dat motto pasten we onze woonruimtebemiddelingssystemen aan. Samen met de andere cor-

poraties in Breda en Tilburg stapten we over op het zogenaamde combinatiemodel en introduceer-

den nieuwe websites voor Woning in Zicht, Klik voor Wonen en Klik voor Kamers. Eind december

2010 gingen de Bredase corporaties over van het optiemodel naar het combinatiemodel. De Tilburgse

corporaties stapten in februari 2011 over van het aanbodmodel naar het nieuwe model.

We hebben voor het combinatiemodel gekozen omdat de diverse modellen onvoldoende rekening

hielden met verschillend zoekgedrag van woningzoekenden, de wachtlijsten te lang waren en de

systemen onvoldoende rekening hielden met de verschillende woningtypen: we hebben immers meer

en minder populaire woningtypen.

Het combinatiemodel combineert vier verschillende modellen: het aanbodmodel, optiemodel, lo-

tingmodel en het direct-te-huurmodel. Het combinatiemodel doet recht aan verschillende typen zoe-

kers en woningen. Zoekers met specifieke woonwensen gebruiken het optiemodel: zij hebben nu

geschikte woonruimte, maar willen in de toekomst veranderen. Zo´n 10% van onze woningen verhu-

ren we via dit model. Ongeveer 60 à 65% van de woningen bieden we aan via het aanbodmodel.

Deze methode werkt vooral goed voor snelzoekers. Zij zoeken zelf actief naar woonruimte en maken

steeds een afweging tussen woonwens en wachttijd. Spoedzoekers hebben dringend woonruimte

nodig. Ze gebruiken het lotingmodel en het direct-te-huurmodel. We verhuren zo respectievelijk circa

20% en 5% van de woningen. Het combinatiemodel geeft onze klanten maatwerk en flexibiliteit,

maar vraagt wel om een actieve houding; de woningzoekende kiest zelf uit het aanbod en houdt zijn

zoekprofiel actueel. Het is voor onze klanten de snelste manier om de juiste woning te vinden.

Veranderingen relatie huur en inkomen

Per 1 januari 2011 is de nieuwe Europese regelgeving van kracht geworden. Dat betekent dat wij

minimaal 90% van onze vrijkomende woningen met een huurprijs van maximaal € 652,52 (norm 2011)

moeten toewijzen aan huishoudens met een inkomen van maximaal € 33.614 (norm 2011). Daarin zijn

we zowel in Breda als in Tilburg ruimschoots geslaagd. Voor de exacte cijfers verwijzen we naar tabel

5, pagina 95. De 10% toewijzingsruimte die we over hebben, gebruiken we voor personen die door

persoonlijke, sociale of andereF omstandigheden – zoals fysieke of psychische beperkingen – moeilijk

passende huisvesting kunnen vinden. Als we de 10% ruimte niet volledig benutten door verhuringen

12

aan bovenstaande doelgroepen, gebruiken we de resterende ruimte voor woningzoekenden van de

secundaire doelgroep. Begin 2011 hebben wij onze woonruimteverdelingscriteria aangepast om aan

de nieuwe regelgeving te kunnen voldoen. Zowel in Breda als in Tilburg betekende dit, dat woning-

zoekenden met een inkomen hoger dan € 33.614 minder keuzemogelijkheden hadden. Zij zijn in

eerste instantie aangewezen op het geliberaliseerde segment van woningen met een huurprijs hoger

dan € 652,52. Daardoor vallen er mensen tussen wal en schip.

Doelgroep middeninkomens

WonenBreburg rekent de middeninkomens die niet zelf in huisvesting kunnen voorzien tot zijn doel-

groep. Daarom hebben wij in 2011 hun situatie nader onderzocht. Uit het onderzoek blijkt, dat vooral

de tweepersoonshuishoudens en gezinnen met een laag middeninkomen (€ 33.614-€ 38.000) klem

komen te zitten. Zij komen vanwege de toewijzingseis van 90% niet meer in aanmerking voor een

sociale huurwoning van een corporatie, maar de huurwoningen in het geliberaliseerde segment – in

2011 met een huur boven de € 652,52 per maand – zijn voor hen onbetaalbaar. Bovendien kunnen zij

geen koopwoning financieren. In Breda gaat het om 3.000 huishoudens, in Tilburg om 2.700 huishou-

dens. Wij hebben in 2011 uitgewerkt hoe wij deze doelgroep willen bedienen. Ons aanbod voor de

middeninkomens op de woningmarkt is vierledig:

1. We verkopen woningen in de prijsklasse tot € 200.000 regulier of onder de voorwaarden van

Koopgarant.

2. We bouwen nieuwe huurwoningen in het prijssegment tussen € 664,66 en € 850 per maand.

3. We benutten vanaf 2012 de mogelijkheden die de nieuwe regels (10% toewijzingsruimte) en

de nieuwe woningwet ons bieden voor het verhuren van woningen met een huur van maxi-

maal € 664,66 per maand (norm 2012).

4. Wij hevelen woningen van onze sociale woningvoorraad over naar het geliberaliseerde huur-

segment. Hoeveel en welke woningen bepalen we in 2012.

Huisvesten van studenten

WonenBreburg is statutair ook studentenhuisvester. We geloven in de noodzaak om voor studenten-

woningen in Breda en Tilburg te zorgen. Studenten leveren een economische, culturele en sociale

bijdrage tot de leefbaarheid van onze wijken. Ze zijn flexibel in hun woongedrag, mede door hun

korte verblijfsduur. We huisvesten ruim 2.500 studenten in speciaal daarvoor bestemde studenten-

complexen. Daarnaast bieden we ongeveer 300 studenten woonruimte in tijdelijk beschikbare wo-

ningen.

Landelijk Actieplan Studentenhuisvestiging

Op 17 november 2011 hebben de minister, gemeenten, het hoger onderwijs, studenten en studen-

tenhuisvesters het LAS (Landelijk Actieplan Studentenhuisvesting) ondertekend, dat ervoor moet zor-

gen dat er meer woonruimte komt voor studenten. Door onder andere een verlichting van de bouw-

regels biedt het plan meer mogelijkheden voor tijdelijke bouw en het brengt betrokken partijen bij

elkaar in een Landelijk Platform Studentenhuisvesting. De sociale studentenhuisvesters in Nederland

zeggen in het plan toe de komende jaren 16.000 kamers bij te bouwen; een investering van € 1 mil-

jard. Deze ambitie sluit aan bij de uitkomsten van de in 2011 uitgevoerde Studentenmonitor. Dit on-

derzoek geeft tot 2025 een verwachte groei aan van het aantal studenten van 25% in Breda en Til-

burg. De monitor is uitgevoerd in opdracht van Kences, de brancheorganisatie voor studentenhuisves-

ting. WonenBreburg is een van de 11 deelnemers en partners van deze landelijke organisatie van

sociale studentenhuisvesters. Uit de studentenmonitor 2011 blijkt nog steeds een groeiend studen-

tenpotentieel met dito huisvestigingsvraag. WonenBreburg wil in de periode tot 2016 1.000 extra

eenheden voor studenten beschikbaar stellen in Breda en Tilburg. Het merendeel daarvan zullen zelf-

standige wooneenheden zijn.

13

In 2011 is het nieuwe woonruimtebemiddelingssysteem Klik voor Kamers gelanceerd. Op Klik voor

Kamers staat het kameraanbod van de Bredase woningcorporaties Laurentius, Singelveste AlleeWo-

nen en WonenBreburg, en WonenBreburg uit Tilburg. Klik voor Kamers biedt op korte termijn woon-

ruimte aan de snelzoekende doelgroep studenten. Ons aanbod wordt verloot (onzelfstandige eenhe-

den) of op basis van inschrijfduur toegewezen aan ingeschreven woningzoekenden (zelfstandige

eenheden). Het directe effect is, dat de wachttijd voor een studentenkamer terugloopt. Omdat het

systeem in Tilburg eind 2011 is ingevoerd, kunnen we daar nog geen conclusies trekken. In Breda is de

wachttijd voor een onzelfstandige kamer teruggelopen van 11 maanden naar 4 maanden, omdat er

geen ‘administratieve’ (extra) wachttijd meer toegekend wordt aan mensen die ver weg wonen. Dit

zorgde er in het verleden voor dat de gerapporteerde wachttijd hoog was.

Huurbeleid voor onze doelgroep

Wij streven naar voldoende betaalbare woningen voor onze primaire doelgroep. Daarom vinden we

het belangrijk dat onze woningen in belangrijke mate financieel bereikbaar blijven voor huurders

met lagere inkomens. Dat bereiken we onder meer door een adequaat huurbeleid. De toepassing van

dit huurbeleid hebben we afgestemd met de huurdersbelangenorganisatie.

Ons huurbeleid is gebaseerd op de volgende uitgangspunten en randvoorwaarden:

zo simpel mogelijk, dus eenvoudig uit te leggen aan de klant;

streven naar stabiliteit, dus geen verrassingen voor huurders;

jaarlijkse verhoging gelijkmatig laten verlopen, zodat er geen schoksgewijze verhogingen zijn;

over het algemeen de inkomensontwikkelingen volgen (inflatie volgend);

zo objectief mogelijk, onder andere door rekening te houden met het woningwaarderingsstelsel

(WWS)2 en de WOZ-waarde3;

marktvolgend, dus aan de hand van marktontwikkelingen meegroeien;

redelijke prijs-kwaliteitverhouding;

wij passen een streefhuurbeleid toe, waarbij we de huurprijs bij een mutatie bepalen op basis van

de kwaliteit van de woning;

wij maken prestatieafspraken met gemeenten.

Wij pleiten voor een huursombenadering. Idealiter zou er sprake zijn van differentiatie van

huurverhogingspercentages waarbij de huurbeleidsystematiek wordt toegepast om de huurprijs te

bepalen. De strakke richtlijnen vanuit de overheid geven ons echter geen ruimte om deze

differentiatie toe te passen.

Resultaten huurverhogingsronde 2011

De maximaal toegestane huursomstijging voor zelfstandige en onzelfstandige woningen is door het

ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties vastgesteld op 1,3%. Uit de berekeningen

die op basis van de kostenontwikkelingen zijn gemaakt, blijken wij in 2011 een huursomstijging van

1,5% nodig te hebben om alle ontwikkelingen aan de kostenkant van de begroting het hoofd te

kunnen bieden. Wij hebben daarom besloten om de ruimte die het ministerie ons geeft optimaal te

benutten. Voor 2011 is dus, net zoals in de voorgaande 2 jaren, geen differentiatie toegepast en is

voor alle zelfstandige en onzelfstandige eenheden (exclusief uitzonderingen) een huurverhogings-

percentage van 1,3% doorberekend. Een nadere uitwerking in cijfers vindt u in de tabellen 11 tot en

met 17 in de bijlage bij dit volkshuisvestingsverslag.

2WWS: Het woningwaarderingsstelsel is een puntensysteem waarmee de kwaliteit van een huurwoning wordt uitgedrukt. Hoe hoger de kwaliteit, hoe meer

punten. Het totaal aantal punten bepaalt de maximale huurprijs van de woning. 3WOZ staat voor Waardering Onroerende Zaken. De WOZ-waarde is het bedrag dat een woning, naar verwachting, zou hebben opgebracht als deze op de

peildatum van de waardebepaling was verkocht.

14

Kwaliteitsmeting van onze dienstverlening

We zien en horen de klant graag!

In 2011 hebben wij 3 keer ons digitale klantenpanel W@ttelt ingezet. De leden hebben ons geadvi-

seerd over de volgende onderwerpen:

de website van WonenBreburg en het gebruik van social media;

het online indienen van reparatieverzoeken;

een onderzoek van WonenBreburg en de TU Delft naar woonvoorkeuren op de particu-

liere en sociale huurmarkt in Breda. Een deel is al afgenomen onder de Bredase leden van

het digitaal klantenpanel.

Kwaliteitsmanagementsysteem ISO 9001: 2000

In 2011 heeft het onderhoudsbedrijf van WonenBreburg, dat grote waarde hecht aan kwaliteit, voor

zijn beide locaties, in Breda en Tilburg, de certificering van het kwaliteitsmanagementsysteem weten

te verlengen. De routines die voortkomen uit dit systeem zijn inmiddels zo geïntegreerd in de dage-

lijkse bedrijfsvoering, dat de toegevoegde waarde van het keurmerk is afgenomen. Daarom hebben

wij besloten om na 2011 afscheid te nemen van het ISO-systeem en daarvoor in de plaats te starten

met het toepassen van de methodiek Lean Six Sigma.

Kwaliteitskaarten onderhoudsbedrijf

Na elke reparatie ontvangt de huurder een kwaliteitskaart van het onderhoudsbedrijf. Hiermee kan

hij zijn waardering of klacht melden. Bij een klacht, die wij overigens voor minder dan 1% van het

aantal uitgevoerde reparatieverzoeken ontvingen, neemt een medewerker van het onderhoudsbe-

drijf contact op. De meeste klachten worden in onderling overleg naar tevredenheid van de huurder

opgelost.

Klantonderzoeken

Wij voeren periodiek verschillende klantonderzoeken uit om te weten te komen hoe men vindt dat

wij het doen. De onderzoeken laten zien dat de klanten in het algemeen tevreden zijn over onze

dienstverlening. Zo laten de bewonersenquête Bewonersplatform Wonen-Breda en de bewonersen-

quête HBO Wonen 99 (Tilburg), USP (klanttevredenheidsonderzoek voor woningcorporaties) en Le-

mon (Leefbaarheidsmonitor) zien dat onze bewoners een stabilisatie en zelfs verbetering in onze

dienstverlening zien. Daarnaast krijgt elke vertrekkende en nieuwe huurder van ons een enquête met

vragen over de kwaliteit van onze dienstverlening. De resultaten monitoren we met behulp van ba-

lance-scorecardrapportages. Bij grootonderhoudsprojecten enquêteren we de bewoners over onze

dienstverlening. De resultaten gebruiken we bij de projectevaluaties.

Maatwerk voor de (individuele) klant

Melden reparatieverzoeken via internet

Sinds 2009 stimuleren we onze huurders om hun reparatieverzoeken via internet te melden. Het aan-

tal meldingen via internet is in 2011 naar 21% gestegen, maar voldoet nog niet aan onze ambitie van

40%. We blijven deze flexibele mogelijkheid, waar klanten 7x24 uur gebruik van kunnen maken,

optimaliseren.

Energie in ons woningbezit: ambities WonenBreburg

Vóór 2020 willen wij onze gehele woningvoorraad op een hoogwaardig(er) energieprestatieniveau

brengen. We hanteren hierbij het uitgangspunt dat de huurverhoging voor huurders met een gemid-

deld energieverbruik niet hoger is dan de besparing op de energiekosten die gerealiseerd wordt. De

energieprijzen gaan de komende jaren waarschijnlijk sterker stijgen dan de jaarlijkse huurverhoging.

Het verbeteren van de energieprestatie van onze woningvoorraad heeft een positief effect op de:

woonlasten van onze huurders;

CO2-uitstoot van onze woningen;

15

toekomstwaarde van onze woningen.

Daarnaast vinden wij het belangrijk dat wij onze huurders bewust maken van hun energieverbruik,

zodat ze zelf kunnen bijdragen tot de beheersing van hun woonlasten.

Energie in ons woningbezit: resultaten WonenBreburg

Woonlasten en wooncomfort

Inkoop van energie

WonenBreburg koopt jaarlijks rechtstreeks groene stroom in voor het verwarmen en verlichten van

een groot aantal van zijn flatgebouwen en bedrijfsgebouwen. Het gebruik van duurzaam geprodu-

ceerde energie leidt tot minder uitstoot van CO2. Naast het inkoopvoordeel levert het ook efficiency-

voordelen op; we optimaliseren zo ook het beheer van onze elektra- en gasaansluitingen.

Energielabels bezit WonenBreburg

Verdeling naar soort energielabel van het aantal zelfstandige huurwoningen per 31 december 2011.

DEE

We hebben sinds enkele jaren een aparte entiteit die duurzame energiesystemen exploiteert: de DEE

(Duurzame Energie Exploitatie WonenBreburg BV). WonenBreburg heeft een 100% belang in DEE

WonenBreburg BV. Met deze vennootschap leveren we energiediensten, zoals (warm) tapwater,

warmte voor verwarmingsinstallaties en koude voor koeling. Daarnaast concentreert de DEE zich op

(project)ontwikkeling van energiesystemen. Hieronder vallen ook het stichten, verbouwen en onder-

houden van de installaties en het aanleggen, respectievelijk wijzigen, van de infrastructuur. In het

verslagjaar werkten we onder andere aan de realisering van duurzame energiesystemen met WKO

(Warmte Koude Opslag) in de nieuwbouwprojecten Spring in Breda en De Nieuwe Heikant in Tilburg.

Met het oprichten van een eigen DEE werken we mee aan het beheersen van de woonlasten van onze

klanten en aan het verminderen van de CO2-uitstoot. Bovendien draagt het bij tot duurzaamheid en

het versterken van de marktpositie en waardeontwikkeling van ons vastgoed. Het is dus een manier

om aan onze energieambities te werken. De dagelijkse bedrijfsvoering van de DEE, die we onder ei-

gen regie en verantwoordelijkheid exploiteren, is binnen onze eigen corporatie belegd. Daardoor

vergroten we onze kennis en ervaring met het leveren van energiediensten. We maken afwegingen

op basis van expertise en efficiency, bijvoorbeeld bij het wel of niet uitbesteden van bepaalde activi-

teiten. Het jaarresultaat van de vennootschap staat in de jaarrekening op pagina 87.

Regelgeving en onderzoek

WonenBreburg neemt deel aan diverse landelijke netwerken en platforms, zoals Aedes, Kences, het

Warmte-overleg, de Werkgroep Regelgeving van PeGO, het Nationaal Expertisecentrum Warmte en

de Groene huisvesters. We werken samen om belemmerende regelgeving aan te passen en initiatie-

ven voor stimulering in nieuwe regelgeving op te laten nemen. Het doel is de promotie en invoering

van duurzame energie in de bestaande woningvoorraad en in nieuwbouw en het verminderen van de

CO2-uitstoot. Actuele onderwerpen zijn de Warmtewet, de aansluitplicht op warmtenetwerken en

energiecertificering.

16

Wonen naar wens: ambities WonenBreburg

Mensen willen hun eigen woonplezier maken, maar dat kan niet altijd. Wij weten echter dat een

stabiele basis voor veel bewoners minstens zo belangrijk is als individueel maatwerk en innovatie. De

kwaliteitseisen die aan de woning worden gesteld, veranderen. Wij willen op die veranderende vraag

blijven inspelen.

Vertaald in doelstellingen en beoogde maatschappelijke effecten betekent dat, dat we:

zo goed mogelijk inspelen op de woonwensen van onze klanten;

huisvesting blijven bieden die past bij de veranderende vraag;

klanten zo veel mogelijk vrijlaten om hun woning naar eigen wens aan te passen en in te richten.

Wonen naar wens: resultaten WonenBreburg

Specifieke vormen van dienstverlening

Zelf klussen, minder regels

Sinds maart 2011 hebben wij minder regels voor bewoners die zelf willen klussen en geven wij ze

meer vrijheid bij het aanbrengen van voorzieningen in hun woning. Als aan een beperkt aantal

voorwaarden is voldaan, hoeven zij geen toestemming te vragen. Zodra de bewoner verhuist, beoor-

deelt de verhuurmakelaar van WonenBreburg welke zelf aangebrachte voorzieningen (ZAV) mogen

blijven. In een enkel geval staat daar een vergoeding voor de huurder tegenover, afhankelijk van de

investering, de leeftijd en technische staat van de aangebrachte voorziening.

Kopen van een bestaande woning

Wij hebben 3.895 van onze woningen voor verkoop aangewezen op basis van een aantal afwegingen,

zoals marktvraag, ligging, kwaliteit en samenstelling van de woningvoorraad in de wijk. Sommige

woningen worden aangeboden onder de voorwaarden van Koopgarant en worden verkocht met een

korting tot 25%.

Huren in de vrije sector

We beheren ook woningen met een huurprijs boven de huurtoeslaggrens. Daarvan hebben ongeveer

400 woningen een huurprijsniveau dat maatwerk vereist om er bewoners bij te vinden. Die woningen

verhuren we daarom niet via het woonruimtebemiddelingssysteem, maar onze makelaars zoeken

daarvoor bewoners op de vrije markt.

Tijdelijke verhuur bij herstructurering

Wij hebben een aantal wooncomplexen aangewezen voor sloop. Voordat de woningen gesloopt

worden, verhuren wij ze op basis van een contract voor korte duur – meestal aan studenten – op basis

van de leegstandswet.

17

BREDA Energie in onze klanten: resultaten in Breda


Klik voor Wonen

In Breda is het nieuwe woonruimtebemiddelingssysteem Klik voor Wonen geëvalueerd; het rapport

werd begin 2012 opgeleverd. De verschillende modellen binnen het systeem hebben inmiddels hun

‘eigen klantenkring’. Als de woningzoekende vaak op het aanbod reageert, vergroot dit zijn kansen.

De gemiddelde inschrijfduur is verlaagd van 4,5 naar 4 jaar en dat is vooral gunstig voor de

(her)starters.


Samenwerking met onderwijsinstellingen

Met de onderwijsinstellingen voor hoger onderwijs in Breda, Avans en NHTV, hebben wij in 2011

nieuwe afspraken gemaakt over de aantallen, prijzen van, en data waarop studenteneenheden be-

schikbaar komen voor internationale studenten. In 2011 hebben wij in Breda 260 internationale stu-

denten gehuisvest. Dat er geschikte studentenhuisvestiging beschikbaar is, draagt bij tot een positief

imago van de onderwijsinstelling. Samen met onze collega-corporaties zorgen wij voor kwalitatief

goede huisvestiging voor ongeveer 1.500 studenten.

Effecten economische crisis

Door de vertraagde groei in de economie en door de bijstelling van afspraken met de gemeente Bre-

da, hebben wij minder complexen gesloopt dan gepland was. Door het uitstel van de sloop van een

aantal complexen heeft afdeling VAST (Verkoop, Advies, Studentenhuisvesting en Tijdelijke verhuur),

na een onderhoudsbeurt ruim 200 studenteneenheden aan het aanbod toegevoegd. Deze eenheden

zijn direct verhuurd via contracten met onderwijsinstellingen; door ze tijdelijk aan studenten te ver-

huren, konden we in een acute vraag naar studenteneenheden voorzien.

Huisvesten bijzondere doelgroepen

In het kader van de samenwerkingsafspraken met de gemeente en de zorgpartijen hebben we in

2011 aan de volgende aantallen individuele personen met voorrang een woning toegewezen:

vergunninghouders (inclusief kandidaten uit eind 2010: taakstelling WonenBreburg is 35,

waarvan slechts 27 daadwerkelijke aanvragen): 21 personen gehuisvest;

zorginstellingen en maatschappelijke opvang (taakstelling WonenBreburg is 28, waarvan

slechts 23 daadwerkelijke aanvragen): 16 personen gehuisvest.

We hebben de taakstelling niet gehaald, omdat er ten eerste minder vraag was en er ten tweede

soms sprake is van een overloop: een vraag die in de laatste maanden van het jaar binnenkomt, wordt

vaak pas in het jaar daarna gerealiseerd. Ten derde zijn sommige wensen zo specifiek dat het wat

langer duurt om die te realiseren en tenslotte zijn we afhankelijk van het beschikbare aanbod op het

moment van de aanvraag.


Klachten dienstverlening: interne klachtenprocedure

In 2011 heeft de vestiging in Breda 22 klachten ontvangen. De klachten hadden betrekking op be-

heerbeleid (6), verhuurbeleid (5), onderhoudsbeleid (4), gedrag medewerker (3), vastgoedbeleid (2)

en financieel en algemeen elk 1. Van de ingediende klachten zijn er 5 gegrond verklaard. Alle klach-

ten zijn volgens de interne klachtenprocedure behandeld en afgehandeld. In verhouding tot het aan-

tal verhuureenheden krijgen wij weinig klachten. Dat blijkt ook uit het aantal klachten dat bij de

Stedelijke Geschillencommissie Breda is ingediend.

18

Klachten dienstverlening: Stedelijke Geschillencommissie Breda

In 2011 ontving de Stedelijke Geschillencommissie Breda 5 klachten over WonenBreburg. De geschil-

lencommissie heeft 3 klachten naar ons terugverwezen, die wij in overleg met de betrokken huurders

hebben afgehandeld. 1 klacht over groot onderhoud is ongegrond verklaard en 1 klacht over een

elektriciteitsrekening voor een scootmobiel was op 31 december 2011 nog in behandeling.

Maatwerk voor de (individuele) klant

Begeleidingstrajecten voor mensen met huurbetalings- en/of overlastproblemen

In Breda zijn wij, om huisuitzettingen van zittende huurders bij huurbetalings- en/of overlastproble-

men te voorkomen, overeenkomsten aangegaan met het IMW (Instituut Maatschappelijk Welzijn) en

de SMO (Stichting Maatschappelijke Opvang). We willen daardoor extra begeleiding kunnen bieden

bij de aanpak van de problemen van deze huurders. Dit leidde in 2011 tot 36 preventieve huisbezoe-

ken door het IMW, tot 4 gevallen van preventieve woonbegeleiding en 8 keer zorg op maat door

SMO. Ook begeleidt SMO 65 huurders van WonenBreburg op basis van een WMO- of AWBZ-indicatie.

Belonen goed huurderschap

Al enkele jaren belonen wij trouwe huurders door ze in het zonnetje te zetten met taart, bloemen

en een cadeaucheque; de huismeester en de woonconsulent komen op bezoek. In 2011 hebben we

op een andere manier onze waardering laten blijken.

High tea voor trouwe huurders

We hebben in de woonkamer van de Nieuwe Houw in Breda een zeer uitgebreide high tea geor-

ganiseerd voor huurders die 50 jaar bij WonenBreburg huren. Het was een zeer geslaagde mid-

dag waar al snel leuke contacten werden gelegd tussen de bewoners onderling. Aan het einde

van de middag kreeg iedereen een grote bos bloemen en een cadeaucheque en de huurders wer-

den met de taxi naar huis gebracht.

Dansvoorstelling voor trouwe huurders

Op 18 oktober 2011 trakteerde de vestiging Breda zijn trouwe huurders op een dansvoorstelling.

We nodigden ruim 300 huurders uit die 40 jaar of langer in dezelfde woning wonen; ruim de

helft van de huurders was er. Het Engelse gezelschap The Company of Elders verraste in Podium-

Bloos hun leeftijdsgenoten met een voorstelling, georganiseerd door Stichting & Toen & Nu. De

bewoners kregen vervolgens een lunch aangeboden of, als ze de middagvoorstelling bezoch-

ten, een hapje en een drankje. De huurders gingen voldaan naar huis en kregen als extraatje nog

een cadeaubon. Dat laatste gold ook voor de trouwe huurders die de voorstelling niet bijwoon-

den.

Energie in ons woningbezit: resultaten in Breda


Alliantieafspraken

In het kader van de alliantieafspraken hebben wij afspraken gemaakt over energieverbruik. We ge-

ven inzicht in het energetisch verbeterprogramma en onderzoeken of we samen met het Bewoners-

platform Wonen-Breda projecten voor energiebewustzijn en gedragsverandering kunnen oppakken.

Bij de toekomstige verbeterplannen streven we naar het energielabel B, of naar ten minste twee la-

belstappen vooruit voor onze woningen.

19

Verdeling naar soort energielabel van het aantal zelfstandige huurwoningen van WonenBreburg in

Breda. Situatie per 31 december 2011.

Energieraad Breda

WonenBreburg neemt samen met de gemeente Breda, Rabobank, Essent en externe adviseurs deel

aan de Energieraad Breda. De raad formuleert voorstellen voor de aanpak van het klimaat in Breda

en ontwikkelt initiatieven voor energiebesparing en CO2-reductie in de gemeente. We vinden deel-

name aan de Energieraad belangrijk, omdat het leidt tot een goede lokale afstemming over het

energiebeleid.

We noemen enkele activiteiten:

Samen met de gemeente Breda hebben de 3 corporaties een subsidieverzoek ingediend voor

een energieneutrale wijk IJpelaar/Overakker.

Om eigenaar-bewoners aan te zetten tot energiebesparing en verbetering van energetische

kwaliteit van de woning, heeft de gemeente Breda een aanzienlijke subsidie gekregen voor de

‘blok voor blok’-aanpak. In wijken met gemengd bezit, huur en koop, wordt een gemeenschap-

pelijke aanpak verkend.

WonenBreburg is vertegenwoordigd in de Stichting Milieu- en Leefklimaat De Kroeten Breda.

Deze stichting beheert de middelen die voortvloeien uit de exploitatie van de Windmolen Kroe-

ten en onderzoekt duurzaamheidprojecten voor de eigenaren en huurders in de wijk Kroeten-

Midden, zoals het aanbrengen van zonnepanelen op de daken.

Intentieovereenkomst biomassacentrale

Warmtenetwerken en duurzame warmte kunnen een aanzienlijke bijdrage leveren tot het terugdrin-

gen van de CO2-uitstoot. Om de doelstelling van de gemeente Breda, om in 2044 een CO2-neutrale

stad te zijn, te halen, is een duurzaam warmtenetwerk een zeer goede optie. De gemeente Breda

besloot eind 2011 een warmtenetwerk in Teteringen aan te leggen en een biomassacentrale te bou-

wen. De benodigde capaciteit van de centrale is afhankelijk van de uiteindelijke medewerking van de

corporaties. De 3 Bredase corporaties, de gemeente Breda en Essent onderzoeken of nieuwbouwloca-

ties en -projecten aangesloten kunnen worden op het nieuw aan te leggen warmtenetwerk, dat ge-

voed wordt door een biomassacentrale die elektriciteit opwekt uit bijvoorbeeld snoeihout en biogas.

De mogelijke aansluiting van bestaande woningen, vooral die met gasgestookte blokverwarmingsin-

stallaties, wordt daarbij ook meegenomen.

Wonen naar wens: resultaten in Breda


Woonwagens en standplaatsen

De gemeente Breda heeft de beheerovereenkomst voor 7 woonwagens en 66 standplaatsen met

WonenBreburg verlengd totdat de gemeente een nieuw beheerbeleid heeft gemaakt. Door de reor-

ganisatie bij de gemeente is dat nog niet gebeurd. De contacten met de woonwagenbewoners beste-

den we uit aan een gespecialiseerd bedrijf: Nijbod Consultancy uit Eindhoven. Wij overlegden iedere

6 weken met medewerkers van Nijbod en de afdeling Handhaving van de gemeente Breda.

20

Tilburg Energie in onze klanten: resultaten in Tilburg


Woning in Zicht

Een eerste interne evaluatie laat positieve resultaten zien voor het combinatiemodel in Tilburg. De

aanbiedingsgraad lijkt te dalen, de gemiddelde inschrijftijd daalt, er zijn meer actief woningzoeken-

den en jongeren komen beter aan bod. In 2012 gaan wij onder de woningzoekenden een uitgebreid

klanttevredenheidsonderzoek houden.


Nieuwe website voor internationale studenten

Ieder jaar komen er ongeveer 1.000 buitenlandse studenten naar Tilburg. In 2011 hebben wij 501

internationale studenten gehuisvest. De Tilburgse universiteitsstudenten kunnen hun kamer sinds

2011 reserveren via yourroomintilburg.com. Internationale studenten vinden daar alle informatie die

nodig is om een geschikte kamer te kunnen zoeken en reserveren en de site geeft inzicht in het aan-

bod van studentenkamers in Tilburg. De site is opgezet door de Universiteit van Tilburg met hulp van

WonenBreburg. In juli 2011 waren alle kamers voor buitenlandse studenten binnen een week ver-

huurd.

Samenwerking met onderwijsinstellingen

Met de onderwijsinstellingen voor hoger onderwijs in Tilburg, UvT en Fontys, hebben wij in 2011

nieuwe afspraken gemaakt over de aantallen, prijzen van, en data waarop studenteneenheden be-

schikbaar komen voor internationale studenten. Dat er geschikte studentenhuisvestiging beschikbaar

is, draagt bij tot een positief imago van de onderwijsinstelling. Samen met onze collega-corporaties

zorgen wij voor kwalitatief goede huisvestiging voor ongeveer 2.500 studenten in Tilburg.


In het kader van de samenwerkingsafspraken met de gemeente en de zorgpartijen hebben we in

2011 aan de volgende aantallen personen met voorrang een woning toegewezen:

vergunninghouders (inclusief kandidaten van eind 2010: taakstelling WonenBreburg is 27): 29

personen gehuisvest (daarvan tellen er 2 mee voor de taakstelling in 2012);

zorginstellingen en maatschappelijke opvang (taakstelling WonenBreburg is 45): 51 personen

gehuisvest.


Klachten dienstverlening: interne klachtenprocedure

We beschouwen iedere klacht als een kans om onze dienstverlening te verbeteren. In 2011 heeft de

vestiging in Tilburg 65 klachten ontvangen. De klachten hadden betrekking op beheerbeleid (11),

verhuurbeleid (5), onderhoudsbeleid (14), gedrag medewerker (7), financieel beleid (4), communicatie

door medewerker (22) en derden (2). 34 klachten zijn gegrond verklaard. Kamerpunt, onze balie voor

studentenhuisvesting en tijdelijke verhuur, heeft 5 klachten ontvangen die in direct overleg met de

klant zijn afgehandeld. Alle klachten zijn volgens de interne klachtenprocedure behandeld en afge-

handeld. In verhouding tot het aantal verhuureenheden krijgen wij weinig klachten; dat blijkt ook uit

het aantal klachten dat bij de Klachtencommissie in Tilburg is ingediend.

Klachtencommissie: 1 loket in Tilburg

Vanaf 1 juli 2011 zijn in Tilburg de voormalige beklagcommissie – voor klachten over woonruimtebe-

middeling en toewijzing - en de stedelijke klachtencommissie – voor klachten over de plaatselijke

corporaties - samengevoegd tot 1 klachtencommissie, zodat woningzoekenden nu met hun klachten

bij één loket terechtkunnen. Sinds september 2011 geldt er een nieuw reglement voor deze commis-

21

sie. In 2011 heeft de klachtencommissie in Tilburg 11 klachten ontvangen, waarvan 7 over WonenBre-

burg. Daarvan waren 2 klachten ongegrond, 3 zijn er niet in behandeling genomen omdat die recht-

streeks bij WonenBreburg ingediend hadden moeten worden, 1 klacht had op 31 december de status

aangehouden en 1 klacht is niet-ontvankelijk verklaard.

Huismeester als superheld!

Het thema van de Kinderboekenweek 2011 was Superhelden. De Brede School in Stokhasselt in Til-

burg vroeg alle kinderen uit groep 5, 6, 7 en 8 wie hun superheld was en waarom. Anas (11 jaar)

woont in de Puccinistraat en koos een huismeester van WonenBreburg., ‘omdat hij zo hard werkt om

de flat schoon te houden’. Een schitterend compliment van een tevreden bewoner voor een van onze

medewerkers!

Belonen goed huurderschap

80 jaar huurster bij WonenBreburg

Dat konden we niet zomaar voorbij laten gaan! ‘Dit huis kent heel mijn leven’ was de reactie van de

kwieke huurster die al 80 jaar in een van onze woningen woont, toen de woonconsulente haar ver-

raste met bloemen en taart.

Trouwe huurders in het zonnetje gezet

Een aantal huurders uit de Staatsliedenbuurt huurt al 50 jaar bij ons; reden voor een feestje. De com-

missie van huurders had, met een bijdrage van WonenBreburg, een etentje voor hen geregeld. Daar-

naast kregen zij een kerstpakket en een bosje bloemen. Al met al een zeer geslaagde avond.

Energie in ons woningbezit: resultaten in Tilburg


Convenant Wonen Tilburg

In het Convenant Wonen is afgesproken dat er in Tilburg tot en met 2014 bij 4.000 corporatiewonin-

gen energetische maatregelen worden getroffen. De gemeente Tilburg levert een bijdrage van

€ 1.000 per woning als deze woningen minstens drie labelsprongen maken of het Energielabel B be-

halen. De woningen van bewoners met een laag inkomen worden allereerst aangepakt vanwege het

gunstige effect op de woonlasten voor deze groep. In 2011 hebben wij 78 Tilburgse woningen ener-

getisch verbeterd. Voor 2012 en de jaren daarna staan er 1.403 woningen op het programma. De

komende jaren kijken wij hoe we dit aantal verder kunnen opvoeren. WonenBreburg en zijn partners

hebben met deze aanpak de Groene Parel Award gewonnen.

Verdeling naar soort energielabel van het aantal zelfstandige huurwoningen van WonenBreburg in

Tilburg. Situatie per 31 december 2011.

Projecten

In 2011 zijn wij gestart met de uitvoering van de eerste energieverbeteringsprojecten volgens ons

nieuwe energiebeleid. Het ging daarbij om de grootonderhoudsprojecten aan de Pucciniflat, het Pa-

ter van den Elsenplein en de Vlierlaan. Bij deze 3 projecten deed meer dan 90% van de huurders mee

met de energetische verbeteringen. Om energetische maatregelen uit te kunnen voeren, moet er

22

draagvlak zijn bij de bewoners. We vinden het erg belangrijk dat de effecten van de energetische

maatregelen die wij willen doorvoeren voor de bewoners inzichtelijk zijn. Dat is de reden dat een

woonconsulent de bewoners persoonlijk bezoekt om uit te leggen wat het groot onderhoud en de

energetische maatregelen inhouden en welke consequenties ze hebben voor de huurprijs. Deze be-

proefde werkwijze passen we nu op alle projecten toe waar we energiebesparende maatregelen uit-

voeren.

Wonen naar wens: resultaten in Tilburg


In Tilburg beheren wij geen woonwagens of standplaatsen.

23

2. Resultaatgebied ‘wijken op orde’ Uit ons meerjarenbeleidsplan 2009-2012, ‘Energie in wonen’

Werken met een blik op de wijk: ambities WonenBreburg

Wijken en buurten zijn allemaal verschillend, net zoals de vraagstukken waarmee we te maken krij-

gen. In veel van onze wijken vinden de bewoners het woon- en leefklimaat gelukkig prettig. Wij wil-

len dat wijken schoon, heel en veilig zijn en onze woningen moeten dat ook uitstralen. De kwaliteit

en uitstraling van ons vastgoed zorgen daarvoor, net zoals de huismeesters en woonconsulenten die

dagelijks in de wijk aan het werk zijn. Zij voeren kleine reparaties uit, zien toe op de netheid van de

complexen en de directe woonomgeving, lossen overlastsituaties op en bemiddelen bij conflicten

tussen bewoners. Ook andere instanties en organisaties zijn dagelijks in de buurten aanwezig. Uiter-

aard hebben onze huurders zelf ook een belangrijke verantwoordelijkheid; wij moeten mét hen het

gewenste woon- en leefklimaat bepalen en zorgen dat de rollen en verantwoordelijkheden duidelijk

zijn.


Wij willen wijken die schoon, heel en veilig zijn.

We willen producten en diensten leveren die boven de middelmaat en de minimumvereisten uit-

steken.

Wij realiseren efficiënt en effectief doelen door samenwerking op het vlak van wonen, welzijn,

zorg en sociale ontwikkeling.

Werken met een blik op de wijk: resultaten WonenBreburg

Leefbaarheid

Mensen wonen graag in een prettige leefomgeving en onze visie onderschrijft dit: eerst de mensen,

dan de stenen. Wij zorgen dat wijken schoon, goed onderhouden, veilig én aantrekkelijk zijn. Om dat

te bereiken, werken we samen met partners in de wijk op basis van wederkerigheid.

Wij zijn aanwezig en zichtbaar in de wijk; onder meer door een dekkend netwerk van huismeesters,

die het eerste aanspreekpunt voor onze huurders zijn, maar de huismeesters en woonconsulenten

krijgen ook signalen van onze vaklieden van het onderhoudsbedrijf over de leefbaarheid. Daarnaast

werken we achter de schermen aan een prettige woonomgeving in gebiedsteams, waarin huismees-

ters en woonconsulenten actuele zaken in de wijk bespreken én oppakken. Met de huurdersorganisa-

ties, politie, afvalservice en welzijnswerk bereiken we veel, zeker omdat we het samen doen.

Leefbaarheidsacties, veiligheid en toezicht

In 2011 hebben we tal van leefbaarheidsacties en -projecten uitgevoerd om de sociale samenhang te

bevorderen. De veiligheid van de woning en de woonomgeving is een belangrijke voorwaarde voor

woongenot. Toezicht in de wijken is belangrijk voor de leefbaarheid. Onze huismeesters en wooncon-

sulenten hebben dagelijks contact met bewoners, buurtmeesters, opbouwwerkers, wijkraden, wijk-

agenten, de afvalservice en medewerkers van de gemeente. In een aantal wijken zijn projecten in

uitvoering voor speciale doelgroepen of over specifieke thema’s. Bekijk voor een overzicht van onze

activiteiten in 2011 de tabellen op pagina 26 en 34 over leefbaarheid in Breda en Tilburg.

Werken aan wijkvisies

Om een duidelijker beeld te krijgen van onze activiteiten hebben we in 2011 interne wijkvisies opge-

steld. Deze visies bieden een kader voor de vastgoedsturing en het sociaal beheer en geven richting

en prioriteiten aan ons werk voor de komende jaren. Ook geven ze een duidelijke basis voor de sa-

menwerking met onze partners in de stad. In 2011 hebben wij in Tilburg gebiedsvisies opgesteld voor

Stokhasselt, Goirke-Hasselt, Het Zand en Vlashof en in Breda voor Brabantpark, Tuinzigt en Haag-

24

poort. Bij het opstellen van de wijkvisies gebruiken wij de kennis die we binnen het platform Corpo-

venista opdoen, een samenwerkingsverband van woningcorporaties en Aedes dat zich richt op ken-

nisontwikkeling en kennisuitwisseling bij vraagstukken over wijkontwikkeling, de emancipatie van de

bewoners en de ontwikkeling van het vastgoed in onderlinge samenhang. Kijk voor meer informatie

op corpovenista.nl.

Werken aan herstructurering: ambities WonenBreburg

Fysieke, sociale en culturele ontwikkeling

In een aantal wijken is het verbeteren van het woon- en leefklimaat een meer dan gemiddelde opga-

ve. Alleen door fors ingrijpen in de fysieke structuur en met maatregelen die gericht zijn op de eco-

nomische en sociale structuur kunnen daar het woon- en leefklimaat verbeteren. Voor de jaren 2009

tot 2012 zijn in Breda de herstructureringsgebieden Hoge Vucht/Doornbos-Linie, Heuvel en Drie-

sprong in beeld. In Tilburg hebben we een herstructureringsopgave in Tilburg-Noord, Groeseind-

Hoefstraat, Rosmolen en de Kruidenbuurt. In hoofdstuk 4 van dit verslag leest u over onze ambities

en resultaten met betrekking tot de fysieke ontwikkeling van onze woningvoorraad.

Het fysiek ontwikkelen van woningen en wijken heeft alleen zin als de bewoners hun sociale en eco-

nomische omstandigheden kunnen verbeteren. Het gaat daarbij om welzijn, leren, werken en vrije-

tijdsbesteding. Voor ons betekent werken aan sociale ontwikkeling dat wij samen met onze maat-

schappelijke partners individuele en soms collectieve problematiek signaleren en helpen oplossen. We

doen dat met gezamenlijke programma’s, zoals de aanpak van illegale bewoning, armoedebeleid,

achter de voordeur kijken bij herstructurering en de inzet van huismeesters.


Wij willen lokaal-maatschappelijke vraagstukken oplossen; het woon- en leefklimaat optimalise-

ren.

Wij willen dat er minder mensen in een achterstandssituatie zitten.

Werken aan herstructurering: resultaten WonenBreburg

Ontwikkeling: sociaal en cultureel WonenBreburg werkt in diverse wijken aan buurtvernieuwing.

Dat is hard nodig. Deze buurten kampen met sociaal-economische problemen, de leefbaarheid laat te

wensen over en veel woningen voldoen niet meer aan de eisen van deze tijd. Er moet iets gebeuren

om deze wijken er weer bovenop te helpen. Omdat we dat niet alleen kunnen, realiseren we dit met

verschillende belanghebbenden en partners door gezamenlijke maatregelen op het gebied van wo-

nen, inkomen en schulden, scholing en werk en vrije tijd.

Wonen, welzijn en zorg

We zetten ons in voor allerlei doelgroepen. Ook mensen met een beperking en mensen die woonbe-

geleiding nodig hebben, behoren nadrukkelijk tot onze doelgroep. In 2011 zijn we op het gebied van

WWZ (Wonen Welzijn en Zorg) begonnen keuzes te maken over passend vastgoed en passende

dienstverlening. Ons WWZ-beleid komt voort uit onze visie dat wij het zelfstandig wonen voor oude-

ren en mensen met een beperking en een zorg- of een begeleidingsvraag mogelijk willen maken in

een normale woonomgeving. Dit door passend vastgoed en het bereikbaar maken van zorgen wel-

zijnsdiensten.

We zien in het sociale domein onzekere ontwikkelingen, wetswijzigingen en forse bezuinigingen.

Niet alleen de veranderingen in de eigen branche, maar ook de bezuinigingen in de zorgen wel-

zijnsbranche hebben gevolgen voor onze werkzaamheden in wijken en buurten. Het is een uitdaging

om met elkaar te bepalen hoe we hier in de toekomst mee omgaan. Er liggen kansen om zaken slim-

mer aan te pakken, niets is meer vanzelfsprekend, bewoners en professionals zullen elkaar meer op

moeten zoeken vanuit een positief mensbeeld en het perspectief dat ieder over een talent beschikt

25

dat ingezet kan worden. We moeten de bewoners uitdagen om zelf met initiatieven te komen. Goed

samenwerken leidt tot mooie resultaten op het vlak van wonen, welzijn en zorg.

We bespreken in de volgende paragrafen per stad onze prestaties op het gebied van:

- leefbaarheid

- ontwikkeling sociaal en cultureel

- wonen, welzijn en zorg

- specifieke woonvormen voor bijzondere doelgroepen

- huurincasso

26

BREDA Werken met een blik op de wijk: resultaten in Breda

Leefbaarheid

We hebben bij onze leefbaarheidsacties in Breda veel samengewerkt met de organisatie Werk aan de

Wijk. Wij vinden het belangrijk om actief burgerschap te stimuleren. Wij zien in toenemende mate

initiatieven uit buurten en wijken komen, die wij faciliteren. Wederkerigheid is ook hier ons kompas.

Een greep:

Projecten en leefbaarheidsacties in Breda

Wijk Projecten en acties leefbaarheid in Breda

Breda Sinterklaas bij de voedselbank.

Breda Avondvierdaagse ook dit jaar geslaagd; onze woonconsulenten deelden knip-

perlampjes uit aan de deelnemers.

Brabantpark In het kader van ‘Bewegen is gezond voor iedereen’ hebben we samen met de

wijkraden van Brabantpark en Heusdenhout en atletiekvereniging Sprint sport

dichter bij de mensen gebracht. In juni zijn de eerste sporters beloond met een

mooi loopjack, waarvoor wij een financiële bijdrage hebben geleverd.

Centrum Opschoonactie Kaatsbaan.

Voetjesactie: In samenwerking met het inbraakpreventieteam van de gemeen-

te Breda, de politie, huismeester en woonconsulent van WonenBreburg zijn we

in juni 2011 gezamenlijk de wijken Fellenood en Schorsmolen ingegaan om een

voetjesactie te houden: een confronterende actie waarbij door een open raam

of deur een papieren voetje wordt binnengelegd waar op staat dat de politie

deze heeft achtergelaten. Vervolgens wordt er aangebeld en wordt de bewo-

ners verteld dat er iets is achtergelaten.

Interventieteam Fellenoord.

Centrum/Zuid

Oost

De bewoners van het gebied Centrum/Zuid Oost die in 2011 al 50 jaar van ons

huurden, zijn op een leuke manier in het zonnetje gezet. Zij kregen een high

tea aangeboden, waar mooie contacten ontstonden; een prettige bijkomstig-

heid voor de mensen die alleenstaand en eenzaam waren.

Doornbos Nazomerfestival.

Doornbos Samen met de bewoners organiseerden wij een opruimactie en het project

‘Voortuinen op orde’. In de Hooilaan en omgeving vond het project ‘Op de

koffie’ plaats: vanwege het groot onderhoud wilden wij onze huurder beter

leren kennen. Onze consulent en huismeester bezochten daarom alle bewoners

en inventariseerden hun wensen.

Driesprong In 2011 hielden wij in het kader van de leefbaarheid samen met kinderen in de

wijk Driesprong een aantal acties. We wilden de braakliggende stukken grond

wat aantrekkelijker maken en de bewoners van de Tilburgseweg meer betrek-

ken bij de wijk.

Driesprong Vanwege de toenemende overlast door Molukse jongeren in Breda hebben

wij samen met de gemeente, de stadsmarinier en Surplus Welzijn extra inge-

zet op het in kaart brengen en terugdringen van de overlast. Het is belangrijk

dat het imago van de Driesprong hierbij niet verslechtert, mede vanwege de

ontwikkelingen die hier de komende jaren gaan plaatsvinden. Begin 2012

wordt er met dezelfde partijen een weekend georganiseerd om samen naar

een oplossing te zoeken en de jongeren verantwoordelijk te stellen voor hun

gedrag.

Geeren-Noord Bij de flats in Geeren-Noord hebben we een handhavingsactie uitgevoerd voor

het illegaal monteren van schotelantennes aan het gebouw. We hebben alle

illegale schotels in overleg met de bewoners verwijderd.

Geeren-Noord Grote Broerproject: oudere jeugd coacht jongeren.

Geeren-Zuid In Geeren-Zuid organiseerden wij in het verleden het feest van de ontmoeting.

Voor 2011 hebben wij gekozen voor straatfeesten; de bewoners werden be-

trokken bij de organisatie.

27

Wijk Projecten en acties leefbaarheid in Breda

De huiskamer aan de Calandstraat wordt intensief door onze netwerkpartners

en bewoners bezocht. Vrijwilligers en deelnemers van het project Grote Broer

hebben voor de bewoners diverse workshops georganiseerd, zoals over het

gebruik van de mobiele telefoon, en een kookcursus.

Ginneken In het voorjaar van 2011 hebben wij hier in samenwerking met de gemeente

een containeractie voor onze huurders georganiseerd. Op een zaterdagmorgen

konden alle huurders hun overtollige huisraad naar het Schoolakkerplein

brengen waar een grote container van de gemeente stond. De huismeester en

woonconsulent leidden alles in goede banen; een geslaagd project.

Haagse Beemden We hebben een tuinenproject georganiseerd, waarbij bewoners advies kregen

van hoveniers over het onderhoud van hun tuin.

Haagse Beemden Deze wijk is aangewezen als impulswijk. Er werden buurtcoaches ingezet, er

vond buurtpreventie plaats, wooncomplexen werden geüpgraded en met de

bewoners schoonden wij voortuinen en brandgangen op.

Heusdenhout De bewoners van de Grote Houw (106 appartementen) waren erg tevreden

over het groot onderhoud dat wij in 2006/2007 uitvoerden, maar wilden wel

graag van de steriele, witte muren af. De bewoners en kunstenaars van teken-

collectief Teckel hebben op iedere verdieping een muurschildering aange-

bracht.

Heuvel Samen met bureau Halt hebben wij een aantal grote schoonmaakacties ge-

houden in de brandgangen.

Heuvel Speeltuin Dr. Ariënsplein: een groep actieve bewoners zette zich met succes in

voor de aanleg van een nieuwe speeltuin te midden van hun woningen.

Heuvel Bewoners leren elkaar kennen in woontoren Constant.

Heuvel No-Lens festival: kramen, attracties, terrasjes en duizenden bezoekers op het

Nolensplein.

Heuvel JOGG-actieweek (Jongeren Op Gezond Gewicht) in Heuvel in het kader van

gezond leven en lekker bewegen.

Hoge Vucht Tijdens de Woondag in Hoge Vucht kregen bezoekers een compleet overzicht

van alle woonmogelijkheden in de wijk. Zo konden starters te weten komen

wat hen te wachten staat als zij een woning gaan huren of kopen. De geïnte-

resseerden kregen ook informatie over wonen met zorg en de woonruimtebe-

middelingssystemen Klik voor Wonen en Klik voor Kamers.

Tuinzigt We organiseerden een Pleinfeest en Halloweenoptocht en ondersteunden

Stichting Vlot bij diverse activiteiten.

Tuinzigt Het braakliggende terrein aan de Tramsingel werd verfraaid met een 120 me-

ter lange ballenbak.

Westeind In samenwerking met de lokale school, Afvalservice Breda, politie en Surplus

Welzijn hebben wij een opruimdag georganiseerd waarbij kinderen het zwerf-

vuil in straten en de speeltuin hebben opgeruimd.

Projecten veiligheid in Breda

Wijk Veiligheidsproject

Breda Dagelijkse inbreng huismeesters.

Boeimeer, Tuinzigt en Heuvel In een aantal complexen waar wij groot onderhoud uitvoerden,

hebben wij hang- en sluitwerk volgens het PKVW (Politiekeur-

merk Veilig Wonen) aangebracht.

Doornbos en Geeren-Noord Afsluiten poorten/brandgangen, incidenteel in andere wijken.

Doornbos, Princenhage, Centrum,

Heuvel, Tuinzigt en Biesdonk

Hang- en sluitwerk dat voldoet aan het PKVW aangebracht

(aantal 468) in 9 complexen.

Driesprong Hang- en sluitwerk dat voldoet aan het PKVW aangebracht.

Geeren-Noord

Na een succesvolle pilot in 2008 hebben wij de achterpadver-

lichting als reguliere activiteit verder uitgerold.

Ginneken Aanbrengen van verlichting in de achterpaden en hang- en

sluitwerk volgens het PKVW.

Hoge Vucht, Doornbos en Linie Intensieve samenwerking met de veiligheidsregisseur. De be-

trokken partners houden in de wijken, onder regie van de

stadsmarinier, uitvoeringsoverleg.

28

Toezichtsmaatregelen in Breda

Wijk Toezichtsmaatregelen

Breda Dagelijkse inbreng huismeesters.

Boeimeer Buurtpreventie.

Gebied Zuidwest In 2011 zijn wij begonnen met cameratoezicht in Sculptura en Haagpoort

om vandalisme tegen te gaan.

Geeren-Noord, Geeren-

Zuid

In 2011 is er vanwege jongerenoverlast extra stadstoezicht ingezet. Alle

overlast veroorzakende jongeren zijn bezocht en ouders zijn op hun

verantwoordelijkheid aangesproken. De ouders hebben een brief ge-

kregen met daarin de mogelijke consequenties van het gedrag van hun

kinderen. Daarnaast hebben we een tweewekelijks casusoverleg geor-

ganiseerd met politie en gemeente en hebben de buurtvader en deel-

nemers aan het project Grote Broer een rol gespeeld. We kunnen vast-

stellen dat de overlast is verminderd, maar blijven de situatie monito-

ren.

Haagpoort Rond kerst en oud en nieuw hebben wij extra toezichtrondes uitgevoerd.

Grote Broerproject

Het Grote Broerproject coacht jongeren van 17 tot 23 jaar om een positieve rol in de wijk te vervullen

en een voorbeeld te zijn voor jongeren van 9 tot 16 jaar. De oudere jongeren spreken hen aan op hun

gedrag in de wijk, organiseren evenementen en zorgen voor vermindering van criminaliteit en over-

last in de wijk. De jongeren van 17 tot 23 jaar krijgen hiermee een toekomstperspectief: ze krijgen

een normaal dagritme en doen arbeidservaring op. Ze worden begeleid om door te stromen naar

onderwijs of arbeid.

Hennep

Sinds de totstandkoming van het hennepconvenant ’Aanpak hennepkwekerijen’ in 2008, treedt

WonenBreburg in Breda met verschillende partijen hard op tegen hennepkwekerijen. De betrokken

Bredase partijen zijn tevreden over de samenwerking en het behaalde resultaat in 2011. Het conve-

nant is verlengd tot en met 31 december 2012. Enkele convenantspartijen hebben aangegeven van-

wege bezuinigingen niet meer te kunnen bijdragen in de niet te verhalen kosten. Over de verdeling

van de kosten moeten in 2012 nieuwe afspraken worden gemaakt.

In Breda zijn 3 huurovereenkomsten beëindigd door opzegging door de huurder na onze sommatie.

We hebben de ontruimingen per kwartaal geëvalueerd en aan het eind van 2011 heeft een bestuur-

lijk overleg plaatsgevonden.

Werken aan herstructurering: resultaten in Breda

Ontwikkeling sociaal en cultureel

Wijkontwikkeling

1 Wijkontwikkeling Hoge Vucht en Doornbos-Linie in Breda-Noordoost

In 2011 heeft de rekenkamer van Breda een onderzoek ingesteld naar de effecten en efficiëntie van

de wijkontwikkeling. Het onderzoek vond plaats onder verantwoordelijkheid van de gemeente. Uit

het rapport, dat op 20 oktober is uitgebracht, blijkt dat er veel is bereikt. Wel zijn er ook kritische

opmerkingen geplaatst, zoals over het niet meedoen van essentiële afdelingen binnen de gemeente

(sociale zaken en economische zaken) en dat de projecten een meer integraal karakter moeten heb-

ben. Daarbij wordt voorgesteld de bewoners en professionals meer verantwoordelijkheid te geven.

Het college van de gemeente Breda heeft de aanbevelingen uit het rapport overgenomen. In 2011

zijn we de mogelijkheden gaan onderzoeken en willen nu een buurtonderneming opzetten. Dit

wordt in 2012 verder uitgewerkt. We zijn partners in het buurtdomein en willen activiteiten integre-

ren.

29

Onze ambitie is om ondernemerschap in de wijk Hoge Vucht te stimuleren. We richten ons daarbij op

ZZP’ers en ondernemers met wijkbinding. We hebben thema-avonden voor belangstellenden georga-

niseerd waar we besproken hebben welke voorzieningen we hen kunnen bieden om zich te kunnen

vestigen en ontwikkelen.

Voor Geeren-Zuid is er gestart met de herijking van IWOP (Integraal Wijk Ontwikkelings Plan) 2.0.,

een samenwerkingsverband van de gemeente Breda, Singelveste AlleeWonen en WonenBreburg. Bij

deze herijking vindt een doorkijk plaats tot 2016 voor het fysieke deel, dus de nieuwbouw- en/of

onderhoudsprojecten. In deze periode zijn er geen nieuwbouwprogramma’s voor WonenBreburg

gepland, maar pas weer na 2020. Naast het fysieke deel is ook het sociale programma tegen het licht

gehouden. De focus ligt hier op werk en onderwijs. In het gebied Hoge Vucht, Doornbos en Linie

hebben wij in samenwerking met onze partners een marketingstrategie uitgewerkt voor de positio-

nering van deze wijken.

In Linie vinden we ook het Edisonplein, dat onderdeel uitmaakt van het pleinenproject. In 2009 heb-

ben we hier samen met de gemeente Breda en Singelveste AlleeWonen geïnvesteerd om het plein

meer uitstraling en aantrekkingskracht te geven. Bovendien is er een pleinmanager ingezet en wordt

er gestuurd op branchering en ontmoetingsactiviteiten. Het project is in 2011 opgeleverd en afge-

rond. De pleinmanager heeft de activiteiten geborgd en overgedragen aan de winkeliersvereniging

en het geheel is afgesloten met een expertisemeting waarbij pleinenprojecten zijn geëvalueerd. We

zijn trots op het bereikte resultaat in Breda.

2 Wijkontwikkeling Heuvel in Breda Zuid-West

Eind 2009 is door de herijking van eerdere documenten de ‘Ontwikkelingsvisie Heuvel 2010-2015:

kwaliteit maken we samen’ tot stand gekomen. Op basis van de Wijkmonitor kunnen we constateren

dat de wijkontwikkeling succesvol verloopt. Voor wat betreft een aantal aspecten is de Heuvel een

duidelijke stijger. Belangrijk aandachtpunt blijft de sociaal-economische situatie van de wijk en zijn

bewoners. Door de nieuwbouw en nieuwe bevolkingsgroepen verdunt de problematiek, maar er zit

nog wel een harde kern van problemen. Het sociaal programma blijft dan ook van enorm belang. De

belangrijkste aandachtpunten zijn jeugd en gezondheid, jeugd in opleiding en jeugd op weg naar

werk. Werk als instrument om de draagkracht van mensen te verbeteren, is ook een belangrijk aan-

dachtspunt. In de wijk Heuvel is veel bereikt op fysiek en sociaal gebied. Scholing en werkgelegenheid

vragen blijvende aandacht.

Huis van de Heuvel op het Mgr. Nolensplein

In 2011 is de gemeente gestart met de bouw van het Huis van de Heuvel op het Mgr. Nolensplein. De

toekomstige ‘bewoners’ van het Huis van de Heuvel zijn basisscholen De Piramide en De Keysermolen,

CJG Breda, Kober Kindercentra, Surplus Welzijn, Careyn Consultatiebureau, WIJ, een gymzaal van de

gemeente Breda, gemeenschapshuis De Vlieren en het huismeesterkantoor van WonenBreburg. We

verwachten dat het Huis van de Heuvel straks echt is wat de naam zegt: een huis voor de bewoners

van de Heuvel, waar ze terechtkunnen voor uiteenlopende vragen en voorzieningen, maar ook ge-

woon voor een bakje koffie en een praatje.

Het Mgr. Nolensplein is een belangrijk plein in de wijk Heuvel. We werken samen met de gemeente

aan de revitalisering van het plein, waarbij we de sfeer, levendigheid en veiligheid willen verbeteren

door activiteiten, winkels en voorzieningen die passen binnen de pleinvisie. In 2011 hebben we daar

al enkele resultaten in behaald. De, in samenwerking met de gemeente, aangestelde pleinmanager

gaat in 2012 door met zijn werkzaamheden. Blijvend actiepunt is het aantrekken van ondernemers

die zich op het plein willen vestigen.

30

3 Wijkontwikkeling Driesprong in Breda Zuid-Oost

Het voor de Driesprong in 2010 opgestarte sociaal programma, waarin de gemeente het voortouw

neemt, loopt door in 2011 en ook in dat jaar is er weer regelmatig overleg geweest met de betrokken

partijen en bewoners. WonenBreburg biedt de financiële ondersteuning voor deze wijkontwikkeling.

Vooral de speerpunten onderwijsondersteuning en transitiebeheer zijn in 2011 aan de orde geweest.

In samenwerking met de gemeente, de scholen en het LSEM (Landelijk Steunpunt Educatie Moluk-

kers) is er een onderzoek gestart naar het grote aantal schoolverlaters zonder startkwalificatie. Ook

de jongerenwerkloosheid onder de Molukse bevolkingsgroep stijgt. Zo is er bijvoorbeeld geconsta-

teerd dat het ontbreekt aan betrokkenheid van de ouders bij de schoolcarrière van hun kind. Het

onderzoek wordt in 2012 afgerond en afhankelijk van de uitkomsten gaat de gemeente Breda pro-

jectmatig de juiste instrumenten inzetten.

Omdat het jongerenloket Flits in buurthuis Toma in 2010 zo goed liep, hebben we het in 2011 voort-

gezet. Helaas hebben we moeten constateren dat de opkomst in 2011 beduidend lager was, wat we

konden verklaren door een aantal organisatorische redenen. In 2012 maken we een herstart.

Vanwege het toekomstige imago van de wijk Driesprong heeft de Holland Branding Group in 2011

een imago-workshop gehouden. Zij hebben een aantal sessies gehouden met Molukse bewoners van

de wijk, professionals en toekomstige bewoners. Tijdens de presentatie van de uitkomsten bleek dat

een deel van de oud-bewoners niet gehoord was. Mede door de omissie in die inventarisatie ontstond

onrust onder de oud-bewoners over de terugkeermogelijkheden naar hun wijk. Nu alleen de eerste

fase van het plan wordt gerealiseerd, is het de vraag of alle bewoners die destijds hebben aangege-

ven terug te willen keren ook werkelijk terug kunnen in de eerste fase. Daarom kreeg Surplus namens

WonenBreburg en de gemeente opdracht om een onderzoek te houden onder de oud-bewoners van

de wijk Driesprong. Het doel was tweeledig: enerzijds wilde WonenBreburg inzicht krijgen in het

aantal bewoners dat daadwerkelijk terug wil keren, anderzijds wilden wij informatie krijgen over de

huidige leefomstandigheden van de oud-bewoners. In november 2011 ontstond er een discussie over

de uitslag van het onderzoek. Aan de hand van de kritiek is contact gezocht met de belangencommis-

sie oud-bewoners Driesprong, die een gesprek wilde. In december is er een bijeenkomst geweest

waarin afspraken zijn gemaakt om in januari 2012 met de belangencommissie, Surplus en WonenBre-

burg aan de analyse van de gegevens te werken en de vervolgstappen daarna in groter verband met

elkaar te delen.

In diverse wijken in Breda – Heuvel, Driesprong, HVDL (Hoge Vucht-Doornbos-Linie), Haagse Beemden

en Tuinzigt/Haagpoort – werken we aan sociale stijging en hebben we samen met de gemeente, col-

lega-corporaties en andere partijen sociaaleconomische programma’s opgesteld. In 2011 zijn we ge-

start met de ontwikkeling en uitvoering daarvan. Het uitvoeringskader voor de jaren 2012 tot 2014

wordt beschreven in de nota Burgerkr@cht, die de corporaties momenteel samen met de gemeente

opstellen. Hieronder noemen we enkele voorbeelden van projecten die gericht zijn op sociale stijging:

TOS

TOS (Thuis op Straat) biedt een integrale, preventieve en curatieve aanpak voor de jeugd. De bedoe-

ling is een gemoedelijker, fatsoenlijk, sportiever en veilig klimaat op pleinen en straten. Verbinding

en verbreding spelen hierbij een belangrijke rol: verbinding met ouders en buurtbewoners, verbre-

ding van partners in hetzelfde domein. Een van de doelstellingen was, om de straat en de wijk terug

te geven aan iedereen: jong en oud. De resultaten zijn door de stuurgroep geëvalueerd en de rappor-

tage laat zien dat de beoogde resultaten ruimschoots behaald zijn. Eind 2012 stopt de financiële bij-

drage vanuit de gemeente. Er wordt nu een plan van aanpak gemaakt om de succesvolle formule aan

de bewoners over te dragen: professionele ondersteuning zal hierbij voor een deel noodzakelijk blij-

ven.

31

Vrouwenstudio

Al bijna 4 jaar spelen de vrouwenstudio’s Amalia en Alexia een belangrijke rol bij de emancipatie en

participatie van vrouwen uit de vele culturen die in Breda-Noordoost wonen. Beide vrouwenstudio’s

worden wekelijks door 100 à 120 verschillende vrouwen bezocht. Ze volgen een activiteitenprogram-

ma waarvan alle activiteiten gericht zijn op het participeren in de Nederlandse maatschappij. Denk

daarbij aan Nederlandse les, naailes, fietsles, opvoeding en gezondheid, maar ook programma’s

waarmee ze op de arbeidsmarkt terechtkunnen, zoals kookles en het verzorgen van lunches. Diverse

vrouwen van de vrouwenstudio’s hebben het afgelopen jaar ook de belangrijke rol van intermediair

op zich genomen bij het woonbehoeftenonderzoek dat wij samen met collega-corporatie Singelveste

AlleeWonen hielden onder allochtone ouderen.

Stichting Teamplay@NAC

In 2010 besloten de 3 Bredase corporaties en de gemeente Breda om de Stichting Teamplay@NAC 3

seizoenen financieel te ondersteunen. Hiermee stimuleren we de deelname en betrokkenheid van de

bewoners in de wijken door maatschappelijke projecten en activiteiten die gericht zijn op wonen,

werken, leren en opvoeden, integratie en veiligheid, sport en bewegingsstimulering. Maatschappelijk

ondernemen is het uitgangspunt van de samenwerkende partners. De volgende projecten en activi-

teiten vallen onder dit initiatief:

NAC Street League is een straatvoetbalcompetitie voor alle jeugd van 12 tot 16 jaar in Breda. Naast

sportieve prestaties is goed gedrag belangrijk. Met deze competitie wordt gratis sport aangebo-

den en leren jongeren van verschillende sociale of culturele achtergronden elkaar beter kennen.

NAC Junior Street League is er voor jongeren van 9 tot 12 jaar. Ze nemen niet alleen deel aan een

voetbalcompetitie, maar krijgen ook gastlessen over de wijk, voeding en gezondheid, racisme, zin-

loos geweld en pesten.

Get Started is een project voor jongeren die de school verlaten hebben zonder startkwalificatie. De

jongeren worden aangespoord om deze alsnog te halen en/of om aan het werk te gaan.


In 2011 is onder de naam Verzilvering@Breda het nieuwe GWI (Geschikt Wonen voor Iedereen)-

programma voor de periode 2011-2014 vastgesteld. Alle zorgen welzijnspartijen en de woningcor-

poraties hebben een bijdrage geleverd tot de samenstelling van het nieuwe programma. Daarbij is

nadrukkelijk uitgegaan van een grote mate van zelfwerkzaamheid en burgerparticipatie, zoals neer-

gelegd in de nota Meedoen@Breda. Alle maatregelen zijn erop gericht om ook mensen die wat ouder

en minder mobiel worden zo lang mogelijk hun zelfstandigheid te laten behouden.

Wij werken samen met zorgpartijen als Elisabeth, Raffy en Oranjehaeve. We hebben de gemeen-

schappelijke uitdaging zichtbaarder te zijn in wijken en buurten en daar intensief samen te werken.

Woningaanpassingen WMO

De gemeente Breda heeft besloten om een groot deel van de woningaanpassingen, die in het kader

van de WMO gedaan worden, niet meer te vergoeden. De gemeente wijst in eerste instantie nadruk-

kelijk op de eigen verantwoordelijkheid van de bewoner. In tweede instantie wordt van de eigenaar

van de woning of het woongebouw, van ons dus, verwacht dat wij de woning en het woongebouw

zo geschikt mogelijk maken voor mensen met een lichamelijke beperking. Door de gemeentelijke

bezuinigingen op de vergoedingen voor individuele woningaanpassingen, kloppen veel van onze

huurders bij ons aan met de vraag of wij bereid zijn om de benodigde voorziening aan te brengen. In

2011 hebben de Bredase corporaties gezamenlijk een pakket met kleine individuele woningaanpas-

singen samengesteld. Het gaat onder andere om het plaatsen van beugels, een verhoogd toilet en

een douchestoel. Bewoners kunnen de aanpassingen tegen betaling door de corporaties laten uitvoe-

ren.

32

Specifieke woonvormen voor bijzondere doelgroepen

Momenteel hebben wij 3 concrete wooninitiatieven in voorbereiding: een project voor mensen met

autisme, een woonvoorziening voor jonge moeders met een verstandelijke beperking en een woon-

voorziening waar zelfstandigheidstraining voor jongeren gegeven wordt. Daarnaast loopt er voor 4

andere initiatieven een haalbaarheidsstudie: voor drie ouderinitiatieven voor mensen met een ver-

standelijke beperking en een ouderinitiatief voor mensen met schizofrenie. De onzekerheid over de

financieringsmogelijkheden in de zorg spelen een grote rol in de onderhandeling met zorgpartijen en

ouders van kinderen met een beperking. Het al dan niet voortbestaan van de PGB’s, de bezuinigingen

op de urenbegeleiding, de overgang van AWBZ-zorg naar de WMO, het scheiden van wonen en zorg.

Dat zijn allemaal onzekere factoren die invloed hebben op de mogelijkheden om deze woonvoorzie-

ningen te realiseren.

Stedelijk Kompas

Eind 2011 is er op gemeentelijk niveau besloten om naar een andere locatie te zoeken voor twee

woonvoorzieningen voor daken thuislozen. De gemeente heeft de corporaties gevraagd om bij de

locatiekeuze en de toekomstige exploitatie nadrukkelijk te participeren.

Brabant Connect

Om mensen die wat ouder en minder mobiel worden zo lang mogelijk zelfstandig te laten zijn, is

WonenBreburg in 2011 in Hoge Vucht gestart met de pilot Brabant Connect. Dit is een initiatief om

mensen door middel van een touchscreen een beeld- of spraakverbinding te geven met bijvoorbeeld

hun familie, met de huismeester en zorg- of welzijnspartijen, maar ook met de winkeliers in Hoge

Vucht.

Geboren in het buitenland en oud geworden in Nederland

Samen met onze collega-corporatie Singelveste AlleeWonen hebben wij in de loop van 2010/2011 een

onderzoek uitgevoerd onder 4 groepen allochtone ouderen in de wijk Hoge Vucht. We wilden zo

meer inzicht krijgen in de woonwensen van deze doelgroep. Samen met ambassadeurs uit de eigen

cultuur, die zorgden voor de overbrugging van de taalbarrière met sommige groepen ouderen, deden

wij onderzoek onder Marokkaanse, Turkse, Surinaamse en Antilliaanse ouderen. We hielden enkele

maanden huiskamergesprekken die af en toe zeer emotioneel waren. Het eindrapport met de bevin-

dingen hebben wij in mei 2011 aan de ouderen gepresenteerd. Naar aanleiding van dit rapport zijn 8

actiepunten opgesteld waarmee men nadrukkelijk aan de slag wilde. In november hebben Turkse en

Marokkaanse vrouwen om te beginnen een bezoek gebracht aan 2 woonvormen voor allochtone

ouderen in Rotterdam, wat ze zeer leerzaam en informatief vonden.

Diverse activiteiten als maatschappelijk ondernemer:

- deelname meet-en-matchbijeenkomsten Betrokken Ondernemers Breda;

- deelname en sponsoring VMBO Breda On Stage;

- propageren van bewegen voor ouderen door deelname aan een initiatief van Stichting &

Toen & Nu;

- sponsoring en deelname aan activiteit Hoedje van Papier voor kinderen van de basisschool.

Huurincasso

We willen betalingsproblemen in een vroegtijdig stadium signaleren. Daarmee willen we voorkomen

dat de huurachterstanden van onze bewoners (verder) oplopen, omdat een geringe huurachterstand

nog relatief eenvoudig op te lossen is. Daarom willen we zo snel mogelijk in contact komen met onze

huurders, liefst via een huisbezoek. Probleemsituaties zijn daardoor snel in beeld en oplossingen wor-

den doorgaans snel bereikt. Door goede begeleiding kunnen huurachterstanden en huisuitzettingen

voorkomen worden. Alleen bij uiterste noodzaak voeren we een ontruiming uit.

33

Ontruimingen

De vestiging Breda heeft in 2011 26 woningen moeten ontruimen vanwege huurachterstand terwijl er

144 ontruimingen waren aangezegd; 26 te veel, wat ons betreft. Wij willen dan ook alles in het werk

stellen om ontruimingen te voorkomen, maar dat is helaas niet altijd mogelijk. Het aantal ontruimin-

gen was overigens lager dan we, gezien de economisch moeilijke tijden, hadden verwacht en is

slechts een kleine stijging ten opzichte van 2010.

In 2011 is 1 student wegens huurachterstand uit zijn woning gezet. Bij huurachterstand gaat de com-

plexbeheerder bij de student op bezoek. Het probleem wordt in bijna alle gevallen direct opgelost, of

er wordt een betalingsafspraak gemaakt. We merken al een aantal jaren de gunstige effecten van

onze, op individuele huurders gerichte, acties. Hieronder beschrijven we enkele aspecten van ons

incassobeleid en laten we zien wat de resultaten van onze inspanningen zijn.

Huisbezoeken

In 2011 hebben wij het gezamenlijke initiatief ‘preventieve huisbezoeken’ voortgezet. Dit moet men-

sen die in de problemen zijn geraakt, helpen bij het oplossen van hun financiële en vaak ook sociaal-

maatschappelijke problemen. In samenwerking met het IMW (Instituut voor Maatschappelijk Welzijn)

hebben de 3 Bredase corporaties een maatschappelijk werkster aangesteld. Zij legt preventieve huis-

bezoeken af bij huurders waarvan vermoed wordt dat er meerdere problemen spelen. In 2011 heeft

ze voor WonenBreburg 36 preventieve huisbezoeken afgelegd. Op pagina 18 kunt u lezen over bege-

leidingstrajecten voor mensen met huurbetalings- en/of overlastproblemen.

Schuldhulpverlening

We hebben afspraken gemaakt met schuldhulpverleningsinstanties, waar we bewoners met beta-

lingsproblemen actief naar doorverwijzen. Bewoners worden begeleid bij het inventariseren van

schulden en het maken van afspraken over het inlossen ervan.

Raad voor de Schuldhulpverlening Breda

In de Raad van de Schuldhulpverlening Breda zitten vertegenwoordigers van het IMW Breda, Sociale

zaken en Werkgelegenheid, de Kredietbank Breda, de Belastingdienst, Gerechtsdeurwaarder Rosma-

len, Enexis, Novadic-Kentron, MEE, GGZ, SMO, Valkenhorst, Marge in Beeld en de drie Bredase corpo-

raties. De raad wil op beleidsniveau knelpunten formuleren uit de praktijk van de schuldhulpverle-

ning en het armoedebeleid, met openheid naar vrijwilligersorganisaties en andere initiatieven. De

raad wil verder oplossingen voor die knelpunten ontwikkelen, informatie uitwisselen, nieuwe initia-

tieven ontwikkelen en gevraagd en ongevraagd de gemeente Breda adviseren over het gevoerde en

te voeren beleid.

Huurincassoresultaten

De huurachterstand van de zittende huurders bedroeg in 2011, uitgedrukt in het percentage van de

jaarhuur, voor de vestiging Breda 0,78%. Dit is een daling ten opzichte van 2010. Het percentage

huurachterstand bij studenten was in 2011 gedaald naar 0,57%. In de tabellen 18a en 18b in de bijla-

ge ziet u een totaaloverzicht van de resultaten.

34

TILBURG Werken met een blik op de wijk: resultaten in Tilburg

Leefbaarheid

Impulswijken Tilburg

WonenBreburg, Tiwos, TBV Wonen en de gemeente Tilburg investeren 10 jaar lang extra in 5 Tilburg-

se impulswijken: Stokhasselt, Groenewoud, Kruidenbuurt, Trouwlaan/Uitvindersbuurt en Groeseind-

Hoefstraat. Het programma Wijkimpuls heeft 3 ambities: ieder jongere een diploma, elke huishouden

een kostwinner en iedereen boven de armoedegrens. Projecten die aan deze doelen bijdragen, wor-

den gefinancierd vanuit het Tilburg Akkoord. In 2011 zijn de volgende projecten gehonoreerd:

watTwest (voormalig Werkpunt) (Kruidenbuurt)

MOM@work (Kruidenbuurt, Groenewoud)

Begeleiding VSV-jongeren

IMC Weekendschool Tilburg, lichting 2010/2011

Beter Groenewoud

Wijkvisies

In 2011 hebben we voor 3 Tilburgse wijken wijkvisies opgesteld. Voor de wijken Het Zand, Goirke-

Hasselt en Vlashof-Schans hebben we een visie geformuleerd die de kaders aangeeft voor het dage-

lijks werk in de wijk. De visies geven een beperkt aantal krachtige kernwaarden of toekomstbeelden

die richtinggevend zijn voor de werkers in de wijk en de op te stellen plannen (beheerplannen, vast-

goedprojecten en leefbaarheidsprojecten). Voor Stokhasselt hebben we de wijkvisie uitgewerkt in

een beheervisie en een ontwikkelingsplan. Op basis daarvan bepalen we onze inzet in de wijk voor de

komende jaren.

Projecten en leefbaarheidsacties in Tilburg

Wijk Projecten en acties leefbaarheid in Tilburg

Gesworen Hoek

Witbrant-West

In april 2011 hebben wij het groot onderhoud van het complex aan de Beilen-

straat-Battenburgstraat en Bruinissestraat feestelijk afgesloten met de bewoners.

We hebben een straatfeest in Witbrant-West gesponsord om de contacten tussen

onze huurders en de bewoners van de koopwoningen te bevorderen.

Ook in 2011 jaar was WonenBreburg weer hoofdsponsor van Tilburg Royaal op

het Koninginnedagevenement in de wijk Reeshof.

Groenewoud - 1 keer per 2 maanden informele bewonersbijeenkomst Dolomietenlaan om de

leefbaarheid in het complex te bevorderen. Onderwerpen als overlast, veilig-

heid en leefbaarheidsacties worden met elkaar besproken.

- Spreekuur Dolomietenlaan buiten reguliere werktijden over veiligheid en toe-

zicht.

Hagelkruis De commissies van huurders van de complexen aan de Hart van Brabantlaan or-

ganiseren ieder jaar veel activiteiten voor de eigen bewoners. Daarnaast wordt er

jaarlijks door alle commissies samen een activiteit georganiseerd, wat altijd erg

leuk en succesvol is.

Hasselt Met verschillende organisaties (gemeente, de Twern, wijkraad) en bewoners uit

de Nassaubuurt hebben we gewerkt aan het project Tijd voor de Nassau. We

hebben een buurtfeest, een opruimactie met een kraakwagen en een prikactie

met kinderen georganiseerd. Met Pasen hebben we eieren geschilderd en ge-

knutseld bij de wijkwagen.

Hasselt Voor Sinterklaas hadden de bewoners van de Textielbuurt hun huizen versierd en

de Sint opgewacht. De Twern en WonenBreburg hebben winkeliers gevraagd om

cadeautjes te sponsoren.

Het Goirke Samen met de activiteitencommissie zorgde de bewonerscommissie van de Dro-

mof-flat voor kerstversiering in de flat en de vrijwilligers van de activiteitencom-

missie zorgden voor verschillende activiteiten in de ontmoetingsruimte.

35

Wijk Projecten en acties leefbaarheid in Tilburg

Het Zand Project de wijkstudent: studenten zetten zich in voor allerlei soorten vrijwilli-

gerswerk. Onder deze tabel staat een toelichting over dit project.

In de Salesianenflat organiseerden de bewoners een geslaagde nieuwjaarsborrel.

Dankzij het project West on Ice kon er weer geschaatst worden en in de

Postelstaete werden rond kerst en oud en nieuw diverse bewonersbijeenkomsten

gehouden. De commissie Zand I heeft een straatspeelmiddag georganiseerd sa-

men met de kinderen en ouders uit de wijk, waaraan ook de wijkstudenten

meewerkten. WonenBreburg leverde in al deze projecten een bijdrage.

In 2011 is een wijkvisie geschreven die in 2012 gestalte gaat krijgen door een

intensieve samenwerking tussen de corporaties, gemeente en politie. Vanuit die

wijkvisie gaat WonenBreburg een aantal fysieke aanpassingen doen in de wijk

voor en met de bewoners.

Lijnse Hoek Voor en door bewoners van de Bachlaan worden het hele jaar door verschillende

activiteiten georganiseerd: jeu de boulestoernooien, fietstochten, activiteiten

met Pasen en kerst en een feest in de zomer.

Quirijnstok De activiteitenclub is nu nagenoeg zelfstandig en heeft dit jaar gezorgd voor een

Paasactie voor kinderen, een spetterend zomerfeest voor de flats in de Swee-

lincklaan en omgeving en de versiering van de flats met kerst.

Stokhasselt

De bewoners van de portiekwoningen in Stokhasselt kregen als afsluiting van het

groot onderhoud een attentie die door de huismeesters werd bezorgd.

In aanloop naar het groot onderhoud van de Pucciniflat heeft een klankbord-

groep van bewoners meegedacht over het ontwerp van de ’nieuwe’ Pucciniflat.

Samen met ongeveer 15 kinderen uit de Mascagniflat is de huismeester een aan-

tal woensdagmiddagen in en rondom de flat troep gaan opruimen. De kinderen

kregen achteraf ranja en snoep. Als ze 5 keer mee hadden gedaan, kregen ze € 5

zakgeld.

Stokhasselt In samenwerking met Jantje Beton, vrijwilligers, sponsors en basisscholen hebben

wij 2 grote muurschilderingen aangebracht op de kopse kanten van de Corel-

liflats.

Stokhasselt Samen met de bewoners van de Kapelmeesterlaan en de Perosiflats werd de cen-

trale hal met een kerstboom en goede wensen voor het nieuwe jaar versierd.

Stokhasselt, Park-

zicht

Er was een grote opkomst in het wijkcentrum voor de informatiemiddag als af-

trap van het planmatig onderhoud. De activiteitencommissie organiseerde een

nieuwjaarsreceptie en een zomer- en najaarsactiviteit om prettig samenwonen te

bevorderen

Vlashof De huismeester heeft een enthousiast clubje vrijwilligers bij elkaar gekregen met

wie hij de flats aan de Mahlerstraat heeft opgefleurd met bloemen en een

nieuwjaarsbijeenkomst voor kinderen en hun ouders organiseerde.

Vlashof In 2011 hebben het gebiedsteam van WonenBreburg, de gemeente en de wijk-

agenten een wijkvisie gemaakt met de titel ‘Een veilige wijk met toekomst’. Uit

de wijkvisie is een maatregelenpakket ontwikkeld waar we in 2012 mee aan de

slag gaan.

Vlashof In het najaar van 2011 hebben we de samenwerking gezocht met de Avans Ho-

geschool in Breda. De eerstejaars studenten hebben de opdracht gekregen om in

hun eigen buurt en leefomgeving te onderzoeken hoe het gesteld is met de be-

wonersparticipatie in de Sibeliusstraat.

Vlashof De commissie van huurders van het complex Moleneind heeft ook dit jaar een

leefbaarheidsactie georganiseerd, het Sinterklaasfeest gevierd en een Moeder-

dagontbijt georganiseerd.

Zorgvlied WonenBreburg was sponsor van de Paas- en Sinterklaasviering in Zorgvlied, die

samen met het Buurtcomité Zorgvlied, de scholen en Verrijk je Wijk georgani-

seerd werden.

2 keer per jaar organiseert de commissie van huurders van de Burg. Visserstraat

ontmoetingsmiddagen om de ouderen uit hun sociale isolement te halen.

36

Projecten veiligheid in Tilburg

Wijk Veiligheidsproject

Heyhoef Met het HEWI-systeem krijgen bewoners toegang tot hun complex met

gecodeerde sleutels.

Tilburg-West, Wandel-

bos.

De huismeesters voerden hier samen met de wijkagenten en de gemeen-

te Tilburg het project ‘Veilig de winter door’ uit. We gingen met de

wijkwagen de wijk in en gaven met de samenwerkende partijen veilig-

heidsadviezen aan de bewoners. Ook hebben we geïnventariseerd hoe

de bewoners bijvoorbeeld denken over veiligheid in hun wijk, over on-

veilige plekken en wat er verbeterd kan worden. Een succesvol project

dat zeker navolging krijgt in andere wijken.

Vlashof Bij de flats Landse Akkers en Moleneind hebben we een losse fietsenstal-

ling met 20 beugels geplaatst. De fietsenstalling is afgesloten en de beu-

gels zijn te huur. Hierdoor is het aantal fietsendiefstallen en vernielingen

afgenomen.

Toezichtmaatregelen in Tilburg

Wijk/buurt/cluster Toezichtmaatregelen

Groenewoud Camerabewaking rondom het Pater van den Elsenplein.

Hennep

Sinds de totstandkoming van het hennepconvenant ’aanpak hennepteelt in de gemeente Tilburg'

2008, treedt WonenBreburg in Tilburg met verschillende partijen hard op tegen hennepkwekerijen. In

2011 is een nieuw convenant gesloten met een looptijd tot 2014. Regelmatig wijzen wij onze huur-

ders op de gevolgen en gevaren. Desondanks vonden we in 25 van onze woningen in Tilburg een

hennepkwekerij, of restanten daarvan. Alle huurovereenkomsten werden beëindigd door huurop-

zegging van de bewoners of na een succesvolle juridische procedure.

De wijkstudent

In 2011 ging het project ‘De wijkstudent’ in de Tilburgse wijk Het Zand van start om laagdrempelige

welzijnsdiensten in de wijk te leveren. Dat wordt gedaan door studenten die in de wijk wonen. De

deal is dat studenten gedurende enkele uren in de week bewoners in de wijk helpen met verschillen-

de activiteiten en daarvoor in ruil een geschikte woning tegen een gereduceerde huurprijs krijgen. De

wijkstudent is een initiatief van WonenBreburg, de MOM (Maatschappelijke Ontwikkelings Maat-

schappij) en Stichting de Twern. Met weinig middelen wordt zo een positieve bijdrage geleverd tot de

ontwikkeling van de wijk en komen de belangen van verschillende partijen samen. De wijkstudenten

hielpen onder andere mee met het organiseren van een burendag en een kinderspeelmiddag en pro-

beren zo, samen met de bewoners, het wonen en leven in de wijk leuker te maken.

Wijkwagen brengt WonenBreburg dichter bij de klant

WonenBreburg heeft een wijkwagen: een kleurrijke, representatieve, omgebouwde SRV-wagen met

eenvoudige voorzieningen. Met deze wijkwagen rijden we regelmatig door onze wijken, vooral voor

de oudere bewoners die vaak slecht ter been zijn, of geen auto hebben. Zo hoeven zij niet naar ons

toe te komen, maar zoeken wij hen op.

Werken aan herstructurering: resultaten in Tilburg

Ontwikkeling sociaal en cultureel

Armoede en sociale activering

Samen met de SEW (Stichting Experiment Werkgelegenheid) hebben de Tilburgse woningcorporaties

meegewerkt aan een pilot ‘Achter de Voordeur’. Dit initiatief, dat armoede wil bestrijden door mid-

del van sociale activering, werd gesteund door het Tilburgs Akkoord. De pilot, waarbij alle huishou-

dens werden bezocht, moest inzicht geven in de sociale vraagstukken. Dit gaf soms schrijnende geval-

37

len van sociaal isolement en grote schuldenproblematiek te zien. Met de betrokken professionals van

de verschillende organisaties gaan we stap voor stap helpen bij sociale activering en het bieden van

praktische oplossingen, zoals vrijwilligerswerk. Hierdoor kan iemand die in een sociaal isolement zat

aan een dagelijks ritme wennen. Het doel is om mensen stapje voor stapje op de sociale ladder te

laten stijgen via werk bij een vereniging of club, naar een gesubsidieerde baan en uiteindelijk naar

een volledige, betaalde baan. Onze rol is om te signaleren en waar nodig door te verwijzen naar

mensen en instanties in ons netwerk die verder kunnen helpen. We verwachten dat de sociale pro-

blemen door het economische tij eerder zullen toenemen dan afnemen. We beraden ons dan ook op

een systematische aanpak en maatregelen.

MOM in Groeseind-Hoefstraat en Kruidenbuurt

De MOM (Maatschappelijke Ontwikkelings Maatschappij) is een voor Nederland uniek project dat in

2008 van start is gegaan. Het is een initiatief van Thebe, de Twern, De Wever en de 3 grote Tilburgse

corporaties. Het gaat om een pilotproject in de wijken Kruidenbuurt en Groenewoud, dat de activitei-

ten van de deelnemende organisaties met elkaar moet verbinden. Voor de komende twee jaar heb-

ben wij afgesproken dat de MOM ook kan worden ingezet in wijken waar problemen zijn, maar waar

reguliere partijen elkaar niet of onvoldoende vinden in die wijk.

Balans in de Kruidenbuurt en KansWonen in de Kruidenbuurt

Het project Balans in de Kruidenbuurt is na 3 jaar succesvol afgesloten en geëvalueerd. Gebleken is,

dat het instrument als tijdelijke maatregel prima heeft gewerkt. Bewoners zijn tevreden over de inzet

van de partijen. Om de positieve tendens in de Kruidenbuurt voort te zetten, hebben wij besloten om

per 1 januari 2012 Balans in de Kruidenbuurt om te buigen naar KansWonen in de Kruidenbuurt. Het

project KansWonen wordt in de Kruidenbuurt op dezelfde manier ingericht als het succesvolle project

in Stokhasselt. De doelstelling is onze bewoners te leren kennen en mensen kansen tot ontwikkeling

en sociale stijging te bieden en ze dus ook meer te laten participeren in de samenleving. Doordat we

bij de start van de huurovereenkomst onze huurders kennen, kunnen we problemen tijdig signaleren

en hier in overleg met de bewoners passende oplossingen voor zoeken. Vanzelfsprekend worden

hierbij andere maatschappelijke organisaties nauw betrokken. Met behulp van KansWonen gaat

WonenBreburg alles in het werk stellen om in de Kruidenbuurt de leefbaarheid, het woongenot en

het welzijn van de bewoners positief te beïnvloeden. Hiervoor is een grote rol weggelegd voor de

woonconsulent en het huismeesterteam van het Wandelbos, samen met de actieve partners in de

wijk.

Tilburg Street League

De Twern, Willem II en WonenBreburg organiseerden wederom de Tilburg Street League, een voet-

baltoernooi voor jongeren van 12 tot 16 jaar uit meerdere Tilburgse wijken. Het toernooi zorgt voor

een positieve impuls voor de leefbaarheid in de wijken en geeft extra aandacht aan gedrag, sportivi-

teit, normen en waarden. De resultaten zijn positief te noemen.


Schakelteam Stokhasselt

In 2011 is WonenBreburg samen met Thebe en de Twern gestart met een zogenaamd schakelteam,

dat bestaat uit huismeesters van WonenBreburg, wijkverpleegkundigen van Thebe en de ouderenad-

viseur van de Twern. Dankzij het Schakelteam Stokhasselt krijgen 55-plussers minder dienstverleners

over de vloer: de dienstverlening in de wijk Stokhasselt werd voor veel bewoners ondoorzichtig om-

dat er veel verschillende organisaties actief zijn. Daarom keken WonenBreburg, Thebe en de Twern of

dat niet beter kon. Het Schakelteam zorgt ervoor dat 55-plussers in Stokhasselt voortaan door één

persoon worden geholpen. De teamleden doen hun werk als één organisatie en nemen indien nodig

zaken van elkaar over. Zo draait de ouderenadviseur een lampje in en helpt een huismeester bij het

invullen van een formulier.

38

Tweedekansbeleid

In het kader van het tweedekansbeleid hebben we 6 huurders bij wie sprake was van meerdere pro-

blemen, waaronder huurachterstand, hulp gegeven. WonenBreburg heeft 75% van de kosten hier-

voor betaald en de gemeente 25%.

Studenten Avans Hoge School maken kennis met WonenBreburg en zijn huurders

125 studenten van Avans Social Studies zijn in gesprek gegaan met huurders in Tilburg en Breda. Zij

waren onder de indruk van het warme welkom en de persoonlijke verhalen van de huurders én kre-

gen een positief beeld van de corporatie.

Skaeve Huse

In samenwerking met de andere Tilburgse corporaties en de gemeente hebben wij in 2009 in Stap-

pegoor 9 woonunits geopend voor mensen die permanent overlast veroorzaakten in de buurt waar

zij woonden. Het apart huisvesten van deze mensen moet enerzijds de overlast in hun oorspronkelijke

buurt beëindigen en anderzijds voorkomen dat elders in Tilburg problemen ontstaan. We vinden het

belangrijk dat er ook voor deze bewoners passende huisvesting wordt gevonden. Onder strikte voor-

waarden bieden wij hen daarom, als laatste kans om dakloosheid te voorkomen, een plaats aan in

Skaeve Huse. Samen met de gemeente is WonenBreburg voortrekker van het project. Wij hebben een

beheerder in dienst die toezicht houdt bij de woningen. In 2011 is er veel aandacht geweest voor het

project. Afgevaardigden van andere steden bezochten het project en ook door de media werd er veel

aandacht aan besteed. De uitkomst van de evaluatie van Skaeve Huse was zeer positief. De gemeente

is gestart met een locatieonderzoek voor de definitieve vestiging van Skaeve Huse.

Projecten RIBW Midden-Brabant

In 2011 hebben wij 6 eengezinswoningen aan de Kasteleinslaan ingrijpend verbouwd tot 12 appar-

tementen voor bewoning door cliënten van RIBW (Regionaal Instituut Begeleid Wonen) Midden-

Brabant. Door deze verbouwing kregen alle cliënten hun eigen voorzieningen. In de Goirkezijstraat

betrokken 5 cliënten van RIBW een zelfstandig appartement. In beide wijken werden de omwonen-

den uitgenodigd om het project te bekijken, waar zij werden rondgeleid door enthousiaste bewoners

en medewerkers.

Projecten in ontwikkeling

In 2011 zijn wij in de herontwikkelingswijk Groeseind gestart met de bouw van 29 appartementen

voor cliënten van Philadelphia Zorg. Dit project wordt begin 2012 opgeleverd.

Wij hebben met het RIBW een huurverklaring afgesloten voor de huur van 15 appartementen en een

logeerkamer in het project Heikant. Cliënten die in nu het zorgcentrum van De Wever wonen, verhui-

zen per maart 2012 naar een van de nieuwe zelfstandige appartementen.

Huurincasso

Ontruimingen

Door goede begeleiding kunnen huurachterstanden en huisuitzettingen voorkomen worden. Toen

wij in de laatste maanden van 2011 een toename van het aantal uitzettingen constateerden, hebben

we direct ons incassobeleid aangepast. Bovendien hebben we onze afspraken met de deurwaarder

aangescherpt om te voorkomen dat er onnodig kosten gemaakt worden.

Huisbezoeken

We willen zo snel mogelijk in contact komen met huurders met betalingsproblemen, omdat een ge-

ringe huurachterstand nog relatief eenvoudig op te lossen is. Via een huisbezoek zijn probleemsitua-

ties snel in beeld en oplossingen worden doorgaans snel bereikt. Er is regelmatig sprake van meer-

39

voudige problematiek, wat om professionele begeleiding vraagt. Daarom werken we samen met an-

dere maatschappelijke organisaties. Tijdens een huisbezoek bekijken we onder meer of we hulpverle-

ningsinstanties moeten inschakelen. De incassomedewerkers van Vestiging Tilburg hebben in 2011 36

huisbezoeken afgelegd. Deze aanpak werpt vruchten af en maakt deel uit van het reguliere proces.

In 2011 zijn 2 studenten wegens huurachterstanden uit hun woning gezet. Bij huurachterstanden

gaat de complexbeheerder bij de student op bezoek. In bijna alle gevallen leidt dat tot het direct

oplossen van het probleem of het maken van een betalingsafspraak.

Schuldhulpverlening

Met BSH (Bureau Schuldhulpverlening Tilburg) hebben wij een convenant afgesloten om het aantal

huisuitzettingen te minimaliseren. In 2011 werden 38 huishoudens door tussenkomst van WonenBre-

burg begeleid door BSH. Deze samenwerking is in 2011 verder verbeterd. We bespreken samen

maandelijks de status van de dossiers en de woonconsulent is intensiever betrokken bij dit proces.

Huurincassoresultaten

De huurachterstand van de zittende huurders bedroeg in 2011, uitgedrukt in een percentage van de

jaarhuur, voor de vestiging Tilburg 0,91%. Dit is een daling ten opzichte van 2010 (2010: 1,23%). Het

percentage huurachterstand bij studenten bedroeg in 2011 0,30%. Ook hierin is een daling gereali-

seerd (2010: 0,39%). In de tabellen 18a en 18b in de bijlage ziet u een totaaloverzicht van de resulta-

ten.

40

3. Resultaatgebied ‘verbinding maken met onze maatschap-

pelijke omgeving’ Uit ons meerjarenbeleidsplan 2009-2012, ‘Energie in wonen’

Twee kunnen meer dan één: ambities WonenBreburg

Als het daardoor beter, sneller of efficiënter kan, kiest WonenBreburg voor samenwerking. Die sa-

menwerking moet dan wel in relatie staan tot onze doelstellingen en een meerwaarde hebben. Onze

samenwerkingsbereidheid gaat verder dan enkel voor de invulling van onze eigen doelstellingen; we

willen ook bijdragen tot die van onze samenwerkingspartners.

Wij investeren in schone, hele en veilige woningen. Voor de woonomgeving zijn verschillende partij-

en verantwoordelijk, onder andere bewoners, gemeente, politie en zorgorganisaties. WonenBreburg

kan en wil die verantwoordelijkheid niet alleen dragen. Onze samenwerkingspartners staan ook open

voor ‘zakelijk samenwerken’ waarin ieder zijn deel doet. We merken wel dat de wederkerigheid in de

relatie met enkele van onze samenwerkingspartners, als gevolg van de economische omstandigheden,

soms uit balans dreigt te raken. We blijven ons inspannen om onze partners op een creatieve manier

te vinden in mogelijkheden. Door slim samen te werken met andere partijen in de stad kunnen we

die verantwoordelijkheid samen dragen – en ervoor zorgen dat het prettig wonen is in onze buurten

en wijken.

Twee kunnen meer dan één: resultaten WonenBreburg

Betrekken van belanghebbenden bij beleid en beheer

Wij vinden het belangrijk onze belanghebbenden te betrekken bij de beleidsvorming en de dialoog

aan te gaan over de uitvoering van ons beleid. Wij vragen voortdurend wat onze bewoners en onze

werkomgeving van ons verwachten en passen de afspraken met onze belanghebbenden aan als dat

nodig is.

Onze belanghebbenden:

Bewoners

Bewonersplatform Wonen-Breda, Breda

HBO Wonen 99, Tilburg

Stichting Huurdersbelangen WonenBreburg, Breda/Tilburg

Overheden

college van burgemeester en wethouders van de gemeente Breda

college van burgemeester en wethouders van de gemeente Tilburg

college van burgemeester en wethouders van de regiogemeenten

ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

Maatschappelijke organisaties op het terrein van zorg, welzijn, onderwijs en veiligheid

Thebe, Breda/Tilburg

WIJ, Breda

Stichting Surplus, Breda

Stichting MEE, Breda/Tilburg

GGz Breburg groep, Breda/Tilburg

Novadic-Kentron, Breda/Tilburg

Stichting De Wever, Tilburg

GGD Hart voor Brabant, Tilburg

Stichting Elisabeth, Breda

41

Raffy, Breda

Stichting de Twern, Tilburg

Stichting Traverse, Tilburg

RIBW, Tilburg

Stichting MOM, Tilburg

UvT (Universiteit van Tilburg)

Avans Hogescholen, Breda/Tilburg

NHTV Breda

ROC, Breda/Tilburg

Politie Regio Midden- en West-Brabant

Collega-corporaties

Singelveste AlleeWonen, Breda

Laurentius, Breda

TIWOS, Tilburg

TBV Wonen, Tilburg

’t Heem, Udenhout

Futura deelnemers en partners, Tilburg

We vallen in de prijzen

We hebben de Groene Parel Award gewonnen. Samen met de gemeente Tilburg, TBV Wonen, TIWOS

en ’t Heem werden we bekroond voor onze concrete stappen op het gebied van energiebesparing.

Deze aanpak is te zien in het filmpje http://www.youtube.com/watch?v=JOcAjta9-ho. Ook wonnen we

de prijs van de gemeente Tilburg voor het duurzaamste bouwproject voor corporaties: het nieuw-

bouwproject in Groeseind dat we aan de Sint Paulusstraat voor Stichting Philadelphia realiseerden,

scoort binnen energietermen (GPR4 Gebouw) maar liefst een 8.

Bij de Building Business Reputatie Monitor, een jaarlijks terugkerend onderzoek naar de naam en

faam van organisaties in de vastgoedsector, eindigde WonenBreburg op de vierde plaats, in het kiel-

zog van de Alliantie, Woonbron en Ymere. Vooral op het onderwerp transparantie scoorden we erg

goed. Bovendien eindigden we bij het onderzoek onder de klanten voor de tweede achtereenvol-

gende keer op de eerste plaats. Het blad Building Business voert jaarlijks een reputatiemonitor uit,

onder andere binnen de vastgoedsector. Deze monitor doet onderzoek onder 3.400 beleidsbepalers, -

medewerkers en commercieel verantwoordelijken bij bouwers, ontwikkelaars, gemeenten, corpora-

ties, architecten en grote fabrikanten.

Samenwerken met bewoners: ambities WonenBreburg

Onze belangrijkste samenwerkingspartners zijn de georganiseerde bewonersorganisaties en de op

andere wijze betrokken bewoners. Samen werken we aan schone, hele en veilige wooncomplexen en

wijken met een goede sociale samenhang. In het vorige hoofdstuk zijn de leefbaarheidsactiviteiten en

projecten die door en met bewoners zijn gerealiseerd uitvoerig aan bod geweest. In deze paragraaf

schetsen we de meer zakelijke en procesmatige aspecten van de bewonersparticipatie.

Samenwerken met bewoners: resultaten WonenBreburg

Betrekken van bewoners bij beleid en beheer

We overleggen jaarlijks verschillende keren met de huurdersbelangenorganisaties in Breda en Tilburg.

Op concernniveau spreken we met de overkoepelende huurdersbelangenorganisatie Stichting Huur-

dersbelangen WonenBreburg (SHW). Op het niveau van het werkgebied Breda en omgeving voeren

4 GPR staat voor Gemeentelijke Praktijk Richtlijn

http://www.youtube.com/watch?v=JOcAjta9-ho

42

we overleg met Bewonersplatform Wonen-Breda. Op het niveau van het werkgebied Tilburg en om-

geving overleggen we met de huurdersbelangenorganisatie HBO Wonen 99.

Stichting Huurdersbelangen WonenBreburg

(SHW)

HBO Wonen 99 (Tilburg)

Commissies van huurders

Bewonersplatform Wonen - Breda (Breda)


Bevorderen bewonersparticipatie

We willen graag dat meer huurders meedoen aan participatie en streven ernaar dat zo veel mogelijk

bewoners zich betrokken voelen bij hun woning, woonomgeving en buurt. Daar waar dat via de re-

guliere weg – onze bestaande participatiepraktijk – onvoldoende lukt, schromen we niet om te expe-

rimenteren met andere werkvormen.

Invloed van onze samenwerkingspartners: ambities WonenBreburg

Onze samenwerkingspartners hebben invloed op onze beleidsvorming; volgens ons een goede zaak.

Wij willen graag goede relaties met deze partijen onderhouden en proberen de juiste balans te vin-

den tussen de uiteenlopende belangen. We gebruiken de beleidsplanperiode 2009 tot 2012 om:

de relaties te versterken en open te staan voor dialogen;

actief op zoek te gaan naar belanghebbenden om de maatschappelijke agenda te bespreken;

ons denken en handelen regelmatig toetsen aan de wensen van de omgeving om ons optreden

maatschappelijk te legitimeren;

het maatschappelijk vertrouwen te vergroten.

Invloed van onze samenwerkingspartners: resultaten WonenBreburg

Als je echt wilt weten wat huurders zouden doen als zij het voor het zeggen hadden, moet je hun dat

vragen. Daarom organiseerden we in 2011 op meerdere momenten bijeenkomsten met onze huur-

ders en andere belanghebbenden.

SHW

Met de SHW hebben wij in 2011 constructief overleg gevoerd over een veelheid aan onderwerpen. Er

is op de volgende onderdelen advies uitgebracht:

aanvullende vormen van participatie

Huurvast

huurverhoging 2011

servicekosten

ZAV-beleid

energiepilot/energiebeleid

openingstijden

klantcontactcentrum

In onze gesprekken met de SHW kwamen verder de jaarverslagen en jaarbegrotingen aan de orde, de

ontwikkelingen op het terrein van wonen en, meer in algemene zin, de voortgang van diverse pro-

jecten en de resultaten van de bewonersenquête Bewonersplatform Wonen-Breda en de bewoners-

enquête HBO Wonen 99 (Tilburg).

43

We zien en horen de klant graag!

En brengen dat ook in praktijk: begin 2011 hielden we een bijeenkomst voor klanten met het bestuur

en de vestigingsdirectie. Op de vraag ‘Wilt u eens vertellen wat er goed gaat en beter kan?’ gingen

onze huurders enthousiast met ons in gesprek.

Maatschappelijk verantwoord ondernemen

Futura

Futura is een samenwerkingsverband van een aantal Brabantse woningcorporaties. Hierin werken

deelnemers en partners samen om bij te dragen tot de professionalisering en de ontwikkeling van de

aangesloten corporaties in hun rol als maatschappelijk ondernemer. Dat doen wij door te innoveren

waar mogelijk, door kennisuitwisseling in diverse platforms en door het realiseren van schaalvoorde-

len bij gemeenschappelijke inkoop.

De rollen van Futura zijn:

partij (voeden van volkshuisvestelijke discussie en beïnvloeden van de agenda door de inhoud);

platform (initiëren en regisseren van platforms met als doel kennis creëren en uitwisselen);

producent (draaien van projecten waarop kan worden ingetekend).

In 2011 hebben we gezamenlijk activiteiten ontplooid en mooie resultaten geboekt aan de hand van

4 thema’s: kiezen en legitimeren, civiele kracht, duurzaamheid en ruimtelijke kwaliteit, en klant en

woningmarkt. Kijk voor een uitgebreid overzicht op futurawonen.nl. Daarnaast zijn er 6 platforms

actief: Raad van Commissarissen, Bestuur, Finance en Treasury, Personeel en Organisatie, Communica-

tie, Informatisering en Automatisering. Verder organiseert Futura opleidingen en wordt gezamenlijk

schaalvoordeel behaald door de gemeenschappelijke inkoop van onder andere schoonmaak, telefo-

nie, print en duurzaam glas.

In 2011 is er, naast de uitvoering van het programma, ook gewerkt aan het Ondernemingsplan 2012-

2014, waarin de ambities voor de komende 3 jaar worden verwoord. Deze zijn inmiddels vastgesteld.

Tien voor MKBA

WonenBreburg neemt deel in het landelijke project Tien voor MKBA (Maatschappelijke Kosten-

Batenanalyse). Tien corporaties en RIGO Research en Advies startten het initiatief om MKBA’s uit te

voeren. Deze analyses geven niet alleen inzicht in de bewezen effecten van interventies (getroffen

maatregelen in wijken en buurten), maar drukken die effecten ook uit in euro’s en delen die toe aan

begunstigden. Hierdoor wordt duidelijk welk effect een interventie heeft, maar ook wie in welke

mate bijdraagt en profiteert. Deze inzichten bieden goede handvatten voor aanscherping van pro-

jecten, maar ook voor een verantwoorde afweging bij besluitvorming.

Werkgelegenheid

Wij willen mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt de mogelijkheid geven om werkerva-

ring op te doen en betaald werk te verrichten:

WonenBreburg is een erkend leerbedrijf. Dat wil zeggen dat er in 2011 10 mensen onder begelei-

ding van een ervaren vakman werkritme en kennis van onderhoudswerkzaamheden hebben op-

gebouwd bij ons onderhoudsbedrijf.

We hebben bij wijze van experiment het schoonmaakprogramma van een complex uitbesteed aan

de Diamantgroep. Zij houden het complex op basis van een markconforme prijs-

kwaliteitverhouding schoon. In 9 flats in Tilburg-West werkt sinds januari 2011 een vaste ploeg van

schoonmakers; dit tot grote tevredenheid van de bewoners en WonenBreburg.

44

Sponsoring

Sponsoring is voor ons een goede manier om in contact te komen met huurders, relaties, potentiële

huurders en inwoners van Tilburg en Breda. Bovendien laten we daarmee zien dat WonenBreburg

meer doet dan alleen woningen bouwen en beheren. Onze sponsoractiviteiten leverden ook in 2011

weer naamsbekendheid op en een positieve bijdrage tot het imago van WonenBreburg. De wijkge-

richte activiteiten hebben meegeholpen de leefbaarheid in de betrokken wijken en buurten te verbe-

teren: activiteiten waarbij het om onze bewoners en hun woonplezier gaat.

We kijken kritisch naar ieder verzoek. De activiteiten díe we sponsoren moeten passen bij minimaal

een van onze kernwaarden: betrokken, betrouwbaar, klantgericht, ondernemend en samenwerkend.

Daarnaast hebben we enkele verplichte criteria:

1. een activiteit moet (een groot deel van) onze doelgroepen bereiken, dus we sponsoren in

buurten of straten waar klanten van ons wonen;

2. de activiteit is van een instelling of organisatie die in Breda of Tilburg is gevestigd of daarop

is gericht;

3. de instelling of organisatie is niet zichtbaar verbonden aan politiek of aan een godsdienst;

4. als het sponsorbedrag hoger is dan € 250 willen wij een communicatiemiddel inzetten tijdens

de activiteit waarop (het logo van) WonenBreburg te zien is: bij voorkeur geen advertentie,

maar iets wat de organiserende partij kan gebruiken tijdens de activiteit;

5. de medewerkers van WonenBreburg hebben geen direct, persoonlijk belang bij de aanvra-

gende partij (maatschappelijk ondernemen en transparantie).

Daarnaast moet minimaal een van de onderstaande criteria uitgevoerd kunnen worden:

1. de activiteit heeft voordeel voor WonenBreburg in publiciteit en imago;

2. de activiteit levert een bijdrage tot de promotie van Tilburg of Breda als leefbare stad;

3. de activiteit levert een bijdrage tot het milieu, de architectuur of volkshuisvesting in het al-

gemeen;

4. de activiteit levert een bijdrage tot leefbare wijken of buurten.

Als tegenprestatie zijn we graag op een persoonlijke manier bij de initiatieven betrokken. Dat wil

zeggen dat wij liever zelf aanwezig zijn dan dat wij alleen ons logo op een poster of in een boekje

laten zien. Zo investeren we in de relatie met de betrokken organisaties en tonen we onze betrok-

kenheid bij de stad of wijk door letterlijk ons gezicht te laten zien.

Een overzicht met onze sponsoringactiviteiten staat in tabel 19 van de bijlage op pagina 100.

45

BREDA Samenwerken met bewoners: resultaten in Breda


Vanuit onze overtuiging dat actieve deelname door bewoners aan wijk en buurt de leefbaarheid ten

goede komt, stimuleren we verschillende manieren van participatie. De ervaring die we daarmee in

2011 hebben opgedaan, evalueren we in 2012.

Bewonersenquête Bewonersplatform

Over het algemeen heeft de vestiging Breda tevreden klanten. We zijn zeer zichtbaar in de stad en

helder in het afstemmen van de verwachtingen van wat wij doen. Er zijn weinig strubbelingen vanuit

de commissies van huurders en het Bewonersplatform Wonen-Breda. De vestiging Breda heeft goed

gescoord in de bewonersenquête van het bewonersplatform; de klant vindt dat de vestiging Breda

goed presteert. Ondanks de bezuinigingen heeft de klant, net als bij de vorige metingen, een positief

beeld van de kwaliteit van onze dienstverlening. Daaruit concluderen we dat wij er in slagen om onze

kwaliteit ten minste op hetzelfde niveau te houden, ondanks het feit dat we hetzelfde werk met

minder medewerkers doen.

Huurders doen hun zegje tijdens klantenbijeenkomst met directeuren

Op 11 januari 2011 hebben we de huurders uitgenodigd die regelmatig meedoen aan onderzoeken

van ons digitaal klantenpanel. Dit keer ging het niet om het invullen van een vragenlijst op de websi-

te, maar om een gesprek met de directie van de vestiging Breda en het bestuur van WonenBreburg.

17 huurders gaven antwoord op 3 vragen: wat vindt u goed aan WonenBreburg? Wat kan beter? Wat

zou u doen als u op de stoel zat van de directie of de bestuurder? De meeste aanwezigen vonden de

klantenbijeenkomst zinvol. De resultaten van de bijenkomst gebruiken we om onze dienstverlening

te verbeteren.

Invloed van onze samenwerkingspartners: resultaten in Breda

Bewonersplatform Wonen-Breda

Het managementteam van de vestiging Breda heeft in 2011 5 keer regulier overleg gevoerd met het

bewonersplatform. Tijdens deze bijeenkomsten hebben wij de leden van het platform geïnformeerd

over het beheer en beleid van de vestiging Breda. Tevens hebben wij gevraagd welke zaken in hun

ogen niet, of onvoldoende, functioneerden. Daarmee zijn we aan de slag gegaan. De volgende on-

derwerpen kwamen aan bod:

o ZAV-beleid

o onderhoudsplanning 2011

o nieuwbouwplanning 2011

o onderzoek leefbaarheid en veiligheid

o nieuwe kantoorruimte Bewonersplatform Wonen-Breda

o USP-medewerkersonderzoek

o bewonersenquête Bewonersplatform 2010

o beeldschermproef Brabant Connect

o samenwerking aannemers/onderaannemers

o website Bewonersplatform Wonen-Breda

o klantcontactcentrum WonenBreburg

o presentaties over diverse grootonderhoud- en nieuwbouwprojecten

o gebiedsvisie Posthoorn

Commissies van huurders in Breda

Bewonersplatform Wonen-Breda en WonenBreburg ondersteunen, begeleiden en faciliteren in Breda

29 commissies van huurders.

46

In het eerste halfjaar van 2011 hebben leden van het managementteam van de vestiging Breda en de

betreffende woonconsulent alle commissies van huurders bezocht. Tijdens dit bezoek hebben we van

gedachten gewisseld over de inzet van de eerstelijnsmedewerkers, zoals opzichters, huismeesters en

woonconsulenten. Voor zowel de vertegenwoordigers van de commissies van huurders als voor onze

medewerkers zijn dit belangrijke ontmoetingen.

Op 14 april 2011 hebben wij in het kader van het jaarlijkse uitstapje met de commissies een bezoek

gebracht aan het Chassé Theater.

Tijdens de vergaderingen met de commissies van huurders kwamen onder andere de volgende on-

derwerpen aan bod:

o leefbaarheid

o schoonmaak algemene ruimten

o planmatige onderhoudswerkzaamheden

o servicekosten

o schoonmaakacties

o sociaal en technisch beheer

o energielabels

o Politiekeurmerk Veilig Wonen in de woonomgeving

o wijkontwikkelingsplannen

o kwaliteit van onze dienstverlening

o burenoverlast

o groenbeheer in de wijk

o bewonersactiviteiten

47

TILBURG Samenwerken met bewoners: resultaten in Tilburg


Huurders zetten geld in tijdens klantenbijeenkomst

Op 17 januari 2011 gingen 25 huurders in gesprek met de directie van de vestiging Tilburg en het

bestuur van WonenBreburg. De huurders kregen € 100 namaakgeld dat ze moesten verdelen over

onze activiteiten. Zo ondervonden ze hoe lastig het is om financiële keuzes te maken:

Geld erbij: een vaste huismeester en wijkconsulent, zorgen voor voldoende betaalbare woningen,

snel ingrijpen bij huurachterstand, samenwerking met zorg en welzijn, onderhoud aan de wonin-

gen en nieuwbouw in de sociale verhuur.

Geld eraf: minder samenwerken met projectontwikkelaars, stoppen met de verkoop van wonin-

gen.

De dialoog liet zien dat wij steeds zoeken naar het beste evenwicht; dat samenwerking met project-

ontwikkelaars nodig is om aan grond te komen voor de bouw van sociale huurwoningen en dat de

verdiensten uit de verkoop van nieuwbouwwoningen en bestaande huurwoningen nodig zijn om

onze sociale activiteiten kostendekkend te maken. Ondanks deze moeilijke financiële keuzes vonden

de aanwezigen dat we veel goed doen, zoals de huurprijs. Ook over de begeleiding bij een nieuwe

huurwoning en ondersteuning bij overlast is men positief. Minder tevreden is men over de communi-

catie bij groot onderhoud en geluidsoverlast door slechte isolatie.

Invloed van onze samenwerkingspartners: resultaten in Tilburg

HBO Wonen 99, Tilburg

Het managementteam van de vestiging Tilburg heeft in 2011 7 keer regulier regio-overleg gevoerd

met HBO Wonen 99 (HBO) en diverse keren ad hoc naar aanleiding van concrete vragen en ontwikke-

lingen. In deze bijeenkomsten hebben wij de leden van de HBO geïnformeerd over het beheer en

beleid van de vestiging Tilburg. De volgende onderwerpen zijn besproken:

o herhuisvesting bedrijfsonderdelen WonenBreburg

o informatie over aanvullende vormen van participatie

o project ZAV (Zelf Aangebrachte Voorzieningen)

o jaarplanning activiteiten WonenBreburg

o communicatie met commissies van huurders

o de jaarlijkse enquête onder commissies van huurders

o presentatie over energetische maatregelen door Atriensis

o resultaten USP-onderzoek

o voortgang van diverse nieuwbouwprojecten

o wijkvisie Stokhasselt

o balansventilatie in Witbrant-West

o plan van aanpak activeren commissies van huurders

o notitie prestatieafspraken voor commissies van huurders

o onderwerpen uit de organisatie van WonenBreburg zoals:

- het project Great Place to Work

- vastgoedsturing

- het project Stuur in Handen

- portefeuillestrategie

o toelichting over het labellen van woningen

o het project wijkstudent

48

Commissies van huurders in Tilburg

Huurdersbelangenorganisatie HBO Wonen 99 en WonenBreburg ondersteunen, begeleiden en facili-

teren in Tilburg 45 commissies van huurders.

Op 22 september 2011 hebben wij in het kader van het jaarlijkse uitstapje met de commissies een

themabijeenkomst gehouden en een bezoek gebracht aan de Efteling.

Tijdens de vergaderingen met de commissies van huurders kwamen onder andere de volgende on-

derwerpen aan bod:

o leefbaarheid

o schoonmaak algemene ruimten

o planmatige en grootonderhoudswerkzaamheden

o servicekosten

o schoonmaakacties

o sociaal en technisch beheer

o energielabels

o Politiekeurmerk Veilig Wonen

o veiligheid in de woonomgeving

o wijkontwikkelingsplannen

o kwaliteit van onze dienstverlening

o burenoverlast

o groenbeheer in de wijk

o bewonersactiviteiten

49

4. Resultaatgebied ‘kwantiteit en kwaliteit van het vastgoed’ Uit ons meerjarenbeleidsplan 2009-2012, ‘Energie in wonen’

Marktpositie en marktaandeel: ambities WonenBreburg

WonenBreburg heeft een marktaandeel van ruim 50% in Tilburg en 35% in Breda en streeft naar

instandhouding daarvan. Een deel van de huurvoorraad wordt omgezet in een Koopgarant-voorraad

waardoor de woningen eigendom worden van private huishoudens, maar bij verkoop weer ter be-

schikking staan van WonenBreburg. Binnen de voorraad is er sprake van een kwalitatieve ontwikke-

ling. Door sloop, nieuwbouw, onderhoud en verbetering is er sprake van een dynamische voorraad.

We leveren een goede woningkwaliteit en bieden onze klanten zo veel mogelijk keuzevrijheid. Die

voorraad stemmen we continu af op de consumentenvraag.

Marktpositie en marktaandeel: resultaten WonenBreburg

Vastgoedsturing

In 2011 hebben wij het project Vastgoedsturing uitgevoerd om onze vastgoedsturing te structureren,

actualiseren en inbedden. Er waren in 2010 meerdere aanleidingen om dit project te starten:

Intern

- Een verouderd SVB (Strategisch Voorraad Beleid). In 2006 hadden wij de portefeuillestrategie

vastgesteld en voerden jaarlijks voor het zelfstandige woningbezit een portfolioanalyse uit. Na 4

jaar, en met een nieuw beleidsplan in aantocht, waren de portefeuillestrategie en de daarmee sa-

menhangende beleidsgebieden aan herijking toe.

- De vestigingen hadden weinig kader voor investeringen in bestaand en nieuw vastgoed.

- Binnen het proces van SVB bestond geen goede koppeling tussen het strategische, tactische en

operationele niveau. De processen waren bovendien niet cyclisch verankerd in de organisatie.

Extern

- Nieuwe weten regelgeving die nieuwe kaders biedt.

- Economische crisis maakt kiezen noodzakelijker.

- Rijksbezuinigingen leiden tot herpositionering.

- Stedelijke herprogrammering in beide steden.

De hele organisatie heeft met het vastgoedsturingsproces te maken. Het proces wordt vormgegeven

als cyclisch model, de beleidsachtbaan, waarin zowel de strategische, tactische als operationele di-

mensie van vastgoedsturing aan bod komt en onderling samenhangt. We hebben in 2011 onder meer

een actuele portefeuillestrategie voor het vastgoed vastgesteld met een nieuw strategisch beleidsin-

strument, waarin rekening wordt gehouden met de huurtoeslagheffing vanaf 2014 en de geldende

financiële randvoorwaarden vanuit het CFV. Ook hebben we in het project gewerkt aan een nieuw

kwaliteitsbeleid voor het woningbezit, aan rendementseisen voor investeringsbeslissingen en hebben

we actuele beheerplannen voor onze complexen opgesteld. In het voorjaar van 2012 wordt het pro-

ject afgerond.

50

Figuur beleidsachtbaan vastgoedsturing WonenBreburg

Omvang van de voorraad

Per 31 december 2011 hadden wij in totaal 29.240 verhuureenheden. Dat zijn er 19 meer dan in 2010.

Op 31 december 2011 hadden wij 25.949 woningen in ons bezit; 93 minder dan in 2010. Uitgesplitst

naar de vestigingen was de samenstelling als volgt:

Tabel Stand per 31-12-2011 per vestiging

Ontwikkeling van de voorraad 31-12-2010 31-12-2011 in beheer bij

Verhuureenheden BEGINSTAND

opgeleverd

of aange-

kocht

mutaties verkocht

of ge-

sloopt EINDSTAND

Nr. van referentietabel bijlage Tabel: 20; 21 1) 22; 23; 24 vestiging VAST

Bavel (Breda), totaal 0 4 0 0 4 4

Woningen 4 0 0 4 4

Breda, totaal 9.827 203 -21 -102 9.907 9.125 782

Woningen 8.186 98 6 -75 8.215 7.998 217

Studentenwoningen 587 0 -22 0 565 565

Bedrijfsruimten 131 4 -5 0 130 130

Garages en parkeerplaatsen 923 101 0 -27 997 997

Tilburg,totaal 19.357 125 -13 -177 19.292 17.068

Woningen 15.222 62 -13 -142 15.129 14.965

Studentenwoningen 2.014 0 -11 0 2.003 2.003

Bedrijfsruimten 109 5 13 0 127 116 11

51

Ontwikkeling van de voorraad 31-12-2010 31-12-2011 in beheer bij

Verhuureenheden BEGINSTAND

opgeleverd of aange-

kocht

mutaties verkocht of ge-

sloopt EINDSTAND

Nr. van referentietabel bijlage Tabel: 20; 21 1) 22; 23; 24 vestiging VAST

Garages en parkeerplaatsen 2.012 58 -2 -35 2.033 1.987 46

Wernhout,totaal 17 0 0 0 17 17

Woningen 17 0 0 0 17 17

Rijen, totaal 20 0 0 0 20 20

Woningen 16 0 0 0 16 16

Studentenwoningen 0 0 0

Bedrijfsruimten 4 0 0 0 4 4

Woningen 23.441 164 -7 -217 23.381 23.000 381

Studentenwoningen 2.601 0 -33 0 2.568 2.568

Totaal woningen 26.042 164 -40 -217 25.949 23.000 2.949

Bedrijfsruimten 244 9 8 0 261 250 11

Garages en parkeerplaatsen 2.935 159 0 -62

3.030 2.984 46 0 -2 0

WonenBreburg totaal 29.221 332 71 -279

29.240 26.234 3.006 0 -105 0

1) Mutaties zijn: omgevormd bezit, ontsplitste en gesplitste eenheden. Ontsplitst = eenheden met een gewijzigde woonbestemming, waardoor minder eenhe-

den zijn ontstaan. De oude eenheden hebben wij administratief afgevoerd en de nieuwe eenheid administratief opgevoerd. Gesplitst = eenheden met een

gewijzigde woonbestemming, waardoor meer eenheden zijn ontstaan. De oude eenheid hebben wij administratief afgevoerd en de nieuwe eenheden ad-

ministratief opgevoerd.

In 2011 hebben wij in Breda met de Laurentius/WonenBreburg VOF in het project BinnenBuiten 136

huurappartementen gerealiseerd. Deze eenheden worden via de vof verhuurd. Daarom zijn ze niet in

de aantallen van deze tabel verwerkt.

In de tabellen 20 tot en met 24 van de bijlage bij dit verslag vindt u een specificatie van de opgele-

verde, aangekochte, verkochte en gesloopte eenheden.

BBSH-norm voor in 2011 gerealiseerde nieuwe woningen (huur en koop)

Gebied complex aantal soort type

Breda BinnenBuiten 84 huur appartementen

Breda Talmazone woontoren Constant 47 huur appartementen

Voor de bovenstaande woningen geldt, dat de kosten voor het in eigendom verkrijgen hoger zijn

dan, of gelijk zijn aan, € 240.000 per woning. Het realiseren van deze woningen in twee herstructure-

ringsgebieden draagt bij tot de volkshuisvestelijke beleidsdoelstellingen van WonenBreburg.

Ontwikkeling van de voorraad

Vastgestelde en voorgenomen plannen

Het volgende overzicht geeft een totaalbeeld van de per 31 december 2011 vastgestelde en voorge-

nomen plannen. Deze plannen komen voor rekening en risico van WonenBreburg. Voor de vastge-

stelde plannen hebben wij besluiten genomen die in het verlengde van de stedelijke afspraken lig-

gen. In de bijlage bij dit volkshuisvestingsverslag is onder ‘Werken aan herstructurering’ in de tabellen

25 tot en met 28 een specificatie opgenomen van de vastgestelde plannen.

52

Categorie Breda Tilburg WonenBreburg

Sloop: vastgesteld

(besluit genomen)

176 109 285

Sloop: in voorbereiding

(geen besluit maar stond al voor 2007 in voorziening)

31 208 239

Sloop: totaal 207 317 324

Nieuwbouw huurwoningen: vastgesteld 516 855 1.371

Nieuwbouw huurwoningen: in voorbereiding 0 0 0

Nieuwbouw huurwoningen: totaal 516 855 1.371

Nieuwbouw huur b.o.g.: vastgesteld

(parkeerplaatsen niet opgenomen)

4.433 m² 6.058 m² 10.491 m²

Nieuwbouw huur b.o.g.: totaal 4.433 m² 6.058 m² 10.491 m²

Nieuwbouw koopwoningen: vastgesteld 28 58 86

Nieuwbouw koopwoningen: in voorbereiding 0 0 0

Nieuwbouw koopwoningen: totaal 28 58 86

In tabel 29 van de bijlage staat een overzicht van nieuwbouwprojecten die WonenBreburg in samen-

werking met derden realiseert.

Onderhouden en verbeteren van de voorraad

Een van onze kerntaken is het behouden en verbeteren van de kwaliteit van onze woningen. Het

preventief en planmatig onderhoud voeren we uit om de kwaliteit te behouden en groot onderhoud

om de kwaliteit te verbeteren. De afdelingen vastgoed van onze vestigingen zorgen voor de voorbe-

reiding en coördinatie.

Pilot aanbesteden (ketenintegratie)

In 2011 zijn we gestart met een pilot om grootonderhoudsprojecten anders aan te besteden. Wij den-

ken met ketenintegratie, anders samenwerken met onze partners, nog beter te kunnen presteren met

minder middelen. Dat betekent natuurlijk zaaien voordat we kunnen oogsten. Onze samenwerkings-

partners staan open voor deze verandering. We hopen de eerste resultaten in 2012 te kunnen realise-

ren.

Contractenbeheer

In 2011 is het aantal storingen aan installaties flink gedaald. Scherpere afspraken met leveranciers en

beter contractenbeheer heeft hiertoe bijgedragen. Er zijn inkoopcontracten met gunstige voorwaar-

den voor gas, water en licht afgesloten. Behaalde voordelen komen ten goede van onze klanten,

bijvoorbeeld door een verlaging van de servicekosten.

In de bijlage bij dit volkshuisvestingsverslag vindt u onder ‘Onderhouden en verbeteren voorraad’ in

de tabellen 30 tot en met 34 informatie over kerncijfers, verbeteringen en projectmatig en planmatig

onderhoud.

Verkoop en Koopgarant: ambities WonenBreburg

Het verkopen van woningen moet bijdragen tot een betere buurt en een gezonde financiële huis-

houding van WonenBreburg. Starters en klanten met een smalle beurs kunnen zo onder gunstige

voorwaarden een woning kopen. We vinden echter dat de verkoop van woningen niet mag leiden tot

belemmering van noodzakelijke herstructurering of tot een te versnipperd bezit, omdat dit zeer inef-

ficiënt is:

53

we verruimen de keuzemogelijkheden voor huurders door meer accent op Koopgarant in onze

vastgoedportefeuille te leggen;

we dragen bij tot een betere buurt door verkoop van woningen; in de bepaling van het verkoop-

programma streven we ernaar een mix van huur en koop aan te bieden;

verkopen dragen bij tot de gezonde financiële huishouding van WonenBreburg.

Verkoop en Koopgarant: resultaten WonenBreburg

Ontwikkeling van de verkopen

Verkochte huurwoningen

Ondanks berichten uit de makelaarswereld over tegenvallende verkopen vanwege de kredietcrisis en

het stilvallen van de vraag naar huizen, hebben wij met ons aanbod in de lagere prijsklasse goede

resultaten geboekt. Onze makelaars benaderen de markt en maken daarbij steeds meer gebruik van

internet. We hebben onze verkoopdoelstelling van 192 woningen in 2011 gerealiseerd. Daarmee

hebben we de beoogde bijdrage aan de financieringsbehoefte voor nieuwbouw en groot onderhoud

behaald. We hebben in 2011 212 woningen verkocht. Hiervan zijn er 164 verkocht met Koopgarant;

vrijwel allemaal met 25% korting. De verkochte woningen behoren voornamelijk tot het goedkope

segment. We hebben 8 garages verkocht. Ruim 70% van de kopers waren starters in de leeftijd tot 35

jaar met een geschat inkomen tussen € 30.000 en € 40.000 bruto per jaar.

Gerealiseerde koopwoningen

In 2011 hebben we 74 koopwoningen gerealiseerd. Voor enkele projecten geldt, dat wij de onver-

kochte woningen (tijdelijk) aan onze voorraad huurwoningen hebben toegevoegd.

Gerealiseerde koopwoningen 2011

Gebied project aantal totaal type

Breda BinnenBuiten1) 4 appartementen

Breda 4

Tilburg Kruidenlaan (Bloei) 2) 33 grondgebonden woningen

Tilburg Groeseind 3) 37 grondgebonden woningen

Tilburg 70

WonenBreburg 74 1) Woningen zijn voor gezamenlijke rekening en risico ontwikkeld met de vof-partner Laurentius

2) Kruidenlaan (Bloei): van de 33 grondgebonden koopwoningen hebben we 2 woningen verhuurd.

3) Deze woningen zijn voor gezamenlijke rekening en risico ontwikkeld met vof-partner Janssen de Jong Projectontwikkeling

54

Project Bloei! in de Kruidenbuurt

Onderdeel van de herstructurering van de Kruidenbuurt is project Bloei!, een van de ingrepen

waarmee we de kwaliteit en leefbaarheid van de Kruidenbuurt verbeteren. In dit nieuwbouwproject

hebben wij 21 eengezinswoningen en 12 patiowoningen aan de Kruidenlaan gerealiseerd. De bouw

startte in het voorjaar van 2010 en de oplevering vond in 2011 plaats.

Groeseind-Hoefstraat

In 2011 heeft de VOF Groeseind (WonenBreburg en Janssen de Jong Projectontwikkeling) 37 koop-

woningen opgeleverd. Samen met de gemeente hadden we de ambitie om op kleine schaal te expe-

rimenteren met CPO, maar dit is helaas niet gelukt. De belangrijkste belemmeringen bleken risico en

prijs.

Studentenhuisvesting: ambities WonenBreburg

Wij vinden dat studenten een belangrijke maatschappelijke bijdrage leveren. In Tilburg en Breda

hebben we een lange historie en leidende rol in de verantwoordelijkheid voor de huisvesting van

studenten. We werken actief samen met de andere Bredase corporaties en hebben contact op be-

stuursniveau met de gemeente en onderwijsinstellingen. Wij richten ons op het vergroten van ons

inzicht in de vraag naar woningen in aantallen en vastgoedkwaliteiten als prijs, locatie, omvang en

mate van zelfstandigheid.


delen van ons huidige studentenbezit omvormen van onzelfstandige naar zelfstandige eenheden;

optimum tussen vrije verhuur en verhuur via onderwijsinstellingen.

Studentenhuisvesting: resultaten WonenBreburg

Ontwikkeling van de studentenhuisvesting

Ontwikkeling aantal beschikbare studentenwoningen in Breda en Tilburg

Met behulp van de prognoses van de onderwijsinstellingen, de gemeenten en de brancheorganisatie

Kences hebben we in 2011 het middellangetermijnbeleid voor de portefeuille studentenwoningen

vastgesteld. In zowel Breda als Tilburg streven we in de periode tot 2016 naar een groei van 500 een-

heden. Deze doelstelling van 1.000 extra woningen hebben wij intern afgestemd en ter informatie

aan de raad van commissarissen voorgelegd. Inmiddels is in goed overleg met de beide vestigingen

een projectenportefeuille met een omvang van 600 studentenwoningen opgezet. De eerste drie pro-

jecten met een totale omvang van ongeveer 500 woningen zijn eind 2011 ter informatie aan het be-

stuur voorgelegd.

Kwaliteitsverbetering studentenhuisvesting

In 2011 zijn wij begonnen met een programma om de kwaliteit van de dienstverlening en van de

studentenwoningen te verbeteren in Tilburg en Breda. Daardoor is onze score op een internationale

tevredenheidsmeting voor de dienstverlening in Tilburg gestegen van de 8eenaar de 4eeplaats. De af-

delingen vastgoed van onze vestigingen zorgen voor de voorbereiding en coördinatie in een MOP

(Meerjaren Onderhouds Plan) waarvan de inhoud en prioriteiten worden afgestemd met de afdeling

studentenhuisvesting.

Bedrijfsmatig en maatschappelijk onroerend goed: ambities WonenBreburg

Wij beheren ook bedrijfspanden en maatschappelijk onroerend goed, maar bouwen en exploiteren

dergelijk vastgoed alleen als er een samenhang is met de volkshuisvesting in wijken en buurten waar

wij al woningen beheren. Daarom kopen wij soms onroerend goed aan voor herontwikkeling. Ook

hebben we een financiële doelstelling bij de exploitatie van bedrijfsmatig onroerend goed: we ver-

dienen er geld mee dat gebruikt wordt voor volkshuisvestelijke doelstellingen.

55


bijdragen tot volkshuisvestelijke doelstellingen door de exploitatie van bedrijfsmatig en maat-

schappelijk onroerend goed.

Bedrijfsmatig en maatschappelijk onroerend goed: resultaten WonenBreburg

Ontwikkeling van het bedrijfsmatig en maatschappelijk onroerend goed

In 2011 hebben we de activiteiten voor het beheer van BOG (Bedrijfsmatig Onroerend Goed) verder

uitgebreid. Op bijna alle nieuw afgesloten huurcontracten hebben we een hogere huurprijs kunnen

afspreken. Onze BOG-makelaar is niet alleen actief bij het realiseren van huurmutaties in de porte-

feuille met een jaarlijkse huurstroom van rond € 8.000.000, hij is ook betrokken bij de fase van pro-

jectontwikkeling. In die fase definieert de BOG-makelaar, in samenspraak met de projectmanager

nieuwbouw, de specifieke eisen van de te verhuren ruimtes voor de specifieke doelen. Dit geldt voor-

al bij kinderdagverblijven, huisartsen, apotheken en andere partijen met zorgtaken. Bij die partijen is

altijd sprake van het verwezenlijken een maatschappelijke wens en een commercieel streven om de

verhuur te realiseren tegen marktconforme bedragen. Overaanbod in deze markt maakt het niet

eenvoudig om tijdig de juiste huurders te vinden. Desondanks is de bezettingsgraad van de gehele

portefeuille BOG van WonenBreburg 92%. De onderbezetting van 8% wordt veroorzaakt door ruim-

ten die al sinds de oplevering leeg staan.

56

BREDA Marktpositie en marktaandeel: resultaten in Breda


In 2011 hebben wij in Breda 88 nieuwe huurwoningen aan onze voorraad toegevoegd:

o Sculptura Toren Constant: 84 appartementen nieuw opgeleverd

o Kloosterstraat (Bavel): 4 appartementen nieuw opgeleverd

Daarnaast hebben wij in totaal136 huurwoningen gerealiseerd in de VOF Laurentius/WonenBreburg:

o BinnenBuiten: 136 huurappartementen nieuw opgeleverd.

We bespreken enkele opleveringen:

Sculptura Toren Constant

Woontoren Constant telt maar liefst 19 verdiepingen en in totaal 84 huurappartementen in de vrije

sector. Het is een van de 3 torens van het nieuwbouwproject Sculptura in de Talmazone in Breda. De

woningen zijn aangekocht van de VOF Talmazone. De appartementen, die van maart tot en met mei

2011 werden opgeleverd, variëren in huurprijs van € 750 tot € 1.300. Medio 2011 waren alle apparte-

menten verhuurd.

BinnenBuiten

In de wijk Linie hebben we samen met collega-corporatie Laurentius het project BinnenBuiten op het

voormalige terrein van BrabantWater gerealiseerd. Het project omvat in totaal 276 appartementen:

144 huurappartementen en 132 koopappartementen. Het project is in 2011 in delen opgeleverd. Er

zijn slechts 4 van de 132 koopappartementen verkocht. De 128 niet verkochte appartementen werden

verhuurd. Daardoor komt het totaal op 272 huurappartementen, waarvan 136 van WonenBreburg en

136 van Laurentius. Een deel van de appartementen hebben wij verhuurd aan specifieke, zorggerela-

teerde doelgroepen, een ander deel is bereikbaar gemaakt voor huurders met lage inkomens.

Aangekochte huurwoningen

In 2011 hebben we in Breda 12 en in Bavel 4 woningen aangekocht.

Kloosterstraat in Bavel

We hebben in de Kloosterstraat 4 woningen aangekocht. Deze 4 bereikbare huurwoningen zijn in de

zomer van 2011 opgeleverd. Ze maken onderdeel uit van een plan van 16 woningen van Janssen de

Jong Projectontwikkeling.

Gesloopte huurwoningen

In 2011 hebben we in Breda 4 woningen en 27 garages gesloopt.


In 2011 voerden wij in Breda en omgeving de volgende nieuwbouwprojecten uit, waarvan een aantal

wordt uitgevoerd als onderdeel van de fysieke herstructurering in Bredase wijken.

Nieuwbouwproject De Bareel in Rijen

Tussen de Stationsstraat en de Spoorlaan Noord in Rijen komen 90 appartementen en10 woningen

met tuin; een flinke uitbreiding van het aantal huurwoningen in het middengebied voor WonenBre-

burg. De bouw is inmiddels gestart en de oplevering zal medio 2013 zijn. Er is al veel belangstelling

voor de huurwoningen die een huurprijs onder de € 652 per maand krijgen. Bij WonenBreburg zijn

straks een huismeester en woonconsulent het aanspreekpunt voor de huurders.

57

Nieuwbouwproject De b van Bavel

In Bavel realiseren we aan de Seminarieweg samen met Janssen de Jong Projectontwikkeling 38

koopwoningen. In 2011 hebben we overeenstemming met hen bereikt over de aankoop van 12 van

de 38 woningen. Die gaan we bereikbaar verhuren, dus met een huurprijs onder de liberaliserings-

grens. In het 4e kwartaal van 2011 is de verkoop van de resterende woningen gestart. Ze worden in

2013 opgeleverd.

Nieuwbouwproject in Galder

In Galder zijn we een project met 8 huur- en 2 koopwoningen gestart. De huurwoningen zijn 5 een-

gezinswoningen sociale huur in de Bosakker en 3 dure eengezinshuurwoningen in de Wilgenakker.

Nieuwbouwproject in Teteringen

Voor het project De Mandt, 28 huurwoningen in Teteringen, hebben wij inmiddels overeenstemming

bereikt over de overname. We wachten nog wel op de formele afwikkeling met de aannemer.

Nieuwbouwprojecten Hoge Vucht en Doornbos-Linie

Tussen de Meesters

Het project Tussen de Meesters bestaat uit meerdere fasen. Voor de laatste fase, fase C, hebben wij in

2010 de laatste 4 woonblokken (152 appartementen) gesloopt. In het kader van de herprogramme-

ring hebben wij met de gemeente Breda afgesproken, dat op deze locatie in eerste instantie een vijf-

tigtal woningen gerealiseerd wordt en dat verdere invulling pas vanaf 2020 plaatsvindt.

Bernard de Wildestraat, garage-aanbouwen

In 2011 heeft de aanbesteding plaatsgevonden van drie garage-aanbouwen. Op de plaats van 3 ge-

sloopte garageboxen worden de kopwoningen doorgebroken en uitgebouwd. Door de boxen te ver-

vangen door aanbouwen verhogen we de sociale controle en het zicht op de straat.

Brede school Geeren-Noord

In 2011 is in Geeren-Noord de brede school Noorderlicht opgeleverd. Sinds 1 oktober 2011 is hier ons

huismeesterkantoor gevestigd en de buurtvader is verhuisd naar het voormalige huismeesterkantoor

van WonenBreburg in het woonzorgcentrum Raffy. Wij hebben jarenlang overleg gevoerd met de

gemeente over een eventueel mede-eigenaarschap van het gebouw. Wij zijn tot de conclusie geko-

men dat een dergelijke constructie te ingewikkeld is voor een gezond beheer en er daarom in goed

overleg van afgezien. Wel hebben we een eenmalige bijdrage van € 500.000 toegezegd vanwege de

belangrijke impuls die dit gebouw geeft aan de kwaliteit en leefbaarheid van de wijk. Ook hebben

we voor de eerste jaren een bijdrage in de exploitatie toegezegd van in totaal € 37.500. De ruimte die

wij afnemen huren wij onder normale, zakelijke condities. Bij de ontwikkeling van het gebouw liep

de gemeente aan tegen een dekkingstekort van € 1,2 miljoen euro. Wij hebben met de gemeente

afgesproken dat wij bereid zijn 40 bouwrijpe kavels voor het ontwikkelen van bereikbare woningen

af te nemen tegen deze prijs (zonder toekomstige bijbetalingsverplichting). De gemeente wil deze

opbrengst binnen eigen huis bestemmen als dekking. Tot nu toe is het de gemeente niet gelukt tot

een passende aanbieding te komen.

Doornbos Posthoorn

Onze locatie van circa 9,5 hectare aan de Frankenthalerstraat–Druivenstraat in Breda is een belangrij-

ke inzet geweest bij de besprekingen voor de gemeentelijke herprogrammering in Breda. In de her-

ziene Alliantie zijn hierover afspraken gemaakt. In het najaar van 2011 zouden wij met partner Jans-

sen de Jong Projectontwikkeling (mede-belanghebbende voor 50%) en de gemeente Breda starten

met het maken van een gebiedsvisie voor deze locatie. De gemeente heeft zich helaas niet aan de

afspraak gehouden en tegen alle afspraken in de samenwerking gestopt. Deze houding schaadt onze

belangen en de voortvarende ontwikkeling van een gebied dat waarde heeft voor de herstructure-

58

ring van de wijk Doornbos in Breda-Noordoost. Inmiddels is het proces, na aandringen van onze kant,

opnieuw op gang gebracht.

Nieuwbouwprojecten Heuvel in Breda Zuid-West

Talmazone

In de Talmazone werken we samen met de NBU (Nederlandse Bouw Unie). We hebben inmiddels 79

grondgebonden koopwoningen gerealiseerd, 80 koopappartementen, een zorgcluster met 59 eenhe-

den en 84 huurappartementen. In het project realiseren we bovendien 84 koopappartementen en een

woonhof met 22 grondgebonden koopwoningen. Deze resterende koopappartementen en de

grondgebonden koopwoningen worden in 2012 opgeleverd.

Spring

Het project Spring ligt op het kruispunt van de Verbeetenstraat, Oosterstraat en Scheldestraat. Het

omvat 114 woningen en 3.500 m2 commerciële ruimte. Begin 2011 is de bouw gestart. Aan de Ooster-

straat zijn in verband met deze nieuwbouwontwikkeling 10 woningen gesloopt. Deelplan 6 is nog

niet gestart, omdat er nog een aanpassing van zo’n 15 onzelfstandige studenteneenheden op een

commerciële plint is voorgesteld. Die worden in 2012 aangeboden.

Dr. Struyckenplein

In 2010 is WonenBreburg, gezien de aard, omvang en complexiteit, een samenwerking aangegaan

met de Nederlandse Bouw Unie, waarbij beide partijen 50% risico dragen in de Ontwikkelingscombi-

natie Dr. Struyckenplein VOF. In nauw overleg met de gemeente heeft de ontwikkelingscombinatie

voortvarend aan deze herontwikkeling gewerkt. Op dit plein gaan we circa 200 woningen en ruim

5.000 m2 aan bedrijfsruimten realiseren, waaronder 2 supermarkten. Met deze ontwikkeling komt

een belangrijk plein in de wijk Heuvel weer tot leven, wat vooral voor onze huurders in de direct

aangrenzende gebieden een goede zaak is. De bouw van bouwdeel 1, het winkelblok met de 2 su-

permarkten, is in november 2011 gestart.

Nieuwbouwprojecten Driesprong in Breda Zuid-Oost

In de Driesprong zijn reeds woningen gesloopt. De Molukse gemeenschap blijft in de wijk wonen. In

2011 hebben we in de Molukse buurt in de wijk Driesprong groot onderhoud uitgevoerd. De voorbe-

reiding was een langdurig en intensief proces met de betrokken partijen. We hebben inmiddels 55

woningen opgeknapt. In 2011 hebben we de bestemmingsplanprocedure opgestart en gewerkt aan

een anterieure overeenkomst met de gemeente. Na hernieuwd overleg met de Molukse gemeenschap

over een 26-tal woningen hebben we overeenstemming bereikt over het feit deze woningen toch

eerder te slopen en daarmee een beter nieuwbouwplan mogelijk te maken.

Samen met de gemeente Breda hebben we een zogenaamde identiteitsworkshop voor de nieuwe

Driesprong gehouden. Dit was de afsluiter van een voortraject om te onderzoeken hoe de nieuwe

wijk eruit moet komen te zien. Tijdens de workshop hebben oud-bewoners, huidige bewoners, pro-

fessionals en enthousiaste toekomstige bewoners - die gaan bouwen volgens CPO (Collectief Particu-

lier Opdrachtgeverschap) - hun visie op de nieuwe wijk gegeven. 3 tekenaars hebben de wensen van

de bewoners in 50 tekeningen verbeeld; een mooi voorbeeld van actieve bewonersparticipatie!

Overige nieuwbouwprojecten in Breda

Maycrete-locaties Ginneken

Voor de Maycrete-locaties A, C en D hebben wij in 2010 in een coproductie met de gemeente een

nieuwe invulling gevonden. We hebben daarin ook de mogelijkheid van de vestiging van een AHOED

(Apotheek en Huisartsen onder Eén Dak) en een bijzondere doelgroep meegenomen. Deze plannen

hebben in 2011 de VO-fase bereikt. Voor het oude plan op locatie A hebben wij echter nog altijd een

59

financieel geschil met de gemeente en ook in 2011 zijn we hierover niet nader tot elkaar gekomen;

het overleg pakken we vanaf begin 2012 weer op.

De Lange Stallen (Keizerstraat)

In 2011 heeft Bouwfonds MAB, in samenwerking met Dura Vermeer, deze centrumontwikkeling

overgenomen van Unibail-Rodamco. Het KPN-gebouw is na de vertraging in de centrumontwikkeling

Mols-terrein/Lange Stallen in 2010 volledig eigendom geworden van WonenBreburg en wordt tot

2019 (deels) verhuurd aan KPN. De leeggekomen woningen aan de Keizerstraat zijn in dit verband

aangepast om de komende jaren studenten te huisvesten. In 2012 beginnen de besprekingen met

MAB en Dura Vermeer om afspraken te maken over onze bijdrage in deze voor de stad bijzonder

belangrijke centrumontwikkeling. Als tegenprestatie voor het inbrengen van onze gebouwen krijgen

wij in dit gebied een flink aantal bereikbare woningen.

Tramsingel

Deze locatie ligt naast het voormalige kantoor van Singelveste AlleeWonen aan de Tramsingel en is

met de vaststelling van de herprogrammering eind 2010 door de gemeenteraad van Breda weer na-

drukkelijk op de kaart gezet. Aanvankelijk verliep de samenwerking met de gemeente moeizaam,

maar gedurende het jaar vond een omslag plaats en nu verloopt het project zeer voortvarend. Welis-

waar zijn nog niet alle procedurele hobbels met betrekking tot de bestemmingsplanprocedure geno-

men, maar het ziet ernaar uit dat we in de tweede helft van 2012 met de bouw kunnen starten. Het

plan bestaat uit 77 sociale huurappartementen, vooral voor starters, en 1.260 m2 bedrijfsruimte.

Boeimeer

Voor de locatie Zaart in de wijk Boeimeer hebben wij in 2010 de mogelijkheid van vervangende

nieuwbouw voor de 48 woningen onderzocht. In een intensief traject met de bewonerscommissie en

de gemeente hebben wij eind 2010 besloten te bekijken of deze woningen toch behouden kunnen

worden en eventueel levensloopbestendige woningen op het vrijkomende Amphia-terrein gereali-

seerd zouden kunnen worden. Begin 2011 hebben wij besloten de woningen te laten staan en er

groot onderhoud aan te plegen.

Erasmusweg

In 2011 hebben we voor deze locatie, waar nog twee Maycrete-woningen staan, een intentieover-

eenkomst afgesloten met stichting Tender over de realisatie van een begeleide woonvorm voor jon-

geren in de leeftijd van 16 tot 18 jaar. Deze woonvorm bestaat uit 16 wooneenheden met enkele

algemene voorzieningen. In 2012 willen we tot een definitief ontwerp voor dit project komen.

Leistraat

Wij werden benaderd door ouderinitiatief Stichting Wierde om een wooncomplex voor schizofrene

jongeren te realiseren, zoals ons complex aan de Laurenslaan in de wijk Ginneken. De stichting heeft

daarbij haar oog laten vallen op een locatie aan de Leistraat in Breda: het voormalig buurthuis Bakke-

lijke. We hebben daarom in het najaar van 2011 een intentieovereenkomst gesloten met de gemeen-

te Breda voor een haalbaarheidsonderzoek naar de mogelijkheden van de herontwikke-

ling/herbestemming van de locatie tot een (woon)zorgcomplex.

Smederijstraat

In 2011 hebben we uitvoerige besprekingen gehouden met de partijen Van der Plaat (eigenaar) en

Happy Buildings (ontwikkelaar) over de aankoop van een leegstaand kantoorpand aan de Smederij-

straat in Breda (2.000 m2 verhuurbaar vloeroppervlakte met 34 parkeerplaatsen, schuin tegenover ons

kantoor aan de Schorsmolenstraat). Op deze locatie willen wij in het bestaande pand en in een bij te

bouwen nieuw gedeelte in totaal 104 studenteneenheden (64 zelfstandige en 40 onzelfstandige)

60

realiseren met 6 vereiste parkeerplaatsen. De gemeente Breda ondersteunt dit plan en het project

gaat deel uitmaken van een pilot voor het ombouwen van kantoren tot woonbestemming.


Groot onderhoudsproject Dr. Ariënsplein

Dit onderhoudsproject is in 2010 gestart en de werkzaamheden zijn in de zomer van 2011 afgerond.

De woningen zijn aan de buiten- en binnenkant onder handen genomen. Er is nieuw hang- en sluit-

werk volgens het Politiekeurmerk Veilig Wonen aangebracht. De gevel is verbeterd, geïsoleerd en

geschilderd. In bijna alle woningen zijn cv-installaties en mechanische-ventilatiesystemen aange-

bracht. Hierdoor is het energielabel voor veel woningen verbeterd van label F naar B. Dit levert voor

de huurders meer comfort en besparing van energie op. De woningen zijn ook aan de binnenkant

grondig vernieuwd; de meeste hebben een nieuwe keuken en badkamer. Bijzonder aan dit project is,

dat veel bewoners kozen voor een nieuwe indeling van de begane grond. Deze plattegrondswijziging

heeft veel van de bewoners gevraagd, omdat zij daarvoor uit hun woning moesten. Het resultaat mag

er echter zijn.

Revitalisering Mgr. Nolensplein

C5 Architecten uit Breda is winnaar van de architectenselectie voor het opstellen van een beeldkwali-

teitsplan voor de winkelpanden aan het Mgr. Nolensplein in de wijk Heuvel. De opdracht voor het

opstellen van een beeldkwaliteitsplan is onderdeel van het project ‘revitalisering Mgr. Nolensplein’.

Dit project moet de uitstraling van het plein verbeteren en het winkelaanbod vergroten. WonenBre-

burg en de gemeente Breda trekken hierin samen op. Bijzonder aan dit onderdeel van het project is

de wijze van financiering: vanuit de subsidie die wij gekregen hebben in het kader van de wijkeco-

nomie is een bedrag van € 400.000 beschikbaar gesteld om de eigenaren en ondernemers te stimule-

ren om zelf hun gevels aan te pakken – binnen de randvoorwaarden van het beeldkwaliteitsplan. In

2012 starten de werkzaamheden aan de gevels. De eigenaren en ondernemers hebben aangegeven

dat een totale aanpak belangrijk is, waarbij er niet alleen aandacht is voor de gevels, maar ook voor

de inrichting van het plein. WonenBreburg en de gemeente nemen dat nader in overweging.


de tabellen 30 tot en met 34 informatie over kerncijfers, verbeteringen en projectmatig en planmatig

onderhoud.

61

TILBURG

Marktpositie en marktaandeel: resultaten in Tilburg


In 2011 hebben wij in Tilburg 50 nieuwe huurwoningen aan onze voorraad toegevoegd:

o Goirkezijstraat: 20 woningen nieuw opgeleverd

o Goirkezijstraat: 5 appartementen nieuw opgeleverd

o Groeseind-Hoefstraat: 19 woningen nieuw opgeleverd

o Vlashoflaan: 6 woningen aangekocht

Daarnaast hebben wij 17 bestaande woningen als huurwoning in exploitatie genomen:

o Professor de Moorplein (Intermezzo): 7 onverkochte koopwoningen

o Valeriaanhof (omgeving Kruidenlaan): 1 onverkochte koopwoning en 1 terugkoop

o terugkopen Koopgarant: 8 woningen

We bespreken enkele opleveringen:

Goirkezijstraat

WonenBreburg realiseerde in 2011 aan de Goirkezijstraat 14 rijwoningen, 6 parkwoningen en 5 ap-

partementen in de huursector. De 5 appartementen zijn verhuurd aan RIBW Midden-Brabant. We

kunnen dit beschouwen als een ‘nieuw monument’: wonen in de beslotenheid van een hofje, in een

parkachtige setting, midden in de stad.

Groeseind-Hoefstraat

WonenBreburg leverde in 2011 de eerste 19 huurwoningen op. Deze woningen zijn als eerste aan de

oud-huurders van de Pietersbuurt en de Bisschoppenbuurt te huur aangeboden.

Aangekochte huurwoningen

In 2011 hebben wij 6 woningen aan de Vlashoflaan, ‘Koningspage’, aangekocht. In 2011 hebben we

ook 7 woningen onder Koopgarantvoorwaarden teruggekocht. Aan de Valeriaanhof in de Kruiden-

buurt hebben we 2 onverkochte koopwoningen in de verhuur genomen.

Gesloopte huurwoningen

In 2011 hebben we in Tilburg 1 woning en 1 garage gesloopt.


In 2011 voerden wij in Tilburg de volgende nieuwbouwprojecten uit, waarvan een aantal wordt

uitgevoerd als onderdeel van de fysieke herstructurering.

Nieuwbouwprojecten Groeseind-Hoefstraat en Rosmolen

In de wijk Groeseind vindt voorlopig de laatste grote herstructurering plaats. Corporaties Wonen-

Breburg en Tiwos en ontwikkelaars Janssen de Jong en Hurks bouwen hier meer dan 600 nieuwe

woningen. De nieuwbouwwerkzaamheden in het hart van de wijk zijn in volle gang en er is in 2011

al het nodige gerealiseerd. Het is een fraai project; uniek door de schaalgrootte, aanpak en vormge-

ving. De kleur van de baksteen, het Delfts stoepje, de mooie straten met speelplekken, veel groen en

natuurlijk het park in het hart van het plan zijn daar voorbeelden van, net als de combinatie van

verschillende typen woningen, geschikt voor gezinnen, senioren en starters, in een combinatie van

sociale huur, geliberaliseerde huur en koopwoningen.

Rosmolen

In 2011 hebben de gemeente Tilburg, Tiwos en WonenBreburg de eerste verkennende gesprekken

gehouden over de herstructurering van de wijk Rosmolen. Dit krijgt zijn vervolg in 2012.

62

Nieuwbouwprojecten Tilburg-Noord

Wagnerplein

De Nieuwe Heikant is een onderdeel van de totale herstructureringsplannen van het Wagnerplein

(concessie gemeente Tilburg en Bouwfonds). De Nieuwe Heikant is een initiatief van Stichting De

Wever en WonenBreburg. Op de locatie van het huidige zorgcentrum De Heikant zijn wij medio

2010 samen met De Wever gestart met de gefaseerde bouw van een nieuw woon- en zorgcentrum.

WonenBreburg realiseert hier 166 huurwoningen, 24 koopwoningen en ruim 3.000 m² aan zorggere-

lateerde en maatschappelijke voorzieningen. De oplevering van dit plandeel vindt begin 2012 plaats.

Vervolgens realiseert De Wever in dit gezamenlijke plan ruim 100 intramurale zorgplaatsen en al-

gemene voorzieningen, zoals een restaurant. De oplevering staat gepland in 2014.

Stokhasselt

In 2011 hebben wij de intenties voor de gezamenlijke aanpak van een aantal deelgebieden in de

wijk Stokhasselt nader besproken met de gemeente Tilburg. In 2012 krijgt de samenwerking verder

vorm.

Nieuwbouwprojecten Piushaven

De Piushaven is een gezamenlijke ontwikkeling van de gemeente Tilburg en diverse ontwikkelaars.

Het wordt een veelzijdig gebied van hoge kwaliteit, dat het Tilburgs stadscentrum verbindt met het

buitengebied Moerenburg en de bestaande wijken. De invulling van Piushaven richt zich op een

stedelijk, creatief milieu. Het gaat hier om veel partijen en versnipperd eigendom. Projectbureau

Piushaven heeft de leiding over de ontwikkeling. WonenBreburg is beoogd afnemer van woningen

in een aantal deelplannen.

Project Havenmeester

Dit project is een ontwikkeling van Havenmeester BV (Van der Weegen en Panagro). Vanwege de

financieel-economische crisis en de stagnatie in de woningmarkt heeft de provincie Noord-Brabant

het initiatief genomen voor een investeringsfonds om de realisatie van projecten, en daarmee de

bouwsector, te stimuleren. In 2010 hebben de gemeente Tilburg, provincie Noord-Brabant, ontwik-

kelaar De Havenmeester en WonenBreburg samen aan de oprichting van een investeringsfonds ge-

werkt om het project Havenmeester te realiseren. In deze constructie is WonenBreburg achtervang

voor de niet verkochte woningen. Daarnaast nemen wij de 48 sociale huurappartementen uit het

plan af. Eind 2010 is de bouw van de in totaal circa 230 woningen gestart.

Project Lourdesplein

Wij zijn in 2010 benaderd door bouwontwikkelaar Van de Ven voor een gezamenlijk haalbaarheids-

onderzoek naar de ontwikkeling van de locatie Lourdesplein. In 2011 is de planvorming voor circa 50

grondgebonden woningen en 70 appartementen op deze locatie in gang gezet. Op basis van het

gerealiseerde voorlopig ontwerp worden de mogelijkheden van afname van woningen door

WonenBreburg in 2012 definitief bepaald.

Overige nieuwbouwontwikkelingen in Tilburg

Stadsplein Forum

Er wordt op een centraal punt in de wijk Reeshof, direct grenzend aan het NS-station, een nieuw

stadsplein ontwikkeld, Forum. Rond dit fraaie, levendige plein komen wonen (circa 250 eenheden),

werken, winkelen, horeca en gezondheidszorg samen. De ontwikkeling van dit stadsplein is een

initiatief van Van der Weegen en WonenBreburg. In 2010 hebben wij deze samenwerking formeel

63

vastgelegd in een vennootschap onder firma, de VOF Forum. In 2011 hebben wij de bouwvoorberei-

ding voor het plan nagenoeg afgerond en de bouw start in het voorjaar van 2012.

Vogelenzang

Op de voormalige schoollocatie De Burcht in de wijk Groenewoud heeft WonenBreburg in 2011 een

plan ontwikkeld voor 23 sociale huurappartementen en een kleinschalige woonvoorziening van 28

eenheden voor psychogeriatrische patiënten van zorgaanbieder Thebe. We verwachten dat de bouw

kan starten in 2012.

Thomas van Aquinostraat

Op de voormalige schoollocatie aan de Thomas van Aquinostraat in de wijk Het Zand heeft Wonen-

Breburg in 2011 een plan ontwikkeld voor 41 twee- en driekamerappartementen. We verwachten

dat de bouw in 2012 kan starten.

Fortuna

In 2010 hebben wij een principeovereenkomst met KDO Vastgoedontwikkeling afgesloten, waarin

we de voorwaarden voor de koop van het nog te realiseren complex Fortuna met 30 appartementen

hebben vastgelegd. Fortuna maakt onderdeel uit van het woonpark Phoenix in de wijk Broekhoven.

In 2011 hebben we afspraken gemaakt over de kwalitatieve en technische uitwerking van het plan.

De definitieve contractvorming en start van de bouw verwachten we begin 2012.

Magazijnkwartier

In 2010 heeft WonenBreburg principeafspraken gemaakt met Libre Vastgoed over de afname van

circa 260 nieuwe studenteneenheden op het voormalig ZLTO-terrein in het centrum van Tilburg,

tussen de Spoorlaan en de Telegraafstraat. In 2011 hebben wij de plannen doorontwikkeld, is bou-

wer/ontwikkelaar Van de Ven door Libre Vastgoed in de planontwikkeling betrokken en hebben wij

nadrukkelijk de relatie gelegd met de kansen en mogelijkheden van de directe omgeving (Tele-

graafstraat en Magazijnstraat). Op basis van het geoptimaliseerde plan wordt de mogelijkheid van

afname van studenteneenheden door WonenBreburg in 2012 definitief bepaald.

De:Werkplaats

De gemeente Tilburg heeft VolkerWessels geselecteerd voor de ontwikkeling van het kerngebied

van de Spoorzone, dat bekend staat als De:Werkplaats. Eind 2011 hebben wij een intentieovereen-

komst met VolkerWessels getekend om de haalbaarheid van een samenwerking te toetsen voor een

substantieel deel van het woningbouwprogramma van De:Werkplaats. Voor de uitwerking hiervan is

ervoor gekozen de samenwerking allereerst te toetsen op deelplan IV. In 2012 werken we dit verder

uit.


Projecten Kruidenbuurt

In 2011 hebben wij de visie op de wijk en de resultaten van de doorgevoerde fysieke en sociale

maatregelen geëvalueerd. Op basis daarvan hebben wij nieuwe fysieke maatregelen geïnitieerd,

waaronder groot onderhoud voor de locaties Vlierlaan en Hoflaan. Tijdens het planmatig onder-

houd aan de Vlierlaan hebben wij bij 28 woningen de keukens, badkamers en toiletten vervangen

en een pakket van energiebesparende maatregelen aangebracht. Bij een groot aantal woningen

hebben wij de badkamers vervangen en bij een nog groter aantal woningen schilderwerk uitge-

voerd.

64

Overige projecten In 2011 is het groot onderhoud aan 80 beneden- en bovenwoningen aan de Puccini-

straat/Tartinistraat opgeleverd en zijn we gestart met het uitvoeren van groot onderhoud aan de

Pucciniflat en aan het complex aan het Pater van den Elsenplein.


de tabellen 30 tot en met 34 informatie over kerncijfers, verbeteringen en projectmatig en planma-

tig onderhoud.

65

5. Resultaatgebied ‘ontwikkeling van de organisatie’ Uit ons meerjarenbeleidsplan 2009-2012, ‘Energie in wonen’

Investeren in de organisatie en medewerkers: ambities WonenBreburg

WonenBreburg is een dynamische organisatie die in een veranderende en complexe omgeving ope-

reert. Het is dus belangrijk dat wij flexibel op die dynamiek kunnen reageren. Daarom willen we onze

organisatie en medewerkers continu fit en alert houden. We willen een aantrekkelijke werkgever

blijven die als duurzame arbeidsorganisatie zorgvuldig met zijn medewerkers omgaat. Ons perso-

neelsbeleid is gericht op deze doelstelling, waarbij we uitgaan van een wederkerige arbeidsrelatie.

Dit betekent een goede balans tussen resultaatsturing en persoonlijke ontwikkeling met regelmatige

feedback, een gezonde werk-privébalans en het hanteren van moderne arbeidsvoorwaarden. Regel-

matige feedback vinden wij essentieel. Dat hebben wij dan ook in onze prestatiemanagementcyclus

geborgd.


een aantrekkelijke werkgever zijn;

toepassen van integraal management;

strategische keuzes samen realiseren om optimale resultaten te behalen;

structuur en organisatie aanpassen aan veranderende omstandigheden;

competente en betrokken medewerkers die zich permanent ontwikkelen, rekening houdend met

de kernwaarden;

realiseren van de vakinhoudelijke ontwikkeling van medewerkers;

blijvende inzetbaarheid van medewerkers om eigen kansen op de arbeidsmarkt duurzaam te verg-

roten.

Investeren in de organisatie: resultaten WonenBreburg

Organisatiestructuur en -ontwikkeling

De werkorganisatie bestaat uit een frontoffice met 2 vestigingen en 2 gespecialiseerde bedrijfsonder-

delen. Deze bedrijfsonderdelen beschikken voor de uitvoering van de primaire processen over ver-

gaande bevoegdheden en verantwoordelijkheden. De afdelingen van de concernstaf bieden beleids-

ontwikkeling en (beleids)ondersteuning aan de frontoffice. De vestigingen in Breda en Tilburg verhu-

ren, beheren en onderhouden onze woningen. Onder de vestigingen vallen de afdelingen Verhuur &

Woonwinkel, Beheer, Vastgoed en Stedelijke herontwikkeling. In beide steden hebben wij ook een

onderhoudsbedrijf en een bedrijfsonderdeel VAST. Het onderhoudsbedrijf is verantwoordelijk voor de

uitvoering van het dagelijks onderhoud. Dat wil zeggen reparatieverzoeken en mutatieonderhoud en

het onderhoud aan de technische installaties. VAST staat voor Verkoop, Advies, Studentenhuisvesting

en Tijdelijke verhuur. Zij verzorgen de verkoop van onze bestaande woningen, de verhuur van stu-

dentenkamers en de tijdelijke verhuur van woningen.

66

Organisatiewijzigingen

In 2011 hebben wij, in goed overleg met de ondernemingsraad en medewerkers, enkele organisatie-

wijzigingen doorgevoerd:

organisatieontwikkeling onderhoudsbedrijf;

bundeling van beleid- en staffuncties bij de concernstafafdeling Strategie & Beleid;

afdeling Financiën is ondergebracht bij de afdeling Bedrijfsvoering. De strategische financiële be-

leidsfuncties zijn ondergebracht bij de afdeling Strategie & Beleid;

optimaliseren van de huurincasso.

Daarnaast hebben we de huisvesting van de verschillende afdelingen herschikt en hebben we het

flexibel werkconcept verder ingevoerd.

In 2011 hebben wij een aantal organisatiewijzigingen doorgevoerd bij het onderhoudsbedrijf:

1. Integratie van reparatie en mutatieonderhoud in Breda en Tilburg, waardoor de vaklieden voor

beide worden ingezet. De klant kan zo nog beter bediend worden.

2. De administratie van het onderhoudsbedrijf is geïntegreerd bij de bedrijfsadministratie van de

afdeling Bedrijfsvoering.

Met de vakorganisaties is een sociaal statuut overeengekomen om de gevolgen voor de medewerkers

en de werkgever van de organisatiewijzigingen goed te regelen. De organisatiewijzigingen moeten

leiden tot een betere interne en externe dienstverlening.

Bezuinigingsopdracht

Tegen de achtergrond van de beheersing van de managementkosten en de financieel-economische

crisis heeft het bestuur een bezuinigingsopdracht geformuleerd. De uitkomst daarvan moet ons fi-

nancieel, economisch en organisatorisch fit houden, dan wel fit maken. Dit is hard nodig om onze

continuïteit te garanderen. Dit perspectief van slechtere tijden hebben wij vertaald in een opdracht

om tot (mogelijke) besparingen/inkomstengroei te komen van ongeveer 15% van het budget (niveau

67

2010: € 132 miljoen = ongeveer € 20 miljoen). Om dit te bereiken, zijn bezuinigingswerkgroepen in

het leven geroepen. Het bestuur heeft daarbij bepaald dat een deel van de bezuinigingen gevonden

moet worden in het verbeteren van de efficiency van de werkorganisatie. Als onderdeel van de totale

opgave is dan ook een taakstelling opgenomen om de loonkosten als onderdeel van de manage-

mentkosten te verlagen door het bezuinigen van 50 fte’s (15% van de budgettaire formatie is onge-

veer € 2,5 miljoen (= loonkosten)).

Het is ons gelukt om, ondanks de bezuinigingen, hetzelfde te blijven doen – dankzij slimme keuzes en

in plaats van te kiezen voor minder doen. We zijn trots dat onze klanten, ondanks onverwachte en

verwachte zaken en een intern roerig jaar, geen nadeel hebben ondervonden.

Bezuinigingsopgave fte’s 2011

Voor de bezuinigingsopgave in het aantal fte’s hebben wij een tijdspad bepaald. 20% van de be-

zuinigingen diende per 31 december 2010 gerealiseerd te zijn, 60% per 31 december 2011 en de

volledige bezuinigingsopgave moet per 30 juni 2012 klaar zijn.

De toegestane netto bezetting (fte’s minus doorbelaste fte’s) was per 31-12-2011 vanwege de be-

zuinigingsopgave begroot op 307 fte. De gemiddelde netto5 bezetting in 2011 bedroeg 304,70 fte,

waarmee de bezuinigingsdoelstelling voor 2011 is gerealiseerd. De toegestane netto bezetting per

30 juni 2012 is vastgesteld op 287,09 fte. Gezien de gemiddelde stand in 2011 moet het aantal fte’s

in 2012 nog met 17,61 verminderd worden.

Personeelsopbouw

Op 31 december 2011 bestond het personeelsbestand van WonenBreburg uit 452 medewerkers (463

medewerkers op 31 december 2010). De personeelsopbouw ziet er als volgt uit:

Tabel: Personeelsopbouw per 31 december 2011

2011 fulltime parttime 2011 % fte

Vrouwen 60 118 178 39% -

Mannen 257 17 274 61% -

Totaal 317 135 452 100% 408,1

Tabel: Personeelsopbouw per 31 december 2010

2010 fulltime parttime 2010 % fte

Vrouwen 70 114 184 40,8% -

Mannen 260 19 279 60,2% -

Totaal 330 133 463 100% 417,3

Instroom, doorstroom en uitstroom van medewerkers

We hebben 20 nieuwe medewerkers welkom mogen heten in 2011, daarnaast zijn er 31 medewerkers

uit dienst getreden. Binnen de organisatie zijn 41 medewerkers van functie veranderd. Dit betekent

een doorstroompercentage van 9%, tegen een normondergrens van 8%: een indicatie dat de

organisatie in 2011 voldoende ‘in beweging’ is geweest.

Optimaliseren van onze bedrijfsvoering en dienstverlening

KCC

Klanttevredenheid staat hoog in ons vaandel. Wij willen onze huidige en toekomstige klanten graag

optimaal bedienen en hebben daarom in 2011 besloten om een KCC (klantcontactcentrum) in te rich-

ten. Daarmee moeten we onze klanten nog beter kunnen bedienen. Er worden verschillende midde-

len ingezet zoals onze website, de telefoon en het persoonlijke contact. Onze missie is dat wij voor

5 Exclusief aan onderhoud en vastgoedprojecten doorbelaste fte’s.

68

iedere KCC-klant een passend antwoord vinden. Onze klantcontactprofessionals hebben hart voor de

klant en werken efficiënt samen met de collega’s en partners.

De klantenservice van het onderhoudsbedrijf wordt opgesplitst in planning en intake. In 2012 gaan

de intakewerkzaamheden op in het KCC. Hiermee realiseren we één aanspreekpunt voor de vestigin-

gen, meer efficiëntie en kostenbesparing, we creëren een grotere capaciteit, betere aansturing, meer

en beter samenwerken en de medewerkers kunnen doen waar ze goed in zijn en waar ze zich goed

bij voelen. Medio 2012 is het KCC operationeel.

Stuur in Handen

WonenBreburg bouwt, verhuurt, beheert en sloopt of verkoopt woningen. Dat zijn onze primaire

processen. Wij willen de productiviteit van onze primaire processen structureel verbeteren. Hierin

streven we naar een meer procesmatige werkwijze en betere samenwerking tussen afdelingen. Het

project Stuur in Handen heeft aandacht voor:

Procesmanagement: gericht op het beheersbaar maken en regelmatig verbeteren van proces-

sen.

Leiderschapsontwikkeling: gericht op het sturen en bewaken van gewenste ontwikkelingen.

We geloven dat investeren in beide leidt tot pragmatisch sturen op de primaire processen van onze

organisatie. Daar zijn onze klanten mee gediend, want het gaat om directe dienstverlening, zoals

mutatieonderhoud, servicekostenafrekening en incassobeheer.

Correct en op tijd verwerken van servicekosten

We hebben het proces servicekosten geoptimaliseerd, waardoor er voor onze klanten en werkorgani-

satie een eenduidige, tijdige en betrouwbare administratieve verwerking en afstemming van dit pro-

ces is. Het gaat om de jaarlijkse processen ‘tariefverhoging servicekosten’ en ‘afrekening servicekos-

ten’. Eind 2011 hebben wij de (administratieve) processen rondom servicekosten afgerond, afgestemd

en grotendeels geïmplementeerd. In 2012 gaan wij de processen afrekenen en tariferen samenvoe-

gen, waarmee we verdere efficiency en klanttevredenheid bereiken.

Optimalisatie informatievoorziening

In 2011 hebben we onze informatievoorziening verbeterd. De verbetering is gericht op de kwartaal-

en maandrapportages. De bestaande informatievoorziening is verder geoptimaliseerd, de nieuwe

informatievoorziening loopt parallel aan de ontwikkelingen binnen het hierboven genoemde organi-

satieproject Stuur in Handen. We hebben:

- de financiële en bedrijfsadministratieve informatievoorziening geoptimaliseerd door invoering

van kwartaalafsluitingen;

- de maandrapportage voor ons onderhoudsbedrijf uitgebreid;

- een nieuwe datawarehouse geselecteerd;

- een begin gemaakt om inzicht te krijgen in de bedrijfsvoering met de verdere ontwikkeling van

de Top Sheet VAST, een rapport met de belangrijkste onderwerpen waarop het management van

VAST wil sturen.

In het verslagjaar hebben we ook aandacht besteed aan de:

- verdere aanscherping van de budgetsturing, mede door de invoering van de verplichtingenadmi-

nistratie;

- verdergaande beheersing van bouwen onderhoudsprojecten, mede door gebruikmaking van

fasedocumenten en risicobeheersing;

- tijdelijke verlaging van de btw op onderhoudskosten.

69

Juridische kennis in huis

In 2011 heeft WonenBreburg een jurist in dienst genomen om interne juridische kennis op te bouwen

en om als interne vraagbaak te dienen, vooral op het gebied van huurrecht. Zo reduceren we ook de

externe juridische kosten.

Flexibel werkconcept

In 2011 is het flexibel werkconcept Flexit verder uitgerold binnen WonenBreburg. Door dit werkcon-

cept moeten we efficiënter gebruik kunnen maken van de beschikbare kantoorruimten en werkplek-

ken. Flexit creëert een open werkomgeving die uitnodigt om te ontmoeten, te communiceren, samen

te werken en te ondernemen. Binnen de vestiging Breda en bij VAST is hier al ervaring mee opge-

daan, in 2011 volgde de concernstaf met de verhuizing naar Intermezzo. In 2012 volgt de vestiging

Tilburg.

Investeren in medewerkers: resultaten WonenBreburg

Ontwikkeling medewerkers

Personeelsbeleid

We stimuleren medewerkers regelmatig stil te staan bij hun loopbaan en hierbij zelf de regie in han-

den te nemen. Wij ondersteunen dit door gericht te investeren in training en opleiding en medewer-

kers daadwerkelijk de kans te geven om binnen de organisatie naar een andere functie door te stro-

men. Daarbij past ook een leeftijdsbewust personeelsbeleid.

We hebben gekozen voor integraal management als besturingsfilosofie. Dat betekent dat de lijnma-

nagers integraal verantwoordelijk zijn voor P&O-activiteiten, met ondersteuning van de afdeling

P&O.

Kunst van het aanspreken

In 2011 zijn de medewerkers gestart met een leertraject om elkaar beter aan te spreken en construc-

tief feedback te geven. Dit werkt als een olievlek binnen het bedrijf en wordt in 2012 voorgezet. Het

komt de kwaliteit van de samenwerking ten goede. Medewerkers van WonenBreburg voelen zich

zeer betrokken bij de organisatie en hechten veel belang aan de kwaliteit van het werk. Binnen de

gehele organisatie heerst een goede sfeer en een positieve instelling, maar de kunst van het samen-

werken en het benutten van elkaars kwaliteiten verdient aandacht. Daarom geven we elkaar vaker

gevraagd en ongevraagd feedback, niet alleen als de zaken goed gaan, maar ook als er kritiek is;

spreken mét elkaar in plaats van óver elkaar. Door dit leertraject versterken we de professionaliteit

van onze medewerkers en van WonenBreburg in zijn geheel. En dat komt uiteindelijk ook onze klan-

ten en stakeholders ten goede!

Verzuim

Het ziekteverzuimpercentage over 2011 bedraagt 5% (= voortschrijdend gemiddelde). Over 2010 was

het ziekteverzuimpercentage 4,4% (= voortschrijdend gemiddelde). Het stijgende middellange en

lange verzuim in kwartaal 2 en 3 neemt in kwartaal 4 af, maar de bijdrage blijft nog groot (4,2%). De

oorzaken zijn divers: fysieke klachten houdings- en bewegingsapparaat, medische klachten en psychi-

sche klachten. Een aantal lange verzuimtrajecten die veel hersteltijd vragen, komen in een fase waar-

in re-integratie mogelijk is. Voor een aantal, waarvan de prognose minder gunstig is, wordt uiteinde-

lijk een WIA-aanvraag gedaan. Deze trajecten zullen het verzuimpercentage fors blijven beïnvloeden.

De verwachting is dat in kwartaal 1 van 2012 de bijdrage van middellang en lang verzuim zal afne-

men. Na 3 jaar met een verzuim van rond de 4,5% is er in 2011 een relatief grote stijging van een half

procentpunt opgetreden. Na verschillende activiteiten op het gebied van verzuimbeleid in de voor-

gaande jaren, gaan we dit onderwerp in 2012 weer nadrukkelijk op de agenda zetten. Een van de

acties in 2012 is het onderzoeken van een vitaliteitsbeleid, dat gericht is op het preventief signaleren

en inschakelen van de juiste interventies om met name het langdurige verzuim in te korten.

70

Great Place To Work

Eens in de 2 jaar meten we wat medewerkers van WonenBreburg vinden aan de hand van de GPTW

(Great Place To Work)-methode. Een GPTW is een organisatie waar medewerkers vertrouwen hebben

in de mensen voor wie ze werken, trots zijn op wat ze doen en plezier hebben met de collega’s met

wie ze samenwerken. Het GPTW-model kent vijf dimensies: Geloofwaardigheid, respect, eerlijkheid,

trots en teamoriëntatie. Met de uitkomsten van het onderzoek kunnen wij gericht verbeteren. Uit de

meting van 2011 blijkt, dat WonenBreburg een Great Place To Work is! Alle afdelingen zijn met de

resultaten van het GPTW aan de slag gegaan en de aandachtspunten die binnen een team/afdeling

spelen, zijn opgepakt. Als organisatie focussen we op de volgende zaken:

1. Een helder en motiverend beleid voor het toekennen van flexibele beloningen en het informeren

over promoties of benoemingen. Flexibele beloningen hebben een duidelijke relatie met een bij-

zondere prestatie: ze zijn ‘boter bij de vis’ en werken motiverend. We willen dat het duidelijk is

hoe benoemingen en promoties tot stand zijn gekomen.

2. Verder dragen we uit dat we trots zijn om bij WonenBreburg te werken. We willen de positieve

ervaringen die we hebben breder bekend maken. Wanneer je je trots deelt met je collega’s, geeft

dit positieve energie; we willen laten zien dat we binnen WonenBreburg streven naar voortduren-

de verbetering vanuit een gevoel van trots over datgene wat we bereiken.

3. Beter vergaderen: we willen minder, efficiënter en prettiger vergaderen. Op dit terrein kunnen we

nog groeien. Het flexibele werkconcept kan hieraan een bijdrage leveren, omdat collega’s elkaar

vaker en informeler treffen.

Traineeprogramma Woningcorporaties

Wij doen mee aan het traineeprogramma ‘Talent in Huis’ voor woningcorporaties. Met dit program-

ma wordt jong talent klaargestoomd voor toekomstige managementposities en vakspecialismen. We

nemen hieraan deel om het imago als potentiële werkgever onder hoogopgeleiden te versterken.

Daarnaast krijgt talent de kans om een kijkje in onze keuken te nemen, veel te leren en in korte tijd

door te groeien. Gedurende anderhalf jaar werken 3 trainees elk een half jaar bij 3 verschillende cor-

poraties. Daarnaast volgen zij gedurende het traineeprogramma een opleiding en ontmoeten ze el-

kaar tijdens intervisiebijeenkomsten. In 2011 zijn we in september weer gestart met een deelnamecy-

clus aan het traineeprogramma. Dit houdt in dat er gedurende anderhalf jaar ieder half jaar een trai-

nee uit het programma bij WonenBreburg werkt. Een trainee is voor een half jaar aan de slag gegaan

bij de afdeling VAST.

Klachtencommissie 2011

In 2011 zijn er geen klachten binnengekomen bij de klachtencommissie. De vertrouwenspersoon

heeft 2 meldingen ontvangen. Beide meldingen zijn naar behoren afgerond. Verder is een nieuwe

klachtencommissie geïnstalleerd en zijn de volgende reglementen vastgesteld:

het klachtenreglement WonenBreburg met betrekking tot ongewenst gedrag;

het klachtenreglement WonenBreburg als ZBO (Zelfstandig Bestuurs Orgaan) in het kader van

het eigenrisicodragerschap voor de WGA (Wet Gedeeltelijk Arbeidsgeschikten);

het bezwaarreglement in het kader van het eigenrisicodragerschap WGA WonenBreburg.

CAO/arbeidsvoorwaarden

De in februari overeengekomen CAO Woondiensten voor de periode van één jaar (tot 1 januari 2012)

heeft geen aanleiding gegeven om de bedrijfseigen regelingen aan te passen.

P&O werkte in 2011 samen met de ondernemingsraad aan het mobiliteitsproject, maar dat leverde

niet op wat wij ervan verwacht hadden. Duurzame mobiliteit vergt investeringen en de projectgroep

was geen voorstander van aanpassingen in de secundaire arbeidsvoorwaarden. Een gesprek tussen de

bestuurder en de ondernemingsraad resulteerde in het voorlopig stilleggen van dit traject en in de

71

conclusie om dit onderwerp in 2012 in een breder perspectief van secundaire arbeidsvoorwaarden te

plaatsen.

Goed bestuur: ambities WonenBreburg

We zijn een maatschappelijke ondernemer en voelen een speciale verantwoordelijkheid voor adequa-

te besturing van, en toezicht op, de bedrijfsvoering. Dat noemen we good governance. We hebben

de bedrijfsvoering ingericht vanuit professionele uitgangspunten, waarover ook op basis van de eisen

van de weten regelgeving adequaat wordt gerapporteerd.


Bijzondere verantwoordelijkheid voor een adequate besturing van, en toezicht op, de bedrijfsvoe-

ring.

Goed Bestuur: resultaten WonenBreburg

Corporate governance

De toepassing van goed ondernemingsbestuur, oftewel corporate governance, is voor ons vanzelf-

sprekend. Centrale thema’s bij corporate governance zijn het bestaansrecht en de toegevoegde

waarde van de organisatie binnen de maatschappij (lokaal en regionaal), de geleverde prestaties,

toezicht, risicobeheersing en de manier waarop verantwoording plaatsvindt. We hechten grote waar-

de aan integriteit, onafhankelijkheid, deskundigheid, transparantie en het afleggen van verantwoor-

ding, vooral op de maatschappelijke prestaties. We houden ons aan de branchegerichte AedesCode

en de Governancecode Woningcorporaties. In het vervolg van deze paragraaf leggen wij uit hoe wij

hier in 2011 invulling aan hebben gegeven.

Update governance

In juli 2011 is door de branche een actualisatie van de geldende governancecode uitgewerkt. De basis

voor deze actualisatie waren de aanbevelingen naar aanleiding van de evaluatie en de maatschappe-

lijke ontwikkelingen. Rode draden voor de wijzigingen zijn: Meer aandacht voor risicobeheersing en

toezicht op verbindingen, de bepalingen over onafhankelijkheid/diversiteit van de raad zijn aange-

scherpt, nieuwe afspraken over de rolverdeling tussen bestuurder en commissaris en de spelregels

voor het overleg met belanghebbenden zijn aangepast. WonenBreburg heeft ervoor gekozen de

nieuwe governanceregels te omarmen en vast te leggen in de reglementen, de profielschets voor de

raad van commissarissen en in de statuten. Alle bepalingen van de nieuwe governancecode zijn be-

zien en gewogen en we hebben aanbevelingen gedaan om het voornoemde vast te leggen in de

reglementen en bijbehorende documenten. We hebben ook een governancestructuur WonenBreburg

opgesteld, met daarin de hoofdlijnen van de governanceafspraken van WonenBreburg. Op twee pun-

ten is afgeweken van de code: de contractduur en de toegekende beloning van de leden van het

bestuur. De wijzigingen zijn in de reglementen verwerkt en besproken in de novembervergadering

van de raad van commissarissen. Begin 2012 zijn de reglementen vastgesteld.

Werkterrein

Het werkgebied van de toegelaten instelling WonenBreburg omvat het regionale woningmarktge-

bied Midden- en West-Brabant.

Integriteit

WonenBreburg heeft een integriteitsprotocol, waarin onder meer beschreven is welke eisen wij stel-

len aan onze medewerkers ten aanzien van hun houding, handelen, informatie en communicatie, hoe

om te gaan met (waarde-)transacties, omgang met klanten en leveranciers alsook de melding van

eventuele nevenfuncties. Naleving van weten regelgeving is daarbij een vanzelfsprekendheid. Van

onze leidinggevenden verwachten wij een duidelijke voorbeeldfunctie en adequaat optreden indien

noodzakelijk.

72

Governancestructuur en -werking

Dit jaarverslag is onderdeel van de planning- en controlcyclus die we binnen WonenBreburg hante-

ren. In dit verslag duiden we onze beleidsdoelstellingen en geven we aan hoe deze zich verhouden

tot de BBSH-prestatievelden. We geven inzicht in onze prestaties en de samenhang met ons meerja-

renbeleidsplan ‘Energie in wonen’ en de daarvan afgeleide jaarplannen en dito begroting.

Binnen onze organisatie bestaat een scheiding tussen het uitvoerende werkapparaat onder leiding en

verantwoording van de raad van bestuur (directie-bestuur) en het toezichthoudend orgaan: de raad

van commissarissen. De raad voert zelfstandig taken ten aanzien van remuneratie uit en heeft uit zijn

midden een auditcommissie ingesteld, die vooral thema’s op het financiële, fiscale en control-

technische vlak behandelt. De raad steunt voor de invulling van zijn rol op de interne planning- en

controlstructuur binnen WonenBreburg. Deze duiden we nader onder ‘Sturing, risico’s en risicobe-

heersing’. Voor een nadere uiteenzetting over de invulling, functies, taken, bevoegdheden en ver-

antwoordelijkheden, alsmede de activiteiten en resultaten over 2011, verwijzen wij u naar het hoofd-

stuk ‘Bericht van de raad van commissarissen’.

De interne governancestructuur binnen WonenBreburg kan als volgt schematisch worden geduid.

Figuur Relaties interne governancestructuur WonenBreburg per 31 december 2012

Raad van commissarissen (inclusief

remuneratie):

toezichtsrol

Externe accountant:

jaarwerkcontrole, controle AO / IB

Bestuur:

beleidsbepaling, directievoering

overall

Interne accountant:

jaarwerkcontrole, controle AO / IB

Auditcommissie: voorzitter en lid raad van

commissarissen

Genodigden: bestuur, directeur

Bedrijfsvoering & Financiën, externe

accountant

Management:

beleidsuitvoering, proces- en

kwaliteitsmanagement

Bedrijfsvoering:

proces- en kwaliteitsbeheer,

middelenbeheer

Geeft sturing aan

Geeft delegatie aan

Legt verantwoording af aan

Functioneren externe accountant

We maken sinds 1 januari 2004 voor de accountantscontrole en -werkzaamheden gebruik van de

diensten van Deloitte. Jaarlijks voeren zij in het najaar een interim-controle uit, die voornamelijk kijkt

naar de juiste werking van de bedrijfsprocessen. Hierbij worden in een tijdsframe van drie jaar alle

bedrijfsprocessen geaudit. In het voorjaar voeren zij een jaarwerkcontrole uit, die gericht is op het

vaststellen van de juistheid en volledigheid van de verantwoordingsstukken voor het jaarverslag en

de jaarrekening. Impliciet maakt een toetsing op frauderisico onderdeel uit van de controleactivitei-

ten. Deloitte maakt voor hun werkzaamheden gebruik van de controleactiviteiten van de interne

accountantsdienst van WonenBreburg. Wij (de raad van commissarissen, het bestuur, management en

onze interne accountantsdienst) beoordelen het functioneren van de accountant in de regel elke 4

jaar op alle facetten (kwaliteit, vakbekwaamheid, prijsstelling, klantgerichtheid, adviesvaardigheid en

tijdigheid) en jaarlijks op de van toepassing zijnde onderdelen.

73

In het najaar van 2011 heeft onze raad van commissarissen het functioneren van onze externe ac-

countant integraal beoordeeld en hebben wij een selectietraject uitgevoerd, met als uitkomst de

diensten van Deloitte voor controlejaar 2012 te continueren. Dit mede op basis van benoemde verbe-

terpunten, zoals een meer ’to-the-point’ verslaglegging, inspelen op ontwikkelingen en deze klant-

specifiek te maken, duidelijke prijsafspraken en toepassing van geautomatiseerde controle- en analy-

se-instrumenten.

Auditcharter

In 2011 hebben wij de taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden van onze interne accoun-

tantsdienst beschreven, waarbij de genoemde functie, positie en rol in relatie is gebracht tot het func-

tioneren van enerzijds de externe accountant en anderzijds het bestuur, management en de raad van

commissarissen (inclusief de audit commissie). Begin 2012 wordt dit geformaliseerd.

Auditplan 2011

In de afstemming tussen externe en interne accountants wordt, met raadpleging van bestuur en ma-

nagement en toetsing door de raad van commissarissen, jaarlijks een auditplan opgesteld en uitge-

voerd.

De belangrijkste onderwerpen voor 2011 waren:

interne controle jaarrekening 2010;

interimcontrole 2011;

beoordeling (financiële) verantwoordingen samenwerkingsverbanden;

uitvoeren van procesaudits;

controle van kwartaalrapportages;

ondersteuning en advisering bij diverse (organisatie)projecten;

bedrijfsbeoordelingen (mede in relatie tot de economische crisis);

diverse toetsingen fiscaliteiten;

beoordeling toepassing weten regelgeving;

toepassing tijdelijk verlaagde btw;

toepassing vennootschapsbelasting.

De interimcontrole over 2011 heeft zich met name gericht op:

de toepassing van planning en control binnen WonenBreburg;

autorisaties (met name ten aanzien van huurmutaties);

dagelijks onderhoudprocessen;

administratie en informatievoorziening;

nieuwbouw- en grootonderhoudsprocessen;

inkoopproces, procuraties en autorisaties;

opbrengsten huren en verkopen;

rapportages van de nevenstructuur;

beheersing van overlopende posten onderhoud;

actualiteiten: richtlijn RJ645 en EU-beschikking.

In hoofdlijnen is zowel door de externe als interne accountantsdienst geconstateerd dat wij op ge-

noemde items ‘in control’ zijn, met aandacht voor verdere implementatie en optimalisatie van risico-

management en het zogeheten tax control framework. Verder werken we aan de doorontwikkeling

van de bedrijfsvoering van het onderhoudsbedrijf. Binnen WonenBreburg worden de aandachts- en

verbeterpunten vanuit een centrale sturing (centraal overleg bedrijfsvoering) bewaakt. Tevens heb-

ben wij in 2011 verder gewerkt aan het ultimo 2010 gestarte, organisatiebrede programma voor de

verbetering van de operationele aansturing van onze primaire bedrijfsprocessen, wat de processen

74

moet optimaliseren (doelmatigheid en efficiency) en de (voornamelijk operationele) informatievoor-

ziening beter in lijn met de processen moet brengen.

Sturing, risico’s en risicobeheersing

Planning en control

In het verslagjaar geldt het eerder, in samenwerking en afstemming met belanghebbenden en me-

dewerkers, opgestelde meerjarenbeleidsplan 2009-2012, ‘Energie in wonen’, als kader. Hierin zijn

onze strategische doelstellingen en speerpunten voor de genoemde beleidsperiode uitgewerkt. Naar

aanleiding van dit beleidsplan hebben onze afzonderlijke bedrijfsunits voor dezelfde periode rich-

tinggevende ondernemingsplannen en doelstellende jaarplannen opgesteld. Zij deden en doen dat

mede op basis van een kadernota, waarin jaarlijks de belangrijkste externe en interne (beleids-

)ontwikkelingen worden beschreven die van invloed kunnen zijn op het realiseren van plannen of

doelen en prestaties. De kadernota heeft een strategisch karakter en is daardoor een dynamisch ver-

lengstuk van het meerjarenbeleidsplan. Bovendien worden in de kadernota de prioriteiten voor een

aankomende jaarcyclus geduid (planning), als ook de te behalen resultaten ter verantwoording in het

betreffende jaar (control). Gedurende de uitvoeringsperiode worden de resultaten van onze activitei-

ten gemonitord met behulp van maanden kwartaalrapportages die wij gebruiken voor de interne

sturing. We rapporteren op strategisch, tactisch en operationeel niveau en per kwartaal leggen be-

stuur en management verantwoording af aan de raad van commissarissen. In de besturingsgids wor-

den alle relevante zaken die verband houden met de planning en control beschreven; aan de hand

daarvan wordt bewaakt. Voorts zijn er gedurende de looptijd van het meerjarenbeleidsplan bijeen-

komsten met onze stakeholders, waar wij de voortgang en de resultaten terugkoppelen.

Risicobeheersing algemeen

We besteden nadrukkelijk aandacht aan het beheersen, analyseren en bewaken van de risico’s van

onze activiteiten. We vinden het essentieel dat er een gezonde balans is tussen ondernemerschap en

risicomanagement. De systematiek die we toepassen, blijven we ontwikkelen en maakt integraal on-

derdeel uit van onze bedrijfsvoering en verantwoordingsstructuur. De risicovelden en de daarbij be-

horende risicofactoren worden continu gemonitord. Daarvoor maken we gebruik van de BSC (balan-

ced scorecard)-methodiek. Aan de opzet van de genoemde BSC-rapportages ligt een inventarisatie

van operationele, of bedrijfsrisico’s en financiële risico’s ten grondslag. Deze risico’s worden in sa-

menhang met de organisatie- en resultaatgebieden van het INK-managementmodel beschouwd. We

hebben de reikwijdte vergroot door ook externe risico’s als marktrisico’s, omgevingsrisico’s en maat-

schappelijke risico’s in de systematiek van ons sturingsmodel te betrekken.

In 2010 zijn we begonnen met het organisatieproject ‘Risicomanagement’. Wij hebben ons daarbij in

eerste instantie gericht op het verkrijgen van inzichten in de risico’s betreffende nieuwbouw- en

grootonderhoudsprojecten en het bepalen van de effecten op de (financiële) positie van WonenBre-

burg. Deze systematiek hebben wij in 2011 geïmplementeerd. In 2012 inventariseren wij in een orga-

nisatieproject ook de overige operationele en financiële bedrijfsrisico’s en zullen deze op een soortge-

lijke wijze implementeren. Daarbij stellen wij een risicoscan op en richten wij ons met name op risico’s

die een hoge kans hebben om op te treden en een grote impact op onze bedrijfsvoering en conti-

nuïteit hebben.

Operationele risico’s

Binnen WonenBreburg beheersen we de operationele risico’s vooral door het toepassen van de ge-

duide planning- en controlcyclus, in combinatie met proces- en kwaliteitsmanagement. De manage-

mentinformatie geeft op basis van de vastgestelde normen en prestatie-indicatoren periodiek inzicht

in de realisatie van onze organisatiedoelstellingen en bevat bovendien analyses en benoemde verbe-

termaatregelen.

75

In het kader van het proces- en kwaliteitsmanagement worden in opdracht van proceseigenaren

audits uitgevoerd. De onderzoeken worden door, of onder begeleiding van, de interne accountan-

cydienst uitgevoerd volgens een auditjaarplan en kunnen leiden tot aanpassing van onze proces-

sen. De uitkomsten kunnen invloed hebben op beschikbaar gestelde middelen en op de wijze van

sturing en uitvoering van onze activiteiten. De belangrijkste bedrijfsprocessen en onderkende risi-

co’s worden ten minste eenmaal per 3 jaar geaudit. De interne accountant rapporteert zowel aan

individuele managers van de bedrijfsonderdelen als aan de managementorganen en het bestuur.

De externe accountant rapporteert aan het bestuur en de raad van commissarissen via een ma-

nagementletter. Wij maken bovendien gebruik van het gedachtegoed van kwaliteitsmodellen als

INK, Lean Six Sigma, KWH en ISO.

Om projectmatige vastgoedrisico’s te beheersen, werken we regelmatig samen in een bouwcom-

binatie met andere waardetoevoegende partijen. Dat doen we in afzonderlijke, juridische entitei-

ten. Onder ‘Verbindingen: deelnemingen en samenwerkingen’ op pagina 85 kunt u lezen wat on-

ze resultaten in 2011 waren.

De gevolgen van de kredietcrisis voor onze bedrijfsvoering bewaken we mede door gebruik te

maken van de beschikbare instrumenten van onze planning- en controlcyclus. We sturen op finan-

ciële en operationele indicatoren die beïnvloed kunnen worden door de kredietcrisis, zoals de mu-

tatiegraad, de verkopen van woningen uit ons bestaande bezit, de verkopen van nieuwbouwwo-

ningen, de ontwikkeling van de huurachterstanden en de financierbaarheid van investeringen.

Daarnaast verrichten we extra bewakingsactiviteiten, zoals het initieel en periodiek monitoren van

de financiële posities van onze belangrijkste aannemers en leveranciers.

De concernstaf van WonenBreburg is verantwoordelijk voor beleidsontwikkeling op de werken

aandachtsvelden van een woningcorporatie, zoals vastgoed, techniek, energie, huur, financieel en

fiscaal. De gevolgen van de (veranderende) weten regelgeving op ons beleid en de uitvoering

daarvan, worden hierbij continu gemonitord en beoordeeld.

Financierings- en renterisico’s

Wij hebben het beleid voor de beheersing van financierings- en renterisico’s opgenomen in een

treasurystatuut. De volgende risico’s en beheersmaatregelen zijn hierin onderkend en vastgesteld:

Financieringsrisico:

Woningcorporaties zijn afhankelijk van externe financiering. WonenBreburg is deelnemer van het

WSW (Waarborgfonds Sociale Woningbouw). We sturen continu op voldoende borgingsruimte om

voor de uitvoering van ons beleid verzekerd te zijn van de noodzakelijke, externe financiering.

Renterisico:

Hieronder verstaan we een korte periode met een extreem hoge rente, waarin juist dan sprake is van

aanzienlijke (her)financieringen. Om dit te beheersen, nemen we de eisen van het WSW op dit punt

over. Het WSW stelt: ’Het bedrag waarover een corporatie renterisico loopt vanwege vervolgfinancie-

ring of renteherziening wordt geacht maximaal 15% per jaar te zijn, gerekend over het rentedragend

vreemd vermogen.’ WonenBreburg komt hieraan tegemoet.

Daarnaast streven we naar spreiding van renterisico’s door:

te voorkomen dat zich een concentratie van herfinancieringen en/of renteconversies voordoet aan

het einde en begin van opvolgende kalenderjaren;

de rentevervaldag of -data van nieuwe leningen zodanig te kiezen, dat binnen een kalenderjaar

rente- en aflossingsverplichtingen gelijkmatig vervallen.

de looptijd van de swaps niet langer te laten zijn dan de looptijd van de leningen en de hoofdsom

van de swaps niet groter te laten zijn dan de (restant)hoofdsom van de leningen. WonenBreburg

neemt derhalve geen openstaande swappositie in.

In 2011 hebben wij voorts een zogeheten stresstest ontworpen, die mede afgeleid is van het bankwe-

zen en corporatiespecifiek is gemaakt. Hiermee maken wij op basis van een drietal scenario’s doorre-

76

keningen op onder meer solvabiliteit en financierbaarheid ter beoordeling van onze financiële conti-

nuïteit. Wij hebben besloten deze test 2 keer per jaar toe te passen; bij de begroting en bij de jaarre-

kening. Op pagina 89 informeren wij u nader over de stresstest.

Beleggingen

WonenBreburg heeft uitsluitend belegd door het uitzetten van gelden in rekening-courant, op depo-

sito’s en/of spaarrekeningen.

Financiële kaders: ambities WonenBreburg

Het uitgangspunt van financiële sturing is het bereiken van voldoende rendement op het eigen ver-

mogen. Alleen dan kunnen we het gewenste beleid uitvoeren en een solvabiliteit realiseren die con-

tinuïteit garandeert. We moeten een zodanige liquiditeitsontwikkeling nastreven dat alles wat we

willen bereiken te financieren valt. Ook moet WonenBreburg in de dagelijkse bedrijfsvoering efficiënt

worden beheerd.


continuïteit door het realiseren van de noodzakelijke solvabiliteit;

realiseren wat we beogen door een passende liquiditeitsontwikkeling;

zichtbaar maken wat de financiële resultaten zijn van onze vastgoedexploitatie en maatschappe-

lijke inzet.

Financiële kaders: resultaten WonenBreburg

Algemene externe en interne financiële ontwikkelingen

2011 was een turbulent jaar. Waar we bij de opmaak van de jaarrekening 2010 nog veronderstelden

dat de economische crisis op zijn retour was, en de eerste maanden van 2011 dat ook leken te beves-

tigen, zijn we nadien als maatschappij in 2011 hard geconfronteerd met opnieuw een terugval. Met

name de Europese economie stagneert en een adequate oplossing is nog niet gevonden. Deze terug-

val is ook niet onopgemerkt aan de volkshuisvestingssector voorbijgegaan en een aantal corporaties is

mede daardoor in de (financiële) problemen gekomen; onze inzet is gevraagd bij het oplossen van

deze problemen. Wij zijn bereid om aan oplossingen mee te werken als de volkshuisvesting in Neder-

land daarbij gebaad is. Belangrijke randvoorwaarde daarbij is, dat de continuïteit van WonenBreburg

niet in het gedrang komt.

Zo hebben we in 2011 aanzienlijk veel tijd geïnvesteerd in een mogelijke ondersteuning van WSG

(Woningbouw Stichting Geertruidenberg) op verzoek van het bestuur van deze instelling, daarbij

geadviseerd door het CFV. Samen met onze collega-corporaties Singelveste AlleeWonen, Thuisvester

en Casade hebben wij een uitgebreid ondersteuningsplan ontwikkeld. Dit plan is door WSG afgewe-

zen vanwege een verschil van opvatting over de noodzaak van de aanvulling van tekorten vooraf in

de solvabiliteit en liquiditeit. Dit betreuren wij. Wel hebben wij nog een aantal mogelijke projecten

voor overname in bespreking. Dit proces ging in 2011, en gaat in 2012, moeizaam.

Bij de afwegingen over onze spankracht betrekken we voortdurend:

• het financiële beroep dat op de sector wordt gedaan ter dekking van de bezuinigingen van het

rijk;

• de noodzaak van positieve operationele kasstromen – rekening houdend met, eerder dan gepland,

vennootschapsbelastingdruk;

• de effecten van de crisis bij de WonenBreburg (koop)projectontwikkelingen.

Het financiële beroep van de bezuinigingen van het rijk betreffen de bijdrage in huurtoeslag (voor de

sector totaal ruim € 650 miljoen op jaarbasis). Een voorzichtige inschatting levert een structurele jaar-

lijkse last op voor WonenBreburg van ruim € 6 miljoen. De mogelijkheid om extra huurverhoging van

77

5% in rekening te brengen bij huurders met een huishoudinkomen hoger dan € 43.000 geeft voor

een klein deel dekking. De vraag is echter of dit op termijn een structurele dekking is, omdat naar

verwachting een deel van deze huurders zal vertrekken. Rekening houdend met de 90% toewijzings-

verplichting aan woningzoekenden met een inkomen lager dan € 33.614 zal de huuropbrengst van de

betreffende woning niet meer de 5% extra bevatten. Het beleid hierover wordt in 2012 gedefinieerd.

Ondanks dat het wetsvoorstel, dat deze nieuwe bezuiniging regelt, nog niet in procedure is gebracht,

is onze toezichthouder (CFV) van mening dat wij deze uitgave in ons beleid en onze prognose moeten

inrekenen. Zo ontstaat er onvermijdelijk een positief resultaat voor belastingen. Ook door de regels

van het waarborgfonds om verplicht te sturen op een positieve operationele kasstroom (rekening

houdend met 2% aflossingsfictie) ontstaat noodzakelijkerwijs een positief resultaat. Daarbij is er wei-

nig keuze, omdat wij eraan hechten vanuit het WSW in staat te worden gesteld geborgde financie-

ringen vast te leggen en daarmee ons investeringsprogramma te kunnen uitvoeren. Door deze maat-

regelen loopt ons investeringsvolume aanzienlijk terug. Het gevolg van dit alles is, dat wij verwachten

dat er op korte termijn een vennootschapsbelastingdruk ontstaat.

De effecten van de economische crisis die WonenBreburg direct raken, treffen voor een belangrijk

deel onze projectontwikkeling. Naast enkele positieve elementen daarvan (aanbestedingsvoordelen)

is het belangrijkste negatieve element een stagnerende verkoop van de koopdelen van de betreffen-

de projecten. Voortdurend vinden afwegingen plaats of het faseren en/of opschorten van de project-

uitvoering perspectief biedt. Van projecten die wij in het verleden zijn gestart, waren ultimo 2011

nog 145 koopwoningen in de verkoop (inclusief 124 woningen die we via onze verbindingen realise-

ren. Daarvan is het financieel risico 50%). In 2011 hebben wij 79 woningen die wij van plan waren te

verkopen in de verhuur genomen. De waarde van woningen die wij uit de bestaande voorraad ver-

kochten is in 2011, ten opzichte van 2010, gedaald met ruim 2%. Bij de verkopen uit onze bestaande

voorraad zien wij dat enkel de verkopen met Koopgarant nog goed lopen. Op de korte termijn zullen

we deze verkoopvorm moeten stoppen, vanwege onze toekomstige risico’s met betrekking tot terug-

koop. Deze risico’s ter grootte van € 85,5 miljoen zijn zichtbaar op onze balans en leiden ook tot ver-

mogensbeslag en het reserveren van financieringsruimte voor de terugkoopverplichting.

Naast de impact van de algemene economische malaise zijn eind 2010 Europese maatregelen van

kracht geworden. Op grond daarvan moet het bezit gesplitst worden in bezit met een huurprijs van

maximaal € 652,526 (DAEB) en bezit met een huurprijs hoger dan € 652,52 (niet-DAEB). Naast specifie-

ke regels voor de toewijzing heeft dit vooral ook effecten op de mogelijkheden voor het vastleggen

van financieringsmiddelen en de financieringslasten. De uitvoeringsregels zijn nog niet gedefinieerd.

In december 2011 is door de minister toegestaan dat (voorlopig) voor de financiering van de niet-

DAEB activiteiten de netto opbrengsten uit verkopen bestaand bezit aangewend mogen worden. Het

is nog volstrekt onzeker of het WSW vanuit de eigen regels hiermee kan instemmen. Ook is het nog

de vraag welk deel van ons eigen vermogen voor niet-DAEB investeringen ingezet mag worden. Dit

heeft ertoe geleid dat wij in 2011 een terughoudend beleid hebben gevoerd met ontwikkeling van

(delen van) projecten in de niet-DAEB sfeer. In ons beleid beperken we daarom vooralsnog niet-DAEB

investeringen uitsluitend tot de zogenaamde gemengde projecten.

Wij hebben in 2011 aanzienlijk geïnvesteerd in diverse maatregelen om toekomstige risico’s tijdig te

onderkennen en beheersen. Daartoe zijn diverse bedrijfsbrede maatregelen getroffen.

Een van de belangrijke projecten die we in 2011 hebben uitgevoerd, betreft het in kaart brengen van

onze portefeuillestrategie op basis van een nieuw strategisch voorraadbeleid. Dit wordt ondersteund

met door Ortec ontwikkelde software en sluit aan op het bestaande beheerssysteem WALS. Vanuit de

strategische positie is de verwachte ontwikkeling van de omvang van de doelgroep in relatie gebracht

6 Prijspeil 2011

78

met de bestaande portefeuille en zijn de financiële effecten daarvan doorgerekend. Bij het opmaken

van de financiële meerjarenraming zijn de uitkomsten van de portefeuillestrategie in belangrijke

mate als uitgangspunt genomen.

Voorts heeft WonenBreburg in 2010 een bezuinigingsprogramma (aanvullend op de maatregelen uit

2006) opgestart. Het belangrijkste doel daarvan is de effecten van met name de bijdrage in de huur-

toeslag op te kunnen vangen en onze investeringsmogelijkheden, binnen de normen van het WSW,

te kunnen behouden.

Ons beleid is erop gericht dat de (financiële) continuïteit van WonenBreburg op basis van het be-

staande beleid niet in het gedrang komt en dat de geplande strategische ontwikkeling doorgezet kan

worden. Daarbij blijven we voortdurend kritisch in de richting van exogene risico’s vanuit de markt en

de negatieve effecten vanuit onze eigen sector. Uit de tabel hieronder, met de belangrijkste indicato-

ren uit de financiële meerjarenraming, blijkt dat we bij continuering van het huidige beleid en volle-

dige uitvoering van de projectenplanning, nog steeds een verantwoord financieel perspectief hebben.

Tabel financiële ratio’s periode 2011-2016

Indicator 2011 2012 2013 2014 2015 2016

(bedragen x € 1 miljoen) rekening begroting fmr fmr fmr fmr

Balanstotaal 1.370,4 1.565,6 1.677,4 1.718,3 1.710,7 1.724.5

Eigen vermogen 322,7 308,8 342,9 373,8 409,4 425,8

Voorziening beleid 113,9 131,7 81,1 46,2 16,6 17,1

Solvabiliteitspercentage 23,5% 19,7% 20,4% 21,8% 23,9% 24,7%

Operationele kasstroom 1) 20,3 5,6 23,1 18,9 17,3 13,1

Rentedekkingsgraad 2) 2,1 1,6 2,0 1,9 1,8 1,7

1) o.b.v. uitgangspunten WSW, is inclusief 2% genormeerde aflossing

2) norm 2011 van het WSW 1,35.

De financiële gevolgen van een verdergaande verslechtering van een aantal marktomstandigheden

hebben wij vertaald in een stresstest, waarover u verderop in deze paragraaf meer kunt lezen.

Relatie meerjarenbeleidsplan 2009-2012

De titel ‘Energie in wonen’ van ons meerjarenbeleidsplan 2009-2012 verwijst onder meer naar de

investeringen die we in energetische maatregelen willen doen. Ons financiële beleid is erop gericht

om deze en vele andere investeringen mogelijk te maken, terwijl de continuïteit gewaarborgd blijft.

We hebben hiervoor aansluiting gezocht bij de jaarlijkse toets van het CFV, die het minimale solvabili-

teitspercentage becijfert. Daarnaast willen we voldoen aan de eisen van het WSW.

Bij het uitwerken van het meerjarenbeleidsplan 2009-2012 hebben we de uitgangspunten voor de

financiële doelstellingen opnieuw gedefinieerd. We hebben opgenomen dat we voldoende rende-

ment met ons vastgoed moeten genereren om ook onrendabele werkzaamheden te bekostigen.

Dit hebben we als volgt in het beleidsplan vastgelegd:

De solvabiliteit ligt maximaal 10% boven de ondergrens van het volkshuisvestelijke vermogen

zoals dat door het CFV wordt gepresenteerd.

De algemene kosten van het werkapparaat mogen maximaal 25% van de huurinkomsten bedra-

gen.

De operationele kasstroom moet voldoende zijn voor de realisatie van de voorgenomen activitei-

ten op basis van de WSW-normering. Vanaf 2011 moet deze positieve operationele kasstroom ge-

realiseerd zijn.

79

Het beleid zoals wij dat in het meerjarenbeleidsplan hebben beschreven, is door de economische crisis

onder druk komen te staan. We moeten meer dan ooit kiezen welke zaken we wel of niet uitvoeren,

waarbij we het doel voor ogen houden het voorgestelde beleid uiteindelijk wel te willen uitvoeren.

Waar we bij het opmaken van de jaarrekening 2010 nog de verwachting uitspraken dat de crisis een

tijdelijk karakter had, en een voorzichtig herstel waarnamen, moeten we constateren dat de positieve

ontwikkeling zich niet heeft doorgezet. Nog meer dan in de crisis van 2008 wordt de sector geraakt

door de gevolgen die mede door een aantal individuele corporaties zijn veroorzaakt, waardoor de

continuïteit in het gedrang komt. Voor WonenBreburg is de crisis aanleiding geweest een stresstest te

ontwikkelen. Met behulp van deze test kunnen we vanuit een aantal materiële terreinen de impact

van de crisis op de financiële continuïteit van WonenBreburg inschatten. In het vervolg van het jaar-

verslag gaan we verder in op (de uitkomsten van) de stresstest.

Afgezet tegen de gedefinieerde criteria zijn de werkelijke uitkomsten als volgt:

Onderdeel (bedragen x € 1 miljoen) gedefinieerd uitgangspunt werkelijke uitkomsten

Minimaal solvabiliteitspercentage

(CFV-cijfer)

CFV-beoordeling: 13,3% 23,5%

Maximaal solvabiliteitspercentage

(CFV-cijfer)

CFV-beoordeling + 10%: 23,3% 23,5%

Maximaal % managementkosten in

% van huurinkomsten 25%1 21,1%

Operationele kasstroom > aflossingsfictie: 2% 4,1% 1) Dit betreft de norm uit het meerjarenbeleidsplan; de interne norm is scherper gesteld (voor 2011: 21,55%)

Toezicht CFV en WSW

Naast de interne bewaking van de financiële continuïteit is het voldoen aan de normen van het CFV

en WSW een belangrijke randvoorwaarde voor WonenBreburg.

Het CFV beoordeelt jaarlijks de financiële continuïteit. De basis hiervoor zijn de gegevens die door de

individuele corporaties worden aangeleverd van prognose (dPi) en verantwoording (dVi). In een uni-

formeringsslag worden de aangeleverde cijfers van de corporaties nagenoeg vergelijkbaar met elkaar

gemaakt (in een volkshuisvestelijke exploitatiewaarde). Vervolgens worden markt-, macro-

economische en operationele risico’s ingerekend en vertaald naar een nodig geacht solvabiliteitsper-

centage. WonenBreburg heeft zijn bedrijfswaarde nagenoeg in lijn gebracht met de uitgangspunten

van het CFV voor de volkshuisvestelijke exploitatiewaarden. Onze ondergrens voor de ingerekende

risico’s is 13,3% (inclusief 2,3% die nodig is voor de vennootschapsbelastingplicht). Op basis daarvan

was het oordeel dat WonenBreburg ‘voldoende solvabel’ is.

Naast de oordeelsbrief worden, op basis van de aangeleverde verantwoordingsinformatie, de uitkom-

sten afgezet tegen de uitkomsten van de sector en vergelijkbare corporaties (de bedrijfsvergelijking

Corporatie in Perspectief). Binnen Corporatie in Perspectief wordt op een breed financieel vlak het

presteren van de corporaties vergeleken. Op basis van de gepresenteerde uitkomsten van CiP 2010

kunnen wij concluderen dat wij ons op een groot aantal verantwoordingsitems in positieve zin ont-

wikkelen – zowel in relatie tot de voorgaande verantwoording als in relatie tot het sectorgemiddelde.

Faciliteringsvolume WSW

Sinds een aantal jaren stuurt de WSW, voor het vrijgeven van borgingsfaciliteit, op de operationele

kasstroom en de bewaking van de verhouding tussen de lening portefeuille en de vastgestelde WOZ-

waarde. Van belang is, dat er in de operationele kasstroom ruimte is om de rentelast van aanvullende

financieringen (inclusief een aflossingsfictie van 2%) te kunnen betalen. De afgelopen jaren hebben

we gestuurd op het op orde krijgen van de operationele kasstroom. Op 29 december 2011 heeft het

WSW de kredietwaardigheid en het faciliteringsvolume afgerond. Op basis van de aangeleverde

80

prognose is voor de geplande investeringen 2011 en de herfinanciering 2012 en 2013 een facilite-

ringsvolume vrijgegeven van € 204 miljoen. In de loop van 2011 was over een bedrag van € 135 mil-

joen beschikt (waarvan € 81 miljoen met een stortingsdatum in 2012 of 2013). Het WSW heeft aange-

geven dat er in 2012 een snellere beoordeling zal plaatsvinden.

De ontwikkeling van de operationele kasstroom 2011 op basis van de WSW-uitgangspunten is als

volgt:

Onderdeel realisatie

2011

begroot

2011

realisatie

2010

Operationeel exploitatieresultaat (exclusief af-

schrijvingen)

64.773 60.740 53.536

Financiële baten en lasten (exclusief deelnemin-

gen)

-30.426

-33.147

-28.484

Operationele kasstroom 34.347 27.593 25.052

Genormeerde aflossing, 2% van leningportefeuil-

le

-16.805

-16.866

16.032

Saldo 17.542 10.867 9.020

Geconcludeerd kan worden, dat de werkelijke operationele kasstroom 2011 ruim hoger uitvalt dan de

begrote positie 2011, zich € 8,5 miljoen positief ontwikkelt ten opzichte van 2010 en € 17,5 miljoen

boven de norm van het WSW uitkomt.

We realiseren ons echter dat alleen sturen op extern gestelde eisen (door CFV en WSW) tot subopti-

male beslissingen kan leiden. Daarom sturen we intern mede op ontwikkeling van de marktwaarde

en de rendementen, waarbij we de IPD/aeDex Corporatie Vastgoedindex (aeDex) als instrument ge-

bruiken om de resultaten inzichtelijk te maken. Dit is geëffectueerd door bij investeringsbeslissingen

de ingeschatte marktwaarde expliciet te benoemen.

Sturen op marktwaarde en rendementen

Wij sturen vooral bij investeringsbeslissingen meer op marktwaarde (in verhuurde staat) en rende-

menten. Zolang wij alleen op basis van bedrijfswaardes, onrendabele toppen en operationele kas-

stromen sturen, hebben wij een minder goed beeld van de bedrijfseconomische resultaten en kosten

van het beleid. De marktwaarde in verhuurde staat, ten opzichte van de bedrijfswaarde, heeft als

voordeel dat het laat zien wat een externe partij bereid is te betalen bij overname van het vastgoed.

De waardetoename na een investering is dan ook het bedrag dat het vastgoed bij verkoop meer zal

opleveren. Zo krijgen wij een beter beeld van de waardecreatie bij investeringen.

Door het bepalen van de onrendabele toppen en verwachte toekomstige rendementen, of IRR (Inter-

nal Rate of Return) bij investeringsbeslissingen, wordt niet alleen het bedrijfseconomische offer op

het moment van investeren duidelijk, maar ook de rendementen in de toekomst. Op die manier kun-

nen we met behulp van aeDex de gerealiseerde rendementen in de exploitatieperiode vergelijken

met de rendementsverwachtingen. In 2011 is het rendementsdenken als onderdeel van het project

vastgoedsturing uitgewerkt. Uitgangspunt bij het rendementsdenken is, dat het eigen vermogen

tenminste waardevast is en een risico-opslag kent van 1%. Het bepaalde rendement wordt gebaseerd

op het indirecte rendement (waardeontwikkeling) en directe rendement waarbij rekening wordt ge-

houden met het gegeven dat het directe rendement ten minste moet voldoen aan de door de WSW

bepaalde ICR (Interest Coverage Ratio) van 1,4. Voor 2011 zijn de normen bepaald. Die normen ge-

bruikten we als uitgangspunt, dan wel financiële randvoorwaarden, bij de berekeningen die we in

het kader van het project vastgoedsturing gemaakt hebben. Daarnaast hebben wij intern vooral de

vestigingen geïnformeerd over deze aanvullende norm voor de boordeling van investeringsbeslissin-

gen.

81

Resultaat 2011

Ten opzicht van het begrote resultaat is het jaarresultaat 2011 36 miljoen hoger uitgevallen. In het

onderstaande overzicht zijn, met de vergelijkende cijfers van 2010, de belangrijkste inkomsten- en

uitgavencategorieën weergegeven.

De opbouw van het jaarresultaat 2011 presenteren we als volgt:

Onderdeel (bedragen x € 1.000) realisatie

2011

begroot

2011

realisatie

2010

Huren opbrengsten 132.193 131.271 128.785

Overige exploitatieinkomsten 389 176 337

Exploitatieuitgaven: dagelijks onderhoud -15.156 -16.563 -16.129

Exploitatieuitgaven: plan- en projectmatig -13.575 -17.063 -23.602

Exploitatieuitgaven: overige -8.918 -9.476 -8.843

Exploitatieresultaat 94.933 88.345 80.548

Managementkosten -27.874 -28.288 -28.533

Rentelasten -30.426 -33.147 -28.484

Projectsteun/bijdrage 40 wijken -1.473 -1.518 -1.361

Overige operationele inkomsten/uitgaven -1.075 -1.250 329

Saldo operationele kasstroom (incl. afschrij-

vingen)

34.085 24.142 22.499

Verkoopresultaat 210 13.655 16.411

Resultaat deelnemingen -2.107 p.m. -7.289

Afboekingen projecten -3.836 -370 -498

Overige waardeveranderingen / mutatie actuele

waarde

11.891 -33.140 -16.688

Totaal resultaat 40.243 4.287 14.435

Ontwikkeling saldo uit exploitatie

hogere huuropbrengst 2011 ten opzichte van 2010: € 3,3 miljoen;

afwijking in exploitatieuitgaven, ten opzichte van 2010, € 10,9 miljoen, in hoofdzaak veroor-

zaakt door lagere uitgaven plan- en projectmatig onderhoud;

de managementkosten zijn in 2011 € 0,7 miljoen lager dan in 2010;

de financieringslasten 2011 zijn € 1,9 miljoen hoger dan in 2010.

De financiële baten en lasten omvatten de volgende onderdelen:

het totaal van de lasten die verband houden met de langlopende financiering voor vastgoed;

rentes in verband met rekening-courantposities.

WonenBreburg heeft een belangrijk deel, circa 70%, van de investeringen in vastgoed gefinancierd

met leningen van derden. De gemiddelde rentekostenvoet van de leningenportefeuille bedroeg

4,17% per 31 december 2011. Van de opgenomen financieringsmiddelen had per 31 december 2011

37% een resterende rentevastperiode korter dan 5 jaar.

Verkoop onroerend goed

De uitvoering van het verkoopprogramma uit het bestaande bezit is een belangrijke voorwaarde voor

de realisatie van onze herstructureringsplannen, waaronder nieuwbouw van huurwoningen voor de

doelgroep. Het gerealiseerde resultaat op de reguliere verkopen uit het bestaande bezit in 2011 is

€ 0,6 miljoen lager dan aangenomen in de begroting. Ten opzichte van de gerealiseerde reguliere

verkopen in 2010 is de verkoopopbrengst € 4,8 miljoen lager uitgevallen. Nieuwbouw wordt vaak in

mixprojecten uitgevoerd. Bij verliesgevende projecten geschiedt de resultaatneming als de verliezen

voorzienbaar zijn (bij besluitvorming), voor de winstgevende projecten naar rato van de voortgang

van het werk in relatie tot het aantal verkochte eenheden.

82

Financiële baten en lasten

De stijging van de rentelasten ten opzichte van 2010 met € 1,9 miljoen wordt voornamelijk veroor-

zaakt door opgenomen financieringsmiddelen tot een bedrag van € 54 miljoen en beschikking over

lopende variabele leningen tot een bedrag van € 32 miljoen. De werkelijke, lagere, rentelast ten op-

zichte van de begroting wordt voornamelijk veroorzaakt door de vertraging in de realisatie van pro-

jecten en een lager renteniveau voor nieuw af te sluiten leningen en rekening courant gelden dan de

aannames bij de begroting.

Resultaat deelnemingen

Ten opzichte van 2010 is het resultaat € 5,2 miljoen minder negatief uitgevallen. De belangrijkste

oorzaken die hieraan ten grondslag liggen zijn:

In de jaarrekening 2010 was de afwaardering tot bedrijfswaarde van het project in aanbouw Bin-

nen Buiten in Breda voorzien. Deze afwaardering in de rekening 2010 bedroeg € 5,6 miljoen.

In de WOM Quirijnboulevard was eveneens in 2010, mede gelet op de stagnerende verkopen, een

afboeking gedaan van € 1,2 miljoen.

Het nadelige resultaat uit deelnemingen 2011 wordt in hoofdzaak veroorzaakt door een verdere

(bedrijfs-)waardedaling van het onroerend goed in het complex Binnen Buiten tot een bedrag

van € 1,8 miljoen.

Overige waardeveranderingen materiële vaste activa en mutatie actuele waarde

De overige waardeveranderingen houden verband met de financiële gevolgen van bestuurlijke be-

sluiten over projectontwikkeling en de sloop van daaraan verbonden complexen, alsmede correctie

voor in eerdere jaren genomen besluiten. Deze waardeveranderingen zijn in 2011 € 50,3 miljoen.

Verder is als onderdeel van de mutatie de (correctie van) de verwachte verkoopopbrengsten 2012 tot

en met 2014 € 10 miljoen ingerekend.

Als ontwikkeling van de mutatie actuele waarde is het resultaat te zien van de ontwikkeling in de

bedrijfswaarde van het bestaande bezit. De afwijking ten opzichte van de berekening per 2010 is

€ 53,3 miljoen positief. De belangrijkste verklaringen voor de samenstelling van het bedrag in 2011

zijn het disconteringseffect van de toekomstige inkomsten en uitgaven ten opzichte van de bereke-

ningen in 2010.

Vergelijking boek-, bedrijfs-, marktwaarde en waarde onroerendezaakbelasting

WonenBreburg waardeert het bezit op basis van actuele waarde (bedrijfswaarde). Deze waardering is

gebaseerd op de toekomstige verdiencapaciteit van het bezit dat op 31 december 2011 in exploitatie

is.

In onderstaande tabel presenteren we:

de resterende boekwaardes (aanschafwaarde minus berekende afschrijving in de afgelopen jaren)

per 31 december 2011;

de berekende bedrijfswaardes op basis van volledige doorexploitatie vanaf 1 januari 2012. Bij deze

bedrijfswaardes is voor maximaal € 5.000 per verhuureenheid, gemiddeld prijspeil 1 januari 2012,

aan grondwaarde bijgeteld. Deze grondwaarde is vervolgens geïndexeerd en verdisconteerd. Deze

uitgangspunten leveren een gemiddelde grondwaarde per verhuureenheid op van € 2.364.

de berekende marktwaarde aeDex per 31 december 2011, waarbij we bij de bepaling van deze

waarde uitgaan van:

een maximale exploitatietermijn van 15 jaar op basis van markthuren en commerciële exploita-

tielasten;

verkoop tegen actuele verkoopwaarde bij tussentijdse mutatie, mits deze hoger is dan de indi-

recte opbrengstwaarde;

complexgewijze uitponding van het resterende bezit na 15 jaar.

83

de vastgestelde onroerendezaakbelastingwaardes met als waardepeildatum 1 januari 2010, die

worden bepaald door de gemeente aan de hand van gerealiseerde referentieverkopen.

Vestiging

(gemiddelde waarde

per verhuureenheid)

boekwaarde per

31 dec. 2011

bedrijfswaarde

(incl. afgetopte

grondwaarde) per

31 dec. 2011

aeDex-waarde

per 31 dec. 2011

ozb-waarde

2011,

waarde peil-

datum 1 jan.

2010

Breda 29.551 38.510 86.030 129.396

Breda, VAST 30.308 11.867 45.016 84.857

Tilburg, VAST 24.595 17.645 35.368 56.530

Tilburg 30.953 37.728 71.692 129.877

WonenBreburg 29.954 35.835 72.786 122.752

Tabel Waarde per technische type in €

Technisch type

(gemiddelde waarde

per verhuureenheid)

boekwaarde

per

31 dec. 2011

bedrijfswaarde

(incl. afgetopte

grondwaarde)

per 31 dec. 2011

aeDex-waarde

per 31 dec.

2011

ozb-waarde

2011,

waarde peil-

datum 1 jan.

2010

Eengezinswoningen 30.135 41.402 85.189 156.787

Galerijflat met lift 32.452 37.585 82.599 134.746

Galerijflat zonder lift 24.143 41.493 88.247 133.734

Portiekflat met lift 43.899 49.563 85.633 136.136

Portiekflat zonder lift 28.647 24.105 65.979 116.940

Maisonnette 25.858 27.068 68.258 127.790

Duplexwoning 39.948 38.024 71.915 134.800

Onzelfstandige eenheid 25.287 17.488 37.359 56.994

Garage 6.903 4.803 11.086 12.363

Bedrijfspand 185.703 327.159 224.822 248.012

Verzorgingsappartement 116.428 113.478 109.445 116.293

Ontwikkeling van vermogen en resultaat

Op basis van het gedefinieerde beleid en de voorgenomen projecten hebben wij de financiële meer-

jarenraming opgemaakt. In de onderstaande tabel zijn de uitkomsten hiervan gepresenteerd. Tegen

de achtergrond van de (aannames in) de bovenstaande ontwikkelingen en aanstaande projecten,

hebben we een doorrekening gemaakt voor de komende jaren. We geven de ontwikkelingen voor de

komende jaren in enkele relevante kengetallen weer.

Omschrijving

(bedragen x € 1.000)

2011 wer-

kelijk

2012

begroot

2013

fmr

2014

fmr

2015

fmr

2016

fmr

Resultaat

Eigen vermogen 322.665 308.784 342.895 373.781 409.363 425.884

Balans totaal 1.370.426 1.565.629 1.677.444 1.718.251 1.710.710 1.724.518

Solvabiliteit 23.7% 19,7 % 20,4 % 21,8 % 23,9 % 24,7 %

Operationele kasstroom 34.347 22.408 42.464 40.549 39.578 34.916

Genormeerde 2% aflos-

sing -/-

16.805 16.824 19.348 21.692 22.326 21.810

Boven de norm WSW-

financiering

17.542 5.584 23.116 18.857 17.252 13.106

Investeringskasstroom 137.558 150.514 148.324 59.177 12.768 37.400

Verkoopresultaat be-

staand bezit

18.472 14.981 11.764 11.704 9.367 12.363

84

Bij de doorrekening in de financiële meerjarenraming (fmr) hebben we de volgende uitgangspunten

gehanteerd:

Op te leveren (bedragen x €

1.000)

2011 2012 2013 2014 2015 2016

Aantal nieuwbouw/aankoop

huurwoningen

332

802

1.341

771

264

110

Directe verkoopopbrengst

bestaand bezit

27.159

24.244

21.787

21.775

16.424

20790

Aantal te verkopen eenheden

bestaand bezit

216

190

182

182

134

159

Resultaat nieuwbouw koop-

woningen

147

450

1.010

1.150

1.710

730

Afboeking bedrijfswaarde in

verband met sloop

4.199

7.760

3.906

4.001

1.984

Aantal te slopen woningen 256 513 272 185 210

Huurverhoging, jaarlijks 1,2 % 2,3% 2,0 % 2,0 % 2,0 % 2,0 %

Looninflatie 3,0 % 3,0 % 3,0 % 3,0 % 3,0 %

Aan de hand van de cijfers kunnen de volgende conclusies worden getrokken:

Aan de hand van de kerncijfers, zoals hiervoor opgenomen onder Ontwikkeling van vermogen en

resultaat, worden de volgende conclusies getrokken:

1. Onder normale economische omstandigheden (zie de stresstest hierna onder ‘Risicomanage-

ment’) is de continuïteit van WonenBreburg gegarandeerd.

2. De investeringsopgaaf waarmee rekening is gehouden, is fors en het behalen van de ver-

koopopbrengst en het verkoopresultaat zijn voor het realiseren van de investeringsopgaaf

onontbeerlijk.

Op pagina 90 presenteren wij in de stresstest de impact van verder verslechterende marktomstandig-

heden en de daarbij behorende conclusies, met als startpunt het eigen vermogen en het balanstotaal

vanuit de financiële meerjarenraming.

85

Verbindingen: deelnemingen en samenwerkingen

Nevenstructuur

Stichting WonenBreburg

Laurentius/WonenBreburg VOF: 50%

WonenBreburg Holding BV: 100%

Cofier Bouwontwikkeling BV: 25%

Breedband Tilburg BV: 24,33%

WonenBreburg Project

Talmazone BV: 100%


Haagpoort BV: 100%


Groeseind BV: 100%

Duurzame Energie

Exploitatie BV

WonenBreburg: 100%

Ontwikkelingscombinatie

WonenBreburg

Nederlandse Bouwunie VOF:

50%


Quirijnboulevard BV:

100%

VOF Wijkontwikkelings-

Maatschappij Quirijnboulevard

Tilburg: 50%

VOF Groeseind: 50%

Stadsontwikkelings-

maatschappij Tilburg

BV: 25%


Dr. Struyckenplein BV:

100%


Forum BV: 100%

VOF ontwikkelingscombinatie

Dr. Struyckenplein: 50%

VOF Forum: 50%

Stichting Brabants Investeringsfonds

Nieuwbouwwoningen

Project Havenmeester: 25%

Deelnemingen

A Minderheidsbelangen

Laurentius/WonenBreburg VOF

Samen met woningcorporatie Laurentius werken wij in een vof (op basis van 50/50) aan de uitvoering

van het herstructureringsproject BinnenBuiten (voormalig BrabantWater-terrein). Het project omvat:

101 appartementen met een huurprijs onder de liberaliseringsgrens

43 appartementen met een huurprijs boven de liberaliseringsgrens

132 appartementen die in eerste aanleg bestemd waren voor de verkoop. Mede door de ma-

cro-economische ontwikkelingen stagneerde de verkoop en waren er bij de oplevering uit-

eindelijk 4 appartementen verkocht. De resterende 128 appartementen zijn in het Te Woon-

concept in de verhuur genomen en werden allemaal verhuurd.

253 parkeerplaatsen

86

Het resultaat volgens de concept jaarrekening bedraagt negatief € 3.590.007, waarin verwerkt

€ 2.553.873 in verband met de herwaardering van het bezit. In boekjaar 2010 heeft een herwaarde-

ring van het bezit plaatsgevonden van € 11.224.144.

Cofier Bouwontwikkeling BV

WonenBreburg neemt per 31 december 2010 in financiële zin voor 25% deel in Cofier

Bouwontwikkeling BV in Tilburg. De doelen van de vennootschap zijn:

de verwerving van nieuwbouwprojecten in de regio Midden-Brabant (SMB-gebied);

de coördinatie, begeleiding en uitvoering van nieuwbouw-, renovatie- en

onderhoudsprojecten en alles wat rechtstreeks of zijdelings verband houdt met deze

werkzaamheden of daarvoor bevorderlijk is.

De deelneming waarderen wij volgens de netto vermogenswaarde. Het aandeel in het behaalde

resultaat voor WonenBreburg bedraagt € 9.059. Dit bedrag is ten gunste van het jaarresultaat

verantwoord.

Breedband Tilburg BV

Stichting WonenBreburg heeft een belang in Breedband Tilburg BV. Het belang bedraagt

24,33%. Het doel van de bv is het in eigendom verwerven en beheren van een

glasvezelinfrastructuur in de regio Tilburg. Deelname staat open voor alle organisaties,

instellingen en bedrijven in de regio. De deelneming waarderen wij volgens de netto vermo-

genswaarde, maar niet lager dan nihil. Over 2011 heeft Breedband Tilburg BV een positief resul-

taat behaald van € 7.208. Aangezien de deelneming een negatieve netto vermogenswaarde

heeft, is in het jaarresultaat van Stichting WonenBreburg geen resultaat Breedband Tilburg BV

verantwoord.

Stichting Brabants Investeringsfonds Nieuwbouwwoningen Project Havenmeester

Wij hebben deze stichting ultimo december 2010 samen met de Provincie Noord-Brabant en de

gemeente Tilburg opgericht. Het doel van deze stichting is te zorgen voor een deel van de

financieringsmiddelen van de onverkochte eenheden, bij oplevering in 2013, in het project

Havenmeester. WonenBreburg is deelnemer in het fonds en heeft een afnamegarantie afgegeven

voor de onverkochte eenheden. Voor het kalenderjaar 2010 is geen jaarrekening opgemaakt. De

jaarrekening 2011 zal opgemaakt worden voor de periode van de start van de stichting tot en

met 31 december 2011. Ten tijde van het opstellen van de jaarrekening van Stichting WonenBre-

burg was de jaarrekening nog niet beschikbaar.

B Meerderheidsbelangen: dochtermaatschappijen en joint ventures

WonenBreburg Holding BV

Onder WonenBreburg Holding BV zijn de project-bv’s WonenBreburg Project Haagpoort BV,

WonenBreburg Project Quirijnboulevard BV, WonenBreburg Project Talmazone BV,

WonenBreburg Project Forum BV, WonenBreburg Project Groeseind BV en WonenBreburg Project

Dr. Struyckenplein BV geplaatst, waarin de deelnames in projectontwikkeling in vof-verband zijn

opgenomen. Ook Stadsontwikkelingsmaatschappij Tilburg BV en Duurzame Energie Exploitatie

WonenBreburg BV zijn onder WonenBreburg Holding BV geplaatst. Per 23 december 2011 is de

entiteit VOF Woningontwikkeling Haagpoort opgeheven.

87

Het behaalde resultaat in WonenBreburg Holding BV bedraagt negatief € 98.832. De opbouw van dit

resultaat is als volgt:

Resultaten dochter-bv’s:

1. WonenBreburg Project Quirijnboulevard BV

correctie voorgaande jaren

-/- € 199.441

2. WonenBreburg Project Haagpoort BV € 611.013

3. WonenBreburg Project Talmazone BV -/- € 641.998

4. WonenBreburg Project Groeseind BV € 328.707

5. WonenBreburg Project Forum BV -/- € 40.574

6. WonenBreburg Project Dr. Struyckenplein BV -/- € 16.795

7. Duurzame Energie Exploitatie WonenBreburg BV € 38.781

8. Stadsontwikkelingsmaatschappij BV -/- € 60.005

Resultaat eigen bedrijfsvoering:

9. WonenBreburg Holding BV -/- € 118.520

Totaal -/- € 98.832

Bij de vennootschappen onder firma beschrijven we het resultaat van de relevante moeder-bv’s en de

mogelijke risico’s.

Duurzame Energie Exploitatie WonenBreburg BV

WonenBreburg heeft een 100% belang in DEE WonenBreburg BV. Het doel van deze vennootschap is

het leveren van (warm) tapwater, warmte en koude en energiediensten. In de Duurzame Energie

Exploitatie WonenBreburg BV is het beheer en de exploitatie van de koelinstallaties aan de Heinsius-

hof, Theresia’s Rozen, Intermezzo en Tussen de Meesters ondergebracht. Het uitgangspunt hierbij is

om ten minste tot een kostendekkende exploitatie te komen. Het positieve resultaat bedroeg in 2011

€ 38.781.

De Stadsontwikkelingsmaatschappij Tilburg BV is opgericht om bouw- of herbouwprojecten in stand

te houden, te verbeteren, te financieren en uit te voeren in het belang van de volkshuisvesting en

stedelijke vernieuwing. Hieronder vallen ook de open herbouw en ontwikkeling van registergoe-

deren. Een andere doelstelling van de vennootschap is het voor eigen rekening verkrijgen, vervreem-

den, bezwaren, exploiteren, huren en verhuren van registergoederen. WonenBreburg Holding BV

participeert hierin voor 25%, net als de gemeente Tilburg, Tiwos Holding BV en Stichting TBV Wonen.

Het aandeel in het resultaat 2011 bedroeg negatief € 10.739, daarnaast is in de jaarrekening 2011 een

correctie van het resultaat 2010 doorgevoerd van negatief € 49.266. Beide resultaten zijn ten laste van

het jaarresultaat van WonenBreburg Holding BV verantwoord. Het resultaat 2011 is gebaseerd op de

concept jaarrekening 2011, die nog niet is gecontroleerd door de externe accountant. Mede als ge-

volg van de huidige marktomstandigheden moeten we rekening houden met een mogelijke afwaar-

dering van het bezit van de Stadsontwikkelingsmaatschappij Tilburg BV. Deze mogelijke afwaarde-

ring wordt cijfermatig verwerkt in de jaarrekening 2012 van Wonen Breburg Holding BV.

WonenBreburg Holding BV is een houdstermaatschappij. Het verantwoord eigen resultaat heeft be-

trekking op het bedrijfsmatige beheer van de bv. Onder de specifieke project-bv’s zijn vennootschap-

pen onder firma geplaatst ten behoeve van de projectontwikkeling die wij met derden verrichten.

88

Vennootschappen onder firma

WonenBreburg neemt met een aantal bouwondernemingen deel in 6 vennootschappen onder firma.

In deze vof’s werken wij gezamenlijk aan projectontwikkeling. Ultimo 2011 nam WonenBreburg deel

in de volgende vof’s:

VOF WOM Quirijnboulevard Tilburg. Dit betreft de realisatie van het project Quirijnboulevard in

deelplannen. Op dit moment loopt een discussie over de herontwikkeling van 3 deelplannen. Me-

dio 2012 komt hierover meer duidelijkheid. Afhankelijk van de dan in te zetten strategie resteren

mogelijk enkele discussiepunten, zoals afkoop erfpacht van niet ontwikkelde locatie(s). Het aan-

deel in het gerealiseerde negatieve resultaat 2011 voor WonenBreburg Project Quirijnboulevard

BV bedraagt € 200.000.

Ontwikkelingscombinatie WonenBreburg & Nederlandse Bouwunie VOF. Dit is een project in uit-

voering van de bouw van 408 eenheden, waaronder appartementen en eengezinswoningen. Via

een vof-structuur participeren we met de NBU in de realisatie van dit project. De resultaten in het

project nemen we afhankelijk van de voortgang van de bouwfasen. Het aandeel in het gereali-

seerde, negatieve resultaat 2011 voor WonenBreburg Project Talmazone BV bedraagt € 355.025.

VOF Forum. Dit project behelst de realisatie van 61 eenheden in de koopsfeer en 145 (sociale)

huurwoningen en zorgwoningen, almede enkele commerciële ruimten. Het jaarverslag 2011 be-

treft een verlengde verantwoordingsperiode, vanaf het opstarten van de vof tot en met 31 de-

cember 2011. Over deze periode is door de VOF een resultaat behaald van nihil.

VOF Groeseind. Dit is een groot, binnenstedelijk herstructureringsproject in de wijk Groeseind-

Hoefstraat. Het gaat om de realisatie van eengezins- en patiowoningen, appartementen en enkele

eenheden via particulier opdrachtgeverschap. Het aandeel in het gerealiseerde positieve resultaat

2011 voor WonenBreburg Project Groeseind bedraagt € 330.472.

VOF Ontwikkelingscombinatie Dr. Struyckenplein. In de Bredase wijk Heuvel geven wij inhoud aan

de realisatie van 3 blokken, te weten:

a. winkelblok voor 100 huurappartementen en 1 commerciële ruimte;

b. maatschappelijke voorzieningenblok, 47 huurappartementen en 1 commerciële ruimte voor de

verhuur;

c. torenblok dat bestaat uit 56 koopappartementen en 1 commerciële ruimte.

Het aandeel in het gerealiseerde negatieve resultaat 2011 voor WonenBreburg Project Dr. Struyc-

kenplein BV bedraagt € 2.334.

VOF Woningontwikkeling Haagpoort. In 2008 is dit project nagenoeg volledig opgeleverd. In de-

cember 2011 is een ontbindingsovereenkomst afgesloten met de samenwerkende partner, waarbij

WonenBreburg het onverkochte onroerende goed heeft aangekocht. De rekening-courant en le-

ningen posities (zowel vorderingen als schulden) zijn over en weer kwijtgescholden. Over 2011 is

door VOF Woningontwikkeling Haagpoort een resultaat van nihil gerealiseerd.

Niet uit de balans blijkende verplichtingen

Op basis van een aantal overeenkomsten liggen er verplichtingen waarvan het financiële effect niet

in de jaarrekening is verwerkt. Deze verplichtingen zijn:

1. Stichting WonenBreburg participeert per 31 december 2011, door middel van een bv-structuur, in

VOF Wijkontwikkelingsmaatschappij Quirijnboulevard Tilburg, VOF Groeseind, VOF Ontwikke-

lingscombinatie Dr. Struyckenplein, VOF Forum en Ontwikkelingscombinatie WonenBreburg &

Nederlandse Bouwunie VOF. De firmanten (vennoten) in de vof’s zijn hoofdelijk aansprakelijk.

2. Er zijn garantieafspraken overeengekomen aangaande niet-verkochte woningen bij de oplevering

van nieuwbouw koopprojecten. Het betreft:

89

Het nieuwbouwproject Quirijnboulevard: Stichting WonenBreburg heeft de verplichting op

zich genomen de opgeleverde woningen aan te kopen indien deze niet worden verkocht. Per

31 december 2011 had de WOM geen onverkochte woningen en waren er geen deelprojecten

in uitvoering.

Voor het project Havenmeester in Tilburg heeft Stichting WonenBreburg een afnamegarantie

afgegeven voor de onverkochte appartementen bij de oplevering in 2013. Onderdeel van de

deal zijn winstdelende leningen vanuit de Stichting Brabants Investeringsfonds Nieuwbouw-

woningen Project Havenmeester. Stichting WonenBreburg participeert voor 25% in deze stich-

ting. De overige participanten zijn de Provincie Noord-Brabant (50%) en de gemeente Tilburg

(25%).

Door Stichting WonenBreburg is een afnamegarantie afgegeven voor de onverkochte eenhe-

den bij oplevering (medio 2012) van Woontoren 3 in het project Talmazone. Op 31 december

2011 waren 34 van de 84 eenheden verkocht. Medio mei 2012 zijn er 42 eenheden verkocht.

3. Stichting WonenBreburg heeft ten behoeve van meerdere dochtermaatschappijen een ‘letter of

comfort’ afgegeven, waarmee zij bevestigt dat zij de nodige middelen ter beschikking zal blijven

stellen aan WonenBreburg Holding BV, zodat laatstgenoemde aan de schulden op korte en lange

termijn zal kunnen blijven voldoen. Zolang dat noodzakelijk is, behoudens zeer bijzondere om-

standigheden, wordt de letter of comfort jaarlijks gecontinueerd. De huidige letter of comfort

heeft een looptijd tot 1 juli 2012. De letter of comfort heeft betrekking op WonenBreburg Holding

BV, WonenBreburg Project Haagpoort BV, WonenBreburg Project Talmazone BV, WonenBreburg

Project Groeseind BV, WonenBreburg Project Forum BV en WonenBreburg Dr. Struyckenplein BV

en Duurzame Energie Exploitatie WonenBreburg BV.

4. Door WonenBreburg Holding BV is voor WonenBreburg Project Quirijnboulevard BV ook een let-

ter of comfort afgegeven, waarmee zij bevestigt dat ze eveneens de nodige middelen ter beschik-

king zal blijven stellen, zodat WonenBreburg Project Quirijnboulevard BV aan zijn schulden op

korte en lange termijn zal kunnen blijven voldoen. De huidige letter of comfort heeft een looptijd

tot 31 mei 2013 en wordt daarna weer met een jaar verlengd.

5. Als deelnemer aan het WSW heeft stichting WonenBreburg een obligoverplichting per balansda-

tum van maximaal € 33.638.000. Alleen in het geval dat het eigen vermogen van het WSW niet

toereikend mocht zijn, worden de deelnemers aangesproken.

6. Per 31 december 2011 zijn voor 5 leningen rentefixaties vastgelegd voor in totaal € 81 miljoen.

7. Borgstelling voor DIGH (Dutch International Guarantees for Housing) met betrekking tot een pro-

ject voor de bouw van 330 woningen in de sociale sector in Zuid-Afrika. De borgstelling omvat in

aanvang € 452.223 en wordt jaarlijks in de jaren tot en met 2015 met € 49.112 verlaagd en in 2016

met € 141.307.

8. De Stichting WonenBreburg vormt met de diverse bv’s voor de vennootschapsbelasting en om-

zetbelasting een fiscale eenheid. Zo zijn alle vennootschappen binnen deze fiscale eenheid

hoofdelijk aansprakelijk voor de vennootschapsbelasting- en omzetbelastingschulden van de

fiscale eenheid als geheel. De vennootschapsbelasting wordt geheven bij de moedermaat-

schappij, de aangiften omzetbelasting worden afzonderlijk ingediend.

Risicomanagement Stresstest

In de loop van 2011 hebben wij een stresstest uitgewerkt, mede als gevolg van de zich verder ver-

slechterende macro-economische ontwikkelingen. Deze stresstest geeft inzicht in de gevoeligheid van

onze financiële continuïteit en activiteiten als de marktomstandigheden verder verslechteren. De

dimensies die in de stresstest betrokken worden zijn:

waardeontwikkeling grondposities;

waardeontwikkeling en aantal te verkopen eenheden uit bestaande portefeuille;

risico’s in de financieringsmarkt;

stagnerende verkoop nieuwbouwportefeuille;

90

continuïteitsrisico individuele corporaties;

stagnerende huurverhoging waartegenover kostenstijging wel doorloopt;

oplopende incassorisico’s als gevolg van inkomensterugval bij huurders.

De uitkomsten moeten inzicht geven in de ontwikkeling van het eigen vermogen en de operationele

kasstroom, met als basis de cijfers zoals die in de financiële meerjarenraming zijn opgenomen. Hier-

onder vindt u een grafiek met de cijfers.

Als er zich verslechterende economische omstandigheden voordoen die materiële effecten hebben op

de onderstaande onderwerpen, dan wordt de financiële invloed van deze omstandigheden bepaald.

In het overzicht zijn de mogelijke verslechterde omstandigheden waarmee rekening is gehouden,

benoemd:

Onderwerp uitgangspunt fmr uitgangspunt gema-

tigde hogere risico’s

uitgangspunt fors ho-

gere risico’s

Grondposities gewaardeerd op basis

van actuele plannen

afgeboekt naar de waar-

de op basis van actuele

bestemmingsplancondi-

ties

verdere afboeking tot

niveau van landbouw-

grond

Verkopen be-

staand bezit

rekening houdend

met actuele mutatie-

graad en (beperkte)

verdere daling van

verkoopopbrengst

aantallen gehandhaafd,

structurele verkoopop-

brengst daling van 25%

naast een verdere daling

van de verkoopopbrengst

met 25%, ook te verkopen

aantallen beperkt gedu-

rende periode van 5 jaar

Financierings-

markt

de actuele marktom-

standigheden

spread verhoogd met

0,25% naar 0,75% voor

nieuwe en herfinancie-

ringsleningen

de opslag is, t.o.v. het

gematigd hogere risico,

verdubbeld

Verkoop nieuw-

bouw

alle geplande nieuw-

bouwverkopen wor-

den gerealiseerd

50% van de te bouwen

koopwoningen wordt

met commerciële huur-

prijs in verhuur genomen

gehandhaafd conform

niveau van gematigd ver-

hoogd risico

Continuïteitsrisico

individuele corpo-

raties

geen bijzondere bij-

drage voor ingere-

kend

gedurende 3 jaar moet

een saneringsbijdrage aan

CFV afgedragen worden

o.b.v 2,5% van de huur-

opbrengst

gedurende 5 jaar moet

een saneringsbijdrage aan

het CFV afgedragen wor-

den o.b.v. 5% van de

huuropbrengst

Stagnerende

huurverhoging

het actuele, inflatie-

volgend beleid inge-

rekend

geen aanvullend effect

voor ingerekend

gedurende een periode

van 3 jaar kan het infla-

tiepercentage niet als

huurverhogingspercenta-

ge doorberekend worden

(oplopend met 0,5% per

jaar), vervolgens wordt in

een periode van 6 jaar

weer naar het inflatiecijfer

als huurverhogingspercen-

tage toegegroeid (met

0,25% per jaar)

Incassorisico geen verhoogd risico

ingerekend

geen aanvullend effect

voor ingerekend

gedurende een periode

van 5 jaar loopt incassori-

sico op

91

Verloop solvabiliteitspercentage

Verloop operationele kasstroom (inclusief genormeerde aflossing conform uitgangspunten WSW).

Het bestuur heeft maatregelen in voorbereiding die, afhankelijk van de ontwikkeling van de werke-

lijkheid, kunnen worden ingezet ten einde de financiële continuïteit te waarborgen.

92

Kengetallen 2011


Kengetallen op 31 december 2011 2010 2009 2008 2007

1 Aantal woningen 25.949 26.042 26.096 26.123 26.702

2 Aantal garages en stallingplaatsen 3.030 2.935 2.741 2.614 2.584

3 Aantal bedrijfsruimtes 261 244 212 177 132

4a Aantal verhuureenheden 29.240 29.221 29.048 28.914 29.418

4b Aantal eenheden in eigendom 29.262 29.247 29.080 28.923 29.206

5a Cumulatief aantal woningen bestaand

bezit verkocht onder Koopgarant (excl.

Doorverkopen)

584 449 305 222 121

5b Cumulatief aantal woningen nieuwbouw

verkocht onder Koopgarant

107 873 0 0 0

6 Aantal woningen met een huurprijs <

€ 361,67 (2010: < € 357,57)

7.672 8.014 8.509 8.918 9.853

7 Gemiddelde huurverhoging per 1 juli 1,2% 1,2% 2,5% 1,6% 1,1%

8 Jaarhuur per woning in € 5.071 4.959 4.829 4.668 4.480

9 Huurderving x € 1.000 2.776 2.927 2.530 2.084 2.448

10 Huurachterstand in % van de jaarhuur1 0,87% 1,11% 0,6% 0,7% 0,8%

11a Mutatiegraad 13,8% 14,1% 16,5% 14,5% 14,7%

11b Mutatiegraad4 8,2% 8,1% - - -

12 Wettelijke reserve x € 1.000 29 29 29 29 21

13 Bestemmingsreserve beleid x € 1.000 80.271 74.936 187.386 149.466 108.905

14 Overige reserve x € 1.000 242.365 207.456 80.571 117.306 155.693

15 Totaal eigen vermogen x € 1.000 322.665 282.421 267.986 266.801 264.619

16 Voorzieningen bestaand beleid x € 1.0002

58.438 42.267 53.375 65.416 56.886

17 Overige voorzieningen x € 1.000 1.511 2.076 2.973 1.980 91

18 Solvabiliteit totaal eigen vermogen 23,5% 22,8% 23,4% 24,7% 26,0%

19 Rentabiliteit eigen vermogen 12,5% 5,1% 0,4% 0,8% -16,8%

20 Gewogen gemiddelde rentekostenvoet 4,2% 4,3% 4,6% 4,75% 4,73%

21 Rentabiliteit totale vermogen 5,5% 3,8% 2,5% 2,5% -1,6%

22 Current ratio (liquiditeit) 0,30 0,40 0,30 0,41 0,23

23 Huren x € 1.000 133.177 130.094 126.821 123.079 120.514

24 Jaarresultaat x € 1.000 40.245 14.435 1.184 2.182 -44.538

25 Onderhoudsuitgaven per verhuureenheid

in €

928 1.313 1.690 1.808 1.519

26 Managementkosten in % jaarhuur 21,5% 22,1% 26,6% 26,4% 28,3%

27 Loan to value (aeDex-waarde) 34,0% 32,3% 30,6% 27,4% 26,6%

28 Rentedekkingsgraad 2,1 1,8 1,2 1,0 1,3

29 Personeelsformatie (fte) 408,1 417,3 425,5 397,3 394,6 1 Vanaf 2010 zijn de overige vorderingen op huurdebiteuren in dit saldo opgenomen

2 Na aanwending voorziening met activa in ontwikkeling

3 Cumulatief aantal woningen nieuwbouw verkocht onder Koopgarant t/m 2010

4 Exclusief studentenwoningen

93

BSC-resultaat 2011

In 2011 hebben wij het huidige BSC-overzicht gehandhaafd voor onze interne sturing. De normen van

de prestatie-indicatoren worden jaarlijks geëvalueerd en opnieuw vastgesteld.

Strategisch

resultaat-

gebied

prestatie-indicator resultaat

2011

resultaat

2010

resultaat

2009

klant

1 tevredenheid huurders + + +

1 afhandeling klachten dienstver-

lening

+ + =

maatschappij

3 toewijzingen aan primaire doel-

groep conform BBSH

= = =

3 toewijzingen aan primaire doel-

groep conform EU regeling

+ n.v.t. n.v.t.

markt

4 leegstandsduur + - +

4 verkoop huurwoningen 7 +/- + -

4 voortgang en opgeleverde

nieuwbouwwoningen

+ + *

organisatie

5 doorstroming medewerkers + - +

5 ziekteverzuim - - +

geld

5 realisatie versus begroting + + -

4 gemiddelde verkoopwinst per

woning

- + -

Legenda met betrekking tot resultaat

+ risico neemt af

= risico blijft gelijk

- risico neemt toe

* norm was nog niet bepaald

7 Aantallen verkoop voor 2011 behaald; risico met betrekking tot de verkopen neemt gezien de economische ontwikkelingen toe

94

Bijlage bij Volkshuisvestingsverslag 2011 Stichting WonenBreburg

Tabellen bij Hoofdstuk 1


Tabel 1 Woonruimteverdeling in 2011

Breda Tilburg studenten

Breda

studenten

Tilburg

Inschrijving woningzoekenden in stad totaal 30.904 45.642 2924 2.311

Aantal nieuw ingeschreven woningzoekenden 7.009 8.997 1.972 1.693

Aantal woningzoekenden naar specifieke

doelgroep:

urgentiekandidaten

WMO- en AWBZ-indicatie

19

258

21

274

Inschrijftijd voor toewijzing in maanden (incl.

extra inschrijfduur)

49,2 55,2 9,9 14,4

Aantal toewijzingen aan urgenten door WB 1 17

Aantal toewijzingen aan bijzondere doelgroe-

pen

67 131

Aantal toewijzingen aan statushou-

ders/asielaanvragers door WB

21 30

Aanbiedingsgraad per huurwoning van WB 3,3 2,31 2,7

1exclusief groepsaanbiedingen

Tabel 2 Mutatiegraad vestigende huurder woningen in 2011 (gegevens in deze tabel zijn geba-seerd op nieuwe huurcontracten)

Breda Tilburg ST Breda ST Tilburg WB

Aantal huurcontracten gestart 752 1127 592 1118 3.589

Aantal woningen totaal1 8.035 14.965 217 164 23.381

Aantal woningen bestaand bezit2 7.933 1.4903 217 164 23.217

Aantal studentwoningen 565 2.003 2.568 1 Inclusief nieuwbouw 2 Exclusief nieuwbouw en aankoop

Breda Tilburg

ST

Breda

ST

Tilburg WB WB3

Mutatiegraad vestigende huurder totaal 9,4% 7,5% 75,7% 51,6% 13,8% 8,2%

Mutatiegraad vestigende huurder be-

staande bouw 9,5% 7,6% 8,2% 8,2%

Mutatiegraad vestigende huurder studen-

ten 75,7% 51,6% 58,0%

3 Exclusief studenten

95

Tabel 3 Mutatiegraad vertrekkende huurder woningen in 2011(gegevens in deze tabel zijn gebaseerd op huuropzeggingen)

Breda Tilburg

ST

Breda

ST

Tilburg WB

Aantal huuropzeggingen woningen: 864 1.458 552 1.081 3.955

Aantal woningen totaal (per 1 januari 2011) 7.978 15.039 245 183 23.445

Aantal woningen bestaand bezit (per 1 januari

2011)1 7.903 14.897 245 183 23.228

Aantal studentwoningen (per 1 januari 2011) 587 2.014 2.601 1 Exclusief sloop en verkoop van 2011

Breda Tilburg

ST

Breda

ST

Tilburg WB WB2

Mutatiegraad vertrekkende huurder totaal 10,8% 9,7% 66,3% 49,2% 15,2% 10,1%

Mutatiegraad vertrekkende huurder be-

staande bouw 10,9% 9,8% 15,3%

10,2%

Mutatiegraad vertrekkende huurder stu-

denten 66,3% 49,2% 53,9%

2 Exclusief studenten

Tabel 4 Mutatiegraad onderhouden woningen in 2011 (inclusief studenten)

Breda Tilburg WB

Mutatieorders totaal 1.021 1.626 2.647

Aantal woningen totaal 8.817 17.132 25.949

Aantal woningen bestaand bezit (exclusief nieuwbouw en aankoop) 8.715 17.070 25.785

Breda Tilburg WB

Mutatiegraad onderhouden woning totaal 11,6% 9,5% 10,2%

Mutatiegraad onderhouden woning bestaand bezit 11,7% 9,5% 10,3%

Vergelijking mutatiegraad Breda Tilburg ST Breda ST Tilburg WB

Mutatiegraad vestigende huurder 9,4% 7,5% 75,7% 51,6% 13,8%

Mutatiegraad vertrokken huurder 10,8% 9,7% 66,3% 49,2% 15,2%

Mutatiegraad onderhouden woning1 11,6% 9,5% 10,2%

1Mutatiegraad onderhouden woning: Breda en Tilburg is incl. ST

Tabel 5 Verhuurbaarheid conform EU-regeling

In aantallen Breda Tilburg ST Breda ST Tilburg WB

Binnen EU-regeling 602 1.038 591 1.105 3.336

Buiten EU-regeling 27 32 1 12 72

Totaal 629 1.070 592 1.117 3.408

In % Breda Tilburg ST Breda ST Tilburg WB

Binnen EU-regeling 95,7% 97,0% 99,8% 98,9% 97,9%

Buiten EU-regeling 4,3% 3,0% 0,2% 1,1% 2,1%

Totaal 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%

96

Tabel 6 Verhuurbaarheid conform BBSH in 2011

In aantallen Breda Tilburg ST Breda ST Tilburg WB WB in %

Toewijzingen primaire doelgroep 504 888 577 1.082 3.051 85,0%

Toewijzingen buiten primaire doelgroep 248 239 15 36 538 15,0%

Totaal 752 1.127 592 1.118 3.589

In % Breda Tilburg WB

Toewijzingen primaire doelgroep 80,4% 87,8% 85,0%

Toewijzingen buiten primaire doelgroep 19,6% 12,2% 15,0%

Tabel 7 Verhuur van woningen aan primaire doelgroep conform BBSH in 2011

WB

% t.o.v. totaal

Jonger dan 65 < € 21.625

(alleenstaand) 2.314

toewijzingen,

waarvan

1.772

met een huurprijs <

361,66

76,6%

Ouder dan 65 < € 20.325 (al-

leenstaand) 79 4 5,1%

Jonger dan 65 < € 29.350

(meerpersoons) 613 99 16,2%

Ouder dan 65 < € 27.750

(meerpersoons) 45 0 -

Totaal 3.051 1.875 61,5%

Breda

Jonger dan 65 < € 21.625

(alleenstaand) 799

toewijzingen,

waarvan

589

met een huurprijs <

€ 361,66

73,7%

Ouder dan 65 < € 20.325 (al-

leenstaand) 24 0 -

Jonger dan 65 < € 29.350


Ouder dan 65 < € 27.750


Totaal 1.081 636 58,8%

Tilburg

Jonger dan 65 < € 21.625

(alleenstaand) 1.515

toewijzingen,

waarvan

1.183

met een huurprijs <

€ 361,66

78,1%

Ouder dan 65 < € 20.325 (al-

leenstaand) 55 4 7,3%

Jonger dan 65 < € 29.350


Ouder dan 65 < € 27.750


Totaal 1.970 1.239 62,9%

97

Tabel 8 Overzicht verhuur van woningen naar doelgroep in 2011

Breda absoluut aantal toewijzingen % t.o.v. het totaal

Laag: tot € 361,67 663 49,3%

Midden: van € 361,67 tot € 554,76 525 39,1%

Hoog: vanaf € 554,77 156 11,6%

Totaal 1.344 100,0%

Tilburg absoluut aantal toewijzingen % t.o.v. het totaal

Laag: tot € 361,67 1.278 56,9%

Midden: van € 361,67 tot € 554,76 849 37,8%

Hoog: vanaf € 554,77 118 5,3%

Totaal 2.245 100,0%


Tabel 9 Contingentafspraken taakstelling WonenBreburg

vergunninghouders zorginstellingen en maat-

schappelijke opvang

Taakstelling in Breda 35 28

Gehuisvest in Breda 21 16

Taakstelling in Tilburg 27 45

Gehuisvest in Tilburg 29 51

Tabel 10 Aantal gehuisveste internationale studenten in 2011

Breda Avans Hogescholen

NHTV

107

153

Tilburg Universiteit van Tilburg

Fontys Hogescholen

488

13

Totaal 761

Huurprijsbeleid voor onze doelgroep

Tabel 11 Woningbezit (exclusief gemeubileerde verhuur, tijdelijke verhuur en buitenlandse studen-ten) onderverdeeld in prijsklassen huur per 31-12-2011

woningen

Tilburg

woningen

studenten

Tilburg

woningen

Breda

woningen

studenten

Breda

woningen

WonenBreburg

Goedkoop

(< € 361,67)

11,80%

(3.062)

7,97%

(2.067)

6,99%

(1.814)

2,81%

(729)

29,57%

(7.672)

Betaalbaar

(€ 361,67 – < €

554,76)

40,85%

(10.604)

0,37%

(96)

21,26%

(5.517)

0,20%

(53)

62,68%

(16.270)

Duur tot

huurtoeslaggrens

(€ 554,77 – < €

652,52)

3,80%

(986)

0,00%

(0)

1,86%

(482)

0,00%

(0)

5,66%

(1.468)

Duur boven

huurtoeslaggrens

( > € 652,53)

1,21%

(313)

0,02%

(4)

0,86%

(222)

0,00%

(0)

2,09%

(539)

98

Tabel 12 Uitwerking huursombeleid Breda (peildatum: 1 juli 2011)

netto huurprijs

€ 361,66

netto huurprijs

> € 361,67

totaal

Totaal aantal woningen 2.122 6.049 8.171

Met gelijkblijvende huur 353 70 423

Met minder dan inflatie verhoogd 0 0 0

Met inflatie verhoogd 1.769 5.979 7.748

Met meer dan inflatie verhoogd 1) 0 0 0 1) Is niet van toepassing omdat maximale huurverhoging gelijk was aan inflatie.

Tabel 13 Uitwerking huursombeleid Tilburg (peildatum: 1 juli 2011)

netto huurprijs

€ 361,66

netto huurprijs

> € 361,67

totaal

Totaal aantal woningen 4.084 11.551 15.635



Met inflatie verhoogd 3.858 11.470 15.328

Met meer dan inflatie verhoogd* 0 0 0 * Is niet van toepassing omdat maximale huurverhoging gelijk was aan inflatie.

Tabel 14 Uitwerking huursombeleid Breda onzelfstandige eenheden (peildatum: 1 juli 2011)

netto huurprijs

€ 361,66

netto huurprijs

> € 361,67

totaal

Totaal aantal woningen 699 0 699



Met inflatie verhoogd 421 0 421


Tabel 15 Uitwerking huursombeleid Tilburg onzelfstandige eenheden (peildatum: 1 juli 2011)

netto huurprijs

€ 361,66

netto huurprijs

> € 361,67

totaal

Totaal aantal woningen 1.430 14 1.444



Met inflatie verhoogd 752 14 766


Tabel 16 Prijs-kwaliteitverhouding bezit zelfstandige eenheden (peildatum: 31 december 2011)

Breda Tilburg

Gemiddeld aantal punten WWS 122,53 123,93

Puntprijs o.b.v. netto huur € 3,41 € 3,02

Puntprijs t.b.v. streefhuren € 3,71 € 3,74

Gemiddelde netto huurprijs per woning per maand € 417,91 € 374,51

Tabel 17 Prijs-kwaliteitverhouding bezit onzelfstandige eenheden (peildatum: 31 december 2011)

Breda Tilburg

Gemiddeld aantal punten WWS 145,33 150,64

Puntprijs o.b.v. netto huur € 1,51 € 1,49

Puntprijs t.b.v. streefhuren € 1,51 € 1,54

Gemiddelde netto huurprijs per woning per maand € 220,06 € 223,99

99


Huurincasso

Tabel 18a en b Kengetallen huurincasso

Breda Tilburg

2011 2010 2009 2011 2010 2009

Gemiddelde huurdebiteuren 0.78% 0,87% 0,66% 0,91% 1,23% 0,73%

Huurdebiteuren huidige

huurders in €1)

386.683 386.787 316.678 1.004.221 1.036.577 660.329

Totale achterstand, incl. ad-

ministratiekosten, afrekenin-

gen stook- en servicekosten,

reparatiekosten

(huidige en vertrokken huur-

ders) in €

1.069.202 1.227.193 1.074.953 2.918.048 2.559.374 2.101.804

Deurwaarderszaken 577 766 800 1.490 1.347 1.300

Aantal betalingsregelingen

huidige huurders

169 88 197 103 209 159

Aantal betalingsregelingen

vertrokken huurders

8 17 21 13 22 22

Aantal uitzettingen naar re-

den:

Huurachterstand

Overlast

Onderhuur

Hennep

Overig

26

26

0

0

04

0

28

18

0

0

103)

0

59

33

1

6

22

1

117

89

2

1

25

0

56

43

1

1

112)

0

64

60

2

0

0

2

1) In 2010 zijn de overige vorderingen en de huurdebiteuren in dit saldo opgenomen. Voor de overige jaren zijn in dit saldo alleen de huurdebiteuren opge-

nomen.

2) Er zijn bovendien 26 huurovereenkomsten door bewoners beëindigd na sommatie door WonenBreburg in verband met hennep

3) Inclusief huuropzeggingen door bewoners na sommatie door WonenBreburg in verband met hennep

4) Er zijn 3 huurovereenkomsten door bewoners beëindigd na sommatie door WonenBreburg in verband met hennep.

Breda

VAST

Tilburg

VAST

2011 2010 2009 2011 2010 2009

Gemiddelde huurdebiteuren 0,57% 0,75% 0,26% 0,30% 0,39% 0,18%

Huurdebiteuren huidige huurders in €1) 37.709 24.291 11.246 47.638 37.755 26.004

Totale achterstand, incl. administratiekosten, af-

rekeningen stook- en servicekosten, reparatiekos-

ten

(huidige en vertrokken huurders) in €

47.106 41.596 29.221 128.462 115.366 100.921

Deurwaarderszaken 98 13 4 95 47 128

Aantal betalingsregelingen huidige huurders 9 6 13 7 12 27

Aantal betalingsregelingen vertrokken huurders 1 0 2 1 2 1

Aantal uitzettingen naar reden:

Huurachterstand

Overlast

Onderhuur

Hennep

Overig

1

1

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

1

1

0

0

0

0

2

2

0

0

0

0

4

4

0

0

0

0

7

7

0

0

0

0

1) In 2010 zijn de overige vorderingen en de huurdebiteuren in dit saldo opgenomen. Voor de overige jaren zijn in dit saldo alleen de huurdebiteuren opge-

nomen.

100


Tabel 19 Overzicht sponsoractiviteiten BBSH

Sponsoractiviteit doel en doelgroep plaats bedrag

1 Advertentie/verhaal

Chatime

December 2011, wijksponsoring: educatie, bijdra-

gen aan de sociale stijging van de doelgroep van

kinderen van 8-12 jr. Zij zijn ook de journalisten

van de wijk voor het blad Chatime.

Breda € 535

2 Avondvierdaagse Mei-juni 2011, wijksponsoring: participatie van

wijkbewoners in de wijken. Sponsorbedrag € 250

per wijk voor de wijken Oost, Ginneken,

Noord/Hoge Vucht, Princenhage/Heuvel en Haag-

se Beemden.

Breda € 1.250

3 Breda Barst Stedelijke sponsoring jaarlijks popfestival: leef-

baarheid, binding van Bredanaars.

Breda € 1.600

excl. btw

4 NAC teamplay Geheel 2011, wijksponsoring: bijdrage aan de

leefbaarheid van deze wijk door sport voor be-

woners en onze toekomstige klanten.

Breda € 40.000

5 Project ‘Hoedje van

Papier’

Wijksponsoring: participatie en educatie van

jeugd in Bredase wijken. Surplus Welzijn is trek-

ker van het project, dat gestart is in de wijken

Heuvel, Brabantpark en Geeren-Noord. Het is de

bedoeling om dit project uiteindelijk in 11 wijken

in Breda uit te voeren. Kinderen uit groep 7 en 8

van de basisscholen kunnen mediaworkshops

volgen over fotografie, journalistiek en film. Ze

gaan op pad om het nieuws uit de eigen wijk vast

te leggen. Zo leren ze hun creativiteit en een

kritische houding te ontwikkelen en hun zelfver-

trouwen te versterken.

Breda € 10.000

6 Stichting BRAAK! Vanaf oktober 2011: inzet van cultuur en creativi-

teit om braakliggende terreinen weer tijdelijk

een functie te geven in Breda. Stichting BRAAK

organiseert activiteiten op braakliggende terrei-

nen om er aandacht voor te genereren. Wij stel-

den het terrein aan de Tramsingel beschikbaar tot

eind 2012.

Breda € 10.000

7 Voetbalvereniging

Barca Breda

Juni 2011-juni 2012, wijksponsoring: bijdrage aan

de leefbaarheid van deze wijk door sport voor

bewoners en onze toekomstige klanten.

Breda € 1.175

8 Wijktijgers Breda-

Noord

Geheel 2011, wijksponsoring: bevorderen van de

participatie van de jeugd, realiseren leereffect bij

kinderen (van huurders) in onze wijken. Sponso-

ring van het initiatief om kinderen te leren artike-

len en reportages te maken. Wij ondersteunen

met geld en bieden de kinderen aan om artikelen

over ons te schrijven.

Breda € 5.000

9 Stichting Achterland September 2011: bijdrage aan het cultureel besef

en trots. Stakeholders en deel van de huurders. In

het boek 'Brabant, literaire reis langs het water'

worden verschillende landmarks benoemd.

WonenBreburg heeft de landmarks voor Breda

(Gerardus Majella) en Tilburg (Theresia’s Rozen)

aangegeven.

Breda

Tilburg

€ 4.876

10 IMC-weekend school Sociale stijging: educatie van kinderen uit de

wijken met woningen van WonenBreburg. Elke

Tilburg € 2.500

101

Sponsoractiviteit doel en doelgroep plaats bedrag

zondag gaan honderden kinderen uit achter-

standswijken enthousiast naar de weekendschool.

Heleen Terwijn bedacht 13 jaar geleden de plek

waar jongeren hun nieuwsgierigheid kunnen

uitleven. 11 Reeshof Royaal April 2011, wijksponsoring: festival met activitei-

ten op Koninginnedag. Bijdrage aan de leefbaar-

heid van deze wijk voor huurders en onze toe-

komstige klanten.

Tilburg € 2.500

12 Tilburg streetleague Mei t/m juli 2011: Participatie/binding van jonge-

ren (bewoners) in de wijk door sport.

Tilburg € 5.000

13 T-parade Juli 2011, Tilburgs zomerfestival: bijdrage aan

cultuur en binding in de stad en aan de bewoners

en specifiek onze huurders.

Tilburg € 1.999

14 Von Suppestraat:

werkplaats Amarant (donatie)

Verbinding maatschappelijke omgeving: kans

voor bijzondere doelgroepen. Bijdrage voor de

inrichting van een werkplaats voor mensen met

een beperking.

Tilburg € 1.500

Totaal gesponsord bedrag 2011

€ 87.935

102



Grafiek Woningbezit naar bouwjaren per stad 2011

0 1000 2000 3000 4000 5000 6000 7000

tot 1945

1945 t/m 1959

1960 t/m 1969

1970 t/m 1979

1980 t/m 1989

1990 t/m 1999

2000 en later

Aantal woningen

Bo

uw

jare

n

Woningen verdeeld naar bouwjaren per stad

TILBURG

BREDA

Totaal

In de onderstaande tabellen staat een nadere specificatie van opgeleverde, aangekochte, verkochte

en gesloopte verhuurbare vastgoedeenheden.

Tabel 20 In exploitatie genomen bezit

Vestiging cluster type een-

heid

aantal

eenheden

in exploitatie

per (gemidd.)

huurklasse

Breda Bernard de Wildestraat woning 3 01-01-2011 duur

Dr. Struyckenstraat woning 1 23-12-2011 duur

Talmazone woning 84 13-05-2011 duur

Dr. Struyckenstraat garage 13 23-12-2011 goedkoop

Sterrenkroos garage 4 01-01-2011 goedkoop

Talmazone garage 84 01-01-2011 goedkoop

Dr. Struyckenstraat bedrijfsruimte 2 23-12-2011 duur

TOTAAL 191

Tilburg Goirkezijstraat woning 20 01-11-2011 duur

Groeseindstraat woning 19 25-11-2011 betaalbaar

Intermezzo woning 7 01-01-2011 duur

Valeriaanhof woning 1 07-06-2011 betaalbaar

Goirkezijstraat garage 5 01-11-2011 goedkoop

Landse Akkers garage 20 01-04-2011 goedkoop

Sibeliusstraat garage 20 01-04-2011 goedkoop

Theresia’s rozen garage 7 01-01-2011 goedkoop

Goirkezijstraat bedrijfsruimte 5 08-11-2011 betaalbaar

TOTAAL 104

103

Tabel 21 Aangekocht en teruggekocht bezit

Vestiging cluster type eenheid aantal

eenheden

in exploita-

tie per (ge-

midd.)

huurklasse

Breda Heuvel woning 2 01-04-2011 betaalbaar

Houtmanstraat woning 1 17-07-2011 betaalbaar

Kloosterstraat, Bavel woning 4 30-06-2011 betaalbaar

Plataanstraat woning 1 19-05-2011 betaalbaar

Rijnstraat woning 1 01-11-2011 goedkoop

Watermunt woning 1 01-01-2011 goedkoop

Waterviolier woning 2 01-01-2011 goedkoop

Mgr. Nolensplein bedrijfsruimte 1 01-01-2011 duur

Oude Vest bedrijfsruimte 1 01-01-2011 goedkoop

TOTAAL 14

Tilburg Cort. van der Lindenstraat woning 1 29-11-2011 goedkoop

Elgarstraat woning 1 21-07-2011 goedkoop

Griegstraat woning 2 01-01-2011 goedkoop

Hart van Brabantlaan woning 1 01-01-2011 goedkoop

Mozartlaan woning 1 01-01-2011 goedkoop

Sinopelstraat woning 1 01-01-2011 goedkoop

Valeriaanhof woning 1 28-06-2011 betaalbaar

Vlashoflaan woning 6 28-01-2011 duur

Vogezenlaan woning 1 30-03-2011 goedkoop

Vlashoflaan garage 6 28-01-2011 goedkoop

TOTAAL 21

VASTBreda Druivenstraat woning 2 30-06-2011 goedkoop

Tabel 22 Verkochte garages en stallingplaats

Vestiging cluster aantal eenheden huurklasse

Tilburg Bokhamerstraat 1 goedkoop

Cuneratorenstraat 1 goedkoop

Lage witsiebaan 4 goedkoop

Landrestraat 1 goedkoop

Verdiplein 1 goedkoop

Tabel 23 Verkochte woningen Categorie te verkopen

huurwoningen vol-gens

verkoopprogramma

verkochte woningen

2011

verkochte woningen

2010

verkochte woningen

2009

totaal waarvan Koopgarant




Breda 1247 956 71 66 76 66 40 27 Tilburg 2648 1253 141 98 154 78 103 56 Totaal 3895 2209 212 164 230 144 143 83

104

Grafiek aantal verkochte woningen naar huurklasse in 2011

Tabel 24 Gesloopt bezit

Vestiging cluster type een-

heid

aantal een-

heden

in/uit exploitatie

per (gemid.)

huurklasse

Breda Oosterstraat woning 4 01-06-2011 goedkoop

Bernard de Wil-

destraat

garage 24 01-01-2011 goedkoop

Calandstraat garage 3 30-12-2011 goedkoop

Tilburg Puccinistraat woning 1 01-09-2011 goedkoop

Puccinistraat garage 1 01-09-2011 goedkoop

VAST

Tilburg

Professor de

Moorplein Garage1) 26 01-01-2011 goedkoop

1) Betreft parkeervakken in het openbare gebied die van de gemeente niet meer commercieel geëxploiteerd mogen worden. Deze zijn in de verhuuradmi-nistratie uit exploitatie genomen.


In de onderstaande tabellen staat een nadere specificatie van de vastgestelde plannen. Tabel 25 Sloop huurwoningen: vastgesteld

Stad cluster aantal

eenheden

vermoedelijke

sloopperiode

Breda Erasmusweg 2 2012

J. Ligthartstraat 30 2012

Montessoristraat 30 2012

Montessoristraat 90 2012

Rijpstraat 24 2013

TOTAAL 176

Tilburg Rosmolenplein 50 2012

Rosmolenplein 59 2012

TOTAAL 109

105

Tabel 26 Nieuwbouw huurwoningen: vastgesteld

Vestiging

cluster aantal

eenheden

vermoedelijke

oplevering

vermoedelijke huurprijsklasse

Breda B. de Wildestraat 6 2014 / 2019 vrije sector

B. de Wildestraat 4 2012 / 2013 vrije sector

Dr. Struyckenplein blok A 100 2013 sociaal

Dr. Struyckenplein blok B 47 2013 sociaal en vrije sector

Sculptura Corneille 30 2012 vrije sector

Seminarieweg, Bavel 6 2013 sociaal

Seminarieweg, Bavel 6 2013 sociaal

Spring plandeel I 38 2012 sociaal

Spring plandeel II 26 2012 sociaal

Spring plandeel III 12 2012 vrije sector

Spring plandeel IV 20 2012 vrije sector

Spring plandeel V 18 2012 sociaal

Spring plandeel VI 18 2013 sociaal

Tramsingel 77 2013 sociaal

Van Dorst, Rijen 84 2013 sociaal



Wilgenakker, Galder 8 2012 Sociaal en vrije sector

TOTAAL 516

Tilburg

Buurtschap Noord-West (Ber-

kel-Enschot)

40 2013 sociaal

Fortuna appartementen 30 2013 sociaal

Groeseind Bisschoppenbuurt

(F5)

24 2013 sociaal

Groeseind F1 zorgwoningen 29 2012 -

Groeseind F2 17 2012 sociaal

Havenmeester appartemen-

ten

48 2013 sociaal

Magazijnkwartier 264 2013 sociaal

Nieuwe Heikant deelplan 4 166 2012 sociaal en vrije sector

't Forum sociale sector 37 2014 sociaal

't Forum vrije sector 77 2014 vrije sector

't Forum zorgwoningen 31 2013 -

Thomas van Aquinostraat 41 2013 sociaal

Vogelenzang appartementen 23 2013 sociaal

Vogelenzang PG-eenheden 28 2013 -

TOTAAL 855

Tabel 27 Nieuwbouw huur Bedrijfs Onroerend Goed: vastgesteld

Vestiging

cluster aantal m² v.v.o.

vermoedelijke

oplevering

Breda Spring plandeel I 1.043 2012

Spring plandeel II 1.441 2012

Spring plandeel V 570 2012

Spring plandeel VI 214 2013

Tramsingel 1.165 2013

TOTAAL m² 4.433

Tilburg

Forum 2.653 2014

Nieuwe Heikant deelplan 4 3.344 2012

Vogelenzang 61 2013

TOTAAL m² 6.058 V.v.o. staat voor ‘verhuurbare vloeroppervlakte’

106

Tabel 28 Nieuwbouw koopwoningen: vastgesteld

Vestiging cluster aantal

eenheden

vermoedelijke

oplevering

vermoedelijke prijs-

klasse per eenheid*

Breda Seminarieweg, Bavel 7 2013 middel duur

Seminarieweg, Bavel 15 2013 duur



Wilgenakker, Galder 2 2012 duur

TOTAAL 28

Tilburg

Groeseind CB DP van Ma-

renterrein

8

2013 middel duur

Groeseind CPO F1A 7 2015 middel duur

Groeseind CPO F3 10 2013 middel duur

Nieuwe Heikant deelplan 4 24 2012 middel duur en duur

Tartinistraat 9 2014 goedkoop en middel duur

TOTAAL 58 * Tot € 200.000 is ‘goedkoop’, tot € 300.000 is ‘middel duur’, vanaf € 300.000 is ‘duur’

Tabel 29 Samenwerking met derden voor nieuwbouw (Projecten vanuit deelnemingen; dit overzicht is vanuit het perspectief van de deelneming opgesteld.)

Loca-

tie/project

samen-

werking

met

aandeel

in deel-

neming

WB nieuw-

bouwcate-

gorie

start-

jaar

in-gree

p

ople-

vering

in-greep

aantal

eenhe-

den (indien

comm.

ruimte

m²)

type

eenhe-

den

prijs-

klasse

Dr. Struyc-kenplein

NBU 50% commercieel 2011 2013 4.300 m² b.o.g. n.v.t.

Dr. Struyc-

kenplein

NBU 50% koop 2012 2014 56 appar-

tement

middel

duur

Dr. Struyc-

kenplein

NBU 50% commercieel 2012 2013 900 m² b.o.g. n.v.t.

Dr. Struyc-

kenplein

NBU 50% commercieel 2012 2013 315 m² b.o.g. n.v.t.

Groeseind

Bisschoppen-buurt

Janssen de

Jong

50% huur 2012 2013 57 appar-

tement

goed-

koop

Groeseind

Pietersbuurt

Oost

Janssen de

Jong

50% koop 2013 2014 64 grond-

gebon-

den

goed-

koop

Groeseind

Pietersbuurt

West

Janssen de

Jong

50% koop 2011 2012 19 grond-

gebon-

den

goed-

koop

Groeseind

Rosmolen

Janssen de

Jong

50% koop 2015 2016 42 grond-

gebon-

den

goed-

koop

Quirijnboule-

vard

gemeente

Tilburg

25% koop 2013 2015 100 grond-

gebon-

den

goed-

koop

Sculptura

Corneille

NBU 50% koop & huur 2010 2012 84 appar-

tement

middel

duur

Talmazone

woonhof 3

NBU 50% koop 2011 2012 22 grond-

gebon-den

middel

duur

TOTAAL m² 5.515 m²

TOTAAL 440 In de kolom ‘prijsklasse’ betekent ‘duur’ een huurprijs tot maximaal de huurtoeslaggrens, ‘commercieel’ een huurprijs boven de huurtoeslaggrens en ‘middel

duur’ een prijsklasse van € 200.000 tot € 300.000.

107


Tabel 30 Kerncijfers onderhouds- en verbeteringskosten

Overige gegevens financieel Breda Tilburg VAST

WonenBreburg

Kosten per reparatieverzoek 177 139 257 159

Kosten reparatieverzoeken per

verhuureenheid

546 393 414 444

Kosten mutatieonderhoud per

mutatie

2417 2586 253 1586

Tabel 31 Kerncijfers onderhouds- en verbeteringskosten Overige gegevens Breda Tilburg VAST

WonenBreburg

Aantal reparatieverzoeken 16870 28560 2802 48232

Aantal mutaties 864 1458 1633 3955

Tabel 32 Projectmatig onderhoud en verbeteringen

aa

nb

ren

ge

n A

RB

O-v

oo

rzie

nin

gen

aa

nb

ren

ge

n P

oliti

e K

eu

rmerk

Veilig

Wo

ne

n

aa

nb

ren

ge

n e

rfafs

che

idin

ge

n

dra

aib

are

dele

n e

n/o

f ko

zij

ne

n

verv

an

gen

inp

an

dig

e r

en

ovati

e

on

derh

ou

d g

ale

rije

n/e

ntr

ees

da

kd

ekk

ers

werk

en

erg

eti

sch

e m

aatr

eg

ele

n

on

derh

ou

d g

evels

san

itair

e r

en

ovati

e

sch

ild

erw

erk

beto

nh

ers

tel

Tilburg

526 Gen. Smutslaan e.o. 14 14 26 21 26 26 26 21 26

565 Reeshof 2 42 42 37 42 42 42 42 37 42

749 Pucciniflat 27 27 27 27 27 27 27 27 27

761 Puccinistraat 48 21 48 47 48 48 48 48 47 48

762 Tartinistraat 32 8 32 32 32 32 32 32 32 32

TOTAAL 0 163 43 175 164 149 148 175 175 164 175 27

Breda

0005 Meidoornstr. E.o. 117 14 117 117 117 117 117 117 117

0016 Schoolakkerplein 99 99 101 101 99 101 99 101

0041 Dr. Ariënsplein 44 44 32 44 44 44 44 44

0050 Boeimeer flats 168 168 168 168 168 168 168 168 168 168 168

062-063 Driehoek 40 40 40 40 40 16 40 40

TOTAAL 168 468 14 468 458 168 426 468 446 468 470 212

108

Tabel 33 Planmatig onderhoud en verbeteringen op wijkniveau in Breda

Wijknaam aa

nb

ren

ge

n e

rfafs

che

idin

ge

n

aa

nb

ren

ge

n P

oliti

e K

eu

rmerk

Veilig

Wo

ne

n

Beto

n h

ers

tell

en

da

kd

ekk

ers

werk

ele

ktr

ote

chn

isch

werk

gro

ot

on

derh

ou

d

iso

lati

eg

las

(ele

ktr

on

isch

) sl

eu

tels

yst

eem

ho

utr

otr

ep

ara

tie

inp

an

dig

e r

en

ovati

e

on

derh

ou

d g

evels

, g

ale

rije

n e

ntr

ees

rein

ige

n k

ozijn

en

san

itair

e r

en

ovati

e

sch

ild

erw

erk

tech

nis

ch w

erk

aa

n l

ifte

n

verv

an

gen

go

ten

en

HW

A's

verv

an

gin

g c

v(-

kete

ls)/

ge

isers

verv

an

gen

verl

ich

tin

gsa

rmatu

ren

verv

an

gen

mech

an

isch

e v

en

tila

tie

verv

an

gen

po

stkast

en

Centrum Chassé 100 100

Centrum City 45 18 16 45 16 16 16 16 16 18 7 41

Centrum Fellenoord 20 25

Centrum Schorsmolen 27 5 109 5 5 108 12 5

Centrum Valkenberg 40 17 40 5 40 1

Noord Biesdonk 168 168 2 170 168 2

Noord, Doornbos-Linie 41 41 208 41 41 2

Noord, Geeren-Noord 133 133 141 274 438 305

Noord, Geeren-Zuid 34 34 34 34 34 34 432 432 34

Noord-West, Kroeten 98 49

Noord-West, Muizenberg 58 58 58

Noord-West, Overkroeten 40 40 40 189

Oost, Brabantpark 84 129 144 345 7

Oost, Heusdenhout 17 17 17

Oost, Zandberg 11 11

West, Haagpoort 44

West, Heuvel 52 66 30 1 52 184 280 57 1

Wes,t Tuinzigt 166 20 315 315 10 20

West, Westerpark 62 62

Zuid-Oost, Ginneken 7

109

Tabel 34 Planmatig onderhoud en verbeteringen op wijkniveau in Tilburg

Wijknaam verv

an

gen

bra

nd

meld

inst

allati

e

bra

nd

veilig

heid

da

kd

ekk

ers

werk

verv

an

gen

asb

est

go

lfp

late

n b

erg

ing

en

iso

lati

e g

las

ele

ktr

on

isch

sle

ute

lsyst

eem

ho

utr

ot

rep

ara

tie

inp

an

dig

e r

en

ovati

e

on

derh

ou

d g

evels

, g

ale

rije

n e

n e

ntr

ees

rein

ige

n k

ozijn

en

rein

ige

n e

n i

nre

ge

len

ven

tila

tie

san

itair

e r

en

ovati

e

sch

ild

erw

erk

tech

nis

ch w

erk

aa

n l

ifte

n

verv

an

gen

ram

en

, k

ozij

nen

en

/of

deu

ren

verv

an

gin

g c

v(-

kete

ls)/

ge

isers

verv

an

gen

verl

ich

tin

gsa

rmatu

ren

verv

an

gen

mech

an

isch

e v

en

tila

tie

verv

an

gen

in

terc

om

verv

an

gin

g b

uit

en

rio

leri

ng

Centrum, binnenstad Tilburg 61 58 61 17 119 7 171

Noord, De Schans 208

Noord, Lijnse hoek 298 256 256 256

Noord, Quirijnstok 198

Noord, Stokhasselt 212 270 212 212 650

Noord, Vlashof 187 269 483

Oud-Noord, De Hasselt 0 55

Oud-Noord, Gasthuisstraat 1 14 67 4 116 112 13 296

Oud-Noord, Het Goirke 13 13 15

Oud-Noord, Hoefstraat 112

Oud-Noord, Loven 7 16

Oud-Zuid, Broekhoven 26

Oud-Zuid, Hagelkruis 6 175 346 346

Oud-Zuid, Korvel 56 81 81

Oud-Zuid, Oude Dijk 35

Oud-Zuid, Tivoli 101 35 168 35 29 132

Reeshof, Dalem 54

Reeshof, Gesworen Hoek 61 46 40

Reeshof, Heyhoef 164

Reeshof, Huibeven

Reeshof, Witbrant 116

West, De Reit 9 9 9 60 433

West, Het wandelbos 52 24 112 24 307 94 18 278 139 24 37 9 28

West, Het Zand 96 96 7 96 217

West, Zorgvlied 60

Zuid, Groenewoud 251 83 150 100

110

Bericht van het bestuur

Het bestuur is belast met het besturen van WonenBreburg, wat inhoudt dat het verantwoordelijk is

voor de realisatie van de doelstellingen van WonenBreburg, de strategie, de financiering en de daar-

uit voortvloeiende resultatenontwikkeling en het beleid ten aanzien van de deelnemingen van

WonenBreburg. Het bestuur richt zich bij de vervulling van zijn taak naar het belang van WonenBre-

burg, in het licht van zijn volkshuisvestelijke en maatschappelijke doelstellingen. Het bestuur legt

verantwoording af aan de raad van commissarissen en verschaft de raad daartoe tijdig de noodzake-

lijke informatie. Het bestuur is verantwoordelijk voor naleving van relevante weten regelgeving en

het beheersen van de risico’s, verbonden aan de activiteiten van WonenBreburg. Het bestuur rappor-

teert hierover en bespreekt de interne risicobeheersings- en controlesystemen met de (auditcommissie

van) de raad van commissarissen. Het bestuur handelt op basis van het bestuursreglement Stichting

WonenBreburg. In dit reglement zijn de taken en de werkwijze van het bestuur vastgelegd. In de

bijlagen bij het reglement zijn de afspraken opgenomen die gemaakt zijn over de goedkeuring door

de raad van commissarissen ten aanzien van de registergoederen en geldleningen.

In het verslagjaar waren er geen transacties waarbij tegenstrijdige belangen van het bestuur speelden

die van materiële betekenis zijn voor WonenBreburg.

Het bestuur verklaart in het verslagjaar de middelen te hebben besteed in het belang van de volks-

huisvesting. Het bestuur onderschrijft de Governancecode Woningcorporaties en past deze toe.

De belangrijkste bestuursbesluiten in 2011 betreffen de volgende onderwerpen:

projectontwikkeling (nieuwbouw en renovatie)

projecten groot onderhoud

maatschappelijke projecten

sponsorverzoeken

bedrijfsvoeringszaken, waaronder organisatieontwikkeling

beleidszaken

deelnemingen

Vaststelling jaarverslag

Op basis van het opgestelde jaarverslag annex jaarrekening 2011, de toelichting en de accountants-

verklaring d.d. 31 mei 2012, deelt het bestuur mede dat het het jaarverslag 2011, inhoudende de

volkshuisvestelijke verantwoording en de jaarrekening, vaststelt.

Ir. J.A. Dunnewijk drs. A.G.M. Streppel

Voorzitter raad van bestuur bestuurder

111

Bericht van de raad van commissarissen

I Algemeen

De raad van commissarissen houdt toezicht op beleid en besturing van de raad van bestuur van

stichting WonenBreburg en op de algemene zaken van de stichting en de met WonenBreburg

verbonden deelnemingen. De raad opereert onafhankelijk. De raad van commissarissen houdt

integraal toezicht en treedt gevraagd en ongevraagd op als adviseur van de raad van bestuur. Met

dit verslag legt de raad van commissarissen verantwoording af voor het door hem gevoerde toe-

zicht over het jaar 2011. De raad fungeert als werkgever van de leden van de raad van bestuur.

Als algemeen toetsingskader geldt het meerjarenbeleidsplan ‘Energie in wonen’ (2009-2012) en de

vigerende weten regelgeving. De statuten, het bestuursreglement, het reglement raad van com-

missarissen, het reglement van de auditcommissie en het treasury-statuut van Stichting WonenBre-

burg alsmede de Governancecode Woningcorporaties vormen de basis voor toezicht door de raad.

De statuten, het reglement voor de raad van commissarissen en het bestuursreglement zijn be-

schikbaar op www.wonenbreburg.nl.

II Corporate governance

De Governancecode Woningcorporaties is leidend voor goed bestuur en toezicht, transparantie,

externe verantwoording en financiële beheersing. De raad past de code toe. In de uitzonderlijke

gevallen, waarin van de bepalingen is afgeweken, wordt dat gemotiveerd. In 2011 is de code ge-

volgd met uitzondering van de contractduur van de arbeidscontracten en de toegekende beloning

van de leden van de raad van bestuur.

De arbeidsovereenkomsten met de leden van de raad van bestuur zijn in 2003 voor onbepaalde tijd

gesloten en zijn gebaseerd op de destijds aanbevolen beloningsgrondslag. Bij het aangegaan van

arbeidsovereenkomsten met nieuwe bestuurders zal de code onverkort worden gevolgd. De gover-

nancestructuur is vastgelegd in diverse documenten zoals de statuten, het reglement van de raad

van commissarissen, het bestuursreglement en de profielschets van de raad en die van zijn leden, en

de integriteitcode.

III Toezichthoudende rol en klankbord/adviseur

In het vigerende meerjarenbeleidplan 2009-2012, de kadernotitie, de werkplannen van de bedrijfs-

onderdelen, de begroting en de financiële meerjarenraming is het beleid van WonenBreburg

vastgelegd. Daarnaast zijn er beleidsplannen voor bepaalde thema’s zoals het huurbeleid vastge-

steld. De raad heeft deze goedgekeurd en hanteert genoemde stukken bij zijn begrip- en besluit-

vorming. De raad heeft kennis van de bij WonenBreburg toegepaste planning-en-control-cyclus. De

raad is van oordeel dat de opzet en de werking daarvan adequaat is voor een woningcorporatie

van deze omvang.

Gevraagd en ongevraagd heeft de raad i.c. zijn voorzitter de raad van bestuur adviserend bijge-

staan. De raad heeft getoetst of de bepalingen uit het controleprotocol BBSH 2010 zijn opgevolgd,

onder meer door verantwoording van de accountant aangaande:

- de jaarrekening en het jaarverslag;

- het volkshuisvestingsverslag;

- de cijfermatige kerngegevens (dVi);

- de specificatie van de bezoldiging bestuurders en commissarissen;

- de naleving van vigerende regelgeving bij verkopen en

112

- de controlewerkzaamheden met betrekking tot nevenactiviteiten.

IV Interne organisatie van de raad en van WonenBreburg

De raad bestaat uit zeven leden van waaruit een voorzitter en een vicevoorzitter zijn gekozen. De

raad voldoet daarmee aan de statutaire bepalingen en aan het BBSH. De voorzitter en de vicevoor-

zitter vormen samen het presidium van de raad. Twee leden uit de raad hebben zitting in de audit-

commissie: S. Hoenderop en A. Hexspoor. De remuneratiecommissie werd gevormd door de heren

A. Hexspoor en W. van Dijk. Daarnaast wordt er een selectiecommissie gevormd indien het vervul-

len van een vacature in de raad aan de orde is.

De werkorganisatie staat onder leiding van een raad van bestuur bestaande uit twee leden. De

portefeuilles en de aansturing van de organisatie zijn - met inachtneming van de vereiste functie-

scheiding - tussen beide bestuurders verdeeld.

V Financiële verslaglegging

Het behoort tot de taken van de raad om toe te zien op de naleving van procedures en richtlijnen

van de (totstandkoming van de) financiële verslaglegging. Deze taak heeft de raad opgedragen aan

de auditcommissie. Deze commissie voert onder andere overleg met de externe accountant. De

heren S. Hoenderop (voorzitter) en A. Hexspoor hebben zitting in de auditcommissie. De audit-

commissie heeft in 2011 de raad van bestuur, de directeur Bedrijfsvoering & financiën en de interne

accountant alsmede de externe accountant voor de vergaderingen uitgenodigd. Voor de vergade-

ringen van de auditcommissie wordt een agenda opgesteld en een verslag gemaakt. Terugkoppe-

ling van de vergaderingen van deze commissie vindt plaats aan de hand van de notulen die in de

vergaderingen van de raad worden geagendeerd.

De auditcommissie is in 2011 vijf keer in vergadering bijeen geweest. De volgende onderwerpen

zijn besproken:

jaarverslag 2010 WonenBreburg

jaarverslagen van deelnemingen, verbindingen en samenwerkingsverbanden

de managementletter van de accountant resp. interim-controleaccountant

richtlijnen jaarverslaglegging RJ645, waardering en protefeuillekeuze

uitgangspunten parameters bedrijfswaardeberekeningen

verantwoording van Verkoop onder Voorwaarden in de jaarrekening

fiscale strategie: taxplanning, Tax Control Framework en latenties

calculatie- en presentatiemethode bij projecten/investeringen

normering investeringsbeslissingen nieuwbouw

voorschriften inzake treasury-activiteiten (actualisatie van het statuut in januari 2012)

stresstest WonenBreburg: opzet en toepassing

eindrapport project Enspire (invoering bedrijfsinformatiesysteem Empire)

plaats en positie interne accountant, auditcharter en auditplan

evaluatie accountant en selectie van accountant voor boekjaar 2012

opdracht controlewerkzaamheden accountant 2012

begroting 2012 en FMR 2012-2015.

In het boekjaar hebben wij het functioneren van de accountant in de afgelopen jaren beoordeeld

en een selectietraject in concurrentie met andere aanbieders uitgevoerd. De uitkomst daarvan is dat

wij wederom Deloitte hebben gevraagd de controle voor 2012 uit te voeren, waarbij wij verbeter-

punten expliciet hebben opgenomen in de opdracht.

113

VI Benoemingen/herbenoemingen

De benoemingstermijn van de heer L. Kokhuis eindigde op 31 december 2011. De heer Kokhuis

heeft op die datum afscheid genomen van de raad. Na een wervings- en selectieprocedure op basis

van het profiel van de raad en van de geopende vacature zal medio 2012 een opvolger worden

benoemd.

Het uitgangspunt van benoemingen bij werving en selectie van nieuwe leden en ingeval van

herbenoemingen bij het bereiken van het einde van de zittingsperiode is te allen tijde het regle-

ment van de raad van commissarissen alsmede de vigerende profielschets van de raad en die van

zijn leden. Bij selectieprocedures wordt nadrukkelijk aandacht besteed aan integriteit en trachten

wij de samenstelling van de raad meer in overeensteeming te brengen met de diversiteit die nu in

het maatschappelijk verkeer wordt verwacht. Nieuwe leden wordt een introductiecursus Wonen-

Breburg en opleidingsmogelijkheden op maat aangeboden.

VII Werkgeversrol

Ieder jaar beoordeelt de raad van commissarissen het functioneren van de raad van bestuur. Hij

doet dit in een besloten vergadering. Deze vond plaats op 1 december 2011. De uitkomsten hiervan

zijn door de voorzitter en de vicevoorzitter van de raad in een beoordelingsgesprek met de be-

stuurders besproken, waarbij ook de arbeidsvoorwaarden aan de orde zijn gesteld. Van dit gesprek

is een verslag opgemaakt dat na goedkeuring door de gesprekspartners voor akkoord wordt onder-

tekend en aan de leden van de raad wordt aangeboden.

Het totaaloordeel van de raad over het functioneren van de raad van bestuur in 2011 was positief.

De raad bevestigde opnieuw het vertrouwen in de raad van bestuur. Het salaris van de bestuurders

kent geen variabele component en wordt contractueel jaarlijks aangepast aan de ontwikkeling van

de consumentenprijsindex. In het verslagjaar zijn geen incidentele beloningen toegekend.

VIII Tegenstrijdige belangen

Alle commissarissen zijn onafhankelijk in de zin van bepaling III.2.2 van de Governance Code. Geen

van de commissarissen heeft in een zodanige relatie tot de corporatie gestaan dat hij in formele zin

niet onafhankelijk kan worden geacht. De leden van de Raad van Commissarissen zijn niet betrok-

ken geweest bij transacties waarbij sprake was van tegenstrijdige belangen en zij hebben de vast-

gestelde gedragscode nageleefd.

In het verslagjaar hebben er geen activiteiten of transacties plaatsgevonden waarbij tegenstrijdige

belangen speelden. De raad ziet erop toe dat er geen leningen en/of garanties worden verstrekt

aan de leden van de raad, aan de leden van de raad van bestuur en/of aan de medewerkers van

WonenBreburg.

IX Integriteitbeleid

De raad is zodanig samengesteld dat de leden ten opzichte van elkaar onafhankelijk en kritisch

kunnen opereren. Het integriteitbeleid van WonenBreburg is vastgelegd in een integriteitcode.

Daarnaast kent WonenBreburg een klokkenluiderregeling. De integriteitcode is gepubliceerd op de

website van WonenBreburg en wordt gehanteerd bij werving en selectie, evenals bij functionering-

en beoordelingsgesprekken. De raad realiseert zich daarbij dat nog meer dan het instrument hou-

ding en gedrag integer handelen bepalen.

In 2011 heeft het bestuur één melding van vermeende schending van integriteit ontvangen. Deze

melding is onderzocht en heeft geleid tot het ontslag van de betrokken medewerker.

114

X Overleg met de ondernemingsraad

De voorzitter en de vicevoorzitter van de raad voeren twee keer per jaar een gesprek met de on-

dernemingsraad. Bij deze besprekingen is de raad van bestuur niet aanwezig. De raad van commis-

sarissen acht een dergelijk overleg zinvol en vruchtbaar. Voorts ontvangen voorzitter en vicevoor-

zitter van de raad afschriften van de goedgekeurde verslagen van de overlegvergaderingen tussen

de ondernemingsraad en de bestuurder.

XI Overleg met de stakeholders

Eind 2010 vond het tweejaarlijks overleg plaats met de stakeholders van WonenBreburg. Nagenoeg

de voltallige raad was aanwezig. Naast een korte terugblik werd de actualiteit van de branche

toegelicht. Aan de stakeholders werd daarna gevraagd waarop zij zouden inzetten als zij het ‘voor

het zeggen hadden’.

De leden van de raad die namens de huurders vertegenwoordigd zijn, hebben diverse overlegsitua-

ties van huurdersbelangenorganisaties van WonenBreburg als toehoorder bijgewoond. Twee keer

per jaar bezoekt de raad een gedeelte van het bezit van WonenBreburg. In het voorjaar van 2011

was een dag georganiseerd in Tilburg en in het najaar in Breda. Een aantal projecten werd toege-

licht door medewerkers en samenwerkingspartners van WonenBreburg.

XII Samenstelling van de raad

In het jaar 2011 was de raad van commissarissen als volgt samengesteld:

Naam functie geboren

geslacht

beroep Nevenfuncties

voor zover rele-

vant

in

functie

sinds

aftreden

per

Ing. W.P.J.M.

van Dijk

vicevoorzitter

op voor-

dracht van huurders

1953/m adviseur lid RvC Poort6 1.1.2005 31.12.2013

Mr. W.M.M. van

Fessem

lid op voor-

dracht

van huurders

1949/m advocaat-

generaal

gerechtshof Den Haag

- 1.1.2010 31.12.2013

Drs. A.L.W.

Hexspoor MIM.

voorzitter

lid AC

1951/m universitair

docent

commissaris / advi-

seur

diverse MKB-

bedrijven

1.1.2003 31.12.2012

Drs. S. J. Hoen-

derop

lid,

voorzitter AC

1962/m directeur voe-

dingsbedrijf

- 1.1.2009 31.12.2012

Mr. L.H.J. Kok-

huis

lid 1944/m voormalig

inspecteur

generaal W&I

rechter plv. arr.-

rechtbank Den

Bosch, lid RvC Woonbedrijf

Eindhoven

1.2.2006 31.12.2011

Mr. H.J. Touw lid 1943/m voormalig

directeur financiële

instelling

vicevoorzitter RvC

Woonkracht 10, stille curator DNB

1.1.2010 31.12.2014

Dr. R.L. Vreeman lid 1947/m voormalig

burgemeester

lid RvC Arbo-Unie,

lid RvC BOM, voorz RvT Contractspelers-

fonds KNVB, advi-

seur Otto Work

Force

1.4.2011 31.12.2014

AC = auditcommissie

Alle leden van de raad zijn onafhankelijk van de stichting. Er bestaan geen onverenigbaarheden

met andere functies. Geen van de commissarissen is of was in dienst van de stichting of onderhoudt

115

een directe relatie met leveranciers van de stichting. Voorts verleent geen van de commissarissen

aan de stichting andere diensten dan die voortvloeien uit het lidmaatschap van de raad.

XII Werkzaamheden van de raad

In het verslagjaar hebben zes reguliere vergaderingen, twee thematische vergaderingen en een

besloten vergadering plaatsgevonden. Geen van de leden is frequent afwezig geweest bij de ver-

gaderingen. Tijdens de reguliere en thematische vergaderingen was de raad van bestuur aanwezig.

In de reguliere vergaderingen zijn onderwerpen van volkshuisvestelijk belang besproken. Tevens

zijn het gevoerde beleid en relevante externe en interne ontwikkelingen onderwerp van bespre-

king geweest. Onderstaand is weergegeven welke zaken aan de orde zijn geweest, c.q. waaraan

goedkeuring door de raad van commissarissen is verleend:

diverse herstructurering-, nieuwbouw- en grootonderhoud-/woningverbeteringplannen

diverse aankopen locaties en projecten in Tilburg, Breda en het middengebied

biedingen op onroerend goed van andere woningcorporaties

diverse rapportages inzake rekening en verantwoording van afgeronde projecten

kwartaalrapportages bedrijfsvoering (Balanced Score Card)

planning en uitvoering van de interne controlecyclus

stresstests in het kader van de financiële en economische crisis

functioneren van het onderhoudsbedrijf

jaarverslag en jaarrekening 2010

verantwoording van deelnemingen, verbindingen en samenwerkingsverbanden

managementletter van de accountant 2011

opdracht aan accountant voor controlejaar 2011

oordeelsbrief 2010 van de minister Wonen, Wijken en Integratie

oprichten, opheffen en volgen deelnemingen, verbindingen en samenwerkingsverbanden

begroting 2012 en FMR 2012-2015

nieuw huurbeleid inclusief gevolgen van Europese maatregelen

afspraken met de gemeente Tilburg en met de gemeente Breda

lijst met stakeholders

beleid inzake normering investeringsbeslissingen

financieringsafspraken

integriteitsbeleid inclusief bespreking Lessons Learned

evaluatie van accountant en selectie accountant voor 2012 e.v.

aanpassing van reglementen aan nieuwe governancecode

voorbereiding visitatie, uit te voeren begin 2012

De thematische bijeenkomst van februari 2011 stond in het teken van ‘Andere spelregels, een

nieuwe context: WonenBreburg in een nieuwe realiteit’. Het onderwerp van de thematische

bijeenkomst van oktober 2011 was ‘Vastgoedsturing’. De leden van de raad hebben ook themabij-

eenkomsten van het samenwerkingsverband Futura bijgewoond.

Door de raad werd de raad van bestuur decharge verleend over het gevoerde financiële beleid over

2010. Om te komen tot een afgewogen oordeelsvorming voor het nemen van besluiten, wordt de

raad van relevante informatie voorzien door de raad van bestuur. De besluiten zijn genomen bij

meerderheid van de uitgebrachte stemmen.

116

XIII Zelfevaluatie van de raad

Jaarlijks, in de maand december, komt de raad in een besloten vergadering bijeen en wordt zijn

eigen functioneren aan de orde gesteld. Ter voorbereiding hierop vullen de leden de vragenlijst

VTW in. De voorzitter verzorgt een samenvoeging van de scores in een overzicht dat de basis vormt

voor een adequate bespreking van het functioneren van de raad en van de individuele leden. De

raad beseft terdege dat een zelfreflectie van groot belang is voor het functioneren als raad van

commissarissen. Mede om die reden vindt ten minste eenmaal per jaar een grondige reflectie

plaats. Een steeds terugkerend punt in de zelfevaluatie is het functioneren, de onafhankelijkheid

en de integriteit van elke commissaris en van de raad van commissarissen als geheel.

Deze zelfevaluatie ervaart de raad van commissarissen als zinvol omdat met open vizier en con-

structief het debat wordt aangegaan. De evaluatie heeft inzichten tot verbetering opgeleverd, die

de raad gaat toepassen en monitoren. De voorzitter heeft in het najaar functioneringsgesprekken

gevoerd met de leden en de uitkomsten daarvan ingebracht in de besloten vergadering.

Naast de zelfevaluatie is ook het bijhouden van ontwikkelingen in de markt, het vergaren en up to

date houden van kennis een doorlopend proces. Het lidmaatschap van VTW van alle leden, het

volgen van cursussen en (voorlichtings)bijeenkomsten, het raadplegen van vakbladen, relevante

publicaties en internetsites van bijvoorbeeld VTW, Aedes, het Ministerie van BZ en andere corpora-

ties noemt de raad hierbij, zonder daarbij limitatief te zijn. De publicaties en brieven van het Cen-

traal Fonds Volkshuisvesting vormen ook een belangrijke informatiebron.

XIV Vergoeding

De raad van commissarissen heeft de vergoedingen per 1 januari 2011 bepaald op het gemiddelde

van de benedengrens en de bovengrens voor woningcorporaties in zwaartegroep G zoals opgeno-

men in de Honoreringscode Commissarissen die VTW op 3 juni 2010 heeft vastgesteld.

De leden van de raad ontvangen voor hun werkzaamheden een vaste vergoeding per jaar: leden

€ 10.000, vicevoorzitter € 11.500, voorzitter € 13.500. Leden van de auditcommissie ontvangen

daarenboven € 1.500. In het boekjaar is in totaal € 75.500 (exclusief btw) aan de commissarissen

betaalbaar gesteld.

Naam Functie Honorarium

Ing. W.P.J.M. van Dijk vicevoorzitter € 11.500

Mr. W.M.M. van Fessem lid € 10.000

Drs. A.L.W. Hexspoor MIM voorzitter, lid auditcommissie € 15.000

Drs. S.J. Hoenderop lid, voorzitter auditcommissie € 11.500

Mr. L.H.J. Kokhuis lid € 10.000

Mr. H.J. Touw lid € 10.000

Dr. R.L. Vreeman lid (vanaf 1 april) € 7.500

Totaal € 75.500

XV Tot slot

De raad spreekt zijn waardering uit voor de door alle medewerkers van WonenBreburg geleverde

prestaties in 2011. Dit was een jaar waarin enkele woningcorporaties financieel in zwaar weer

terechtkwamen. Door de inzet, maar vooral de houding van alle betrokkenen is WonenBreburg

niet in die situatie geraakt. Mede daardoor zijn wij in staat geweest een bijzondere bijdrage aan de

volkshuisting te leveren door biedingen te doen op complexen van twee regionale corporaties die

in moeilijkheden zijn gekomen.

117

De raad ervaart het overleg met de raad van bestuur, met de ondernemingsraad en in voorkomen-

de gevallen met individuele functionarissen als betrokken, open en constructief. De raad dankt

eenieder voor zijn of haar inzet in 2011.

Drs. A.L.W. Hexspoor MIM

Voorzitter

118

Verslag van de ondernemingsraad

Begin januari 2012 kijken we terug op een enerverend 2011. Een jaar geleden was de OR volop

bezig met het organiseren van de verkiezingen. In maart 2011 stond er een nieuwe OR. Kleiner

van opzet en flexibeler qua inzet vanwege de wekelijkse bijeenkomsten en de inzet van deskundi-

gen op terreinen waar nodig.

Gedurende het afgelopen jaar adviseerde de OR op voorgelegde stukken (12x), stemde in met

nieuw beleid (9x), voerde twee-benen-op-tafelsessies met de bestuurder en zat ook 2 maal om

tafel met een delegatie van de raad van commissarissen.

Naast deze reguliere taken ontwikkelde de OR zich door interne scholing en het volgen van exter-

ne trainingen. Er werd contact gelegd met de vakbond en een eerste aanzet gegeven tot professi-

onalisering van het Futura OR-platform.

Bij de start van de nieuwe OR werd het motto ‘op voorhand actief’ gekozen. De OR en bestuurder

onderschrijven dat een open houding en vroegtijdig informeren effectiever is. Dit resulteerde in

een aangename overlegsfeer en een prima samenwerking zonder afbreuk te doen aan elkaars

posities. De OR maakt afwegingen door het personeelsbelang én het bedrijfsbelang te wegen.

Ook is er aandacht voor het OR-belang. Dat laatste komt tot uiting door na te denken over wat de

OR oppakt en wat niet. De veranderende weten regelgeving zijn het afgelopen jaar en de ko-

mende jaren aandachtspunten.

Daarnaast legde de OR zich toe op een betere communicatie. Luisteren naar elkaar en spreken met

elkaar door de gehele organisatie heen. Door zijn laagdrempeligheid heeft de OR ervaren een

toegankelijk orgaan te zijn. De actieve OR denkt vooruit en plant vooruit. Communiceert met de

medewerkers, de bestuurder en het MT. De OR wordt voorgelicht over diverse projecten en maakt

afspraken over zijn betrokkenheid bij processen en organisatiewijzigingen.

Samen met P&O werkte de OR het afgelopen jaar hard aan het mobiliteitsproject. Met een perso-

neelsfunctionaris als trekker van dit project werden plannen uitgewerkt. Het product bracht niet

dat wat wij gezamenlijk voor ogen hadden gehad. Duurzame mobiliteit werd vooral heel duur

doordat de organisatie moet investeren in mobiliteit en de projectgroep geen vermindering van

de secundaire arbeidsvoorwaarden wilde. Samenspraak tussen de bestuurder en de OR resulteerde

in het voorlopig stilleggen van dit individuele traject en in het in 2012 in een breder perspectief

van secundaire arbeidsvoorwaarden plaatsen.

De OR toetste regelmatig de stand van zaken rondom de inkrimping. Een belangrijk item voor alle

medewerkers. Zowel voor de vertrekkende, als de blijvende medewerkers. De OR stuurde daarbij

op communicatie richting de medewerkers. Veel onrust en onzekerheid kan weggenomen worden

door goede en duidelijke communicatie. Hiervoor is regelmatig aandacht gevraagd en van be-

stuurszijde follow up aan gegeven.

De OR gaat vol goede moed het komende jaar in. Een jaar waarin besluiten vallen over de splitsing

DAEB en niet-DAEB. Het jaar waarin we de inkrimping moeten afronden. Een jaar waarin onder-

linge samenwerking voorop zal staan. En dit in de breedste zin van het woord. Maar ook zonder

bang te zijn om een ‘nee’ te laten horen waar en wanneer nodig. Kortom werk genoeg in 2012

voor de OR. Het is niet voor niets dat in deze economisch mindere tijden de OR als speerpunt

‘Werk!’ heeft gekozen. Werk voor zoveel mogelijk collega’s in een financieel gezonde organisatie

die klaar is voor de toekomst.

119

Hans van Domburg

Voorzitter Ondernemingsraad WonenBreburg

121

INHOUDSOPGAVE

JAARREKENING 2011


6. Jaarrekening Balans per 31 december 2011 (niet-geconsolideerd) 122

Winst-en-verliesrekening 2011 (niet-geconsolideerd) 124

Kasstroomoverzicht (niet-geconsolideerd, op basis van indirecte methode) 125

6.1. Waarderingsgrondslagen 125

6.2. Toelichting op de balans per 31 december 2011 132

Toelichting op winst-en-verliesrekening (niet-geconsolideerd) 146

Geconsolideerde balans per 31 december 2011 en winst-en-verliesrekening 2011 158

Geconsolideerde winst-en-verliesrekening 2011 160

Toelichting op de geconsolideerde balans en winst-en-verliesrekening 161

122

6. Jaarrekening 2011 De financiële prestaties nader toegelicht.

Balans per 31 december 2011 (niet-geconsolideerd)

Tabel 6.1 Activa na resultaatbestemming (bedragen x € 1.000)

Activa 31-12-2011 31-12-2010

1 Vaste activa

1.1 Materiële vaste activa

1.1.1 Onroerende en roerende zaken in exploitatie 1.144.063 1.052.669

1.1.2 Onroerende en roerende zaken in ontwikkeling 51.563 37.115

1.1.3 Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie 21.814 18.616

1.1.4 Onroerende en roerende zaken verkoop onder voorwaarden 86.711 68.453

Totaal materiële vaste activa 1.304.151 1.176.853

1.2 Financiële vaste activa

1.2.1 Te vorderen BWS-subsidie 1.314 2.325

1.2.2 Deelnemingen 252 294

1.2.3 Vorderingen op groepsmaatschappijen 15.799 13.873

1.2.4 Belastinglatentie 3.356 3.671

1.2.5 Overige vorderingen 6.264 5.464

Totaal financiële vaste activa 26.985 25.627

Totaal vaste activa 1.331.136 1.202.480

2 Vlottende activa

2.1 Voorraad

2.1.1 Magazijnvoorraad 436 482

2.1.2 Koopwoningen in ontwikkeling 8.203 6.326

2.1.3 Koopwoningen 242 1.823

Totaal voorraad 8.881 8.631

2.1.4 Onderhanden Projecten 111 0

2.2 Vorderingen

2.2.1 Huurdebiteuren 1.337 1.413

2.2.2 Gemeente en Rijk 248 42

2.2.3 Overige vorderingen 876 2.364


2.2.5 Overlopende activa 3.546 3.968

Totaal vorderingen 30.067 25.258

2.3 Liquide middelen 231 2.268

Totaal vlottende activa 39.290 36.158

Totaal activa 1.370.426 1.238.638

P.m. 31-12-2011 31-12-2010

Toegezegde leningen:

Aangegane verplichtingen 35.663 44.065

Rentefixaties langlopende leningen 81.000 77.000

Obligo’s Waarborgfonds Sociale Woningbouw

Garantie St. Dutch International Guarantees for Housing

33.638

291

31.786

326

123

Tabel 6.2 Passiva na resultaatbestemming (bedragen x € 1.000)

Passiva 31-12-2011 31-12-2010

3 Eigen vermogen

3.1 Wettelijke reserve 29 29

3.2 Bestemmingsreserve beleid 80.271 74.936

3.3 Overige reserve 242.365 207.456

Totaal eigen vermogen 322.665 282.421

4 Egalisatierekeningen

4.1 Egalisatierekening BWS 0 12

4.2 Egalisatierekening leveringen en diensten huurders -6 127

Totaal egalisatierekeningen -6 139

5 Voorzieningen

5.1 Voorziening beleid 58.438 42.267

5.2 Overige voorzieningen 1.511 2.076

Totaal voorzieningen 59.949 44.343

6 Langlopende leningen

6.1 Leningen overheid 39.120 40.918

6.2 Leningen kredietinstellingen 725.245 713.345

6.3 Leningen groepsmaatschappijen 5.364 0

6.4 Waarborgsommen 310 280

6.5 Terugkoopverplichting verkoop onder voorwaarden 85.519 65.832

Totaal langlopende leningen 855.558 820.375

7 Kortlopende schulden

7.1 Schulden aan kredietinstellingen 13.735 4.848

7.2 Schulden aan gemeente 2.528 1.681

7.3 Schulden aan leveranciers 10.510 12.171

7.4 Schulden aan belastingen en sociale verzekeringen 6.809 2.844

7.5 Aflossingsdeel leningen komend boekjaar 75.898 47.059

7.6 Schulden aan groepsmaatschappijen 64 0

7.6 Overlopende passiva 22.716 22.757

Totaal kortlopende schulden 132.260 91.360

Totaal passiva 1.370.426 1.238.638

P.m. 31-12-2011 31-12-2010

Toegezegde leningen:





33.638

291

31.786

326

124

Winst-en-verliesrekening 2011 (niet-geconsolideerd)

Tabel 6.3 Winst-en-verliesrekening 2011 (bedragen x € 1.000)

2011 2010

Bedrijfsopbrengsten

A. Huren 133.177 130.094

B. Vergoedingen 10.156 11.563

C. Overheidsbijdragen 35 134

D. Verkoop onroerende zaken -449 2.857

E. Overige bedrijfsopbrengsten 4.493 5.370

Totaal bedrijfsopbrengsten 147.412 150.018

Bedrijfslasten

F. Afschrijvingen 3.403 2.935

G. Overige waardeveranderingen 58.006 2.738

H. Lonen en salarissen 19.201 19.121

I. Sociale lasten 6.223 6.223

J. Lasten onderhoud 23.516 34.751

K. Overige bedrijfslasten 31.855 34.521

Totaal bedrijfslasten 142.204 100.289

Bedrijfsopbrengsten minus bedrijfslasten 5.208 49.729

L. Rentebaten 2.359 1.783

M. Resultaat deelnemingen -2.107 -7.289

N. Rentelasten -32.785 -30.267

Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening

(exclusief actuele waarde )

-27.325

13.956

O. Mutatie actuele waarde 67.555 384

Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belastingen 40.230 14.340

P. Belastingen 15 95

Jaarresultaat na belastingen 40.245 14.435

De vergelijkende cijfers over 2010 in de winst-en-verliesrekening 2011 zijn aange-

past vanwege een stelselwijziging in de verantwoording 2011 van de stijging tot de verkoopwaarde van de woningen die naar verwachting in de eerste 3 komen-

de jaren worden verkocht.

125

Kasstroomoverzicht (niet-geconsolideerd, op basis van indirecte methode)

Tabel 6.4 Kasstroomoverzicht (bedragen x € 1.000)

2011 2010

Kasstroom uit operationele activiteiten

Bedrijfsopbrengsten minus bedrijfslasten 5.208 49.729

Aandeel resultaat deelnemingen -2.107 -7.289

Afschrijvingen 3.403 2.935

Mutaties egalisatierekening -129 39

Veranderingen in werkkapitaal

Voorraden -360 4.273

Vorderingen -4.810 -4.345

Kortlopende schulden 32.014 -21.579

Kasstroom uit bedrijfsoperaties

Ontvangen interest 2.359 1.783

Betaalde interest -32.785 -30.267

Kasstroom uit investeringsactiviteiten

Investering in materiële vaste activa -128.314 -110.261

Desinvesteringen materiële vaste activa 8.930 10.711

Aanwending activa in ontwikkeling met voorziening 56.237 32.972

Mutaties voorzieningen 15.606 -14.411

Investeringen in financiële vaste activa -6.038 -9.789

Desinvesteringen in financiële vaste activa 4.680 14.428

Kasstroom uit financieringsactiviteiten

Ontvangsten uit langlopende schulden 91.500 100.000

Mutatie terugkoopverplichtingen VoV 19.687 32.086

Aflossing langlopende schulden -76.005 -46.346

Mutatie geldmiddelen in 2011 -10.924 4.669

6.1. Waarderingsgrondslagen

Algemeen

De jaarverslaggeving door toegelaten instellingen volkshuisvesting moet voldoen aan de eisen

zoals die zijn geformuleerd in het BBSH (Besluit Beheer Sociale Huursector). In dit besluit wordt

BW 2 titel 9 voorgeschreven, behoudens een enkele uitzondering van specifieke aard. De alge-

mene regel is, dat lasten worden genomen als deze voorzienbaar zijn, en baten als deze zijn

gerealiseerd. Voor de uitzondering van specifieke aard heeft dit geleid tot een specifieke Richt-

lijn van de Raad voor de Jaarverslaggeving (hoofdstuk RJ645 Toegelaten Instellingen Volkshuis-

vesting). In deze richtlijn zijn onder meer specifieke modellen voor de balans en winst-en-

verliesrekening opgenomen. Voor de sectorspecifieke presentatie zijn waarderings- en verslag-

gevingsvoorschriften geformuleerd. De richtlijn adviseert de sector de waardering te baseren op

fair value. Dit impliceert dat waardering van het ‘materieel vast actief in exploitatie’ plaatsvindt

op basis van actuele waarde, in concreto de bedrijfswaarde. De richtlijn RJ645 is in 2011 herzien

en betreft ondermeer de classificatie en kwalificatie van onroerende zaken in exploitatie (in

DAEB en niet-DAEB). De aangepaste richtlijnen worden door WonenBreburg vanaf de jaarreke-

ning 2012 toegepast.

Stelselwijziging

De vergelijkende cijfers over 2010 in de winst- en verliesrekening zijn aangepast vanwege een

stelselwijziging in de verantwoording 2011. Dit betreft de verwerking van de stijging tot de ver-

126

koopwaarde van de woningen die naar verwachting in de eerste 3 komende jaren worden ver-

kocht. Tot en met 2010 werd deze, in de bedrijfswaarde ingerekende, waardestijging verant-

woord op de post ‘Verkoop onroerende zaken’ (voor de reguliere verkopen uit bestaand bezit)

respectievelijk ‘Overige waardeveranderingen’ (voor de VoV-verkopen uit bestaand bezit). Met

ingang van 2011 wordt deze waardestijging verantwoord op de post ‘Mutatie actuele waarde’

(tezamen met de overige wijzigingen in de actuele waarde van het in exploitatie zijnde woning-

bezit). Hierdoor zijn de in de jaarrekening 2011 ter vergelijking opgenomen jaarrekeningcijfers

2010 aangepast. Deze stelselwijziging heeft alleen betrekking op de presentatiewijze en heeft

geen effect op het vermogen en/of resultaat. Het effect hiervan per post is als volgt:

Presentatie Jaarcijfers 2010 jaarrekening 2011 jaarrekening 2010

Verkoop onroerende zaken 2.857 bate 7.557 bate

Overige waardeveranderingen 2.738 last 3.565 bate

Mutatie actuele waarde 384 bate 10.619 last

Totaal 503 bate 503 bate

Grondslagen voor de waardering van activa en passiva

Activa en passiva worden, tenzij anders vermeld, gewaardeerd tegen nominale waarde. Hierbij

brengen we op vorderingen, indien noodzakelijk, een voorziening wegens mogelijke oninbaar-

heid in mindering.

Materiële vaste activa

Onroerende en roerende zaken in exploitatie

De complexen in exploitatie worden gewaardeerd tegen bedrijfswaarde. De bedrijfswaarde is

bepaald op basis van het volledig doorexploiteren van het bezit. Aanvullend is het resultaat op-

genomen van de, voor de komende 3 jaar, verwachte verkopen bestaand bezit, gewaardeerd op

verkoopwaarde minus verwachte bijkomende verkoopkosten. Zie hiervoor ook de toelichting bij

de post mutatie actuele waarde. Indien is besloten tot uitponding van woningen na een vooraf

vastgestelde termijn, is hiermee in de waardering geen rekening gehouden.

De restwaarde van complexen in exploitatie is gebaseerd op een genormeerd bedrag van netto

€ 5.000 (voor onzelfstandige eenheden en eenheden in verzorgingshuizen € 2.500) prijspeil 31

december 2011. Rekening houdend met de resterende exploitatieduur per complex wordt aan

deze norm een kostenontwikkeling toegerekend en contant gemaakt met het algemeen gehan-

teerde disconteringspercentage van 5,25%. De mutatie op de waardeverschillen wordt jaarlijks

bepaald, op basis van de actuele normen en beleidsaanpassingen, in relatie tot het werkelijke in

exploitatie zijnde bezit. De aanschafwaarde is bepaald als de som van de stichtingskosten inclu-

sief grond, eventueel vermeerderd met na-investeringen en verminderd met de gebudgetteerde

onrendabele top op het moment van in-exploitatie-name.

De bedrijfswaarde wordt gevormd door de contante waarde van de kasstromen uit hoofde van

de toekomstige exploitatieopbrengsten en -lasten over de geschatte resterende exploitatieperi-

ode.

De correctie die op bedrijfsniveau is toegevoegd, is:

De rentabiliteitswaardecorrectie voor de afwijking tussen het gehanteerde disconteringsper-

centage en de werkelijke rente van de leningenportefeuille.

Bij de berekening van de bedrijfswaarde gelden de volgende uitgangspunten:

127

Jaarlijkse huurverhoging in 2012 van 2,3% en daarna jaarlijks 2%. Bij mutatie is voorzien dat

de huur opgetrokken wordt tot streefhuurniveau. Voor een belangrijk deel van het bezit is de

streefhuur afgetopt op een bedrag van € 523 dan wel € 561 per maand (zijnde de huurtoe-

slaggrens). Voor mutaties vanaf 2013 (aanvang nieuwe beleidsperiode) is de aftopping verval-

len.

Jaarlijkse huurderving van 1,75% en gedurende de laatste 5 exploitatiejaren oplopend met

1,25% per jaar.

Voor de jaarlijkse stijging van de variabele lasten is 1% boven de verwachte inflatie aange-

houden.

Overige variabele lasten (gemeentelijke belastingen, verzekeringen en algemeen beheer).

Hiervoor hebben wij als uitgangspunt de begrote kosten over 2012 genomen, rekening hou-

dend met toe te rekenen lasten aan projectbegeleiding, treasury-activiteiten en verkoop wo-

ningen en lasten in verband met shortstay-activiteiten (in 2011 beëindigd).

Onderhoud:

- De budgetten voor planmatig en projectmatig onderhoud zijn overgenomen uit het ex-

pertsysteem. De planmatige en projectmatige onderhoudsbudgetten zijn bepaald op basis

van de cyclische vervangingsmomenten voor de aanwezige technische elementen.

- Voor het dagelijks onderhoud zijn genormeerde bedragen opgenomen die zijn afgestemd

op de werkelijke lasten van de afgelopen jaren.

Restant exploitatieperiode. Als minimale restant exploitatieperiode is een termijn van 7 jaar

aangehouden. Als in deze periode sloop in verband met herstructurering is voorzien, vormen

de lasten daarvan onderdeel van de voorziening beleid of bestemmingsreserve beleid.

Disconteringspercentage van 5,25. De periode waarover contant wordt gemaakt, loopt paral-

lel met de geschatte resterende exploitatieperiode (de oorspronkelijke exploitatieperiode is

50 jaar) van de investering, eventueel verlengd bij na-investeringen met exploitatieduur ver-

lengende uitgaven. Het percentage van 5,25 is het adviespercentage van het CFV en het

WSW. De gemiddelde rentevoet voor WonenBreburg bedraagt 4,17% over 2011. Het verschil

tussen werkelijke rente – met de daarbij behorende looptijden – en het gehanteerde discon-

teringspercentage, is als rentabiliteitswaardecorrectie meegenomen.

Als complexdefinitie is de financieel-administratieve complexindeling gehanteerd.

Onroerende en roerende zaken in ontwikkeling

Het gaat hier om complexen in aanbouw, bestemd voor de verhuur. Deze complexen worden

gewaardeerd tegen historische uitgifteprijzen, verminderd met de onrendabele top voor het

betreffende complex. Indien de onrendabele top hoger is dan de waarde van de onroerende

zaken in ontwikkeling, wordt de onroerende zaak op nihil gewaardeerd en wordt een voorzie-

ning aan de creditzijde van de balans opgenomen.

Onroerende zaken ten dienste van de exploitatie

De onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie waarderen wij op basis van

historische kosten onder aftrek van lineaire of annuïtaire afschrijvingen.

Onroerende en roerende zaken VoV

Onroerende zaken die in het kader van een regeling VoV (Verkoop onder Voorwaarden) zijn

overgedragen aan een derde en waarvoor de woningcorporatie een terugkoopverplichting kent,

worden aangemerkt als financieringsconstructie. De betreffende onroerende zaken worden ge-

waardeerd tegen actuele waarde, zijnde de met de koper overeengekomen contractprijs (eerste

waardering) en daarna de marktwaarde op basis van VoV. Voor de in de regeling overeengeko-

men overdrachtswaarde wordt aan de creditzijde van de balans een terugkoopverplichting op-

128

genomen. Deze terugkoopverplichting wordt jaarlijks gewaardeerd en getoetst aan de bij de

overdracht ontstane verplichting, rekening houdend met de contractvoorwaarden.

Financiële vaste activa

Te vorderen BWS-subsidies

De subsidierechten (contante waarde van de uitbetalingen) op grond van het BWS (Besluit Wo-

ninggebonden Subsidies) worden jaarlijks verminderd met de bedragen die wij van de gemeente

Breda hiervoor ontvangen. De uitbetalingstermijn is afhankelijk van de disconteringsvoet en

loopt vanaf de vaststelling van de subsidie maximaal 30 jaar. Het kortlopende deel van deze post

is opgenomen onder de vlottende activa.

Belastinglatentie

De gevormde belastinglatentie is de contante waarde tussen bedrijfseconomische en fiscale

waardering van de leningenportefeuille als gevolg van de invoering van de integrale vennoot-

schapsbelastingplicht per 1 januari 2008. Momenteel staat bij de Belastingdienst de waardering

van de leningen ter discussie.

Niet geconsolideerde deelnemingen

WonenBreburg neemt in financiële zin voor 25% deel in Cofier Bouwontwikkeling BV in Tilburg

en voor 24,33% in Breedband Tilburg BV. Deze deelnemingen waarderen wij volgens de netto-

vermogenswaardemethode.

Voorraden

Magazijnvoorraad

De waardering van de voorraden gronden hulpstoffen in het magazijn vindt plaats tegen vaste

verrekenprijzen.

Koopwoningen in ontwikkeling

De waardering van de koopwoningen in ontwikkeling gebeurt tegen historische kosten onder

aftrek van een eventueel voorzien verlies.

Koopwoningen

De opgeleverde en onverkochte koopwoningen worden gewaardeerd tegen vervaardigingsprijs

of lagere marktwaarde.

Onderhanden projecten

De post onderhanden projecten betreft verkochte onroerende zaken nog in ontwikkeling en

wordt gewaardeerd tegen vervaardigingsprijs. Indien van toepassing worden hierop gedecla-

reerde termijnen in mindering gebracht.

Vorderingen

Huurdebiteuren

Waardering geschiedt tegen nominale waarde, rekening houdend met een voorziening voor

mogelijke oninbaarheid.

129

Reserves

Wettelijke reserve

Wettelijke reserves zijn reserves die op grond van wettelijke bepalingen ter zake aangehouden

worden.

Bestemmingsreserve beleid

De bestemmingsreserve beleid is gevormd om de verwachte resultaten van toekomstige pro-

jecten in de nieuwbouw huur- (onrendabele toppen) en koopsfeer te reserveren waarvoor de

besluitvorming nog niet definitief is. Bovendien wordt in de bestemmingsreserve beleid rekening

gehouden met de afboeking van de bedrijfswaarde bij sloop en algemene bijdragen herstructu-

rering. Daarnaast is – als onderdeel van de bestemmingsreserve – het verwachte resultaat op

verkopen in het 4e en 5e jaar na het verslagjaar als dekking meegenomen. Voor de resultaten

van de nieuwbouw gaan we uit van genormeerde bouwkostenbudgetten. Bij koop rekenen we,

afhankelijk van de categorie, een opslag voor winst in. Voor de huur bepalen we de onrendabele

top, afhankelijk van de huur gekoppeld aan de gekozen doelgroep. De overige onderdelen van

de reserve calculeren we op basis van beschikbare cijfers, dan wel voorlopige afspraken.

Overige reserve

De overige reserve wordt gevormd uit de resultaten voor zover deze niet ten gunste of ten laste

van de andere benoemde reserves komen.

Egalisatierekeningen

Egalisatierekening niet-verrekenbare leveringen en diensten huurders

Nagenoeg alle servicecomponenten worden afgerekend. Voor enkele componenten, zoals glas-

herstel en rioolonderhoud, wordt het jaarlijks exploitatiesaldo verrekend in de vermelde egalisa-

tierekening.

Voorzieningen

Voorziening beleid

De voorziening beleid is gevormd om de verwachte resultaten van toekomstige projecten in de

nieuwbouw huur- en koopsfeer te reserveren waarvoor de besluitvorming definitief heeft

plaatsgevonden en/of extern gecommuniceerd is en waarbij bestemmingsplannen geen belem-

meringen meer opleveren. Bovendien nemen we in de voorziening de afboeking van de be-

drijfswaarde bij sloop met de bijkomende kosten op. Net zoals de algemene bijdragen herstruc-

turering.

Overige voorzieningen

Overige voorzieningen liggen in de sfeer van het personeel: voor de toepassing van het Cafeta-

riamodel, voor toepassing van de persoonsgebonden ontwikkelingsbudget en voor toepassing

van de toekomstige jubileumuitkeringen alsmede de passieve belastinglatentie.

De voorziening voor jubileumuitkeringen wordt gevormd voor de toekomstige uitgaven vanwe-

ge een jubileum van werknemers. Daarbij wordt rekening gehouden met ontslagkansen, sterfte-

kansen en wordt de contante waarde berekend tegen een rekenrente van 5 procent.

130

Schulden op lange termijn

Opgenomen langlopende leningen

Waardering van de langlopende leningen geschiedt tegen nominale waarde. Het kortlopend

deel van de langlopende leningen (< 1 jaar) is opgenomen onder de kortlopende schulden.

Waarborgsommen

De waarborgsommen die verantwoord zijn onder de langlopende schulden zijn gewaardeerd

tegen nominale waarde.

Terugkoopverplichtingen VoV

Voor de waarderingsgrondslag van de terugkoopverplichtingen VoV wordt verwezen naar de

grondslagen zoals die zijn opgenomen onder de onroerende en roerende zaken VoV.

Grondslagen voor de bepaling van het resultaat

Algemeen

Het resultaat wordt bepaald als:

Verschil tussen de opbrengstwaarde van de geleverde prestaties en de kosten en andere las-

ten over het jaar.

De winsten worden verantwoord in het jaar waarin zij zijn gerealiseerd; verliezen zodra zij

voorzienbaar zijn.

Als niet anders is aangegeven, zijn baten en lasten opgenomen tegen de nominale waarde.

Huren

De huren zijn onderworpen aan overheidsvoorschriften. De jaarlijkse huurverhoging is van over-

heidswege gebonden aan een maximum. Daarnaast geldt, dat de huren de zogenoemde maxi-

maal redelijke huur niet mogen overschrijden.

Vergoedingen

Onder de vergoedingen zijn opgenomen de aan de bewoners en anderen in rekening gebrachte

bedragen voor verleende woondiensten.

Verkoop onroerende zaken

De post verkoop onroerende zaken betreft het resultaat op de verkoop van bestaande en

nieuwbouwwoningen. Het resultaat betreft het saldo van de behaalde verkoopopbrengst minus

de daaraan toe te rekenen verkoopwaarde inclusief grondwaarde (bestaand bezit) dan wel de

vervaardigingsprijs (nieuwbouw) en kan daarom negatief zijn. De toe te rekenen verkoopwaarde

betreft de geraamde opbrengstwaarde van de in het verslagjaar te realiseren verkopen, zoals

bepaald in de actuele waarde van de materiële vaste activa met een verkoopbestemming met

betrekking tot het verslagjaar. Daarnaast brengen we op de verkoopprijs de directe verkoopkos-

ten in mindering. Bij nieuwbouwprojecten worden tussentijds resultaten verantwoord. In geval

van positieve resultaten worden deze mede berekend op grond van de omvang van de verkopen

en de voortgang van de bouw.

Overige waardeverandering

De overige waardeveranderingen worden onder meer gevormd door de waardeverminderingen

die zijn ontstaan door juridische en feitelijke verplichtingen met betrekking tot investeringen in

nieuwbouw en herstructurering op basis van besluitvorming.

131

Verder wordt hier het resultaat van de VoV verantwoord. Dit saldo wordt bepaald als het verschil

tussen de behaalde verkoopopbrengst en de daaraan toe te rekenen verkoopwaarde, inclusief

grondwaarde. Ook zijn de waardemutaties van de voorraad woningen verkocht onder voor-

waarden als overige waardeveranderingen opgenomen.

Lasten onderhoud

Onder deze post verantwoorden we de werkelijke kosten ten behoeve van het klachten- en mu-

tatieonderhoud, preventief onderhoud en planmatig en projectmatig onderhoud. We doen dat

voor zover de uitgaven niet door huurverhoging dan wel exploitatieduurverlenging geactiveerd

kunnen worden. De kosten van reparatieverzoeken, mutatieonderhoud en periodiek onderhoud

onderscheiden we in kosten van het eigen onderhoudsbedrijf – opgenomen bij de kostensoort

salarissen en sociale lasten – en onderhoud uitgevoerd door derden, verantwoord bij onderhoud.

Overige bedrijfslasten

De overige bedrijfslasten worden toegerekend aan het verslagjaar waarop deze betrekking heb-

ben.

Mutatie actuele waarde

De mutatie in de actuele waarde vloeit voort uit de ontwikkeling van de bedrijfswaarde. De mu-

taties omvatten onder meer:

aanpassing van de gehanteerde normen en parameters aan de werkelijke ontwikkeling bij

onder andere het huurprijsniveau, beheer- en bijkomende exploitatielasten;.

na-investeringen en de daaraan gekoppelde hogere huuropbrengsten en verlengingen van de

exploitatieduur;

mutatie in de rentabiliteitswaardecorrectie;

vervallen van een exploitatiejaar.

Verder is als onderdeel van de mutatie actuele waarde opgenomen de mutatie in de waarde van

woningen die naar verwachting in de eerstkomende 3 jaar zullen worden verkocht. Deze wonin-

gen worden niet (meer) gewaardeerd tegen bedrijfswaarde, maar tegen verwachte verkoop-

waarde.

Kasstroomoverzicht

Het opgestelde kasstroomoverzicht is opgemaakt op basis van de indirecte methode.

132

6.2. Toelichting op de balans per 31 december 2011

ACTIVA

Tabel 6.2.1: 1.1 Mutaties materiële vaste activa (bedragen x € 1.000)

Mutaties materiële vaste

activa

onroerende en roerende goederen

in exploita-

tie

in ont-

wikke-ling

ten

dienste van de exploi-

tatie

verkopen

onder voor-

waarden

totaal

1-1-2011 1.052.669 37.115 18.616 68.453 1.176.853

Mutaties 2011

Investeringen: in ontwikkeling 104.829 6.220 111.049

Investeringen: in exploitatie 34.894 -34.894 20.913 20.913

Investeringen: VoV naar huur 933 -933 0

Investeringen: nieuwbouw be-

schikking voorziening

Na-investeringen: bestaand

bezit

26.509 26.509

Investeringen: aankoop bezit 106 106

Investeringen: beschikking

voorziening

-9.927 -9.927

Desinvesteringen -8.930 -8.930

Vrijval verkoopprogramma 2011 -14.933 -14.933

Afschrijvingen -381 -3.022 -3.403

Aanwending voorziening -55.487 -55.487

Mutaties actuele waarden 63.123 -1.722 61.401

Totaal mutaties 91.394 14.448 3.198 18.258 127.298

31-12-2011 1.144.063 51.563 21.814 86.711 1.304.151

Zie voor een nadere specificatie van de mutaties actuele waarde tabel 6.2.45.

Met ingang van 2010 is, als onderdeel van het materieel vast actief in exploitatie, de waarde van

de portefeuille VoV opgenomen. De geactualiseerde verkoopwaarde van de verkopen onder

voorwaarden zijn verantwoord. Onder langlopende leningen zijn de verplichtingen in verband

met de toekomstige terugkoop van de woningen verantwoord.

Voor de bepaling van de restwaarde voor woningen in de bedrijfswaardeberekening, is aange-

sloten op de beleidsregels van het CFV.

Van het in exploitatie zijnde bezit zijn per 31 december 2011 3.895 eenheden gelabeld voor ver-

koop. Voor een toelichting op de post ‘waardemutaties’ verwijzen we u naar de toelichting in de

resultatenrekening.

Als onderdeel van de activa in ontwikkeling zijn de investeringen in een drietal grondposities

verantwoord, waarvan de toekomstige woningbouwbestemming niet volledig zeker is. De aan-

kopen zijn volledig door WonenBreburg gefinancierd. Voor deze grondposities heeft Stichting

WonenBreburg het volledige eigendomsrecht. Wel zijn afspraken gemaakt met ontwikkelaars,

waarbij het ontwikkelrisico gedeeld wordt met andere partijen. Op basis van deze afspraken

heeft WonenBreburg het recht op evenredige financiële verrekening met deze partijen van uit-

gaven en resultaten.

133

De afschrijvingsmethodiek voor activa ten dienste van exploitatie is op lineaire basis. De afschrij-

vingstermijn varieert van 5 tot 50 jaar. Op gronden wordt niet afgeschreven.

Tabel 6.2.2: 1.2 Mutaties financiële vaste activa (bedragen x € 1.000)

Mutaties financiële

vaste activa

te vorde-ren BWS-subsidie

deel-nemingen

vorde-ringen op groeps-

maat-schappijen

belas-ting-latentie

leningen u/g

totaal

Boekwaarden

(1-1-2011)

2.325 294 13.873 3.671 5.464 25.627

Mutaties

Toevoegingen 83 5.114 831 6.029

Aflossingen -1.094 -3.090 -315 -31 -4.530

Resultaat deelneming 9 9

NVW-deelneming -51 -51

Verrekening NVW

Holding BV

-98 -99

Totaal mutaties -1.011 -42 1.926 -315 800 1.358

Boekwaarden

(31-12-2011)

1.314 252 15.799 3.356 6.264 26.985

NVW= netto vermogenswaarde.

Tabel 6.2.3: 1.2.2 Deelnemingen (bedragen x € 1.000)

Deelnemingen aandeel % resultaat in

boekjaar

netto ver-

mogens-

waarde per

31-12-2011

Cofier Bouwontwikkeling BV 25 9 252

Breedband Tilburg BV 24,33 0 0

Totaal 9 252

Geconsolideerde deelneming(en):

WonenBreburg Holding BV 100 -98 -4.082

Laurentius/WonenBreburg VOF 50 -1.795 -7.344

Totaal -1.893 -11.426

De negatieve netto vermogenswaarde van WonenBreburg Holding BV is verrekend met vorde-

ringen op groepsmaatschappijen onder de financiële vaste activa. De negatieve netto vermo-

genswaarde van Laurentius/WonenBreburg VOF is verrekend met de vorderingen op groeps-

maatschappijen onder de kortlopende vorderingen.

WonenBreburg Holding BV houdt 100% van de aandelen in WonenBreburg Project Haagpoort

BV. Deze laatste vennootschap participeerde voor 50% in VOF Woningontwikkeling Haagpoort.

Deze vof is per 23 december 2011 opgeheven.

WonenBreburg Holding BV houdt 100% van de aandelen in WonenBreburg Project Talmazone

BV. Deze laatste vennootschap participeert voor 50% in Ontwikkelingscombinatie WonenBre-

burg & Nederlandse Bouwunie VOF.

WonenBreburg Holding BV houdt 100% van de aandelen in WonenBreburg Project Quirijnbou-

levard BV. Deze laatste vennootschap participeert voor 50% in VOF Wijkontwikkelingsmaat-

schappij Quirijnboulevard Tilburg.

134

WonenBreburg Holding BV houdt 100% van de aandelen in WonenBreburg Groeseind BV. Deze

laatste vennootschap participeert voor 50% in VOF Groeseind.

WonenBreburg Holding BV houdt 100% van de aandelen in Duurzame Energie Exploitatie

WonenBreburg BV.

WonenBreburg Holding BV houdt 100% van de aandelen in WonenBreburg Project Dr. Struyc-

kenplein BV. Deze laatste vennootschap participeert voor 50% in VOF Ontwikkelingscombinatie

Dr. Struyckenplein.

WonenBreburg Holding BV houdt 100% van de aandelen in WonenBreburg Project Forum BV.

Deze laatste vennootschap participeert voor 50% in VOF Forum.

WonenBreburg Holding BV houdt 25% van de aandelen van Stadsontwikkelingsmaatschappij

Tilburg BV.

Tabel 6.2.4: 2.1 Voorraden (bedragen x € 1.000)

Voorraden 31-12-2011 31-12-2010

Onderhoudsmaterialen 436 482

Koopwoningen in ontwikkeling 8.203 6.326

Koopwoningen 242 1.823

Totaal 8.881 8.631

Tabel 6.2.4a: verloop saldo koopwoningen (bedragen x € 1.000)

Verloop koopwoningen 2011

Saldo 1 januari 1.823

Verkocht/verhuurd -1.606

Geactiveerde uitgaven 25

Saldo 31 december 242

Het saldo van de koopwoningen in ontwikkeling heeft betrekking op projecten met (nog niet

verkochte) koopwoningen die nog in ontwikkeling of in aanbouw zijn.

Tabel 6.2.4b: specificatie uitgaven projecten met koopwoningen (bedragen x € 1.000)

Specificatie uitgaven projecten met (onverkochte) koop-

woningen

2011

Breda: Semenarieweg 2.785

Breda: F1 en F2 Heuvel 1.023

Breda: Hollandia 904

Tilburg: De Nieuwe Heikant 2.451

Overig 1.040

Saldo 31 december 8.203

2.1.4 Onderhanden projecten

Voor het deel dat koopwoningen in ontwikkeling reeds zijn verkocht, worden deze projecten

verantwoord onder de post onderhanden projecten. Ultimo 2011 betreft dit project De Nieuwe

Heikant te Tilburg, waarvan eind 2011 de helft van de woningen is verkocht. Onder de balans-

post is het saldo van de investeringskosten en de ontvangen termijnen opgenomen.

135

2.2. Vorderingen

Tabel 6.2.5: 2.2 (bedragen x € 1.000)

Vorderingen 31-12-2011 31-12-2010

Debiteuren 2.461 3.819

Vorderingen op groepsmaatschappijen 24.060 17.471

Overlopende activa 3.546 3.968

Totaal 30.067 25.258

De specificatie van de balanspost vorderingen op groepsmaatschappijen is als volgt:

Tabel 6.2.5.1 (bedragen x € 1.000)

Vorderingen op groepsmaatschappijen 31-12-2011

Vordering Laurentius/WonenBreburg VOF 26.738

Af: negatieve vermogenswaarde van de VOF 7.344

Saldo: balanswaarde vordering 19.394

WonenBreburg Holding BV 1.247

VOF Wijkontwikkelingsmij. Quinrijnboulevard Tilburg 3.152

Duurzame Energie Exploitatiemaatschappij 231

Vorderingen op overige deelnemingen 36

Totaal vorderingen op groepsmaatschappijen 24.060

Op grond van verslaggevingsregels is de negatieve netto vermogenswaarde van Laurenti-

us/WonenBreburg VOF ultimo 2011 in mindering gebracht op de nominale waarde van de vorde-

ring op deze VOF.

Tabel 6.2.6: 2.2.1, 2.2.2 en 2.2.3 Debiteuren (bedragen x € 1.000)

Debiteuren 31-12-2011 31-12-2010

Huurdebiteuren (zittende bewoners) 1.546 1.413

Af: voorziening wegens oninbaar -209 -134

Subtotaal 1.337 1.279

Gemeente en Rijk 248 42

Vertrokken huurders 2.349 2.155

Overige debiteuren 1.389 2.442

Af: voorziening -2.862 -2.099

Subtotaal 876 2.498

Totaal 2.461 3.819

Tabel 6.2.7 Verloop voorziening dubieuze debiteuren (bedragen x € 1.000)

Verloop voorzieningen dubieuze debiteuren 2011 2010

Saldo 1 januari 2.233 1.805

Dotatie 1.574 896

Onttrekking -736 -468

Saldo 31 december 3.071 2.233

136

Tabel 6.2.8: 2.2.5 Overlopende activa (bedragen x € 1.000)

Overlopende activa 31-12-2011 31-12-2010

Vooruitbetaalde kosten 1.695 1.473

Door te belasten aan derden 119 305

Breedband BIT-netwerk 0 652

Onderhanden werk niet-planmatig onderhoud 423 332

Facturen in omloop 1.108 826

Nog te verwerken in projectadministratie 66 322

Niet-vervallen rente 0 166

Overig 135 -108

Totaal 3.546 3.968

Ingaande 2011 is de post Breedband BIT-netwerk opgenomen onder de financiële vast activa

(leningen u/g).

Tabel 6.2.9: 2.3 Liquide middelen (bedragen x € 1.000)

Liquide middelen 31-12-2011 31-12-2010

Direct opvraagbaar 231 2.268

Totaal 231 2.268

Tabel 6.2.10: 2.3 Direct opvraagbaar (bedragen x € 1.000)

Direct opvraagbaar 31-12-2011 31-12-2010

Kas 7 20

Kruisposten geldverkeer 19 10

ING 27 1.452

Fortis 161 781

Rabobank 17 5

Totaal 231 2.268

PASSIVA

Tabel 6.2.11: 3 Eigen vermogen (bedragen x € 1.000)

Eigen vermogen 31-12-2011 31-12-2010

Wettelijke reserve 29 29

Bestemmingsreserve beleid 80.271 74.936

Overige reserve (na resultaatbestemming) 242.365 207.456

Totaal 322.665 282.421

Tabel 6.2.12: 3.1 Verloop wettelijke reserve (bedragen x € 1.000)

Verloop wettelijke reserve 2011

Saldo 1 januari 29

Mutatie 0

Resultaatbestemming 0

Saldo 31 december 29

Tabel 6.2.13: 3.2 Verloop bestemmingsreserve beleid (bedragen x € 1.000)

Verloop bestemmingsreserve beleid 2011


Mutatie 5.335


137

Het saldo van de bestemmingsreserve kan als volgt worden toegelicht:

Opbouw reserve (bedragen x € 1.000) 31-12-2011 31-12-2010

Onrendabele toppen nieuwbouw 78.113 89.583

Resultaat nieuwbouw koopwoningen -2.659 -8.479

Afboeking bedrijfswaarde te slopen bezit 25.818 19.211

Bijkomende kosten te slopen bezit 0 0

Algemene bijdrage herstructureringen 786 2.500

Verkoopresultaat bestaand bezit (4een 5

ejaar) -20.768 -26.367

Overige verrekeningen -1.019 -1.512

Saldo 80.271 74.936

Algemeen

De bestemmingsreserve ‘beleid’ is gevormd om de verwachte resultaten (onrendabele toppen bij

huur) van toekomstige nieuwbouwprojecten huur en koop te reserveren waarvoor de besluit-

vorming nog niet definitief is. Het gaat hierbij bovendien om de afboeking van de bedrijfswaar-

de bij sloop en algemene bijdragen herstructurering. Daarnaast is – als onderdeel van de be-

stemmingsreserve – het verwachte resultaat op verkopen in het 4e en 5e jaar na het verslagjaar

als dekking van de uitgaven meegenomen. De overige onderdelen van de bestemmingsreserve

worden op basis van beschikbare cijfers dan wel voorlopige afspraken gecalculeerd. Voor de in

de bestemmingsreserve ingerekende projecten is aansluiting gerealiseerd met de prospectieve

informatie die met dPi2012 aan Corpodata voor het CFV is aangeleverd.

Bij de opmaak van de bestemmingsreserve hebben we onder andere rekening gehouden met het

feit dat WonenBreburg is benaderd om de liquiditeitsproblematiek van een collega-corporatie

mede op te lossen door bezit over te nemen. We hebben een bieding uitgebracht op 3 com-

plexen met bestaande woningen en 1 project in aanbouw. Als onderdeel van de bestemmingsre-

serve is ingerekend het onrendabele deel dat met de overname verband houdt.

Onrendabele toppen nieuwbouw huur

Voor de voorgenomen projecten nieuwbouw huur wordt – afhankelijk van de huur, gekoppeld

aan de gekozen doelgroep – de onrendabele top bepaald. Als stichtingskosten houden we ge-

normeerde budgetten aan.

Resultaat nieuwbouw koopwoningen

Van de voorgenomen projecten nieuwbouw koop wordt afhankelijk van de doelgroep van de te

bouwen koopwoningen een genormeerd resultaat gecalculeerd.

Afboeking bedrijfswaarde te slopen bezit

Voor de voorgenomen sloopplannen en het daarbij verwachte sloopjaar wordt de afboeking van

de bedrijfswaarde voor de betreffende complexen opgenomen.

Bijkomende kosten te slopen bezit

De bijkomende kosten sloop zijn vanaf 2010 niet meer afzonderlijk ingerekend, omdat met deze

uitgaven in de bedrijfswaarde (restwaarde) rekening wordt gehouden. Deze kosten zijn nu inge-

calculeerd bij de berekening van de onrendabele toppen.

Algemene bijdrage herstructureringen

De algemene bijdrage herstructureringen betreft reserveringen van bedragen om herstructure-

ringen mogelijk te maken in omgevingen waar WonenBreburg een groot belang heeft.

138

Verkoop resultaat bestaand bezit (4e en 5e jaar)

Dit betreft het verkoopresultaat van woningen (regulier en onder Koopgarant) op basis van de

op dit moment voor verkoop gelabelde complexen, in combinatie met de mutatiegraad van het

betreffende complex.

Overige verrekeningen

Onder de overige verrekening zijn overige resultaten opgenomen uit bijvoorbeeld grondexploi-

tatie, verwachte bijdragen van derden et cetera.

Tabel 6.2.14/15: 3.3 Verloop overige reserve (bedragen x € 1.000)

Verloop overige reserve 2011


Dotatie bestemmingsreserve beleid -5.336

Resultaatbestemming 40.245


Tabel 6.2.16: 4 Egalisatierekening (bedragen x € 1.000)

Egalisatierekening 31-12-2011 31-12-2010

Subsidierekeningen BWS 0 12

Leveringen en diensten huurders -6 127

Totaal -6 139

Tabel 6.2.17: 4.1 Verloop egalisatierekening BWS (bedragen x € 1.000)

Verloop egalisatierekening BWS 2011

Saldo 1 januari 12

Rentetoerekening 1

Mutaties -13

Saldo 31 december 0

Tabel 6.2.18: 4.2 Verloop egalisatierekening levering en diensten huurders (bedragen x € 1.000)

Verloop egalisatierekening leveringen

en diensten huurders

totaal

Saldo 1 januari 2011 127

Mutaties 133

Saldo 31 december 2011 -6

In de egalisatierekening ‘leveringen en diensten huurders’ wordt het saldo van de niet-

verrekenbare leveringen en diensten gestort. Het saldo 31-12-2011 is als volgt samengesteld:

Tabel 6.2.19: 4.2 Saldo niet-verrekenbare leveringen en diensten (bedragen x € 1.000)

Saldo niet-verrekenbare leveringen en

diensten

kosten opbrengsten saldo

Glasherstel 465 396 69

Rioolfonds 455 391 64

Totaal 920 787 133

Tabel 6.2.20: 5 Voorzieningen (bedragen x € 1.000)

Voorzieningen 31-12-2011 31-12-2010

Voorzieningen beleid 58.438 42.267

Overige voorzieningen 1.511 2.076

Totaal 59.949 44.343

Voorziening beleid

De voorziening beleid is gevormd om de projecten uit te voeren die intern geformaliseerd en

extern gecommuniceerd zijn.

139

Tabel 6.2.21: 5.1 Verloop voorziening beleid (bedragen x € 1.000)

Verloop voorziening beleid 2011 2010

Saldo 1 januari 42.267 53.375

Mutatie 16.171 -11.108

Saldo per 31 december 58.438 42.267

De voorziening beleid is gevormd om de verwachte resultaten van toekomstige projecten waar-

voor de besluitvorming definitief is en/of extern gecommuniceerd is en waarbij bestemmings-

plannen geen belemmeringen meer opleveren, te reserveren. Dit betreft resultaten in de nieuw-

bouw huur- en koopsfeer, de afboeking van de bedrijfswaarde bij sloop en de algemene bijdra-

gen herstructurering.

Tabel 6.2.22 Samenstelling van de voorziening beleid

Onderdeel (bedragen x € 1.000) opbouw

31-12-2011

opbouw

31-12-2010

Onrendabele toppen nieuwbouwwoningen 98.200 64.364

Resultaat verkoop nieuwbouw koopwoningen 377 -4.788

Afboeking bedrijfswaarde sloop 9.509 10.092

Algemene herstructureringsbijdrage 15.859 15.488

Overige verrekening -10.020 -9.917

Totaal bedrag in voorziening beleid t.b.v. projectontwik-

keling

113.925 75.239

Aanwending voorziening met activa in ontwikkeling -55.487 -32.972

Saldo per 31 december 2011 58.438 42.267

De mutatie in de voorziening van eind 2011 ten opzichte van de stand 31 december 2010 van per

saldo € 16,17 miljoen presenteren we als volgt:

Tabel 6.2.23 Specificatie mutatie voorziening beleid 2011 (bedragen x € 1.000)

Afwijking in voorziene bedragen per 1 januari 2011 18.025

Financiële consequenties besluiten 2011 32.232

Aanwending voorziening in verband met oplevering projecten -11.571

Mutatie verrekening voorziening met activa in ontwikkeling -22.515

Totaal mutatie 16.171

Tabel 6.2.24: 5.2 Verloop overige voorzieningen (bedragen x € 1.000)

Verloop overige voorzieningen

Saldo per

31-12-2011

Mutatie

2011

Saldo per

31-12-2010

Passieve belastinglatentie 481 -330 811

Voorziening cafetariamodel 36 -194 230

Voorziening jubilea-uitkeringen 477 10 467

Voorziening persoonsgebonden budget 517 -51 568

Totaal 1.511 -565 2.076

Overige voorzieningen

De overige voorzieningen hebben betrekking op personele aangelegenheden, zoals voor het

Cafetariamodel, de niet opgenomen verlof- en vakantie-uren, het persoonsgebonden budget en

de jubilea (gevormd in 2010). De opgenomen belastinglatentie heeft betrekking op het deel van

de leningenportefeuille waarvoor er een nadelig verschil bestaat tussen het renteniveau voor de

betreffende lening en de disconteringstabel die in het kader van de VSO2 is opgesteld. Momen-

teel staat bij de Belastingdienst de waardering van de leningen ter discussie.

140

Tabel 6.2.25: 6 Langlopende leningen (bedragen x € 1.000)

Langlopende leningen 31-12-2011 31-12-2010

Leningen overheid 39.120 40.918

Leningen kredietinstellingen 725.245 713.345

Leningen groepsmaatschappijen 5.364 0

Waarborgsommen 310 280

Verkoop onder voorwaarden 85.519 65.832

Totaal 855.558 820.375

Per 31 december 2011 bedraagt het saldo van de leningen waarvan de looptijd langer was dan 5

jaar € 643,2 miljoen (2010: € 547,3 miljoen). In procenten van de leningenportefeuille is dit 77%

per 31 december 2011 tegen 68% per 31 december 2010. Tot een bedrag van € 81 miljoen waren

per 31 december 2011 middelen vastgelegd die voor een belangrijk deel de financiering van

(eind)aflossingen 2012 en voor een beperkt deel voor 2013 dekken.

Tabel 6.2.26: 6.1,6.2 en 6.3 Leningen (bedragen x € 1.000)

Leningen overheid krediet-

instellingen

groeps-

maatsch.

Saldo 1-1-2011 40.918 713.345 0

Aflossingsdeel verantwoordingsjaar 7.188 39.871 0

Nieuwe leningen 2011 0 86.000 5.500

Aflossingen leningen -7.188 -39.871 -136

Aflossingsdeel leningen komend boekjaar -1.798 -74.100 0

Saldo per 31-12-2011 39.120 725.245 5.364

In 2011 zijn tot een bedrag van € 86 miljoen nieuwe leningen van kredietinstellingen opgeno-

men. Dit bedrag is besteed voor de financiering van investeringen in materiële vaste activa (€

38,9 miljoen) en (eind)aflossingen van leningen (€ 47,1 miljoen).

Rentevoet en aflossingssysteem

Per 31 december 2011 bedraagt de gewogen gemiddelde rentevoet (van de betaalde rente) van

de uitstaande leningen overheid en kredietinstelling 4,17% (2010: 4,32%). De leningen overheid

en kredietinstellingen lossen wij af op basis van annuïteiten; lineair dan wel via het dynamische

kostprijssysteem of ineens (fixe leningen).

Per 31 december 2011 is de opbouw van de leningportefeuille als volgt:

Vast/variabel bedrag (x 1 miljoen) % van leningportefeuille

Variabel 80 9,5%

Vast 760,3 90,5%

Van de leningen is een bedrag van € 21,7 miljoen afgedekt met swaps. Voor een nadere toelich-

ting hierop wordt verwezen naar de paragraaf ‘Niet in de balans opgenomen en p.m.-

verplichtingen’ op pagina 142.

Aflossing en/of renteherziening bedrag (x 1 miljoen) % van leningportefeuille

2012 88,5 10,5%

2013 70,2 8,4%

2014 66,6 7,9%

2015 42,7 5,1%

2016 42,7 5,1%

2017 27,5 3,3%

2018 61,6 7,3%

Na 2018 574,0 68,3%

141

Het aflossingsdeel in het komende boekjaar bedraagt € 75,9 miljoen en is verantwoord onder de

kortlopende schulden. Voor de aflossingen 2012 en 2013 waren per 31 december 2011 tot een

bedrag van € 81 miljoen (2012: € 68 miljoen en 2013: € 13 miljoen) renteafspraken gemaakt.

Zekerheden

Ten behoeve van de leningen van kredietinstellingen zijn garanties van het WSW verkregen tot

een bedrag van € 898 miljoen, inclusief de financiering met een stortingsdatum in 2012 en 2013

en de leningen met een variabele hoofdsom voor nominaal € 80 miljoen, die per 31 december

volledig opgenomen waren.

Verkopen onder voorwaarden.

Tabel 6.2.27: 6.5 Verkoop onder voorwaarden (bedragen x € 1.000)

Verkopen onder voorwaarden 2011

Saldo 1 januari 2011 65.832

Mutaties 2011:

Teruggekocht -1.920

Verkopen bestaand en nieuwbouw 23.329

Waardeontwikkeling -1.722

Totaal 85.519

Tabel 6.2.28: 7 Kortlopende schulden (bedragen x € 1.000)

Kortlopende schulden 31-12-2011 31-12-2010

Schulden aan kredietinstellingen 13.735 4.848

Schulden aan de gemeente 2.528 1.681

Schulden aan leveranciers en overige schulden 10.510 12.171

Schulden ter zake van belastingen en premies

sociale verzekeringen

6.809

2.844

Aflossingsdeel leningen komend boekjaar 75.898 47.059

Schulden aan groepsmaatschappijen 64 0

Overlopende passiva 22.716 22.757

Totaal 132.260 91.360

Tabel 6.2.29: 7.1 Schulden aan kredietinstellingen (bedragen x € 1.000)

Schulden aan kredietinstellingen 31-12-2011 31-12-2010

BNG, rekening-courant 13.733 4.848

Kruisposten geldverkeer 2 0

Totaal 13.735 4.848

De kredietfaciliteit bij de BNG bedraagt € 25 miljoen. Hiervoor is als zekerheid een bedrag van

€ 5 miljoen in een deposito gestort.

Tabel 6.2.30: 7.4 Schulden terzake belastingen en premies sociale verzekeringen (bedragen x € 1.000)

Schulden aan belastingen en sociale verzekeringen 31-12-2011 31-12-2010

Btw 5.709 1.826

Loonbelasting 656 617

VPB 30 0

Pensioenpremie 414 401

Totaal 6.809 2.844

142

Tabel 6.2.31: 7.3 Totaal overlopende passiva (bedragen x € 1.000)

Overlopende passiva 31-12-2011 31-12-2010

Niet-vervallen rente 11.426 11.874

Vooruit ontvangen huur 2.596 2.574

Nog te ontvangen facturen 1.140 1.082

Te verrekenen huursubsidie/toeslag 934 938

Vooruit ontvangen subsidies 483 84

Reservering verlof- en overuren 1.150 1.268

Te verrekenen/transitorische servicekosten 4.022 3.190

Reservering Tilburg Akkoord 655 1.160

Diversen 310 587

Totaal 22.716 22.757

Niet in de balans opgenomen en p.m.-verplichtingen

Stichting WonenBreburg participeert door middel van een bv-structuur in VOF Woningontwikke-

ling Haagpoort, VOF Wijkontwikkelingsmaatschappij Quirijnboulevard Tilburg, VOF Groeseind,

VOF Ontwikkelingscombinatie Dr. Struyckenplein, VOF Forum en Ontwikkelingscombinatie

WonenBreburg & Nederlandse Bouwunie VOF. Per 23 december 2011 is VOF Woningontwikke-

ling Haagpoort opgeheven. De firmanten (vennoten) in de vof’s zijn hoofdelijk aansprakelijk.

De firmanten in de VOF Woningontwikkeling Haagpoort waren HEJA projectontwikkeling

BV en WonenBreburg Project Haagpoort BV.

De firmanten in VOF Wijkontwikkelingsmaatschappij Quirijnboulevard Tilburg zijn de ge-

meente Tilburg en WonenBreburg Project Quirijnboulevard BV.

De firmanten in de Ontwikkelingscombinatie WonenBreburg & Nederlandse Bouwunie

VOF zijn WonenBreburg Project Talmazone BV en Nederlandse Bouw Unie Projectontwik-

keling III BV.

De firmanten van de VOF Groeseind zijn WonenBreburg Project Groeseind B.V. en Janssen

de Jong Projectontwikkeling BV.

De firmanten van de VOF Ontwikkelingscombinatie Dr. Struyckenplein zijn WonenBreburg

Project Dr. Struyckenplein BV en de Nederlandse Bouw Unie Projectontwikkeling BV.

De firmanten van de VOF Forum zijn WonenBreburg Project Forum BV en van de Weegen

Projectontwikkeling B.V.

Er zijn garantieafspraken overeengekomen aangaande niet verkochte woningen:

Voor het project Havenmeester in Tilburg is door Stichting WonenBreburg een afnamegarantie

gegeven voor de onverkochte appartementen bij de oplevering in 2013. De afnamegarantie

heeft betrekking op maximaal 162 woningen. In ruil voor deze garantie dient de projectontwik-

kelaar bij afname van de onverkochte woningen door WonenBreburg af te zien van vergoeding

van de bouwrente en een korting van 5 tot 10% te verlenen op de VON-prijs van de af te nemen

woningen. Van het aldus resterende aankoopbedrag komt de directe huurwaarde van de wo-

ning voor rekening van WonenBreburg. De directe huurwaarde wordt bepaald door de gekapi-

taliseerde huuropbrengsten en bedraagt ongeveer 75% van de VON-prijs. De Stichting Brabants

Investeringsfonds Nieuwbouwwoningen Project Havenmeester, waarin de Provincie Noord-

Brabant, de gemeente Tilburg en WonenBreburg participeren voor respectievelijk 50%, 25% en

25%, verplicht zich om bij afname van de woning van de projectontwikkelaar door WonenBre-

burg een lening te verstrekken voor het restant van het aankoopbedrag. Deze lening is in princi-

pe winstdelend: de aflossing en rente bestaan uit de waardeverandering van de woning die bij

verkoop gedurende of na afloop van de in de regeling overeengekomen exploitatieperiode van

5 jaar wordt gerealiseerd. Voor de verplichting tot verstrekking van de winstdelende lening is

WonenBreburg aan de Stichting een provisie verschuldigd, te berekenen over de VON-prijs van

de woningen die onderwerp zijn van de garantie.

143

De aldus van de projectontwikkelaar afgenomen woningen worden door WonenBreburg geëx-

ploiteerd. Het exploitatierisico ligt derhalve bij WonenBreburg. WonenBreburg probeert de wo-

ningen gedurende een periode van 5 jaar zo snel mogelijk te verkopen. Na de periode van 5 jaar

wordt het investeringsfonds geliquideerd en worden de dan nog niet verkochte woningen als-

nog verkocht (indien mogelijk). Met de opbrengst van de verkoop van de woningen wordt de

lening die door de stichting is verstrekt, afgelost. Voor woningen die regulier zijn verhuurd door

WonenBreburg, en daarom niet worden verkocht, wordt de verkoopopbrengst gesteld op 85%

van de getaxeerde verkoopwaarde vrij van huur. Het risico van waardeverandering bij verkoop

ligt bij de stichting.

Stichting WonenBreburg heeft ten behoeve van meerdere dochtermaatschappijen een ‘letter of

comfort’ afgegeven, waarmee zij bevestigt dat zij de nodige middelen ter beschikking zal blijven

stellen aan WonenBreburg Holding BV, zodat laatstgenoemde aan haar schulden op korte en

lange termijn zal kunnen blijven voldoen. Zolang dat noodzakelijk is, behoudens zeer bijzondere

omstandigheden, zal de letter of comfort jaarlijks gecontinueerd worden. De huidige letter of

comfort heeft een looptijd tot 1 juli 2013. De letter of comfort heeft betrekking op WonenBre-

burg Holding BV, WonenBreburg Project Haagpoort BV, WonenBreburg Project Talmazone BV,

WonenBreburg Project Groeseind BV, WonenBreburg Project Forum BV en WonenBreburg Dr.

Struyckenplein BV en Duurzame Energie Exploitatie WonenBreburg BV.

Door WonenBreburg Holding BV is voor WonenBreburg Project Quirijnboulevard BV ook een

letter of comfort afgegeven, waarmee zij bevestigt dat ze eveneens de nodige middelen ter be-

schikking zal blijven stellen, zodat WonenBreburg Project Quirijnboulevard BV aan haar schulden

op korte en lange termijn zal kunnen blijven voldoen. De huidige letter of comfort heeft een

looptijd tot 1 juli 2013.

Als deelnemer aan het WSW heeft stichting WonenBreburg een obligoverplichting per balansda-

tum van maximaal € 33.638.000. Alleen in het geval dat het eigen vermogen van WSW niet toe-

reikend mocht zijn, zullen de deelnemers worden aangesproken.

Door huisbankier BNG is een kredietfaciliteit vastgesteld van € 25.000.000. In Futura-verband is in

het kader van de cashpoolconstructie bepaald, dat men verplicht is om tot een bedrag van € 5

miljoen deposito’s aan te houden voor de cashpoolfaciliteit. Voor de verdere kredietfaciliteit zijn

geen aanvullende, bijzondere zekerheden afgegeven. Door BNG zijn namens WonenBreburg

bankgaranties afgegeven voor een totaalbedrag van € 634.204. De garanties hebben betrekking

op mogelijke planschade als gevolg van gebiedsontwikkeling.

Borgstelling voor DIGH (Dutch International Guarantees for Housing) met betrekking tot een

project voor de bouw van 330 woningen in de sociale sector in Zuid-Afrika. De borgstelling om-

vat in aanvang € 452.223 en wordt jaarlijks in de jaren tot en met 2015 met € 49.112 verlaagd en

in 2016 met € 141.307.

De Stichting WonenBreburg vormt met de diverse bv’s voor de vennootschapsbelasting en om-

zetbelasting een fiscale eenheid. Daarom zijn alle vennootschappen binnen deze fiscale eenheid

hoofdelijk aansprakelijk voor de vennootschapsbelasting- en omzetbelastingschulden van de

fiscale eenheid als geheel. De vennootschapsbelasting wordt geheven bij de moedermaatschap-

pij. De aangiften omzetbelasting worden afzonderlijk ingediend. De gevoegde maatschappijen

zijn:

- Stichting WonenBreburg

- WonenBreburg Holding B.V.

144

- WonenBreburg Project Groeseind B.V.

- WonenBreburg Project Quirijnboulevard B.V.

- WonenBreburg Haagpoort B.V.

- WonenBreburg Project Talmazone B.V.

- Duurzame Energie Exploitatie WonenBreburg B.V.

- WonenBreburg Project Dr. Struyckenplein B.V.

- WonenBreburg Project Forum B.V.

WonenBreburg Project Quirijnboulevard B.V. heeft een verzoek ingediend bij de belastingdienst

om per 1-1-2012 ontvoegd te worden uit de fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting.

Hierdoor ontstaan ruimere mogelijkheden om de fiscale verliezen te compenseren

Leasecontracten

WonenBreburg heeft voor 12 auto’s leasecontracten afgesloten. De gemiddelde resterende loop-

tijd van de contracten bedraagt 25 maanden. De resterende leaseverplichting bedraagt

€ 252.707.

Wet Ketenaansprakelijkheid

Door gebruik te maken van aannemers en onderaannemers is de Wet Ketenaansprakelijkheid

van toepassing. Gedurende het boekjaar heeft geen aansprakelijkheidsstelling jegens Stichting

WonenBreburg plaatsgevonden.

Derivaten

Per balansdatum heeft WonenBreburg de volgende derivaten:

Nom.waarde product rentetype/tarief

€ 2.295.318 BNG (einde looptijd 03-09-2012)

vaste rente (5,54%) geruild tegen

variabele rente (6 maands Euribor)



geruild tegen vaste rente (4,84%)




€ 15.000.000

ABN-AMRO (einde looptijd 24-12-

2012)


variabele rente (6 maands Euribor

+ 0,1%)

De swaps zijn per balansdatum gelabeld met een onderliggende waarde. Dat wil zeggen dat de

swaps gekoppeld zijn aan aangetrokken (lopende) financiering. De looptijd van de swaps is niet

langer dan de looptijd van de leningen en de hoofdsom van de swaps is niet groter dan de (res-

tant) hoofdsom van de leningen. WonenBreburg neemt derhalve geen openstaande swappositie

in. De marktwaarde van de gehele swapportefeuille bedraagt ultimo 2011 € 718.138 negatief.

De lage rente in 2011 heeft tot gevolg gehad dat een groot deel van de door WonenBreburg

afgesloten derivaten (swaps) een negatieve marktwaarde heeft. Naarmate de rente stijgt, neemt

145

de negatieve waarde af en kan deze omslaan naar een positieve waarde. De contracten hebben

allen nog een relatief korte looptijd en lopen in 2012 en 2013 af. Bij het met de ABN AMRO af-

gesloten swapcontract is sprake van zogenaamde CSA van € 1.000.000. Deze CSA moet worden

gezien als een zekerheidsstelling waaraan WonenBreburg op verzoek van de bank moet vol-

doen. Indien de negatieve marktwaarde van de swap boven het CSA-bedrag uitkomt, kan

WonenBreburg door de bank gedwongen worden ter zekerheidsstelling een bedrag ter grootte

van de negatieve marktwaarde op dat moment te storten op een geblokkeerde rekening. Het

geld is dan nog wel van WonenBreburg, maar niet vrij opneembaar en kent een lage rentever-

goeding. De negatieve marktwaarde van de swap ad -/- € 331.108 (per 31 december 2011) is tot

aan het opmaken van de jaarrekening onder het CSA-bedrag gebleven en dit zal tot aan het

einde van de looptijd van de swap ook zo blijven.

WonenBreburg houdt alle swapcontracten, conform het treasurybeleid, aan ter beperking van

met name variabele renterisico’s op haar leningenportefeuille. WonenBreburg volgt de ontwik-

kelingen in de rente en marktwaarde nauwgezet en zal dat ook blijven doen. Het WSW wordt

per kwartaal geïnformeerd over de derivatenportefeuille.

Effectiviteitsrisico van derivaten

De Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving geven kaders hoe boekhoudkundig om te gaan met

derivaten (waaronder renteswaps). WonenBreburg past ten aanzien van de verantwoording van

zijn derivaten ‘Kostprijs hedge accounting’ toe. RJ richtlijn 290 schrijft in dat verband onder meer

voor dat de relatie derivaat-actief/passief moet worden getest op haar effectiviteit. Om de effec-

tiviteit te testen, maakt WonenBreburg gebruik van de zogenoemde ‘critical terms’ methode

(ofwel de belangrijkste modaliteiten). Daarbij wordt voor zowel de desbetreffende leningen als

de gesloten rentederivaten de samenhang/overeenstemming getoetst van de belangrijkste mo-

daliteiten: bedrag, looptijd, coupondata (ontvangen variabele rente over derivaat versus ver-

plichtingen over lening), renteconventie en referentierente. Uit de toets komt een beperkte ‘in-

effectiviteit’ van de renteconventie als gevolg van enkele te betalen beperkte renteopslagen

naar voren. De effecten hiervan worden jaarlijks via de winst- en-verliesrekening verantwoord.

146

Toelichting op de winst-en-verliesrekening (niet-geconsolideerd)

Bedrijfsopbrengsten

Tabel 6.2.31: A Huren (bedragen x € 1.000)

A Huren 2011 2010

Te ontvangen netto huren voor

woningen en woongebouwen 131.668 129.156

garages en bedrijfsruimten 4.240 3.867

Subtotaal 135.908 133.023

Af huurderving

wegens leegstand -2.776 -3.037

bijdrage leegstand dan wel wegens oninbaar 45 108

Totaal 133.177 130.094

De toename van de netto huuropbrengsten ten opzichte van 2010 verklaren wij als volgt:

Wijziging

Aankopen/oplevering woningen 2010 en 2011 3.029

Verkoop woningen 2010 en 2011 -961

Overige onttrekkingen -1.287

Jaarlijkse huurverhoging 1.532

Huurverhoging bij woningverbetering, comfortverbetering en aanpassingen

als gevolg van optrekken van huren naar markthuren dan wel streefhuren

572

Totaal 2.885

Tabel 6.2.32: B Vergoedingen (bedragen x € 1.000)

B Vergoedingen 2011 2010

Leveringen en diensten 10.179 11.592

Af: derving -23 -29

Totaal 10.156 11.563

De derving voor de servicekostencomponenten die met de huurders worden afgerekend, zijn

verwerkt in het bedrag leveringen en diensten.

Tabel 6.2.33: C Overheidsbijdragen (bedragen x € 1.000)

C Overheidsbijdragen 2011 2010

Egalisatiesubsidie BWS 15 18

Jaarlijkse bijdrage woningaanpassingen 2 3

Overige eenmalige bijdragen 18 113

Totaal 35 134

Tabel 6.2.34: D Verkoop onroerend goed 2011 (bedragen x € 1.000)

D1 Verkoop

onroerend goed regulier

aantal verkoop

opbrengst

directe

verkoop-kosten en

bijbetaling erfpacht

bedrijfs-

waarde

afwijking

verkopen t.o.v. het

verwachte resultaat

Saldo verkopen bestaand bezit 52 7.562 -1.080 -2.109 4.373

Af: stijging tot verkoopwaarde van

jaarschijf 2011 in voorg. jaren

53 8.367 -758 -2.640 4.969

Resultaat verkopen bestaand bezit -596

Regulier resultaat verkoop nieuwbouw 147

Totaal verkoopwinst -449

147

Het resultaat nieuwbouw is als volgt samengesteld (bedragen x € 1.000)

Project resultaat

Theresia’s Rozen, Tilburg -210

Donizetti, Tilburg 152

Tussen De Meesters, Breda 252

Rondom, Breda 103

Heinsiushof, Breda -161

Overige projecten 11

Totaal 147

Tabel 6.2.35: D Verkoop onroerend goed 2010 (bedragen x € 1.000)

D1 Verkoop

onroerend goed regulier

aantal verkoop opbrengst

directe verkoop-

kosten en bijbetaling

erfpacht

bedrijfs-waarde

afwijking verkopen

t.o.v. het verwachte

resultaat

Saldo verkopen bestaand bezit 90 12.371 -1.583 -2.841 7.947

Af: stijging tot verkoopwaarde van

jaarschijf 2011 in voorg. jaren

53 8.453 -807 -2.557 5.210

Resultaat verkopen bestaand bezit 2.737

Regulier resultaat verkoop nieuwbouw 120

Totaal verkoopwinst 2.857

Onder de post verkoop onroerend goed wordt onder meer opgenomen de opbrengst van regu-

liere verkopen in het afgesloten boekjaar. Hierop wordt in mindering gebracht de waardestij-

ging tot verkoopwaarde van te verkopen woningen voor de jaarschijf 2011 zoals opgenomen in

voorgaande jaren. Afwijkingen in 2011 zijn ontstaan door prijs- en hoeveelheidsverschillen. Een

belangrijk deel van het negatieve verkoopresultaat is het gevolg van de waardering tegen WOZ-

waarde per 1 januari 2009 van de te verkopen woningen in 2011, waarbij nadien de gemiddelde

verkoopwaarde fors is gedaald. Daarnaast is in 2011 één woning minder verkocht dan in de jaar-

rekening 2010 voor de jaarschijf 2011 was ingecalculeerd.

Het verkoopresultaat nieuwbouw bestaat grotendeels uit bedragen die voortkomen uit de af-

wikkeling van in voorgaande jaren opgeleverde projecten.

Tabel 6.2.36: E Overige bedrijfsopbrengsten (bedragen x € 1.000)

E Overige bedrijfsopbrengsten 2011 2010

Geactiveerde kosten eigen bedrijf 2.694 2.617

Tegemoetkoming in administratiekosten 481 482

Doorbelasting salariskosten aan derden 631 99

Opbrengst administratie derden 169 97

Btw pro rata regeling 2005 tot en met 2010 0 1.457

Diversen 343 512

Opbrengst antennes 175 106

Totaal 4.493 5.370

De stijging in de doorbelasting salariskosten aan derden wordt voornamelijk veroorzaakt wegens

doorbelasting aan de ontwikkelingscombinatie Dr. Struyckenplein. De btw prorata regeling in

2011 is verwerkt onder de overige bedrijfslasten.

Bedrijfslasten

Tabel 6.2.37: F Afschrijvingen (bedragen x € 1.000)

F Afschrijvingen 2011 2010

Overige goederen als onderdeel materiële activa in exploitatie 381 321

Activa ten dienste van de exploitatie 3.022 2.614

Totaal 3.403 2.935

148

G Overige waardeveranderingen

Tabel 6.2.38: G Overige waardeveranderingen (bedragen x € 1.000)

G Overige waardeveranderingen 2011 2010

Financiële gevolgen besluiten m.b.t. 2011

- Breda: Talmazone (achtervang toren 3) N 2.854

- Breda: herstructureringsbudget Geeren-Noord N 2.500

- Breda: Semenarieweg N 667

- Breda: Dr. Struyckenplein N 14.435

- Breda: Wilgenakker/Bosakker (Galder) N 802

- Breda: Erasmusweg N 18

- Tilburg: Magazijnkwartier N 7.553

- Tilburg: Enschotse baan Berkel-Enschot N 3.403

Totaal dotaties aan voorz. beleid o.g.v. besluiten N 32.232 N 41.593

Afwijkingen en afwikkelingen voorziene bedragen per 31 dec.

2011 en 2010 N 18.025

B 40.084

Saldo verkopen bezit met Koopgarant (VoV) B 11.341 B 9.779

Stijging tot verkoopwaarde jaarschijf boekjaar in voorg. jaren N 9.964 N 8.248

Aanpassing uitgangspunten restwaarde berekening in 2010 N 2.760

Overige mutaties van de vastgoedportefeuille

N 9.127

Totaal N 58.006 N 2.738 B = batig, N = nadelig

Op de verschillende categorieën geven we de volgende toelichting.

Financiële gevolgen besluiten 2011

De financiële gevolgen van de besluiten 2011 kunnen als volgt nader uitgesplitst worden:

Categorie bedrag

Onrendabele top nieuwbouw huurwoningen N 31.161

Afboeking bedrijfswaarde sloopcomplexen N 18

Algemene bijdrage herstructurering/overige N 2.500

Geraamde opbrengst verkoop woningen B 1.447

Totaal N 32.232

In bovenstaand overzicht is de financiële impact van de overige waardeveranderingen op pro-

jectniveau weergegeven. Onderdeel van de uitkomst per project kan zijn:

onrendabele top nieuwbouw huurwoningen;

resultaat op verkoop nieuwbouwwoningen, garages en commerciële ruimtes;

exploitatieresultaat bij verhuur van parkeervoorzieningen en commerciële ruimtes;

afboeking van bedrijfswaardes voor complexen die aangewezen zijn voor sloop;

algemene herstructureringsbijdragen;

overige verrekeningen, zoals resultaten op grondexploitatie, bijdragen derden, etc.

Afwijkingen en afwikkelingen ten opzichte van voorziene bedragen per 31 december 2010

Eind 2011 zijn de bedragen in voorziening beleid met projectbesluiten uit 2010, of eerder op

projectniveau geactualiseerd, wat heeft geleid tot een nadelige correctie van totaal € 18 miljoen.

Voor een belangrijk deel betreft dit de aanpassing van ingerekende investeringsbedragen die

deels genormeerd waren opgenomen. Hiervoor zijn eind 2011 de vastgestelde investeringsbud-

getten ingecalculeerd.

149

Het voordelig saldo van aanpassingen in 2010 ad totaal € 40,085 miljoen betreft de verlaging van

het disconteringspercentage van de te ontwikkelen huurprojecten in de voorziening (van 6%

naar 5,25%), gerealiseerde aanbestedingsvoordelen, verval van gereserveerde bedragen voor

verwachte kosten bij opgeleverde projecten en projecten waarvoor in de voorziening bedragen

waren ingerekend die alsnog niet zijn doorgegaan, alsmede een correctie op de ingerekende

bedragen voor sloop- en uitplaatsingskosten.

Resultaat verkopen met Koopgarant (VoV)

Onder de post overige waardeveranderingen wordt de opbrengst van de verkopen met koopga-

rant in het afgesloten boekjaar opgenomen. Hierop wordt in mindering gebracht de waardestij-

ging tot verkoopwaarde voor de jaarschijf 2011 verwachte te verkopen woningen, zoals opge-

nomen in voorgaande jaren. Afwijkingen in 2011 ontstaan door prijs- en hoeveelheidsverschillen.

Wijzigingen in de raming van waardestijgingen van de te verkopen woningen in de eerstvolgen-

de 3 boekjaren worden vanaf 2011 niet meer als overige waardeveranderingen verantwoord,

maar als mutatie actuele waarde. De vergelijkende cijfers 2010 zijn hierop aangepast.

Overige mutaties van de vastgoedportefeuille

Als overige mutaties zijn verantwoord afboekingen en waardeverminderingen van vastgoed in

ontwikkeling tot een totaalbedrag van € 8,539 miljoen en een correctie op een subsidie voor

vastgoed wegens een niet verwerkte renteherziening ad € 0,588 miljoen

Tabel 6.2.39: H Lonen en salarissen (bedragen x € 1.000)

H Lonen en salarissen 2011 2010

Bruto salarissen 18.594 18.706

Uitzend- en interimkrachten 727 674

Uitkering ziektewet en arbeidsongeschiktheid -120 -259

Totaal 19.201 19.121

De formatie per balansdatum in fte’s bedroeg respectievelijk 408,1 fte voor 2011 en 417,3 fte

voor 2010.

Werkgeverslasten conform Wopt

De huidige salarissen van de beide bestuurders van WonenBreburg verhouden zich goed tot de

salarissen conform de adviesregeling Izeboud. Vanaf 1 juli 2010 is de Sectorbrede beloningscode

bestuurders woningcorporaties van kracht, die de adviesregeling Izeboud opvolgt. De belonings-

code geldt voor nieuwe benoemingen; bestaande arbeidsovereenkomsten worden gerespec-

teerd.

We hebben bij het ministerie van Binnenlandse Zaken gemeld dat binnen WonenBreburg 2 func-

tionarissen onder de Wopt (Wet openbaarmaking uit publieke middelen gefinancierde topinko-

mens) vallen. Deze wet regelt de openbaarmaking van topinkomens. Als criterium geldt een

grensbedrag van € 193.000, dat is samengesteld uit belastbaar inkomen, totaal pensioenafdracht

(werkgevers- en werknemerslasten) en overige vergoedingen. Bij de Eerste Kamer is een wets-

voorstel in behandeling over de openbaarmaking van topinkomens. Het wetsvoorstel, Wet nor-

mering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector, geeft regels voor de

hoogte van deze inkomens. De beloningsbedragen van de bestuurders bevinden zich onder de

maxima van het wetsvoorstel. In het voorstel is sprake van een maximum van € 223.666 (op on-

geveer dezelfde grondslag als de Wopt).

150

Gegevens bestuurders

Naam functie leeftijd werkzaam in

huidige

functie sinds

werkzaam bij de

organisatie / rechts-

voorgangers sinds

Ir. J.A. Dunnewijk directeur-

bestuurder

59 01-01-1990 01-01-1990

Drs. A.G.M. Streppel directeur-

bestuurder

58 01-09-2000 01-09-2000

Ir. J.A. Dunnewijk is voorzitter werkveld adviesraad van Avans, lid van het bestuur van Stichting

Kences (studentenhuisvesting) en voorzitter van het bestuur van de Stichting MOM. Al deze

functies zijn onbezoldigd.

Drs. A.G.M. Streppel is lid van de Deelnemersraad van het WSW, lid van het algemeen bestuur

van Aedes en bestuursvoorzitter van de Stichting Futura. Alle functies zijn onbezoldigd, met

uitzondering van de Aedes-bestuursfunctie. De vergoeding die daarvoor wordt verkregen, komt

ten goede aan WonenBreburg.

Tabel Beloning bestuurders Naam functie totaal fis-

caal inko-

men

totaal varia-

bel inkomen

werkgeversbijdrage

ouderdomspensioen

Ir. J.A. Dunnewijk directeur-bestuurder 164.708 - 32.818

Drs. A.G.M. Streppel directeur-bestuurder 168.341 - 32.818

Naam werknemerslast

ouderdomspensioen

uitkering bij beëin-

diging dienstver-band

totaal conform

Wopt

Ir. J.A. Dunnewijk 14.923 - 212.449

Drs. A.G.M. Streppel 14.923 - 216.082

De bestuurders maken gebruik van dienstauto’s die door de corporatie worden verstrekt. Voor

het privégebruik vergoeden de bestuurders gezamenlijk € 1.330 per jaar.

Tabel 6.2.40: I Sociale lasten (bedragen x € 1.000)

I Sociale lasten 2011 2010

Werkgeverslasten sociale verzekeringen: zorgverzekeringswet,

arbeidsongeschiktheid en werkeloosheid

2.681

2.594

Werkgeverslasten pensioenvoorzieningen: afbouw VUT-

regeling, vroegpensioenregeling, ouderdoms- en invaliditeits-

pensioen

3.542

3.629

Totaal 6.223 6.223

Pensioenen

WonenBreburg is aangesloten bij SPW (Stichting Pensioenfonds voor Woningcorporaties), een

zelfstandig pensioenfonds waar de pensioenbelangen van de hele corporatiesector zijn onder-

gebracht.

De pensioenregeling is een toegezegd-pensioenregeling, waarbij WonenBreburg in geval van

een tekort bij het pensioenfonds geen verplichting heeft tot het voldoen van aanvullende bij-

dragen anders dan hogere toekomstige premies. Per 31 december 2011 lag de geschatte dek-

kingsgraad van SPW op 101%. SPW voldoet hiermee niet aan de minimale norm van 105% die

De Nederlandsche Bank (DNB) stelt.

151

Tabel 6.2.41: J Lasten en onderhoud (bedragen x € 1.000)

J Voor woningen, overige exploitaties en

activa ten dienste van de exploitaties

2011 2010

Onderhoudsuitgaven 28.422 39.512

Af: onderhoud uitgevoerd door eigen werkapparaat -4.906 -4.761

Totaal 23.516 34.751

Tabel 6.2.42: J Onderhoudscategorie 2011 (bedragen x € 1.000)

Overzicht 2011 2011 2010

Reparatieverzoeken 7.367 7.642

Mutatieonderhoud 4.922 5.279

Periodiek onderhoud 2.293 2.328

Onderhoudsvergoeding aan VvE 903 776

Verbruik klein materiaal 359 379

Planmatig onderhoud 14.626 11.893

Projectmatig onderhoud -2.048 11.215

Subtotaal 28.422 39.512

Loonkosten eigen dienst -4.906 -4.761

Totaal t.l.v. winst-en-verliesrekening 23.516 34.751

Het projectmatig onderhoud geeft een negatieve last. Dit wordt veroorzaakt door een aanpas-

sing tussen het te activeren deel en het deel dat ten laste komt van de exploitatie. Ingaande

2011 wordt meer rekening gehouden met levensduurverlenging, waardoor een hogere active-

ring mogelijk is. Dit geldt niet alleen voor 2011, maar voor alle lopende projecten. Dit alles heeft

geleid tot een hogere bate (circa € 25 miljoen) dan de lasten (circa € 23 miljoen), waardoor per

saldo over 2011 een positief resultaat op het projectmatig onderhoud ontstaat.

152

Tabel 6.2.43: K Overige bedrijfslasten (bedragen x € 1.000)

K Overige bedrijfslasten 2011 2010

Algemene personeelslasten

Overige personeelskosten 2.489 2.556

Reservering persoonsgebonden scholingsbudget 79 73

Reservering verlof- en overuren -356 37

Reservering jubilea uitkeringen 9 467

Algemene kosten

Huisvesting 1.680 1.272

Automatisering 1.274 1.577

Public relations 424 657

Telefoonkosten 260 332

Advieskosten 1.084 1.055

Drukwerk 166 172

Samenwerkingskosten 202 367

Woonruimteverdeelsysteem 51 167

Kosten vervoermiddelen 433 438

Participatie en democratisering 18 56

Vakliteratuur 44 49

Bankkosten 107 91

Portikosten 256 271

Restauratieve voorzieningen 261 295

Externe controlekosten (excl. advieskosten) 166 118

Overige algemene beheerkosten * 458 450

Zakelijke bedrijfslasten

belastingen 4.938 4.427

verzekeringen 501 469

contributie landelijke federatie 127 130

strategisch beheer 1.069 1.922

niet-gedekte projectkosten eerdere jaren 1.043

bijdrage 40+ wijken 1.472 1.361

Overige lasten

Kosten leveringen en diensten 9.889 11.115

Vervolgingskosten 336 317

Btw pro rata regeling 524 0

Dotatie voorziening dubieuze debiteuren 980 897

Dotatie voorziening dub. debiteuren projectontwikkelingen 594 0

Antikraak t.b.v. projecten 4 285

Verhuiskostenvergoeding 2 250

Beheervergoeding betaald aan VvE 274 296

AeDex 147 137

Diversen 1.893 1.372

Totaal 31.855 34.521

* Dit bedrag is inclusief het honorarium van de Raad van de commissarissen. Over 2011 bedroeg dit totaal €

75.500.

De post huisvesting geeft, wegens een onjuiste toerekening van kosten 2010 aan 2009, eenmalig

in 2010 een lagere lastenpost te zien.

153

L Rentebaten

N Rentelasten

Met betrekking tot bovenstaande renteposten verstrekken we het volgende totaaloverzicht:

Tabel 6.2.44: L Rentebaten en N Rentelasten (bedragen x € 1.000)

2011 2010

Verschuldigde rente

a. Rente leningen overheid 1.898 3.798

b. Rente leningen derden 32.692 29.620

c. Rente rekening-courant banken 184 9

d. Boeterente/disagio 61 52

e. Overige rente 296 182

f. Geactiveerde rente -2.346 -3.394

Totaal (a) 32.785 30.267

Te ontvangen rente

a. Rente leningen uitgegeven gelden 1.866 1.624

b. Rente BWS-subsidie 84 206

c. Overige rente 409 -47

Totaal (b) 2.359 1.783

M Resultaat deelnemingen

Het resultaat deelnemingen 2011 is als volgt samengesteld:

Entiteit (bedrag x € 1.000) verantwoord resultaat 2011

Cofier Bouwontwikkeling BV 9

Breedband Tilburg BV 0

VOF Laurentius/WonenBreburg -1.795

WonenBreburg Holding BV -99

Verrekening resultaten deelnemingen met voorziening beleid -222

Totaal resultaat deelnemingen -2.107

Projecten met koopwoningen zijn na het bestuursbesluit in de voorziening beleid opgenomen

met het gecalculeerde resultaat. Voor zover deze reeds verantwoorde resultaten tot uitdrukking

komen in de stijging van de waarde van de deelnemingen, wordt deze waardestijging verrekend

met de betreffende post in de voorziening beleid. In 2011 is deze verwerking met de post ‘Ver-

rekening resultaten deelnemingen’ met terugwerkende kracht tot en met 2011 uitgevoerd. Dit

betreft de cumulatieve resultaten van de volgende groepsmaatschappijen: Ontwikkelingscombi-

natie WonenBreburg & Nederlands Bouwunie VOF (-€ 889.000) en VOF Groeseind (-€ 333.000).

Daarnaast is onder deze post ook opgenomen de onttrekking van het bedrag van € 1 miljoen uit

de voorziening beleid, die bestemd is voor de dekking van de negatieve waardemutatie van de

deelneming VOF Laurentius/WonenBreburg. Per saldo is hierdoor de mutatie € 222.000.

154

O Mutatie actuele waarde

Tabel 6.2.45: P Mutatie actuele waarde (bedragen x € 1.000)

Mutatie actuele waarde 2011 2010

I Vervallen jaarlaag

I.1 Vervallen cashflow -4.342 16.609

I.2 Overlopers onderhoud 0 -37.381

I.3 Effect een jaar discontering 56.439 55.647

Totaal vervallen jaarlaag 52.097 34.875

II Rentabiliteitswaardecorrectie -2.115 -18.304

III Beleidsaanpassingen en bijstellen

normen

III.1 Aanpassing discontering 0 68.211

III.2 Aanpassing indexering en normeringen 10.693 -30.881

III.3 Aanpassing budgetten onderhoud -850 12.306

III.4 Ontwikkeling restwaarde -4.302 -46.865

III.5 Overige mutaties -2.201 191

Totaal aanpassing beleid en normen 3.340 -802

IV Na-investeringen bestaand bezit (incl.

overlopers)

0

-26.388

Totaal mutaties in actuele waarde 53.322 -10.619

V.1 Aanpassing verkoopwaarde jaarschijven

2012-2014

9.801

V.2 Aanpassing verkoopwaarde jaarschijven

2011-2013

11.003

VI Nagekomen correcties op activeringen 4.432

Totaal 67.555 384

In bovenstaand overzicht is de ontwikkeling van de bedrijfswaarde nader geanalyseerd. De ont-

wikkeling kan worden gegroepeerd naar de categorieën zoals die bovenstaand van I tot en met

IV zijn opgenomen. De belangrijkste posten uit bovenstaand overzicht zijn verder toegelicht.

I. Vervallen jaarschijf

Door het realiseren van een exploitatiejaar zijn de daarvoor ingerekende kasstromen gereali-

seerd. Hierdoor daalt de bedrijfswaarde ultimo € 4,3 miljoen. Bovendien zijn alle inkomsten- en

uitgavenstromen een jaar dichterbij gekomen. Het effect hiervan, de discontering, heeft een

positief effect van € 56,4 miljoen. Vanaf 2011 worden mutaties in de overlopers onderhoud niet

meer afzonderlijk gepresenteerd. Het effect hiervan is opgenomen in de regel III.5 overige muta-

ties. Dit mede omdat de overlopers in 2011 substantieel zijn gedaald ten opzichte van eind 2010.

II. Rentabiliteitswaardecorrectie

De rentabiliteitswaardecorrectie is de financiële vertaling van het verschil tussen het disconte-

ringspercentage waarmee gerekend wordt (5,25%) en de rentekostenvoet van de leningenporte-

feuille. In 2010 is het effect van de aanpassing van het percentage van 6% naar 5,25% zichtbaar.

III. Beleidsaanpassingen en bijstelling normen

Bij de gepresenteerde cijfers geven we de volgende toelichting:

III.1 Aanpassing disconteringspercentage. In 2010 is het effect van het aangepaste disconterings-

percentage (van 6% naar 5,25%) voor de geplande kasstromen tot einde exploitatie van de be-

treffende complexen verantwoord.

155

III.2 Bijstelling normen. Dit betreft de bijstelling van de normen voor beheer en de overige ex-

ploitatielasten. De bijstelling heeft plaatsgevonden aan de hand van de budgetten die in de be-

groting voor deze categorieën kosten zijn opgenomen.

III.3 Aanpassing budgetten onderhoud. De budgetten onderhoud, zowel dagelijks als planma-

tig/projectmatig, zijn afgestemd op de geactualiseerde meerjarenonderhoudsprognose, waarbij

voor de jaren vanaf 2011 de budgetten voor planmatig/projectmatig onderhoud zijn opgenomen

die bij het opmaken van de begroting 2011 zijn voorzien.

III.4 Ontwikkeling restwaarde. In 2010 is besloten om met betrekking tot de restwaarde van het

bezit in exploitatie aan te sluiten op de beleidsuitgangspunten van het CFV. Hierdoor heeft in

2010 een waardevermindering plaatsgevonden van ruim € 46,8 miljoen.

III.5 Overige mutaties. Betreft het resultaat van niet onder de andere categorieën te definiëren

aanpassingen met betrekking tot onderhoud en exploitatie.

IV Investeringen in bestaand bezit. Betreft in 2010 de na-investeringen in het bezit die deels door

(streef)huurverhogingen en exploitatieduurverlengingen worden gecompenseerd. In de analyse

van 2011 zijn deze veranderingen in de overige mutaties opgenomen.

V. Ten gevolge van een aanpassing van de wijze van verslaggeving over verkoopresultaten wordt

vanaf 2011 de waardestijging van te verkopen woningen in de 3 eerstkomende jaren verant-

woord onder de post mutatie actuele waarde. Tot en met 2010 werden deze mutaties opgeno-

men in de posten verkoop onroerende zaken (reguliere verkopen) en overige waardeverande-

ringen (verkopen met koopgarant). De vergelijkende cijfers van 2010 zijn voor deze gewijzigde

methodiek aangepast.

VI. In 2010 is een drietal niet doorverkochte Koopgarantwoningen in verhuur genomen. Ver-

zuimd is de boekwaarde op de voorraadrekening te verwerken als onroerende zaken in exploita-

tie. Hierdoor is de post mutatie actuele waarde over 2010 tot een bedrag van € 529.000 te hoog

berekend. Door de mutatie in 2011 wordt dit gecorrigeerd.

P Belastingen

WonenBreburg is over 2011 geen vennootschapsbelasting verschuldigd. Het beschikt over fiscaal

compensabele verliezen. De hoogte van deze verliezen staat momenteel nog niet vast omdat de

belastingdienst de aangifte 2008 controleert. De belangrijkste controlepunten betreffen het

onderscheid tussen verbetering en onderhoud en het fiscale resultaat uit bouwrealisatie en

grondexploitatie in de zogenaamde combiprojecten. Overigens bieden onbenutte fiscale facili-

teiten de ruimte om het fiscale resultaat verder te optimaliseren en een eventuele fiscale winst

tot nihil terug te brengen. Het belangrijkste instrument is de herbestedingsreserve. Daarnaast

kan WonenBreburg gebruik maken van de mogelijkheid tot een afwaardering in verband met

een duurzame daling van de WOZ-waarden van het woningbezit, alsmede het vormen van een

onderhoudsvoorziening. Het is landelijk beleid dat de Belastingdienst nog geen aanslagen ven-

nootschapsbelasting 2008 en 2009 oplegt ( VSO2).

De aangiften vennootschapsbelasting 2006 en 2007 zijn ingediend en definitief vastgesteld. De

aangiften vennootschapsbelasting 2008 en 2009 zijn eveneens ingediend, waarbij de aangifte

vennootschapsbelasting 2009 op korte termijn zal worden aangevuld. Op dit moment vindt een

boekenonderzoek over de aangifte vennootschapsbelasting 2008 plaats: WonenBreburg is inge-

156

deeld in de ‘Bak 2 controle’ van de Belastingdienst (dit is: VSO 1 en VSO 2 getekend, interme-

diarsconvenant niet getekend). Onderzoeksvelden zijn onder meer fiscale waardering van de

openingsbalans, fiscale resultaten uit projectontwikkeling, groot onderhoud en verbetering en

de investeringen in duurzame energie. De uitkomsten zullen naar verwachting leiden tot duide-

lijke afspraken voor de toekomst. Daarnaast is, in het kader van een landelijk door de Belasting-

dienst ingezette controle naar vastgoedtransacties, het boekenonderzoek Fundament gestart.

WonenBreburg is ook daarvoor geselecteerd: het onderzoek daarvoor loopt. De aangifte ven-

nootschapsbelasting 2010 moet worden ingediend per 1 mei 2012. Hiervoor is bijzonder uitstel

aangevraagd.

De recente ontwikkelingen en rechterlijke uitspraken betreffende de ANBI-status voor woning-

corporaties dan wel woon-zorgcorporaties en daaraan gelieerde thematieken, waaronder herbe-

stedingsreserve en vrijstelling overdrachtsbelasting, worden door WonenBreburg met belang-

stelling gevolgd en beoordeeld op relevantie. In het verleden heeft WonenBrebrurg de ANBI-

status aangevraagd, waarop door de belastingdienst per beschikking de dato 9 maart 2010 af-

wijzend is gereageerd. Dit is in de lijn met het beleid van de Belastingdienst. Om gebruik te kun-

nen maken van de faciliteit van de herbestedingsreserve is een ANBI-beschikking echter niet

noodzakelijk.

Resultaatbestemming

De resultaatbestemming is als volgt in de jaarrekening verwerkt:

Tabel 6.2.46 Voorgestelde resultaatbestemming (bedragen x € 1.000)

Toerekening jaarresultaat 2011

Overige reserve -40.245

Totaal -40.245-

158

Geconsolideerde balans per 31 december 20111

en

winst-en-verliesrekening 2011

Tabel 6.2.47 Geconsolideerde balans per 31 december 2010 (na resultaatbestemming, bedragen x € 1.000)

Activa 31-12-2011 31-12-2010

1 Vaste activa

1.1 Materiële vaste activa

1.1.1 Onroerende en roerende zaken in exploitatie 1.171.452 1.056.164

1.1.2 Onroerende en roerende zaken in ontwikkeling 51.563 37.115

1.1.3 Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie 21.814 18.616

1.1.4. Onroerende en roerende zaken VoV 86.711 68.453

Totaal materiële vaste activa 1.331.540 1.180.348

1.2 Financiële vaste activa

1.2.1 Te vorderen BWS-subsidie 1.314 2.325

1.2.2 Deelnemingen 890 6.545


1.2.4 Belastinglatentie 3.356 3.671


Totaal financiële vaste activa 17.083 22.737

Totaal vaste activa 1.348.623 1 1.203.085

2 Vlottende activa

2.1 Voorraad

2.1.1 Magazijnvoorraad 436 743

2.1.2 Koopwoningen in ontwikkeling

2.1.3 Koopwoningen

8.203

242

6.326

2.547

2.1.4 Onderhanden werken 13.766 21.779

Totaal voorraad 22.647 31.395

2.1.5 Onderhanden projecten 111 0

2.2 Vorderingen

2.2.1 Huurdebiteuren 1.361 1.597

2.2.2 Gemeente en Rijk 248 568


2.2.4 Overlopende activa 3.730 4.046

Totaal vorderingen 22.230 13.373

2.3 Liquide middelen 2.063 5.008

Totaal vlottende activa 47.051 449.776

Totaal activa 1.395.674 1.252.861

1 Deelnemingen: WonenBreburg neemt per 31 december 2011 in financiële zin voor 25% deel in Cofier Bouwontwikkeling BV in Tilburg, voor

24,33% in Breedband Tilburg BV en voor 25% in Stadsontwikkelingsmaatschappij Tilburg BV

P.m. 31-12-2011 31-12-2010





33.638

337

31.786

326

159

Passiva 31-12-2011 31-12-2010

3 Groepsvermogen

Totaal groepsvermogen 322.665 282.420

4 Egalisatierekeningen

4.1 Egalisatierekening BWS 0 12

4.2 Egalisatierekening leveringen en diensten huurders -6 127

Totaal egalisatierekeningen -6 139

5 Voorzieningen

5.1 Voorziening bestaand beleid 58.438 42.267

5.2 Overige voorzieningen 1.511 2.082

Totaal voorzieningen 59.949 44.349

6 Langlopende leningen

6.1 Leningen overheid 39.120 40.918

6.2 Leningen kredietinstellingen 730.055 713.345

6.3 Leningen overig 7.931 0

6.4 Waarborgsommen 310 280

6.5 Terugkoopverplichtingen VoV 85.519 65.833

Totaal langlopende leningen 862.935 820.376

7 Kortlopende schulden

7.1 Schulden aan kredietinstellingen 13.735 4.848

7.2 Schulden aan gemeente 3.609 1.802

7.3 Schulden aan leveranciers 11.207 12.650

7.4 Schulden belastingen en sociale verzekeringen 7.589 2.996

7.5 Aflossingsdeel leningen komend boekjaar 75.898 47.059

7.6 Schulden aan groepsmaatschappijen 98 12.152

7.7 Overlopende passiva 37.995 24.070

Totaal kortlopende schulden 150.131 105.577

Totaal passiva 1.395.674 1.252.861

P.m. 31-12-2011 31-12-2010





33.638

337

31.786

326

160

Geconsolideerde winst-en-verliesrekening 20111

Tabel 6.2.48 Geconsolideerde winst-en-verliesrekening 2010 (bedragen x € 1.000)

Bedrijfsopbrengsten 2011 2010

A. Huren 133.710 130.094

B. Vergoedingen 11.028 12.540

C. Overheidsbijdragen 35 134

D. Verkoop onroerende zaken -421 4.265

E. Overige bedrijfsopbrengsten 9.533 8.774

Totaal bedrijfsopbrengsten 153.885 155.807

Bedrijfslasten

F. Afschrijvingen 3.573 3.095

G. Overige waardeveranderingen 58.006 3.910

H. Lonen en salarissen 19.201 19.121

I. Sociale lasten 6.223 6.222

J. Lasten onderhoud 23.598 34.751

K. Overige bedrijfslasten 37.195 45.442

Totaal bedrijfslasten 147.796 112.541

Bedrijfsopbrengsten minus bedrijfslasten en mutatie voor-

ziening beleid

6.089 43.266

L. Rentebaten 1.388 1.491

M. Resultaat deelnemingen -273 -519

N. Rentelasten -33.172 -30.282

Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening -25.968 13.956

O. Mutaties in actuele waarden 66.278 384

P. Belastinglatentie -65 95

Jaarresultaat 40.245 14.435

1 Deelnemingen: WonenBreburg neemt per 31 december 2011 in financiële zin voor 25% deel in Cofier Bouwontwikkeling BV in Tilburg, voor

24,33% in Breedband Tilburg BV en voor 25% in Stadsontwikkelingsmaatschappij Tilburg BV

161

Toelichting op de geconsolideerde balans en winst-en-verliesrekening

Voor de grondslagen van de waardering van activa en passiva en voor de bepaling van het

resultaat, verwijzen we naar de toelichting op de niet-geconsolideerde balans en niet-

geconsolideerde winst-en-verliesrekening. Nadere toelichting op posten in de

geconsolideerde jaarrekening wordt hieronder vermeld, daar waar posten afwijken van de

niet-geconsolideerde jaarrekening.

De waardering van de activa van de Duurzame Energie Exploitatie WonenBreburg BV heeft

niet plaatsgevonden op basis van bedrijfswaarde, maar op basis van aanschafwaarde. De

materiële vaste activa in ontwikkeling zijn gesaldeerd met de middelen in de voorziening

beleid, nadat het beschikbare bedrag in de voorziening voor de dekking van het verwachte

negatieve resultaat uit de WonenBreburg Holding BV heeft plaatsgevonden.

Onderhanden werk

Waardering van onderhanden werk vindt plaats tegen directe materiaal- en arbeidskosten met

een opslag voor indirecte kosten. Als projecten later worden opgeleverd (later dan 1 jaar) wordt

het (aandeel in het) resultaat van besloten projecten opgenomen in de voorziening. Als we bij de

realisatie van het project tussentijds een verlies voorzien, vormen wij hiervoor een voorziening.

Winstneming op basis van percentage of completion.

Materiële vaste activa

Tabel 6.2.49: 1.1.1 Materiële vaste activa (bedragen x € 1.000)

Materiële vaste activa 31-12-2011 31-12-2010

Mva in exploitatie Stichting WonenBreburg 1.304.151 1.176.853

Mva Duurzame Energie Exploitatie BV 3.186 3.495

Mva VOF Laurentius/WonenBreburg 24.203 -

Totaal 1.331.540 1.180.348

Financiële vaste activa

Tabel 6.2.50: 1.2.3 Vorderingen op groepsmaatschappijen (bedragen x € 1.000)

Vorderingen op groepsmaatschappijen 31-12-2011 31-12-2010

VOF Haagpoort 0 2.403

VOF Laurentius/WonenBreburg 1.893 1.893

VOF Groeseind 2.682 0

VOF Ontwikkelingscombinatie Dr. Struyckenplein 175 175

Ontwikkelingscombinatie WonenBreburg & Nederlandse Bouwunie

VOF

509 261

Totaal 5.259 4.732

Tabel 6.2.51: 1.2.5 Overige vorderingen (bedragen x € 1.000)

Overige vorderingen 31-12-2011 31-12-2010

Stichting WonenBreburg 6.264 5.464

WonenBreburg Project Haagpoort BV

Totaal 6.264 5.464

Vlottende activa

Tabel 6.2.52: 2.1.1 Voorraden (bedragen x € 1.000)

Voorraden 31-12-2011 31-12-2010

Onderhoudsmaterialen Stichting WonenBreburg 436 482

Voorraad bouwpercelen Talmazone 0 261

Totaal 436 743

162

Tabel 6.2.53: 2.1.3 Specificatie koopwoningen

Koopwoningen 31-12-2011 31-12-2010

Stichting WonenBreburg 242 1.823

VOF Woningontwikkeling Haagpoort 0 724

Totaal 242 2.547

Tabel 6.2.54: 2.1.4 Onderhanden werk (bedragen x € 1.000)

Onderhanden werk 31-12-2011 31-12-2010

Onderhanden werk Talmazone 10.004 5.407

VOF Laurentius/WonenBreburg 0 15.730

VOF Ontwikkelingscombinatie Dr. Struyckenplein 1.808 560

VOF Groeseind 830 0

VOF Forum 1.124 0

Onderhanden werk Quirijnboulevard 0 82

0

Totaal 13.766 21.779

De specificatie van de post onderhanden werk heeft betrekking op de onderhandenwerk-

posities bij de vennootschappen onder firma voor diverse projectontwikkeling.

Tabel 6.2.55: 2.2.3 Overige vorderingen (bedragen x € 1.000)

Overige vorderingen 31-12-2011 31-12-2010


Eliminatie deelnemingen -9.095 -12.597

WonenBreburg Project Groeseind BV 55 0

WonenBreburg Project Dr. Struyckenplein BV 19 0

WonenBreburg Project Talmazone BV 623 0

WonenBreburg Project Quirijnboulevard BV 149 0

WonenBreburg Project Forum BV 7 0

Duurzame Energie Exploitatie WonenBreburg BV 63 0

WonenBreburg Holding BV 3 0

VOF Wijkontwikkelingsmaatschappij Quirijnboulevard Tilburg 0 50


VOF

0 72

VOF Woningontwikkeling Haagpoort 0 487

VOF Groeseind 0

VOF Forum 134 0

VOF Laurentius/WonenBreburg 0 0

Totaal 16.891 7.162

Tabel 6.2.56: 2.2.4 Overlopende activa (bedragen x € 1.000)

Overlopende activa 31-12-2011 31-12-2010


Eliminatie deelnemingen 0 -1



Duurzame Energie Exploitatie WonenBreburg BV 0 41


VOF

0 10

VOF Groeseind 0 1

Totaal 3.730 4.046

163

Tabel 6.2.57: 2.3 Liquide middelen (bedragen x € 1.000)

Liquide middelen 31-12-2011 31-12-2010

Liquide middelen Stichting WonenBreburg 231 2.268

Liquide middelen VOF Laurentius/WonenBreburg 308 1.291

Liquide middelen overige deelnemingen 1.524 1.449

Totaal 2.063 5.008

Tabel 6.2.60: 7.3 Schulden aan leveranciers (bedragen x € 1.000)

Schulden aan leveranciers 31-12-2011 31-12-2010


Eliminatie deelnemingen 0 -301




WonenBreburg Project Forum BV 41



Totaal 11.207 12.650

Tabel 6.2.61: 7.4 Schulden belastingen en sociale verzekeringen (bedragen x € 1.000)

Schulden belastingen en sociale verzekeringen 31-12-2011 31-12-2010






Totaal 7.589 2.996

Tabel 6.2.62: 7.6 Schulden aan groepsmaatschappijen (bedragen x € 1.000)

Schulden aan groepsmaatschappijen 31-12-2011 31-12-2010


Overige deelnemingen 98 0

Totaal 98 12.152

Tabel 6.2.63: 7.7 Overlopende passiva (bedragen x € 1.000)

Overlopende passiva 31-12-2011 31-12-2010


Eliminatie deelnemingen 0 591

VOF Laurentius/WonenBreburg 14.284 265

Overige deelnemingen 995 760

Totaal 37.995 24.070

Winst-en-verliesrekening

Tabel 6.2.64: B Vergoedingen (bedragen x € 1.000)

Vergoedingen 31-12-2011 31-12-2010


Eliminatie deelnemingen -134 0

Duurzame Energie Exploitatie BV 1.006 977

Totaal 11.028 12.540

164

Tabel 6.2.65: D Verkoop onroerende zaken (bedragen x € 1.000)

Verkoop onroerende zaken 31-12-2011 31-12-2010

Verkopen onroerende zaken Stichting WonenBreburg -449 7.556

Percentage of completion VOF Laurentius/WonenBreburg 28 75

Percentage of completion WonenBreburg Project Talmazone BV 0 109

Percentage of completion WonenBreburg Project Groeseind BV 0 1.225

Totaal -421

8.965

Tabel 6.2.66: E Overige bedrijfsopbrengsten (bedragen x € 1.000)

Overige bedrijfsopbrengsten 31-12-2011 31-12-2010

Overige bedrijfsopbrengsten Stichting WonenBreburg 4.493 5.370

Eliminatie deelnemingen -95

Overige bedrijfsopbrengsten VOF Laurentius 11

Overige bedrijfsopbrengsten Haagpoort BV 615

Mutatie onderhanden werk WonenBreburg Project Talmazone BV 2.622 2.851

Mutatie onderhanden werk WonenBreburg Project Dr. Struycken-

plein BV

1.323 561

Mutatie onderhanden werk Groeseind -199 -196

Mutatie onderhanden werk WonenBreburg Project Quirijnboule-

vard BV

188

Mutatie onderhanden werk Groeseind BV 862

Mutatie onderhanden werk Quirijn BV -99

Totaal 9.533 8.774

Tabel 6.2.67: F Afschrijvingen (bedragen x € 1.000)

Afschrijvingen 31-12-2011 31-12-2010


Duurzame Energie Exploitatie BV 170 160

Totaal 3.573 3.095

Tabel 6.2.68: G Overige waardeveranderingen (bedragen x € 1.000)

Overige waardeveranderingen 31-12-2011 31-12-2010

Stichting WonenBreburg 58.006 -3.565

WonenBreburg Holding BV 0 1.172

Totaal 58.006 -2.393

Tabel 6.2.69: K Overige bedrijfslasten (bedragen x € 1.000)

Overige bedrijfslasten 31-12-2011 31-12-2010



WonenBreburg Project Talmazone BV 2.969 1.016


WonenBreburg Project Struyckenplein BV 1.097 563

Duurzame Energie Exploitatie BV WonenBreburg 650 643

WonenBreburg Project Groeseind BV 334 2.822

Overige bedrijfslasten deelnemingen 28 13

Totaal 37.195 45.442

Tabel 6.2.70: L Rentebaten (bedragen x € 1.000)

Rentebaten 31-12-2011 31-12-2010


Eliminatie deelnemingen -1.151 -335

Overige rente 180 43

Totaal 1.388 1.491

165

Tabel 6.2.71: M Resultaat Deelnemingen (bedragen x € 1.000)

Deelnemingen aandeel % resultaat in

boekjaar

netto

vermogens-

waarde per

31-12-2011

Cofier Bouwontwikkeling BV 25% 9 252

Breedband Tilburg BV 24,33% 0 0

Stadontwikkelingsmaatschappij Tilburg BV 25% -60 638

Resultaat deelnemingen uit voorziening beleid -222

Totaal -273 890

Consolidatiegrondslagen

De in de financiële overzichten van de geconsolideerde deelnemingen vermelde posten worden

proportioneel in de consolidatie betrokken. De in de consolidatie betrokken rechtspersoon is

WonenBreburg Holding BV te Tilburg.

Kring van deelnemingen

Deelnemingen worden gewaardeerd op basis van netto-vermogenswaarde. Tot en met 2005

werd de methodiek van integrale consolidatie toegepast, waarbij een (minderheids)-belang

derden werd opgenomen. Vanaf 2006 wordt de methodiek van proportionele consolidatie

toegepast ten aanzien van de joint ventures dan wel vennootschappen onder firma waarin

middellijk wordt geparticipeerd door Stichting WonenBreburg.

De consolidatie heeft plaatsgevonden volgens onderstaande specificatie.

Tabel 6.2.72 Deelnemingen (per 31 december 2010, bedragen x € 1.000)

aandeel resultaat netto vermo-

genswaarde

Holding WonenBreburg BV 100% -98 -4.082

VOF Laurentius/WonenBreburg 50% -1.795 -7.344

WonenBreburg Holding BV houdt 100% van de aandelen in WonenBreburg Project Haagpoort

BV. Deze laatste vennootschap participeerde voor 50% in VOF Woningontwikkeling Haagpoort,

welke per medio december 2011 is ontbonden.

WonenBreburg Holding BV houdt 100% van de aandelen in WonenBreburg Project Talmazone

BV. Deze laatste vennootschap participeert voor 50% in Ontwikkelingscombinatie WonenBre-

burg & Nederlandse Bouwunie VOF.

WonenBreburg Holding BV houdt 100% van de aandelen in WonenBreburg Project Quirijnbou-

levard BV. Deze laatste participeert voor 50% in VOF Wijkontwikkelingsmaatschappij Quirijnbou-

levard Tilburg.

WonenBreburg Holding BV houdt 100% van de aandelen in WonenBreburg Project Groeseind

BV. Deze laatste participeert voor 50% in VOF Groeseind

WonenBreburg Holding BV houdt 100% van de aandelen in Duurzame Energie Exploitatie

WonenBreburg BV.

WonenBreburg Holding BV houdt 100% van de aandelen in WonenBreburg Project Dr. Struyc-

kenplein BV. Deze laatste vennootschap participeert voor 50% in VOF Ontwikkelingscombinatie

Dr. Struyckenplein.

166

WonenBreburg Holding BV houdt 100% van de aandelen in WonenBreburg Project Forum BV.

Deze laatste vennootschap participeert voor 50% in VOF Forum.

WonenBreburg Holding BV houdt 25% van de aandelen van Stadsontwikkelingsmaatschappij

Tilburg BV.

167

Belangrijke gebeurtenissen na balansdatum

Na de balansdatum hebben behoudens onderstaande gebeurtenis geen verdere belangrijke ge-

beurtenissen plaatsgevonden waaraan elders in de jaarrekening geen aandacht is besteed.

Bij collega-corporaties is grote onrust ontstaan over derivatenposities en andere problemen.

Door deze problemen kan hun continuïteit in het gedrang komen. Binnen ons volkshuisvestelijk

systeem kan dat betekenen dat wij aan een oplossing moeten bijdragen. Inmiddels is bekend

geworden dat het CFV in 2013 een extra heffing gaat opleggen. Hiermee hebben wij in de jaar-

rekening geen rekening gehouden. Ook kan het WSW de obligoverplichting die bij onze balans

staat toegelicht als niet uit de balans blijkende verplichting, geheel of gedeeltelijk opeisen. In

ons liquiditeitsbeleid houden we daar rekening mee.

Tilburg, 31 mei 2012

Ir. J.A. Dunnewijk drs. A.G.M. Streppel

Directeur-bestuurder directeur-bestuurder

168

Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Aan de Raad van Commissarissen van Stichting WonenBreburg Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de jaarrekening 2011 van Stichting WonenBreburg te Tilburg gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de geconsolideerde en enkelvoudige balans per 31 december 2011 en de geconsolideerde en enkelvoudige winst-en-verliesrekening over 2011 met de toelichting, waarin zijn opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen. Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur van de toegelaten instelling is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarreke-ning die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het volkshuisvestingsverslag, beide in overeenstemming met de bepalingen inzake de jaarre-kening en het volkshuisvestingsverslag als opgenomen in artikel 26, eerste lid, van het Besluit beheer sociale-huursector (Bbsh), richtlijn 645 van de Raad voor de Jaarverslaggeving en de Wet openbaarmaking uit publieke middelen gefinancierde topinkomens. Het bestuur van de toegela-ten instelling is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het noodzake-lijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van mate-rieel belang als gevolg van fraude of fouten. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaron-der de Nederlandse controlestandaarden en het controleprotocol in rubriek A van bijlage III bij het Bbsh. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkre-gen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het in-schatten van de risico’s dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten.

Deloitte Accountants B.V. Bijster 5 4817 HX Breda Postbus 1195 4801 BD Breda Nederland Tel: 088 288 2888 Fax: 088 288 9794 www.deloitte.nl

Deloitte Accountants B.V. is ingeschreven in het handelsregister van de Kamer van Koophandel te Rotterdam onder nummer 24362853.

Member of Deloitte Touche Tohmatsu Limited 2012583/3113121560

169

Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aan-merking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daar-van, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandighe-den. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te bren-gen over de effectiviteit van de interne beheersing van de toegelaten instelling. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de door het bestuur van de toegelaten instelling ge-maakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden. Oordeel Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van Stichting WonenBreburg per 31 december 2011 en van het resultaat over 2011 in overeenstemming met artikel 26, eerste lid, van het Bbsh, richtlijn 645 van de Raad voor de Jaarverslaggeving en de Wet openbaarmaking uit publieke middelen gefinancierde topinko-mens. Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen Ingevolge artikel 28, onderdeel a, van het Bbsh melden wij dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding van het onderzoek of het volkshuisvestingsverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig de van toepassing zijnde bepalingen van titel 9 van Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek is opgesteld, en of de in artikel 2: 392, lid 1 onder g, van Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek bedoelde gegevens zijn toegevoegd. Tevens vermelden wij dat het volkshuisvestingsverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarreke-ning zoals vereist in artikel 391, vierde lid, van Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek. Verder ver-melden wij dat is voldaan aan de verplichting tot vermelding in het volkshuisvestingsverslag van financiële ondersteuning aan buitenlandse instellingen zoals bedoeld in de MG 2005-04, MG 2008-03, MG 2010-03 en MG 2011-02, alsmede aan de verplichting tot vermelding in het volks-huisvestingsverslag van grondaankopen zoals bedoeld in de MG 2001-26 en de verplichting tot vermelding in het volkshuisvestingsverslag van sponsoractiviteiten zoals bedoeld in MG 2006-04. Breda, 31 mei 2012 Deloitte Accountants B.V. Was getekend: C.P.M. van Oorschot RA

2012583/3113121560

170

Verklaring raad van commissarissen

De leden van de raad van commissarissen van WonenBreburg verklaren, in de vergadering van 31

mei 2012, kennis te hebben genomen van het jaarverslag, de daarin opgenomen jaarrekening

over 2011 en de daarbij door de accountant afgegeven goedkeurende verklaring. De raad van

commissarissen heeft goedkeuring verleend aan het jaarverslag en de jaarrekening 2011 en de-

charge verleend aan het bestuur.

De raad van commissarissen,

Tilburg, 31 mei 2012

De raad van commissarissen

Drs. A.L.W. Hexspoor MIM

Ing. W.P.J.M. van Dijk

Mr. W.M.M. van Fessem

Drs. S.J. Hoenderop

Mr. H.J. Touw

Dr. R.L. Vreeman

Klik voor Kamers ook

voor Tilburgse student

Doelstelling in de wijk:

schoon, heel en veilig

Kernwaarden

BetrokkenBetrouwbaarKlantgericht

OndernemendSamenwerkend

Postbus 4095000 AK TilburgT: (013) 539 99 11F: (013) 539 98 90 E: [email protected]

Inschrijvingsnummer Kamer van Koophandel: 20067125

Bedrijfsruimten

261

Werkgebied

Bavel, Berkel- Enschot, Breda, Galder, Rijen, Teteringen,

Tilburg, Wernhout

Huurwoningen

25.949

Sponsoruitgaven

€ 87.935

21% van onze huurders

dient online zijn reparatieverzoek in

135 huur-

woningen opgeleverd


29 in Breda45 in Tilburg

@WonenBreburg

www.facebook.com/WonenBreburg

www.linkedin.com/company/WonenBreburg

www.WonenBreburg.hyves.nl

www.wonenbreburg.nl

Jaarverslag 2011 WonenBreburg

Documents

Transcript of Jaarverslag 2011 WonenBreburg