JaarverSlag 2010

Financiële kengetallen Financiële kengetallen

7% Consulting

18% ICT services

Software 33% gerelateerde

dienstverlening

42% Software

7% ICT en communicatie

7% Industrie

35% Gezondheidszorg 32% Overheid

15% Financiële dienstverlening

4% Consumentenmarkt Non-recurring 52% 48% Recurring

87% Professionals

13% Staf

Consulting

ICT services

Software gerelateerde dienstverlening

Software

ICT en communicatie

Industrie

Gezondheidszorg

Overheid

Financiële dienstverlening

Consumentenmarkt

Non-recurring

Recurring

Professionals

Staf

0

50.000

100.000

150.000

200.000

Netto-omzet EBITAE

6.0880

500

1.000

1.500

2.000

556

829

216

-172

1.443Aantal fte per31-12-2009

1.487

Instroom

Uitstroom

Aantal fte per31-12-2010 16.826

161.714

2010

17.198

154.213

2009

66.528

9.903

2008200720082007 2010

1.487

2009

1.443

45.709

Totaal aantal

medewerkers (fte)

Netto-omzet en eBITae

(x €1.000)

Omzet per deelgebied

Omzet per sector

Professionals | Staf-verhouding

Omzet

Instroom | Uitstroom

medewerkers (fte)

2 Financiële kengetallen

x €1.000 2010 2009 2008 2007

Kengetallen winst- en verliesrekening

Netto-omzet 161.714 154.213 66.528 45.709

EBITDAE 25.052 23.388 11.469 6.539

% 15% 15% 17% 14%

EBITAE 16.826 17.198 9.903 6.088

% 10% 11% 15% 13%

Kengetallen balans

Totale activa 125.429 151.153 59.574 45.751

Groepsvermogen 14.017 26.365 11.573 8.511

Materiële vaste activa 7.019 5.950 1.875 728

Immateriële vaste activa 62.489 84.844 38.446 32.855

Diverse

Aantal medewerkers (fte) ultimo 1.487 1.443 829 556

Netto-schuld/EBITDAE 0,9 1,3 2,5 3,2

voetnoot

De ‘E’ in de EBITDAE en EBITAE betekent ‘Exceptional’.

De exceptionele kosten zijn eenmalige kosten die ver-

band houden met overnames of herstructureringen.

Deze kosten mogen door TSS-bedrijven slechts sepa-

raat verantwoord worden gedurende het eerste jaar

na overname. Na dit eerste jaar is het niet meer toegestaan

excep tionele kosten separaat te verantwoorden.

3 Financiële kengetallen

4

Inhoudsopgave Inhoudsopgave

Profiel TSS 6

voorwoord 9

verslag raad van Bestuur 10

Organisatie en medewerkers 19

De toewijding van... van Nicholas 21

Corporate governance 22

raad van Commissarissen 24

Cases 27

Jaarrekening 30

Grondslagen voor de financiële verslaggeving 30

Geconsolideerde balans 34

Geconsolideerde winst- en verliesrekening 36

Geconsolideerd kasstroomoverzicht 37

Toelichting op de geconsolideerde balans 38

Toelichting op de geconsolideerde winst- en verliesrekening 42

Enkelvoudige balans 43

Enkelvoudige winst- en verliesrekening 44

Toelichting op de enkelvoudige balans 45

Toelichting op de winst- en verliesrekening 47

Overige gegevens 48

TSS-bedrijven 50

Overige kengetallen 52

5 Inhoudsopgave

Profiel TSS Profiel TSS

Domeinkennis

Total Specific Solutions, TSS, is met ruim 1.800 medewerkers

en dertien vestigingen een van de grootste niet-beursgeno-

teerde IT-ondernemingen van Nederland. De TSS-bedrijven

zijn gespecialiseerde IT-bedrijven met een focus op een spe-

cifieke expertise of een specifieke marktsector.

Marktspeler

TSS is een strategische marktspeler: één onderneming, één

gedeelde marktvisie en een volledig commitment aan de

markten waarin de TSS-bedrijven opereren. TSS wordt aan-

gestuurd door een Directieraad waarin de directies van de

TSS-bedrijven zitting hebben. De regie bij TSS is in handen

van de Raad van Bestuur die bestaat uit CEO Robin van Poel-

je en CFO Matthieu van Amerongen.

De besturingsfilosofie van TSS is en blijft van kracht: een

decentraal model waarin het ondernemerschap laag in de

onderneming, bij de TSS-bedrijven is gepositioneerd. Wat

ons allen bindt, is expliciet gemaakt in de gemeenschappe-

lijke (merk)mentaliteit van TSS: toegewijd, ondernemend en

vooruitstrevend.

De strategische kracht van TSS is bij de leiding van TSS gecon-

centreerd en wordt zowel centraal als decentraal gedragen.

Deze strategische visie is samengevat als Anticipating Solu-

tions: TSS ontwikkelt oplossingen met de klant van de klant

voor ogen, om daarmee te anticiperen op de marktvraag.

Karakteristiek voor TSS en onmisbaar daarbij is het hoge

opleidingsniveau van de medewerkers: 95% op hbo/wo-

niveau. TSS is daarmee een echte kenniswerkersorganisatie.

De opdracht van TSS ten opzichte van de TSS-bedrijven

• succesrijkontwikkelenvandeTSS-bedrijvendoor

marktdynamiek;

• stimulerenvankrachtenbundeling;

• faciliterenvanondernemerschap;

• borgenvaneenheidinverscheidenheid,

ondernemerschap en kwaliteit;

• nastrevenvanhethoogsteniveauvan

professionaliteit.

bij onze klanten

Creë

ren w

e waardeLeren, verbeteren en innoveren

Voegen we waarde toe Wat moeten we g

oed d

oen

• Medewerkertevredenheid• Verloop• Ziekteverzuim• Trainingsuren• Publicaties• Research & Development

• Staff ratio• Kwaliteit en effectiviteit• Marketing• Brutomarge• Productiviteit en inzetbaarheid• Operaties• Risicomanagement

• Omzetgroei %• EBITA %• Omzet per fte• EVA

• Klanttevredenheid• Spreiding klanten• Recurring omzet• Anticipating Solutions omzet

Financieel Innovatie& Training

Klant InterneProcessen

TSS KwaliteitsstandaardenHoogste niveau van professionaliteit

Profiel TSS 6

Maatschappelijke context

Burgers, consumenten, relaties en klanten vormen een

steeds kritischer publiek als het gaat om toegankelijke, pu-

blieksvriendelijke en persoonlijke dienstverlening. Snelheid,

betrouwbaarheid, veiligheid en een persoonlijke benade-

ring zijn cruciale succesfactoren voor elke dienstverlenende

organisatie. Dit dwingt onze opdrachtgevers om aan de

voortdurend groter wordende verwachtingen tegemoet

te komen. Die dynamiek stelt hen voor grote uitdagingen

en biedt tegelijkertijd kansen tot het definiëren van nieuwe

opgaven, plannen en businessmodellen.

TSS vangt vroegtijdig signalen op uit de markt en speelt

hierop in met de eigen domeinspecialisatie. Door de verta-

ling te maken naar concrete en op klantbehoefte aanslui-

tende IT-oplossingen, creëert TSS meerwaarde voor de op-

drachtgevers: deze proactiviteit ondersteunt de gewenste

vernieuwing maximaal. Dit resulteert in een optimale kop-

peling tussen business en IT als drijvende kracht voor een

beter functionerende samenleving.

anticiperen op de komende marktvraag

TSS beschikt over twee soorten bedrijven. Ten eerste de

hoogwaardige IT-specialisten die ‘technology push’-syste-

men en -oplossingen ontwikkelen en integreren: de ‘hori-

zontals’ Everest, KZA, TASS en Yonder. Ten tweede de markt-

specialisten die ‘market pull’ inspelen op actuele behoeften

in specifieke markten, met organisaties waar IT cruciaal is

voor het primaire proces: de ‘verticals’ PinkRoccade Local

Government (lokale overheden), PinkRoccade Healthcare

en PharmaPartners (zorgmarkt), Co-maker (leasemarkt) en

Everest (finance en overheidsmarkt). Elke markt heeft een

eigen dynamiek en snelheid, wat elke markt specifiek maakt,

en de gevraagde expertise is dus per TSS-bedrijf verschil-

lend.

TSS beschikt daarmee over zowel hoogwaardig IT develop-

ment als scherp inzicht in specifieke markten, de wensen

en behoeften van de klanten én van hun klanten. Via on-

derlinge coalities op basis van marktontwikkelingen wordt

binnen TSS de brede, hoogwaardige IT-specialisatie gecom-

bineerd met diepgaande kennis van markten en klanten.

Ofwel: de horizontals versterken de verticals en vice versa.

Dit maakt het mogelijk om naast de directe marktvraag te

anticiperen op de komende marktvraag. Hierin investeert

TSS de komende jaren: het vormt de kern van de strategi-

sche koers van TSS.

visie TSS

anticiperen op continue ver-

andering creëert winnaars.

Missie TSS

Wij geven als domeinkennis-

kampioen een krachtige impuls

aan de business van onze

opdrachtgevers met toekomst-

gerichte oplossingen.

ambitie TSS

als toonaangevend IT-bedrijf

verzilveren wij kansen samen

met onze opdrachtgevers door

vroegtijdig mogelijkheden te

signaleren en daarvoor concre-

te oplossingen aan te reiken.

TSS

verticals Horizontals

Co-maker everest

everest KZa

Pinkroccade local government TaSS

Pinkroccade Healthcare Yonder

PharmaPartners (per 1 januari 2011)

7 Profiel TSS

Kernwaarden

De ambitie van TSS kan alleen gerealiseerd wor-

den als de medewerkers zich volledig inzetten

voor de doelen van onze klanten, verantwoorde-

lijkheid durven nemen en een toekomstgerichte

mentaliteit met elkaar delen. De kernwaarden

van TSS worden hieronder nader toegelicht.

Toegewijd

Wij zijn volledig gecommitteerd aan het gewens-

te resultaat. Onze toewijding laat zien dat wij ons

op een duurzame wijze verbinden met onze klan-

ten, onze medewerkers en de maatschappij als

geheel. Deze ‘whatever it takes’-mentaliteit zorgt

ervoor dat wij alleen genoegen nemen met ‘best

in class’-oplossingen voor de klant.

Ondernemend

Wij zijn ondernemend en nemen daarvoor de

verantwoordelijkheid. Het ondernemerschap ken-

merkt zich verder door een relatiegerichte hou-

ding, doorzettingsvermogen en pragmatisme.

vooruitstrevend

Wij hebben de wil om domeinkenniskampioenen

te zijn en te blijven. Kennis zien wij als natuur-

lijke basis voor toekomstig succes. Daarvoor

moeten we in staat zijn om tijdig te anticiperen.

Wij houden daarom continu ons vizier gericht op

de toekomst en zijn altijd voorbereid op ‘the next

big thing’. Zo kunnen we klanten verder helpen bij

hun ambities om in te spelen op de wensen en

behoeften van hun klanten.

TSS DirectieraadGeeft vorm aan de strategie van TSS

Supervisie

Regie

Programmamanagement

Projectmanagement

Nie

uwe

proj

ecte

n

Qua

lity

en R

isk

Inno

vati

e

MD

en

Sam

enw

erki

ng

Sale

s, M

arke

ting

en

Inte

llige

nce

Iden

tite

it e

n Ke

rnw

aard

en

KZA

PinkRoccade Healthcare

PinkRoccade Local Government

TASS

Yonder

Co-maker

Everest

PharmaPartners

Nieuwe werkmaatschappijen

TSS Raad van Commissarissen

TSS Raad van Bestuur

TSS Directieraad

TSS portefeuillehouders

Profiel TSS 8

een van onze kenmerkende waarden is toewijding. Toewijding aan de klant zorgt voor ons succes -

daarvan zijn we overtuigd. Daarom kozen we toewijding als thema voor ons jaarverslag over 2010.

een toegewijd bedrijf betekent: focus op kwaliteit, op de klant, op leveren wat je belooft. van Nicholas is

zo’n bedrijf. Deze kleine Nederlandse fietsenfabriek onderscheidt zich door zijn innovatieve product, zijn

extreme nauwkeurigheid en klant gerichtheid. Diezelfde passie zit in het DNa van onze bedrijven.

Voorwoord voorwoord

In 2010 heeft TSS zijn strategie nader uitgewerkt, wat is samen te vatten als de ontwikkeling van TSS als

(financiële) holding naar strategische marktspeler. TSS is één onderneming met één gedeelde marktvisie en

tegelijkertijd een volledig commitment aan de specifieke markten waarin de TSS-bedrijven opereren. Want elke

markt heeft zijn eigen dynamiek en snelheid, en de gevraagde expertise is dus per TSS-bedrijf verschillend.

Het bedrijfsprofiel dat dit oplevert, is een profiel met ambitie: er zal de komende jaren verder worden

geïnvesteerd om onze strategische doelen steeds meer te realiseren. Concreet betekent dit meer interne

coalities, meer kennisdeling en meer sturing op gezamenlijk effect en resultaat.

Deze ambitie vergt in- en externe stroomlijning. Die heeft inmiddels al een gezicht gekregen met de nieuwe

corporate identity waarin de verschillende beeldmerken van de TSS-bedrijven zijn vervangen door een eenduidige

huisstijl. Bovendien is de organisatie aangepast met een besturing vanuit een Directieraad waarin alle directies van

TSS zitting hebben.

Ondanks de lastige marktomstandigheden behaalde TSS ook in 2010 een gedegen resultaat. TSS is een financieel

gezonde onderneming met omvangrijke en groeiende order- en onderhoudsportefeuilles en een breed producten-

en dienstenaanbod. We kijken dan ook met een goed gevoel terug op dit verslagjaar.

een belangrijke factor voor de goede resultaten is de bedrijfsvoering van TSS. Onze onderneming ging ooit van

start vanuit de overtuiging dat het bij elkaar brengen van sterke, gespecialiseerde spelers meerwaarde oplevert.

Nu zich dit ruimschoots manifesteert, zetten wij de volgende stap. In het jaar 2010 is er voor TSS een nieuwe fase

gestart met meer krachtenbundeling, proactiviteit en slagkracht, leidend tot nog effectievere oplossingen voor onze

opdrachtgevers.

robin van Poelje - CeO Matthieu van amerongen - CFO

9 voorwoord

Verslag Raad van Bestuur verslag raad van Bestuur

Strategische verdieping

Het jaar 2010 markeert een nieuwe fase in het bestaan

van TSS. Naast de on-going business van de TSS-bedrijven

is hard gewerkt aan de doorontwikkeling van de bedrijfs-

strategie. Van oorsprong was TSS de (financiële) holding die

expertises en marktspecialisten bij elkaar brengt om samen

meerwaarde te creëren. Het ondernemerschap zit daar waar

het gebeurt: bij de TSS-bedrijven zelf. Onder het motto ‘een-

heid in verscheidenheid’ opereert elk TSS-bedrijf zelfstandig,

met de bedrijfszekerheid en kwaliteit van een gezamenlijke

onderneming. Deze pijlers bleken goed uit te werken: TSS is

een gezond concern en uitgegroeid tot een van de grootste

niet-beursgenoteerde IT-bedrijven van Nederland.

Deze gunstige ontwikkeling van TSS is geen reden voor stil-

stand. Integendeel: ontwikkelingen in de IT-markt zetten TSS

aan tot interne vernieuwing en strategische verdieping. In

2010 was het daarom tijd om de belofte van onderlinge sy-

nergie om te zetten in concrete bestuurlijke veranderingen.

• BenoemingvanTSSalsdemarktstrateeg.

• InvoeringvaneenDirectieraadvanTSSmetdaarin

de directies van de TSS-bedrijven.

• EenregiefunctievoordeRaadvanBestuurvanTSS,

die coördineert en stimuleert.

• Uitwerkingvanonderdeleninwerkgroepverband:

identiteit en kernwaarden, sales en marketing,

management development en samenwerking,

innovatie en quality & risk.

• Eennieuwecorporateidentitydiedegemeenschap-

pelijke drive van TSS en de TSS-bedrijven visualiseert.

De opdracht van TSS ten opzichte van de TSS-bedrijven:

• succesrijkontwikkelenvandeTSS-bedrijvendoor

marktdynamiek;

• stimulerenvankrachtenbundeling;

• faciliterenvanondernemerschap;

• borgenvaneenheidinverscheidenheid,

ondernemerschap en kwaliteit;

• nastrevenvanhethoogsteniveauvanprofessionaliteit.

De filosofie van 'ondernemerschap laag in de organisatie'

en 'eenheid in verscheidenheid' is en blijft de basis van TSS.

Deze houding vormt de gemeenschappelijke identiteit en

is de basis voor het gezonde concern TSS.

De TSS-bedrijven zijn alle zeer gespecialiseerde IT-bedrijven

met een focus op ofwel een zeer specifieke expertise ofwel

een specifieke marktsector. Elk bedrijf is uitstekend in staat

om zelfstandig zijn klanten te bedienen. De meerwaarde

van TSS zit in de combinatie en die blijkt de laatste jaren in

relevantie sterk toe te nemen. Steeds vaker werden onder-

linge coalities gevormd om de klantvraag optimaal te kunnen

beantwoorden. Dat lukt TSS goed en daarom is dit nu veran-

kerd in de ondernemingsstructuur. De organisatie is opnieuw

ingericht met een sterke gezamenlijke sturing en richting.

Duaal beleid

De vernieuwing van TSS is vanuit de marktontwikkelingen

gemotiveerd. Hier vinden grote transities plaats, die structu-

reel van aard zijn: IT-bedrijven dienen te kunnen anticiperen

op twee snel doorzettende ontwikkelingen:

• snelstijgendebehoefteaanhoogwaardigIT

development;

• toenemendefocusopITalscorebusinessdanwelals

kritisch bedrijfsproces van dienstverlenende organisaties.

Snel stijgende behoefte

aan hoogwaardig IT development

Op dit moment vindt op grote schaal nearshoring en off-

shoring plaats van IT development, vooral naar Azië en

Oost-Europa. Dat gebeurt met strategische allianties in die

regio's of via het opzetten van eigen organisaties.

Tegelijkertijd is er in Nederland een groeiende behoefte

aan hoogwaardig IT develop ment als het gaat om infor-

matiearchitectuur en organisatiearchitectuur. Hiervoor zijn

hoogwaardige kennis en vakmanschap vereist. De IT-profes-

sionals werken in de regel bij de opdrachtgevers in team-

verband en worden aangestuurd door programmamanagers.

De bedrijven binnen TSS met een dergelijk hoogwaardig IT

development-profiel worden ‘horizontals’ genoemd.

IT als corebusiness dan wel

cruciaal bedrijfsproces

Dienstverleners – profit en not-for-profit – die IT als core-

business dan wel kritisch proces van hun bedrijfsvoering

hebben benoemd, willen ook in de toekomstige service-

economie in staat zijn hun klanten goed te blijven bedie-

nen. De service-economie vereist een haarscherp inzicht

10 verslag raad van Bestuur

in de drijfveren van klanten en van de klanten van klan-

ten. Dit houdt in dat deze organisaties voor hun concur-

rerend vermogen afhankelijker worden van de keten-

integrerende kracht van IT. Dit maakt het ontwerp van

IT-oplossingen navenant belangrijker. Deze zijn complex

doordat kennis van de business vereist is om de conse-

quenties van beslissingen vroegtijdig te kunnen overzien.

Een integrale aanpak op directie- en bestuursniveau is

daarom noodzakelijk om organisaties op onderdeelniveau

effectief te 'ontzorgen'. De bedrijven binnen TSS

met deze zeer specifieke marktkennis en business-

consultancy capaciteiten worden ‘verticals’ genoemd.

resultaten in 2010

TSS kijkt met een goed gevoel terug op 2010. Het afgelo-

pen jaar kenmerkt zich door marktstabilisering in het tweede

halfjaar, na het zware jaar 2009. De bedrijfsvoering binnen

TSS heeft, zelfs onder deze economische omstandigheden,

geleid tot continuïteit en operationele winstgevendheid. TSS

is daarnaast zichtbaarder dan ooit. TSS heeft een duidelijke

visie op de toekomst van IT, de markten en de organisatie.

Stabiliteit en soliditeit

TSS kent een gezonde bedrijfsvoering. Zo behaalde TSS een

gedegen resultaat onder lastige marktomstandigheden.

Kostenbesparing was daarin een element, maar de wer-

kelijke meerwaarde is gebleken in het marktgerichte be-

sturingsmodel. De marktontwikkelingen waren diffuus en

liepen uiteen van een aantrekkende markt in de hightech

tot een voorzichtige overheidsmarkt. Dit leidde enerzijds

tot prijsdruk in diverse markten en domeinen, anderzijds

tot een weer toenemende behoefte aan verbeterde soft-

wareproducten in de tweede helft van 2010.

TSS heeft omvangrijke en groeiende order- en onderhouds-

portefeuilles. Evenals in 2009 is in 2010 een groot deel van

de omzet afkomstig uit meerjarige klantcontracten. Met de

komst van PharmaPartners zal dat beeld in 2011 verder ver-

sterkt worden.

Financiële resultaten

Financieel was 2010 een solide jaar onder achterblijvende

economische omstandigheden. De vergelijkbare omzet was

met 161,7 mln euro slechts 0,3 procent lager dan in 2009.

Doel was om een ebitae te realiseren van boven de tien pro-

cent. Met een ebitae van 10,4 procent is deze doelstelling

behaald.

TSS sluit het jaar af in een goede financiële conditie. Het

saldo liquide middelen bedraagt bijna 22 mln euro en de

nettoschuld / ebita bij financiële instellingen ligt op 0,9.

TSS kent een stabiele basis door de omzetspreiding over

verschillende markten, waarbij 48 procent van de omzet

'recurring' is. TSS heeft voldoende financiële slagkracht om

te profiteren van de reeds gestabiliseerde en licht aantrek-

kende economie.

veranderingen in activiteiten

De activiteiten van KZA en TestValue zijn medio 2010 sa-

mengevoegd. Alle bestaande activiteiten worden voortge-

zet onder de naam KZA. De reden voor deze samenvoeging

is dat de bedrijven – ingegeven door de marktomstandig-

heden – overlappend gingen acteren.

De activiteiten van TopTalentConsultancy zijn in 2010 ge-

staakt; ze pasten niet langer in de bedrijfsstrategie van een

IT-onderneming die focust op specifieke domeinen en

markten.

TSS trof in de laatste maanden van 2010 voorbereidingen

om PharmaPartners over te nemen. Deze overname vond

plaats in januari 2011.

Bestuursstructuur

De Raad van Bestuur heeft de besturingsstructuur verder

invulling gegeven. Daarbij kon de Raad van Bestuur ook in

2010 profiteren van de ervaring en kennis van de Raad van

Commissarissen.

De stijgende vraag naar professionaliteit

in oplossingen vereist én hoogwaardig IT

development én diepgaande marktkennis.

Met een duaal beleid van horizontals en verti-

cals die hun samenwerking intensiveren, zal

TSS steeds meer vraaggericht gaan opere-

ren voor een optimale performance van de

opdrachtgevers.

11 verslag raad van Bestuur

Met ingang van 1 januari 2010 is de Raad van Bestuur uitge-

breid met Robin van Poelje. Sinds mei 2010 heeft Van Poelje,

na een uitgebreide inwerkperiode, het voorzitterschap van

de Raad van Bestuur overgenomen. Hij nam hiermee de

positie over van Gerrit Oosterhof. Oosterhof nam per 1 mei

2010 zitting in de Raad van Commissarissen.

In 2010 is veel aandacht besteed aan het aanscherpen van

de langetermijnvisie van TSS. Dit leidde tot de vorming van

een Directieraad, een strategische verdieping, de formule-

ring van gemeenschappelijke kwaliteitsstandaarden en de

ontwikkeling van een nieuwe merkstrategie.

De Directieraad bestaat uit alle algemeen directeuren van

de TSS-bedrijven en geeft vorm aan de strategie van TSS.

Er is een reglement opgesteld, waarin doel, werkwijze

en besluitvorming binnen de Directieraad zijn vastgelegd.

De CEO is voorzitter en de CFO is vicevoorzitter van de

Directieraad.

De Directieraad benoemt uit zijn midden per relevant aan-

dachtsgebied een portefeuillehouder. Deze geeft leiding

aan een werkgroep samengesteld uit het management van

de verschillende bedrijfsonderdelen. Elke werkgroep selec-

teert een aantal onderwerpen, werkt deze uit en legt ze

ter besluitvorming voor aan de Directieraad. Besluiten in de

Directieraad worden unaniem genomen.

Zie voor een nadere toelichting het hoofdstuk Corporate

governance.

Ontwikkeling en innovatie

Binnen TSS is ruimte voor het experiment, een belangrijke

voorwaarde om tot vernieuwing te komen. TSS investeerde

in 2010 evenals in 2009 ruim tien miljoen euro in producten

en diensten. TSS heeft hiermee de schaal om te kunnen in-

vesteren in innovatie en het vermogen om synergie te halen

uit de initiatieven.

Maatschappelijk verantwoord ondernemen

Duurzaamheid en klantvertrouwen gaan hand in hand:

klanten rekenen op een duurzame en maatschappelijk

verantwoord ondernemende partner. De TSS-bedrijven

worden gestimuleerd om goed burgerschap inhoud te

TSS Directieraad

12 verslag raad van Bestuur

Top 10 klanten 2010

aBN aMrO

amphia Ziekenhuis

aSMl

Franciscus Ziekenhuis roosendaal

INg

KPN

Nationale Nederlanden

Philips

Stater

volkswagen Pon Financial Services

13 verslag raad van Bestuur

geven. Medewerkers van TSS-bedrijven zetten zich reeds

jaren belangeloos in, bijvoorbeeld met ondersteuning bij

wervings acties van charitatieve instellingen. Geregeld zijn

dit initiatieven in samenwerking met onze klanten. Daar-

naast ondersteunen TSS-bedrijven diverse stichtingen en

goede doelen.

vooruitzichten

Op basis van de goede resultaten in 2010, de nieuwe be-

stuursstructuur en de sterke focus op verdere coördinatie

en interne samenwerking kijkt TSS positief vooruit. In 2010

heeft TSS zichzelf kunnen neerzetten als de domeinkennis-

kampioen. Er is ruim geïnvesteerd in producten, diensten en

vernieuwende initiatieven. Door de veelzijdigheid, wend-

baarheid en bijpassende strategie is TSS goed toegerust om

2011 tot een jaar van groei te maken. De omzet verwachting

voor 2011 is daarom vastgesteld op minimaal 190 miljoen

euro. Leidraad daarbij zijn de gezamenlijke kwaliteits-

standaarden, onderlinge krachtenbundeling en de passie

van de medewerkers bij de TSS-bedrijven om nog effectie-

vere oplossingen voor de opdrachtgevers te realiseren.

raad van Bestuur

Robin van Poelje (CEO) en Matthieu van Amerongen (CFO)

vormen de Raad van Bestuur van TSS.

robin van Poelje (38)

Robin van Poelje is sinds 1 januari 2010 lid van de Raad van

Bestuur van TSS en vervult sinds mei 2010 de functie van

Chief Executive Officer. Van Poelje is als bedrijfseconoom

afgestudeerd aan de Rijksuniversiteit Groningen met als

specialisatie Financieel Management. Daarnaast behaalde

hij een postdoctorale graad in Marketing & Strategie aan de

Ecole Supérieure de Commerce in Frankrijk. Van Poelje was in

het verleden werkzaam in Zuid-Amerika, het Midden-Oosten,

Frankrijk en Zwitserland voor onder andere Royal Numico.

Van Poelje is afkomstig van Strikwerda Investments, de in-

vesteringsmaatschappij achter TSS. Hij was daar in de peri-

ode voor 2010 medeverantwoordelijk voor de opbouw van

deze organisatie. Vanuit die functie was Van Poelje actief

betrokken bij de oprichting van TSS, de acquisitie van de

bedrijven en de aansturing.

Matthieu van amerongen (42)

Matthieu van Amerongen is vanaf begin 2007 Chief

Financial Officer van TSS. Voor deze periode deed hij bre-

de ervaring op in finance, consultancy en operationeel

management. Zo was Van Amerongen in de periode voor-

afgaand aan zijn komst naar TSS Finance & Performance

Management Executive en Chief Financial Officer van

de Nederlandse organisatie bij Accenture. Ook bekleedde

hij verschillende corporate functies. Van Amerongen is

daarnaast jarenlang actief geweest in de accountancy bij

Arthur Andersen.

Bedrijfsontwikkelingen

Co-maker

Co-maker is gefocust op de leasemarkt en levert soft-

wareoplossingen voor automotive leasing, financiering en

verhuur. Het eigen product LeaseOffice ondersteunt alle

bedrijfs kritische processen van moderne nationale en in-

ternationale automotive lease-, financierings- en verhuur-

organisaties. LeaseOffice leidt tot kostenverlaging en een

hogere productiviteit, en is schaalbaar en flexibel.

De autoleasebranche heeft enerzijds te maken met een 

hoge prijsdruk, anderzijds met de trends op het gebied van

maatschappelijk verantwoord ondernemen: file bestrijding,

mobiliteitscontracten en de reductie van CO2-uitstoot.

Co-maker helpt haar klanten te anticiperen op deze

trends door middel van de Value Map-methode. Hierbij

worden Co-makers IT-oplossingen gekoppeld aan de trends

en ontwikkelingen in de markt, met  resultaatverbetering 

als doel.

In 2010 trad een nieuw managementteam aan, dat zich

inzet om Co-maker in de volgende fase van professionali-

teit te brengen. Speerpunten zijn het verder verhogen van

de klanttevredenheid, transparantie bij het bepalen van

de product road-map en het formaliseren van de visie van

Co-maker op de leasemarkt. De Value Map-methode wordt

hierbij steeds als kapstok gebruikt.

2010 was ook het jaar van de Go-Live van Co-makers

grootste klanten tot nu toe: Terberg Leasing en de Pon/

VW Groep. Met deze Go-Live wordt inmiddels één op zes

leasecontracten in Nederland met Co-makers LeaseOffice

gemanaged.

14 verslag raad van Bestuur

Matthieu van Amerongen en Robin van Poelje

vandaag al de oplossing voor het probleem van morgen……en morgen het antwoord op de vraag van overmorgen

15 verslag raad van Bestuur

everest

Everest is de business engineering company die complexe

businessvraagstukken vertaalt in innovatieve en praktische

ICT-oplossingen voor financiële dienstverleners en de cen-

trale overheid. Zodra een kant-en-klare oplossing ontoe-

reikend is, biedt Everest uitkomst met maatwerk oplossingen

ter ondersteuning van kennisintensieve en dynamische

processen. Everest doet dit door domein- en ICT-kennis te

combineren met een agile projectaanpak. Als het uiterste

van ICT wordt gevraagd, is Everest op haar best.

In 2010 heeft Everest de groeilijn goed weten te continueren

door nieuwe klanten aan te werven, en via uitbreiding van

de dienstverlening bij bestaande klanten, zoals ABN AMRO

Bank, Nationale-Nederlanden en SNS. Om deze groei moge-

lijk te maken, heeft Everest in de tweede helft van het jaar

45 nieuwe medewerkers aangenomen. Everest verwacht

dat deze groei in 2011 zal doorzetten.

Naast het doorontwikkelen van het ontwikkelplatform

Aquima en het standaardproduct voor de hypotheekmarkt,

Everest Mortgage Solution, zullen de innovatie-inspan-

ningen in 2011 gericht zijn op verbreding van de dienst-

verlening in de focusmarkten Hypotheken, Verzekeringen,

Pensioenen en Centrale Overheid.

KZa

KZA is ruim vijftien jaar de specialist op het gebied van

Quality Assurance en Testen. Met 150 goed opgeleide en

ervaren specialisten geeft KZA haar klanten inzicht, levert ca-

paciteit en voert verbeterprojecten uit om klanten te helpen

hun ICT-processen en ICT-producten te optimaliseren.

KZA’ers zijn herkenbare pragmatische en gedreven profes-

sionals die methodisch onafhankelijk opereren vanuit de

visie dat kwaliteit allesbepalend is. KZA werkt objectief en

realistisch, waarbij het eindresultaat en de beheersbaarheid

voor de klant centraal staan. 

In 2010 heeft KZA 32 nieuwe klanten aan haar klanten-

kring toegevoegd. Nu de economie voorzichtig aantrekt,

het aantal projecten toeneemt en er meer implementaties

en applicatieontwikkelingen plaatsvinden, zal KZA zich 

in 2011 inspannen om nog meer bedrijven te doordringen

van de toegevoegde waarde van KZA. De focus ligt daarbij

op het moment dat de strategische keuzes uitgevoerd gaan

worden; dan is het zaak om de kwaliteit en het eindresultaat

te borgen.

PharmaPartners

Het nieuw verworven TSS-bedrijf PharmaPartners ontwik-

kelt zorgsystemen voor openbare en ziekenhuisapotheken,

huisartsen, medisch specialisten, gezondheidscentra en

patiënten/zorgconsumenten. Deze zorgsystemen bieden

toegang tot betrouwbare, actuele en complete (patiënten)

informatie en dragen bij aan de kwaliteit en doelmatigheid

van de zorg.

PharmaPartners is een logische aanvulling op de TSS-

bedrijven, met name op PinkRoccade Healthcare. Waar

PinkRoccade Healthcare hoofdzakelijk actief is in de

tweedelijnsgezondheidszorg, zoals ziekenhuizen en ggz-

instellingen, is PharmaPartners juist thuis in de eerstelijns

gezondheidszorg. Deze combinatie kan voor zowel zor-

ginstellingen en zorgverleners, als voor hun patiënten veel

voordeel opleveren door verdergaande  integratie van de

zorgprocessen.

Het onderdeel HI-Systems biedt ziekenhuizen en zorg-

organisaties ICT-oplossingen voor medicatieveiligheid en

medicatiemanagement. Het ziekenhuisapotheekinforma-

tiesysteem Zamicom®, in combinatie met het elektronisch

voorschrijfsysteem voor medisch specialisten Klinicom® en

het toedienregistratiesysteem voor verpleegkundigen Klini-

com, staan voor een veilig en doelmatig geneesmiddelen-

beleid. Resultaat: optimale farmaceutische zorgondersteu-

ning voor de individuele patiënt. Ruim een derde van de

Nederlandse ziekenhuizen en zorgorganisaties werkt met

Zamicom en Klinicom.

In 2010 heeft PharmaPartners haar positie in de apotheek-

en huisartsenmarkt wederom sterk kunnen uitbreiden. Met

een marktaandeel van ruim vijftig procent in de apotheek-

markt en 31 procent in de huisartsenmarkt is Pharma-

Partners uitstekend gepositioneerd om invulling te geven

aan zorgvernieuwing in de geïntegreerde eerstelijnszorg en

apotheekmarkt.

De contracten met Zorggroep Almere (elf apotheken

en 140 huisartsen) zijn voor een nieuwe termijn geconti-

nueerd. In 2011 verwacht PharmaPartners een verdere

groei te realiseren en bij te dragen aan belangrijke ICT-

dossiers in de gezondheidszorg, zoals het landelijk elektro-

nisch patiënten dossier (EPD), medicatieveiligheid en zorg-

programma’s voor chronisch zieken.

16 verslag raad van Bestuur

Pinkroccade local government

PinkRoccade Local Government is het TSS-bedrijf dat zich

richt op softwareoplossingen en -diensten voor de sector

lokale overheid. Deze sector vraagt de laatste jaren om on-

dersteuning bij het creëren van een nieuw type overheid

met efficiënte (digitaal ondersteunde) dienstverlening

en een duurzame infrastructuur, waaronder het interne-

gegevensmanagement en de gegevensdistributie in de

overheidsketen. Concreet houdt dit in dat burgers tijdig

antwoorden krijgen op hun vragen, gemeenten burgers

niet meer naar de bekende weg vragen, overbodige regel-

geving wordt onderdrukt en regels en afspraken adequaat

worden gehandhaafd. In goed overleg met de klanten ver-

enigd in de gebruikersvereniging en koepelorganisaties,

biedt PinkRoccade Local Government de ondersteuning die

nodig is om deze ‘nieuwe overheid’ vorm te geven.

2010 was voor PinkRoccade Local Government vooral het

jaar van de omvangrijke uitrolprojecten waarbij bijna vijftig

gemeenten zijn gemigreerd van de basisregistraties naar

de makelaar, honderd gemeenten zijn aangesloten op de

landelijke voorzieningen en ruim negentig gemeenten de

Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG) in gebruik

hebben genomen.

2011 wordt het jaar waarin alle gemeenten overstappen op

het binnengemeentelijk gebruik van de BAG, PinkRoccade

Local Government richting de 150 makelaarmigraties gaat

en de nodige SAP ERP-upgrades gaat doorvoeren. Verder zal

in 2011 veel aandacht worden besteed aan de innovaties op

het gebied van zaakgericht werken.

Pinkroccade Healthcare

PinkRoccade Healthcare levert IT-oplossingen en -diensten

voor ziekenhuizen, ggz- en careorganisaties. Drie domeinen

staan centraal: digitale diensten voor patiënten en verwij-

zers, ondersteuning van het primaire proces en invulling

van geïntegreerde bedrijfsvoering. Dit doet PinkRoccade

Healthcare met eigen softwareoplossingen en topproduc-

ten van andere IT-leveranciers.

Als grootste en zeer ervaren Nederlandse IT-leverancier voor

zorgorganisaties faciliteert PinkRoccade Healthcare klanten

op het snijvlak van twee zich snel ontwikkelende markten:

gezondheidszorg en IT. PinkRoccade Healthcare levert een

complete, veelal klantspecifieke mix van geïntegreerde op-

lossingen en diensten. Doordat de zorgsector onder druk

staat om meer te doen met minder, is de toegevoegde

waarde van PinkRoccade Healthcare extra belangrijk. De

bijdrage van dit TSS-bedrijf aan efficiëntieverbeteringen en

het innoveren van zorgorganisaties levert deze sector mil-

joenen euro’s op.

TSS – een gedeelde mentaliteit

TSS is meer dan een aantal bedrijven dat waar nodig samenwerkt: TSS is een community die toegang geeft tot denkkracht. De medewerkers van de TSS-bedrijven stellen elkaar in staat om tot de beste oplossingen te komen. Dit is een vorm van samenwerking die TSS onderscheidend maakt. Samen-werking zit bij TSS in de genen, TSS is een mentaliteitsmerk. Gezamenlijke werkgroepen van de TSS-bedrijven delen onderling kennis op het gebied van inno vatie, management development, kwaliteit, risico, verkoop en marketing. Prestaties worden binnen het concern gebenchmarkt en genormeerd, en best practices worden op verschillende niveaus gedeeld. Al deze zaken leiden tot samenbinding en tot versnelling van het lerend vermogen binnen TSS. De onderlinge kruisbestuiving helpt de TSS-bedrijven om outside-in te denken en het collectieve kritische vermogen te vergroten.

17 verslag raad van Bestuur

In 2010 zette PinkRoccade Healthcare de vernieuwing van

producten en diensten door. Er is veel geïnvesteerd in

CareCTRL (ERP) en het PinkRoccade ZorgComputercentum,

beide voor de klanten aantrekkelijke proposities. Met drie

grote ggz-organisaties is succesvol samengewerkt bij de

ontwikkeling van PSYGIS Quarant, een concurrerende inno-

vatie die zich in 2011 dient te bewijzen.

De waarderingen van zowel klanten als eigen medewerkers

zijn in 2010 verder gestegen – een uitstekend uitgangspunt

voor de uitdagingen in 2011: een flinke stap in omzet en

resultaat. Daarbij focust PinkRoccade Healthcare op vier ver-

beterthema’s: verkopen op basis van toegevoegde waarde

(co-creatie met klanten en businesscases), verbeteren van

de processen en bedrijfsvoering, verder inzetten van (user)

experience als onderscheidend element en intensievere

communicatie.

TaSS

TASS ontwikkelt technische software, zowel embedded als

applicaties, en is gespecialiseerd in het tijdig inspringen

op ontwikkelingen in de markt. De professionals van TASS

zijn vertrouwd met alle fasen van het productontwikkel-

traject: van requirements, architectuur en ontwerp tot en

met implementatie, integratie en testing. TASS combineert

innovatie met multidisciplinaire productontwikkeling – het

samenspel tussen hardware, software, mechanica – om dit

vervolgens om te zetten in generiek toepasbare oplossin-

gen die de time-to-market van klanten verkorten.

Software vormt steeds vaker het hart van een product en

is daarmee medebepalend voor de concurrentiekracht er-

van. TASS helpt daarom bij het vinden van de beste oplos-

sing die de klant een voorsprong in de markt geeft. Daar-

naast wordt de integratie van technologische producten

in onze samenleving steeds belangrijker, wat zich afspeelt

in lijn met maatschappelijke trends als de vergrijzing (care

& cure), veiligheid (onveiligheidsgevoelens & beveiliging

van gegevens) en mobiliteit. Deze trends zijn inherent aan

het groeipotentieel van TASS; de mogelijkheden van deze

trends zal TASS de komende jaren ten volle benutten. Naast

technische softwareontwikkeling voor apparaten voor deze

markten bouwt TASS ook de aanverwante applicaties.

Yonder

Yonder is een Europese leverancier van IT-diensten met

vestigingen in Roemenië en Nederland. Yonder geeft op

de slimste wijze optimaal invulling aan de ontwikkeling,

de vernieuwing en het beheer van softwareapplicaties.

Yonder levert hierin flexibele en schaalbare toegang tot

hooggekwalificeerde IT-diensten. Kenmerkend hiervoor

zijn flexibele capaciteit in combinatie met een resultaatge-

richte aanpak, en vernieuwende ontwikkelplatforms. Yonder

maakt het hiermee voor haar klanten mogelijk om tegen be-

heersbare kosten te vernieuwen en de focus te richten op

de ontwikkelingen in de markt.

In 2010 is duidelijk de trend doorgezet voor meer en snellere

moderniseringsprojecten voor software. Voorbeeld hiervan

is Jan Doets Reizen. Ook de inrichting van een software fac-

tory voor mobile-apps is een feit geworden; hierbij is ook de

berijders-app voor Co-maker ontwikkeld.

Met het oog op toekomstige groei en de strategische

positie van SAP is begin 2010 een SAP Competence

Center opgericht. De verwachtingen voor 2011 zijn een

sterk toenemende groei op softwarevernieuwing, toepas-

sing van nieuwe technologieën en verdere uitbreiding van

het dienstenpakket op SAP – samen met de geplande CMMI

level 3-certificering voor Yonder een solide uitgangspositie

voor 2011.

Samenwerking

De TSS-bedrijven vullen elkaar onderling op verschillende

vlakken aan. Zo vormt de software van Everest een basis

voor specifieke oplossingen van PinkRoccade Healthcare,

en levert KZA kwaliteits- en testspecialisten voor projecten

van Everest. 

Het Yonder-team in Cluj (Roemenië) maakt integraal deel

uit van het productontwikkelingsproces van PinkRoccade

Healthcare. Ook versterkt dit team de propositie van Everest

door zijn toegang tot hoogwaardige IT tegen concurre-

rende voorwaarden. Voor Co-maker ontwikkelt Yonder de

mobiele applicaties.

Daarnaast is het SAP Competence Center een integraal

onderdeel van de project- en beheerorganisaties van zowel

PinkRoccade Local Government als PinkRoccade Health-

care.

18 verslag raad van Bestuur

Organisatie en medewerkers Organisatie en medewerkers

Professionaliteit

TSS beschikt over een hoge mate van probleemoplos-

send vermogen en wil verrassen met slimme oplossingen.

Daarom hebben de TSS-bedrijven specialisten in dienst, die

deskundig, gedreven en betrokken zijn. Het kennisniveau

bij TSS is zeer hoog: 95 procent van de medewerkers heeft

een hbo/wo-opleidingsniveau. Deze specialisten vertalen

techniek naar meer business en vullen de vraag vanuit de

business in met techniek, met ondersteuning van stafme-

dewerkers en zusterbedrijven.

Werkwijze

De manier waarop de kennismedewerkers van TSS werken,

is optimaal afgestemd op het specifieke kennisdomein

waarin zij actief zijn. Het gevolg is dat de werkwijzen per

domein en dus per bedrijf verschillen. De TSS-organisatie is

zodanig ingericht, dat deze verschillende disciplines zich op

hun eigen markten kunnen richten zonder organisatorische

belemmeringen. De verantwoordelijkheden liggen bij de

TSS-bedrijven bewust laag in de organisatie, waardoor een

vrijheid ontstaat, die leidt tot zelfontplooiing en een cultuur

waarin mensen zich veilig voelen en bereid zijn het beste uit

zichzelf te halen om zo bij te dragen aan de doelen van de

organisatie. De lage bestuursdichtheid en het werken van-

uit dezelfde kwaliteitsstandaarden en dezelfde kernwaarden

sluiten hierop aan. TSS behoort dan ook tot de aantrekkelijk-

ste werkgevers voor mensen met een passie voor business

en IT.

Personeelsbeleid

De TSS-bedrijven zijn verbonden door gemeenschappelijke

normen over kwaliteit en prestaties, hun mentaliteit en hun

focus op specifieke markten. Dit wordt vanuit TSS gestimu-

leerd.

De TSS-bedrijven hanteren elk voor zich een personeels-

beleid dat het best aansluit op hun domein en hebben

daarom ook elk een eigen ondernemingsraad. Vanwege het

specifieke karakter per bedrijf en domein is ervoor gekozen

om niet te werken met een centrale ondernemingsraad.

Met de ondernemingsraden wordt uitgebreid gesproken

over een diversiteit van onderwerpen die de bedrijven

raken. Zo behandelen ze diverse advies- en instemmings-

aanvragen.

Persoonlijke ontwikkeling

De TSS-bedrijven zijn organisaties die de atmosfeer van hun

markt ademen. Elke markt heeft een eigen dynamiek en

snelheid, wat elke markt specifiek maakt, en de gevraagde

expertise is dus per TSS-bedrijf verschillend. De nauwe ver-

wevenheid van IT en business zorgen voor een karakteristiek

werkklimaat dat inspireert en uitdaagt. Daarbinnen krijgen

medewerkers de ruimte om zich te ontwikkelen en aan hun

persoonlijke ambities te werken in lijn met de organisatie-

doelstellingen. TSS hecht veel waarde aan persoonlijke ont-

wikkeling; het stelt de onderneming in staat om te blijven

excelleren.

Stand van zaken in 2010

Ultimo2010 teldeTSS in totaal 1.574medewerkers (1.487

fte): 1.252 mannen en 322 vrouwen (man-vrouwverhouding

79,5/20,5). Van de medewerkers was 86,6 procent professio-

nal en 13,4 procent staf.

In 2010 traden er 223 medewerkers bij de TSS-bedrijven in

dienst (216 fte). Dit is exclusief de 196 medewerkers (180 fte)

die door de verwerving van PharmaPartners per 1 januari

2011 in dienst zijn gekomen. De uitstroom was 178 mede-

werkers (172 fte).

Het gemiddelde ziekteverzuim bedroeg in 2010 2,8 procent

(2009: 3,3 procent). De gemiddelde leeftijd van de mede-

werkers is 38 jaar.

19 Organisatie en medewerkers

20 De toewijding van…

De toewijding van...

van NicholasZeven jaar geleden kwam dé kans voorbij en Jan-Willem

Sintnicolaas greep hem met beide handen aan. Destijds

was Jan-Willem in Nederland vertegenwoordiger van een

specialist in titanium fietsen en frames. In Amerika, waar het

merk vandaan kwam, gingen de zaken niet zo goed als in

Nederland. Het bedrijf hield daar op te bestaan.

En daar was dus die kans om het zelf te gaan doen. Jan-

Willem had alle contacten en de kennis. Maar het moest

wel anders, heel anders. Een nieuwe naam, een nieuw logo,

maar vooral een nieuw imago. Zo ontstond Van Nicholas

– The Titanium Bike Company. Jan-Willem pakte het direct

internationaal aan, want voor het realiseren van ambities

moet je soms al vroeg een weg plaveien. “Het eerste halfjaar

was ik dag en nacht bezig om Van Nicholas van de grond te

krijgen. Een nieuw merk stamp je niet zomaar uit de grond.

Het moest er allemaal gelikt uitzien. Ik verkoop geen stan-

daardfietsen, maar kwaliteitsproducten. Dat wilde ik ook

uitstralen.”

Jan-Willem heeft een hoogwaardig product en levert maat-

werk op basis van standaard- en niet-standaardcomponen-

ten. In de afgelopen jaren bouwde hij hard aan het merk.

Hij boorde de juiste verkoopkanalen aan en zocht de publi-

citeit. Ondanks het kwaliteitsimago hebben de fietsen van

Van Nicholas een goed prijs-kwaliteitsniveau. “Onze fietsen

zijn niet goedkoop, maar klanten betalen niet puur voor het

merk. Dat druist tegen mijn principes in. De kosten zijn ge-

baseerd op de kwaliteit van de titanium frames. Ik laat zien

dat Van Nicholas betere fietsen levert dan wie dan ook.” In

vakbladen werd en wordt vaak beweerd dat merken uit de

Verenigde Staten beter zijn dan fietsen op basis van frames

uit China. Waarom dat zo is? “Dat vraag ik me ook af. Ik kan

en wil bewijzen dat dergelijke statements niet waar zijn.”

Van Nicholas-fietsen bewijzen dat je design kunt combine-

ren met de perfecte maatwerkfiets. “Wij laten onze frames

maken in China. Daar is de kwaliteit niet minder om. In die

fabriek werken rond de zestig toegewijde medewerkers.

Het zijn stuk voor stuk zelf fietsers met passie voor hun vak.”

Want, benadrukt Jan-Willem, een vak apart is het zeker. Tita-

nium lassen kun je niet zomaar even.

Klagen hoefde Van Nicholas in de afgelopen economisch

mindere periode niet. “Ook de laatste twee jaar zijn onze

fietsen goed verkocht. We leggen de lat dan ook altijd erg

hoog voor onszelf.” En niet zonder resultaat. De Engelstalige

website heeft een internationale uitstraling en met mond-

tot-mondreclame verkoopt Van Nicholas zonder enige vorm

van acquisitie ook fietsen in de Verenigde Staten, Thailand

en Australië, om slechts enkele landen te noemen.

“Of ik verder wil groeien? Tja, wie wil dat niet!” Jan-Willem

komt nu zelf op een punt dat hij dingen uit handen moet

geven en protocollen moet opstellen. Een moment dat

meer zelfstandige ondernemers kennen. Maar uit de woor-

den van Jan-Willem wordt duidelijk dat kwaliteit boven

groei gaat. De jaren die hij in Van Nicholas heeft gestopt om

het bedrijf te maken tot wat het nu is, zal hij niet verloren

laten gaan. “Ik weet dat ik ontzettend eigenwijs ben en de

concurrent altijd weer voorbij wil. Daarvoor moet je twee

stappen harder lopen.” Dit werkt aanstekelijk, merkt hij ook.

De Van Nicholas-medewerkers hebben elke dag te maken

met een gedreven en gepassioneerd man als baas. Dat ne-

men ze over.

Voor de veeleisende doelgroep die Van Nicholas-fietsen

koopt – tussen de 35 en 60 jaar, kritisch en hoogopgeleid –,

blijven ze in de werkplaats continu bij de pinken. Ook pro-

beren de medewerkers snel te blijven leveren. Jan-Willem is

bezig samenwerking met een andere fabriek op te starten.

Nu moeten klanten soms meer dan een maand wachten op

hun fiets. Jan-Willem wil dat deze toch echt binnen drie da-

gen op de stoep staat – in zijn ogen deel van de service. “Het

is en blijft een emotieaankoop. Na het aanschafmoment wil

je je fiets zo snel mogelijk hebben.”

Jan-Willem maakt het zichzelf niet makkelijk. ”Ik ben nooit

echt tevreden. Zolang er innovaties zijn op het gebied van

fietsen,gaikdoor.WewerkensamenmetstagiairsvandeTU

Delft. Zij brengen out of the box ideeën in en zorgen voor

een frisse wind door de organisatie. Ik denk dat ik mijn pas-

sie, en daarmee dit bedrijf nooit verlies.”

De toewijding van...

De toewijding van… 21

Corporate governance Corporate governance

Corporate governance

Het bestuur van TSS is een ‘two-tier board’ samengesteld

uit de Raad van Commissarissen en de Raad van Bestuur.

De Raad van Bestuur van de vennootschap wordt gevormd

door twee of meer directeuren. De Raad van Bestuur wordt

benoemd, ontslagen en geschorst door de Algemene Ver-

gadering van Aandeelhouders. Schorsing kan ook plaats-

vinden door de Raad van Commissarissen. De Algemene

Vergadering van Aandeelhouders bepaalt de bezoldiging

en verdere arbeidsvoorwaarden van de Raad van Bestuur.

De Raad van Bestuur vertegenwoordigt de vennootschap.

De bevoegdheid tot vertegenwoordiging komt mede toe

aan twee gezamenlijk handelende directeuren. De Raad van

Bestuur is bevoegd, onverminderd de eigen verantwoorde-

lijkheden, functionarissen met vertegenwoordigingsbe-

voegdheid aan te stellen en, door verlening van volmacht,

zodanige titulatuur en bevoegdheden toe te kennen als

door de Raad van Bestuur te bepalen.

Binnen het kader van de collectieve taak heeft ieder lid van de

Raad van Bestuur een individueel aandachtsgebied. Over de

onderlinge taakverdeling besluit de Raad van Bestuur zelf.

De Raad van Bestuur heeft in 2010 een Directieraad inge-

steld, waarin naast de Raad van Bestuur ook de algemeen

directeuren van alle werkmaatschappijen hebben plaatsge-

nomen. De Directieraad geeft, alhoewel het geen statutair

orgaan is, vorm aan de strategie van TSS. Er is een reglement

opgesteld, waarin doel, werkwijze en besluitvorming bin-

nen de Directieraad zijn vastgelegd.

Toezicht

De toezichthouder op het directiebeleid en de algemene

gang van zaken bij TSS en de TSS-bedrijven is de Raad van

Commissarissen. Daarnaast staat dit orgaan de Raad van Be-

stuur met advies terzijde. De Raad van Commissarissen be-

staat uit twee of meer natuurlijke personen. De Algemene

Vergadering van Aandeelhouders benoemt de leden van de

Raad van Commissarissen.

De Raad van Commissarissen komt bijeen wanneer een

commissaris of de Raad van Bestuur dat nodig acht. Alle be-

sluiten van de Raad van Commissarissen worden genomen

bij meerderheid van de uitgebrachte stemmen.

accountant

De Raad van Bestuur benoemt de accountant en geeft de

opdracht tot controle van de jaarrekening. Deze is tevens

opgesteld door de Raad van Bestuur. De accountant brengt

verslag uit aan de Raad van Bestuur en de Raad van Com-

missarissen over de maatregelen die hij heeft genomen om

te kunnen voldoen aan de professionele en wettelijke eisen

met betrekking tot het waarborgen van zijn onafhankelijke

positie ten opzichte van TSS.

Patiënt krijgt regie met MyHealth OnlineMensen kunnen in de zorg steeds vaker via internet zelf hun zaken regelen. Het e-health-platform MyHealth Online van PinkRoccade Healthcare maakt dit mogelijk. Patiënten kunnen hiermee zelf hun afspraken inplannen, vooraf vragenlijsten invullen, hun dossier inzien en informatie over hun ziekenhuisbezoek lezen. Dit levert veel tijdwinst op en patiënten komen ook veel vaker daadwerkelijk opdagen voor hun afspraak. Het platform is ontwikkeld samen met het Flevoziekenhuis in Almere en draait inmiddels in twaalf ziekenhuizen en vijf ggz-organisaties.MyHealth Online biedt in de toekomst ook videoconsults (het thuis opnieuw bekijken van een consult met een specialist), carecams (online uw kind volgen als het in het ziekenhuis ligt) en een web spreekuur. Voor de ontwikkeling van de videomodules werkt PinkRoccade Healthcare samen met zusterbedrijf TASS. TASS bouwt hoogwaardige technologische oplossingen die worden verwerkt in tal van apparaten en in softwareoplossingen.

22 Corporate governance

Financiële verslaggeving

TSS baseert zijn financiële verslaggeving op de uitgangs-

punten van de vigerende bepalingen van Titel 9 Boek 2 van

het Burgerlijk Wetboek. TSS overweegt vanaf jaarrekening

2011 de International Financial Reports Standards (IFRS)

te gaan invoeren.De Raad van Bestuur rapporteert de

finan ciële resultaten maandelijks aan zowel de Raad van

Commissarissen als de Algemene Vergadering van Aan-

deelhouders. De jaarrekening wordt binnen vijf maanden

na afloop van het boekjaar, behoudens verlenging, door

de Raad van Bestuur opgemaakt. Vervolgens wordt deze

voorafgaand aan publicatie in aanwezigheid van de

accountant besproken met de Raad van Commissarissen.

De Algemene Vergadering van Aandeelhouders stelt de jaar-

rekening vast.

Interne risicobeheersing- en controlesystemen

TSS definieert zijn risicoprofiel in termen van marktrisico’s,

financiële risico’s en operationele risico’s.

Marktrisico’s zijn die risico’s waarbij ongunstige korte- of lan-

getermijnmarktbewegingen resulteren in sterke fluctuaties

in resultaten of kapitaalsbeslag. TSS biedt zijn dienstverle-

ning en producten aan op een aantal markten waarin het

een van de marktleiders is en waarvan enkele contrair be-

wegen. Binnen deze markten is het aantal en de omvang

van de klanten divers. Daarnaast is gekozen voor complexe,

kennisintensieve markten waar de software van TSS en de

gerelateerde dienstverlening ook in economisch slechtere

perioden benodigd zijn. Als softwareleverancier is bijna vijf-

tig procent van de omzet van TSS ‘recurring’.

Financiële risico’s zijn met name kredietrisico’s en liquidi-

teitsrisico’s. Kredietrisico’s worden ingeperkt door een grote

spreiding over klanten (zowel in omvang als over markten)

en een actief debiteurenbeleid. Liquiditeitsrisico’s zijn be-

perkt door het beschikbaar hebben van voldoende finan-

cieringsbronnen via gecommitteerde kredietfaciliteiten. De

strategie van TSS is erop gericht de Net Debt/EBITDA-ratio

lager dan 3 te houden.

Operationele risico’s evalueert TSS gebruikmakend van

heldere rapportages en uniforme kwaliteitsstandaarden –

waaronder een genormeerde business balance scorecard –,

ondersteund door onafhankelijk extern onderzoek. Daar-

naast maakt TSS gebruik van krachtig projectbeheer met

behulp van gedetailleerde rapportagesystemen.

23 Corporate governance

Raad van Commissarissen raad van Commissarissen

verslag raad van Commissarissen

In 2010 was de bestuursstructuur ook voor de Raad van

Commissarissen onderwerp van gesprek. Van belang daar-

bij is een afgewogen balans in de relatie tussen de aandeel-

houder Strikwerda Investments, de Raad van Bestuur van

TSS en de toezichthouder, de Raad van Commissarissen. De

Raad van Commissarissen heeft één taak: toezicht houden.

Dat richt zich in de eerste plaats op het functioneren van de

Raad van Bestuur van TSS, die dan ook veelvuldig wordt be-

vraagd over de gang van zaken. In de tweede plaats houdt

de Raad van Commissarissen toezicht op de relatie tussen

aandeelhouder en Raad van Bestuur. Een sterk punt in de

bedrijfsvoering van TSS is de distantie tussen de Raad van

Bestuur en Strikwerda Investments. De Raad van Commis-

sarissen rekent het tot zijn taken om in te grijpen indien

sprake zou zijn van een interventie van de aandeelhouder

op dat vlak.

Dit laat onverlet dat de expertise van Strikwerda Invest-

ments, op verzoek van TSS, kan worden aangewend bij

het bepalen van de strategische koers. De expertise die de

huidige CEO van TSS heeft meegenomen vanuit zijn vorige

functie bij Strikwerda Investments, kan in dat licht worden

beschouwd. Deze 'overstap' waardeert de Raad van Com-

missarissen dan ook als een strategisch sterke beslissing. In

datzelfde licht kan de toetreding tot de Raad van Commis-

sarissen van de voormalige CEO, de heer Oosterhof, worden

gezien. Ook dit komt neer op een nieuwe aanwending van

expertise en ervaring voor de onderneming.

De beslissing om de directies van de TSS-bedrijven met de

Raad van Bestuur bijeen te brengen in een Directieraad van

TSS, waardeert de Raad van Commissarissen als een belang-

rijke en zinvolle stap voor de toekomst van TSS. Eenheid in

verscheidenheid krijgt hiermee een nieuwe impuls.

De Raad van Commissarissen van TSS is op 20 maart 2009

benoemd. Vanaf 1 mei 2010 maakt de heer Oosterhof deel

uit van de Raad van Commissarissen en is afscheid geno-

men van de heer Huisman. De heer Huisman zal als extern

adviseur verbonden blijven.

In 2010 kwam de Raad van Commissarissen vijfmaal bijeen

en is er tussentijds regelmatig contact geweest met de Raad

van Bestuur. Tijdens de bijeenkomsten met de Raad van Be-

stuur waren de ontwikkelingen in de markt en bij de TSS-

bedrijven belangrijke onderwerpen. Daarnaast kwamen de

corporate governance binnen TSS, de financieringsstruc-

tuur, strategie en organisatie, de jaarrekening, het acquisitie-

beleid en de desinvestering van TopTalentConsultancy aan

de orde. Ook nam de Raad van Commissarissen kennis van

de budgetten voor 2011.

Tijdens elke vergadering stelde de Raad van Bestuur de

Raad van Commissarissen gedetailleerd op de hoogte van

de financiële positie van TSS, de resultaten van alle bedrijfs-

onderdelen en de voornaamste ontwikkelingen in hun

markten. Ook informeerde de Raad van Bestuur de Raad van

Commissarissen maandelijks schriftelijk over de financiële

resultaten van de onderneming en werd de Raad van Com-

missarissen bij bijzondere gebeurtenissen binnen de onder-

neming direct op de hoogte gesteld. Verder stond de Raad

van Commissarissen in de vergadering, in aanwezigheid van

de accountant, stil bij de uitkomsten van de jaarlijkse con-

trole en het risicomanagement.

In 2010 bracht de Raad van Commissarissen bezoeken aan

TASS, Yonder, Co-maker en Everest. Hier presenteerden de

betrokken directies hun strategie voor de komende jaren,

waarover vervolgens met de Raad van Commissarissen in

gesprek werd gegaan.

De Raad van Commissarissen bedankt de TSS-medewerkers

voor hun inzet in het afgelopen jaar. De werkzaamheden die

zij verrichten, maken het succes van TSS. Daarom hecht de

Raad van Commissarissen veel belang aan het behouden en

blijven aantrekken van de juiste mensen.

Prof. em. dr. l. Koopmans (voorzitter)

De heer Koopmans is een zeer ervaren bestuurder bij zo-

wel publieke als private organisaties. Hij is onder andere

voorzitter van de Raad van Commissarissen van Rabobank

Nederland, Arriva Nederland en de Siers Groep, en bestuurs-

voorzitter van de Stichting TBI, de houdster van de aandelen

van TBI Holdings. Daarnaast is Koopmans lid van de Raad

van Commissarissen van Kiwa. Tevens is hij lid van de Raad

vanToezichtvanUniversitairMedischCentrumGroningen

enbestuurslidvanUnileverTrustOffice.

In het verleden was de heer Koopmans president-directeur

van TBI Holdings. Vanuit zijn werkzaamheden bij Rabobank

en TBI heeft hij veel ervaring met het decentrale bestuurs-

model van TSS.

24 raad van Commissarissen

Drs. P.P.J.J.M. van Besouw

De heer Van Besouw heeft ruime ervaring in de financiële

sector en bekleedt functies in verschillende maatschappe-

lijke sectoren. Hij is onder andere vicevoorzitter van de Raad

van Toezicht van de RDW, lid van de Raad van Commissaris-

sen van Royal Haskoning, bestuurslid van de Stichting Cor-

deans en lid van de Raad van Commissarissen van Optiver.

In het verleden heeft de heer Van Besouw diverse functies

bekleed bij de Bank Nederlandse Gemeenten, onder andere

gedurende elf jaar als voorzitter van de Raad van Bestuur.

g. Oosterhof

De heer Oosterhof was tot mei 2010 CEO van TSS. Aanslui-

tend hierop is hij benoemd tot lid van de Raad van Com-

missarissen. Oosterhof heeft jarenlange ervaring in ICT en fi-

nance bij overheidsinstellingen en bedrijven in de sectoren

waarin TSS actief is; hij was onder andere verantwoordelijk

voor de reorganisatie van het ICT Centrum van de Belasting-

dienst. Daarvoor was hij in verschillende functies werkzaam

bij PinkRoccade en Getronics PinkRoccade, laatstelijk als

Chief Operating Officer.

Vóór zijn werkzaamheden bij PinkRoccade was Oosterhof

werkzaambijCadans–eenvandevoorlopersvanhetUWV

– als lid van de Raad van Bestuur, waar hij verantwoordelijk

was voor sales, marketing en ICT.

25 raad van Commissarissen

26 Cases

Cases Cases

Co-maker

Sales met inhoud: de value Map

Co-maker kreeg in 2010 Rinse Tamsma als nieuwe directeur,

die de marktbenadering volgens de Value Map-methode in-

troduceerde. De Value Map is een instrument om nog meer

uit de organisatie te halen. Het is een handvat om de strui-

kelblokken van klanten in hun dagelijkse bedrijfsvoering in

kaart te brengen.

De Value Map is voor Co-maker een bedrijfsbrede kapstok

geworden: de afdeling Development gebruikt hem om haar

road-map te bepalen, consultants hanteren het als model

voor voortdurende verbetering en salesmedewerkers ont-

wikkelen hiermee een accountplan van 12 tot 24 maanden.

De Value Map is een bedrijfsbrede analyse die in kaart

brengt wat de situatie van de prospect of klant is. De metho-

de analyseert bedrijfsprocessen en bepaalt waar winst in de

processen te behalen is. Dit dwingt salesmedewerkers om

zich te verdiepen in de klant, diens strategie en de marktom-

standigheden en processen. Vervolgens omschrijven ze de

uitdagingen in de cruciale bedrijfsprocessen. Een koppeling

met verbeteringen via LeaseOffice-software vormt uiteinde-

lijk het aanbod voor de klant. In een openhartige workshop

bepaalt de klant in welke uitdagingen hij zich herkent en

waar de prioriteiten liggen.

Co-maker maakt met de Value Map de vertaalslag van busi-

ness naar IT, voegt waarde toe waar deze bewezen en ge-

vraagd is, en maakt de kosten en baten concreet.

everest

vertrouwen als basis: co-sourcing met aBN aMrO

Hypotheken

In het najaar van 2007 schreef ABN AMRO Hypotheken

Groep (AAHG) een tender uit voor applicatieontwikkeling.

Everest kwam hier als winnaar uit de bus en een partnership

was geboren. In het voorjaar van 2008 startte het eerste ge-

zamenlijke project: de vervanging van de intranetomgeving

van AAHG.

In de samenwerking blijkt wederzijds vertrouwen een be-

langrijke succesfactor, waarbij het feit dat Everest-mede-

werkers op locatie bij AAHG werken, een grote rol speelde.

Hierdoor werden zij collega’s die optimaal bereikbaar zijn,

de organisatie kennen en ook participeren in de bijbeho-

rende borrels en bedrijfuitjes. De toewijding van Everest is er

ook zeer noemenswaardig. Problemen worden eerst opge-

lost, daarna wordt bezien of een en ander past in het service

level agreement. Ook wordt er bijvoorbeeld tot midden in

de nacht doorgewerkt indien nodig. De kern van de man-

telovereenkomst tussen AAHG en Everest is een flat fee-

constructie met staffelkortingen plus licensering van het

Everest-ontwikkelplatform Aquima. Op basis hiervan ver-

loopt deze samenwerking al twee jaar succesvol conform

planning en budget. Everest en AAHG doen aan co-souring

in optima forma.

KZa

Zekerheid getest: kwaliteit geo-informatie geonovum

geborgd

Van Nederland bestaan talloze soorten kaarten, elk met hun

eigen doel. Kaart- of geo-informatie is nu digitaler dan ooit

en opdrachtgever Geonovum is dagelijks bezig met geo-

informatie voor de overheid, bijvoorbeeld als deelnemer in

een grootschalig programma om geo-informatie digitaal

te ontsluiten. PDOK, voluit Publieke Dienstverlening op de

Kaart, zorgt door samenwerking binnen de rijksoverheid

voor betrouwbare, toekomstvaste, toegankelijke en efficiënt

beschikbaar gestelde geo-informatie. Dit ontsluiten van in-

formatie is een omvangrijke klus en heeft softwarematig ook

veel voeten in de aarde. KZA heeft een testaanpak opgezet

en de complexe software getest. Kaartinformatie is verre van

uniform. Om deze gestructureerd en juist te genereren en

online aan te bieden, is goed werkende software nodig. KZA

ging als specialist in testprocessen en methodieken direct

aan de slag. Doel was om verschillende informatievormen te

verwerken en beschikbaar te maken.Het op maat vormge-

ven van het testproces is essentieel bij een omvangrijk pro-

gramma als PDOK. Dankzij de gestructureerde aanpak van

het testproces kon het ontwikkelteam direct de software

aanpassen zodra een fout werd ontdekt. De toewijding van

de medewerkers en de klik met Geonovum maakten de in-

zet van KZA-medewerkers zeer waardevol. KZA draagt bij

Geonovum bij aan de kwaliteit van de voorzieningen. Deze

stellen binnenkort iedere inwoner van Nederland in staat

om op een eenvoudige en gebruiksvriendelijke manier geo-

informatie te verkrijgen.

27 Cases

Pinkroccade Healthcare

MyHealth Online verbindt patiënten en zorgverleners

Vrijwel alles kan tegenwoordig online – dus waarom niet

online communiceren met de zorgverleners? PinkRoccade

Healthcare startte al in 2005 samen met het Flevozieken-

huis in Almere een project om het snel groeiende aantal

patiënten in dit moderne ziekenhuis nog beter van dienst

te kunnen zijn.Zo ontstond MyHealth Online – een open

e-health-platform waarmee patiënten onder andere recht-

streeks in de agenda van de arts afspraken kunnen maken.

Dit bespaart het ziekenhuis veel tijd.

Deze functionaliteit is in de afgelopen vijf jaar uitgebreid

met nieuwe, innovatieve mogelijkheden. Zo is het anam-

neseformulier (voor relevante omstandigheden en voor-

geschiedenis) al thuis online in te vullen. Deze informatie

wordt realtime opgeslagen in het elektronische patiënten-

dossier. Hierdoor kan de arts zich vooraf inlezen, wat tijd-

winst oplevert, die kan worden besteed aan meer persoon-

lijke aandacht voor de patiënt.

Daarnaast neemt de kwaliteit van de patiëntgegevens toe.

Voor deze functionaliteit werkte PinkRoccade Healthcare

intensief samen met Everest; de software achter de formu-

lieren is Aquima. De omgeving laat zich volledig integreren

in de website van de zorgorganisatie (de omgeving van

het Flevoziekenhuis heet mijnFlevoziekenhuis.nl). In 2009

lanceerde PinkRoccade Healthcare deze digitale omgeving

voor patiënten met succes in de ggz, en in 2011 zullen de

eerste careorganisaties er gebruik van gaan maken.

Patiënten loggen in met hun DigID. Ze vinden in de bevei-

ligde omgeving onder meer relevante brochures, filmpjes

en routebeschrijvingen. Ook ontvangen ze van tevoren een

sms’je met een herinnering aan de afspraak. Dit laatste is

niet alleen makkelijk voor de patiënt, het verlaagt ook het

no-show-percentage aanzienlijk. Verder is het nu mogelijk

om vervolgconsulten te houden in de vorm van een web-

spreekuur. Dit is een beveiligde omgeving op het web, waar

arts en patiënt kunnen communiceren.

In tijden van toenemende marktwerking is MyHealth Online

niet een nice-to-have, maar een must-have. PinkRoccade

Healthcare is trots op dit platform waarmee zorgorganisa-

ties zich profileren en patiënten hedendaagse digitale ser-

vice ontvangen, en waar de artsen en behandelaars daad-

werkelijk voordeel van hebben.

Pinkroccade local government

ambitie wordt realiteit:

Bronckhorst voorbeeld gemeentelijke dienstverlening

De jonge fusiegemeente Bronckhorst combineerde een

nieuw modern gemeentehuis, een nieuw dienstverlenings-

concept, verregaande digitalisering én Het Nieuwe Werken

in één project. PinkRoccade Local Government en de ge-

meente trokken samen op om deze klus te klaren – direct

vanaf het begin met een heldere visie op de dienstverle-

ning, de organisatieontwikkeling, de inrichting van de in-

formatievoorziening en interim-ICT-management conform

planning en budget.

PinkRoccade Local Government hielp de gemeente bij veel

complexe struikelblokken en is de hoofdleverancier van ver-

schillende softwaresystemen en de belangrijkste taakspe-

cifieke applicaties voor bijvoorbeeld zorg, inkomen, werk,

onderwijs, belastingen en burgerzaken.

Inmiddels wordt Bronckhorst veel bezocht als voorbeeld

van een integrale aanpak. De dienstverlening is nu geba-

seerd op het concept van ‘Gemeente heeft Antwoord©’

fase 4. Hierbij wordt het leeuwendeel van de klantvragen

direct aan de telefoon of balie, of via internet, e-mail of per

post afgehandeld door eerstelijnsklantadviseurs. Zij werken

bij de afdeling Dienstverlening die de volledige regie heeft

over de klantcontacten en meer dan tachtig procent van de

dienstverlening afhandelt. Daarbij hebben de medewerkers

steeds meer een volledig integraal klantbeeld dankzij De

Complete MidOffice©, een softwaresuite die informatie- en

gegevensuitwisseling tussen front- en backoffice en de lan-

delijke voorzieningen ondersteunt, evenals de hieraan ge-

koppelde applicaties van businesspartners. De burger heeft

via een persoonlijke internetpagina inzicht in de voor hem

of haar relevante onderwerpen en documenten en kan via

het internet producten en diensten afnemen. Gemeente-

breed wordt gebruikgemaakt van dezelfde gegevens ge-

baseerd op zaak- en gegevensmagazijnen van PinkRoccade

Local Government.

De consultants hebben gedurende het gehele traject de

gemeente terzijde gestaan: van de organisatie- en proces-

inrichting tot en met het implementeren en aanpassen van

applicaties en koppelingen, en de coördinatie. Gemeente

Bronckhorst is een zeer tevreden klant die met veel plezier

gebruikmaakt van de ontwikkelde integrale oplossingen.

28 Cases

TaSS

Innovatieve hartapparatuur: levensreddende software

Het Holst Centre is een plek voor open innovatie en richt

zich op maatschappelijke projecten. Het werd in 2005 op-

gericht door TNO en Imec (het Vlaamse TNO) met subsidies

van het ministerie van Financiën en de Vlaamse overheid.

Bedrijven kunnen hier participeren in de multidisciplinaire

teams van het Holst Centre.

TASS leverde specialisten aan een team van het Holst Centre

voor een gezamenlijk project met Panasonic en Samsung.

Het team ontwikkelt een hartmonitor die via een smart-

phone is af te lezen, op basis van alleen publiek beschik-

bare informatie. De smartphone leest de data niet alleen

uit, maar schakelt bij afwijkingen ook een arts in, zodat snel

kan worden ingegrepen. De ‘mobiele’ hartmonitor werkt

draadloos dankzij de software van TASS. De patiënt plakt

twee sensoren op de borst, die draadloos in contact staan

met de smartphone. De smartphone heeft via een speciaal

ontwikkeld kaartje dat in het geheugenslot past, contact

met de sensoren. Dit laatste zorgde voor problemen: beide

smartphonepartners bleken niet in staat een oplossing te

realiseren. TASS onderzocht dit en kwam tot een oplossing.

Voor mensen met een pacemaker, voor hartpatiënten in het

algemeen en ook voor epilepsiepatiënten is deze innovatie

een ware uitkomst.

Yonder

ervaring met nearshoring:

exact krijgt er nieuwe collega's bij

Exact is sinds 1984 leverancier van softwareoplossingen die

de zakelijke activiteiten van ondernemers ondersteunen.

Exact opereert op wereldschaal: 2.200 medewerkers in veer-

tig landen en producten in meer dan veertig talen, die door

100.000 lokale en internationale ondernemingen in 125 lan-

den worden gebruikt.

Naast offshoring wilde Exact International Development via

de outsourcingscapaciteiten van Yonder in Roemenië ook

ervaring opdoen met nearshoring, ofwel het verplaatsen

van softwareontwikkeling en -beheer naar een nabijgele-

gen land. Met deze constructie verwachten beide partijen

te profiteren van voordelen van de nabijheid, zoals overeen-

komsten in tijdzone, taal, economie en cultuur.

Het kennismakingsproject van Exact met Yonder betrof de

integratie van Reporting Server in Exact Synergy. Dat zorgde

voor zeer positieve feedback tijdens een Klantendag van

Exact, waarna in 2010 nog drie projecten volgden. Naast

communicatie via videoconferencing en social media zoe-

ken Exact- en Yonder-medewerkers elkaar regelmatig op

voor persoonlijke gesprekken. Door de wederzijdse betrok-

kenheid en bijvoorbeeld toegang tot het intranet van Exact

voelen de Yonder-medewerkers zich als collega’s van Exact-

medewerkers.

extra service en gemak voor leaserijders Veel mensen willen hun zaken overal snel en makkelijk kunnen regelen – ook voor hun auto van de zaak. Co-maker ontwikkelde daarom samen met Yonder een speciale iPhone-app voor leaserij-ders. Zij kunnen nu via hun iPhone een onderhoudsbeurt plannen, contact opnemen met de lease-maatschappij en allerlei praktische informatie inzien over het leasecontract en de leaseauto, zoals de fiscale waarde. Ook toont de app hoe ‘groen’ ze rijden vergeleken met andere bestuurders. Co-maker heeft deze app snel kunnen ontwikkelen door gebruik te maken van de bij Yonder aan-wezige expertise op het gebied van mobiele applicaties.

29 Cases

Jaarrekening 30

algemeen

Toegepaste standaarden

De jaarrekening is opgesteld volgens de wettelijke bepalin-

gen van Titel 9 Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek.

algemene waarderingsgrondslag

De algemene grondslag voor de waardering van de activa

en passiva, alsmede voor de bepaling van het resultaat is de

verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Voor zover niet anders

vermeld, worden activa en passiva opgenomen voor de no-

minale waarde. De onderstaande waarderingsgrondslagen

hebben betrekking op zowel de geconsolideerde jaarreke-

ning als de vennootschappelijke jaarrekening.

Bedrijfsactiviteiten

Total Specific Solutions (TSS) B.V.

TSS verricht holdingactiviteiten. Zijn dochtermaatschappij-

en adviseren, ontwikkelen en realiseren softwareoplossin-

gen voor informatiesystemen en geven advies en training

met betrekking tot supply management.

KZA Holding B.V.

KZA Holding B.V. verleent diensten en adviseert in het kader

van het optimaliseren van de toegevoegde waarde van

informatie, de informatievoorzienende processen en de in-

formatietechnologie voor de realisatie van de bedrijfsdoel-

stellingen van de opdrachtgever, alsmede het beheer en

beleggen van vermogen.

TASS Holding B.V.

TASS is gespecialiseerd in het ontwikkelen van technische

software en het verlenen van diensten op het gebied van

automatisering en informatieverwerking.

Co-maker Holding B.V.

Co-maker ontwikkelt softwaregerelateerde bedrijfsoplossin-

gen voor lease- en financieringsbedrijven.

Everest Holding B.V.

Everest verleent diensten met betrekking tot IT-processen

en verzorgt implementatie van software ten behoeve van

front- en backofficeoplossingen.

Yonder Holding B.V.

De activiteiten van Yonder bestaan voornamelijk uit dien-

sten met betrekking tot het verschaffen van, en consultancy

in software.

PinkRoccade Local Government B.V.

PinkRoccade Local Government verleent diensten en levert

software aan lokale overheden.

PinkRoccade Healthcare B.V.

PinkRoccade Healthcare ontwikkelt en exploiteert computer-

programma’s en software gericht op de gezondheidszorg.

grondslagen voor de consolidatie

In de geconsolideerde overzichten zijn de financiële ge-

gevens opgenomen van Total Specific Solutions (TSS) B.V.,

alsmede de financiële gegevens van de groepsmaatschap-

pijen waarin het overwegende zeggenschap uitoefent. De

financiële gegevens van Total Specific Solutions (TSS) B.V.

tezamen met die van de groepsmaatschappijen zijn ver-

werkt op basis van integrale consolidatie. Het aandeel van

derden in het groepsvermogen is afzonderlijk tot uitdruk-

king gebracht.

Voor ingehouden winsten van tegen nettovermogenswaar-

de gewaardeerde deelnemingen, waarover de vennoot-

schap niet vrij kan beschikken, wordt een wettelijke reserve

gevormd.

In de geconsolideerde jaarrekening zijn de financiële

gegevens opgenomen van:

Vennootschap

- Total Specific Solutions (TSS) B.V.

- KZA Holding B.V.

- Kwaliteitszorg in de Automatisering (KZA) B.V.

- TopTalentConsultancy B.V.

grondslagenvoor de financiële verslaggeving

Jaarrekening Jaarrekening

Jaarrekening 31

- Co-maker Holding B.V.

- Rorema Beheer B.V.

- Co-maker B.V.

- TASS Holding B.V.

- TASS B.V.

- TASS Belgium N.V.

- Yonder Holding B.V.

- Yonder Nederland B.V.

- Yonder SRL

- Everest Holding B.V.

- Everest B.V.

- TSS TH 7 B.V.

- TSS TH 6 B.V.

- TSS TH 5 B.V.

- TSS TH 4 B.V.

- PinkRoccade Local Government B.V.

- PinkRoccade Healthcare B.V.

- PinkRoccade Gezondheidszorg B.V.

vreemde valuta

Activa en passiva in vreemde valuta worden omgerekend

tegen de koers per balansdatum. De transacties in vreemde

valuta worden omgerekend tegen de koers op transactieda-

tum. De hieruit resulterende koersverschillen worden in de

winst- en verliesrekening verantwoord.

Activa en passiva van buitenlandse dochtermaatschappijen

worden omgerekend in Nederlandse valuta tegen koersen die

gelden aan het einde van de verslagperiode. Het effect van de

herrekening van de activa en passiva van deelnemingen aan

het begin van het jaar tegen de wisselkoersen aan het eind

van het jaar wordt als een afzonderlijke post van het eigen

vermogen opgenomen (reserveomrekeningsverschillen).

Schattingswijzigingen

Met ingang van 1 januari 2010 heeft een schattingswijziging

plaatsgevonden inzake de levensduur van de materiële vas-

te activa. Aangezien de levensduur van de materiële vaste

activa is verlengd, is de afschrijvingstermijn hierop aange-

past. De ter vergelijking opgenomen cijfers van balans en

winst- en verliesrekening van het voorgaande jaar zijn niet

aangepast.

vergelijkende cijfers

De cijfers voor 2009 zijn, waar nodig, geherrubriceerd ten-

einde vergelijkbaarheid met 2010 mogelijk te maken.

Toepassing van artikel 2:402 BW

De financiële gegevens van Total Specific Solutions (TSS) B.V.

zijn in de geconsolideerde jaarrekening verwerkt. Derhalve

vermeldt de enkelvoudige winst- en verliesrekening van

Total Specific Solutions (TSS) B.V. conform artikel 2:402 BW

slechts het aandeel in de winst/het verlies na belasting van

ondernemingen waarin wordt deelgenomen en het overige

resultaat na belasting.

grondslagen voor de waardering

van activa en passiva

Immateriële vaste activa

De immateriële vaste activa worden in de balans opge-

nomen voor de daaraan bestede bedragen bij verkrijging

en vervaardiging daarvan. De afschrijving vindt plaats op

lineaire basis, waarbij rekening wordt gehouden met de ge-

schatte terugverdienperiode.

Ontwikkelingskosten

De geactiveerde ontwikkelingskosten hebben betrekking

op softwareproducten van de vennootschap, waaruit in de

toekomst waarschijnlijk economische voordelen genoten

zullen worden. De kosten bestaan uit directe arbeidskosten

en de daaraan gerelateerde overheadkosten. De geactiveer-

de kosten zijn jaarlijks onderhevig aan een impairmenttest.

Intellectuele eigendomsrechten

Betreft aangekochte softwarelicenties die zijn opgenomen

voor de nominale waarde.

Jaarrekening 32

Betaalde goodwill

Betaalde goodwill, bij verkrijging gewaardeerd volgens de

nettovermogenswaarde, is in de balans opgenomen en

wordt afgeschreven over een periode van ten hoogste vijf

jaar. Goodwill is jaarlijks onderhevig aan een impairmenttest.

Materiële vaste activa

De materiële vaste activa worden gewaardeerd op aan-

schafwaarde, verminderd met lineair berekende afschrijvin-

gen gebaseerd op de verwachte economische levensduur.

In het jaar van investeren wordt naar gelang de tijd afge-

schreven.

Financiële vaste activa

Dochtermaatschappijen en andere deelnemingen waarin

invloed van betekenis wordt uitgeoefend, worden gewaar-

deerd tegen nettovermogenswaarde. De nettovermogens-

waarde is berekend door de activa, voorzieningen en schul-

den te waarderen en het resultaat te berekenen op basis van

de in deze jaarrekening opgenomen waarderingsgrondsla-

gen. Indien de nettovermogenswaarde in totaliteit negatief

bedraagt, wordt een voorziening gevormd. Voor ingehou-

den winsten van tegen nettovermogenswaarde gewaar-

deerde deelnemingen, waarover de vennootschap niet vrij

kan beschikken, wordt een wettelijke reserve gevormd.

Latente belastingvorderingen worden berekend tegen 15%.

De overige financiële vaste activa worden opgenomen te-

gen nominale waarde, voor zover noodzakelijk onder aftrek

van een voorziening voor het risico van oninbaarheid.

vorderingen

De vorderingen worden opgenomen tegen nominale

waarde, voor zover noodzakelijk onder aftrek van een voor-

ziening voor het risico van oninbaarheid. De vorderingen

hebben een verwachte looptijd van maximaal één jaar.

liquide middelen

De liquide middelen staan, voor zover niet anders vermeld,

ter vrije beschikking van de vennootschap.

aandeel derden

Het aandeel van derden in het groepsvermogen wordt

berekend naar evenredigheid van het aandeel van derden

in het geplaatste kapitaal van de betreffende vennoot-

schappen.

voorzieningen

In deze rubriek opgenomen voorzieningen bestaan uit

verplichtingen en risico’s die voortvloeien uit de normale

bedrijfsactiviteiten. De voorzieningen worden opgenomen

tegen de geschatte nominale waarde, met uitzondering

van de jubileumvoorziening die wordt opgenomen voor

de huidige contante waarde van de geschatte toekomstige

verplichtingen.

De voorziening voor belastingverplichtingen betreft latent

verschuldigde vennootschapsbelasting als gevolg van tij-

delijke verschillen tussen de bedrijfseconomische en fiscale

waardering van de (im)materiële vaste activa. Deze is bere-

kend op basis van het van toepassing zijnde belastingtarief

in het betreffende land.

langlopende schulden

Onder de langlopende schulden worden schulden

opgenomen met een resterende looptijd van meer dan één

jaar. De op korte termijn (binnen één jaar) verschul-

digde aflossingen worden opgenomen onder de kort-

lopende schulden.

Kortlopende schulden

De kortlopende schulden worden gewaardeerd op de

nominale waarde en hebben een verwachte looptijd van

maximaal één jaar.

Pensioenen

De vennootschap heeft voor haar werknemers een pen-

sioenregeling getroffen, waarbij de pensioenuitkeringen

gebaseerd zijn op het middelloon. Deze pensioenregeling is

ondergebracht bij een verzekeringsmaatschappij en bij een

pensioenfonds. De over het boekjaar verschuldigde pre-

mies worden als kosten verantwoord. Voor per balansdatum

Jaarrekening 33

nog niet betaalde premies wordt een voorziening opge-

nomen. Voor nog niet ontvangen restituties op grond van

winstdeling wordt een vordering opgenomen. Aangezien

deze vorderingen en verplichtingen een kortlopend

karakter hebben, worden deze gewaardeerd tegen de

nominale waarde.

De risico’s van loonontwikkeling, prijsindexatie en beleg-

gingsrendement op het fondsvermogen zullen mogelijk

leiden tot toekomstige aanpassingen in de jaarlijkse bijdra-

gen aan het pensioenfonds. Deze risico’s komen niet tot

uitdrukking in een in de balans opgenomen voorziening.

In geval van een tekort bij het bedrijfstakpensioenfonds

heeft de vennootschap geen verplichting tot het voldoen

van aanvullende bijdragen anders dan hogere toekomstige

premies.

grondslagen voor de resultaatbepaling

algemeen

Het resultaat wordt bepaald als het verschil tussen de netto-

omzet en alle hiermee verbonden, aan het verslagjaar toe te

rekenen kosten. De kosten worden bepaald met inachtne-

ming van de hiervoor vermelde waarderingsgrondslagen.

Winsten worden verantwoord in het jaar waarin de omzet is

gerealiseerd. Verliezen worden in aanmerking genomen in

het jaar waarin deze voorzienbaar zijn.

De overige baten en lasten worden toegerekend aan de ver-

slagperiode waarop deze betrekking hebben.

Netto-omzet

De netto-omzet betreft de opbrengst voor de aan derden

verleende diensten onder aftrek van toegestane kortingen.

afschrijvingen

De in de winst- en verliesrekening verwerkte afschrijvingen

op immateriële en materiële vaste activa zijn berekend op

een vast percentage van de verkrijgingsprijs. De percenta-

ges zijn afhankelijk van de verwachte economische levens-

duur. De afschrijvingspercentages op jaarbasis zijn als volgt.

Betaalde goodwill 20%

Intellectuele eigendomsrechten 14,28% - 20%

Ontwikkelingskosten 14,28%

Materiële vaste activa 20% - 33,33%

Financiële baten en lasten

De financiële baten en lasten betreffen van derden en groeps-

maatschappijen ontvangen (te ontvangen) en aan derden en

groepsmaatschappijen betaalde (te betalen) rente.

Belastingen resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening

De vennootschapsbelasting is berekend over het resul-

taat vóór belastingen volgens de winst- en verliesrekening

tegen het geldend tarief, rekening houdend met fiscaal

verrekenbare verliezen uit voorgaande boekjaren, fiscale

beperkingen en niet-aftrekbare kosten.

resultaat deelnemingen

Het resultaat op deelnemingen betreft het aandeel van de

vennootschap in het resultaat van de op nettovermogens-

waarde gewaardeerde deelnemingen.

resultaat aandeel derden

Het aandeel van derden in het resultaat is het aandeel in de

nettoresultaten van groepsmaatschappijen, waarop derden

aanspraak kunnen maken op grond van hun aandeel in het

geplaatste aandelenkapitaal van de betreffende geconsoli-

deerde ondernemingen.

grondslagen van het kasstroomoverzicht

Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte

methode. De geldmiddelen in het kasstroomoverzicht be-

staan uit de liquide middelen en de rekening-courantschuld

bij de bankier. Kasstromen in vreemde valuta zijn omgere-

kend tegen een geschatte gemiddelde koers. Koersverschil-

len, ontvangsten en uitgaven uit hoofde van interest en

winstbelastingen zijn opgenomen onder de kasstroom uit

operationele activiteiten.

Jaarrekening 34

aCTIva 31 december 2010 31 december 2009

vaste activa

Immateriële vaste activa

Ontwikkelingskosten 18.359 16.634

Intellectuele eigendomsrechten 1.500 1.958

Betaalde goodwill 42.630 66.252

62.489 84.844

Materiële vaste activa

Grond en gebouwen 999 1.151

Machines en installaties 23 12

Overige vaste bedrijfsmiddelen 5.982 4.787

Vooruitbetaalde materiële vaste activa 15 0

7.019 5.950

Financiële vaste activa

Latente belastingen 2.766 2.277

Leningen u/g 1.277 1.134

4.043 3.411

vlottende activa

vorderingen

Handelsdebiteuren 23.739 21.030

Belastingen en premies sociale verzekeringen 0 731

Overige vorderingen en overlopende activa 6.373 4.423

30.112 26.184

liquide middelen 21.766 30.764

Totaal 125.429 151.153

geconsolideerde balans per 31 december 2010 | na voorstel resultaatbestemmingx €1.000

Jaarrekening 35

PaSSIva 31 december 2010 31 december 2009

groepsvermogenEigen vermogen 15.627 26.644

Aandeel derden -1.610 -279

14.017 26.365

voorzieningenVoor pensioenen 42 85

Latente belastingen 3.195 2.126

Overige voorzieningen 175 147

3.412 2.358

langlopende schuldenSchulden aan kredietinstellingen 28.620 35.762

Overige leningen 18.955 18.217

Overlopende posten 2.499 2.952

50.074 56.931

Kortlopende schuldenSchulden aan kredietinstellingen 8.955 9.815

Schulden aan leveranciers en handelskredieten 11.032 7.525

Schulden aan gelieerde ondernemingen 3.006 11.191

Belastingen en premies sociale verzekeringen 6.732 8.584

Overige schulden en overlopende passiva 28.201 28.384

57.926 65.499

Totaal 125.429 151.153

x €1.000

Jaarrekening 36

geconsolideerde winst- en verliesrekening over 2010x €1.000

2010 2009

Netto-omzet 161.714 154.213

Kostprijs van de omzet 20.683 16.405

Brutomarge 141.031 137.808

Lonen en salarissen 73.113 74.511

Sociale lasten 9.329 8.644

Pensioenlasten 5.603 6.073

Afschrijvingen 32.402 27.247

Overige bedrijfskosten 28.573 28.532

Som der bedrijfskosten 149.020 145.007

Bedrijfsresultaat -7.989 -7.199

Rentebaten 620 821

Rentelasten -3.042 -4.385

Financiële baten en lasten -2.422 -3.564

Resultaat voor belastingen -10.411 -10.763

Belastingen resultaat uit gewone

bedrijfsuitoefening -1.848 -727

-12.259 -11.490

Resultaat deelnemingen 0 892

Resultaat na belastingen -12.259 -10.598

Resultaat aandeel derden 1.242 2.237

Nettogroepsresultaat na belastingen -11.017 -8.361

Jaarrekening 37

geconsolideerd kasstroomoverzicht

x €1.000

2010 2009

Kasstroom uit operationele activiteiten

Bedrijfsresultaat -7.989 -7.199

aanpassingen voor:

Afschrijvingen 32.402 27.260

Mutatie voorzieningen 1.055 2.299

Mutatie aandeel derden -1.332 -1.713

32.125 27.846

verandering in werkkapitaal:

Vorderingen -3.929 -9.432

Kortlopende schulden -7.574 40.899

(exclusief kredietinstellingen) -11.503 31.467

Kasstroom uit bedrijfsoperaties 12.633 52.114

Financiële baten en lasten -2.421 -3.564

Belastingen resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening -1.848 -727

Resultaat deelnemingen 0 892

Resultaat aandeel derden 1.242 2.237

-3.027 -1.162

Kasstroom uit operationele activiteiten 9.606 50.952

Kasstroom uit investeringsactiviteitenInvesteringen immateriële vaste activa -6.821 -71.175

Investeringen materiële vaste activa -4.294 -6.554

Toename financiële vaste activa -632 -1.260

Kasstroom uit investeringsactiviteiten -11.747 -78.989

Kasstroom uit financieringsactiviteitenMutatie agioreserve 0 7.944

Mutatie wettelijke reserve 1.724 15.873

Mutatie overige reserves -1.724 1.050

Toename langlopende schulden -6.857 37.311

Kasstroom uit financieringsactiviteiten -6.857 62.178

Mutatie geldmiddelen -8.998 34.141

Het verloop van de geldmiddelen is als volgt:

Stand per 1 januari 30.764 -3.377

Mutatie boekjaar -8.998 34.141

Stand per 31 december 21.766 30.764

Jaarrekening 38

Toelichting geconsolideerde balans per 31 december 2010x €1.000

activa

Immateriële vaste activa Ontwikkelingskosten Intellectuele Betaalde Totaal

eigendomsrechten goodwill

Stand per 1 januari 2010

Aanschaffingswaarde 29.718 3.049 104.017 136.784

Herwaarderingen -3.394 0 -4.207 -7.601

Cumulatieve afschrijvingen -9.690 -1.091 -33.558 -44.339

Boekwaarde 16.634 1.958 66.252 84.844

Mutaties in de boekwaarde

Investeringen verminderd met desinvesteringen 6.369 -5 -27.565 -21.201

Herwaarderingen 0 0 -4.859 -4.859

Herwaardering desinvesteringen 0 0 9.066 9.066

Afschrijvingen -4.644 -458 -19.216 -24.318

Afschrijvingen desinvesteringen 0 5 18.952 18.957

Boekwaarde 1.725 -458 -23.622 -22.355

Stand per 31 december 2010

Aanschaffingswaarde 36.087 3.044 76.452 115.583

Herwaarderingen -3.394 0 0 -3.394

Cumulatieve afschrijvingen -14.334 -1.544 -33.822 -49.700

Boekwaarde 18.359 1.500 42.630 62.489

Jaarrekening 39

x €1.000

Materiële vaste activa Grond en Machines en Overige vaste Vooruitbetaalde Totaal

gebouwen installaties bedrijfsmiddelen materiële vaste activa

Stand per 1 januari 2010

Aanschaffingswaarde 1.924 219 19.424 0 21.567

Cumulatieve afschrijvingen -773 -207 -14.637 0 -15.617

Boekwaarde 1.151 12 4.787 0 5.950

Mutaties in de boekwaarde

Investeringen 132 22 4.125 15 4.294

Aanschafwaarde desinvesteringen 0 -121 -368 0 -489

Afschrijvingen -284 -11 -2.930 0 -3.225

Afschrijvingen acquisities 0 121 368 0 489

Saldo -152 11 1.195 15 1.069

Stand per 31 december 2010

Aanschaffingswaarde 2.056 120 23.181 15 25.372

Cumulatieve afschrijvingen -1.057 -97 -17.199 0 -18.353

Boekwaarde 999 23 5.982 15 7.019

Financiële vaste activa

latente belastingen

De actieve belastinglatentie bedraagt € 2.766.041 en is berekend tegen een tarief van 15%.

leningen u/g

De leningen u/g betreffen leningen aan aandeelhouders van groepsmaatschappijen voor een bedrag van € 1.276.835.

DerentebedraagtdriemaandsEURIBORverhoogdmet200basispunten.

Jaarrekening 40

Toelichting geconsolideerde balans per 31 december 2010

Passiva

groepsvermogen

Voor een toelichting op de mutaties van het eigen vermo-

gen verwijzen wij u naar de toelichting op de enkelvoudige

balans.

voorzieningen

Latente belastingen

Deze voorziening heeft een langlopend karakter.

Overige voorzieningen

Deze voorziening betreft een jubileumvoorziening en heeft

een langlopend karakter.

langlopende schulden

Schulden aan kredietinstellingen

ABN AMRO Bank N.V.

Aan de dochtermaatschappijen van de vennootschap zijn

roll-overfaciliteiten beschikbaar gesteld door ABN AMRO

Bank N.V. voor een oorspronkelijke hoofdsom van ongeveer

€ 61.000.000, waarop jaarlijks aflossing plaatsvindt van circa

€ 9.400.000.

Aanvullend op de roll-overfaciliteiten van de dochtermaat-

schappijen van de vennootschap, is krediet in rekening-

courant verstrekt door ABN AMRO Bank N.V. voor een totaal-

bedrag van ongeveer € 10.320.000.

Voor de verstrekte kredieten zijn de volgende zekerheden

gesteld:

- verpanding van aandelen in het kapitaal van de dochter-

maatschappijen;

- verpanding van de rechten uit verkoop- en aankoop-

contracten;

- verpanding van de voorraden;

- verpanding van de vorderingen;

- verpanding van de inventarissen.

Overige leningen

Bestaat uit vier leningen. De rente varieert van driemaands

EURIBORtotjaarlijks9%.Erisgeenaflossingsschemaopge-

steld. Twee leningen met een totaalbedrag van € 4.159.000

zijn achtergesteld op de lening van ABN AMRO Bank N.V.

Jaarrekening 41

Toelichting geconsolideerde balans per 31 december 2010

Niet uit de balans blijkende informatie

Huur- en leaseverplichtingen

De vennootschap is huur- en leaseverplichtingen aangegaan

voor circa € 33.870.000:

- € 8.932.000 loopt af binnen een jaar;

- € 22.656.000 loopt af tussen de twee en vijf jaar;

- € 2.282.000 loopt af na vijf jaar.

Fiscale eenheid

Co-maker Holding B.V. en haar dochtermaatschappijen

Rorema Beheer B.V. en Co-maker B.V. vormen een fiscale

eenheid voor de vennootschapsbelasting en de omzet-

belasting. Uit dien hoofde zijn Co-maker Holding B.V. en

haar dochtermaatschappijen hoofdelijk aansprakelijk voor

de verschuldigde vennootschapsbelasting en omzetbelas-

ting van de fiscale eenheid als geheel.

KZA Holding B.V. en haar dochtermaatschappij Kwaliteits-

zorg in de Automatisering (KZA) B.V. vormen een fiscale

eenheid voor de vennootschapsbelasting en de omzet-

belasting. Uit dien hoofde zijn KZA Holding B.V. en haar

dochtermaatschappij hoofdelijk aansprakelijk voor de ver-

schuldigde vennootschapsbelasting en omzetbelasting van

de fiscale eenheid als geheel.

TASS Holding B.V. en haar dochtermaatschappij TASS B.V. vor-

men een fiscale eenheid voor de vennootschaps belasting.

UitdienhoofdezijnTASSHoldingB.V.enhaardochtermaat-

schappij hoofdelijk aansprakelijk voor de verschuldigde

vennootschapsbelasting van de fiscale eenheid als geheel.

Yonder Holding B.V. en haar dochtermaatschappij Yonder

Nederland B.V. vormen een fiscale eenheid voor de ven-

nootschapsbelasting.Uit dienhoofde zijnYonderHolding

B.V. en haar dochtermaatschappij hoofdelijk aansprakelijk

voor de verschuldigde vennootschapsbelasting van de

fiscale eenheid als geheel.

Everest Holding B.V. en haar dochtermaatschappij Everest

B.V. vormen een fiscale eenheid voor de vennootschaps-

belastingendeomzetbelasting.UitdienhoofdezijnEverest

Holding B.V. en haar dochtermaatschappij hoofdelijk aan-

sprakelijk voor de verschuldigde vennootschapsbelasting

en omzetbelasting van de fiscale eenheid als geheel.

TSS TH 5 B.V., TSS TH 4 B.V., PinkRoccade Healthcare B.V.,

PinkRoccade Gezondheidszorg B.V. en PinkRoccade Local

Government B.V. vormen een fiscale eenheid voor de

vennootschapsbelasting.UitdienhoofdezijnTSSTH5B.V.

en haar dochtermaatschappijen hoofdelijke aansprakelijk

voor de verschuldigde vennootschapsbelasting van de

fiscale eenheid als geheel.

Bankgaranties

De bank heeft garanties verstrekt voor een totaalbedrag van

circa € 317.500.

De liquide middelen (G-rekeningen) staan voor een bedrag

van € 463.317 niet ter vrije beschikking van de vennoot-

schap.

Jaarrekening 42

Toelichtinggeconsolideerde winst- en verliesrekening over 2010x €1.000

Som der bedrijfskosten 2010 2009

afschrijvingenafschrijvingen immateriële vaste activa

Ontwikkelingskosten 4.644 3.260

Intellectuele eigendomsrechten 458 457

Afschrijving goodwill 19.216 19.370

Herwaardering goodwill 4.858 1.687

29.176 24.774

afschrijvingen materiële vaste activa

Grond en gebouwen 284 99

Machines en installaties 11 2

Overige vaste bedrijfsmiddelen 2.930 2.358

3.225 2.459

Boekresultaat bij verkoop 1 14

3.226 2.473

Overige bedrijfskostenaccountantskosten

De kosten voor controle van de jaarrekeningen 2010 bedragen circa € 250.000.

Belastingen resultaat uit 2010 2009gewone bedrijfsuitoefening

Vennootschapsbelasting lopend boekjaar 1.278 959

Vennootschapsbelasting voorgaande jaren -56 18

Latente vennootschapsbelasting 626 -250

1.848 727

Het verschil tussen de effectieve en de nominale belastingdruk wordt voornamelijk veroorzaakt door fiscaal aftrekbare

afschrijving over stille reserves die niet in de commerciële cijfers zijn verantwoord.

Overige informatie

gemiddeld aantal werknemers

Gedurende het jaar 2010 waren gemiddeld 1.526 werknemers in dienst op basis van een volledig dienstverband (2009: 1.530).

2010 Bezoldiging bestuurders

Honorarium Raad van Bestuur 340

Honorarium Raad van Commissarissen 105

445

Jaarrekening 43

enkelvoudige balans per 31 december 2010 | na voorstel resultaatbestemmingx €1.000

aCTIva 31 december 2010 31 december 2009

vaste activaImmateriële vaste activa 704 444

Materiële vaste activa 5 9

Financiële vaste activa

Deelnemingen 13.526 22.597

Vorderingen op groepsmaatschappijen 3.843 923

Overige vorderingen 1.275 1.132

18.644 24.652

19.353 25.105

vlottende activavorderingen

Vorderingen op groepsmaatschappijen

en gelieerde ondernemingen 93 152

Belastingen en premies sociale verzekeringen 84 25

Overige vorderingen en overlopende activa 96 156

273 333

liquide middelen 729 13.068

Totaal 20.355 38.506

PaSSIva

eigen vermogenGeplaatst kapitaal 18 18

Agioreserve 16.171 17.895

Wettelijke reserves 18.359 16.635

Overige reserves -18.921 -7.904

15.627 26.644

langlopende schulden Schulden aan groepsmaatschappijen 667 0

667 0

Kortlopende schulden Schulden aan leveranciers en handelskredieten 481 134

Schulden aan gelieerde ondernemingen 3.005 11.191

Belastingen en premies sociale verzekeringen 46 13

Overige schulden en overlopende passiva 529 524

4.061 11.862

Totaal 20.355 38.506

Jaarrekening 44

2010 2009

Resultaat deelnemingen -10.486 -8.323

Resultaat na belastingen -531 -38

Nettoresultaat -11.017 -8.361

enkelvoudige winst- en verliesrekening over 2010x €1.000

Jaarrekening 45

Immateriële vaste activa goodwill

Stand per 1 januari 2010

Aanschafwaarde 658

Cumulatieve afschrijving -214

Boekwaarde 444

Mutaties in de boekwaarde

Investeringen 452

Afschrijvingen -192

260

Stand per 31 december 2010

Aanschafwaarde 1.110

Cumulatieve afschrijving -406

Boekwaarde 704

Financiële vaste activa 31-12-10 31-12-09

vorderingen op groepsmaatschappijen

Kwaliteitszorg in de Automatisering (KZA) B.V. 2.691 0

Co-maker Holding B.V. 1.152 923

3.843 923

Het interestpercentage over de verstrekte lening aan Kwaliteitszorg in de Automatisering (KZA) B.V. bedraagt driemaands

EURIBORplus900punten.Het interestpercentage over de verstrekte lening aan Co-maker Holding B.V. bedraagt driemaands

EURIBORplus2.000punten.

Overige vorderingen

De overige vorderingen ad € 1.274.835 betreffen verstrekte leningen aan aandeelhouders van groepsmaatschappijen.

HetinterestpercentagebedraagtdriemaandsEURIBORplus200punten.

eigen vermogen Geplaatst Agio- Wettelijke Overige Totaal

kapitaal reserve reserves reserves

Stand per 1 januari 2010 18 17.895 16.635 -7.904 26.644

resultaatverdeling dit boekjaar

Met betrekking tot overige reserves 0 0 0 -11.017 -11.017

Overboeking naar wettelijke reserves 0 -1.724 1.724 0 0

Stand per 31 december 2010 18 16.171 18.359 -18.921 15.627

geplaatst kapitaal

Het maatschappelijk aandelenkapitaal van Total Specific Solutions (TSS) B.V. bedraagt € 90.000 verdeeld in 9.000.000 aandelen,

elk nominaal groot € 0,01. Geplaatst en volgestort zijn 1.800.000 gewone aandelen.

Toelichting enkelvoudige balans per 31 december 2010x €1.000

Jaarrekening 46

agioreserve 2010 2009

Stand per 1 januari 17.895 9.952

Gestort agio 0 23.884

Overboeking naar (wettelijke) reserves -1.724 -15.941

Stand per 31 december 16.171 17.895

Wettelijke reserves 2010 2009

Stand per 1 januari 16.635 761

Toevoegingen 1.724 15.874

Stand per 31 december 18.359 16.635

De wettelijke reserves zijn gevormd voor geactiveerde ontwikkelingskosten en omrekeningsverschillen.

langlopende schulden 31-12-10 31-12-09

Schulden groepsmaatschappijen

TopTalentConsultancy B.V. 667 0

De schulden aan groepsmaatschappijen betreft een lening aan TopTalentConsultancy B.V. De rente bedraagt driemaands

EURIBORverhoogdmet500basispunten.

aansprakelijkheidsstelling

In het kader van 2:403 BW is Total Specific Solutions (TSS) B.V. aansprakelijk voor zijn Nederlandse deelnemingen.

lijst van gehouden belangen

KZA Holding B.V., Blaricum 70,49% belangKwaliteitszorg in de Automatisering (KZA) B.V., Baarn 70,49% belang (indirect)TopTalentConsultancy B.V., Baarn 95,01% belangCo-maker Holding B.V., ‘s-Gravenhage 100% belangRorema Beheer B.V., ‘s-Gravenhage 100% belang (indirect)Co-maker B.V., ‘s-Gravenhage 100% belang (indirect)TASS Holding B.V., Eindhoven 88,67% belangTASS B.V. , Eindhoven 88,67% belang (indirect)TASS Belgium N.V., Leuven (Belgium) 88,72% belang (indirect)Yonder Holding B.V., Blaricum 70,00% belangYonder Nederland B.V., Ede 70,00% belang (indirect)Yonder SRL, Cluj Napoca (Romania) 70,00% belang (indirect)Everest Holding B.V., Blaricum 51,02% belangEverest B.V., ‘s-Hertogenbosch 51,02% belang (indirect)TSS TH 7 B.V., Apeldoorn 100% belangTSS TH 6 B.V., Apeldoorn 100% belangTSS TH 5 B.V., Apeldoorn 89,66% belangTSS TH 4 B.V., Apeldoorn 89,66% belang (indirect)PinkRoccade Local Government B.V., Eindhoven 91,25% belang (indirect)PinkRoccade Healthcare B.V., Apeldoorn 88% belang (indirect)PinkRoccade Gezondheidszorg B.V., Apeldoorn 88% belang (indirect)

Jaarrekening 47

Toelichting enkelvoudige winst- en verliesrekening over 2010

Overige informatie

gemiddeld aantal werknemers

Gedurende het jaar 2010 waren gemiddeld vijf werknemers in dienst op basis van een volledig dienstverband (2009: drie).

Ondertekening

Apeldoorn, 15 maart 2011

Total Specific Solutions (TSS) B.V.

raad van Bestuur,

R. van Poelje M.R. van Amerongen

raad van Commissarissen,

L. Koopmans G. Oosterhof P.P. van Besouw

Jaarrekening 48

Overige gegevensControleverklaring van de onafhankelijke accountant

Aan: de Algemene Vergadering van Aandeelhouders, Raad

van Commissarissen en Raad van Bestuur van Total Specific

Solutions (TSS) B.V.

verklaring betreffende de jaarrekening

Wij hebben de in dit rapport, van pagina 30 tot en met

pagina 49, opgenomen jaarrekening 2010 van Total Specific

Solutions (TSS) B.V. te Apeldoorn gecontroleerd. Deze jaar-

rekening bestaat uit de geconsolideerde en enkelvoudige

balans per 31 december 2010 en de geconsolideerde en

enkelvoudige winst- en verliesrekening over 2010 met de

toelichting, waarin zijn opgenomen een overzicht van de

gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en

andere toelichtingen.

verantwoordelijkheid van het bestuur

Het bestuur van de entiteit is verantwoordelijk voor het

opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resul-

taat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstel-

len van het jaarverslag, beide in overeenstemming met Titel

9 Boek 2 van het in Nederland geldende Burgerlijk Wetboek

(BW). Het bestuur is tevens verantwoordelijk voor een zoda-

nige interne beheersing als het noodzakelijk acht om het op-

maken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwij-

kingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten.

verantwoordelijkheid van de accountant

Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over

de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze

controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht,

waaronder de Nederlandse controlestandaarden. Dit vereist

dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschrif-

ten en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren,

dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de

jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat.

Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter

verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de

toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werk-

zaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toe-

gepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten

van de risico’s dat de jaarrekening een afwijking van mate-

rieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten.

Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de

accountant de interne beheersing in aanmerking, die

relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor

het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten van

controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandig-

heden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet

tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de

effectiviteit van de interne beheersing van de entiteit. Een

controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid

van de gebruikte grondslagen voor financiële verslag geving

en van de redelijkheid van de door het bestuur van de

entiteit gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van

het algehele beeld van de jaarrekening.

Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-

informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing

voor ons oordeel te bieden.

Oordeel

Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld

van de grootte en de samenstelling van het vermogen van

Total Specific Solutions (TSS) B.V. per 31 december 2010 en

van het resultaat over 2010 in overeenstemming met Titel

9 Boek 2 BW.

verklaring betreffende overige bij of

krachtens de wet gestelde eisen

Ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder e en f BW vermelden wij

dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding

van het onderzoek of het jaarverslag, voor zover wij dat

kunnen beoordelen, overeenkomstig Titel 9 Boek 2 BW is

opgesteld, en of de in artikel 2:392 lid 1 onder b tot en met

h BW vereiste gegevens zijn toegevoegd. Tevens vermelden

wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoorde-

len, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel

2:391 lid 4 BW.

Dordrecht, 15 maart 2011

BDO Audit & Assurance B.V.

namens deze,

A.D. den Braber RA

Jaarrekening 49

Statutaire regeling inzake de

winstbestemming

In de statuten is bepaald dat uit de winst allereerst het

dividend op preferente aandelen wordt uitgekeerd. De

Algemene Vergadering van Aandeelhouders bepaalt welk

gedeelte van de resterende winst wordt toegevoegd aan

de reserves.

voorstel resultaatbestemming

Tijdens de Algemene Vergadering van Aandeelhouders

waarop de jaarrekening zal worden vastgesteld, zal wor-

den voorgesteld het nettoresultaat 2010 in mindering te

brengen op de overige reserves.

Het vorenstaande is reeds verwerkt in de jaarrekening 2010

van de vennootschap.

gebeurtenissen na balansdatum

In december 2010 heeft de vennootschap een principe-

akkoord bereikt met KPN / Getronics met betrekking tot

de acquisitie van PharmaPartners B.V. De overeenkomst is

getekend in januari 2011. Alle kosten gerelateerd aan de

acquisitie, die zijn gemaakt voor 31 december 2010, zijn

verantwoord in deze jaarrekening. De acquisitie en bij-

behorende kosten zijn verantwoord in 2011.

TSS-bedrijven TSS-bedrijven

Co-maker B.V.

Wolga 5

2491 BK ‘s-Gravenhage

Tel : +31 70 317 80 40

www.comaker.com

PinkRoccade Healthcare B.V.

Fauststraat 3

7323 BA Apeldoorn

Tel : +31 55 599 92 00

www.pinkroccade-healthcare.nl

Pharma Partners B.V.

Slotlaan 15

4902 AD Oosterhout

Tel : +31 6888 888

www.pharmapartners.nl

Everest B.V.

Reitscheweg 55

5232 BX ‘s-Hertogenbosch

Tel : +31 73 645 04 60

www.everest.nl

KZA B.V.

Tolweg 12

3741 LK Baarn

Tel : +31 35 543 10 00

www.kza.nl

50 TSS-bedrijven

Total Specific Solutions B.V.

Papendorpseweg 75

3528BJUtrecht

Tel : +31 88 660 33 33

www.totalspecificsolutions.nl

TASS B.V.

Larixplein 6

5616 VB Eindhoven

Tel : +31 40 250 32 00

www.tass.nl

TASS Belgium N.V.

Gaston Geenslaan 9

B-3001 Leuven

Tel: +32 16 24 16 80

www.tass.be

PinkRoccade Local Government B.V.

Flight Forum 159

5657 DD Eindhoven

Tel : +31 88 661 00 40

www.pinkroccadelocalgovernment.nl

Yonder

Papendorpseweg 75-77

3528BJUtrecht

Tel: +31 85 273 32 18

Yonder

Calea Turzii 36

400193 Cluj Napoca

Romania

Tel : +40 264 599 351

www.tss-yonder.com

51 TSS-bedrijven

52 Overige kengetallen

Overige kengetallen Overige kengetallen

x €1.000 2010 2009 2008 2007 Vennootschap Geconsolideerd Vennootschap Geconsolideerd Vennootschap Geconsolideerd Vennootschap Geconsolideerd

SolvabiliteitEigen vermogen 15.627 14.017 26.644 26.365 10.138 11.573 7.050 8.511

Quasi eigen vermogen - 14.745 - 14.269 - - - -

Totaal eigen vermogen 15.627 28.762 26.644 40.634 10.138 11.573 7.050 8.511

Balanstotaal 20.355 125.429 38.506 151.153 12.032 59.574 8.634 45.751

Solvabiliteit 77% 23% 69% 27% 84% 19% 82% 19%

Current ratio (=Quick ratio) Vlottende activa 273 30.112 333 26.184 2.161 16.753 1.776 11.209

Liquide middelen 729 21.766 13.068 30.764 113 352 68 23

Totaal 1.002 51.878 13.401 56.948 2.274 17.105 1.844 11.232

Kortlopende schulden 4.061 57.926 11.862 65.498 1.894 28.200 1.584 22.868

Current Ratio 0,2 0,9 1,1 0,9 1,2 0,6 1,2 0,5

Netto-schuld/eBITDae Liquide middelen -21.766 -30.764 -352 -23

Langlopende leningen 47.575 53.979 19.644 14.269

Quasi eigen vermogen -14.745 -14.269 - -

Schulden aan kredietinstellingen 8.955 9.815 9.325 6.440

Schulden aan gelieerde ondernemingen 3.006 11.191 - -

Totale netto-schuld 23.025 29.952 28.617 20.686

Bedrijfsresultaat -7.989 -7.199 1.414 -5.145

Afschrijvingen 32.402 27.247 9.532 9.660

Exceptionals 639 3.340 523 2.024

EBITDAE 25.052 23.388 11.469 6.539

Netto-schuld/EBITDAE 0,9 1,3 2,5 3,2

x €1.000 2010 2009 2008 2007 Vennootschap Geconsolideerd Vennootschap Geconsolideerd Vennootschap Geconsolideerd Vennootschap Geconsolideerd

SolvabiliteitEigen vermogen 15.627 14.017 26.644 26.365 10.138 11.573 7.050 8.511

Quasi eigen vermogen - 14.745 - 14.269 - - - -

Totaal eigen vermogen 15.627 28.762 26.644 40.634 10.138 11.573 7.050 8.511

Balanstotaal 20.355 125.429 38.506 151.153 12.032 59.574 8.634 45.751

Solvabiliteit 77% 23% 69% 27% 84% 19% 82% 19%

Current ratio (=Quick ratio) Vlottende activa 273 30.112 333 26.184 2.161 16.753 1.776 11.209

Liquide middelen 729 21.766 13.068 30.764 113 352 68 23

Totaal 1.002 51.878 13.401 56.948 2.274 17.105 1.844 11.232

Kortlopende schulden 4.061 57.926 11.862 65.498 1.894 28.200 1.584 22.868

Current Ratio 0,2 0,9 1,1 0,9 1,2 0,6 1,2 0,5

Netto-schuld/eBITDae Liquide middelen -21.766 -30.764 -352 -23

Langlopende leningen 47.575 53.979 19.644 14.269

Quasi eigen vermogen -14.745 -14.269 - -

Schulden aan kredietinstellingen 8.955 9.815 9.325 6.440

Schulden aan gelieerde ondernemingen 3.006 11.191 - -

Totale netto-schuld 23.025 29.952 28.617 20.686

Bedrijfsresultaat -7.989 -7.199 1.414 -5.145

Afschrijvingen 32.402 27.247 9.532 9.660

Exceptionals 639 3.340 523 2.024

EBITDAE 25.052 23.388 11.469 6.539

Netto-schuld/EBITDAE 0,9 1,3 2,5 3,2

voetnoot

De ‘E’ in de EBITDAE en EBITAE betekent ‘Exceptional’. De

exceptionele kosten zijn eenmalige kosten die verband

houden met overnames of herstructureringen. Deze kosten

mogen door TSS-bedrijven slechts separaat verantwoord

worden gedurende het eerste jaar

na overname. Na dit eerste jaar is het niet meer toegestaan

exceptionele kosten separaat te verantwoorden.

Quasi eigen vermogen heeft betrekking op een verplichting

waarbij geen rentebetalingen en/of aflossingverplichtingen

gelden.

Deze verplichting is ook achtergesteld aan de gerelateerde

schulden aan kredietinstellingen.

53 Overige kengetallen

Colofon Colofon

Uitgave en redactie

TotalSpecificSolutions(TSS)B.V.,Utrecht

Teksten

Total Identity, Amsterdam

eindredactie

LVT Editorial Services, Bunnik

Ontwerp

De Merkenbouwers, Kerkdriel

DTP

SjansenDesign BNO, Bunnik

Fotografie

Fasting Fotografie, Nieuwegein

Drukwerk

Drukkerij Libertas, Bunnik

54 Colofon

Total Specific SolutionsPapendorpseweg 753528 BJ Utrecht+31 (0)88 660 33 33www.totalspecificsolutions.nl