Jaargang 37, nummer 03, maart 2017 Verschillende modellen...

Jaargang 37, nummer 03, maart 2017

Vakblad voor mobiele communicatie in de openbare orde & veiligheidssector en het bedrijfsleven

ARC-drama ettert voort

4G-nooddekking vanuit de lucht

Motorola klaagt Hytera aan voor patentschending

Verschillende modellenvoor 700-MHz band

3Verbinding maart 2017

THEM

AR

ED

AC

TIO

NEEL

| IN

HO

UD

Meld je nu aan voor de nieuwsbrief van VerbindingKijk op www.verbinding.nl!

InhoudActueel

Trends op Mobile World Congress: ode aan het niet-bestaande 5G 12

16202428263032

Oud nieuws

Europese overheden moeten snel spectrum toewijzen voor breedband hulpdiensten

Verschillende modellenvoor 700-MHz band

Frequentiemodulatie:het belang vangoede meetinstrumenten

3GPP wil eerderstandaardisatie 5G-diensten

Britse telecomproviderbiedt 4G-nooddekkingvanuit de lucht

Motorola klaagt Hytera aanvoor patentschending

Duitsland krijgt een landelijkgigabit-netwerk

En verder

Kort nieuws

In beeld

Productnieuws

columnFrank Brouwer

Colofon

4

8

35

38

38

Thema

Markt

Techniek

Nieuws

Telecom

consultancy

SAIT is een internationale onafhankelijke systemintegrator met expertise in bedrijfszekere draadloze communicatie, veiligheid, ICT- en beveiligingsoplossingen.

Van radio-infrastructuren (TETRA, DMR) met portofoons & mobilofoons, mobiele data terminals, marifonie en kazerne alarmering tot Personen Zoek Istallatie (PZI), Distributed Antenna Systems (DAS) en inpandige dekking (C2000, TETRA, Private GSM/LTE, WiFi, etc.)

SAIT is uw partner voor kritische informatie- en communicatiesystemen.

MEER INFO?+31 36 546 [email protected]

www.sait.nu

powered by

Kent u Frankie goes to Hollywood nog? Dat was een Britse band

uit eind jaren tachtig, begin negentig. Ze hadden een hit met het

nummer Two Tribes. Eerste regel van het liedje: “When to tribes

go to war”. In de videoclip vechten twee lookalikes van Ronald

Reagan en Konstantin Tsjernenko (de leiders van de Verenigde

Staten en de Sovjet-Unie van dat moment) een verbeten strijd in

een worstelring terwijl de bandleden van ‘Frankie’ op de uitslag

wedden. Aan het einde van de clip explodeerde de aardbol.

De aarde zal niet ontploffen van de ruzie tussen Motorola en Hy-

tera, maar ik moest denken aan dit nummer toen ik hoorde dat

Motorola Hytera voor het hekje daagt. Volgens het Amerikaanse

bedrijf heeft het Chinese bedrijf namelijk patenten geschonden

en informatie gejat. Een fikse beschuldiging en daar moet je niet

lichtzinnig over doen.

Kern is een carriereswitch van drie Motorola-mensen naar Hytera

in 2008. Deze drie zouden de geheimen hebben meegenomen

en de DMR-producten van Hytera op basis van die informatie

hebben gebouwd.

Ik heb geen bewijs dat het zo is gegaan. Wat ik wel weet is dat

dit verhaal al sinds 2008 rondzingt. Oud nieuws. Er werden al

grapjes gemaakt over het verschil tussen een Motorola-porto en

een Hytera-porto in 2012. De antenne zat in het midden bij de

laatstgenoemde, iets wat Motorola nooit zou doen (uit angst dat

mensen er aanstoot aan zouden nemen omdat wellicht mensen

de associatie met het mannelijke lid zouden kunnen maken).

De vraag is daarom vooral: waarom komt Motorola nu, negen

jaar later, pas met deze zaak? Omdat ze het bewijs nu pas rond

hebben, vertelt de pers-afdeling. Misschien. Het lijkt me waar-

schijnlijker dat het een voorteken is dat de Two Tribes echt met

elkaar vol het conflict aangaan.

Ik durf nog geen weddenschap aan te gaan wie gaat winnen.

Bas RoestenBeRg

HoofdRedacteuR

4 5Verbinding maart 2017Verbinding maart 2017

KO

RT

NIE

UW

S4

Foto: Hung Chung Chih - www.shutterstock.com

EAL, specialist in security hardware en software, opent een vestiging in het WTC bij Schiphol. Hier-mee wil het bedrijf dichterbij een aantal van hun klanten komen.

EAL is al vele jaren actief op de luchthaven. Meerdere missie-

kritische systemen zijn onderdeel van de bedrijfsvoering van de

luchthaven. Om die reden vestigt het Apeldoornse bedrijf zich

vanaf april 2017 óók in het WTC. Op de verbindende derde etage in

Toren C opent EAL een service-georiënteerde vestiging van waaruit

diensten verleend kunnen worden aan de diverse opdrachtgevers

en de diverse systemen.

Het bedrijf uit Apeldoorn is een van de leidende bedrijven in Ne-

derland op het gebied van voice logging, security management en

mobiele data communicatie.

Druid Software en Lumiad zetten private 4G-netwerken in voor bedrijfskritische gegevens energieproducent Druid Software, een Ierse mobiele netwerksoftware-leverancier, heeft samen met hun systems integrator en partner Lumiad (Nederland), zijn eigen 4G-netwerken ingezet in de Nederlandse Noordzee voor één van ’s werelds grootste energieproducenten.

De energie-industrie is een van de eersten om nieuwe technologieën, zoals private 4G voor bedrijfskritische boodschappen en

spraakverkeer, live video streaming en telemetrie van sensorische (IoT) –apparaten te omarmen. De ATEX-smartphones kunnen

toegang krijgen tot elk datanetwerk dat beschikbaar is, gebruik makend van de mix van bestaande WiFi, of de nieuwe inpandige

4G-dekking.

De externe 4G-dekking op het platform is bereikt met slechts 4 krachtige cellen. Als gevolg van het sterk verminderde aantal WiFi

access points met het hoge ATEX veiligheidsniveau, heeft de 4G-dekking nog meer economische waarde in deze omgeving. De

speciaal ontwikkelde prioriteitparameters in de Druid IMS core, maken het mogelijk om QoS voor ‘push to talk’, VoLTE-verkeer en

werkkritische alarmering in te stellen en dit verkeer voor te laten gaan op minder kritieke data. Liam Kenny, CTO en oprichter van

Druid Software: “Dit is een zeer spannende sector voor Druid om bij betrokken te zijn. Energie-aanbieders zien duidelijk de waar-

de van een robuust, resistent en betrouwbaar mobiel netwerk, dat ze zelf beheren. Het afleveren van bedrijfskritische alarmen,

mogelijk gemaakt door QoS implementatie in

onze 4G-cores, staat centraal in hun beslis-

sing om deze technologie te gebruiken in

deze omgevingen.”

Verheugd over de aankondiging zei Wim Bos,

Managing Director van Lumiad: “Lumiad staat

bekend om zijn expertise en het ontwerpen

van kwalitatieve en betrouwbare WiFi-netwer-

ken. De samenwerking met Druid stelt ons in

staat, om het volledige potentieel van een

private 4G-core met naadloze integratie van

een betrouwbaar WLAN-netwerk te benutten

bij verschillende typen organisaties. Deze

oplossing opent ook de weg voor ons naar

robuuste IoT-netwerken.”

EAL opent vestiging in Amsterdam

GGB inBalans DBMO heeft SAIT de opdracht gegeven om in de nieuwbouw van het gerechtsgebouw Breda een installatie aan te leggen voor de verspreiding van het C2000 signaal.

Daarnaast levert SAIT een portofoonsysteem dat in en om het gerechtsgebouw moet zorgen voor goede betrouwbare communicatiemogelijkhe-

den. Het gerechtsgebouw opent in 2018 haar deuren. In het nieuwe gerechtsgebouw nemen de Rechtbank, het Openbaar Ministerie en de Raad

voor de Kinderbescherming hun intrek.

De totale oppervlakte van het te realiseren gerechtsgebouw bedraagt circa 33.000 m² bruto vloeroppervlakte exclusief een parkeervoorziening

en terreininrichting. Er wordt een parkeergarage voorzien van circa 8.000 m².

InBalans is een samenwerkingsverband tussen drie aandeelhoudende partijen Facilicom, Macquarie Capital Group en VolkerWessels en daar-

naast de volgende partijen: Architekten CIE., Architectenbureau Paul de Ruiter, Sevil Peach, Karres en Brands Landschapsarchitecten, Arup,

Halmos, Visser & Smit Bouw bv en HOMIJ.

Meetresultaten bij antennes onder de limieten In vier provincies zijn op twaalf openbare plaatsen de elektromagnetische velden bij antennes geme-ten. De veldsterktes blijven beneden de blootstel-lingslimieten. Er is onder andere gemeten in woon-wijken, een stationshal en bij een pompstation.

Inspecteurs van Agentschap Telecom hebben deze metingen uitge-

voerd. Alle elektromagnetische velden worden gemeten. Denk aan

de signalen van mobiele telefonie, radio, televisie en WiFi. De hoogst

gemeten veldsterkte wordt geregistreerd.

Oplossingen SAIT voor gerechtsgebouw Breda


Eerste test LTE-Push-to-talk Motorola en TelstraMotorola Solutions, Telstra, Ericsson en Qualcomm hebben de eerste LTE-Broadcast (LTE-B) push-to-talk oproep gedaan. Deze oproep verliep via het Telstra live-4G-netwerk, een grote Australische aanbieder van mobiele apparatuur en breedbandinternet.

De succesvolle PTT-oproep (volgens 3GPP

release 13 MCPTT) werd mogelijk gemaakt

door Qualcomm’s LTE-B Snapdragon-plat-

form, Ericsson’s LTE-B netwerkoplossing,

WAVE 7000 PTT technologie en LEX L10

LTE handsets van Motorola Solutions en

Telstra’s LANES oplossing, die specifiek

‘banen’ van het spectrum toewijzen en

prioritaire toegang garandeert tot een

specifiek deel van zijn mobiele netwerk.

“Deze nieuwe 3GPP-gebaseerde technolo-

gie zorgt ervoor dat er veel meer gebrui-

kers met elkaar kunnen communiceren,

ongeacht of ze communiceren met een

smartphone, portofoon of een desktop

computer”, zei Motorola Solutions execu-

tive vice-president Producten en Diensten

Bruce Brda.

De technologie wordt verder getest in

2017. Volgend jaar verwacht Motorola een

commercieel product klaar te hebben. Ook

is Telstra dan klaar met de landelijke uitrol

van hun LTE-B-netwerk.

PS Radiocom, een leverancier van kritische radiocommunicatieop-lossingen, opent een kantoor in wetenschapspark GreenBridge in Oostende.

PS Radiocom verkoopt radiocommunicatie-

toestellen, zoals portofoons, mobilofoons en

aanverwante producten en diensten. Het is

opgericht door Sylvie Debaere en Peter Borgoo.

De twee starters komen allebei uit de radio-

communicatiesector en hebben een jarenlange

ervaring met communicatiesystemen in de

petrochemie, haven, beveiliging en logistiek.

Het duo koos voor Greenbridge om hun nieuwe

bedrijf te vestigen vanwege de centrale ligging.

Daarnaast biedt Greenbridge administratieve

en logistieke ondersteuning. Tot slot is er een

link met de maritieme sector.

PS Radiocom opent vestiging in wetenschapspark in Oostende

Foto: Kim Britten - www.shutterstock.com

SC2020

THE NEXT GENERATION HAND-PORTABLE

SC2020

TOEKOMSTVAST, INTELLIGENT EN DUURZAAM

￭ 3W zendvermogen

￭ Alti jd verstaanbaar doorunieke Waterporti ng-Technologie

￭ Combineert TETRA met breedband en 4G dataverbinding

www.abiom.nl


IN B

EELD

EZ investeert 1,4 mln in satellietdata voor precisielandbouwStaatssecretaris Van Dam stelt 1,4 miljoen euro beschikbaar voor de aanschaf van satellietdata die boeren kunnen gebruiken om duurzamer en efficiënter te produceren. Deze data geeft gedetailleer-de informatie over onder meer de bodem, de atmosfeer en de ontwikkeling van gewassen. Gespe-cialiseerde bedrijven zetten de data om in gericht irrigatie-, bemestings- en bespuitingsadvies voor boeren. De satellietdata wordt als open-data online aangeboden en kan door iedereen vrij gebruikt worden. Dit schrijft staatssecretaris Van Dam vandaag in een brief aan de Tweede Kamer.

De data en is afkomstig van zogeheten aardobservatie-satellieten die op een afstand van 500 tot 900 kilometer in een baan om de aarde cirkelen. Met hoogwaardige meet- en opnameapparatuur verzamelen zij unieke informatie over de bodemkwaliteit, vochtgehalte, temperatuur en de atmos-feer. Ook kan de ontwikkeling van de biomassa en het stikstof- en zetmeelgehalte in het gewas worden geanalyseerd.


KO

RT

NIE

UW

S10

De politie trekt de uitvraag naar mobilofoons in. Na een aantal vertragingen lijkt een nieuwe aanvraag op een volledig andere manier te worden ingezet. De politie spreekt van een gewijzigde behoeftestelling. Wat er gewijzigd is, laat de politie zich niet over uit. Leveranciers zijn verbaasd over de nieuwe wending in de ARC (aanbesteding randapparatuur C2000).

Binnen de ARC leek het duidelijk. Deelnemers konden een plek binnen een raamcontract ‘winnen’. Bedrijven die binnen het raam-

contract vielen, mogen op elk van de zes kavels inschrijven. Zo zouden er drie ‘batches’ komen voor 12.000 portofoons. Eind 2016

zou er een mobilofoon-batch van 10.000 stuks, inclusief accessoires zijn.

De mobilofoon-batch zou op 7 maart gegund worden. Op die datum bleef het echter stil. Een week later, 14 maart, landde er

een brief op de mat van de

leveranciers die een raamo-

vereenkomst hebben met de

politie. Daarin stond dat ‘door

gewijzigde behoeftestelling’ de

uitvraag intrekken en met een

nieuwe uitvraag komen. De po-

litie weigert meer duidelijkheid

te verschaffen. Woordvoerder

Robbert Salome: “Over lopende inkooptrajecten binnen deze raamovereenkomst worden geen mededelingen gedaan anders dan

naar de betrokken leveranciers.”

LicentiestructuurDe markt reageert verbaasd op de melding dat er een gewijzigde behoeftestelling is. Ze vindt het vooral vreemd dat na jarenlang

gedoe rond de aanbesteding van de randapparatuur ineens een hele andere behoefte is. Het brengt de geruchtenmachine in ieder

geval op gang. Zo lijkt de politie ineens een voorkeur te hebben voor een licentie-

structuur.

Zo’n licentiestructuur zou weer haaks staan op eerdere besluiten. Uit eerder

overleg kwam namelijk naar voren dat de politie van plan het beheer van

randapparatuur intern, met gebruikmaking van de huidige lokaal beheerders,

te organiseren. “In dat geval zal de externe dienstverlening beperkt worden tot

reparatiediensten, een expertdesk voor probleemoplossing (tijdens kantoortijden

en raadpleegbaar door lokaal beheerders) en het in voorkomend geval aanbieden

van nieuwe firmware”, meldt projectleider Peter Strik tijdens het marktgesprek

Aanbesteding randapparatuur C2000.

Strik erkende dat de politie het assetmanagement niet overal goed op orde had,

maar gaf ook aan dat het project dat het beheer zal inrichten, dit zeker ter hand

zal nemen. Waarschijnlijk eerst op eenheidsniveau, later landelijk.

Nieuwe onduidelijkheid rond inkoop mobilofoons Your partner inmobile communication

R & S Rental - Roer 48, 3068 LE Rotterdam - 010 467 2616 - [email protected]

Voor huur en koop van uw communicatie-oplossingen tijdens evenementen, sportwedstrijden, media-gebeurtenissen en

industrie.

AantallenGezien de hoge inbouwkosten van mobi-

lofoons was het streven waar mogelijk

het tempo van de voertuigvervanging te

volgen. Qua aantallen mobilofoons die

uiteindelijk vervangen moeten worden

gaat het om circa:

• 7000 reguliere mobilofoons

• 1500 motormobilofoons en

• 500 ME-mobilofoons.

Foto: JPstock - www.shutterstock.com

Politie gaat 'door gewijzigde behoeftestelling' uitvraag intrekken


De autoliefhebber kon zijn hart ophalen

tijdens Mobile World Congres 2017 in Barcelo-

na. Maar liefst vier autofabrikanten waren er:

Daimler, BMW, Ford en Peugeot. De laatstge-

noemde ging het verste. Zij kwamen met de

Peugeot Instinct, Peugeots toekomstvisie op

het gebied van autonoom rijden. De auto is

een samenwerkingsverband van het bedrijf

met het Samsung Artik Cloud ivd connecti-

vity-platform, dat gegevens verzamelt van

smartwatches, smartphones, sociale netwer-

ken, en nog veel meer.

Mercedes-Benz kwam met de zogenoemde

CASE strategie, wat staat voor Connected, Au-

tonomous, Shared & Service en Electric Drive.

Het houdt in dat ze een aantal auto-produc-

ten onder hun Daimler-merk samen tonen,

zoals Moovel en Car2go. Dat zijn respectieve-

lijk een app die alle verkeersdata verzamelt

en een app voor car-sharing.

Ford en BMW waren er vooral om een beetje

te voelen hoe warm het telecom-badwater

is. De auto’s waren er, maar die fungeerden

vooral als mooi plaatje om te laten zien dat

de twee autobedrijven heel erg betrokken zijn

bij connectiviteit en auto’s. Ford trok haar

ambities nog breder, met hun slogan ‘City of

Tomorrow’. Ford is blijkbaar een toekomstig

partner in de IoT-toepassingen van morgen.

2018Al deze tastbare bolides stonden in de

schaduw van iets veel groters. Iets alomvat-

tend. Iets... wat nog niet bestaat. 5G. 5G is

de opvolger van 4G (LTE) en belooft tien tot

uiteindelijk misschien honderd keer sneller

dan 4G te zijn. Maar daarin zit niet de echte

meerwaarde van de nieuwste generatie. Dat

zit in de toenemende interconnectiviteit van

alle dingen in ons leven.

5G is een standaard die in ontwikkeling is en

3GPP is er hard mee aan de slag. Eind 2018

zouden de specificaties van 5G klaar moeten

zijn. Dan duurt het nog wel een paar jaar

voordat 5G gemeengoed is, maar in 2020 zou-

den de eerste 5G-oplossingen moeten kunnen

werken. Des te opmerkelijker is dan ook de ju-

belstemming rond 5G tijdens MWC. De GSMA,

de brancheorganisatie voor mobiele operators

en organisator van het MWC, is zelfs lyrisch.

Ze voorspelt dat er in 2025 al ruim 1,1 miljard

5G-aansluitingen zullen zijn. Eén van de acht

mobiele verbindingen wereldwijd zal een

5G-verbinding zijn.

De race om 5G is bij de fabrikanten in volle

gang. Iedereen wil namelijk te boek staan als

de eerste echte 5G-leverancier. En de fabrikan-

ten gaan er ver in. Neem Nokia, dat komt met

hun platform 5G First. Dat moet een end-to-

end bouwpakket worden waarmee operatoren

als eerste in hun land of regio een 5G-netwerk

kunnen uitrollen. Onder meer door een sa-

menwerking met Verizon, komt 5G zo al later

dit jaar naar enkele pilotsteden.

In het pakket zit onder meer een ‘radio

access network’ (RAN), met MIMO antennes,

pakkettransport en een full service Intel archi-

tectuur met modems. Bedoeling is vooral de

‘early adopters’ aan te spreken, die hiermee

de eerste in hun markt kunnen zijn met een

5G-netwerk. De pakketten worden beschik-

baar in de tweede helft van 2017.

EersteZTE presenteerde zich nog prominenter als

roerganger van 5G met hun leus ‘Bridging to

5G’. Dat bedrijf maakte bekend dat de com-

merciële pre-implementatie van haar 5G-solu-

tions staat gepland vanaf het derde kwartaal

van 2018. ZTE stelt exploitanten in staat de

tijd te minimaliseren voor het bouwen van

netwerken die klaar zijn voor 5G.

Zo kwam het bedrijf met een volledige reeks

nieuwe mmWave en sub-6 GHz basisstations.

De nieuwe 5G-oplossingen ondersteunen

5G New Radio (NR) etherinterfaces van het

derdegeneratiepartnerschapsproject (3GPP)

en mainstream 5G-frequentiebanden in de

industrie. De nieuwe ZTE 5G-basisstations

maken gebruik van grootschalige multiple in-

put, multiple output (MIMO), beam tracking,

bundelvorming en andere 5G-kerntechnolo-

gieën en voldoen aan de pre-commerciële

implementatievereisten voor 5G.

“Het Chinese ZTE investeert jaarlijks meer

dan RMB 1 miljard in onderzoek en ontwikke-

ling van 5G, en was ‘s werelds eerste verkoper

die de kerntechnologieën van 5G mmWave

en sub-6 GHz toetste in 2016 en succesvol

de 5G mmWave-praktijktesten doorstond.

ZTE was de eerste die alle onderdelen van de

eerste fase van China’s Nationale 5G-testen

met succes aflegde. ZTE heeft het 5G sin-

gle-point-technologie en prototypeonderzoek

afgerond en zit momenteel in de verifica-

tiefase van de solution en de onderzoek en

ontwikkeling (R&D)-fase”, meldt het bedrijf.

AC

TUEEL

Trends op Mobile World Congress

Ode aan het niet-bestaande 5G Tussen de connected cars en IoT-toepassingen was er eigenlijk maar één centraal thema

tijdens Mobile World Congress 2017 in Barcelona: 5G. De grote bedrijven wedijveren er

om wie zichzelf de pionier van de nieuwe techniek mag noemen. Terwijl 5G nog jaren op

zich laat wachten.

GSMA: “In 2025 zullen er al ruim 1,1 miljard 5G-aansluitingen zijn”

CijfersMobile World Congress blijft het grootste

wereldwijde evenement voor mobiele

communicatie. Een paar cijfers op een rij:

• 108.000 bezoekers

• Bezoekers komen uit 208 verschillen-

de landen

• 2300 exposanten

• Negen hallen, zeven buitengebieden

• 3500 leden van de pers

14 Verbinding maart 2017

SnapdragonGelukkig is er baas boven baas: Qualcomm.

De Amerikaanse fabrikant van halfgeleiders is

wellicht minder bekend als Apple, Samsung

of zelfs ZTE, maar het bedrijf heeft een hele

dikke vinger in de mobiele markt. Het bedrijf

is de op twee na grootste fabrikant van

processors ter wereld, na Intel en Samsung

Electronics. De chips, die onder de Snapdra-

gon-serie vallen, worden veelal gebruikt in

mobieltjes.

Qualcomm is heel duidelijk met hun spreuk

‘5G from the company that brought you 3G

and 4G’. Met andere woorden: zij zijn al de

geestelijk vader van eerdere technieken en

ook de nieuwste telg aan de telecomboom is

een van hun. Qualcomm maakte bekend dat

het in 2018 met een eerste 5G-modemchip wil

komen die gebruik kan maken van 5G-netwer-

ken.

Het gaat om een Snapdragon X50 chip, die

snelheden tot 5 Gbps kan behalen. Dat is

tien keer zo snel als 4G-chips op dit moment

behalen, die in veel gevallen blijven steken

rond de 450 Mbps. De eerste apparaten

die aangedreven worden door de X50-chip,

zouden volgens Qualcomm in de tweede helft

van 2018 op de markt gebracht worden. Het

gaat om een experimentele chip. Deze lijkt

vooral ontwikkeld te zijn voor testapparaten

waarmee gekeken wordt of de nog te bepalen

5G-standaard ook echt werkt.

15Verbinding juli 2015

Machines en mobieltjesEen robot die wordt aangestuurd door een 5G-netwerk. Het was één van de oplossingen die

T-Mobile liet zien tijdens Mobile World Congres. Voor telecomproviders is de industrie de

volgende groeimarkt. Het nog niet bestaande 5G, de nieuwste generatie van mobiele-tele-

communicatiestandaarden, wordt één van de belangrijkste aspecten binnen de industriële

omgeving. Daar zijn in ieder geval de telecomproviders van overtuigd.

T-Mobile hanteert het principe ‘we laten dingen praten’, waarbij ze zich richten op machi-

ne-2-machine (M2M)-oplossingen. Machines kunnen via sensoren met elkaar communiceren

of de data delen binnen een centraal ict-platform. Het nut van een telecomprovider als

T-Mobile zit hem in het opnemen en ‘vervoeren’ van data naar een centrale server.

15Verbinding juli 2015

SA

TELL

IET

NIE

UW

S

(Ex)PORTOFOONS & TRUNKING

www.flash-services.com

VERHUUR-VERKOOP-ONDERHOUD

E Battery Europe BVVarenkade 72661 PG BergschenhoekThe NetherlandsTel. +31 (0) 634 129 359Fax +31 (0) 10 226 [email protected]

Optimale communicatiemet de betrouwbare en voordelige batterijen en laders van E-Battery

Meldkamer inrichting

Meldkamer apparatuur

Meetapparatuur

Batterijen

Antennes

Amateurapparatuur

Advisering

Accessoires

Netwerkaanleg

Verhuur

Telecomdealers

System integrator

Software

Randapparatuur

Plaatsbepaling

Paging

P(A)RM

Importeur

GSM

Groothandel

Beveiliging Operator

Netwerken

Verlichting

Provider

Producent

Koning & HartmanPostbus 50802600 GB Delft

T +31(0)15 260 98 07 F +31(0)15 260 91 62 E [email protected] I www.koningenhartman.com

Gannexion bvTransistorstraat 71APostbus 601871320 AE Almere

T (036) 5498814 F (036) 5498815 E [email protected] I www.gannexion.com

DTM-Products BVPostbus 21486020 AC Budel

T (0495) 492335 F (0495) 493710 E [email protected] I www.dtm.nl

Hutronic Telecommunicatie bvJohan van Oldenbarneveltlaan 443705 HH Zeist

T (030) 6999100 F (030) 2213330 E [email protected] I www.hutronic.nl

MULTIMEDIA EN COMMUNICATIEOPLOSSINGEN

WWW.GLOBAL.NL Televisieweg 26, 1322 AL AlmereTelefoon: 036 538 70 70


GPS, C2000 EN GSM

ANTENNEOPLOSSINGEN

Parkweg 9, 4153 XK BeesdT 0345 684000 - F 0345 [email protected] - www.voetverhuur.nl

Aggregaten &

IN-CAR LAAD EN MONTAGEOPLOSSINGEN


CeoTronics AGCommunication Headset & SystemsTel. +49 6074 8751-0Mobile +31 6 53569241E-Mail [email protected]

www.ceotronics.com

Distributeur voorde Benelux van ICOM radiocommunicatie

AMCOMLuzernestraat 24Postbus 2152150 AE Nieuw Vennep

T +31 (0) 252-629370F +31 (0) 252-629371E [email protected] www.amcom.nl

KPN BMSPostbus 161182500 BC Den Haag

T (010) 457 27 27F (084) 222 01 36E [email protected] www.kpn.com/portofoons

Safety-Lux Nederland B.V.

T +31 (0) 35 691 44 76 www.safety-lux.nl

importeur van o.a.:

T (0529) 488888 F (0529) 488889 E [email protected] I www.selecsys.nl

SelecsysMobiele Communicatie Nederland B.V.Rollecate 65-117711 GG Nieuwleusen

Raca Batteries Nederland B.V.Satellietbaan 10A2181 MH HILLEGOMPostbus 752180 AB HILLEGOM

Tel: +31 (0)252-227070Fax: +31 (0)252-533922Internet: www.racabatteries.nl

Voorhout Data ConnectionProductieweg 73481 MH Harmelen

T (0348) 443557 F (0348) 444951 E [email protected] I www.vdcinfo.nl

ADVERTEERDERS INDEX

Verbinding september 2011

PORTOFOONS NETWERKEN VERKOOP VERHUUR SERVICE



Abiom 16Alcatel-Lucent 5Callmax 41CityGIS 32Fiber Connections 16Flash Services 43RAM Mobile Data 40Rohde & Schwarz 44SafetyLux 32SAIT Zenitel 2Stopper Abonneer 24Stopper Online 28Technalia 12Visitekaartjes 22

WWW.2-WAY.NL

ICT &COMMUNICATIE

VOOR DE OOV

3M Security Systems Division Industrieweg 24 2382 NW Zoeterwoude Offi ce: +31 71 5 450 561 www.3m.nl/securitysystems

Complete Identiteits beveiliging begint bij 3M

9183_visitekaartje_idbeveiliging_11.indd 1 12-03-12 13:34

MOBIELE COMMUNICATIE OPLOSSINGEN

KPN Critical Communicationskpn.com/criticalcommunications

Voor alle mensen die het verschil makenals het erop aankomt

S-MC-VPS-P-P-A-V-010-v1.0 Postzegel Verbinding.indd 1 29-5-2013 17:01:43

[email protected]

TRANSCOM NEDERLANDCommunication Systems

- Funktronic GmbH Tel +31-(0)13-4557373- Peiker Acustic Fax +31-(0)13-4557371- Development- Spiral cables E-mail [email protected] Accessories Website www.transcom.nl- Breidenbach - Nexus Ledeboerstraat 9c , 5048 AC Tilburg, NL

SA

TELL

IET

NIE

UW

S








Meetapparatuur

Batterijen

Antennes

Amateurapparatuur

Advisering

Accessoires

Netwerkaanleg

Verhuur

Telecomdealers

System integrator

Software

Randapparatuur

Plaatsbepaling

Paging

P(A)RM

Importeur

GSM

Groothandel


Netwerken

Verlichting

Provider

Producent












GPS, C2000 EN GSM

ANTENNEOPLOSSINGEN


Aggregaten &




www.ceotronics.com








importeur van o.a.:







ADVERTEERDERS INDEX






WWW.2-WAY.NL

ICT &COMMUNICATIE

VOOR DE OOV








[email protected]



‘Zekerheid in communicatie als elke seconde telt.’

KPN Critical Communications

SA

TELL

IET

NIE

UW

S








Meetapparatuur

Batterijen

Antennes

Amateurapparatuur

Advisering

Accessoires

Netwerkaanleg

Verhuur

Telecomdealers

System integrator

Software

Randapparatuur

Plaatsbepaling

Paging

P(A)RM

Importeur

GSM

Groothandel


Netwerken

Verlichting

Provider

Producent












GPS, C2000 EN GSM

ANTENNEOPLOSSINGEN


Aggregaten &




www.ceotronics.com








importeur van o.a.:







ADVERTEERDERS INDEX






WWW.2-WAY.NL

ICT &COMMUNICATIE

VOOR DE OOV








[email protected]



Noorwegenweg 137772 TA Hardenberg

Molenmakershoek 147328 JK Apeldoorn

T: +31 (0)55 5394900F: +31 (0)55 5394901

W: www.eal.nlE: [email protected]

Voice RecordingAccess Control

Mobile Data

Critical Communication Solutions

www.flash-privatemobilenetworks.com

Distributeur voor de Benelux

www.amcom.nl


Wat is de breedbandbehoefte van de OOV?

Verschillende modellen voor 700-MHz bandDe OOV-sector moet eerst goed voor zichzelf bepalen welke behoefte aan mobiel breed-

band bij welke gebruikers na 2020 bestaat. Aan de andere kant moeten de ministeries van

EZ en VenJ ervoor zorgen dat op korte termijn duidelijkheid ontstaat over de verdeling van

het spectrum. Dat beveelt adviesbureau Stratix de overheid aan.

Hoeveel spectrum heeft de OOV-sector nodig

vanaf 2020? Die vraag legden het ministerie

van Economische Zaken en het ministerie van

Veiligheid en Justitie neer bij Stratix, advies-

bureau op het gebied van communicatie-infra-

structuren. Deze vraag raakt namelijk de nota

Mobiele Communicatie. Hierin komt onder

andere de verdeling van de 700-MHz band

voor, die momenteel nog voor de omroep

wordt gebruikt, maar in 2020 voor mobiele

communicatie beschikbaar komt en in 2019

zal worden geveild.

Op Europees niveau is overwogen om een

deel van de 700-MHz band te bestemmen

voor de OOV-sector. Uiteindelijk is besloten

dat dit aan de individuele landen is. Wel zijn

er binnen CEPT enkele opties geformuleerd

voor de eventuele bestemming van frequen-

ties voor Openbare Orde en Veiligheid.

Het ministerie van Economische Zaken en het

ministerie van Veiligheid en Justitie willen nu

in beeld krijgen hoeveel spectrum de OOV-sec-

tor vanaf 2020 nodig zal hebben voor mobiele

breedbandcommunicatie, en in hoeverre het

nodig is om hiervoor een apart stuk spectrum

uit de 700 MHz band te bestemmen. Belang-

rijke vraag daarbij is of commerciële partijen

in staat en bereid zijn om aan de gebruikers

in de OOV-sector in Nederland de vereiste

hoogwaardige diensten aan te bieden, en of

er in dat geval nog apart spectrum nodig is.

De OOV-sector blijkt een aantal gemeenschap-

pelijke behoeften te hebben, die verder gaan

dan beschikbare commerciële diensten. Een

belangrijk element daarbij is dat communi-

catie voor OOV moet blijven werken, juist bij

grootschalige incidenten waarbij bestaande

commerciële netwerken overbelast of niet be-

schikbaar kunnen zijn. Tevens is er een groot

verschil in capaciteitsbehoefte tussen het

dagelijkse werk en de hulpverlening tijdens

een onvoorzien incident of een ramp.

Het is lastig te voorspellen hoe breedbandige

applicaties in de toekomst gebruikt zullen

worden; een applicatie die nu ‘nice to have’

is, kan straks kritisch blijken voor de bedrijfs-

processen van de hulpverleningsdiensten, zo-

wel tijdens reguliere als bijzondere situaties.

DekkingHet huidige C2000-systeem geeft enig beeld

van de behoefte van de OOV-sector in termen

van beschikbaarheid en betrouwbaarheid.

Voor de toekomstige capaciteitsvraag geeft

dit echter geen houvast, aangezien nog niet

duidelijk is welke applicaties relevant zullen

blijken en hoeveel bandbreedte deze nodig

THEM

A

AANBEVELINGEN VAN STRATIXOOV-sector:• De OOV-sector moet eerst goed voor zichzelf bepalen welke behoefte aan mobiel

breedband bij welke gebruikers na 2020 bestaat, in functionele termen, ook na afloop

van de levensduur van het C2000-netwerk (rekening houdend met looptijden van de

commerciële vergunningen van twintig jaar).

• OOV-gebruikers doen er goed aan om aansluiting te zoeken bij toekomstige OOV-ge-

bruikers in het buitenland (met name in Frankrijk en Duitsland) om gezamenlijk op te

trekken en een gezamenlijke vraag te ontwikkelen.

Ministerie van Veiligheid en Justitie:• Het ministerie van VenJ zal goed moeten onderbouwen waarom eigen spectrum nodig

is, en hoe dat dan ingezet zal gaan worden. Een eerste indicatie is dat de 2x8 MHz

spectrum, die nu overwogen wordt, niet voldoende zal zijn voor met name het OOV

piekgebruik, maar wel een waardevolle toevoeging kan zijn, in combinatie met gebruik

van commerciële diensten.

• Het ministerie van VenJ zal de dialoog tussen OOV-gebruikers en marktpartijen moeten

stimuleren, zodat er op korte termijn duidelijkheid ontstaat over de specifieke behoef-

ten van de sector en de mogelijkheden van MNO’s om die in te vullen.

• Het ministerie van VenJ zou het voortouw moeten nemen om te komen tot een hybride

oplossing, waarbij ten minste een deel van de behoefte van de OOV-sector ingevuld

wordt door commerciële netwerken en commerciële frequenties.

Ministerie van Economische Zaken:• Het ministerie van EZ zal de 2x8 MHz die nu overwogen wordt, voorlopig voor OOV

gereserveerd houden tot het ministerie van VenJ hier een concrete behoefte voor kan

onderbouwen.

• Aanvullend eigen spectrum uit de 2x30 MHz, dat bestemd is voor commercieel mobiel

breedband, aanwijzen voor OOV is niet efficiënt en wordt dan ook niet geadviseerd.


zullen hebben. Een voorbeeld is het gebruik

van bodycams: er is, in elk geval bij de politie,

een behoefte aan bodycams waarbij de

meldkamers ‘live’ mee kunnen kijken, maar

het is nog onduidelijk of deze bodycams de

komende jaren op grote schaal ingezet zullen

worden. Aangezien massaal gebruik van

bodycams meer data zou genereren dan alle

huidige applicaties bij elkaar, levert dit een

grote onzekerheid op in de uitkomst.

Aan de andere kant lijken de technische

ontwikkelingen in de komende jaren rijp voor

gebruik van op LTE gebaseerde applicaties

door de OOV-sector. De 700 MHz band leent

zich goed voor zowel dekking als capaciteit in

LTE-netwerken, en is daarom een zeer relevan-

te band om nader te bestuderen.

In Europees verband worden er verschillende

opties besproken voor de inzet van de 700

MHz band voor de OOV-sector, waaronder

opties om spectrum te reserveren vlak onder

en/of vlak boven de commerciële 700 MHz

band. Voor het spectrum vlak onder de com-

merciële band zijn op dit moment in Europa

echter geen toestellen te krijgen. Als een

aantal grotere Europese landen hier gebruik

van gaat maken (Frankrijk en Duitsland heb-

ben hier al voor gekozen), dan zal dat naar

verwachting verbeteren.

Ook de markt lijkt rijp voor het integreren van

OOV-functionaliteit in bestaande netwerken.

Dit komt door de ontwikkelingen rond de

volgende generatie LTE, mede ingegeven door

behoeftestellers vanuit de OOV-sector. Maar

tegelijkertijd heeft de markt op dit moment

niet direct een antwoord op sommige eisen

vanuit de sector, zoals de behoefte om ook

bij overstromingen of andere natuurrampen

gegarandeerde communicatie te behouden.

Er zijn verschillende modellen denkbaar om

de OOV-sector in de toekomst van breed-

banddiensten te voorzien, variërend van een

volledig eigen netwerk tot volledig gebruik

van commercieel beschikbare diensten. Ook

diverse tussenvormen zijn mogelijk, waar-

bij de OOV-sector centrale delen van een

OOV-netwerk zelf in beheer heeft (of door

een derde laat beheren) en verder geheel of

gedeeltelijk gebruik maakt van bestaande

radionetwerken.

Bij een eigen netwerk is eigen spectrum

essentieel, maar ook bij andere modellen

is dit een groot voordeel. De sector zou dit

spectrum zelf kunnen inzetten, of kunnen

inbrengen bij de verwerving van mobiele

diensten bij commerciële aanbieders. Bij

gebruik van commerciële netwerken zullen er

situaties zijn waar eigen spectrum nuttig is,

bijvoorbeeld bij gebruik van ‘rapid deploy-

ment’-oplossingen in situaties waar andere

diensten niet beschikbaar zijn.

Zijn commerciële partijen in staat en bereid om de OOV-sector in Nederland de vereiste hoogwaardige diensten aan te bieden?

Molenmakershoek 147328 JK Apeldoorn

T: +31 (0)55 5394900F: +31 (0)55 5394901

W: www.eal.nlE: [email protected] (Apeldoorn) BV

“Possibilities to surpass your expectations”

Voice Recording - Access Control - Mobile Data Communication

en breng efficiency en focusbinnen uw organisatie

iTRAFFICNET

Automatiseer uw Business Process

SCENARIO’SPrioritering is een aspect waar rekening mee gehouden moet worden.

De behoefte aan toegang en capaciteit op locatie kan binnen enkele

minuten van een factor 10 tot 100 toenemen. Dit komt bijvoorbeeld

doordat verschillende hulpdiensten in fases arriveren op de plaats van

een incident of evenement. De capaciteitsvraag verschilt per hulpdienst,

mede omdat elke partij een eigen applicatie heeft. Zo heeft een brand-

weerman sensoren in zijn pak om oververhitting te voorkomen of heeft

een ambulance speciale apparatuur die patiëntgegevens kan scannen.

Niet alle applicaties zijn even belangrijk voor de hulpverlening, en als de

totale capaciteit ontoereikend is dan moeten de belangrijkste applicaties in elk geval blijven werken.

De volgende tabel geeft een vergelijking tussen de vier gebruiksscenario’s weer, waarbij zichtbaar is waar de verschillen tussen de scenari-

o’s vooral zitten. Dit geeft een indicatie van de gemeenschappelijke behoefte voor de gehele OOV-sector.


De TCCA, een belangenbehartiger voor 160

bedrijven in de wereld van missiekritische

communicatie, benadrukt dat er snel Europe-

se besluitvorming moet komen over breed-

banddiensten voor de mensen in de publieke

veiligheid. “Dit vanwege de toenemende

dreiging van natuurlijke en door de mens

veroorzaakte rampen”, stelt de TCCA. “Ter-

rorisme in het bijzonder is een toenemend

probleem. En met incidenten in Brussel,

Parijs, Nice en elders wordt het dreigings-

niveau voor overheden in Europa een grote

zorg. Ondanks de afschuwelijke aard van

deze incidenten, zijn dit goede voorbeelden

waarom investeren in communicatie voor de

openbare veiligheid zo belangrijk is.”

Komt er geen spectrum of nieuwe regel-

geving, dan is het logisch gevolg van dit

besluit dat de marktwerking zal zegevieren

en commerciële exploitanten een sterke

positie in de onderhandelingen hebben,

beredeneert de TCCA.

DragerVan origine komt de TCCA uit de Tetra-hoek.

Maar ze zien dat LTE een steeds belangrijker

rol speelt in missiekritische communicatie.

Dat komt door een toegenomen breedband-

behoefte. Daarom heeft de TCCA in een eigen

rapport vier sleutelgebieden aangewezen,

waarbinnen overheden netwerken voor de

openbare orde en veiligheid kunnen imple-

menteren gebaseerd op LTE. Het gaat om de

gebieden spectrum, beveiliging, eigendom

en financiering.

De centrale vraag is of commerciële breed-

band-aanbieders kunnen meehelpen in

een oplossing voor de breedbandbehoefte

en op welke manier. Commerciële mobiele

netwerkoperatoren bieden immers allang

4G-diensten en kunnen die ook aanbieden

aan nood- en hulpdiensten. Maar als het

gaat om privacy-gevoelige informatie, zoals

bij ongelukken of wanneer het gaat om een

terreuraanslag, dan moet een netwerk aan

de standaarden van daadwerkelijke missie-

kritische communicatiegebruikers voldoen,

vindt de TCCA.

Zo lang 4G- en 5G-netwerken zich nog niet

bewezen hebben als drager voor missiekriti-

sche communicatie, zal spraakcommunicatie

over de huidige netwerken de enige goede

dienst zijn, meldt TCCA. Maar hoe dan toch

breedbandige oplossingen te vinden? Een

oplossing is een combinatie van toegewijde

netwerkinfrastructuur, gecombineerd met

de diensten van één of meer commerciële

providers. De mogelijke voordelen van een

dergelijke regeling zijn dat overheden sneller

en goedkoper toegang hebben tot een lande-

lijk breedbandnetwerk. Dit is een zogenoem-

de hybride infrastructuur.

Toch is zo’n hybride oplossing niet gemakke-

lijk passend te maken. De beschikbaarheid

van het spectrum is de sleutel voor het

aanbieden van breedband datadiensten.

Volgens de Internationale en Europese

toezichthouders, zoals ITU1, ECC en de EC,

moet de oplossing gevonden worden in de

700 MHz-band, maar is het aan elk land om

te bepalen hoe. In veel landen is er de mo-

gelijkheid om voldoende spectrum veilig te

stellen voor de openbare veiligheid, omdat

een aantal veilingen aflopen. Zo’n kans komt

niet snel meer terug.

“Degenen die verantwoordelijk zijn voor

de communicatie rond openbare veiligheid

moeten dringend de mogelijkheden om

spectrum te verkrijgen herzien. Zij moeten

naar de juiste ministeries om beschikbaar

spectrum los te weken bij diegenen die ver-

antwoordelijk zijn voor de gezondheid en het

welzijn van de burgers”, schrijft de TCCA.

VeiligheidEen tweede aspect is de veiligheid. Politie-

werk vereist beschermde communicatie om

vertrouwelijke informatie op een veilige

manier via het netwerk door te geven. Tetra

staat als veilig te boek. 3GPP, de normali-

satie-instelling die verantwoordelijk is voor

LTE, bouwt de beveiligingsmechanismen in

de LTE-standaard. Maar deze zijn anders dan

die van Tetra.

Breedband datadiensten zullen waarschijn-

lijk een aanzienlijk volume aan vertrouwe-

lijke informatie verwerken; meer dan de be-

staande voice netwerken. Een overzicht van

de veiligheidsmaatregelen in LTE-systemen,

en in elk commercieel netwerk dat wordt

gebruikt, moet worden uitgevoerd door

gekwalificeerd personeel. De TCCA impliceert

in haar document dat op dit moment de

LTE-gemeenschap de benodigde beveiligde

omgeving niet kan bieden.

Een tweede vraag die de TCCA stelt, is die

over het eigendom van een netwerkinfra-

structuur. Commerciële netwerken zijn te

koop, ook internationaal. Sommige rege-

ringen zijn voorzichtig over de vraag of een

kritieke nationale infrastructuur in handen

van buitenlandse bedrijven mag komen.

Degenen die verantwoordelijk zijn voor de

openbare veiligheid communicatie moe-

ten rekening houden met het nationale

overheidsbeleid ten aanzien van buitenlands

eigendom en de exploitatie van telecommu-

nicatie-infrastructuur.

Dedicated telecommunicatie-infrastruc-

tuur zal tot slot aanzienlijke investeringen

vergen, vooral als deze netwerken moeten

worden ingezet over grote gebieden. Het

gebruik van commerciële netwerken zal

de investering voor overheden aanzienlijk

verminderen. Ook de tijd die nodig is voor de

implementatie zal korter zijn. Het gebruik

van commerciële netwerken zal echter rela-

tief veel servicekosten vragen.

EigenaarAdviesbureau Stratix heeft de Nederlandse

situatie onderzocht. De keuze tussen eigen

spectrum, een eigen radio access network

(RAN) en mobile core network of het gebruik

van commercieel beschikbare netwerken

en diensten of een combinatie daarvan, is

een afweging tussen kosten, toekomstige

ontwikkelingsmogelijkheden en beschikbaar-

heid. In de afweging moeten alle elementen

(core, RAN en spectrum) uit mobiele netwer-

ken meegenomen worden. Hierbij zou voor

elk element de keuze gemaakt moet worden

tussen het zelf doen (of eigenaar ervan zijn)

of het volledig inkopen bij een commerciële

aanbieder. Problematisch voor beleidsma-

kers is dat de afweging niet rechtlijnig is,

dus het hebben van eigen spectrum, RAN of

mobile core hoeft niet te betekenen dat er

hogere kosten zijn, of dat er per definitie een

hogere beschikbaarheid of betere dienstver-

lening is. De waarheid ligt waarschijnlijk in

het midden, waarbij beide – een volledig

eigen netwerk vergelijkbaar met C2000 of

een volledig commerciële inkoop – leiden

tot een sub-optimaal resultaat. Het hebben

van een eigen OOV-netwerk zou veel geld en

kostbaar spectrum kosten, terwijl de volledi-

ge commerciële oplossing wellicht tot afhan-

kelijkheid van de markt zou leiden. Keuzes

die vandaag gemaakt worden zullen vooral

de flexibiliteit in de toekomst bepalen.

Voor een mobiel netwerk zijn er op hoofdlij-

nen drie hoofdelementen nodig:

• Core (technische kern, servers)

• RAN (masten, antennes en bijbehoren-

de apparatuur)

• Spectrum

Europese overheden moeten snel spectrum toewijzen voor breedband hulpdiensten

Hybride oplossing niet gemakkelijkAls regeringen niet bereid zijn om spectrum te wijden aan de hulpdiensten, gaat dat ten

koste van de veiligheid. Dat schrijft de TCCA (TETRA and Critical Communications Associa-

tion) in een door hun gepubliceerd discussiestuk. Voor Nederland geldt dat een hybride

oplossing de enige weg lijkt.

THEM

A

Foto: futureGalore - www.shutterstock.com

“Brussel, Parijs en Nice tonen waarom investeren in communicatie voor de openbare veiligheid zo belangrijk is”


De kern van het netwerk (de core) is waar

afhandeling van de ‘calls’, authenticatie en

billing gebeurt. De core levert ook het groot-

ste deel van de functionaliteiten. Daarnaast

bevat de core de database met gegevens over

gebruikers en bijbehorende diensten.

Een Radio Access Netwerk (RAN) is het geheel

aan opstelpunten, basisstationantennes en

verbindingen, waarmee het netwerk toegang

biedt voor mobiele randapparatuur. Het RAN

bepaalt een groot deel van de kosten van een

netwerk, met name als er hoge eisen aan

dekking en capaciteit gesteld worden.

Er zijn verschillende mogelijkheden om on-

derdelen van een RAN met anderen te delen,

variërend van het delen van torens en opstel-

punten, tot gezamenlijk gebruik van het hele

RAN door meerdere operators. Dit laatste

gebeurt nog nauwelijks op grote schaal, maar

wordt wel mogelijk gemaakt door de LTE

standaard. In moeilijk toegankelijke locaties,

zoals tunnels, vliegvelden en winkelcentra

gebeurt het wel al, en in sommige landen

ook in buitengebieden, waar de aanleg van

afzonderlijke RAN’s te duur zou worden.

HybrideHet blijkt dat de mogelijke configuraties van

een toekomstig OOV- netwerk in de 700 MHz

legio zijn. Het kan variëren van een volledig

eigen netwerk, met eigen spectrum, eigen

RAN en eigen core, tot een volledig inge-

kochte dienst, zonder enig onderscheid voor

de OOV-sector of verwachte kosten. Echter,

gezien de eisen vanuit en de voorziene toe-

passingen voor de OOV-sector, is een hybride

model het meest logisch.

Een eigen core met een slice is een optie die

in nieuwe netwerken op basis van 4G en 5G

mogelijk wordt. Een eigen slice (plak) bete-

kent dat het host-netwerk (het netwerk van

de MNO) de OOV-sector als gast een deel van

haar netwerk geeft. In dit deel kunnen andere

parameters voor latency en prioriteit gelden

dan voor de rest van het netwerk.

Een andere optie is om het RAN-netwerk te

delen met één of meer MNO’s. Dit kan varië-

ren van het delen van masten en locaties tot

het gebruik maken van dezelfde antennes en

backhaul. Dit kan significante besparingen op-

leveren en dat is ook de reden dat deze optie

door veel MNO’s gebruikt is. De Telecomwet

kent de verplichting te voldoen aan redelijke

verzoeken tot medegebruik.

Het lijkt erop dat bestaande antennesyste-

men en bijbehorende controllers wel in staat

zullen zijn om te zenden en ontvangen op de

voor de OOV-sector gereserveerde frequen-

ties. Op deze wijze zou het mogelijk kunnen

zijn om op iedere antenne-site van een MNO

ook de 700 MHz frequenties van de OOV-sec-

tor te activeren, waardoor een zeer fijnmazig

netwerk kan ontstaan.

RAN-sharing vereenvoudigt de end-to-end ver-

sleuteling van verbindingen tussen een eigen

OOV-core en OOV-terminals en minimaliseert

de metadata die in systemen van de MNO’s

komt.

VariantAls we de modellen naast elkaar plaatsen in

termen van kosten, capaciteit, veiligheid,

etcetera, voldoet geen enkele van de vier

modellen aan alle door de OOV gestelde

eisen, althans niet zonder extra investerin-

gen of maatwerkoplossing. De variant eigen

netwerk is kostbaar en levert niet voldoende

capaciteit, de commerciële variant is minder

gewenst vanwege de veiligheid en bij vrijwel

alle modellen moeten investeringen gedaan

worden in uitbreiding van de RAN of het ver-

groten van robuustheid van het netwerk.

De keuze voor een bepaald model zal altijd een compromis zijn tussen de verschillende eisen en wen-

sen van de OOV-sector enerzijds, en de kosten (voor de OOV-sector of maatschappelijk) anderzijds.

3000+Critical

Communications Professionals

150+exhibitors

175+speakers

https://tmt.knect365.com/critical-communications-world

16 - 18 May 2017Asia World Expo, Hong Kong

UNDERSTAND THE NEEDS OF THE MODERN END USER TO OPTIMISE YOUR NETWORKGATHERING A TRULY GLOBAL AUDIENCE FOR THE 19TH YEAR

2017 GOLD SPONSORS 2017 SILVER SPONSORS

Mission Systems

Het blijkt dat de mogelijke configuraties van een toekomstig OOV-netwerk in de 700 MHz legio zijn


de digitale verificatiemethoden, zo melden de

opstellers van het document.

Als bij gelijke omstandigheden het zendver-

mogen afneemt, heeft dat negatieve gevol-

gen voor het signaalbereik. Dat geldt zowel

voor analoge als voor digitale systemen en

het is een simpel feit waar iedereen die met

radiosystemen werkt wel mee bekend is. Bij

digitale systemen spelen echter nog andere

factoren mee als het om de kwaliteit van het

bereik gaat. Hier hangt het bereik niet alleen

af van het vermogensniveau, maar ook van

de kwaliteit van het uitgezonden digitale

signaal. Bij de meeste digitale radiosystemen

hangt die kwaliteit af van de nauwkeurigheid

waarmee het RF (radiofrequentie)-niveau is

afgesteld. Nauwkeurige FM-deviatie-afstem-

ming is cruciaal bij digitale radiosystemen.

De toepassing van accurate meettechnologie

is daarom een voorwaarde om te garanderen

dat een radio volgens de aangegeven specifi-

caties werkt.

Bit Error RateDigitale radio’s geven doorgaans een goede

geluidskwaliteit, tot het moment waarop de

ontvanger geen goede aanvoer van bits (de

‘00’s en ‘01’s waarin gegevens zijn geconver-

teerd voor digitale verzending) meer krijgt.

Dat kan worden veroorzaakt door slechtere

ontvangst, of door verstoringen die ervoor

zorgen dat de ontvanger niet meer begrijpt of

een ontvangen symbool een ‘00’ is of een

‘01’. Dit is een van de redenen waarom

digitale radiosystemen – veel meer dan

analoge – moeten worden onderhouden en

accuraat moeten worden afgestemd. Digitale

radiosystemen moeten worden getest op BER

(Bit Error Rate), en daarnaast moet de zender

de gegevensdrager moduleren tot de exacte

symbooldeviatie, om er zo voor te zorgen

dat de data op precies de juiste manier in

die gegevensdrager wordt opgenomen. Hoe

dichter de symbolen de ideale frequentiede-

viatie benaderen, hoe beter de prestaties van

het systeem. Als de symbooldeviatie van de

zender niet exact genoeg werkt, wordt het

voor de ontvanger al snel moeilijker om te

detecteren wat de verzonden symboolwaarde

is (een ‘00’ of een ’01’); uiteindelijk leidt dat

tot een hoge Bit Error Rate en tot communica-

tieproblemen. Dit speelt vooral bij langdu-

rige communicatie over langere afstanden,

waarbij de kans groter is dat interferentie het

signaal verder verslechtert. De bekende ‘Test

1,2,3’-praktijkmethode om de verbinding met

een ontvanger op twintig meter afstand te

testen, zegt dus weinig over de daadwerkelij-

ke kwaliteit.

Analoge afstemming De prestaties van radiosystemen zoals P25,

DMR en NXDN worden sterk beïnvloed door

eventuele analoge FM-deviatie die tijdens het

afstemmen van de betreffende radio wordt

ingesteld. Om een goed digitaal signaal te be-

werkstelligen, is accurate FM-deviatie-afstem-

ming nodig; de radio moet in digitale modus

worden getest op Symbol Deviation (SD) en

Modulation Fidelity (FSK Error). Vervolgens

moeten de digitale modulatieprestaties wor-

den gemeten, om er zeker van te zijn dat de

gebruikte analoge afstemming voor een goed

digitaal zendsignaal kan zorgen.

FM-deviatiemetingen bij digitale radio zijn

echter veel complexer dan DM-deviatieme-

tingen bij analoge systemen. Technici geven

aan dat de filterinstellingen vaak niet worden

begrepen, waardoor ze bij testsituaties ver-

keerd worden berekend of incorrect worden

ingesteld. Het gevolg is dat veel analoge

FM-deviatiemeters accuraat lijken te werken

bij het meten van deviatie in een digitaal

systeem, maar dat verandert als beter naar

de specificaties van de meter wordt gekeken.

In de white paper van Cobham zijn verschil-

lende testsituaties onderzocht die tot deze

conclusie leiden. Zo werd bij een analoge

meter gevonden dat hij bij digitale deviatie-

metingen op het eerste gezicht een afwijking

van ± 5% lijkt te hebben – waardoor de on-

derzochte radio binnen de specificaties blijft

– terwijl de afwijking in werkelijkheid ± 11%

is. Bovendien blijkt deze meter alleen gespeci-

ficeerd voor audiotonen van 1 kHz, waardoor

correcte relatieve deviatiemetingen (zie kader

‘FM-deviatiemeter’) onmogelijk zijn. Om te

zien of de nieuwere FM-deviatiemeters met

digitaal display beter werken, heeft Cobham

ook uitvoerige laboratoriumtests uitgevoerd

met een drietal radio’s van Motorola, en

daarbij de digitale radiofrequentie-zenderpa-

rameters geanalyseerd. De conclusie hieruit

is dat ook deze metingen een verkeerd beeld

kunnen geven als er geen goede apparatuur

wordt gebruikt en kennis over digitale radi-

otechniek ontbreekt. Volgens de opstellers

van de white paper leidt kennisgebrek over

meterspecificaties en het gebruik van inac-

curate meetapparatuur voor het detecteren

van FM-deviatie tot dramatisch slechtere pres-

taties: slechte FM-deviatiemetingen kunnnen

3 to 6 dB aan bereiksreductie veroorzaken.

Deze informatie is ontleend aan de white pa-

per ‘Is your digital RF communication system

optimized to provide the high performance it

was designed to deliver?’. Deze white paper

– waarin uitvoerig op technische vraagstuk-

ken en praktijkonderzoek wordt ingegaan,

is samengesteld door Cobham en kan hier

worden aangevraagd: http://ats.aeroflex.

com/whitepaper

Met de opkomst en doorontwikkeling

van digitale radiotechnologie, zowel

in commerciële toepassingen als voor

publieke veiligheid, krijgen aanbieders,

systeemontwerpers en andere technici

steeds vaker met lastig te achterhalen

problemen rond ondermaatse prestaties

te maken. Digitale systemen werken op

een heel andere manier dan analoge

FM-systemen. Door de technische meri-

tes van digitale systemen te begrijpen,

zijn technici die zich bezighouden met

radiofrequenties beter in staat om hun

digitale systemen te optimaliseren, met

behulp van de juiste technologie en goe-

TEC

HN

IEK

Frequentiemodulatie: het belang van goede meetinstrumentenAfstemming van de frequentiemodulatie bij digitale radiosystemen werkt op

een vergelijkbare manier als bij analoge systemen. Toch is er een groot verschil:

bij digitale systemen is het van nog veel groter belang dat die afstemming zo

precies mogelijk plaatsvindt. Als dit niet gebeurt, gaat dat ten koste van de kwa-

liteit van de digitale data die de ontvanger binnenkrijgt. “In sommige gevallen

heeft dit hetzelfde effect als een vermogensvermindering van 75 procent”, zo is

te lezen in een white paper die Cobham over dit onderwerp heeft samengesteld.

FM-deviatiemeter Een Frequentiemodulatie-deviatiemeter is een AC-voltmeter die op pieken reageert en de

audiokwaliteit van de gedemoduleerde output uit een testontvanger meet. Er zijn twee

verschillende manieren waarop FM-deviatie wordt gemeten: absoluut en relatief. Absolu-

te metingen gebruiken een absolute waarde als referentie, zoals RF-frequentiefouten of

audio-frequentiefouten die worden afgezet tegen absolute standaarden. Bij relatieve metin-

gen wordt de deviatie van een waarde (of toon) vergeleken met de deviatie van een andere

waarde. De meeste digitale radio’s vereisen dit type afstemming, waarbij een audiotoon in

een lage frequentie (bijvoorbeeld 80 Hz) wordt verzonden en gemeten, gevolgd door een

audiotoon in een hogere frequentie (bijvoorbeeld 3 of 6 kHz). De deviatie van de hoge toon

wordt dan bijgesteld tot hetzelfde niveau als de deviatie van de lage toon. Doel is om vlakke

deviatie te verkrijgen over de hele audiorange die de radio gebruikt om het digitale signaal

te moduleren.


Afgelopen maand introduceerde EE, on-

derdeel van British Telecom en naar eigen

zeggen aanbieder van ‘de beste 4G-dekking

van Groot-Brittannië’, zijn zelfontwikkelde ‘Air

mast’. Dit systeem bestaat uit een lichtge-

wicht heliumluchtballon (de ‘Helikite’) die

een small cell met antenne mee de lucht

inneemt. Die antenne maakt vervolgens op

hoogte via een satelliet verbinding met het

EE-netwerk, of gebruikt lokaal 4G-spectrum

van EE, zodat hulpverleners op de grond met

elkaar kunnen bellen en toegang tot internet

hebben. Ook als ze ergens opereren waar

verder geen dekking is. De Air Mast moet sig-

nalen kunnen uitzenden en ontvangen over

een afstand van 4 kilometer. Hoe hoog de

ballon daarbij in de lucht komt te hangen, is

nog niet bekendgemaakt. Volgens EE kan de

Air mast in dekking voorzien bij calamiteiten

zoals overstromingen, incidenten waardoor

de vaste antenne-infrastructuur uit bedrijf is,

of zoeken reddingsacties in afgelegen gebied

waar ‘normale’ dekking sowieso ontbreekt.

Ballon of droneTijdens een demonstratie toonde de teleco-

maanbieder onlangs ook een Air Mast-variant

die met een aantal drones werkt en waarbij

iedere drone is voorzien van een basestati-

on en antenne. Het principe werkt verder

identiek aan de versie met de Helikite. De

variant met drones is met name bedoeld voor

snelle interventies in het geval van ramps-

cenario’s; een drone is sneller op te laten

dan een ballon. Bij de ontwikkeling van de

Air Mast werkt EE samen met een hele reeks

partners uit de mobiele-communicatiewereld.

Zo leveren Nokia en het Amerikaanse Parallel

Wireless de small cell-basestations die in de

lucht hangen, waarbij Parallel ook aanvullen-

de netwerktechnologie heeft ontwikkeld. Het

Britse Avanti - leverancier van technologie

voor satellietcommunicatie – zorgt voor de

satelliet-backhaulverbinding, VoltServer

levert de stroomvoorziening van het systeem,

uVue een speciaal aangepaste drone, en de

heliumballon komt van het Britse Alssopp

Helikite.

Overigens stelt EE dat de Air Mast in de

toekomst wellicht ook kan worden ingezet als

permanente oplossing voor regio’s met uit-

zonderlijke lokale omstandigheden – bijvoor-

beeld bergachtig terrein, of een gebied waar

landeigenaren geen toestemming geven voor

plaatsing van een vaste antennemast.

‘Dekking on demand’Dat EE met de Air Mast een nogal onortho-

doxe insteek zoekt, is niet zo vreemd, stelt

Marc Allera, CEO bij EE. “We gaan als bedrijf

heel ver bij onze inspanningen om alle regio’s

in Groot-Brittannië van goede communicatie-

mogelijkheden te voorzien”, stelt hij. “Innova-

tie is essentieel voor ons om verder vooruit te

kunnen denken en zo een netwerk te leveren

dat betrouwbaarder is dan welk netwerk ooit.

De meer afgelegen gebieden zorgen op dat

vlak voor een grote uitdaging, dus moeten

we daar nog meer energie in steken en

technologie ontwikkelen waarmee we onze

eindgebruikers – zelfs in de meest moeilijk te

bereiken gebieden – van verbinding voorzien.”

Volgens Allera zorgen innovaties zoals de

Air Mast ervoor dat er op een ‘revolutionair

andere’ manier kan worden gecommuniceerd.

Hoewel de vinding in eerste instantie lijkt

bedoeld als back-up in geval van noodsitua-

ties of bij uitval van de vaste infrastructuur,

geeft EE aan dat de Air Mast – en dan vooral

de luchtballonversie - ook kan worden ingezet

om in te spelen op specifieke vragen van par-

ticuliere eindgebruikers: “Feitelijk ontwikke-

len we het concept van ‘dekking on demand’.

We geven hiermee antwoord op specifieke

vragen van eindgebruikers. Met de Air Mast

hebben we een nieuw antwoord in handen

als een organisatie om tijdelijke EE-netwerk-

capaciteit vraagt voor een evenement in een

afgelegen regio. Maar denk bijvoorbeeld ook

aan mensen die de Ben Nevis (de hoogste

berg van Groot-Brittannië -red.) beklimmen en

graag 4G-dekking op die locatie willen, zodat

ze door het thuisfront of hulpdiensten kunnen

worden gevolgd tijdens hun klimtocht. We

moeten blijven innoveren, buiten de gebaan-

de paden denken en daarbij de wensen van

eindgebruikers centraal stellen als we nieuwe

technologie ontwikkelen.”

De Air Mast wordt momenteel nog gefine-

tuned, en EE wacht nog op de behandeling

van een patentvraag op de vinding. Het

bedrijf verwacht dat de eerste antenneballon-

nen later dit jaar operationeel zijn.

MA

RK

TBritse telecomprovider biedt 4G-nooddekking vanuit de luchtOm mobiel bereik voor hulpdiensten te garanderen, wordt bij evenementen of

calamiteiten meestal een tijdelijke hulpmast opgetrokken. Op sommige locaties

is dat echter lastig en tijdrovend. De Britse telecomaanbieder EE heeft een onor-

thodoxe oplossing bedacht en uitontwikkeld. Waarom zou een antenne met zijn

‘voeten op de grond’ moeten staan?

Van Tetra naar LTE Telecomaanbieder EE werkt in Groot-Brittannië ook aan de uitrol van een ‘Emergency

Services Network’ (ESN), een op 4G gebaseerd communicatienetwerk voor hulpdiensten.

Dit nieuwe netwerk moet in 2019 het huidige Tetra-netwerk van Airwave (sinds vorig jaar

onderdeel van Motorola) vervangen en worden gebruikt door ruim 100 politie-, brandweer-

en ambulancediensten. Hoewel het Airwave-netwerk wordt geprezen om zijn dekkingsgraad

(99,9 procent van Groot-Brittannië, naar verluidt), wordt toch overgestapt op LTE. Enerzijds

vanwege de kosten (het huidige netwerk kost jaarlijks omgerekend 1500 euro per aange-

sloten radio) en anderzijds vanwege de beperkingen op het gebied van datacommunicatie.

De ontwikkeling van het nieuwe netwerk verloopt overigens niet bepaald voortvarend. Een

recent onderzoeksrapport toont aan dat EE minstens een half jaar achterloopt op schema en

dat de deadline van 2019 wellicht moet worden opgeschoven. Dat laatste zou een enorme

kostenpost met zich meebrengen: het contract voor het huidige Airwave-netwerk loopt af

in december 2019, en verlenging met een jaar zou de overheid ongeveer 550 miljoen euro

extra kosten.

Ambities met betrekking tot dekkingsgraadMet zijn vaste antennes wil EE eind dit

jaar in Groot-Brittannië een 4G-dekkings-

graad van 92 procent realiseren. In dat

kader bouwt of vernieuwt het bedrijf ie-

dere week ongeveer 100 antennemasten;

sommige om een nieuw dekkingsgebied

toe te voegen, andere om de signaal-

sterkte, capaciteit en betrouwbaarheid

van bestaande dekking te verbeteren.

Daarnaast trekt de aanbieder nog eens

3.000 antennes op die gebruikmaken van

het 800 MHz-spectrum, om zowel binnen-

pandige netwerkdekking als dekking in

afgelegen gebieden te verbeteren.

De ‘Helikite’-versie van de Air Mast, in actie boven Londen.

De Air Mast, met een drone in de lucht getild.

Google Loon Het concept van EE is niet helemaal nieuw.

Google werkt al jaren aan Project Loon,

waarbij luchtballonnen met WiFi-appa-

ratuur voor internet in bijna-onbevolkt

gebied moeten zorgen. Al in 2013 voerde

Google tests uit door 30 van zulke ballon-

nen op te laten in Nieuw-Zeeland. Een

groep eindgebruikers neemt deel aan het

daarbij horende testprogramma.


den. De officiële lijst is aangevuld met Apple,

Broadcom, Cisco, Nokia, Samsung en Verizon.

De laatste twee namen zijn opvallend. Zij

waren eerder mordicus tegen een versnelling

van de standaarden van 5G.

NRDe focus komt te liggen op New radio (NR).

Deze focus, onder meer voor bepaalde toe-

passingen van LTE, moeten gebruikerscases

ontwikkelen. Deze gebruikerscases zijn onder

meer Enhanched Mobile Broadband (eMBB)

en Low Latency en High Reliability. Dit om

Ultra-Reliable en Low Latency Communicati-

ons (URLCC)-gebruikstoepassingen mogelijk

te maken. Daarnaast focussen de ontwikke-

lingen zich op frequenties van onder de 6 GHz

en boven de 6 GHZ.

Ook hier is de race om de eerste te zijn be-

gonnen. Ericsson geeft bijvoorbeeld aan New

Radio radioapparatuur vanaf 2017 beschik-

baar te hebben. Het bedrijf claimt de eerste

fabrikant te zijn die alle componenten van

een mobiel netwerk van de vijfde generatie

kan leveren.

De radioapparatuur omvat meerdere

geavanceerde antennes die technologie als

beamforming, massive MIMO en multi-user

MIMO toelaat. De nieuwe radioapparatuur

ondersteunt overigens ook LTE, zodat de

apparatuur meteen ingepast kan worden in

bestaande 4G-netwerken van telecomopera-

toren.

In maart 2018 is de standaard klaar voor

Non-Stand Alone (NSA) 5G NR techno-

logie. Stand Alone (SA) 5G NR is in sep-

tember 2018 klaar, volgens de oorspron-

kelijke planning. Het voorstel voor een

extra tussenstap was al aangekondigd

door een groep bedrijven. Hiervoor is

een consortium in het leven geroepen

van mobiele aanbieders en makers van

netwerkapparatuur. Technisch is het

al mogelijk om 5G te gebruiken, maar

het moet straks op grote schaal kunnen

worden uitgerold.

De nieuwe standaard moet veel hogere

capaciteit en snelheid bieden, terwijl de

latency lager wordt. Om dit te bereiken

wordt onder andere MIMO met tot 32

antennes gebruikt, hoge frequenties tot

28 GHz en hogere modulatie. Ook moet

het mogelijk worden het ongelicenseer-

de spectrum te gebruiken, zoals de 2,4

GHz- en 5 GHz-banden waarop nu onder

andere WiFi en Bluetooth opereert.

Hoe de tussentijdse standaard er

precies uitziet, is nog niet bekend. Naar

verwachting komt er begin maart een

concreet plan op tafel. Volgens het

huidige tijdsplan komt 5G op z’n vroegst

pas in 2019. De grootschalige, commer-

ciële uitrol van de techniek gebeurt

dan pas in 2020. Door een tussentijdse

standaard te gebruiken, kan de nieuwe

techniek al eerder gebruikt worden.

Het voorstel voor een tussentijdse stan-

daard kan op veel steun rekenen. Onder

anderen de grote Amerikaanse provider

AT&T, Vodafone, Ericsson, Qualcomm,

Telia, Huawei, ZTE en Deutsche Telekom

geven er steun aan. Daarnaast zijn ook

NTT Docomo, SK Telecom, BT, Telstra,

Korea Telecom, Intel, LG Uplus, LG Elet-

ronics, Swisscom, TIM, Etisalat, Sprint

en Vivo het ermee eens.

Het is geen toeval dat veel bedrijven

hun naam willen binden aan deze

nieuwe technologie. ‘5G’ staat voor

vooruitgang en commerciële kansen.

Vandaar dat een aantal bazen boos

werden toen ze niet op ‘het lijstje’ ston-

MA

RK

T3GPP wil eerder standaardisatie 5G-dienstenStandaardisatieforum 3GPP heeft de planning voor 5G aangepast. De bedrijven

die 5G ontwikkelen hebben besloten om de deadline te vervroegen voor een

onderdeel waar veel vraag naar is uit de markt. Het gaat om snel mobiel inter-

net (eMBB – enhanced Mobile Broadband) in nieuwe frequentiebanden zoals 28

GHz en 37 GHz.

Nieuw logo 5G3GPP, de organisatie achter de huidige 3G en 4G standaarden,

heeft het 5G-logo onthult. Het nieuwe logo is een variant op

het huidige LTE Advanced Pro-logo waarbij het krachtiger en

strakker moet over komen. Het nieuwe logo gaat gebruikt wor-

den voor de 5G-standaard. Deze specificatie zit voor het eerst

in Release 15 van het 3GPP die eind 2018 gepubliceerd gaat

worden. Ook daarna blijft het 5G-logo gebruikt worden met

Release 16 in 2020 en daarna. Ook is officieel gekozen voor de naam 5G. Het is een beetje

een academische discussie, maar officieel kan alleen de ITU een naam toewijzen aan een

technologie. En dat kan in het geval van 5G pas als release 16 gepubliceerd is. Ondanks

deze formele route, had 3GPP een naam nodig om de werkzaamheden rond release 16

onder samen te vatten. En dus is het 5G geworden. Wat het al was.


ons. Schaamteloos kopiëren op deze manier

veroorzaakt een ongelijk speelveld en vormt

een bedreiging voor het innovatievermogen

van de industrie. We zullen alle beschikbare

middelen inzetten ons intellectueel eigendom

van ons bedrijf te beschermen.”

OntslagDe basis van de klacht is gelegd in 2008.

Volgens Motorola is er toen een vooropgezet

plan uitgevoerd om bedrijfsgeheimen van

Motorola te stelen. Toen zijn drie senior-en-

gineers van Motorola in dienst van Hytera

gekomen. Het gaat om Gee Siong Kok (“G.S.

Kok”), die werkte als senior engineer mana-

ger bij Motorola en nu senior vice president

van Hytera is, Samuel Chia (toen senior

engineer bij Motorola, nu director software

engineering bij Hytera) en Yih Tzye

Kok (toen senior engineer bij Motorola, nu

verkoopdirecteur bij Hytera).

Bij Motorola denken ze dat in de periode voor-

afgaand aan hun ontslag het drietal meer dan

7.000 zeer vertrouwelijke dossiers zou hebben

gestolen. Daarmee zou Hytera vervolgens

aan de haal zijn gegaan om illegaal een eigen

versie daar van te maken.

De belangrijkste vraag die rondwaart in de

markt is die van de timing. Waarom heeft

Motorola tot dit moment gewacht om

juridische stappen te nemen? Immers, de

vermoedens van patentenschending dateren

al vanaf het moment dat het bovengenoemde

drietal de overstap maakte van Motorola naar

Hytera. Sommigen geven aan dat in zowel de

hardware als de software grote gelijkenissen

zijn, sinds 2008.

Elvan Lindberg, communicatiebaas Europa bij

Motorola: “Recentelijk hebben medewerkers

van zowel ons verkoopteam als van product-

ontwikkeling opvallende gelijkenissen gezien

tussen de producten en het marketingmate-

riaal van Hytera en Motorola Solutions. Dit

leidde tot een uitgebreid intern onderzoek,

waarin we tot de conclusie zijn gekomen dat

Hytera opzettelijk

inbreuk heeft gemaakt op Motorola Solu-

tions’ intellectuele eigendom op basis van

verduisterde handelsgeheimen.”

Johnny Jian, marketing manager bij Hytera en

media-contact, wil slechts kort reageren op

de kwestie: “We hebben het persbericht van

Motorola Solutions gelezen op de website.

Het is het beleid van Hytera om zich niet uit

te spreken over zaken die op dit moment bij

een rechter onder behandeling zijn. Hytera

houdt zich aan de zakelijk ethische stan-

daarden in strikte overeenstemming met de

weten regelgeving in de markten waarin we

actief zijn. Hytera is er van overtuigd dat onze

zakelijke activiteiten volledig gerechtvaardigd

zijn.”

Uiteindelijk claimt Motorola dat Hytera over

de gehele breedte de patentrechten van Mo-

torola geschonden heeft. Zo gebruikt Hytera

volgens Motorola voor sommige oplossingen

precies dezelfde namen: ‘VOX,’ ‘Telemetry,’

‘Lone Worker,’ ‘Man Down,’ ‘Mixed Mode

Scanning,’ ‘Phone Feature,’ en ‘GPS Revert

Channel’ features.

Als Motorola de zaak wint, dan eist het

Amerikaanse bedrijf een schadeloosstelling.

Hoe hoog die zal zijn, is onbekend. Motorola

geeft alleen aan: ‘ Motorola’s lost revenues

and profits’

KenwoodOverigens is het niet de eerste keer dat

Hytera in het nieuws komt met betrekking tot

patentschending. In 2005 moest Hyt Science

& Technology, de voorloper van Hytera,

diep door het stof. Een rechtbank in Beijing

oordeelde in een hoger beroep in het voor-

deel van Kenwood. Na vier jaar procederen

verloor Hyt een patenten-geschil. De Chinese

rechter vond dat Hyt per direct de productie

van bepaalde radio-apparatuur (TC-278/378)

moest staken. Ook moest aan Kenwood een

bedrag van ongeveer 24.000 dollar worden

overgemaakt en kwamen de juridische kosten

bij Hyt te liggen.

Het plan van Hytera om de technologie-

en van Motorola te stelen, was volgens

de eisende partijeen heus complot. Door

Motorola-mensen in dienst te nemen,

die duizenden vertrouwelijke documen-

ten hadden gedownload, kreeg Hytera

toegang tot de kennis van digitale

radio-oplossingen. Want die kennis

ontbeerde Hytera. En omdat het Chinese

bedrijf doorkreeg dat hun analoge toe-

stellen niet toekomstbestendig genoeg

zouden zijn, moest hel bedrijf wel digita-

le oplossingen ontwerpen. En dat, claimt

Motorola, kan een productontwikkeling

van jaren zijn, of het is een kwestie van

stelen.

Motorola eist dat Hytera een groot

aantal van de producten niet meer mag

invoeren of verkopen in de Verenigde

Staten. Mark Hacker, executive vice-pre-

sident van Motorola: “Wij geloven dat

Hytera’s productportfolio en marketing

materialen zijn gebaseerd op het intel-

lectuele eigendom van Motorola Soluti-

NIE

UW

SMotorola klaagt Hytera aan voor patentschending

Drie ex-medewerkers stalen 7000 bestanden voor HyteraMotorola heeft een klacht ingediend tegen Hytera. Volgens het Amerikaanse

bedrijf heeft Hytera inbreuk gemaakt op de patenten van Motorola. Daarnaast

zouden ex-medewerkers van Motorola bedrijfsgeheimen hebben meegenomen

en gebruikt bij hun nieuwe werkgever Hytera.

Foto: Ken Wolter - www.shutterstock.com

Het niet de eerste keer dat Hytera in het nieuws komt met betrekking tot patentschending


ALE, werkzaam onder de naam Alcatel-Lucent Enterprise, heeft een distributiecontract gesloten met de Hoist Group, een technologiepartner voor hotels, gezondheidszorginstellingen en organisa-ties in de publieke sector. De Hoist Group wordt de eerste volledig verticale partner van ALE voor de horeca en gezondheidszorg in de EMEA, voor de totale portefeuille van Alcatel-Lucent Enterprise netwerken communicatieoplossingen.

Met het partnerschap wordt een volledige end-to-end-oplossing

voor de horeca en gezondheidszorgmarkt in de EMEA gecreëerd.

De oplossing combineert de capaciteit van het Fusion Platform van de Hoist Group (gasten- en internettoegang, videocontent,

gecentraliseerd management, TV-diensten, Digital Signage, PMS voor horeca & gezondheidszorg) met de netwerkservices voor

LAN en WiFi, telefoons en cloud-producten van Alcatel-Lucent Enterprise. Bovendien bieden beide bedrijven de mogelijkheid van

integratie en maatwerk via verbeterde marktintroductie en een geografische dekking die verder gaat dan het oorspronkelijke

bereik van EMEA.

TELE

CO

M32

ALE gaat partnership aan met Hoist Groep voor de horeca- en gezondheidszorgbranche

Omzet T-Mobile zakt door he-vige concurrentie op de telecommunicatiemarktDe omzet van T-Mobile Nederland daalde in 2016 met 4,5 procent vergeleken met het jaar ervoor, naar 1,331 miljoen euro. In het vierde kwartaal steeg de omzet met 4,7 procent ten opzichte van dezelfde periode in 2015. EBITDA kwam in 2016 28,4 procent lager uit door meer investeringen in marketing, sales en netwerk. Netto verlies- of winstcijfers zijn niet vrijgegeven.De omzet over het gehele jaar daalde door de hevige concurrentie op de

telecommunicatiemarkt. Zowel data als bellen is voor klanten goedkoper

geworden. Toch steeg de omzet dit vierde kwartaal met 4,7 procent naar

356 miljoen euro.

De aanwezigheid van T-Mobile B2B groei-

de in alle segmenten; kleine bedrijven,

het MKB en de grootzakelijke markt. Er

zijn contracten getekend met onder meer

Thales, Adidas, Pfizer, TU Delft en Gemeen-

te Haarlemmermeer. Het B2B-segment

noteerde een stijging van 18 procent in

klanttevredenheid dankzij de verbeterde

netwerkprestaties en goede customer

care.

Sinds 1 januari 2017 is T-Mobile Nederland

- samen met T-Mobile USA - onderdeel van

de Group Corporate Development (GCD).

Deze nieuwe bestuursvorm biedt T-Mobile

meer ondernemingsvrijheid om de rol als

challenger in Nederland waar te maken. De overname van Vodafone Thuis

(nu T-Mobile Thuis), Datavrije Muziek en de lancering van Go Unlimited

zijn drie duidelijke voorbeelden van deze nieuwe aanpak.

In 2016 is T-Mobile begonnen aan zijn transformatie naar ‘lean telco’ om

zijn challenger-positie krachtig te kunnen blijven voortzetten; minder

managementlagen en focus op de kernactiviteiten. Volgens T-Mobile kan

het bedrijf hierdoor sneller inspelen op de wensen van klanten en kunnen

de interne kosten worden verlaagd, wat noodzakelijk is om te anticiperen

op toekomstige prijsontwikkelingen. Dit programma zal in 2017 worden

voortgezet.

Duitsland krijgt een landelijk gigabit-netwerkDuitsland wil een landelijk dekkend gigabit-netwerk gaan

aanleggen. Alle Duitse huishoudens, ook die in buitenge-

bieden, moeten in 2020 een 50Mbit/s verbinding kunnen

afnemen.

Het plan bestaat uit vier fasen:Fase 1 - Alle Duitse huishoudens moeten toegang krijgen

tot een 50Mbit/s verbinding. Deze fase moet in 2018 zijn

afgerond;

Fase 2 - Bedrijventerreinen en gebieden met commerciële

activiteiten in buitengebieden worden aangesloten op glas-

vezelinternet. Deze fase moet eind 2019 zijn afgerond;

Fase 3 - Een landelijk dekkend 5G-netwerk wordt aangelegd.

Deze fase moet in 2020 zijn afgerond;

Fase 4 - Een landelijk dekkend gigabit-netwerk is beschik-

baar, bestaand uit zowel vast breedbandinternet als 5G-ver-

bindingen. Deze fase moet in 2025 zijn afgerond.

De Duitse

overheid

werkt in het

project samen

met zowel

telecombedrij-

ven als andere

partijen. Deze

bedrijven heb-

ben zich verzameld in ‘Netzallianz Digitales Deutschland’. De

Duitse overheid stelt per direct 4 miljard euro beschikbaar

voor het project, en investeert daarnaast vanaf 2018 jaarlijks

3 miljard euro. De overige investeringen zullen afkomstig

zijn van bedrijven.

Ruckus Wireless en Amdocs bieden cloud WiFi-diensten aan service providersRuckus Wireless, onderdeel van Brocade, kondigt een samenwerking met Amdocs aan, een toonaangevend dienstverlener voor telecom- en mediabedrijven. Samen zullen ze een complete, op maat te maken WiFi dienst voor service providers aanbie-den.Ruckus maakt gebruik van access points (AP’s) en een

in de cloud draaiend, gevirtualiseerd software platform

om verticaal geïntegreerde WiFi en LTE aan te kunnen

bieden, volledig gemanaged door Amdocs.

Door Ruckus SP Cloud met Amdocs te combineren,

kunnen service providers hun diensten aanbieden via

de cloud van hun keuze. Service providers kunnen de

managed services aanpassen aan hun unieke behoef-

ten, of ze die nu installeren in de cloud van hun keuze

of integreren met een verscheidenheid aan beheersyste-

men en support pakketten.

Avaya verkoopt networking business aan Extreme NetworksAvaya verkoopt zijn networking business aan Extreme Networks voor 100 miljoen dollar. Dit meldt Avaya CEO Kevin Kennedy. Het gaat om het portfolio van vaste netwerken zoals switches, WLAN en fabric techno-logie. 30 juni 2017 moet de deal zijn afgerond.Avaya is in Nederland een leverancier van datanetwerken aan de zakelijke markt en de overheid. David van den Berg, Managing Director

van Avaya Nederland licht toe: “Avaya’s netwerkproducten krijgen door deze verkoop de aandacht die ze verdienen, terwijl wij ons in de

toekomst meer kunnen focussen op onze core-activiteiten in markten in Nederland: Contact Centers en Unified Communications.”

Avaya vraagt in Noord-Amerika het zogenaamde chapter 11 aan. De telecom- en netwerkleverancier moet zijn activiteiten herorganiseren

om te overleven in een markt waar hardware minder cruciaal is.

De bescherming tegen schuldeisers slaat voor alle duidelijkheid enkel op de Amerikaanse activi-

teiten. De wereldwijde operaties van Avaya gaan gewoon door. Ook zegt het bedrijf over genoeg

liquiditeit te beschikken tijdens de herstructurering om normaal te opereren. Citybank heeft al

laten weten dat het het bedrijf steunt met een financiering van 725 miljoen dollar.

Sony verkoopt bijna één miljoen VR-brillenSony verkocht vorig jaar meer dan 915.000 Virtual Reality brillen voor haar Playstation 4 console. Dat zegt Sony sales executive Andrew House in een interview aan de New York Times.De verkoop van de

Playstation VR loopt

beter dan Sony zelf ver-

wacht had. Het Japanse

technologiebedrijf had

aanvankelijk twijfels

over hoe snel het grote

publiek Virtual Reality

zou omarmen, maar zag

haar eigen product sinds

de lancering in oktober

vorig jaar bijna één miljoen keer over de toonbank gaan.

Sony verwacht die mijlpaal te halen voor april.

De Oculus Rift en HTC Vive (beiden voor de PC) - de grootste

concurrenten in de markt van de High-end, dure VR-brillen

- maakten sinds de lancering van hun producten zelf geen

verkoopcijfers bekend. Superdataresearch, een onderzoeks-

bureau gespecialiseerd in de game-industrie, schat echter

dat zij samen goed waren voor 663.000 VR-brillen. De HTC

Vive ligt met haar 420.000 verkochte VR-headsets ruim

voor op de 243.000 van de Oculus Rift. Bij de Vive en Oculus

betaal je 900 en 600 euro voor enkel de bril, terwijl de

Playstation VR in Europa al voor 400 euro te verkrijgen is.

De prijs, hardware benodigdheden en beschikbare content

zijn voor alle VR-producten de grootste uitdagingen. Sony

lijkt in de beste positie te zitten om virtual reality naar het

grote publiek te brengen. Via haar Playstation 4 die in janu-

ari 53 miljoen keer verkocht werd heeft ze een een grotere

markt voor haar VR-bril dan wie ook. Zeker meer dan HTC

en Oculus voor PC, waar potentiële klanten zelf moeten

instaan voor voldoende krachtige hardware om hun VR-bril

aan te drijven. Die hardware heeft ook een bijkomend hoog

prijskaartje.

Foto: JPstock - www.shutterstock.com

Foto: Mike Brake - www.shutterstock.com

Foto: Christian Bertrand - www.shutterstock.com

35Verbinding maart 201734 Verbinding maart 2017

THEM

A34Verbinding juli 2015

PR

OD

UC

TNIE

UW

S

Sony toont nieuwe smartphones tijdens MWCSony heeft diverse nieuwe smartphones aangekondigd in verschillende prijsklassen. De meest betaalbare is de Xpe-ria XA1, een toestel met zeer minimale schermranden. Ook een grotere XA1 Ultra is gepresenteerd. De fabrikant toonde tevens twee nieuwe vlaggenschepen tijdens het Mobile World Congress in Barcelona: de Xperia XZs en de Xperia XZ Premium, het eerste toestel ter wereld met 4K HRD-display.

Eén van de nieuwe vlaggenschepen is de Sony Xperia XZs, de opvolger van de bekende Xperia XZ. Dit toestel is voorzien van

high-end hardware en de nieuwste technologieën, onder andere op het gebied van camera en audio. De processor is de Snap-

dragon 820, van fabrikant Qualcomm. Deze vierkernige processor staat bekend om het leveren van krachtige prestaties in elke

situatie. De maximale kloksnelheid van de rekenkernen bedraagt 2.0 GHz.

Er is 4 GB werkgeheugen aanwezig, waardoor je in combinatie met de processor meerdere apps moeiteloos naast elkaar kunt

gebruiken. Het opslaggeheugen is met 32 GB groot genoeg voor allerlei documenten, foto’s en documenten. Sony biedt ook de

mogelijkheid om dit nog uit te breiden met een geheugenkaartje.

Huawei presenteert P10 en P10 PlusHuawei heeft de P10 en P10 Plus gepresenteerd. Deze serie volgt de P9-lijn op. Het bedrijf werkte hiervoor opnieuw samen met cameraproducent Leica. De Hua-wei-telefoons worden uitgebracht met Android 7.0 Nougat.

Het vlaggenschip van de serie is de Huawei P10. Dit toestel heeft aan

de achterkant een dubbele Leica-camera, waarmee superscherpe foto’s

gemaakt kunnen worden volgens de fabrikant. Eén van de cameralenzen

maakt alleen zwart-wit beelden; zonder een kleurfilter worden foto’s en

video’s namelijk nog scherper. Een belangrijke functie van de hoofdcame-

ra is optische beeldstabilisatie (OIS). De dubbele flitser zorgt bovendien

voor genoeg licht bij donkere lichtomstandigheden. De P10 wordt stan-

daard geleverd met 64 GB opslaggeheugen.

De Huawei P10 is volledig gemaakt van aluminium. Door het materiaal

voelt de smartphone zeer stevig aan. In de thuisknop aan de voorkant

is een supersnelle vingerafdrukscanner

verwerkt. Hiermee ontgrendel je je Hua-

wei-toestel in een oogwenk. De Android-te-

lefoon heeft verder een helder en scherp

full-HD-display van 5.1 inch groot, een forse

3200 mAh-batterij, een razendsnelle Kirin

960 octacore-processor, 4 GB werkgeheugen

en supersnel 4G-internet.

De grote broer van de P10 is de P10 Plus.

Zo is het scherm groter en scherper: een

5.5-inchbeeldscherm met een quad-HD-re-

solutie van 2560x1440 pixels. Zowel het

werkgeheugen als opslaggeheugen is bij de

Huawei P10 Plus groter, namelijk 6 GB RAM

en 128 GB intern geheugen.

Lancom breidt zijn aanbod van switches uitLancom Systems gaat zijn aan-bod van switches flink uitbrei-den. Als eerste stap in deze uit-breiding brengt het bedrijf de Lancom GS-1326 op de markt.

De Lancom GS-1326 is voorzien van 26

Gigabit Ethernet-poorten, waarvan twee

optioneel kunnen dienen als combinatie-

poorten voor twisted pair- of glasvezel-

kabels. Door zijn ventilatorloze ontwerp

is de switch een ideale oplossing voor

gebruik binnen kantoren en andere

bedrijfslocaties.

Deze switch biedt tal van beveiligings- en

beheerfuncties: verbindingsaggregatie,

802.1X, (authenticatie via de poort of het

Mac-adres en authenticatie van enkele of

meerdere hosts), quality of service (QoS)

en VLAN-tagging conform IEEE 802.1q.

Het inkomende en uitgaande dataver-

keer wordt op prioriteit ingedeeld door

diverse QoS-functies. Dankzij de dual

stack-implementatie kan de Lancom GS-

1326 worden ingezet in IPv4-netwerken,

IPv6-netwerken of gemengde netwerken

en vormt daarmee een toekomstbestendi-

ge oplossing.

en mis geen nummer van

hét vakblad voor mobiele

communicatie in de openbare

orde & veiligheidssector

en het bedrijfsleven

A b o n n e e r n u o p

Wilt u een abonnement op Verbinding

voor slechts €59,95 per jaar?

Mail uw persoonsgegevens naar

[email protected]

(incl. 6% BTW)


ZTE presenteert drie nieuwe toestellenDe Chinese ontwikkelaar ZTE komt met drie nieuwe toestellen: de Blade V8 Lite en de Blade V8 Mini. Op-vallend aan de Blade V8 is de dubbele camera aan de achterkant. Naast deze twee toestellen werd ook de Nubia N1 Lite gepresenteerd.

De Blade V8 Mini is kleiner dan de Blade V8. De Mini heeft een 5-inch beeldscherm en de ‘gewone’ V8 een 5.2-inch display. De Blade V8 Mini

beschikt over 16 GB intern geheugen, dat met een micro SD-kaart uit te breiden is tot 256 GB. De metalen behuizing, met aan de voorkant

een ronde home-knop is een design dat we vaker zien op de markt. Opvallend is de dubbele camera aan de achterkant. Door de combinatie

van een 13- en een 2-megapixelcamera kun je met de Blade V8 Mini twee 3D-foto’s maken.

De Blade V8 Mini heeft een Qualcomm Snapdragon 435-processor en 2 GB RAM. Verder draait het toestel op de nieuwste versie van

Android: Android 7.0 Nougat. Hier heeft ZTE wel zijn eigen MiFavor 4.2 aan toegevoegd. Aan de achterkant van het

toestel, onder de camera, bevindt zich een vingerafdrukscanner die naar eigen zeggen binnen 0.3 seconden je

telefoon kan ontgrendelen. Je laadt de 2800mAh-batterij op met een micro USB.

De vormgeving van de Blade V8 Lite lijkt op het ontwerp van de Blade V8 Mini Net als de Blade V8 Mini beschikt

de Lite over een 5-inchbeeldscherm. Met de octacore-Cortex-A53-processor met een kloksnelheid

van 1.4 GHz, is de Lite iets langzamer dan de Mini-uitvoering van de Blade V8. Aan de

achterkant van het toestel bevindt zich een 8-megapixelcamera met flitser en aan

de voorkant een 5-megapixelcamera. Net als bij de Blade V8 Mini is de vingeraf-

drukscanner aan de achterkant van het toestel gevestigd en draait het toestel op

Android 7.0.

De Nubia N1 Lite heeft een 5.5-inch scherm. De telefoon beschikt over een

quadcore-processor en 2 GB RAM-geheugen. Aan de achterkant van het toestel

bevindt zich een 8-megapixelcamera met flitser, aan de voorkant van de smartpho-

ne zit een 5-megapixelcamera. Verder heeft het toestel een 3000 mAh-batterij en

16 GB intern geheugen, uit te breiden tot 32 GB. Het toestel draait op Android 6.0

Marshmallow.

Nokia is terug op de smartphone-marktHMD Global heeft drie smartphones en een klassieke mobiele telefoon gepresenteerd. De Finse smartphone-fabrikant HMD Global heeft de merknaam Nokia in 2016 overgenomen. Nokia is dus officieel terug op de mobiele markt.

Het meest opvallende toestel dat terugkeert is

de Nokia 3310: deze telefoon verscheen voor

het eerst in 2000 en staat bekend om zijn

stevige behuizing. Opvallend is dat de nieuwe

Nokia-telefoons draaien op Stock Android 7.0

Nougat, een uitgeklede versie van het bestu-

ringssysteem, waarmee je alle updates direct

ontvangt.

De eerste smartphone van het trio is de Nokia

6. Dit toestel is begin januari al in China

gelanceerd, maar komt nu ook naar Europa.

De telefoon heeft een scherm van 5.5 inch

met full-HD-resolutie: beelden worden dus

scherp en helder weergegeven. Verder wordt

het toestel aangestuurd door een Snapdragon

430-processor en 2 GB werkgeheugen. Aan de

achterkant zit een 16-megapixelcamera met

autofocus en flitser.

HMD Global komt met nog twee betaalbare

Android-telefoons; de Nokia 5 en Nokia 3. De

Nokia 5 heeft een 5.2-inch beeldscherm met

HD-resolutie en Gorilla Glass. Net als bij de Nokia

6 heeft ‘de drie’ een Snapdragon 430-processor.

Het budgettoestel beschikt over 16 GB opslaggeheu-

gen en 2 GB werkgeheugen. De Nokia 5 heeft een grote batterij van 3000

mAh. De Nokia 3 is als instapmodel gelanceerd en is de meest betaalbare

Nokia-smartphone. Het toestel heeft een 8-megapixelcamera aan zowel

de voorkant als de achterkant van het toestel. Verder heeft de Nokia 3

een 5-inch beeldscherm met een resolutie van 1280x720 pixels. Ook dit

beeldscherm is voorzien van een laagje Gorilla Glass.

BlackBerry brengt smartphone KEYonetBlackBerry heeft de BlackBerry KEYone aangekon-digd. Bij de BlackBerry KEYone zit het toetsenbord direct onder het 4.5-inch beeldscherm in tegen-stelling tot bij oude modellen. Daardoor nodigt het veel meer uit om deze ook daadwerkelijk te gebruiken. Het beeldscherm heeft een resolutie van 1620x1080 pixels.

De Keyone heeft een batterij van 3505 mAh onder de motorkap,

welke je in slechts 36 minuten tot maar liefst 50 procent kunt la-

den met de Quick Charge 3.0-technologie. De BlackBerry KeyOne

heeft een 12-megapixel camera op de achterzijde zitten, die we

kennen van de Google Pixel en ook de voorzijde van het toestel

is voorzien van een goede 8-megapixel camera. De smartphone

beschikt over een USB Type-C aansluiting en de welbekende 3,5

mm-aansluiting.

Belangrijkste specificaties:• 4,5 inch Full HD-scherm met resolutie van 1080 bij 1620

pixels en qwerty-toetsenbord onder het scherm

• Snapdragon 625-chipset

• 3 GB werkgeheugen en 32 GB opslaggeheugen

• Vingerafdrukscanner verwerkt in de spatiebalk

• 3505 mAh batterij met Quick Charge 3.0-technologie

LG presenteerde tijdens het Mobile World Congress, dat van 27 februari tot 2 maart werd gehouden in Barcelona, de G6. Aan de zijkant zijn de randen van de smartphone vol-ledig verdwenen, aan de boven- en onderzijde zijn ze erg smal.

De navigatieknoppen onder het scherm zijn vervangen door

knoppen op het display, wat ook weer ruimte bespaart.

Uiteindelijk blijft er een groot scherm over van 5.7 inch.

De resolutie van 2880 x 1440 pixels zorgt voor haarscherp

beeld.

Aan de achterkant vind je twee 13-megapixelcamera’s. Een

daarvan heeft een groothoeklens met een hoek van 125

graden. LG heeft de G6 voorzien van een metalen behui-

zing, waardoor het toestel premium aanvoelt en er chique

uitziet.

Zoals verwacht zal de LG G6 de nieuwe versie van LG UX

meekrijgen. Deze nieuwe versie is volledig geoptimaliseerd

voor dit toestel. Het bijzondere aan het display is dat hij in

twee gelijke vierkanten is op te delen. LG UX maakt hier op-

timaal gebruik van door bij bepaalde apps extra informatie

te laten zien als je je telefoon horizontaal houdt. Daarnaast

is het display zeer geschikt voor multitasking. Dankzij

Android 7.0 kan je twee verschillende apps tegelijkertijd

weergeven in het scherm.

Naast de vernieuwde inter-

face en mogelijkheden is

op dit toestel ook Google

Assistent te vinden als

persoonlijk assistent. Dit

slimme hulpje was voor

het eerst te vinden op

de Pixel-toestellen van

Google en wordt nu als

eerste door LG gebruikt

op een non-Pixel-toestel.

Motorola toont nieuwe Moto G5-generatieMotorola heeft twee nieuwe smartphones in de Moto G5-serie gepresenteerd. De Moto G5 en G5 Plus zijn de opvolgers van de Moto G4-toestellen van vorig jaar en bieden weer betere hardware en nieuwe functies.

De G5 Plus valt direct op in vergelijking met de Moto G4 Plus om één specifieke reden: er is voor geko-

zen om de schermdiagonaal iets te verkleinen, naar 5.2 inch. De G4 Plus was namelijk uitgerust met

een 5.5-inchscherm. De resolutie van 1920x1080 pixels is wel hetzelfde gebleven, waardoor het

beeld iets scherper is. Een laagje Gorilla Glass zorgt voor extra bescherming tegen krassen. Het

toestel wordt aangedreven door een achtkernige processor van Qualcomm en er is 3 GB werk-

geheugen aanwezig. Motorola heeft de Moto G5 Plus uitgerust met een 12-megapixelcamera.

De Moto G5 Plus wordt geleverd met Android 7.0 Nougat. De Moto G5 moet inleveren ten

opzichte van zijn grotere broer. Het scherm heeft ook een resolutie van 1920x1080 pixels,

maar is 5.0 inch groot. Er wordt gebruik gemaakt van een processor van Qualcomm en ook

in dit toestel is er 3 GB werkgeheugen aanwezig. De accu is een 2800 mAh-exemplaar en

kan snel worden opgeladen.

LG presenteert nieuwe G6


CO

LUM

NInductie betekent meer dan je denkt Vorige week was ik op een congres special gericht op automatische identificatie. Auto-

matische ID is eigenlijk een heel breed thema. Het is zo breed toepasbaar, dat je eigenlijk

niet weet waar je zult beginnen. Identificatie is de start van vrijwel elk proces. Voor je

over het iets een uitspraak kunt doen, moet je weten wat dat iets is, en er een naampje

aan geven. Zodra je hieraan wilt gaan automatiseren zul je ook op de een of andere

manier de identificatie moeten automatiseren. Dit AutoID evenement was gericht op de

industriële toepassingen.

Tijdens dit evenement stond RFID veelvuldig in de belangstelling. Het is uiteraard niet de

enige beschikbare technologie, maar wel snel, goedkoop en breed inzetbaar. Hoewel RFID

voor mij eigenlijk al een oude vertrouwde is in het spectrum van mogelijkheden was ik

opnieuw onder de indruk van wat deze toch vrij eenvoudige techniek een enorme kracht

heeft, maar ook hoe weinig het nog maar gebruikt wordt.

RFID is gebaseerd op inductie, net als een draadloze oplader en de kookplaat. Een elektro-

magnetisch veld dat de energie overbrengt. Geen stekker, geen batterij, en toch kun je tot

op meters afstand de radio zijn werk laten doen. En dat allemaal doordat een elektromag-

netisch veld de RFID tag eerst oplaadt, waarna de tag z’n informatie terug kan sturen.

Grappig hierbij is dat de term inductie betekenissen heeft zoals “door redenering aflei-

den”, “teweegbrengen” en “overreden”. Bij RFID zijn al deze drie de begrippen zeker van

toepassing. Je kunt het toepassen op de techniek van RFID zelf, en zelfs nog meer op de

informatie uit RFID.

RFID is in de basis maar een klein beetje informatie. Een standaard kaart bevat niet meer

dan een paar Bytes aan informatie. Een paar getallen, een streepjes code. Daar kun je

natuurlijk interessante informatie inzetten, maar beter is het combineren met andere

informatie bronnen.

Want het identificeren wie of wat er is, is één, maar wat is er aan de hand? En dan staat

“door redenering afleiden” centraal. Als ik een persoon op een videobeeld zie en ik zie een

RFID die bij een persoon hoort en een RFID van een apparaat, dan kun je concluderen dat

deze persoon dit apparaat mee heeft genomen. Maar wat weet je als je de agenda van de

persoon er aan koppelt, of de aanwezigheid van nog andere personen, of de voorraad van

iets, of …

Dan kun je van alles teweegbrengen. O, ja, de andere betekenis van inductie. Je kun er

ineens voor zorgen dat voorraden kloppen, of dat je weet waar je materieel is, dat de

inhoud van een serviceauto alle gereedschappen ook echt aan boord heeft. Kortom, het

proces ondersteunen, en al dat vervelende administratieve handwerk vereenvoudigen.

En dan komt het aan op de laatste betekenis van inductie: “overreden”. De techniek is er

klaar voor, maar met name grotere organisatie hebben helaas nog heel veel overredings-

kracht nodig om deze techniek te omarmen.

Frank Brouwer is Radio Expert bij TABEËL (www.tabeel.nl)

en CTO van FIGO BV (www.figonet.com).

38

ColofonVerbinding is een vakblad over mobiele

communicatie in de openbare orde &

veiligheidssector.

Jaargang 37, maart 2017, nummer 03

Verbinding verschijnt tienmaal per jaar. Toezending

geschiedt op abonnementsbasis en middels

controlled circulation.

Uitgever

Henk van Beek

Hoofdredacteur

Bas Roestenberg

Eindredacteur

Kitty Hemmer

Redactie Postadres

Ampèrestraat 7, 2316 DG Leiden

Telefoon: 06-284 170 73

Administratie: [email protected]

abonnementen: [email protected]

In dit nummer bijdragen van

Henk van Beek,

Job Konijnenberg,

Hans Vandam,

Frank Brouwer,

Andre van der Zijde,

Rob Jastrzebski

Ontwerp en opmaak

Media Services Uitgeest

Druk

Control Media Wildert, Wildert België

Abonnementen

Een jaarabonnement op VERBINDING kost € 59,95

inclusief 6% BTW. Een jaarabonnement loopt gelijk met

het kalenderjaar. Een jaarabonnement wordt aange-

gaan tot schriftelijke wederopzegging en automatisch

gecontinueerd indien niet voor één november van het

lopende jaar schriftelijk is opgezegd.

Disclaimer

Kopij kan worden ingezonden in overleg met de

redactie. Geplaatste artikelen hoeven niet noodzake-

lijkerwijs de mening van de redactie te vertegenwoor-

digen. De redactie noch de uitgever aanvaarden enige

aansprake lijkheid voor de inhoud van artikelen van

derden, ingezonden mededelingen, advertenties en

de juistheid van genoemde data en prijzen.Fotokopie

en overname van artikelen, geheel of gedeeltelijk

op welke wijze dan ook, is uitsluitend toegestaan na

schriftelijke toestemming van de redactie en onder

vermelding van: ‘Overgenomen uit Verbinding,

vakblad voor professionele telecommu ni ca tie’. Met

de vermelding van het jaar en het nummer.

ISSN-nummer 1386-4300

VERBINDING is een uitgave van THX 1138 B.V.

VerbindingUitgeverij

WIJ STAAN 24/7 KLAAR!

WWW.2-WAY.NL

EEN BETROUWBAAR P2000-NETWERK2WAY onderhoudt het P2000 mission critical netwerk. Dit netwerk is van cruciaalbelang voor de hulpdiensten van Openbare Orde en Veiligheid. Er worden hogeeisen gesteld aan dekking, beschikbaarheid en technische kwaliteit van het netwerk.Met de inzet van 2WAY worden alle aspecten van de gevraagde dienstverleningingevuld.

2WAY adviseert, ondersteunt en levert oplossingen ter ondersteuning van kritische bedrijfscommunicatie in de OOV-sector. Dit met slechts één doel voor ogen: veiligheid bieden aan hulpverleners door betrouwbare communicatie.

Jaargang 37, nummer 03, maart 2017 Verschillende modellen...

Documents

Transcript of Jaargang 37, nummer 03, maart 2017 Verschillende modellen...