JAARGANG 10 NUMMER 20 JUNI 2018

10 JAARRIVIERENLAND

OP STAP

PAARD &LANDSCHAP

IEDEREENLANDSCHAPSBOUWER

LANDSCHAPS KRANTREGIONAAL

LANDSCHAP RIVIERENLAND

© Vilda - Jeroen Mentens

1012

110streekeigen

fruitvariëteiten

173

103550 Streekeigen bomen en struiken aangeplant

18 speelbossen ingericht

1012 monumentale bomen hersteld

13000 wandelkaarten verkocht

110streekeigen

fruitvariëteiten

1350knotbomen

gesnoeid

40 scholen vergroend

173 vormingengeorganiseerd 141 evenementen

georganiseerd

185hectare

fauna-akker

53 poelen aangelegd

465 kunstzwaluw-nesten

Resultaten 10 jaar Rivierenland

Dijle, Zenne en kanaal Leuven-Dijle© Vilda - Yves Adams

Een verrassende erfgoedwandeling, een fietstocht langs de oevers van onze rivieren, een adembenemende zonsondergang of de magie van een mysterieuze poel... Het landschap maakt ons leven rijker en schenkt ons rust, schoonheid en inspiratie.

Unieke regio

Rivierenland is de waterrijke regio in het zuidwesten van de provincie Antwerpen. De rivieren Rupel, Dijle, Nete en Zenne vormen de blauwe draad. Nergens in Vlaanderen komen zoveel rivieren samen op zo’n relatief kleine oppervlakte. De zoetwatergetijdenwerking zorgt bovendien voor een unieke fauna en flora.

Tijdens de voorbije tien jaar ontpopte Regionaal Landschap Rivierenland vzw zich tot een efficiënt samenwerkingsverband waarin ‘open-ruimtegebruikers’ zich inzetten voor het behoud en herstel van het typische landschap, de natuur en onze streekidentiteit. Wij willen de ingeslagen weg graag verder bewandelen en samen met u projecten uitwerken die de (be)leefbaarheid van ons rivierenlandschap verder verhogen.

Rivierenland ontdekken? www.rlrl.be

RI’VIEREN’

RIVIERENLAND | 2

Publieke zaaiactie Netepaleis

Evaluatiemoment trage wegen

Boomplantactie Chiro Heffen

RI’VIEREN’

IEDEREEN LANDSCHAPSBOUWER

Het landschap is van iedereen. We zijn er samen verantwoor-delijk voor. Regionaal Land-schap Rivierenland probeert zoveel mogelijk inwoners, lokale overheden en verenigingen te stimuleren om onze streek uit te bouwen op vlak van natuur, landschap, erfgoed en recreatie.

In Heist-op-den-Berg toveren we samen met de buurtbewoners, de leerlingen van het Heilig-Hartcollege en de jongeren van Chiro Heist-Station de beschikbare open ruimte beetje bij beetje om tot de nieuwe en levendige buurtplek; ‘’t Werft’. Iedereen denkt mee na over het ontwerpplan, iedereen helpt bij de uitvoering ervan. Nog in Heist-op-den-Berg braken we samen met de leraars en leerlingen van het Mevrouw Govaertsinstituut de betonnen speelplaats uit, om streekeigen planten en speelgroen in de plaats te zetten.

Met het project ‘Vergroen je Voortuin’ moedigen wij burgers aan om samen te werken aan een groene en levendige buurt. Door geveltuintjes aan te leggen, creatief straatgroen te integreren en leuke klimplanten te kiezen kan je immers de hele straat in bloei zetten!

Speelbossen zijn dan weer ideaal om te ravotten. Deze winter plant-ten we samen met jonge gezin-nen en lokale jeugdbewegingen 2000 nieuwe bomen aan op een braakliggend terrein in de Duffelse Hoogstraat. Ook in het Kauwen-daalbos in Mechelen, park Bel-Air in Willebroek, het gemeentepark in Boom, Landschapspark Pallie-terland in Lier en het Pasbrugbos in Sint-Katelijne-Waver werken we

samen met de lokale jeugd en de gemeentebesturen aan nieuwe en kindvriendelijke speelzones.

Onze padvinders inventariseer-den de trage wegen - paden be-stemd voor niet-gemotoriseerd verkeer- in Boom, Reet, Schelle, Duffel, Nijlen en Heist-op-den-Berg. Nu bekijken we samen met de eigenaars, lokale verenigingen en landbouwers de mogelijk-heden voor openstelling en de aanleg van nieuwe trage wegen. In Lier, Bevel en Kessel starten we deze zomer met inventari-saties. Zin om zelf padvinder te worden? Stuur dan een mailtje naar maximiliaan@rlrl.be.

3 | RIVIERENLAND

OPROEPHeb jij ideeën om jouw buurt, school, jeugd-vereniging of wandel-weg landschappelijk in te kleden? Contacteer ons via info@rlrl.be

MEER INFOwww.vergroenjevoortuin.be: Tips om jouw gevel of voortuin op te fleuren en biodivers in te richten

www.natuurenbos.be/spelen: Overzicht van alle speelzones in Vlaanderen

Eikendreef naar Nete© Vilda - Yves Adams

DREVEN,erfgenamen van het verleden met een mooie toekomst Dreven spreken tot de verbeelding en bepalen mee het karakter van onze regio. Ze vormen houtige lijnen in het landschap en zijn vaak getuigen van oude toegangswegen. Aan het einde van een dreef vind je soms nog een prachtige hoeve of een verborgen kasteel. Vroeger werden deze bomenrijen langs wegen aangeplant om pendelend vee, reizigers of gegoede burgers tegen de zon te beschermen, om bij sneeuwval de weg te markeren of om de eigenaar van timmerhout te voorzien. Vandaag vervullen deze imposante bomenrijen eveneens een belangrijke ecologische functie. Ze vormen groene verbindingen tussen natuurgebieden, waardoor plant- en diersoorten makkelijker met elkaar in contact komen. Vogels en vleermuizen vinden er voedsel en nestgelegenheid. Bovendien zijn oude dreefbomen een belangrijke bondgenoot in de klimaatstrijd en het zuiveren van onze lucht.

RIVIERENLAND | 4

Europa investeert inzijn platteland

Snoeionderhoud Rameyendreef© Bart Vermylen

Dreefherstel in Rivierenland

De indrukwekkende Rameyendreef, die Gestel met Itegem verbindt en deel uitmaakt van Wandelnetwerk Kempense Netevallei, is erfgoed-kundig erg waardevol. Ze ligt in het verlengde van de beschermde dorpskern van Gestel mid-denin de prachtige vallei van de Grote Nete. Bovendien leidt ze wandelaars en fietsers voorbij de mooie kapel ‘Onze-Lieve-Vrouw Troost der Bedrukten’, langs de prachtige waterburcht ‘Hof van Rameyen’ richting het landelijke Itegem. Omdat deze historische dreef, die 700 meter lang is, heel wat bomen met achterstallig beheer huisvest, zorgden we in samenwerking met de private eigenaars en de gemeenten Berlaar en Heist-op-den-Berg voor het beheerplan en een snoeionderhoud. Ook in Nijlen en Lier werken we aan het opvolgingsbeheer van de veteraanbomen in de Soldatendreef, de Nazarethdreef en de Bea-trijslaan: alle drie belangrijke recreatieve, ecolo-gische en cultuur-historische verbindingswegen.

Aanleg en herstel KLE’s

Regionaal Landschap Rivierenland zet zich in om de kwaliteit van het landschap te verbeteren. We planten jaarlijks duizenden autochtone bomen en struiken aan, voeren achterstallige onderhoudswerken uit en ijveren voor meer beleefbaar groen in de open ruimte. Ook jij kan helpen kleine landschapselementen weer groots te maken!

- Poel aanleggen of herstellen - Haag, heg of fruitboomgaard aanplanten - Onderhoud knotbomen, monumentale bomen - Bebossen, speelnatuur, groen in de stad - Graslandbeheer en akkerranden

MEER INFO www.rlrl.be; 015 21 98 53

Digitaal landschapsloket

Met de uitbouw van een digitaal landschapsloket willen we groendiensten helpen om het beheer van kleine landschapselementen (KLE’s), zoals dreven, heggen en bomenrijen efficiënter te plannen, uit te voeren en op te volgen. Daarvoor werken we samen met de Provincie Antwerpen aan het digitale platform DIPLA, waarmee gemeenten de te beheren elementen gedetailleerd in kaart kunnen brengen en aan elk element het juiste beheer kunnen koppelen. Bovendien geeft DIPLA een melding wanneer het voorziene tijdstip voor beheer aanbreekt en biedt het de mogelijkheid om de opdracht door te geven aan een aannemer. Omdat een efficiënt digitaal landschapsloket begint bij een degelijke inventarisatie, doorkruisen we de twee pilootgemeenten Bonheiden en Berlaar, op zoek naar alle KLE’s.

MEER INFO Foeke@rlrl.be; 015 28 18 28

5 | RIVIERENLAND

‘ L A N D S C H A P S H E R S T E L

L A N G S H E E N

R E C R E AT I E V E R O U T E S I S

B E L A N G R I J K

O M D AT H E T O N S

L O K A L E E R F G O E D I N D E

K I J K E R Z E T ’

Europa investeert inzijn platteland

Paard in kruidenrijk grasland© Vilda - Lars Soerink

ZORG VOOR PAARD EN LANDSCHAP

Hoewel paarden van oudsher in ons landschap thuishoren, is het gebruik ervan de laatste decennia sterk veranderd. De paardensector professionaliseerde. Zij is niet langer een nevenactiviteit van landbouwbedrijven, maar een autonome bedrijfstak met een aanzienlijk economisch belang. Daarnaast bezitten steeds meer mensen één of meerdere paarden louter voor recreatief gebruik.

De landschappelijke gevolgen zijn dan ook merkbaar. Perce-len versnipperen en er duiken schuilhokken, ruiterpaden, ma-neges, jumpingconstructies, lichtbakken en afrasteringen in het landschap op. Boven-dien heeft een fout beheer van graasweiden een niet te onder-schatten impact op de biodi-versiteit, de waterhuishouding en de groenstructuren van ons landschap.

Met het Europees project (Pro-gramma voor Plattelandsont-wikkeling - PDPO) ‘Paard en

Met de brochure ‘Inspiratie voor Paard en Landschap’ en de thematische beheer-fiches reiken we paarden-houders juiste informatie aan zodat ze de teugels in eigen handen kunnen nemen.

Op 2 jaar tijd adviseerden we 125 paardenhouders in de provincie Antwerpen. Op 24 locaties voerden we landschapswerken uit. Het is duidelijk dat paardenhou-ders vandaag een onmisbare partner zijn in het streven naar een dynamisch beleid van onze open ruimte.

Landschap’ inspireren en ad-viseren we paardenhouders om hun gronden en weiden optimaal te integreren in het landschap. Aan de hand van vijf thema’s:- beplantingstypes, afsluitingen, graslandbeheer, paardenwelzijn en biodiversi-teit leggen we paardenhouders uit welke maatregelen zij kun-nen nemen om te investeren in een aantrekkelijke leefomge-ving en de gezondheid van hun paarden. Zo zijn kruidenrijke graslanden, historische perce-lering, het gebruik van kleine landschapselementen en een

correct maaibe-heer erg belangrijk. Verder moet je als paardenhouder ook goed weten welke materialen en plan-ten je best gebruikt en welke soorten giftig zijn.

RIVIERENLAND | 6

MEER INFOFoeke@rlrl.be, 015 28 18 28

Brochure en beheerfiches:

http://www.rlrl.be/projecten/

landschapszorg/paard-en-

landschap/4861

INFOAVOND 26/06Zorg voor paard & landschap

Gemeentehuis Sint-Katelijne-

Waver, Lemanstraat 63

OP STAP IN RIVIERENLAND

Met nieuwe medewerkers

Maximiliaan Beeldens (26) is onze nieuwe medewerker recreatie en trage wegen. Hij studeerde geschiedenis, diplomatie en milieuweten-schappen. Met deze drie diploma’s op zak en hobby’s als wandelen en ornitholo-gie is hij de juiste persoon om het trage wegennetwerk in onze regio verder in kaart te brengen en landschap-pelijk uit te bouwen.

Maud Willemen (30) specia-liseerde zich als architecte in duurzame ruimtelijke plan-ning. Zij zal projecten uit-werken rond speelnatuur en landschapsontwikkeling. Haar twee kindjes zijn alvast super benieuwd naar de nieuwe speelplekken en kinderwan-delingen in Rivierenland.

Opening kasteelpark Bel-Air

Op 10 juni tussen 14u en 18u nodigen we iedereen uit voor de feestelijke opening van het vernieuwde kas-teelpark Bel-Air. Neem deel aan speelbosactiviteiten, gegidste wandelingen, en fruitboomspelletjes.

2/09 Feest ‘Land van Spelt en Honing’ Met het evenement ‘Land van Spelt en Honing’ zetten wij sa-men met de gemeente Schelle, VELT, Bosgroep Antwerpen Zuid en Natuurpunt Rupelstreek het natuurgebied ‘Kelderijlei’ feestelijk in de kijker. Je kan er op zoek gaan naar het nest van de boerenzwaluw, genieten van outdoor theater of je eigen fruit laten persen. Verder dompelen we je onder in de rijke geschie-denis van de Kelderijlei, de abdij van Hemiksem en het nabije landschap van de Speltenvel-den. Fijnproevers kunnen zich inschrijven voor een workshop biobier en biowijn proeven of in alle rust genieten van onze landschapsbar.

Afspraak zondag 2 september, 11u-17u, Kelderijlei, Schelle

Wandelen in charmant Rivierenland

De terreinsignalisatie van Wan-delnetwerk Rivierenland is afge-lopen winter volledig afgerond. Dankzij de knooppunten, de wandelkaart en de themalus-sen hoef je niet langer te ver-drinken in het aanbod, maar kan je talloze verrassende paden combineren tot gevarieerde wandelingen. Onderweg geven 38 infoborden duiding over unieke plekken, erfgoedrelic-ten en natuurschoon. Ook de wandelkaart en de infoborden van Wandelgebied Rivierenland werden deze winter vernieuwd.

Wandeltips: www.rlrl.be/projecten/recreatie/wandelen

Nieuwe wandellus: Dankzij ‘Ne Nielse Oemweg’ verlaat je de platgetreden paden en maak je kennis met erfgoed, natuur en kunst..

7 | RIVIERENLAND

Nieuwe wandel- en fietskaart op kindermaat

Vanaf deze zomer kan je, samen met je kinderen, Rivierenland op een speelse manier verkennen. Onze nieuwe kaart bundelt alle kindvriendelijke wandel- en fietslussen in Mechelen, Sint-Katelijne-Waver, Bonheiden, Willebroek, Zemst en Boortmeerbeek. Laat de kleinsten kiezen en ga op pad met een kikker, een konikpaard, een eekhoorn of een ijsvogel als gids. Vanaf deze zomer kan je de kaart gratis downloaden via onze website.

11/06/2018

Opleiding padvinders (Bevel, Kessel)

INFO

Hoe inventariseer je trage wegen?

20u-22u Gemeentehuis Nijlen, Kerkstraat 4

10/06/2018

Opening kasteelpark Bel-Air

INFO

Ravotten in het speelbos, bunkers met vleermuizen verkennen, Finse piste

14u-18u, Mechelsesteenweg 102, Blaasveld

13/06/2018

Los in ‘t bos

INFO

Feestelijke opening speelbos Pasbrug

14u Pasbrugbos, Hoeveweg 9, Sint-Katelijne-Waver

26/06/2018

Infoavond Paard & Landschap

INFO

Graslandbeheer, paardenwelzijn

19u45-22u Gemeentehuis, Lemanstraat 63, Sint-Katelijne-Waver

7/10/2018

Bonheiden boomt

INFO

Onderhoud bomen, hagen, plantenkeuze

14u-18u Gekko, Dorp 19, Bonheiden

1/07/2018

Hoevefeesten

INFO

Maak kennis met het melkveebedrijf van de familie Lodders

10u-17u Rooierstraat 26, Bevel

2/09/2018

LandschapsfestivalLand van spelt en honing

INFO

Belevenissenmarkt, landschapsbar, wandelingen, workshops

11u-17u Natuurgebied Kelderijlei, Schelle

1/07/2018

Parkendag Mechelen

INFO

Ontdek de 38 parken en groengebieden in en rond de stad Mechelen

Programma: www.mechelen.be/parkendag

ACTIVITEITENKALENDER

COLOFON Deze landschapskrant is een uitgave van Regionaal Landschap Rivierenland vzw. Contactadres: Hallestraat 6, 2800 Mechelen, 015 21 98 53, info@rlrl.be, www.rlrl.be Ontdek ons op Facebook via www.facebook.com/rivierenland

verantwoordelijke uitgever: Ankatrien Boulanger, Coördinator RLRL vzw / redactie: Regionaal Landschap Rivierenland vzw / foto’s: Mie De Backer, team RLRL, Tim Deforche, Waterwegen en Zeekanaal, Marc van den Brande, Francis Sneyers, Marc De Winter / vormgeving: Regionaal Landschap Rivierenland / druk: Drukkerij Moderna

Dankzij de financiele steun van: Provincie Antwerpen, Stad Mechelen, Stad Lier, gemeenten Niel, Boom, Rumst, Willebroek, Sint-Katelijne-Waver, Bonheiden, Berlaar, Nijlen, Heist-op-den-Berg, Duffel, Schelle en Hemiksem, Agentschap voor Natuur en Bos en Agentschap Onroerend Erfgoed.