Jaarboek 2012 - KVAB · 2017. 2. 10. · Het opzet van alle activiteiten in 2012 in mijn voorwoord...

Jaarboek 2012

2012-01-Voorwerk.indd 1 4/11/13 11:18

2012-01-Voorwerk.indd 2 4/11/13 11:18

Jaarboek 2012

KONINKLIJKE VLAAMSE ACADEMIE VAN BELGIËVOOR WETENSCHAPPEN EN KUNSTEN

2012-01-Voorwerk.indd 3 4/11/13 11:45

© Koninklijke Vlaamse Academie van België

voor Wetenschappen en Kunsten

Hertogsstraat 1

B-1000 Brussel / België

Tel.: 02 550 23 23

Fax: 02 550 23 25

[email protected]

http://www.kvab.be

Depotnummer: D/2013/0455/11

© Foto’s: Koninklijke Vlaamse Academie van

België voor Wetenschappen en Kunsten

Printed by Universa Press - 9230 Wetteren - Belgium

2012-01-Voorwerk.indd 4 4/11/13 11:18

5

Inhoudstafel

Voorwoord . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

Bestuur van de Academie – 2011 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11Bestuur van de Academie – 2012 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

Nieuwe leden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13

Algemene Openbare Vergadering – 15 december 2012 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 Programma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 Toespraak van prof. Géry van Outryve d’Ydewalle, vast secretaris . . . . . . 31 Klassen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 Beschouwingen van de bestuurders over de werking van hun Klasse . . . 33 Klasse van de Natuurwetenschappen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 Klasse van de Menswetenschappen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 Klasse van de Kunsten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 Klasse van de Technische Wetenschappen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42Mededelingen in de Klassen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 Klasse van de Natuurwetenschappen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 Klasse van de Menswetenschappen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 Klasse van de Kunsten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47 Klasse van de Technische Wetenschappen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48

Jaarverslag Klasse van de Technische Wetenschappen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 Jaarverslag 2011 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 Jaarverslag 2012 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56

Huldiging Jarige Leden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67

Academische Fondsen en Prijzen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91 Laureaten van de Academie 2012 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91 J. Verbeeck . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92 H. Op de Beeck . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93 K. Jonckheere . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94 D. Van Thourhout . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95 Gouden Penning 2012 – Niet uitgereikt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96 Laureaten van de Fondsprijzen 2012 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97 H. Vanderlindenprijs – P. Degroot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97 C. De Clercqprijs – T. Snijders . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98 J. Gillisprijs – V. Hoorens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98

Inhoudstafel

Inhoud

2012-01-Voorwerk.indd 5 4/11/13 11:18

6

Inhoudstafel

M.-C. Maselisprijs – E. Moens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99 – L. Joossens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100 – C. Braet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100 Prijs Vlaamse Wetenschappelijke Stichting – S. Vaes . . . . . . . . . . . . . . . . 101

Vlaams Academisch Centrum - VLAC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103 Jaarverslag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103 Adviesraad VLAC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108 Stuurgroep VLAC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109

Contactfora . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111 Jaarverslag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111 Adviesraad Contactfora . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114 Centrum voor Europese Cultuur (CEC) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115 Jaarverslag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115 Commissie Centrum Europese Cultuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118

Veertiende Lentecyclus - Programma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119 Vlaamse Academische Stem - VLAST . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121

Nationale Samenwerking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127 Nationale Comités . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128

Internationale Samenwerking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131 Bilaterale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131 VZW RASAB . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132

Publicaties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139 Publicaties van de Academie, verschenen in 2012 . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139 Publicatiecommissie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144 In Memoriam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145 R. Hoozee door M. Martens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145 J.-P. Laenen door W. Elias . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148 Samenstelling Academie- januari 2013 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151 Klasse van de Natuurwetenschappen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151 Gewone leden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151 Ereleden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151 Buitenlandse leden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152 Klasse van de Menswetenschappen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153 Gewone Leden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153 Ereleden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153

Inhoudstafel

2012-01-Voorwerk.indd 6 4/11/13 11:18

Inhoudstafel

Buitenlandse leden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154

Klasse van de Kunsten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155 Gewone leden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155 Ereleden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155 Buitenlandse leden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156

Klasse van de Technische Wetenschappen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157 Gewone leden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157 Ereleden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158 Buitenlandse leden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158

Commissies van de Academie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159 Kandidaturencommissie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159 Laureatencommissie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160

Langlopende Projecten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161 Nationaal Biografisch Woordenboek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161 Reflectiegroep Energie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161 Adviesraad Jonge Academie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161 Stuurgroep Wetenschapscommunicatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161 Humanisme in de Nederlanden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162 Klassieke Studies . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162 Rechtsgeschiedenis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163

Commissies voor de Academische Fondsen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164 O. Callebautfonds . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164 Mgr. J. Coppensfonds . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164 Mgr. C. De Clercqfonds . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164 O. Dupontfonds . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164 E. Duvergerfonds . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165 J. Gillisfonds . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165 Mgr. R. Lenaertsfonds . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165 Mac Leodfonds . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 166 M.-C. Maselisfonds . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 166 H. Schoutedenfonds . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 166 H. Vanderlindenfonds . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 166 F. Van der Muerenfonds . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167 P. Van Oyefonds . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167 F. Van Cauwelaertfonds . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167

Instellingen onder voogdij van de Academie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169 Koninklijke Commissie voor Geschiedenis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169 Koninklijke Commissie voor Toponymie en Dialectologie . . . . . . . . 169 Belgisch Historisch Instituut te Rome . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 170

7

2012-01-Voorwerk.indd 7 4/11/13 11:18

Studiecentrum voor de vijftiende-eeuwse Schilderkunst in de Zuidelijke Nederlanden en het Prinsbisdom Luik . . . . . . . . . . . . . . . 170 Belgisch Tijdschrift voor Filologie en Geschiedenis . . . . . . . . . . . . . 170 Archief- en Bibliotheekwezen in België. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 170 Interuniversitair Centrum voor Hedendaagse Geschiedenis . . . . . . 170 Union Académique Internationale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 170 Vlaams Instituut voor Geschiedenis - VIGES . . . . . . . . . . . . . . . . . . 171

8

Inhoudstafel

2012-01-Voorwerk.indd 8 4/11/13 11:18

9

VoorwoordVoorwoord

De opmaak van dit jaarboek is dit jaar weeral erg traditioneel: saai maar zorgvuldig, eerder exhaustief dan anekdotisch, stofferig versus goed geordend. Sinds mijn indiensttreding als vast secretaris in september 2010 heb ik, jaar na jaar, een vernieuwing van het jaarboek willen doordrukken en ook in het vooruitzicht gesteld. Zien wij hier enige ontwikkeling? Neen, het boek was in het verleden erg traditioneel opgezet, en is het nu nog steeds (of zelfs meer).

Wellicht zullen sommigen stellen dat het digitaal beschikbaar stellen van hoofdstukken op onze webstek, toen een grote stap vooruit betekende. Wellicht wel bij de productie van de gegevens en van uitzicht, maar het gebruik van de gegevens en hun consultatie nam niet toe. Integendeel zelfs.

Het spreekt van zelf dat weinigen zullen toegeven en beweren dat het jaarboek echt gelezen wordt. Het typisch menselijk leesgedrag bestaat uit een opeenvolging van oogfixaties op woorden (of delen van woorden), telkens gevolgd door een oogsprong naar een volgend woord (of deel van een woord). In onze westerse talen lezen wij van links naar rechts; m.a.w., de dominante oogsprongen zijn vooral naar rechts gericht.

Gewaarborgd, een dergelijk patroon van lezen komt haast niet voor wanneer u het jaarboek begint te ‘lezen’. Er is omzeggens geen leesgedrag, hoogstens een doorbladeren, veelal gericht op een deel van het blad (of scherm) waar verwacht wordt belangrijke informatie te zullen vinden.

Kortom, er is bezwaarlijk sprake van een ‘lezen’ van een jaarboek. Maar waarom dan toch een jaarboek? Ja, er zijn duidelijke redenen om het bestaan van traditionele, al dan niet gedrukte versies van jaarboeken te verdedigen. Niet-gedrukte handboeken hebben het voordeel gemakkelijker en sneller een aantal zoekmachines te kunnen laten functioneren; men spreekt dan van intelligente zoekmachines. Kortom, de gedragsfunctie van een jaarboek wordt het consulteren en dan in functie hiervan een gericht zoeken verrichten.

Uiteraard is, bij dit gericht zoeken, de snelheid rechtstreeks afhankelijk van de snelheid van de betrokken procesoren. Hier mag men echter ook niet het belang onderschatten van hoe de bestanden in het geheugen van de computer geplaatst worden en hoe de verschillende bestanden aan mekaar inhoudelijk gekoppeld worden.

Met het digitaliseren van het jaarboek is KVAB in 2009 begonnen. Ondanks verwijten dat KVAB een verouderde instelling is, is zij in een aantal gevallen een ‘frontrunner’. Bij niet-gedrukte versies, m.a.w. bij digitale versies, werd vanuit de wetenschappelijke wereld herhaaldelijk gewezen op het gevaar dat nieuwere digitale omzettingen van

Voorwoord

2012-02-Voorwoord+bestuur.indd 9 4/11/13 11:18

gedrukte versies, het gebruik van oudere versies onmogelijk en tijdroven maakt of toch ten minste ernstig bemoeilijkt.

Het is precies waar de digitalisering het grootste voordeel biedt, ze ook haar zwakte openbaart. Men zou kunnen denken dat één van de ‘spin-offs’ van de digitalisering is dat hierdoor de archivering van documenten bewerkstelligd wordt en deze later dan efficiënt opgehaald kunnen worden. Niets is minder waar. De technieken van digitaliseringen veranderen zo snel, dat teksten die een aantal jaren geleden gescand werden, nu met de technische ontwikkelingen niet meer kunnen gelezen worden, tenzij door de teksten opnieuw te laten scannen.

Het opzet van alle activiteiten in 2012 in mijn voorwoord bespreken, is haast onbegonnen werk. Ik beperk mij hier tot een aantal activiteiten die al dan niet voor 2012 uitgevoerd werden, maar in de laatste versies van het jaarboek niet (of niet genoeg) aan bod kwamen. Zo werd een reflectiegroep “Energie” opgericht met als opzet binnen de Academie alle initiatieven rond het thema “Energie” te bundelen. Ook voordrachten rond energie en studiedagen en/of conferenties met deelname van internationaal erkende deskundigen, stonden op het programma.

Indrukwekkend is de publicatie in 2012 van de twintigste editie van het “Nationaal Biografisch Woordenboek” (NBW). De NBW volumes bevatten informatie over persoonlijkheden die op cultureel, geschiedkundig, politiek, sociaal of wetenschappelijk gebied baanbrekend werk hebben geleverd.

Inherent aan de Academie is om oog te hebben voor bijzonder wetenschappelijk en artistiek talent. Die uitmuntendheid bekroont zij met een breed gamma van prijzen en waarderingen. Een aparte vermelding verdient de “Gouden Penning” van de Academie. Ze komt toe aan een persoonlijkheid die voor het brede publiek een belangrijke bijdrage heeft geleverd aan de aanmoediging en de verspreiding van kunst en wetenschap. In 2011 was titeldrager Europees President Herman Van Rompuy.

Een ander manier om wetenschap en kunst ruggensteun te geven, is het Paleis der Academiën ter beschikking te stellen voor vergaderingen, symposia, lezingen en concerten.

Géry van Outryve d’Ydewalle,vast secretaris

Voorwoord

10


Beschermheer:

Zijne Majesteit Koning Albert II

Bestuur van de Academie:

Voorzitter: Pierre Jacobs Vast secretaris: Géry van Outryve d’Ydewalle

Bestuurscommissie

Bestuurders: Klasse van de Natuurwetenschappen: Irina Veretennicoff Klasse van de Menswetenschappen: Paul Van Rompuy Klasse van de Kunsten: Francis Maes Klasse van de Technische Wetenschappen: Jan Kretzschmar

Onderbestuurders: Klasse van de Natuurwetenschappen: Paul Van Houtte Klasse van de Menswetenschappen: Hubert Bocken Klasse van de Kunsten: Michel Buylen Klasse van de Technische Wetenschappen: Jacques Willems

Aftredend bestuurders: Klasse van de Natuurwetenschappen: Freddy Dumortier Klasse van de Menswetenschappen: Marc De Mey Klasse van de Kunsten: Luc Van Hove Klasse van de Technische Wetenschappen: Ludo Gelders

Vertegenwoordigers: Klasse van de Natuurwetenschappen: Els Van Damme Klasse van de Menswetenschappen: Wilfried Dewachter Klasse van de Kunsten: Herman Sabbe Klasse van de Technische Wetenschappen: Paul Verstraeten

Aantredend voorzitter: Ludo Gelders (Voorzitterschap overgenomen op 25 april 2012)

11

Bestuur Academie

Bestuur van de Academie – 2012


Beschermheer:

Zijne Majesteit Koning Filip

Bestuur van de Academie:

Voorzitter: Ludo Gelders Vast secretaris: Géry van Outryve d’Ydewalle

Bestuurscommissie

Bestuurders: Klasse van de Natuurwetenschappen: Irina Veretennicoff Klasse van de Menswetenschappen: Hubert Bocken Klasse van de Kunsten: Michel Buylen Klasse van de Technische Wetenschappen: Jacques Willems

Onderbestuurders: Klasse van de Natuurwetenschappen: Paul Van Houtte Klasse van de Menswetenschappen: Ronny Lesthaege Klasse van de Kunsten: Siegfried De Buck Klasse van de Technische Wetenschappen: Paul Verstraeten

Aftredend bestuurders: Klasse van de Natuurwetenschappen: Freddy Dumortier Klasse van de Menswetenschappen: Paul Van Rompuy Klasse van de Kunsten: Francis Maes Klasse van de Technische Wetenschappen: Jan Kretzschmar

Vertegenwoordigers: Klasse van de Natuurwetenschappen: Els Van Damme Klasse van de Menswetenschappen: Wilfried Dewachter Klasse van de Kunsten: Herman Sabbe Klasse van de Technische Wetenschappen: Joos Vandewalle

Aftredend voorzitter: Pierre Jacobs

12

Bestuur Academie

Bestuur van de Academie – 2013


13

Nieuw Verkozen Leden

Pieter BERGÉ

Pieter Bergé (°1967) is hoogleraar aan de onderzoeksgroep musicologie van de KU Leuven. Hij studeerde achtereenvolgens filosofie (licentiaat, 1989) en musicologie (doctoraat, 2002).

In 1998 werd hij Laureaat van de Koninklijke Academie voor Wetenschappen, Letteren en Schone Kunsten van België, waar hij in 1998 ook de Mgr. Lenaertsprijs (De Eenheid

in het Dualisme. Idee en Representatie in Arnold Schönbergs opera Moses und Aron.), en in 2004 de Floris Van der Muerenprijs (Traditie, Mode en Moderniteit. De

operahistorische en esthetische betekenis van Arnold Schönbergs eenakter Von heute

auf morgen.) won. Vanaf 2003 legde hij zich voornamelijk toe op de analyse van instrumentale muziek uit de late 18de en vroege 19de eeuw, met een bijzondere aandacht voor de organisatie van de vorm (Formenlehre).

Na een reeks eerdere publicaties over de huidige ontwikkeling van de Formenlehre enerzijds (new Formenlehre) en over Beethovens Tempest-sonate als case study anderzijds, ligt zijn focus momenteel op het ontwerp van een compendium en typologie van 18de-eeuwse cadenstypes. Dit onderzoek zal in 2013 onder meer leiden tot de publicatie van de essay-bundel What is a Cadence? (LUP) en van een uitvoerig digitaal cadens-compendium (www.cadencecompendium.org).

Pieter Bergé is sedert 2006 voorzitter van de Dutch-Flemish Society for Music Theory. In 2003 en 2007 was hij fellow aan het Mannes Institute for Advanced Studies in Music Theory (New York). Van september tot december 2013 is hij gastdocent aan de McGill University te Montreal.

Pieter Bergé werd verkozen tot nieuw lid van de Klasse van de Kunsten.

Paul DE BRUYCKER

Paul De Bruycker (°1959) studeerde in 1986 af aan de faculteit voor Bio-ingenieurswetenschappen van de UGent. Een opleiding die hij zeer bewust koos vanuit enerzijds zijn inzet voor een beter leefmilieu en anderzijds zijn overtuiging dat technologie in dienst van de mens een oplossing kan bieden voor de vele milieuproblemen waarmee we geconfronteerd worden.

Na een kort doch opgemerkt verblijf als toezichthoudend ambtenaar bij de OVAM stond hij 26 jaar geleden mee aan de wieg van Indaver nv. De stap naar Indaver paste


2012-03-Nieuwe leden.indd 13 4/11/13 11:20

geheel in zijn levensvisie. Met een niet aflatende inzet, en steeds op zoek naar de meest duurzame oplossingen en toepassingen voor afvalstoffen, bouwt hij het bedrijf steeds verder uit tot een leidende Europese dienstverlener in afvalverwerking. Indaver is vandaag gespecialiseerd in het uitbaten van gespecialiseerde afvalverwerkings-installaties en het beheren van intelligente beheers-systemen met focus op duurzaam materialen- en energiebeheer en stelt 1700 vooral hoog opgeleide medewerkers te werk. Indaver baat world class verwerkingsinstallaties uit in België, Nederland, Duitsland en Ierland en behoort tot de top 3 in Europa op het vlak van de gespecialiseerde verwerking van afvalstoffen. Indaver onderscheidt zich door de focus op innovatie in dienstverlening waarbij de inzet van hoogtechnologische installaties het middel zijn om de klant en de overheden de meest duurzame oplossingen aan te bieden.

Paul De Bruycker is niet alleen een gedreven bedrijfsleider die de ondernemingsstrategie en visie laat leven bij zijn medewerkers, hij is daarnaast ook sterk maatschappelijk geëngageerd. Als bedrijfsleider is hij er zich van bewust dat zijn bedrijf dag in dag uit haar toegevoegde waarde moet bewijzen voor de maatschappij. Dit ondersteunt hij door een open communicatie met alle stakeholders en de deelname aan maatschappelijk relevante initiatieven op vlak van opleiding, innovatie, materialenbeheer en transitiemanagement.

Paul De Bruycker werd verkozen tot nieuw lid van de Klasse van de Technische Wetenschappen.

Joris DE SCHUTTER

Joris De Schutter (°1958) behaalde de diploma’s van Burgerlijk elektrotechnisch-werktuigkundig ingenieur, richting mechanica, aan de KU Leuven in 1980, Master of Science aan het Massachusetts Institute of Technology in 1981, en doctor in de Toegepaste Wetenschappen aan de KU Leuven in 1986.

Na een korte periode als bedrijfsingenieur in de chemische industrie werd hij lector aan het departement Werktuigkunde van de KU Leuven, waar hij gewoon hoogleraar is sinds 1995. Hij doceert er vakken als kinematica en dynamica van machines, regeltechniek, robotica en optimalisering.

In de jaren ’80 en ’90 ontwikkelde Joris De Schutter een methodologie om krachtgecontroleerde manipulatietaken uit te voeren met een robot. Als veralgemening van deze methodologie formuleerde hij in 2007 een generisch raamwerk voor het specificeren en optimaal controleren van sensorgebaseerde robottaken, waarbij de onzekerheid in het wereldmodel expliciet gemodelleerd wordt zodat zij kan geïdentificeerd worden tijdens de taakuitvoering. Dit raamwerk kan onder meer toegepast worden voor taken waarbij de robot fysisch moet interageren of samenwerken met mensen, zoals bij revalidatierobots en intelligente rolstoelen. Samen met collega’s van het departement Biomedische Kinesiologie van de KU Leuven werkt hij tevens aan het modelleren van de menselijke gangbeweging. De nadruk ligt

14



daarbij op het ontwikkelen van subjectspecifieke modellen die met een grotere betrouwbaarheid de spierkrachten kunnen voorspellen die nodig zijn om een opgemeten beweging te realiseren.

Joris De Schutter werd verkozen tot nieuw lid van de Klasse van de Technische Wetenschappen.

Koenraad GEENS

Koen Geens (°1958) studeerde rechten in Antwerpen (1977), Leuven (1980) en Harvard (1981). Zijn doctoraal proefschrift (1986) handelde over de redenen waarom vrije beroepen aan regulering onderworpen zijn en werd door een jury van de Academie bekroond met de Tweejaarlijkse Staatsprijs voor Recht en Economie (1987). Hij volgde in 1986 Jan Ronse op als titularis van de leerstoel vennootschapsrecht en werd in 1993 aangesteld tot gewoon hoogleraar aan de KU Leuven. Koen doceerde aanvankelijk naast vennootschapsrecht ook fiscaal recht. Daarnaast geeft hij ook financieel recht en het reflectievak deontologie. Hij nam het initiatief om aan de KUB de succesvolle ManaMa vennootschapsrecht op te richten (samen met Constant Matheusen), en aan de KU Leuven de ManaMa Fiscaal recht (samen met Frans Vanistendael). Hij was titularis van de Francqui-leerstoel (ULB) in 2004.

Hij leidde de codificatie van het Belgisch vennootschapsrecht in goede banen in de jaren ’90. Dit resulteerde in een restatement in een Wetboek (7 mei 1999) en een K.B. tot uitvoering van het Wetboek (30 januari 2001). Koen was medestichter van het Tijdschrift voor Rechtspersoon en Vennootschap dat inmiddels 25 jaar bestaat. Samen met zijn ploeg zette hij de Ronse-traditie verder met drie Overzichten van Rechtspraak in het Tijdschrift voor Privaat recht (1993-2000-2012). Sterk betrokken bij het onderwijs- en onderzoeksbeleid van zijn universiteit, was Koen achtereenvolgens academisch secretaris en programmadirecteur van zijn faculteit. Hij is er nu voorzitter van de onderzoekseenheid Economisch Recht, alsook van de beoordelings-commissie Rechten en Criminologie, telkens in opvolging van Herman Cousy. Na de rectorsverkiezingen aan de KU Leuven in 2009, die hij niet won, werd hij voorzitter van de Thomas Morus Hogescholen in de provincie Antwerpen en daardoor ook lid van de Inrichtende Overheid van de KU Leuven. Koen is stichtend vennoot van Eubelius, een groot onafhankelijk advocatenkantoor, dat vele academici en doctores in de rechten herbergt. Maatschappelijk is hij actief als Voorzitter van de Raad van Wijzen van Vlaanderen in Actie, een functie die voortvloeit uit de jaren die hij doorbracht als sociaal-economisch kabinetschef van de Vlaamse Minister President. Hij vertegenwoordigt de Belgische Staat in de Raad van Bestuur van BNP Paribas Fortis, en is tevens voorzitter van Le Concert Olympique dat geleid wordt door Beethovenkenner Jan Caeyers.

Koenraad Geens werd verkozen tot nieuw lid van de Klasse van de Menswetenschappen.

15



Luc MOENS

Sinds 2002 is Luc Moens (°1954) vooral actief in het universitaire beleid, tot 2005 als decaan van de faculteit wetenschappen, daarna als vicerector van de UGent. In deze laatste functie focusseert hij zich op de strategie van de universiteit en op de valorisatie van de resultaten van het wetenschappelijk onderzoek. Hij is verantwoordelijk voor de gebouwen en de infrastructuur en nam verder ook initiatief voor de oprichting en uitbouw van doctoral schools. Onder zijn impuls ontwikkelde de universiteit ook een strategie voor speerpuntontwikkeling in het wetenschappelijk onderzoek.

Luc Moens is als analytisch chemicus gespecialiseerd in de ontwikkeling van nieuwe analysemethoden, in het bijzonder voor de bepaling van concentraties van ultraspoorelementen en voor de analyse van microstalen. Daarnaast legde hij zich ook toe op de precieze meting van isotopenverhoudingen en op de ontwikkeling van niet-destructieve methoden voor de analyse van kunstwerken. Deze methoden vormden de basis voor onderzoeksprojecten in uiteenlopende domeinen: milieu, biomedische toepassingen, ultrazuivere technologische materialen, geologische datering, forensisch onderzoek, archeologische vondsten.

Vrijwel al het onderzoek van Luc Moens is in een multidisciplinaire context te situeren. Veel respons kende zijn werk over de combinatie van chromatografische scheidingsmethodes en ultraspooranalyse voor de bepaling van organometaalverbindingen in het milieu. Een opvallend resultaat was ook de ontwikkeling van een methode om de herkomst van het marmer van antieke gebouwen en sculpturen te traceren tot het groevegebied. Op dit ogenblik loopt een project waarbij tijdens de restauratie van het Lam Gods de pigmenten, vernissen en bindmiddelen die in dit werk zijn gebruikt, worden geanalyseerd met een reeks analytische methoden, waaronder Raman spectroscopie en X-stralen fluorescentie spectrometrie.

Luc Moens werd verkozen tot nieuw lid van de Klasse van de Natuurwetenschappen.

Elisabeth MONARD

Elisabeth Monard (°1949) is secretaris-generaal van het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek – Vlaanderen (FWO). Van opleiding is zij burgerlijk scheikundig ingenieur (1973) en doctor in de Toegepaste Wetenschappen (1980). Zij was achtereenvolgens assistent aan de KU Leuven, ingenieur en hoofdingenieur-directeur bij de Dienst voor Bescherming tegen Ioniserende Stralingen (DBIS) van het ministerie van Volksgezondheid en Leefmilieu, en van 1989 tot 2005 secretaris van de Vlaamse Raad voor Wetenschapsbeleid.

16



Zij is ondermeer lid van de Raad van Bestuur van de Geneeskundige Stichting Koningin Elisabeth (GSKE), Academia Belgica, Science Europe, Fulbright Belgium, de Vlaamse Raad voor Wetenschap en Innovatie (VRWI), e.a.

Tijdens haar lange loopbaan bij de Vlaamse Raad voor Wetenschapsbeleid heeft zij een grote expertise opgebouwd op het vlak van wetenschaps- en innovatiebeleid, zowel op het Vlaams, federaal, Europees en internationaal niveau. Als secretaris-generaal van het FWO organiseert en beheert zij het volledige proces voor het toekennen van onderzoeksmandaten en -projecten, zowel wat betreft de wetenschappelijke evaluaties als wat betreft de financiële aspecten. Onderzoekersvriendelijkheid, objectiviteit en transparantie zijn hierbij de sleutelwoorden. Verder neemt zij actief deel aan diverse Europese fora rond wetenschappelijk onderzoek.

Elisabeth Monard werd verkozen tot nieuw lid van de Klasse van de Technische Wetenschappen.

Danny PRAET

Danny Praet (°1968) studeerde klassieke filologie (1991) en wijsbegeerte (1993) aan de UGent, waar hij ook het doctoraat behaalde in de Taal- & Letterkunde: Latijn en Grieks (1997) met een vergelijkende studie tussen Latijnse en Griekse vroeg-christelijke heiligenlevens en laat-antieke biografieën van Griekse filosofen. Hij is verbonden aan de vakgroep Wijsbegeerte van de UGent en doceert diverse vakken op het vlak van de antieke geestesgeschiedenis: antieke en middeleeuwse wijsbegeerte, antieke retoriek, Grieks-Romeinse godsdiensten, geschiedenis van het christendom.

Hij is aan de UGent oprichter (2006) en coördinator van het Centrum voor de Studie van Christelijke Tradities; in 2011 was hij mede-oprichter en secretaris van de Belgische Associatie voor de Studie van Religies - Association belge pour l’étude des religions: Babel-Religies/Religions. Hij was van 2007 tot 2013 lid van de FWO-commissie Godsdienstwetenschappen en Theologie; nu experten-panel Cult 4: Theologie, filosofie en godsdienstwetenschappen.

Zijn onderzoek situeert zich op het vlak van de interactie en de confrontatie tussen heidense culten en het vroege christendom (de kerstening van het Romeinse Rijk, de Grieks-Romeinse en de vroeg-christelijke seksuele moraal, de vaak met Jezus van Nazareth vergeleken filosoof-wonderdoener Apollonius van Tyana, de invloed van mysterie-culten op het vroege christendom), op de interactie tussen antieke en vroegchristelijke literatuur (hagiografie en de antieke biografie, de antieke roman, antieke retoriek, de Bijbel), en ook de receptie van antieke filosofie in moderne filosofie en literatuur (Nietzsche, E.T.A. Hoffmann, Julio Cortázar, …) behoort tot zijn interesses. Een zwaartepunt in de afgelopen jaren is de studie van het werk van de Belgische godsdienstwetenschapper Franz Cumont (1868-1947), specialist van Mithras en andere Oosterse Religies en Mysterieculten in het Romeinse Rijk. Van Cumont bereidt

17



hij de publicatie voor van de verzamelde artikels in zeven thematische delen (zogenaamde Scripta Minora) en van onuitgegeven correspondentie, telkens met een historiografische inleiding en commentaar.

Danny Praet werd verkozen tot nieuw lid van de Klasse van de Menswetenschappen.

Erik SCHOKKAERT

Erik Schokkaert (°1954) is als gewoon hoogleraar verbonden aan het Departement Economie van de KU Leuven en aan CORE (Université catholique de Louvain) en was in het verleden onderzoeksdirecteur van CORE en gastprofessor aan de London School of Economics, de Université catholique de Louvain en de Universiteit Antwerpen. Hij is voorzitter van de stuurgroep van Metaforum, de interdisciplinaire denktank van de KU Leuven.

In zijn onderzoek probeert hij een denkkader te ontwikkelen om beleidsmaatregelen te evalueren (vooral in het domein van gezondheidszorg, belastingen en sociale zekerheid) in het licht van verschillende opvattingen over rechtvaardigheid en over de inhoud van het begrip ‘sociale welvaart’. Speciale aandacht gaat daarbij naar de definitie van de grenzen van de eigen verantwoordelijkheid: zijn theoretisch werk sluit aan bij recente inzichten in de analytische politieke filosofie en hij deed ook empirisch onderzoek naar de rechtvaardigheidsopvattingen van de gewone burgers. Samen met Wulf Gaertner schreef hij een boek over Empirical Social Choice: Questionnaire-Experimental Studies

on Distributive Justice (Cambridge University Press, 2012). Zijn wetenschappelijke artikelen verschenen in tijdschriften als Rand Journal of Economics, Journal of Health Economics, Health Economics, Journal of Public Economics, Social Choice and Welfare, European Economic Review, Health Policy, Economics Letters, Economica, Public Finance, Journal of Economic Psychology, European Journal of Political Economy, Journal of Environmental Economics and Management, Mathematical Social Sciences en Kyklos.

Erik Schokkaert werd verkozen tot nieuw lid van de Klasse van de Menswetenschappen.

Alexandre SEVRIN

Alexandre Sevrin (°1963) werd in 1985 licentiaat in de fysica aan de UGent. Drie jaar later behaalde hij zijn doctoraat aan de KU Leuven. Gedurende de periode 1988-1994 deed hij postdoctoraal onderzoek aan het C.N. Yang Institute for Theoretical Physics in Stony Brook, New York, het Physics Department aan de University of California at Berkeley, Californië en de Theory Division van het CERN te Genève. Vervolgens vervoegde hij de vakgroep fysica aan de Vrije Universiteit Brussel waar hij thans gewoon hoogleraar is en waar hij de Theoretical High Energy Physics Group stichtte.

18



Zijn onderzoek concentreert zich op diverse aspecten van de theoretische elementaire deeltjesfysica waarbij de zoektocht naar een consistente kwantummechanische beschrijving van de zwaartekracht een centrale rol speelt. Hiernaast zijn er eveneens belangrijke onderzoeksinitiatieven binnen zijn groep die zowel in de kosmologie als in de fenomenologische aspecten van de hoge-energiefysica te situeren zijn.

Hij is vice-directeur van de Internationale Solvay Instituten voor Fysica en Chemie en zetelt in de Raad van Bestuur van diverse stichtingen en organisaties zoals de Francqui Stichting, de Vlaamse Wetenschappelijke Stichting (waar hij voorzitter is), de Belgian Physical Society, ... Binnen de VUB is hij al meer dan acht jaar lid van het Bureau van de Onderzoeksraad waar hij de faculteiten wetenschappen, bio-ingenieurswetenschappen en ingenieurswetenschappen vertegenwoor-digt.

Hij is eveneens lid van de Mathematical Physics of Fundamental Interactions groep aan de Université Libre de Bruxelles. Sinds 2011 is hij gasthoogleraar aan de universiteiten van Antwerpen en Leuven.

Alexandre Sevrin werd verkozen tot nieuw lid van de Klasse van de Natuurwetenschappen.

Piet SWERTS

Piet Swerts (°1960) is doctor in de Kunsten, geaffilieerd onderzoeker aan de KU Leuven, en docent compositie aan de LUCA, Leuven University College of Arts.

In 2011 promoveerde hij maxima cum lauda met het proefschrift Imitatio et aemulatio:

de L’homme armé-traditie in heden en verleden als (inspiratie)bron voor een vernieuwde

toonspraak, renaissance van de polyfonie? Dit behelst een vergelijkende studie waarin L’homme armé-missen van Josquin en de la Rue uit de vijftiende eeuw onderzocht en vergeleken worden met een groep L’homme armé-composities uit de tweede helft van de 20ste en het begin van de 21ste eeuw: vijf componisten, waaronder drie Vlaamse en twee Nederlandse componeerden in 2004 de Missa Quinque super l’homme armé. Peter Maxwell Davies schreef zijn Missa super L’homme armé voor stem en ensemble in 1968-1974, terwijl Karl Jenkins The Armed Man: A Mass for Peace in 1999 componeerde en Christopher Marshall L’homme armé: Variations for concertband in 2003 voltooide. Op basis van Walter Haaß’ Studien zu den L’homme armé-Messen des

15. Und 16. Jahrhundert werd een analysemethode ontwikkeld die kon toegepast worden op zowel de vijftiende-eeuwse als de eigentijdse composities. De ontwikkeling van een artistiek portfolio met vijf nieuwe creaties, waaronder onder meer een oratorium (Heilige Seelenlust-2007/2008), een werk voor vier stemmen en vier instrumenten (Agnus Dei-2010), en bovenal een grote pianocyclus (24 Emulations upon L’homme

armé-2011) vormen op basis van dit onderzoek zowel de artistieke output, reflectie als de muzikale queeste naar een vernieuwde muzikale entiteit dat naast de artistieke presentatie van deze composities bovendien zijn neerslag heeft gekregen in een uitvoerig proefschrift.

19



Zijn oeuvre telt meer dan tweehonderd werken en wordt wereldwijd vertolkt. In 1993 werd hij bekroond met de Grand Prix International Reine Elisabeth met zijn vioolconcerto Zodiac.

Piet Swerts werd verkozen tot nieuw lid van de Klasse van de Kunsten.

Christian VAN DEN BROECK

Christian Van den Broeck (°1954) behaalde in 1976 zijn licentie in de fysica aan de UGent en vertrok daarop als NFWO-vorser naar de VUB waar hij in 1980 zijn doctoraat behaalde onder begeleiding van G. Nicolis. Sinds 1985 is hij vast verbonden aan de UHasselt, eerst als bevoegdverklaard navorser en na zijn hoger aggregaat (VUB 1989) als onderzoeksdirecteur (N)FWO-Vlaanderen. Bij de ‘inzapping’ van de FWO-mandaten in 2000 werd hij hoogleraar en later gewoon hoogleraar (2003) aan de UHasselt. Hij voltooide studieverblijven in het buitenland aan de University of Texas at Austin (1987-1989) en aan de University of California at San Diego (1989-1992) en was gasthoogleraar aan de ULB en universiteit Nice en deeltijds hoogleraar aan de VUB en UAntwerpen.

Zijn onderzoek situeert zich voornamelijk in drie domeinen. Ten eerste in de statistische fysica, met een bijzonder accent op stochastische processen. Zijn meest geciteerd werk betreft de ontdekking van ruis-geïnduceerde faseovergangen. Andere ontwikkelingen betreffen de renormalisatie van toevalswandelingen en een algemene theorie van Taylordispersie.

Het tweede onderwerp kadert in de theorie van complexe systemen, met in het bijzonder de studie van neurale netwerken. Hij ontdekte hier de zogenaamde “Eureka” faseovergang. In zijn boek Statistical Mechanics of Learning (Cambridge University Press, 2001, met co-auteur A. Engel) wordt een diepgaand overzicht gegeven van de ontwikkelingen in dit gebied.

Tenslotte, last but not least, verricht hij momenteel onderzoek in de thermodynamica, met speciale aandacht voor kleine systemen. Dit is in zekere zin een ‘retour aux sources’ gezien I. Prigogine zijn nobelprijs kreeg voor zijn werk in de lineaire irreversibele thermodynamica. In een voortzetting van dit werk kon hij algemeen bewijzen dat de efficiëntie van machines bij maximaal vermogen gelijk is aan de helft van de maximale efficiëntie. In deze context ontdekte hij tevens de “Brownse” koelkast, waarvan de koelfunctie gedreven is door de fluctuaties en des te sterker is naarmate het systeem kleiner wordt. De meest spectaculaire ontwikkeling is wellicht de herformulering van de tweede hoofdwet van de thermodynamica. De talrijke implicaties worden momenteel onderzocht.

Christian Van den Broeck werd verkozen tot nieuw lid van de Klasse van de Natuurwetenschappen.

20



Jan VAN LANDEGHEM

Jan Van Landeghem (°1954) studeerde aan de Conservatoria van Brussel en Maastricht (Nederland). Hij behaalde de Eerste Prijs Compositie met grote onderscheiding in de klassen van Peter Cabus en André Laporte in Brussel, en het Solistendiploma Orgel o.l.v. Kamiel D’Hooghe in Maastricht. Hij studeerde tevens koor- en orkestdirectie, pianobegeleiding en clavecimbel. Hij volgde meestercursussen in compositie en analyse, orgel, continuo en improvisatie en directie. Momenteel is hij directeur van de Academie voor muziek, woord en dans te Bornem en hoofdvakdocent compositie aan het Koninklijk Vlaams Conservatorium te Brussel.

Als componist schreef hij meer dan 200 werken en behaalde 15 nationale en internationale compositieprijzen, waaronder de prijzen Horlait-Dapsens aan het Conservatorium te Brussel, de prijs ‘Wendungen’ van het Festival van Vlaanderen, de ‘Camille Huysmansprijs’, de Sabamprijs voor zijn totale oeuvre, Composer of the year 2000 in het Ramsgate Spring Festival, en recent was hij Awarded Artist 2011 op de Universal Marimba Competition voor zijn internationale bijdrage aan het slagwerkrepertoire.Hij kreeg compositieopdrachten van de Filharmonie van Antwerpen, Radio 3, de stad Brugge, de stad Sint-Niklaas, de Verhaerenstichting, Flanders Recorder Quartet, I solisti del Vento, het Landini strijkkwartet, Percussion Festival Jeju in Zuid-Korea, Salzburger Schlosskonzerte en talrijke solisten en ensembles in binnen- en buitenland. Hij gaf lezingen aan de Conservatoria van Bologna, Gent, Hiroshima, Brno, Praag, Mexico-city, Montréal, Sevilla enz… en werd in 1985 uitgekozen als professor (Fulbright Scholar) aan de Atlanta State University.Als solo-organist speelde hij concerten in Europa, USA en het verre Oosten. Samen met topvioliste Jenny Spanoghe stichtte hij in 2000 het duo Landini. Samen brachten ze verschillende CD’s uit en ontwierpen ze de 5-snarige altviool.Belangrijke creaties volgden o.m. met zijn pianoconcerto Edelstenen triptiek met het Vlaams symfonieorkest, met het Orchestre de chambre de Wallonie o.l.v. de componist, met zijn Chinese Concerto for violin, viola and five string viola en Harmonie-orkest, in het PSK in 2009, met les Chansons de Fou in 2011, en verschillende werken voor kamermuziekensembles.

In 2012 wordt Jan Van Landeghem Composer in Residence van de Internationale Marimba wedstrijd te Korea.

Jan Van Landeghem werd verkozen tot nieuw lid van de Klasse van de Kunsten.

21



Lukas VANDENABEELE

Lukas Vandenabeele (°1951) schreef in de faculteit Kunstgeschiedenis (UGent) zijn thesis over een cisterciënzerarchitectuur. Hij ging daarna theater studeren in Parijs bij Etienne Decroux, wiens werk eerder met het rituele Nô-theater dan met het realisme van Stanislavski te maken heeft. In Parijs was hij medewerker van Ella Jaroszewicz. Tot zijn 35 jaar maakte hij creaties in het danstheater, die omschreven werden als profane mystiek. Met de productie Wassen (1985) heeft hij naam gemaakt.

Sinds 1986 bouwt hij aan een plastisch oeuvre, dat getuigt van eenzelfde verlangen als waaruit zijn dansarbeid is ontstaan. Een continuïteit in de eerste jaren van dit plastisch oeuvre is de afstandelijkheid waarmee hij de wereld taxeert, het zich niet moeien met wat hijzelf maakt, het volgen van externe mentale en fysieke directieven. Deze afstandname resulteerde gaandeweg in een verhoopte werkelijkheid zonder gewaarwording, zonder beelden – en vooral in de onmogelijkheid dat ‘onbemeubeld zijn’ te raken. Hij noemt dit het gemiste rendez-vous. Met zijn pen waaruit de zwarte inkt neervalt tot woorden en beelden, krijgt hij een dubieuze verhouding. Immers, het is diezelfde pen die zich gesteld heeft een woorden beeldvijandige wereld te creëren. In deze voortdurende valstrik zoekt Vandenabeele zijn bewegingsruimte.De blindheid, de duisternis, de kleine fossiele overblijfselen van de zogenaamde initiële duisternis, de prothesen, de ellenlange oefeningen in het niet zien. Niets ervan helpt hem om de plaatsloosheid te raken. Het netvlies wordt een obstakel, bij zoverre dat alles wat hij toont maar betekenis heeft in de mate dat het zijn eigen afwezigheid in de weg staat.

Zijn oeuvre is een tocht naar afwezigheid. Zijn paradox is dat hij de blik op die afwezigheid wil bewaren.

Lukas Vandenabeele werd verkozen tot nieuw lid van de Klasse van de Kunsten.

Peter VANDENABEELE

Peter Vandenabeele (°1961) bestudeert de moleculaire mechanismen van verschillende vormen van geprogrammeerde celdood. Iedere seconde sterven in ons lichaam ongeveer 106 cellen. De correcte balans tussen celdood en celgroei is essentieel tijdens de ontwikkeling van bevruchte eicel tot volwassen organisme en homeostasis. Vele ziektes worden toegeschreven aan een te gevoelig (o.a. degeneratieve ziektes) of een minder gevoelig afgesteld celdoodprogramma (o.a. kanker).

Hij bestudeert twee vormen van celdood: apoptosis en necroptosis. Apoptosis is de vorm van celdood die voornamelijk voorkomt tijdens ontogenie en homeostasis, en die wordt gestuurd door pro- en anti-apoptotische Bcl-2 familieleden, cysteïne aspartate specifieke proteinasen of caspasen, en verschillende mitochondriale factoren. In de periode 1996-2005 heeft hij bijgedragen tot de clonering van caspasen, de karakterisering

22



van bepaalde caspasesubstraten, hun rol in celdood en ontsteking, en de moleculaire werking van bepaalde mitochondriale factoren. Een tweede grote onderzoekslijn is de biochemische, cellulaire en in vivo karakterisering van een nieuw type van celdood, necroptosis genoemd, waarin RIPK1 en RIPK3 kinasen een cruciale rol vervullen. Peter Vandenabeele bestudeert nu hoe deze RIPK kinasen bepaalde substraten fosforyleren en daardoor het proces van necroptosis sturen. Recent bestudeert hij de communicatie van stervende cellen met het immuunsysteem via o.a. het uitdrukken of vrijstellen van DAMPs (Damage Associated Molecular Patterns). Fundamentele inzichten in de moleculaire mechanismen van celdood (apoptosis, necroptosis), hebben geleid tot nieuwe experimentele therapeutische strategieën om celdood in kankercellen te sensitiseren. Blokkering van necroptosis leidt tot verminderde weefselschade in ziektemodellen bij beroerte en infarct, en bij sepsis.

Peter Vandenabeele werd verkozen tot nieuw lid van de Klasse van de Natuurwetenschappen.

Katelijn VANDORPE

Katelijn Vandorpe (°1965) studeerde Klassieke Filologie en Egyptologie en behaalde in 1992 haar doctoraat. Zij is nu hoogleraar aan de KU Leuven, waar ze de voorbije vier jaar lid was van de Onderzoeksraad. Zij zetelt in het bestuur van het Belgisch Centrum voor archeologisch onderzoek in Griekenland (BCAOG/CBRAG), van de Association Égyptologique Reine Élisabeth en van de International Association of Papyrologists (AIP).

Haar belangrijkste onderzoeksveld is Grieks-Romeins Egypte, één van de oudste multiculturele maatschappijen. Haar publicaties omvatten zowel edities van papyrusteksten, als meer algemene studies over instellingen, wetgeving, socio-economische en gendergerelateerde aspecten van Egyptes multiculturele maatschappij. Zij is één van de weinige onderzoekers wereldwijd die het Grieks en Egyptisch bronnenmateriaal in haar onderzoek combineert. Ze heeft belangrijke methodologische vernieuwingen gebracht in het archiefonderzoek van vooral privéarchieven uit Egypte, en de resultaten hiervan worden onder andere gepubliceerd in de Collectanea Hellenistica, een reeks die onder auspiciën van de Academie staat.

Onder meer voor haar archiefonderzoek was ze laureaat van de Stanford Memorial Lectures in Dublin, Trinity College, in 2005. Ze bekwam ook financiering voor projecten en doctoraten over naamgeving en over het Romeinse leger. Ze is, samen met collega’s uit Yale, New York, Oxford en Cambridge, lid van enkele internationale projecten, waaronder de International Workshop for Papyrology and Social History en de Cambridge Comparative History of Ancient Law.

Katelijn Vandorpe werd verkozen tot nieuw lid van de Klasse van Menswetenschappen.

23



Jan VELAERS

Jan Velaers (°1957) is doctor in de rechten (1988, UAntwerpen) en licentiaat in de wijsbegeerte (1983, KU Leuven). Hij is gewoon hoogleraar aan de rechtsfaculteit van de Universiteit Antwerpen, waar hij de cursussen Bronnen en Beginselen van het Recht en Staatsrecht doceert. Van 1997 tot 2003 was hij decaan van de rechtsfaculteit.

Hij publiceerde over de verschillende aspecten van het staatsrecht: de rechten en vrijheden, de federale instellingen en de staatshervorming. Op zijn naam staan 9 boeken als auteur, 8 boeken als editor, 65 tijdschriftartikelen en 74 bijdragen in boeken. Zijn doctoraal proefschrift De beperkingen van de vrijheid van meningsuiting werd bekroond met de prestigieuze Fernand Collin-prijs. Hij schreef voorts opgemerkte monografiën over het Grondwettelijk Hof, de Grondwet en de Raad van State en het gebruik van de talen in België.In zijn onderzoek hecht hij veel belang aan de relatie tussen grondwet en politiek, in historisch perspectief. Dat komt vooral tot uiting in twee boeken over de monarchie: Leopold III, de koning, het land, de oorlog, (1994, samen met H. Van Goethem, bekroond met de H. Pierlot-prijs voor hedendaagse geschiedenis ) en Albert I, Koning

in tijden van oorlog en crisis. (2009).

Hij is medeverantwoordelijk voor de onderzoeksgroep Overheid en Recht, promotor van verschillende doctoraatsproefschriften en extern gefinancierde onderzoeksprojecten en lid van verschillende redactieraden.Herhaaldelijk werd hij door de overheid als expert aangeduid in heikele constitutionele kwesties, zoals de actualisering van titel II van de Grondwet over de Belgen en hun rechten, de uitvoering van artikel 35 van de Grondwet over de omkering van het systeem van bevoegdheidsverdeling en de toetreding van België tot het kaderverdrag tot bescherming van nationale minderheden.

Sinds 2002 is hij assessor in de Raad van State, afdeling Wetgeving en sinds 2006 lid van de Commissie voor democratie door het recht, de zgn. Commissie van Venetië, van de Raad van Europa.

Jan Velaers werd verkozen tot nieuw lid van de Klasse van de Menswetenschappen.

24



Nieuwe leden Klasse Natuurweten-

schappen (vlnr.): de heren Peter

Vandenabeele, Alexandre Sevrin

en Christian Van den Broeck.

Nieuwe leden Klasse Mensweten-

schappen (vlnr.): de heren Koenraad

Geens en Erik Schokkaert, mevrouw

Katelijn Vandorpe en de heer Danny

Praet.

Nieuwe leden Klasse Kunsten (vlnr.):

de heren Pieter Bergé, Piet Swerts,

Jan Van Landeghem en Lukas

Vandenabeele.

Nieuwe leden Klasse Technische

Wetenschappen (vlnr.): de heren

Paul De Bruycker en Joris De

Schutter en mevrouw Elisabeth

Monard.

25



BUITENLANDSE LEDEN

Elke Klasse van de Academie telt onder haar leden ook verschillende buitenlandse leden. Zij dragen bij tot de internationale uitstraling van de Academie. Wanneer zij in België zijn, komen deze buitenlandse leden ook naar de Klassenvergadering en geven er, indien mogelijk, een voordracht.

In de Klasse van de Natuurwetenschappen werden dit jaar twee nieuwe buitenlandse leden verkozen:

– Jean BOURGAIN (°1954) is sinds 1994 een van de acht vaste leden van de School of Mathematics van het Institute for Advanced Study in Princeton. Hij is actief in verschillende deelgebieden van de wiskundige analyse, zoals de harmonische analyse, analytische getaltheorie, combinatoriek, en in niet-lineaire partiële differentiaalvergelijkingen.

– Erik SMETS (°1957) is gewoon hoogleraar aan de Universiteit Leiden en wetenschappelijk directeur van het Naturalis Biodiversity Center. Zijn onderzoek spitst zich toe op de evolutie van bloemplanten, aanvankelijk sterk bepaald door onderzoek naar de systematische bruikbaarheid van nectarklieren in bloemen, thans wint ook ‘evo-devo’ aan belang.

In de Klasse van de Menswetenschappen werd dit jaar geen nieuw buitenlands lid verkozen.

In de Klasse van de Kunsten werd dit jaar een nieuw buitenlands lid verkozen:

– Konrad A. OTTENHEYM (°1960) is hoogleraar architectuur-geschiedenis in Utrecht en richt zich bij zijn onderwijs vooral op de Europese bouwkunst in de periode van circa 1400-1800. Hij is coördinator van MA-richting Architectuurgeschiedenis & monumenten-zorg.

In de Klasse van de Technische Wetenschappen werden dit jaar drie nieuwe buitenlandse leden verkozen:

– Peter ADRIAENS is Professor of Civil and Environmental Engineering, en sinds 2006 ook Professor in Entrepreneurship en Strategie in de Ross Business School aan de Universiteit van Michigan. Zijn huidige activiteiten focussen op ‘Sustainability Finance’ en op ‘Value-at-Risk’ methoden.

– Jean-Marie NOTERDAEME (°1954) is verbonden met het Max Planck Institute for Plasma Physics in Garching, Duitsland. Op dit ogenblik is hij departmentshoofd van de groep Ion Cyclotron Range of Frequencies. Zijn

26



onderzoeksinteresses zijn de opwarming van fusieplasma’s met electromagnetische golven, en meer in het algemeen kernfusie als energiebron.

– Erik VERRIEST is Burgerlijk electrotechnisch ingenieur. Hij behaalde zijn MSc en PhD aan Stanford University, beide in Electrical Engineering. Zijn interesses liggen in wiskundige systeemtheorie, dynamische systemen met tijdsvertraging, modelreductie voor niet-lineaire dynamische systemen, en de topologische structuur van periodieke en hybride dynamische systemen.

27



Programma:

Verwelkoming door de heer Ludo Gelders, voorzitter

Verslag door de heer Géry van Outryve d’Ydewalle, vast secretaris

Voorstelling van de nieuwe leden

Interludium I

Proclamatie van de Laureaten van de Academie

Laureaat van de Klasse Natuurwetenschappen: de heer Johan Verbeeck Laureaat van de Klasse Menswetenschappen: de heer Hans Op de Beeckn Laureaat van de Klasse Kunsten: de heer Koenraad Jonckheere Laureaat van de Technische Wetenschappen: de heer Dries Van Thourhout

Proclamatie van de Laureaten van de Fondsprijzen

Henri Vanderlindenprijs: de heer Pieter Degroote Mgr. C. De Clercqprijs: mevrouw Tjamke Snijders Jan Gillisprijs: mevrouw Vera Hoorens Marie-Christiane Maselisprijs: mevrouw Ellen Moens, mevrouw Lien Joossens en mevrouw Caroline Braet

Uitreiking van de Prijs van de Vlaamse Wetenschappelijke Stichting aan de heer Stefaan Vaes

Interludium II

Voordracht door de heer Ludo GeldersDe Academie in woelige tijden

Receptie

29

Algemene Openbare Vergadering – 15 december 2012

Algemene Openbare Vergadering op 15 december 2012

2012-04-Alg.indd 29 4/11/13 11:20

Muzikale opluistering:

Uitvoerder: HARP & BONES

HARP & BONES is een duo dat bestaat uit Karen Peeters (harp) en Carlo Mertens (trombone). Dit duo is ontstaan uit nieuwsgierigheid naar de samenklank van een harp en een trombone. Het resultaat was zo aangenaam dat zij besloten om samen te investeren in dit duo. Merkwaardig genoeg lijkt het product zichzelf te verkopen omdat men verrast is door de warme donkere klank van de trombone die eerder doet denken aan een tenor of cello en de kristalheldere hemelse klanken van de harp. Beide zijn professionele muzikanten die deeltijds verbonden zijn aan het Brussels Philharmonic en De Vlaamse Opera. Ook als lesgever zijn zij verbonden aan de Academie van Lier (Harp) en Brasschaat (Trombone & Big Band).

Karen Peeters studeerde aan het Lemmensinstituut te Leuven, waar zij in 1994 het laureaatsdiploma harp behaalde bij Annie Lavoisier. Zij verleende in het verleden haar medewerking als harpiste aan het Nationaal Orkest van België en was 12 jaar freelance verbonden aan het Orchestre Filharmonique de Liège.

Carlo Mertens is als trombonist gespecialiseerd in verschillende stijlen. Hij is lid geweest van de volgende klassieke ensembles: Kamerkoperkwintet Theo Mertens, Kamerkoperkwintet Art of Brass en het Groot Koperensemble Theo Mertens. Hij heeft als vaste medewerker bij Champ d’Action gewerkt en speelt als losse medewerker mee met onder andere Rotterdams Philharmonisch Orkest, Brussels Philharmonic, Orkest van de Munt, Schönberg Ensemble en vele andere. Zijn blazerssectie ‘The Heavy Horns’ is één van de meest gevraagde pop-koper ensembles in heel België. Hij is laureaat van de Nationale Muziekwedstrijd van het Gemeentekrediet (1987) en laureaat van de Nationale Instrumentenwedstrijd (1990).

Programma:Interludium I

- Sang Till Lotta Ian Sandström- Echoes of Harlem Duke Ellington

Interludium II- Chanson dans la Nuit Carlos Salzedo (Harp Solo)- Georgia on My Mind Hoagy Carmichael- Habanera Georges Bizet

30


2012-04-Alg.indd 30 4/11/13 11:20

In vele opzichten was 2012 een moeilijk jaar. Dit betekende veelal ook een extra werkbelasting voor de stafleden van KVAB en voor de vast secretaris in het bijzonder. Buiten de Academie was de economisch sociale situatie van het land niet bijzonder rooskleurig. Maar binnen de Academie had dat eventueel aanleiding kunnen geven tot het ontbinden van de Academie zelf. Het jaar voordien was het laatste jaar van een vorige conventie met de Vlaamse Overheid. De Academie moest dus reeds vorig jaar klaar geweest zijn met een goedgekeurd ontwerp van conventies, waardoor de verdere financiering door de Vlaamse Overheid gewaarborgd verder gecontinueerd kon worden. Wij hadden reeds behoorlijk wat gegevens verzameld in het kader van onze oprichting van vier denkgroepen en uiteraard ook wel op vraag van de doorlichtinggroep (“IdeaConsult”). Gedurende de zomermaanden probeerde een uitgebreide Bestuurscommissie de raadgevingen van “IdeaConsult” op die wijze te verwerken, zodat hun ideeën een aanleiding zouden zijn voor een projectdeel van de nieuwe conventie. Het werd een moeizaam proces, gedeeltelijk omdat het kabinet van Minister Lieten absoluut niet enthousiast was om verder te investeren in onze Bibliotheek, in onze publicatieprogramma (met één uitzondering, het Nationaal Biografisch Woordenboek) en de verdere uitbouw van het VLAC.

Dit betekende dat het vooruitzicht van een conventie tussen KVAB en de Vlaamse Overheid tegen januari feitelijk onmogelijk werd. Vooruitzichten voor een nieuwe overeenkomst met de Vlaamse Overheid werd dus ‘shaky’. Gelukkig kwam het ministerie ons ter hulp, weliswaar maar eerder een magere hulp. Met een zekere fierheid slaagden wij er toch in onze financiële verbintenissen na te komen en de lonen van alle medewerkers tijdig te kunnen uitbetalen, en dit allemaal zonder aan het patrimonium te raken. Spontaan denken jullie wellicht dat het patrimonium onze redding was. Welnu aan het patrimonium hebben wij niet geraakt, tenzij via de interesten. De redding kwam toen het kabinet ons een overbruggingskrediet van een jaar in het vooruitzicht stelde.

Met een beperkte groep werd dan verder met het kabinet onderhandeld. Met het eindresultaat kan men gelukkig of ongelukkig zijn, maar één conclusie staat echter vast en maakt elke appreciatie of depreciatie van het eindproduct irrelevant: zonder die conventie was de financiering door het ministerie te vergeten en was het gedaan met de Academie.

Toch werd er door de stafleden flink gepresteerd, ondanks deze negatieve context. Wie de volgende bladzijden rustig doorneemt, zal niet ontkennen dat die negatieve context omzeggens geen invloed heeft gehad op de diverse initiatieven die we jaarlijks van KVAB verwachten. Integendeel zelfs. Zonder alle details uit de volgende tabellen

31


Verslag door de heer Géry van Outryve d’Ydewalle,vast secretaris

2012-04-Alg.indd 31 4/11/13 11:20

te overlopen, wens ik hier toch een tweetal van die activiteiten te vermelden. Eerst en vooral was er de blijvende aanwezigheid van KVAB op de markt van kunstboeken. Het doel van het boek van M. De Mey et al. (“Vision & Material: Interaction between Art and Science”) beoogt een grotere of betere samenhang tussen kunst en wetenschap: de inhoud van het boek sluit bijzonder goed aan bij de doeleinden die KVAB primair voorop stelt. Even merkwaardig is het Nationaal Biografisch Woordenboek deel 20. Voor de doeleinden van de Academie kan men, zonder te moeten overdrijven, de vergelijking maken met prachtige vlaggenschepen in een woelige zee.

Bijzonder aangename discussies werden gehouden in functie van de voorbereidingen naar de feestviering van volgend jaar, waarbij 75 jaar verzelfstandiging van de KVAB t.o.v. de moederacademie (“Académie Royale de Belgique”) zal herdacht worden.

Jaar na jaar moest ik verwijzen naar beloftes van de Regie om de afwerking van ons deel van het Paleis der Academiën te bespoedigen, en ook jaar na jaar moest ik hier mijn frustraties rapporteren. Toch zijn wij dan erin geslaagd die afwerking zo ver te krijgen dat een verhuis naar ons deel in het Paleis te kunnen verwezenlijken.

2012-04-Alg.indd 32 4/11/13 11:20

Beschouwingen van de bestuurders over de werking van hun Klasse

Het jaar 2012 is een moeilijk jaar geweest voor de Academie, een overgangsjaar tussen het naleven van de vroegere beheersovereenkomst met de Vlaamse overheid (2007-2011) het in voege treden van het nieuwe Convenant (2013-2017). Een jaar vol onzekerheden en zorgen. Maar ook een jaar van levendige discussies en het formuleren van de nieuwe uitdagingen. En zeker een jaar waar – zoals in het verleden – de goede werking van de KNW een absolute prioriteit is gebleven voor haar Bestuur, want de Klasse- of Genootschapswerking vormt het fundament van de Academie!

1. Klassenwerking

Als geïntimideerd aantredend bestuurder, opvolger van onze ervaren confrater Freddy Dumortier die deze functie met brio had vervuld tussen 2010 en 2012, wilde ik terzelfdertijd de academische tradities respecteren en toch ook zoveel mogelijk de communicatie tussen de leden stimuleren door oude gewoontes bij te sturen en er nieuwe in te voeren.

Want multidisciplinaire Klassenwerking tussen uitmuntende wetenschappers zou hen iets unieks moeten kunnen bieden, nl. een forum dat de leden nergens anders vinden en dat zowel nuttig als aangenaam is.

Op collegiale wijze, samen met de bovenvermelde aftredende bestuurder, de aantredend onderbestuurder confrater Paul Van Houtte en consoror Els Van Damme, afgevaardigde van de KNW bij de Bestuurscommissie van de Academie, hebben we dus beslist om een paar innoverende maatregelen te treffen:

• De wederzijdse identificatie van alle leden te vergemakkelijken door hen te vragen tijdens de vergaderingen een badge te dragen waarvan de kleurencode aangeeft tot welke permanente studiegroep zij behoren. In 2012 telde de KNW 58 leden, waaronder 10 dames, 8 ereleden en slechts 27 leden onder de 66 jaar: dit zijn veel nieuwe gezichten voor de nieuwe en ook soms minder nieuwe leden.

• Het administratief gedeelte tijdens de vergadering tot een minimum te beperken.

• Kortere (30 minuten), maar niet minder intense wetenschappelijke mededelingen te organiseren, gevolgd door langere discussies (15 minuten). Zo zijn we er vaak in geslaagd om ruimte te creëren voor twee lezingen per Klassenvergadering, gegeven door buitengewone goede topspecialisten in hun vakgebied.

33

Beschouwing van de bestuurder van de Klasse van de Natuurwetenschappen over de werking van de Klasse in 2012

2012-05-Beschouwingen.indd 33 4/11/13 11:20

Op de installatievergadering van 18/01 werden zeven van de acht leden nieuwe leden opgenomen in de Klasse, nl. de consorores Conny Aerts, Annemie Bogaerts, Martine De Mazière, Godelieve Gheysen en confraters Roel Baets, Johan Martens, François Peeters en Yves Van de Peer (die verontschuldigd was).

Buiten hun korte maar excellente presentaties tijdens de installatievergadering heeft de KNW het privilege gehad om mededelingen te krijgen en te bediscussiëren van:

Consoror Conny Aerts (op 08/02, drie maanden voor het in ontvangst nemen van de Francquiprijs! Over “De Echografie van de sterkernen via Astroseïsmologie”)

Confrater Francois Peeters (op 14/03 over “Grafeen”)

Confrater Alexandre Sevrin (op de algemene vergadering van de KVAB, 25/04, over “De Ouroboros van de Fysica”)

Consoror Godelieve Gheysen (op 13/06 over “GMO’S en veredeling: (G)een wereld van verschil”)

Confrater Thierry Backeljau (op 14/11 over “Omgaan met evolutietheorie en creationisme in het onderwijs: enkele praktijkervaringen”)

• De wisselwerking met leden van andere Klassen te bevorderen over thema’s van algemeen belang.

Zo hebben we het genoegen gehad om Erevoorzitter van de KVAB, consoror Dominique Willems, lid van de Klasse van de Menswetenschappen, op 08/02 te mogen verwelkomen voor een lezing met thema “Het professoraat anno 2012. Koorddansen tussen Bologna en Lissabon”. Deze voordracht heeft aanleiding gegeven tot het oprichten van een werkgroep rond het professoraat in Vlaanderen.

We hebben zo ook het overleg met het bestuur van de Klasse der Technische Wetenschappen (KTW), geïnitieerd door aftredend bestuurder Freddy Dumortier, verdergezet en bv. op 02/07 op hun initiatief een indrukwekkend bezoek aan ArcelorMittal Gent afgelegd, na een korte maar belangrijke Klassenvergadering ter plaatste.

• De interactie te stimuleren met andere (zuster)academiën zoals de Académie Royale de Belgique (de ARB) en de Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen (de KNAW).

34



Zo heeft Prof. Albert Goldbeter (ULB en ARB, Classe des Sciences) op 13/06 gesproken over “The molecular bases of biological rhythms”en Prof. Henk W.L. Lekkerkerker (U. Utrecht en KNAW) op 12/09 over “De ordenende kracht van de entropie”.

• Gebruik te maken van de traditiegetrouwe viering van de jarige leden (totnogtoe alleen heren!) om niet alleen een eminent jonger lid het woord te geven voor een korte laudatio om zijn persoon en werk te situeren, maar ook de jarige zelf te vragen zijn visie te geven over de evolutie van een domein waar hij vaak internationaal pionierswerk heeft verricht. Een manier om “privé”-inzicht te krijgen in een halve eeuw geschiedenis van het Vlaamse wetenschapslandschap!

Zo hebben we confraters August Coomans (75) en Walter Fiers (80) gevierd en aan het woord gelaten op 14/03 met laudatio’s resp uitgesproken door consoror Magda Vincx en confrater Jan Tavernier, en hetzelfde mogen doen op 14/11 voor onze ere-vast secretaris confrater Niceas Schamp (75) met een laudatio van confrater Norbert De Kimpe.

• Zoveel mogelijk de hele Klasse te informeren over de vorderingen van de onderhandelingen van het Bestuur van de KVAB met de Vlaamse Overheid vertegenwoordigd door het Kabinet van Minister Ingrid Lieten voor de totstandkoming van het nieuwe Convenant en haar leden te betrekken bij het invullen van de nieuwe KPI’s.

Zo heeft de Klasse vanaf de maand september 2012 met goed gevolg gebrainstormd over de mogelijke thema’s voor de Denkerprogramma’s in 2014 en 2016.

2. Organiseren van evenementen

We zijn ook als bestuurders actief geweest in het organiseren van evenementen rond wetenschapsvulgarisatie en -bewustwording.

Zo hebben we voor de leden van de Academie in januari 2012 een bezoek van het CMS-experiment aan het CERN in Genève georganiseerd. Dit dankzij de tussenkomst van prof. Walter Van Doninck, nu prof. em. aan de VUB en vicevoorzitter van de Raad van het CERN. Hierbij bestond de gelegenheid om de Vlaamse onderzoekers die op het CERN werken te bezoeken en te lunchen met één van de directeurs van dit wereldbefaamd laboratorium.

Het Bestuur van de Klasse heeft ook onder de geïnspireerde en efficiënte leiding van onze gelauwerde consoror Christine Van Broeckhoven de organisatie van de Lentecyclus 2012 “Dementie: een deficit van onze samenleving” gecoördineerd.

35



3. Inzet van leden en ereleden van de KNW voor de KVAB.

Maar buiten de Klassenwerking zelf hebben ook heel wat van onze leden en ereleden zich actief ingezet voor andere taken, zoals deelname aan vergaderingen van ‘hun’ Permanente Studiegroep, van de Kandidaturencommissie, de Laureatencommissie, de bestuursraad van een fonds of een prijs, de jury of het leescomité van een prijs, de Adviesraad van het VLAC en van de contactfora, de stuurgroep van het VLAC, de Commissie Uitstraling, de Publicatiecommissie, de bibliotheekcommissie, het Centrum voor Europese Cultuur, het Bureau en de Bestuurscommissie van de KVAB, en nog heel wat andere activiteiten die binnen het Paleis der Academiën georganiseerd worden.

Hierbij mogen we zeker niet de leden vergeten die formeel of informeel ingeschakeld werden bij de discussies rond het tot stand komen van het nieuwe Convenant. De moeilijke tijden waarover sprake in het begin van deze terugblik hebben vooral te maken met de nieuwe visie van de Vlaamse Overheid over de rol van de KVAB in de maatschappij en de zware en herhaalde kaasschaafoperaties op onze financiering. Deze hebben uiteraard een zware impact gehad op al de bovenvermelde taken en bij sommige leden een bittere smaak achtergelaten.

Daarom wil ik, namens het bestuur van de KNW, deze consorores en confraters van harte bedanken voor de kostbare tijd en energie die ze in al deze taken gestopt hebben, alsook de terbeschikkingstelling van hun professionele ervaring. Ik wil ook ten persoonlijke titel van deze gelegenheid gebruik maken om de vast secretaris Gery d’Ydewalle te bedanken voor zijn permanente steun en beschikbaarheid om soms moeilijke problemen te bespreken. Graag wil ik ook voorzitter Ludo Gelders danken en feliciteren: hij heeft onverwachts en tijdens een crisisperiode de taak van ontslagnemend voorzitter en voornaam lid van de KNW, confrater Pierre Jacobs, in april 2012 moeten overnemen. Hij heeft als een vastberaden kapitein het bedreigde schip naar meer veilige regio’s kunnen brengen. Ook dank aan alle leden van het Bestuur van de KNW voor hun wijze en stimulerende raad en de vriendschappelijke sfeer van al onze ontmoetingen. En last but not least, dank aan de heer Thomas Vandenberghe, de secretaris van deze Klasse, voor zijn excellente werk bij de voorbereiding en de nazorg van elke Klassenvergadering, het organiseren van de vergaderingen van de Laureaten- en Kandidaturencommissies, de uitstekende verslagen en het verzorgen van onze website. En zoveel meer: zonder zijn werk, en ook dat van de andere leden van de staf van de Academie, was het onze niet mogelijk geweest.

Irina Veretennicoff

36



Geachte vast secretaris, geachte consorores en confraters,

De traditie wil nu eenmaal dat de aftredende bestuurder bij het aantreden van de nieuwe bestuursploeg van de Klasse enkele nabeschouwingen over zijn of haar bestuursperiode formuleert. Ik wil mij echter beperken tot een verwijzing naar twee factoren die vorig jaar het reilen en zeilen van onze Academie hebben gekleurd.

In 2012 vertoefde onze Academie in onrustig water, enerzijds onder invloed van de actieve inmenging van onze voogdijoverheid met het oog op het afsluiten van een nieuwe beheersovereenkomst en anderzijds door onze precaire financiële toestand. Deze twee samenhangende elementen brachten een grote onzekerheid over onze toekomst mee. Zij determineerden ook in grote mate de agenda en de sfeer in de bestuursorganen van onze Academie. In meteorologische termen zou ik de stemming die vorig jaar in de Bestuurscommissie domineerde, kunnen typeren als een opeenvolging van depressies met actieve regengebieden met af en toe een bescheiden hogedrukgebiedje met wat zonneschijn.

Het is opmerkelijk dat de vier Klassen, ondanks het ruwe weer op het bestuursniveau, op een serene wijze hun activiteiten hebben voortgezet. In elk geval sluit het werkingsjaar 2012 een tijdperk van onze Academie af. Voortaan moeten de Klassen rekening houden met KPI’s of “key performance indicators” in het jargon van onze alerte en evaluerende toezichthouders.

De bezorgdheid die onze consorores en confraters van de cultuurwetenschappen en ook van de Klasse van de Kunsten in dit verband hebben geformuleerd, zijn terecht en begrijpelijk. De maatschappelijk relevante dimensie die volgens het nieuwe convenant aanwezig moet zijn in de thema’s van de toekomstige contactfora en standpunten, ligt in deze disciplines niet voor de hand. In de eerste Bestuurscommissie van het nieuwe jaar werd in dit verband unaniem overeengekomen een “standpunt” – zoals het in het convenant wordt bepaald “als een bijdrage tot het maatschappelijk debat” – in ruime zin te interpreteren en deze zienswijze ook t.o.v. de voogdijoverheid te verdedigen.

Graag wil ik u allen danken voor uw talrijke aanwezigheid en tussenkomsten op onze maandelijkse vergaderingen van onze Klasse, die ook in de toekomst tot de kernactiviteiten van onze Academie zullen behoren.

Een bijzondere dank aan de consorores en confraters die in de loop van de voorbije twee jaar lezingen voor onze Klasse hebben verzorgd, contactfora hebben uitgebouwd of in andere domeinen – ik denk hierbij aan het VLAC en aan VIGES of de talrijke

37


Beschouwing van de bestuurder van de Klasse van de Menswetenschappen over de werking van de Klasse in 2012


commissies – bijgedragen hebben tot de goede werking en uitstraling van onze Academie.

Een zeer hartelijke dank aan onze nieuwe bestuurder, confrater Bocken, voor zijn steun en medewerking tijdens de voorbije twee jaar. De uitmuntende wijze waarop onze bestuurder niet alleen een colloquium, een talrijk bijgewoond congres maar ook de publicatie van de referaten over de gerechtelijke hervorming via een externe uitgever heeft weten te realiseren en dit met zeer beperkte financiële middelen en administratieve ondersteuning, staan borg voor een geslaagde invulling door onze Klasse van het nieuwe convenant. En tenslotte gaat mijn dank ook naar mevrouw Dejaegher die op een efficiënte wijze de organisatie van onze vergaderingen en aanverwante activiteiten heeft verzorgd (met de bijstand van Thomas Vandenberghe gedurende haar zwangerschapsverlof); mevrouw Dejaegher was het permanente en toegankelijke aanspreekpunt voor al uw en mijn vragen.

Aan u allen, mijn beste wensen voor een vruchtbaar en voorspoedig jaar.

Paul Van Rompuy

38



Geachte consorores en confraters,

Dat ik de werking van de Klasse Kunsten in het voorbije jaar mee heb mogen vormgeven, heb ik ervaren als een bijzonder voorrecht en een groot plezier. Alle voorafgaande reserves over extra tijdbelasting die het bestuurderschap met zich mee zou brengen, bleken ongegrond. Ik heb dit bestuurderschap ervaren als een bevoorrechte kans om nader kennis te maken met aspecten van het onderzoek in de kunsten die mijn eigen expertise ver overstijgen. Dat is precies ook wat onze Klasse op zich uniek maakt. Onze klassenvergadering zijn een continue uitnodiging om het veld van de kunsten als één samenhangend geheel te ervaren, waarin de expertises van uiteenlopende artistieke disciplines elkaar vinden en versterken. Het bestuurderschap van onze klasse heeft dit inzicht nog versterkt.

Precies omwille van de artistieke uitwisseling die onze leidraad moet zijn, heb ik geprobeerd om te vermijden dat de vergaderingen van 2012 al te zeer gedomineerd zou worden door mijn eigen domein, de muziek. Die kunstvorm was in 2011 goed bediend geweest en het was tijd om de balans terug in het midden te brengen. Om die reden was dit werkjaar bijna uitsluitend gericht op de beeldende kunst, met een kleine uitzondering voor de vergadering van november, waarin muziek weer haar opwachting maakte, zij in samenspel met theater, beeldende kunst en architectuur.

We begonnen in februari met de presentatie van een klassieke kunsthistorische studie met de lezing van Koenraad Brosens: “Rubens’ Constantijn wandtapijtreeks: het

probleem van de opdrachtgever herbezocht.” Met klassieke studie bedoel ik dat dit onderzoek alle vragen over ontstaan, iconografie, stijl en mecenaat van een kunstwerk – in dit geval de wandtapijtenreeks naar ontwerpen van Rubens over de geschiedenis van Constantijn – onderzoekt en kritisch afweegt. Koenraad Brosens wist op die manier de traditionele opvatting dat de reeks was besteld door de Franse koning Lodewijk XIII te ontkrachten. Ook de lezing van de inhoud verschilt van de gebruikelijke interpretatie. Het onderzoek van Koenraad Brosens is een schitterend voorbeeld van de inclusieve methode die de hedendaagse kunstgeschiedenis kenmerkt.

Steven Jacobs verzorgde de lezing in de vergadering van maart. Zijn thema was “found footage als artistieke strategie”. Als onderzoeker naar beeldende kunst in de twintigste eeuw weet Steven Jacobs de traditionele indelingen in kunstdisciplines te overstijgen en de relatie tussen beeldende kunst en media zoals film en video in kaart te brengen. Steven Jacobs is een uitmuntend onderzoeker naar de toepassingen van technieken uit de film in de beeldende kunst.

39


Beschouwing van de bestuurder van de Klasse van de Kunsten over de werking van de Klasse in 2012


In april waren we te gast op de gezamenlijke vergadering van de vier Klassen, die werd verzorgd door de Klasse van de Natuurwetenschappen. In mei brachten we een bezoek aan Antwerpen, met een rondleiding in het MAS, een lezing van voormalig Schepen van cultuur Eric Antonis en van confrater Francis Strauven over de architectuur van het MAS, en een ontvangst op het stadhuis door de Schepen van cultuur, Philip Heylen.

In juni demonstreerde confrater Maximiliaan Martens de toepassing van de modernste technologie op de studie van oude kunst met een lezing over “Pieter Brueghels Dulle

Griet: materieel technisch onderzoek.” Uit zijn lezing onthouden we vooral hoe de moderne technologie en interdisciplinaire samenwerking nieuwe materieeltechnische en kunsthistorische inzichten mogelijk maken. Dergelijk onderzoek gebeurt in teamverband. Confrater Martens demonstreert daarbij wel dat het kunsthistorisch denken daarbij niet in de verdrukking komt, maar de teugels van het onderzoek stevig in de hand houdt.

Na dit overwicht aan kunsthistorische en materieeltechnische studie was het tijd om het woord te geven aan een kunstenaar, die zou spreken vanuit zijn eigen praktijk. Confrater Siegfried De Buck sprak over zijn eigen werk onder de titel “Sieraad Symbool Signaal”. Hij wist zijn eigen artistieke traject te kaderen in een brede beschouwing over de relatie tussen sieraden en hun signaalfunctie in intermenselijke relaties.

Had confrater Maximiliaan Martens een virtuoze demonstratie gegeven over de voordelen van interdisciplinair onderzoek, dan bewees buitenlands lid Anne van Grevenstein-Kruse dat die interdisciplinariteit absoluut noodzakelijk is bij de restauratie van kunstwerken, zeker wanneer het de restauratie van een topwerk betreft, zoals het Lam Gods van de gebroeders Van Eyck. De voordracht van Anne van Grevenstein-Kruse gaf ons een blik achter de schermen van het veelgetakte proces dat besluitvorming inzake restauratie vandaag inhoudt. Vooral de intense samenwerking tussen ervaren en jonge restaurateurs en de geest van ontdekking en toewijding die daaruit resulteert, is iets wat we in het bijzonder onthouden.

In november moest de muziek enigszins terug haar plaats opeisen. We legden de focus toch niet op muziek in de enge zin, maar op muziek in samenspel met andere kunstvormen. Het domein van de opera is de ideale ontmoetingsruimte van muziek met drama, beeldende kunst en architectuur. We lieten dan ook niet een muziekspecialist aan het woord, maar iemand die dagdagelijks in dit spanningsveld staat: Peter de Caluwe, intendant van de Koninklijke Muntschouwburg. De formule om af te zien van een formele lezing en te vervangen door een vraaggesprek werd positief onthaald. Het was een schuchtere poging om het vaste stramien van onze Klassenvergadering ietwat te doorbreken. De positieve reacties tonen wel aan dat de leden van onze Klasse open staan voor variatie in de manier waarop we onze Klassenvergaderingen houden. Dat is misschien een piste om verder op te werken, in de hoop zo meer van onze leden bij onze activiteiten te kunnen betrekken. Het format van het vraaggesprek bracht mee dat de presentatie naadloos kon overgaan in een boeiende discussie, waarin de verschillende kunstdisciplines in onze Klasse ruim aan bod konden komen.

40



Het werk in de Bestuurscommissie en het Bureau was in het voorbije jaar intensief. Het hele proces van de ontwikkeling van een nieuwe Convenant tussen de academie en het ministerie voor wetenschapsbeleid noodzaakte het Bestuur van de Academie om onze eigen functie in het wetenschappelijk bedrijf te herdenken. Het was een hele evenwichtsoefening, zowel door ons als door het ministerie, tussen de vraag naar een grotere maatschappelijke verantwoording enerzijds en de autonomie van de Academie anderzijds. Bij de discussies en de contacten met het kabinet is wel gebleken dat het bestaan van een Klasse Kunsten in de context van de Academie als uitermate positief wordt beoordeeld. Van die positieve evaluatie moeten we nog meer gebruik maken om de externe uitstraling van de Academie te verhogen en de kunsten nog steviger te verankeren in het intellectuele debat.

Francis Maes

41



Geachte Consorores en Confraters

In de eerste plaats wil ik u allen van harte danken voor het vertrouwen dat u mij hebt gegeven met mijn aanstelling tot bestuurder voor dit en volgend jaar. Ik zal mij inspannen uw vertrouwen waard te zijn.

Ik wil een woord van dank richten tot onze aftredend bestuurder Jan Kretzschmar voor de inspanningen die hij gedaan heeft tijdens zijn mandaat als bestuurder in de voorbije twee jaar. Hij heeft de Klasse op een efficiënte manier geleid en in het Bureau en de Bestuurscommissie van de KVAB op een krachtdadige wijze zijn stem laten horen en ervoor gezorgd dat men er onze Klasse ernstig neemt. Hij heeft op deze manier het werk verdergezet van zijn voorganger, confrater Ludo Gelders, eerste bestuurder van onze Klasse na de omvorming van CAWET tot KTW, om onze Klasse te doen erkennen als een volwaardige Klasse van de Academie (waartegenover een aantal confraters van andere Klassen eerder sceptisch stonden), een Klasse die zelfs op een aantal punten de weg wijst en het voortouw neemt. Van harte dank, Jan. Mijn dank gaat eveneens uit naar zijn voorganger, die ik reeds vernoemd heb, ook omdat hij bereid gevonden werd het voorzitterschap op te nemen van de Academie (waarvoor ik ook voor een stuk verantwoordelijk ben). Hij heeft deze taak van voorzitter opgenomen op een zeer moeilijk ogenblik (wellicht moeilijker dan hij zich had voorgesteld), maar is zeker de juiste man om in deze omstandigheden het voorzitterschap te bekleden. De inspanningen die hij doet in het Bestuur van de KVAB om vooral de financiële situatie recht te trekken verdienen onze grootste waardering, evenals de manier waarop hij, samen met de vaste secretaris, met de Vlaamse Overheid heeft onderhandeld om tot een beheersovereenkomst te komen waaruit de KVAB ongetwijfeld gehaald heeft wat er uit te halen was.

Bij het begin van mijn bestuurdersmandaat verwacht u ongetwijfeld dat ik iets zeg over het beleid dat ik wil realiseren. Ik kan daarover kort zijn. De beheersovereenkomst bepaalt immers grotendeels welk beleid we kunnen en moeten voeren en het zal reeds een hele krachttoer zijn de verplichtingen die we daarin hebben opgenomen, waar te maken, en dit samen met de andere Klassen, en met de medewerking van u allen. In het bijzonder wil ik de inspanningen voortzetten van mijn voorganger om het gender-onevenwicht te verbeteren evenals een verjonging te realiseren, maar dit zonder enige toegeving te doen op de kwaliteit. Vervolgens doe ik een beroep op u allen om onze inspanningen op gebied van werken reflectiegroepen verder te zetten en daarbij te komen tot waardevolle rapporten, voortaan “Standpunten” genoemd, die wij meer dan vroeger weerklank moeten doen vinden in de bredere maatschappij. Tenslotte hoop ik dat wij ons kunnen inschrijven in het Denkersprogramma, waarvoor

42


Beschouwingen van de bestuurder van de Klasse van de TechnischeWetenschappen over de werking van de Klasse in 2012


de Klasse Menswetenschappen nu een voortrekkersrol opneemt, maar waarin wij, als actieve Klasse, toch op korte afstand zouden moeten volgen.

Beste consorores en confraters, ik ben ervan overtuigd te kunnen steunen op de actieve medewerking van ons bestuur en van alle leden van deze Klasse.

Jacques Willems

43



Mededelingen in de Klassen

8 februari: Mededelingen door mevrouw Connie Aerts: ‘Echografie van Sterkernen

dankzij Asteroseismologie’ en door mevrouw Dominique Willems: ‘Het professoraat

anno 2012. Koorddansen tussen Bologna en Lissabon.’

14 maart: Mededeling door de de heer Francois Peeters: ‘Grafeen’

25 april: Gezamenlijke vergadering van de vier klassen op uitnodiging van de Klasse Natuurwetenschappen

12 mei: Lentevergadering te Antwerpen, mededelingen door de heren Eric Anthonis (voormalig schepen van cultuur) en Francis Strauven

13 juni: Mededelingen door de heer Albert Goldbeter (ULB): ‘The molecular bases of

biological rhythms’, door mevrouw Lieve Gheysen (UGent): ‘GMO’s en veredeling:

(g)een wereld van verschil’ en door de heer Patrick De Leenheer (Mathematics Department, University of Florida) over zijn ervaringen als VLAC-fellow en zijn werk op de KVAB.

12 september: Mededeling door de heer Henk Lekkerkerker (Universiteit van Utrecht): ‘De Ordenende kracht van de Entropie’

14 november: Mededeling door de heer Thierry Backeljau (KBIN, UA): ‘Omgaan met

evolutietheorie en creationisme in het onderwijs: enkele praktijkervaringen’

45

Mededelingen in de Klasse van de Natuurwetenschappen

2012-06-Mededelingen.indd 45 4/11/13 11:19


46

21 januari: geen lezing (voorstelling van de nieuwe leden)

18 februari: Mededeling door de heer Ron Lesthaeghe: “De tweede demografische

transitie: theorie en bevindingen”

17 maart: Mededeling door de heer John Ma (Oxford University); “Why the Polis?

Reflections on the ancient Greek City-State (750 BC- AD 600) in the twenty-first

Century”



16 juni: Mededeling door de heer Roger Blanpain: “Het taalgebruik in de

arbeidsverhoudingen”

15 september: Mededeling door de heer Lieven Verschaffel: “Rekenvraagstukken: een

venster op de wereld”

20 oktober: Mededeling door mevrouw Anne-Marie Vandenbergen: “Het onderwijs in

het hedendaagse Zuid-Afrika: een schets van de problematiek”

17 november: Mededeling door de heer Dirk Van der Cruysse: “De Keizerlijk-

Koninklijke Academie van Wenen reist rond de wereld (1857-1859)”

Mededelingen in de Klasse van de Menswetenschappen



47

18 januari: Plechtige inauguratie en presentatie van de nieuwe leden

15 februari: Mededeling door de heer Koenraad Brosens: “Rubens’ Constantijn

wandtapijtreeks: het probleem van de opdrachtgever herbezocht”

21 maart: Mededeling door de heer Steven Jacobs (UGent): “Found Footage als

artistieke strategie”



20 juni: Mededeling door de heer Maximiliaan Martens: “Pieter Breugels Dulle Griet:

materieel-technisch onderzoek”

19 september: Mededeling door de heer Siegfried De Buck: “Sieraad Symbool Signaal”

17 oktober: Mededeling door mevrouw Anne van Grevenstein-Kruse: “Verleden, heden

en toekomst van het Lam Gods altaarstuk in de Sint Baafs Kathedraal van Gent”

21 november: Debat met de heer Peter De Caluwe (Algemeen directeur Koninklijke Muntschouwburg)

Mededelingen in de Klasse van de Kunsten




9 oktober: Mededeling door de heer Jan Rabaey: ‘From mobiles to swarms – The

wireless revolution continues’

22 november: Mededeling door de heer Michaël Devolder (KTW-Laureaat 2011): ‘Driedimensionale Koolstofnanostructuren’

48


Mededelingen in de Klasse van de Technische Wetenschappen


Jaarverslag Klasse van de Technische Wetenschappen

Jaarverslag 2011 van de Klasse Technische Wetenschappen

Plenaire zittingen

Er vonden in totaal vier plenaire zittingen plaats nl. op dinsdag 22 februari, op donderdag 7 juli, op dinsdag 20 september en op donderdag 24 november (telkens in het Paleis der Academiën).

Voordrachten

• Ter gelegenheid van de plenaire eindejaarsvergadering van BACAS op 20 december 2011 (georganiseerd in samenwerking met CTS) werd door confrater Eric Vanwalle, directeur-generaal van het Studiecentrum voor Kernenergie te Mol, een uiteenzetting gehouden over de toekomst van kernenergie na het incident in Fukushima, Japan, als gevolg van de zware aardbeving en tsunami die deze regio troffen.

• 22 februari 2011: voordracht van confrater Ronald Waterman, buitenlands lid van de KTW, met als titel “Integraal kustbeleid via bouwen met de natuur”.

• 7 juli 2011: voordracht van confrater Alessandro Ferrero, buitenlands lid van de KTW, met als titel “New problems in measurements, measuring systems and

metrology”.

• 20 september 2011: voordracht van de heer Jo Bury, managing director VIB (Vlaams Instituut voor Biotechnologie), met als titel “Vlaanderen 2020: een

worldwide hub voor biotech”.

• 24 november 2011: voordracht van confrater Alain Bernard, voorzitter van de Vlaamse Baggerfederatie en CEO van Deme NV, met als titel: “Creating land

for the future”.

Werkgroepen

1) Publicaties van eindrapporten van werkgroepen:

Volgende twee eindrapporten werden in de loop van 2011 gepubliceerd:

49


2012-06b-Jaarverslag.indd 49 4/11/13 11:19

50


“Industrial Biomass: source of chemicals, materials and energy! Implications

and limitations of the use of biomass as a source for food, chemicals, materials

and energy” (WG-voorzitter Erick Vandamme)

De werkgroep heeft zich geconcentreerd op de gevolgen en beperkingen van het gebruik van industriële biomassa als grondstof voor chemicaliën, materialen en energie. Het rapport gaat uit van de in brede kring aanvaarde “5 F-cascade”, die een prioriteitenlijst voor aanwending van biomassa vooropstelt:

1. Food and feed2. Fine and bulk chemicals and pharma3. Fibre and biomaterials4. Fuels and energy5. Fertilisers and soil conditioners.

Het gebruik van biomassa als hernieuwbare energiebron zal van groot belang zijn voor het realiseren van de 20/20/20 doelstelling van de Europese Commissie, namelijk tegen 2020 minstens 20% hernieuwbare bronnen inzetten voor energieproductie, 20% minder broeikasgas uitstoten dan in 1990 en de energie-efficiëntie met minstens 20% verbeteren. Verwacht wordt dat biomassa 2/3 van de hernieuwbare energie zal leveren tegen 2020.

Leden van de werkgroep:

Vandamme Erick, voorzitter

• Anthonis Tom• Bourdeau Philippe• Carrez Dirk• Dobbelaere Sofie• Gosselin Derrick• Huyghe François• Kretzschmar Jan

• Meers Erik• Michiels Leo• Pelkmans Luc• Soetaert Wim• Van Roost Joost• Van Vaerenbergh Ivo• Verstraete Willy

“Wetenschapscommunicatie” (WG-voorzitter Joos Vandewalle)

In november 2009 werd een nieuwe werkgroep opgestart die zich zou buigen over de redenen voor de stiefmoederlijke behandeling van thema’s rond wetenschap en techniek in de klassieke media. De werkgroep wou ook nagaan hoe de penetratie van de KTW-rapporten in de media en bij de voornaamste stakeholders kan verbeterd worden. Goede wetenschapscommunicatie in de klassieke media is van groot belang voor het aantrekken van jongeren naar wetenschappelijke studies, een noodzaak voor het behoud van de economische welvaart van het land.


51


Er werd overeengekomen geen klassiek rapport te publiceren met extensieve wetenschappelijke behandeling van dit thema, maar eerder een bundel van aanbevelingen die onder meer ook door de andere klassen van de KVAB zouden kunnen benut worden.

De werkgroep wil op permanente basis actief blijven en regelmatig ontmoetingen organiseren met wetenschapsjournalisten om ook een beter zicht te krijgen op de visie van de gespecialiseerde pers op de publicaties en communicatie-inspanningen van de KVAB.


• Vandewalle Joos, voorzitter

2) Actieve werkgroepen 2011

“Elektrische voertuigen” (WG-voorzitter Jan Kretzschmar)

De werkgroep heeft ervoor gekozen de hybride voertuigen niet te behandelen; het eindrapport zal volgende thema’s bestrijken:

• Historische achtergrond • Actuele situatie en toekomstperspectieven• Waarom overschakelen op elektrische voertuigen?• Actuele belemmeringen, mogelijkheden en uitdagingen• Mogelijke impact op elektriciteitsproductie, -transmissie en -distributie• Uitdagingen voor Vlaanderen

“Toekomst van de vorming van academisch opgeleide ingenieurs” (WG-voorzitter

Jean Berlamont)

De beslissing van de Vlaamse Regering om de studies van industrieel ingenieur te integreren in de universiteiten zal een belangrijke impact hebben op de toekomstige evolutie van de learning outcome (de eindtermen) van de studies van alle academisch opgeleide ingenieurs: de burgerlijk ingenieurs, de bio-ingenieurs, de ingenieurs opgeleid aan de Koninklijke Militaire School en de industrieel ingenieurs.

Alle belanghebbenden hebben zich uitgesproken voor een behoud van de specificiteit van elk van deze opleidingen: zo krijgen de industrieel ingenieurs traditioneel een

• Aernoudt Etienne• Gelders Ludo• Kretzschmar Jan• Ratinckx Eli• Van Cauwenberghe Achiel• Vandenberghe Thomas

• Van der Auweraert Ann• Van der Perre Georges• Van Overschée Willy• Verstraete Willy• Verstraeten Paul• Wauters Dirk


52


eerder toepassingsgericht curriculum, terwijl de burgerlijk en bio-ingenieurs eerder een conceptueel curriculum moeten verwerken.

De Vlaamse Regering heeft aan de VLIR en de VLHORA gevraagd om voorstellen te formuleren m.b.t. de eindtermen van deze opleidingen. De KTW heeft voorgesteld om als klankbord te fungeren voor de voorstellen van deze VLIR-VLHORA-commissie, zodat reacties van zowel academische als bedrijfsleden van KTW naar de commissie teruggekoppeld zouden worden.

“Grondstoffen voor innovatie” (WG-voorzitter Egbert Lox)

Er werd overeengekomen de klemtoon te leggen op de impact van de grondstoffenproblematiek op de eigen Vlaamse industrie, aangezien in alle industrielanden reeds talrijke rapporten gepubliceerd werden over de mogelijke schaarste van de grondstoffen voor innovatie. De KTW-werkgroep zal zich ook beperken tot de metalen. Het eindrapport zal volgende aspecten omvatten:

• Definitie van metalen voor innovatie• Actuele problematiek (schaarste)• Productie en recycling van deze metalen• Tewerkstelling in Vlaanderen in deze sector• Overzicht van strategische materialen• Ecologische en economische aspecten van de mijnbouw• Initiatieven in de E.U, de V.S.A. en de BRIC-landen• Instapmogelijkheden voor Vlaamse stakeholders (overheden,

onderzoeksinstellingen, bedrijven)

“Energieraad”

Op initiatief van de KTW heeft de KVAB beslist een permanente energieraad op te richten die snel kan reageren op initiatieven op het gebied van energiebeleid in Vlaanderen, werkgroepen kan initiëren om bepaalde facetten van het energiebeleid grondiger te analyseren en een podium kan creëren om binnen- en/of buitenlandse experts hun visie te laten toelichten.

Voorzitter confrater Ivo Van Vaerenbergh wenst dat de raad realistische doelstellingen nastreeft, zoals het analyseren van het beleid van de Vlaamse Regering inzake groene stroomcertificaten. De raad zal aanbevelingen formuleren, dieper ingaan op deelaspecten (via werkgroepen) en een permanent open forum voor discussie over energievraagstukken zijn.

In een eerste fase werd met alle betrokkenen nagedacht over de structuren van de energieraad, die in de loop van 2012 operationeel moet zijn.


53


Internationale activiteiten

CAETS (Council of Academies of Engineering and Technological Sciences)

Het jaarlijkse symposium van CAETS (International Council of Academies of Engineering and Technological Sciences) vond plaats tussen 27 en 30 juni in Mexico, en het thema was: “Engineering analysis and management to reduce risks”.

CAETS heeft ook meegewerkt aan een UNESCO-rapport met als titel “Engineering:

issues, challenges and opportunities for development”, in samenwerking met FIDIC (International Federation of Consulting Engineers) en WFEO (World Federation of Engineering Organizations).

Euro-CASE (European Council of Applied Sciences and Engineering)

Euro-CASE besteedde heel wat aandacht aan het “Desertec”-project, een samenwerkingsinitiatief tussen de Europese Unie en de landen rond de Middellandse Zee, waarbij een ringnet alle elektriciteitsopwekkende installaties in de mediterrane regio aan elkaar koppelt (onder meer zonnecelbatterijen in Algerije en Tunesië).

KTW-leden

Onderscheidingen voor KTW-leden

Confrater en erelid Marcel Soens kreeg een medaille van de KVAB naar aanleiding van zijn 85ste verjaardag. Confrater Soens was samen met confrater Daniël Vandepitte medeoprichter van CAWET, de voorloper van de KTW. Confrater Soens was gedelegeerd bestuurder van Metallurgie Hoboken Overpelt en gaf mee gestalte aan de “DIRV”, de derde industriële revolutie in Vlaanderen.

Erelidmaatschap voor KTW-leden

Volgende KTW-leden werden benoemd tot erelid:

• Dirk Frimout• Hendrik Van Brussel• Pierre Verbaeten

Nieuwe leden KTW

De kandidaturencommissie heeft de conform de procedure ingediende kandidaturen voor lidmaatschap van de KTW onderzocht, en haar besluiten op 20 september 2011 aan de plenaire KTW-vergadering voorgelegd. De plenaire vergadering heeft daarop 5 kandidaturen voorgedragen bij de bestuurscommissie van de KVAB, die het KTW-


54


voorstel finaal heeft bekrachtigd. Op die basis werden tot lid van de KVAB Klasse Technische Wetenschappen benoemd:

• Luc Bonte (Vice-President operational excellence, ArcelorMittal Corporate)• Henri-Jean Velge (Executive Vice-President Bekaert Group)• Hugo Thienpont (Faculteit Ingenieurswetenschappen VUB, vakgroep

toegepaste natuurkunde en fotonica)• Jan Van Campenhout (Faculteit Ingenieurswetenschappen UGent, vakgroep

elektronica en informatiesystemen)• Verbauwhede Ingrid (ESAT, KU Leuven)

Nieuwe buitenlandse leden KTW

Het bestuur van de KTW heeft tevens vier suggesties voor benoeming van buitenlandse leden ontvangen en voorgelegd aan de plenaire vergadering van 20 september 2011. De plenaire vergadering verkoos daarop tot buitenlands lid:

• Laszlo Monostori (Head of the Research Group on Intelligent Manufacturing and Business Processes, SZTAKI, Budapest)

• Jan Rabaey (University of California, Berkeley: scientific co-director of the Berkeley Wireless Research Center (BWRC), en director Multiscale Systems Research Center (MuSyC))

• Wim Sweldens (Vice-President Alcatel-Lucent Ventures)• Fred Van Houten (Universiteit Twente: research group “Design, Production and

Management”)

Laureaat van de Academie

Op zaterdag 10 december werd prof. Michaël De Volder van de KU Leuven (Production Engineering, Machine Design and Automation) uitgeroepen tot Laureaat van de Academie in de technische wetenschappen.

De titel van Laureaat is de hoogste onderscheiding die de academie jaarlijks toekent als een erkenning voor een verdienstelijke academische loopbaan tot de leeftijd van 40 jaar.

Michaël De Volder is geboren te Antwerpen in 1978. Hij studeerde in 2002 met de grootste onderscheiding af als burgerlijk ingenieur aan de KU Leuven. Vervolgens startte hij zijn doctoraatsonderzoek in de micromechanica aan het departement werktuigkunde van de KU Leuven. In 2003 behaalde hij een beurs van het IWT ter ondersteuning van zijn onderzoek. In 2005 verbleef hij aan het Tokyo Institute of Technology (TIT) in Japan ondersteund door een FWO beurs. In 2007 behaalde hij de titel Doctor in de Ingenieurs wetenschappen. Vervolgens startte hij een post-doctoraal mandaat van het FWO aan de KU Leuven en IMEC. In het kader van dit onderzoek


55


verbleef hij in 2008 aan het Massachusetts Institute of Technology (MIT) en the University of Michigan (UM) in de Verenigde Staten.


56


Jaarverslag 2012 van de Klasse Technische Wetenschappen

Plenaire zittingen

Er vonden in totaal vijf plenaire zittingen plaats nl. op donderdag 16 februari, op donderdag 25 april, op donderdag 5 juli, op dinsdag 9 oktober en op donderdag 22 november. Behalve op 5 juli, toen extra muros werd vergaderd, samen met de KNW, bij ArcelorMittal Gent, vonden alle plenaire vergaderingen plaats in het Brusselse Academiënpaleis.

Voordrachten

• Ter gelegenheid van de plenaire eindejaarsvergadering van BACAS op 22 november 2012 (georganiseerd in samenwerking met CTS) werd door Christian Jourquin, voormalig CEO van Solvay, sinds juni 2012 bestuurder bij ING, een uiteenzetting gehouden met als titel: “De-industrialization vs. re-

industrialization of Europe”.

• Op 5 juli vergaderden de KTW en de KNW samen “extra muros” bij ArcelorMittal Gent (het vroegere Sidmar). CEO Wim Van Gerven schetste bondig de positionering van ArcelorMittal Gent binnen de divisie “Flat Carbon Steel Europe” van de ArcelorMittal-groep. Aansluitend werd een bezoek gebracht aan enkele productieafdelingen van dit geïntegreerd staalbedrijf op de site in Gent Zeehaven.

• 9 oktober 2012: voordracht van Michaël Devolder, KTW-laureaat 2011, met als titel “From mobiles to swarms – The wireless revolution continues”

• 22 november 2012: voordracht van confrater Alessandro Ferrero, buitenlands lid van de KTW, met als titel “Driedimensionale koolstofnanostructuren”.

Werkgroepen

1) Publicaties van eindrapporten van werkgroepen:

Volgend eindrapport werd in de loop van 2012 gepubliceerd:

“Elektrische voertuigen” (werkgroepvoorzitter Jan Kretzschmar)

De werkgroep heeft ervoor gekozen te focussen op de zuiver batterij-aangedreven personenwagens, met uitsluiting dus van de hybride voertuigen. Met de batterijtechnologie van vandaag zijn deze enkel geschikt voor mensen die veel verplaatsingen afleggen over een relatief korte afstand (verzoening van beperkte actieradius van de batterij met maximaal energetisch voordeel – zowel qua energie-efficiëntie als qua brandstofkost – tegen het licht van een hoge aanschafprijs van het


57


voertuig). Een massale doorbraak op korte termijn zit er dus niet in (2 à 10% van de verkoop van nieuwe wagens tegen 2020).

Om de markt van de elektrische voertuigen te stimuleren zou volgens de besluiten van de werkgroep in Vlaanderen een beleid moeten gevoerd worden waardoor lokale constructeurs en hun toeleveranciers gesteund worden in hun transitie naar de productie van elektrische voertuigen. Onderzoek, ontwikkeling en demonstratie m.b.t. efficiëntere batterijen, aangepaste materialen voor chassis en andere componenten, oplaadinfrastructuur, slimme netten en bijhorende meters zullen daarin van groot belang zijn. Maar ook de automobilist zal zijn mobiliteitsgedrag moeten aanpassen.


• Jan Kretzschmar, voorzitter

“Toekomst van de vorming van academisch opgeleide ingenieurs”

(werkgroepvoorzitter Jean Berlamont)

Deze werkgroep is geen typische KTW-werkgroep die als einddoel heeft een rapport voor stakeholders op te maken, maar een soort klankbordgroep die de conclusies van de VLIR-VLHORA-commissie (voorzitter Ludo Melis, vicerector onderwijsbeleid KU Leuven) betr. de leerresultaten van de verschillende ingenieursopleiding kritisch moet evalueren.

Confrater Berlamont heeft een nota voor de commissie Melis opgemaakt waarin de adviezen/bedenkingen van de KTW-werkgroep zeer precies en duidelijk geformuleerd staan:

• de leerresultaten zijn veel te ambitieus• de nadruk ligt te sterk op onderzoek en te weinig op echte “engineering”, in het

bijzonder voor de industrieel ingenieurs• de complementariteit tussen de profielen van burgerlijk ingenieur en industrieel

ingenieur komen te weinig uit de verf

Leden van deze klankbordgroep:

• Jean Berlamont, voorzitter

• Ronnie Belmans• Tobias Denys• Ludo Gelders• Frederik Geth• Kenneth Lebeau• Jan Leuridan• Cathy Macharis

• Inge Mayeres• Maarten Messagie• Carlo Mol• Dirk Roesems• Perter Van den Bossche• Hendrik Van Landeghem• Joeri Van Mierlo


58


• Guy Aelterman• Guido Beazar• Stan Beernaert• Hugo De Man• Wilson De Pril• Herman Deroo• Ludo Gelders• Rob Gobin• Derrick Gosselin• Rik Jaeken• Rob Lenaers• Egbert Lox• Christiane Malcorps

• Michel Naze• Eric Tambuyzer• Stan Ulens• Jan Van Campenhout• Achiel Van Cauwenberghe• Georges Van der Perre• Hendrik Van Landeghem• Ronny Verhoeven• Paul Verstraeten• Jacques Willems• Ludo Moons• Luc Maertens

2) Actieve werkgroepen 2012-13

“Grondstoffen voor innovatie” (werkgroepvoorzitter Egbert Lox)

Er werd overeengekomen de klemtoon te leggen op de impact van de grondstoffenproblematiek op de eigen Vlaamse industrie, aangezien in alle industrielanden reeds talrijke rapporten gepubliceerd werden over de mogelijke schaarste van de grondstoffen voor innovatie. De KTW-werkgroep zal zich ook beperken tot de metalen. Het eindrapport zal volgende aspecten omvatten:

• Definitie van metalen voor innovatie• Actuele problematiek (schaarste)• Productie en recycling van deze metalen• Tewerkstelling in Vlaanderen in deze sector• Overzicht van strategische materialen• Ecologische en economische aspecten van de mijnbouw• Initiatieven in de E.U, de V.S.A. en de BRIC-landen• Instapmogelijkheden voor Vlaamse stakeholders (overheden,

onderzoeksinstellingen, bedrijven)

Het eindrapport zal tot stand komen door een samenwerkingsverband tussen KTW, KNW, Ugent, KU Leuven, Umicore en VITO. Het European Institute of Technology heeft deze unieke samenwerking erkend als een “KIC” (knowledge information centre). De resultaten hiervan kunnen een waardevolle input betekenen voor het project “duurzaam

materialenbeheer” dat deel uitmaakt van “Vlaanderen in Actie”.

“Wetenschapscommunicatie” (werkgroep-covoorzitters Joos Vandewalle en

Willy Verstraete)

Vandaag wordt wetenschapscommunicatie naar het brede publiek toe in de universitaire wereld al te vaak als minderwaardig bekeken t.o.v. onderzoeks-publicaties. Daarom is er nood aan een vorm van kwantificering van de communicatie-inspanningen van de


59


academici. Dit thema is actueel in Europa: zo werd hierover een conferentie georganiseerd in Dublin, waar duidelijk gesteld werd dat wetenschapscommunicatie deel van de 3de missie is van de universiteiten (naast onderwijs en onderzoek). Men sprak er over de “outreach towards society”, met focus op levenslang leren en technologietransfer.

De werkgroep denkt eraan om in de schoot van de KVAB een comité te installeren met twee vertegenwoordigers van elk van de vier Klassen, aangevuld met vertegenwoordigers van de Jonge Academie, van de universiteiten, hogescholen en kennisinstituten en media- en communicatie-experts (in totaal een twintigtal comitéleden met om de 2 à 3 jaar nieuwe leden). Dit comité zou jaarlijks een “long list” van personen opmaken die zich buitengewoon verdienstelijk hebben getoond op vlak van wetenschapscommunicatie naar een niet gespecialiseerd publiek toe. In het voorjaar zou uit die “long list” een “short list” van 20 laureaten geselecteerd worden waaronder dan twee personen een bijzondere prijs zouden krijgen (prijzen die zullen genoemd worden naar bekende personen). De ene bijzondere prijs zou een specifiek communicatieproject van een onderzoeker/wetenschapper bekronen, de andere een volledige loopbaan van een onderzoeker die heeft uitgemunt op vlak van communicatie. De uitreiking van die bijzondere prijzen zal dan jaarlijks in de maand juni plaatsvinden ter gelegenheid van een soort wetenschapscommunicatie “jaarmarkt” waarop bekende sprekers aan het woord zullen komen.

“Van ‘blended’ naar ‘open learning’: internet en ICT in het Vlaamse hoger

onderwijs” (werkgroepvoorzitter Georges Van der Perre)

Sinds het begin van dit millennium hebben de ontplooiingsmogelijkheden voor blended

learning zich enorm uitgebreid als gevolg van de ontwikkelingen en doorbraken in de technologie, de veralgemeende beschikbaarheid van PC’s en draadloze technologie en de drukke activiteit van studenten en docenten op het internet en in de sociale netwerken. Er is nood aan een systemische visie over de optimale valorisatie van de ICT en het internet voor het nieuwe hoger onderwijs van de 21-ste eeuw. Deze visie moet gaan over de integratie van online cursussen en open leermateriaal (OER), de rol van de docent en de klas, de attitude van de student, de aanpak van de flexibilisering van het onderwijs, het gebruik van web lectures, de strategie t.a.v. de MOOC’s, het openstellen van cursussen en leermateriaal voor lifelong learning (in samenwerking met ondernemingen en maatschappij), de virtuele mobiliteit, en last but

not least de accreditatie: het toekennen van studiepunten. Bij dit alles kan gekapitaliseerd worden op de expertise die opgebouwd werd in de voorbije vijftien jaar, en mag natuurlijk de essentiële waarde van het samen leren en leven op een campus niet uit het oog verloren worden.Het zijn de universiteiten en hogescholen die in Vlaanderen deze systemische visie moeten ontwikkelen, er voor zorgen dat ze mee gevormd en gedragen wordt door docenten en studenten (het werkveld), ze duidelijk communiceren met het brede publiek, en er een breed maatschappelijk draagvlak voor uitbouwen. Hierbij moeten de


60


instellingen ook nog eens open en efficiënt gaan samenwerken om krachten en expertise te bundelen en te bouwen aan een gezamenlijk open leernetwerk.

“De maakindustrie, motor van welvaart in Vlaanderen” (werkgroepvoorzitter

Hendrik Van Brussel)

De maakindustrie is een krachtige motor van indirecte tewerkstelling. Een job in de productiesector creëert tussen 2 en 5 bijkomende jobs. Productie stimuleert onderzoek en ontwikkeling en de vraag naar diensten. Een economie die niet gebaseerd is op productie, maar alleen op diensten, is niet leefbaar op lange termijn.

De productiesector levert een belangrijk aandeel in de private (tot 90%) en publieke financiering van de O&O-inspanningen. Hij speelt een essentiële rol in het innovatieproces en de technologische vooruitgang.

Alle betrokkenen in Vlaanderens industriële weefsel- industrie, onderwijs & onderzoek, en overheid (de ‘Triple Helix’) - beseffen dat de maakindustrie in Vlaanderen, tenminste in een aantal belangrijke sectoren, ernstig ziek is. In dit rapport wordt aangetoond dat:

• een economie zonder maakindustrie zeer zwak staat,• de Europese maakindustrie onder hoge druk staat om competitief te blijven,• er belangrijke industriële paradigmaverschuivingen aan de gang zijn waar tijdig

rekening moet mee gehouden worden bij het uitzetten van een toekomststrategie voor de maakindustrie of bij innovatieprojecten,

• uitbesteding van de productie naar het buitenland het industriële weefsel aantast,

• de redding moet komen van waardecreatie, eerder dan van puur dingen maken,• waardecreatie steunt op een verregaande integratie van innovatie, ontwerp,

productie en diensten, met als doel optimaal aan de noden van de gebruiker te voldoen,

• de maakindustrie een essentieel element is in de waardecreatieketen; “invent

here, make there” wordt best vermeden,• volgende factoren het industrieel weefsel bepalen en dus het succes bij het

creëren van waarde: menselijk kapitaal (onderwijs en onderzoek), de bedrijfswereld, de overheid,

• elk van deze actoren een reeks maatregelen heeft genomen en structuren gecreëerd om de maakindustrie ter hulp te komen,

• er nood is aan concertatie tussen de vele initiatieven,• er nood is aan een geïntegreerde aanpak en aan een strategisch

langetermijnprogramma van waardecreatie via innovatieve producten


61


“Biomedische ingenieurstechnieken” (werkgroepvoorzitter Pascal Verdonck)

Op initiatief van het National Committee Biomedical Engineering, van de professoren Marc Nyssen (VUB), Jos Vander Sloten (KU Leuven) en Pascal Verdonck (UGent) in samenwerking met de Belgische beroepsvereniging van fabrikanten, invoerders en verdelers van medische hulpmiddelen (Unamec) en het V.B.O. (Healthcare Belgium) werd een vervolgrapport gemaakt op het CAWET-rapport “Biomedische ingenieurswetenschappen: speerpunttechnologie van een moderne gezondheidszorg” (2003, CAWET-rapport nr. 45).

Het vervolgrapport focust vooral op de overgang van onderzoek naar productie van medische hulpmiddelen.

De KTW-werkgroep, wil eveneens een update maken van het 10 jaar oude CAWET-rapport. Ondertussen zijn er 5 masteropleidingen in biomedische ingenieurs-wetenschappen. De geneeskunde en de ingenieurswetenschappen zijn nu veel sterker verweven. De overheid en bedrijven zijn meer en meer betrokken in de gezondheidszorg van bench to bed. Focus van de werkgroep wordt uiteraard de rol van de ingenieur in de gezondheidszorg.

“Professoraat anno 2012” (werkgroepvoorzitter Irina Veretennicoff)

De oprichting van deze Klassenoverschrijdende werkgroep is een initiatief van consoror Irina Veretennicoff (KNW) naar aanleiding van een toespraak van voormalig KVAB-voorzitter, consoror Dominique Willems. Een voordracht van prof. Paula Hofmann wees op de grote impact van de “economie” op de activiteiten van professoren in de V.S.A.. Hierdoor is er nogal wat ‘risk aversion’ ontstaan wat de academische vrijheid niet ten goede komt. Ook in Vlaanderen krijgt het zelfstandig academisch personeel minder en minder tijd voor wetenschappelijk onderzoek wegens de toenemende administratieve werklast door steeds grotere eisen van allerlei toezichthoudende organisaties.

“Wetenschappelijke integriteit”

De oprichting van deze werkgroep is een initiatief van het FWO (Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek – Vlaanderen), waarvoor de academie als neutrale organisatie (over alle universiteiten heen) werd aangesproken. Elke Klasse heeft 1 vertegenwoordiger in deze WG, en ook de vast secretaris is lid. De werkgroep is van oordeel dat adviezen met betrekking tot specifieke casussen best door de universiteit zelf gegeven worden (waar de specifieke casus zich voordoet). Voor algemene stellingnames is het nog wachten op een reactie van het FWO.

“Reflectiegroep energie” (voorzitter Ivo Van Vaerenbergh)

Op initiatief van de KTW heeft de KVAB beslist een permanente denkgroep op te richten die snel kan reageren op initiatieven op het gebied van energiebeleid in


62


Vlaanderen, werkgroepen kan initiëren om bepaalde facetten van het energiebeleid grondiger te analyseren en een podium kan creëren om binnen- en/of buitenlandse experts hun visie te laten toelichten.

Op dinsdag 27 november organiseerde de reflectiegroep in samenwerking met ExxonMobil Benelux en Fluxys zijn eerste debatavond, met als thema “The golden age

of gas”. Inleidende sprekers waren confrater Joost Van Roost en Pascal De Buck over de problematiek van de Europese gasmarkt; daarna volgde een debat rond de vraag “Is gas een probleem of een oplossing?”, met panelleden Joost Van Roost (ExxonMobil), Pascal De Buck (Fluxys), John Peuteman (Gas & Power), Eric Bosman (GDF Suez) en Alex Polfliet (Zero Emission Solutions).

Internationale activiteiten

CAETS (Council of Academies of Engineering and Technological Sciences)

Op 30 augustus vond in Zürich het jaarlijkse symposium van CAETS plaats, met als thema “Urban development and public transportation”. Confrater Achiel Van Cauwenberghe nam aan dit symposium deel, waarop onder meer de toegankelijkheid van residentiële en industriële centra aan bod kwam, naast de veiligheid van het treinverkeer e.a. Er werd een bezoek gebracht aan de zich in aanleg bevindende nieuwe St.-Gotthardtunnel, die de verbinding zal verzekeren tussen Zürich en Milaan met een HST (gemiddelde snelheid 200 km/h) over een afstand van 57 km. De tunnel zal voor 2/3 voor het vrachtvervoer en voor 1/3 voor personenvervoer gebruikt worden.

Tijdens de algemene vergadering van CAETS (“council meeting”) kwamen onderwerpen aan bod zoals geluidscontrole, de toekomst van de aarde naar 2030 toe (ICSU), lagekoolstofenergietechnologieën (Australische academie), infrastructuur-planning en teerzand voor gas- en oliewinning in de V.S.A. (schaliegas of –olie; shale gas, shale oil). CAETS heeft traditiegetrouw een algemeen “statement” gepubliceerd, dat dit keer ging over innovatie en over communicatie over wetenschap en technologie (een thema waaraan ook confrater Van Cauwenberghe actief heeft meegewerkt).

Euro-CASE (European Council of Applied Sciences and Engineering)

Euro-CASE vierde op 12 en 13 november in het Parijse Grand Palais zijn 20ste verjaardag met een conferentie onder het thema “Energy independence for Europe”.

Op 12 november werd door Euro-CASE een samenwerkingsovereenkomst ondertekend met het JRC (Joint Research Centre van de Europese Commissie).


63


KTW-leden

Uittredend bestuurder Ludo Gelders benoemd tot voorzitter KVAB

Confrater Pierre Jacobs heeft om gezondheidsredenen ontslag genomen als voorzitter van de KVAB. De bestuurscommissie van de KVAB heeft aan intredend voorzitter Ludo Gelders gevraagd om vervroegd de functie van voorzitter op te nemen. Confrater Ludo Gelders heeft dit aanvaard. De ambtsperiode van de nieuwe voorzitter is aldus vervroegd in april 2012 gestart en zal eindigen eind 2014.

Viering jarige KTW-leden

Volgende KTW-leden werden op 22 november gevierd naar aanleiding van een bijzondere verjaardag:

• Herman Deroo (75 jaar)• Stan Ulens (75 jaar)• Roland Maes (85 jaar)• Jean Van Bladel (90 jaar)• Daniël Vandepitte (90 jaar)

Verwelkoming nieuwe leden KTW benoemd in 2011

Op 16 februari 2012 werden de vijf nieuwe leden van de KTW plechtig verwelkomd: zij kregen het KVAB-speldje en een exemplaar van het boek “Construct” dat in 2011 werd gepubliceerd. Deze nieuwe leden zijn:

• Luc Bonte (ArcelorMittal)• Hugo Thienpont (VUB, vakgroep natuurkunde)• Jan Van Campenhout (UGent, Electronics and Information Systems)• Henri-Jean Velge (Bekaert)• Ingrid Verbauwhede (KU Leuven, U.C.L.A., ontwerp en implementatie van

veilige ingebedde systemen)

Er werden ook drie nieuwe buitenlandse leden verwelkomd:

• Laszlo Monostori (Budapest University of Technology and Economics, management van complexiteit, veranderingen en storingen in complexe productiestructuren)

• Wim Sweldens (Alcatel-Lucent)• Fred van Houten (Universiteit van Twente, design engineering)

Nieuwe leden KTW 2012

De kandidaturencommissie heeft de conform de procedure ingediende kandidaturen voor lidmaatschap van de KTW onderzocht, en haar besluiten op 9 oktober 2012 aan


64


de plenaire KTW-vergadering voorgelegd. De plenaire vergadering heeft daarop 3 kandidaturen voorgedragen bij de bestuurscommissie van de KVAB, die het KTW-voorstel finaal heeft bekrachtigd. Op die basis werden tot lid van de KVAB Klasse Technische Wetenschappen benoemd:

• Paul De Bruycker (UGent, CEO Indaver)• Joris De Schutter (KU Leuven, hoogleraar Faculteit Ingenieurs-wetenschappen,

departement productietechnieken, machinebouw en automatisering/Mechatronica en Robotica)

• Elisabeth Monard (KU Leuven, secretaris-generaal FWO)

Nieuwe buitenlandse leden KTW 2012

Het bestuur van de KTW heeft tevens drie suggesties voor benoeming van buitenlandse leden ontvangen en voorgelegd aan de plenaire vergadering van 9 oktober 2012. De plenaire vergadering verkoos daarop tot buitenlands lid:

• Peter Adriaens (University of Michigan, hoogleraar environmental engineering)• Jean-Marie Noterdaeme (Max-Planck-Institut für Plasmaphysik, hoogleraar

plasmafysica/fusieonderzoek)• Erik Verriest (Georgia Institute of Technology, hoogleraar systeemdynamica)

Laureaat van de Academie in de technische wetenschappen

Op zaterdag 10 december werd prof. Dries Van Thourhout van de UGent (Informatietechnologie) uitgeroepen tot Laureaat van de Academie in de technische wetenschappen. De titel van Laureaat is de hoogste onderscheiding die de Academie jaarlijks toekent als een erkenning voor een verdienstelijke academische loopbaan tot de leeftijd van 40 jaar.

Dries Van Thourhout (°1972) behaalde in 1995 het diploma burgerlijk natuurkundig ingenieur aan de UGent. Als IWT-bursaal behaalde hij in 2000 zijn doctoraatsdiploma in de onderzoeksgroep fotonica van Prof. Roel Baets.Daarna verbleef hij 2 jaar als postdoctoraal onderzoeker in het gerenommeerde Bell Laboratories in Crawford Hill, NJ, USA.In 2002 vervoegde hij opnieuw de onderzoeksgroep fotonica van de UGent, waar hij in 2004 docent werd. De onderzoeksgroep fotonica bouwde sinds 2000 samen met IMEC een belangrijke onderzoekslijn uit in het gebied van de geïntegreerde fotonica in silicium, een veel goedkoper en gemakkelijker te bewerken materiaal dan het InP (indiumfosfide) gebruikt voor eerdere circuits. Het werk van Dries Van Thourhout en zijn medewerkers bouwde hierop verder. Ondanks al zijn voordelen is de functionaliteit van silicium voor optische toepassingen vrij beperkt. Daarom onderzocht hij hoe die functionaliteit door de integratie met nieuwe types materialen gevoelig kon worden verhoogd. Dries Van Thourhout coördineerde verschillende grootschalige Vlaamse en Europese projecten binnen dit domein en in 2011 ontving hij een ERC-startkrediet voor


65


het uitwerken van een nieuwe onderzoekslijn met een focus op optische componenten met nog lager energieverbruik.

Dries Van Thourhout werd in 2012 bevorderd tot hoogleraar. Hij is daarnaast ook

verbonden aan IMEC en is Associate Editor van het wetenschappelijk tijdschrift IEEE

Photonics Technology Letters. Hij is auteur of coauteur van meer dan 140 publicaties

in internationale tijdschriften.

Vertegenwoordiging KTW in verschillende KVAB-commissies

• Adviesraad VLAC: Egbert Lox en André Oosterlinck• Publicatiecommissie: Achiel Van Cauwenberghe en Paul Verstraeten• Adviesraad Contactfora: Stan Ulens en Jacques Willems• Bibliotheekcommissie: Achiel Van Cauwenberghe en Erick Vandamme

Klassenbestuur 2013-14

Op 22 november keurde de plenaire vergadering van de KTW de nieuwe samenstelling van het klassenbestuur voor de periode 2013-14 goed. Het bestuur is als volgt samengesteld:

• Jacques Willems, bestuurder• Jan Kretzschmar, uittredend bestuurder• Paul Verstraeten, onderbestuurder• Joos Vandewalle, vertegenwoordiger in de Bestuurscommissie van de KVAB• Achiel Van Cauwenberghe, penningmeester

Financiële middelen van de KTW

De KTW heeft in 2009 de werking van CAWET overgenomen. Net zoals CAWET nodigt de KTW haar bedrijfsleden uit om jaarlijks een financiële sponsoring van de KTW aan hun respectievelijke bedrijven te vragen. Deze inkomsten worden door de KTW aangewend voor de publicatie van de “standpunten” (vroegere CAWET-rapporten), voor lidmaatschapsbijdragen en voor deelname aan congressen, symposia en dergelijke.

In 2012 ontving de KTW aldus 18.875 € vanwege bedrijven.


Huldiging

67

Bij beslissing van het Bureau op de vergadering van woensdag 6 februari 2002, worden de laudatio’s van de 75-jarigen - die daardoor het erelidmaatschap verwerven - integraal opgenomen in het jaarboek, met een foto. De viering van de andere jubilarissen wordt gewoon vermeld.

Klasse van de Natuurwetenschappen

De volgende leden worden voor hun verjaardag geëerd: de heren August Coomans (75), Walter Fiers (80), Walter Gomes (75) en Niceas Schamp (75).

De huldiging voor de heer Coomans vond pas plaats tijdens de maartvergadering van 2012.

De huldiging voor de heer Gomes vond pas plaats tijdens de februarivergadering van 2013.

De huldiging voor de heer Schamp vond plaats tijdens de novembervergadering van 2012.

Huldiging voor de heer August Coomans:

Geachte voorzitter, vast secretaris en bestuurder,Waarde consorors en confraters,Beste genodigden, dames en heren,

Vele jaren van waardering voor zijn werk als bioloog, als nematoloog, als lesgever, als onderzoeker en als directeur van het laboratorium voor Dierkunde aan de Universiteit Gent, vele momenten van interessante discussies en ondertussen een goede vriend, zorgen ervoor dat het voor mij een bijzondere eer en genoegen is om vandaag confrater August Coomans te huldigen.

August Coomans werd iets meer dan 75 jaar geleden geboren in Sint-Katelijne-Waver. Hij ging Biologie studeren aan de Universiteit Gent en behaalde in 1958 zijn licentiaatdiploma aan de Faculteit Wetenschappen met de grootste onderscheiding. Tijdens zijn studies was hij leerling-assistent and gaf les en praktijk aan zijn medestudenten. In 1963 behaalde hij zijn doctoraat in de Wetenschappen, dierkunde, met een gedetailleerde studie over de morfologie en systematiek van Dorylaimina.

Huldiging jarige leden

2012-07-Huldiging.indd 67 4/11/13 11:05

Huldiging

6868

Na een loopbaan als assistent, werkleider, en docent werd hij gewoon hoogleraar aan de RUG in de faculteit wetenschappen in oktober 1972. Hij was jarenlang directeur-diensthoofd van het Laboratorium voor Morfologie en Systematiek der Dieren en van het Museum voor Dierkunde.

Ik zal nu vier aspecten van zijn rijk gevulde loopbaan belichten 1. de docent; 2.de onderzoeker; 3. de netwerker in een internationaal forum; 4. de manager van het laboratorium.

1. August Coomans als docent

Hij doceerde o.m. de vakken Dierkunde, Invertebraten, Taxonomie en evolutie aan de biologen, geologen en farmacie, en verschillende gespecialiseerde cursussen in de Nematologie, of de studie van de spoelwormen.

August Coomans is een wereldautoriteit in de Nematologie. Hij was de medeoprichter van een internationale master in de Nematologie, die in Gent wordt georganiseerd; jaarlijks starten een veertigtal studenten, komende van wereldwijd, deze opleiding. Tot voor kort doceerde hij nog verschillende cursussen in deze opleiding.

August Coomans heeft jarenlang zelf, samen met zijn assistenten, de studentenstages aan de Franse kust begeleid; elke bioloog gevormd in Gent heeft bijzonder veel geleerd tijdens deze veldstudies. Nu zijn deze stages nog een steevast referentiepunt in de opleiding biologie. Niet enkel de inhoud maar ook de vroeg-morgenexcursie naar de vismijn in Boulogne – waar geen enkele vis vreemd was voor August Coomans – de croissants met een heerlijke tas koffie nadien, de talrijke sportactiviteiten en andere studentikoze zaken, zijn nog levend in onze geest geprent.

2. August Coomans als eminent onderzoeker

Als jeugdig onderzoeker schreef hij al artikels over de waarnemingen tijdens veldexcursies naar Zeeland, Noord-Frankrijk, over de biologie van de Staafwants, de Rugzwemmers, de Duikerwantsen, e.a. Hij was één van de eerste biologen die tijdens zijn opleiding, een buitenlandse onderzoeksstage in de mariene biologie volgde in Roscoff (Frankrijk) en een onderzoeksstage in de systematiek van fytoparasitaire nematoden in het Instituut voor Plantenziektenkundig onderzoek in Wageningen (Nederland).

Ik denk dat deze twee stages bepalend zijn geweest voor de onderzoeksaspecten waarin August Coomans excelleert: namelijk de nematologie en met uitbreiding de biodiversiteit van de Ongewervelde Dieren.

Hij heeft een totaal van meer dan 330 internationale publicaties. August Coomans is nog altijd wetenschappelijk zeer actief: ik heb 26 a1 publicaties geteld in de Web of Science, sinds 2001 (het jaar dat hij op emeritaat is gegaan). Hij is auteur van

2012-07-Huldiging.indd 68 4/11/13 11:05

Huldiging

verschillende boeken. Hij was uitgenodigd op meer dan 50 internationale symposia waar hij meestal 1 of zelfs meerdere voordrachten hield.

De lijst met wetenschappelijke dienstverlening is zeer lang; enkele belangrijke functies zijn: editor van verschillende internationale nematologische tijdschriften, bestuursfuncties bij de Koninklijke Belgische Vereniging voor Dierkunde, het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek en van het Fonds National des Recherches Scientifiques, het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen, het Koninklijk Museum voor Midden Afrika, het Zeewetenschappelijk Instituut in Oostende, van de American en de European Society of Nematologists en last but not least, Werkend Lid van de Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten.

3. August Coomans als internationale autoriteit

Biologen reizen om te leren: Dat was niet anders bij August Coomans. Tijdens vele expedities was hij steeds op zoek naar nieuwe soorten, nieuwe biotopen waar bijzondere nematoden werden ontdekt. Want nematoden komen overal voor: van de diepzee, tot de hoogste bergen, van de tropische regenwouden tot de droogste woestijnen, plantenparasitair, dierenparasitair, enz. en dit steeds met een vrij eenvoudig, doch zeer divers bouwplan; nematoden zijn de enige invertebraten die deze bijzonder hoge diversiteit kunnen ‘handhaven’. Tijdens de expedities was August Coomans niet enkel op zoek naar materiaal voor eigen onderzoek, maar nam hij studenten en collegae mee; dit was de basis voor een zeer groot en efficiënt internationaal wetenschappelijk netwerk, dat nog steeds bestaat. Om er enkele te noemen: expedities naar Kongo voor prospectie van aantastingen en schade veroorzaakt aan cultuurgewassen door plantenparasitaire nematoden, expeditie naar het Groot Barrierre rif en de Solomon eilanden, voor onderzoek naar de biodiversiteit van de invertebraten en verzameling van didactisch materiaal, nu ondergebracht in het Museum voor Dierkunde van de Universiteit Gent; expeditie naar Mount Kenya met een onderzoek van de nematoden in de verschillende vegetatiegordels en de bergmeren; verschillende expedities naar Zuid-Afrika voor de verzameling van bodemmonsters van Longidoridae, expeditie naar de Galapagoseilanden, op zoek naar de fylogenetische verwantschappen van nematoden, Zimbabwe, China, enz….

4. August Coomans als manager van het laboratorium

Het laboratorium Dierkunde heeft steeds over geavanceerde apparatuur kunnen beschikken voor het onderzoek in de morfologie en systematiek van de dieren; wij waren een van de eerste laboratoria met geavanceerde Raster- en Elektronenmicroscopie. De onderzoeksgroep Nematologie in Gent is nog altijd de wereldautoriteit in verband met morfologie en phylogenie van nematoden.

August Coomans heeft tevens ruimte en steun gegeven voor de uitbouw van andere onderzoeksrichtingen in de vakgroep Biologie; en dan verwijs ik graag naar

69

2012-07-Huldiging.indd 69 4/11/13 11:05

Huldiging

mijn onderzoeksgroep in de Mariene Biologie. Dankzij August Coomans is deze onderzoeksrichting met de focus op het onderzoek van het mariene benthos (en dan verwijs ik terug naar de inspirerende stages in de mariene biologie van August Coomans), uitgegroeid tot een belangrijk internationaal centrum.

Ik wens ten persoonlijke titel, en in naam van vele biologen in Vlaanderen, en nematologen wereldwijd, mijn dank te betuigen aan August Coomans voor de bijzondere figuur die hij voor ons is.

Ik wens van harte aan August en zijn echtgenote Wies, en familie, nog vele jaren van goede gezondheid en geluk toe.

Mevrouw Magda Vincx

Huldiging voor de heer Walter Gomes:

Geachte bestuurders, geachte vast secretaris, geachte confrater Gomes, beste Walter, geachte Mevrouw Gomes,

Het is voor mij een eer en een groot genoegen deze bijdrage tot de welverdiende viering van Professor Gomes, naar aanleiding van zijn 75ste verjaardag, te kunnen brengen. Deze taak is weliswaar moeilijker gebleken dan ik dacht bij de aanvaarding ervan. Ik ken confrater Gomes sinds 1960 (maar wat is ‘kennen’?), toen ik les van hem kreeg over Aanvullingen van Kristalkunde, het keuzevak dat ik genomen had in de 2de Licentie Scheikunde. Prof. Willy Dekeyser was de titularis, maar de lessen werden gegeven door enkele van zijn assistenten (Gomes, Gillis, Uwents). De lessen van confrater Gomes kan ik mij nog levendig

herinneren: ze waren, hoe zal ik het zeggen, kristalhelder en to-the-point. Op enkele toevallige ontmoetingen na (bv. in het vliegtuig naar de VS) duurde het tot 1997 eer we elkaar terugzagen, nl. toen ik lid werd van de KVAB. Maar ik ben bv. nooit in zijn laboratorium geweest en wat ik wist van het lopend onderzoek, vernam ik eerder via de dossiers van de FWO commissie Fysicochemie.

Zoals confrater De Kimpe al opmerkte, is Google niet meteen een goede gids voor een taak als deze van vandaag. Ik vond er dat confrater Gomes ooit een VIA (Vlaanderen in Actie) petitie tekende voor meer onderzoekers aan de universiteiten (ik ook trouwens, evenals velen onder u). Ik vond er ook een uitleg dat, als een fles spuitwater geschud wordt, de extra gasbelletjes niet afkomstig zijn van het gas boven de vloeistoffase, maar uit het spuitwater zelf, waarin het koolzuurgas onder druk is in gebracht. Maar dit soort informatie doet de gevierde niet de eer aan die hij verdient. Terloops merk ik ook nog even op dat confrater Gomes geboren werd in januari 1937, en inmiddels dus al 76 jaar is geworden. Ik hoop dat de houdbaarheidsdatum van de penning inmiddels niet is overschreden.

70

2012-07-Huldiging.indd 70 4/11/13 11:05

Huldiging

71

Iemands CV terugvinden op het net is niet evident. Een mogelijke benadering is via de sociale webstek LinkedIn, waar heel wat universitairen en professionals hun profiel tonen, om in de radar te komen van headhunters. Maar ik denk niet dat confrater Gomes ambities heeft om nog een nieuwe loopbaan te beginnen. Gelukkig heeft hij mij zelf, zonder tussenmedium, en op mijn vraag, zijn CV ter beschikking gesteld en dat zal ik dan ook dankbaar volgen.

Studies en diploma’sIn 1958 studeerde confrater Gomes af als licentiaat Scheikunde, met de grootste onderscheiding (toch wel opmerkelijk, want ik heb de indruk dat de examenjury’s uit die tijd niet erg kwistig waren met de graden). In 1962: doctor in de wetenschappen, groep scheikunde, ook met de ggo, en in 1978 geaggregeerde van het hoger onderwijs, alles aan de toenmalige RUG.

Wetenschappelijke loopbaanHij doorliep de posities van assistent, e.a. assistent, werkleider en faculteits-geaggregeerde aan de RUG, in het Laboratorium voor Kristallografie en Studie van de Vaste Stof, d.i. bij Prof. W. Dekeyser.In 1975 werd hij aangesteld als docent Fysische Chemie, in de Faculteit Wetenschappen, en werd diensthoofd van het Laboratorium voor Fysische Chemie, daarna (1981) gewoon hoogleraar. Sinds het invoeren van Vakgroepen aan de Rijksuniversiteiten moet ik zeggen: leider van de Onderzoeksgroep Halfgeleider Elektrochemie in de Vakgroep Anorganische en Fysische Chemie.

En sedert 2002 is hij emeritus.

LeeropdrachtenCursussen Fysische Chemie in de Kandidaturen en Licenties Scheikunde, Natuurkunde, en in de Proeven Burgerlijk Scheikundig, Materiaalkundig en Natuurkundig Ingenieurs. Ik ben ervan overtuigd dat die lessen met evenveel kunde en helderheid gegeven werden als het keuzevak Aanvullingen Kristalkunde, dat ik in 1960 het genoegen had te mogen volgen.

Wetenschappelijke Onderscheidingen en PrijzenIk pik er enkele belangrijke uit:1958 ERA beurs (European Research Associates – Union Carbide);1963 Stas-Spring-Prijs van de Kon. Academie van België;1966 Atholl McBean postdoctoral fellowship (USA);1971 Laureaat van de KVAB;1974 F. Van Cauwelaert prijs voor wetenschappen.

Functies in Wetenschappelijke verenigingen en radenIk begin met onze KVAB, waarvan hij lid is sinds 1989; hij was onderbestuurder resp. bestuurder in 1999 en 2000.

2012-07-Huldiging.indd 71 4/11/13 11:05

Huldiging

72

FWO-Vlaanderen: Commissie Fysicochemie, lid gedurende 10 jaar (1990-2000), waarvan Ondervoorzitter van 1993-1997, en Voorzitter van 1997-2000.International Society for Electrochemistry (ISE), lid, nationaal secretaris voor België en raadslid (1989-1994):Electrochemical Society, USA, lid;European Photochemical Association (EPA), lid;Kon. Vlaamse Chemische Vereniging (KVCV), lid;Comité de Direction du GR au CNRS n° 4, Université P & M Curie, Parijs, lid 1984-86;Comité Scientifique de l’Unité de Recherche LEI, CNRS, Meudon-Bellevue, lid 1985-94.

DienstverleningHij was voorzitter van de Opleidingscommissie Scheikunde, Faculteit Wetenschappen van 1995-1998.

OnderzoeksgebiedenVooraleer hier even over uit te weiden, eerst een kleine pedigree i.v.m. het Laboratorium voor Kristallografie en Studie van de Vaste Stof. Als alumnus van de RUG kan ik wel stellen dat Prof. Willy Dekeyser een bevlogen lesgever was, die reciproke ruimten, stereografische en gnomonische projecties, de Regels van Hume-Rothery, etc., etc., met veel enthousiasme en kristalhelder wist uit te leggen. Ergens ben ik dan ook niet verwonderd dat confrater Gomes deze promotor heeft gekozen voor zijn doctoraat en daarop volgende carrière. Dit labo was ook interdisciplinair georganiseerd, met samenwerking tussen fysici, chemici, wiskundigen en ingenieurs, en met zowel experimentatoren als theoretici.

Confrater Gomes deed vooral onderzoek in halfgeleider elektrochemie. Halfgeleiders waren wel te verwachten in dit laboratorium, maar met de elektrochemie kwam er ook chemie aan te pas (het woord zegt het), o.a. hetgeen gebeurt op de fasegrens vast/vloeibaar. Bij lage concentraties aan ladingsdragers is het gedrag verschillend t.o.v. hogere concentraties, en dat is zo voor ionen in de vloeistoffase, maar evengoed voor elektronen of positieve gaten in de vaste fase. En dit bepaalt mede wat er gebeurt bij ladingsoverdracht aan een elektrode in contact met een oplossing.We zien hier raakpunten met het onderzoek dat gebeurde bij Prof. A.J. Rutgers, die zich jarenlang heeft toegelegd op de studie van elektrokinetische verschijnselen. En dus ben ik dan ook niet echt verbaasd dat confrater Gomes de opvolger werd van Prof. Rutgers, en diensthoofd van het Laboratorium voor Fysische Chemie (1975).

Onderzochte verbindingen:Si; III-V verbindingen (GaN, GaP, GaAs, InP); II-VI verbindingen (ZnO, CdS, TiO2, V2O5). Op de specifieke onderzoekingen die gebeurden, is het wat moeilijk in te gaan tijdens dit korte tijdsbestek. Een paar dan toch: bepaling van de energieniveauligging aan de fasegrens halfgeleider/elektroliet; kinetiek en mechanismen van foto-etsreacties aan halfgeleider oppervlakken.

2012-07-Huldiging.indd 72 4/11/13 11:05

Gastprofessoraten Fudan University, Shanghai, 1983;Université de Versailles, 2001.

StudieverblijvenStanford Research Institute, Menlo Park 1966-67;Simon Fraser University, Burnaby, British Columbia, Canada, 1985, 1987, 1990 (NATO Research Grant).

Actieve deelname aan congressenEen lange lijst congressen, werkgroepen e.d. op de meest diverse plaatsen. Daarop kan ik zeker niet ingaan.

PublicatiesGeen CV van een professor is mogelijk zonder iets over de publicaties te zeggen. Het CV bevat 150 publicaties in gereputeerde tijdschriften en boeken. Wat mij bijzonder opviel was zijn eerste publicatie, als doctorandus, in 1961, en wel in Nature, getiteld “Definition of rate constant and activation energy in solid state reactions”, met één auteur: W. Gomes. Vele andere publicaties volgden tijdens zijn verblijf in het Lab voor Kristallografie en Studie van de Vaste Stof, maar ik vond er slechts één, waar de promotor als co-auteur figureerde, in “Treatise on Solid State Chemistry”. In de huidige cultuur van citaties, impactfactoren en H-indexen zou een diensthoofd zich dergelijke terughoudendheid niet meer kunnen veroorloven.

SamenvattingNaar mijn bescheiden mening, en mij steunende op onvolledige informatie, kan men de loopbaan van confrater Gomes ongetwijfeld rechtlijnig noemen, zonder onnodige zijsprongen, onder het motto “In der Beschränkung zeigt sich erst der Meister” (Goethe), of misschien zelfs “Less is more”.Zijn, mijn inziens, meest in het oog springende karakteristieken zijn: streng maar correct, bedachtzaam, gereserveerd, begaafd, logisch, maar ook doelgericht en standvastig, met alle attributen van de echte onderzoeker. Daarbij nog een begenadigd lesgever. Kortom, een toonbeeld voor de huidige generatie jonge professoren. Ik zou mij in zijn dienst ongetwijfeld thuis gevoeld hebben.Hij heeft de vaste stof chemie/elektrochemie in België op de kaart gezet en dat is geen kleine verdienste!

Geachte confrater Gomes, wij wensen u nog vele en vruchtbare jaren toe, in goede gezondheid, samen met uw echtgenote en familie.

De bestuurder zal u nu de gebruikelijke penning overhandigen.

Zeer geachte toehoorders, ik dank u voor uw aandacht, en stel voor confrater Gomes een welgemeend applaus te geven.

Prof. Dr. Renaat Gijbels

73

Huldiging

2012-07-Huldiging.indd 73 4/11/13 11:05

Huldiging voor de heer Niceas Schamp:

Geachte bestuurders, geachte vast secretaris, geachte consorores en confraters, geachte confrater Schamp, beste Niceas, geachte mevrouw Schamp,

Ik beschouw het als een eer en groot genoegen deze bijdrage tot de welverdiende viering van Professor Schamp, naar aanleiding van zijn 75° verjaardag, te kunnen brengen. In de korte tijdspanne die mij toegemeten wordt, had ik graag de uitmuntende bijdrage van de gevierde aan het onderwijs en het onderzoek aan de UGent, inzonderheid aan de Faculteit Bio-ingenieurswetenschappen, en ver daarbuiten belicht. Tevens wens ik uit te weiden over zijn uitzonderlijke capaciteiten als manager en zijn gedrevenheid in internationale samenwerking en ontwikkelingssamenwerking. Uiteraard wens ik zijn bijzondere activiteiten en

verdiensten als vast secretaris van de Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten te onderstrepen.Het is gebruikelijk het curriculum vitae van een gevierde te toetsen via Google of een andere zoekmachine, meer nog indien gezocht wordt naar fotomateriaal. Helaas, de foto’s van Professor Schamp, zelfs in zijn familiealbum, zijn zeer schaars. Googelen heeft in dit geval geen zin daar hij onder de zoekfunctie ‘afbeeldingen’ bij zijn naam verzwolgen wordt onder foto’s van het koningspaar, Karel De Gucht in Congo, advertentietycoon Wim Schamp, Prins Charles, Khadafi jr., jonge deernen en de melding dat hij werkzaam is aan de ‘Free University of Brussels’. Ik houd het betoog dus maar tekstueel, distantieer mij van Google, en zal een paar klassieke foto’s van de gevierde projecteren.

Prof. Schamp volbracht de universitaire studies van licentiaat in de wetenschappen, meer bepaald chemie, en doctor in de wetenschappen: chemie aan de Faculteit Wetenschappen van de toenmalige Rijksuniversiteit Gent. Hoeft het benadrukt te worden dat deze diploma’s met de grootste onderscheiding behaald werden? Nog meer markant is het feit dat hij op zestienjarige leeftijd de studies aan de universiteit aanvatte en reeds op twintigjarige leeftijd het diploma van licentiaat verwierf. Een lange loopbaan lag in het verschiet.

Deze loopbaan verliep eerst aan het laboratorium voor organische scheikunde onder de leiding van Prof. F. Govaert en Prof. M. Verzele, meer bepaald als leerling-assistent, assistent en werkleider.

Bijzonder vroeg, zegge en schrijve in 1966, werd hij geroepen als gewoon hoogleraar naar de toenmalige Faculteit der landbouwwetenschappen, nu Faculteit Bio-ingenieurswetenschappen van de Universiteit Gent. Hij was buitengewoon hoogleraar aan de UGent van 1999 tot 2002. Buitengewone professoren worden uiteraard buitengewoon hoogleraar en daarna emeritus professor (sinds 2002).

74

Huldiging

2012-07-Huldiging.indd 74 4/11/13 11:05

Confrater Schamp doceerde vele opleidingsonderdelen, ondermeer de basiscursus organische chemie van de tweede kandidatuur landbouwkundig ingenieur en bio-ingenieur, de organische spectrometrie, industriële organische chemie, polymeerchemie, chemische technologie en milieuchemie, deze laatste vijf opleidingsonderdelen in de ingenieursjaren.

Vele generaties studenten, duizenden studenten, kunnen getuigen dat Prof. Schamp een begenadigd en talentvol docent was. De organisch-chemische boodschap werd met de grootste begeestering en relevantie gebracht. De onderzoeksonderwerpen van Prof. Schamp situeerden zich in meerdere gebieden, ondermeer de chemie van natuurproducten, zoals insecticide rotenoïden, en nieuwe methoden om bioactieve verbindingen te synthetiseren aan de hand van synthons of chemische bouwstenen. Prof. Schamp was in het onderzoek ook zeer begaan met de bestrijding van luchtpollutie en stankoverlast, de aromachemie en sensorische analyse (een groter contrast onder de laatste topics is niet denkbaar), de polymeerchemie met bijdragen tot de bodemconditionering, en het inzetten van monoclonale antilichamen. Een bijzonder breed spectrum van onderzoeks-onderwerpen werd aangesneden, door hem geleid met een doordachte structuur en ondersteund door een grote schare academische en technische medewerkers. Hij was een bijzonder bekwaam en getalenteerd onderzoeker, een onderzoeker pur sang.

De verwezenlijkingen van Prof. Schamp in onderzoek zijn legio, ondermeer de reeds genoemde beschreven duizenden nieuwe organische verbindingen, de ontwikkeling van een stabilisator voor grond, een analytische methode voor de kwaliteitsbepaling van groenten en fruit, een analytische methode voor de meting van luchtpollutie en de toepassing hiervan in bio-industriële processen, zoals biologische luchtzuiveringsinstallaties.

Prof. Schamp zag reeds vroeg het belang van peer-review artikels in internationale tijdschriften in, getuige daarvan zijn 236 a1-publicaties in multidisciplinaire gebieden. Als jonge onderzoeker gebruikte Prof. Schamp de gouden ‘sixties en seventies’ om een up-to-date laboratorium voor organische chemie uit te bouwen waarbij uiteindelijk ruimte meer waarde kreeg wegens de overvloed aan moderne apparatuur. Prof. Schamp gaf de totale vrijheid aan de leidinggevende medewerkers zodanig dat zij hun eigen loopbaan naar eigen vermogen konden ontwikkelen in een zeer stimulerende atmosfeer.

Professor Schamp was bijzonder actief in de hoge geledingen van de UGent in het beleid, het snel evoluerende bibliotheekwezen, Erasmus studentenuitwisseling en dienstverlening. Binnen de UGent was hij lid van de Raad van Bestuur, de Onderzoeksraad, voorzitter van het Interfacultair Centrum voor Milieusanering, voorzitter van de Interfacultaire bibliotheekraad, coördinator van een Erasmusproject met twintig universiteiten in twaalf EU-landen, en de stichter en directeur van Alitech, het onderzoekscentrum voor technologie en chemie van de voeding.

75

Huldiging

2012-07-Huldiging.indd 75 4/11/13 11:05

Professor Schamp heeft zijn ruim opgedane kennis aan de UGent overgedragen en ten dienste gesteld van de ontwikkelingssamenwerking. Zijn drijvende kracht als coördinator maakte van het Belgo-Zaïrees universitair samenwerkingsproject over basiswetenschappen aan de Universiteit van Lubumbashi een groot succes. Hij was zeer actief als voorzitter van de werkgroep ontwikkelingssamenwerking van de VLIR.

Deze rijke ervaring in ontwikkelingssamenwerking heeft hij tevens aangewend als eerste voorzitter van de wetenschappelijke raad van Intas (International Association for the Promotion of Cooperation with Scientists from New Independent States of the Soviet Union). Intas was een Europees initiatief om de ondergang van het onderwijs en wetenschappelijk onderzoek in de nieuwe onafhankelijke staten van de Sovjet Unie te beletten. Een duizendtal samenwerkingsverbanden tussen West-Europese universiteiten en universiteiten van de onafhankelijke staten van de vroegere Sovjet Unie werden opgezet en uitgevoerd met groot succes.

Prof. Schamp was secretaris-generaal, afgevaardigd beheerder en ondervoorzitter van de Koninklijke Vlaamse Chemische Vereniging (KVCV). Iedere instelling of organisatie is gedoemd om een crisis door te maken, meer dan ooit bewaarheid heden ten dage. De Koninklijke Vlaamse Chemische Vereniging ontsnapte hier niet aan en Prof. Schamp fungeerde als crisismanager waarbij hij het noodlijdende KVCV-secretariaat naar Gent, in een pand (niet ‘Het Pand’) aan de Coupure bracht, en startte van nabij de overlevingsstrategie met succes. Eenmaal gered liet hij het roer van de KVCV aan anderen over. ‘Taak met succes volbracht’ heet dat.

Alhoewel het gebruikelijk is om in deze laudatio voornamelijk de wetenschappelijke verwezenlijkingen te beklemtonen, kan ik uiteraard niet voorbij de uitzonderlijke verdiensten van Prof. Schamp binnen de KVAB. Na een rijke en uitgesponnen loopbaan in de academische wereld heeft hij vanaf 1997 zijn roer gericht naar de ontplooiing van de KVAB. Hij nam de taak als ‘vast secretaris’ waar, hetgeen zonder meer het equivalent van CEO is. De voor velen in de toenmalige academische wereld wat in het schemerlicht opererende KVAB werd in een korte tijdspanne omgevormd, gedynamiseerd en vernieuwd zijn de juiste woorden, tot een gecoördineerd en slagkrachtig geheel. Deze hervorming had vele aspecten, ondermeer het structureren van het personeelsbestand tot een werkzame en betrouwbare kern, het budgettair beheer en de slopende vergaderingen met de Vlaamse Regering rond de beheersovereenkomst, de vorming van een vierde Klasse van de KVAB (de Klasse der Technische Wetenschappen), de organisatie van zoveel wetenschappelijke activiteiten, en niet te vergeten de onnoemelijke aantallen vergaderingen van het Bureau, de Klassen, de Lentevergadering, het VLAC, de contactfora, het Centrum voor Europese Cultuur, VIGES, KANTL, de laureatencommissie, RASAB, BACAS, en tientallen EU-koepels (zoals ALLEA). Zoals hij meermaals zelf benadrukte heeft Prof. Schamp zich steeds goed gepositioneerd gevoeld in de Academie, letterlijk tussen het Koninklijk Paleis en de Wetstraat 16. Niet iedereen kan deze coördinaten voorleggen. Het weze ook gezegd dat Prof. Schamp de genderproblematiek fors aanpakte door zich te

76

Huldiging

2012-07-Huldiging.indd 76 4/11/13 11:05

omringen met meer vrouwelijke medewerkers dan mannen. De verhouding vrouw/man bedroeg 60/40 met een omgekeerde dan gebruikelijke gender-issue in de maak.

Indien het leiden van een Academie, ik bedoel hiermee een statige zoals deze KVAB, een Olympische discipline was, dan kwam Prof. Schamp in aanmerking voor goud, misschien wel voor zilver en brons erbovenop.

Voor al deze verwezenlijkingen werd confrater Schamp in 2007 in de Belgische adelstand als baron verheven. Hij was trouwens dat jaar goed omringd in de lijst met de nieuwe baronnen, met ondermeer Noël Devisch, Guy Quaden, Bert De Graeve, Gerard Mortier en Ajit Shetty.

Zijn deze verwezenlijkingen en bijdragen aan de UGent, de KVAB en de wetenschappelijke gemeenschap wel te vervatten in een mensenleven? Allicht niet, maar toch heeft deze verwezenlijking zich voltrokken onder de gedaante van confrater Schamp. Op gevaar af van nu mystieke termen te gebruiken keer ik terug naar de grondtoestand, zoals dat gebruikelijk is voor een organicus.

Het is velen van ons reeds opgevallen dat de tand des tijds niet veel invloed gehad heeft op confrater Schamp. Hij geniet nog steeds van een wonderbaarlijke jeugdigheid. Herodotos van Halicarnassus, de vader van de huidige geschiedschrijving, haalde in zijn werken het bestaan van de ‘fontein der eeuwige jeugd’ aan. Het lijkt er op dat confrater Schamp hier van gedronken heeft, laat staan ruim van genipt heeft. Recent werd in wetenschappelijke kringen aangetoond dat kwalen gemiddeld opduiken vanaf de leeftijd van 63 jaar. Toen confrater Schamp hiermee in aanwezigheid van enkele KVAB-leden geconfronteerd werd, was zijn onmiddellijke repliek dat deze processen bij hem nog geen aanvang genomen hadden.

De sleutel van het succes van Professor Schamp kan ontrafeld worden als ‘attitude’, dat functies omvat als kennis, identiteit, impressie, zelfverdediging en vertrouwen. Allicht is het hier geschikt om in te haken op een voor hem passende term die een tijdje geleden ‘heruitgevonden’ werd aan de KVAB, meer bepaald “assiduïteit”. Deze term geeft volharding weer, onversaagd, veelal tot het doel bereikt wordt. Een duidelijke term van toepassing op Professor Schamp.

De schitterende eigenschappen van Professor Schamp omvatten een kleurenpalet bestaande uit correctheid, kordaatheid, begeesterd zijn, gedrevenheid, zelfinitiatief, begaafdheid, efficiëntie, wetenschappelijk inzicht, analytisch denkvermogen, inzet, doelgerichtheid, overtuigingskracht, vastberadenheid, diplomatie, natuurlijke autoriteit, energievol en, dit past ook in een verheven kring zoals de KVAB, charme. Dit is zonder meer het dagdagelijks kleurrijke actiepalet van Professor Schamp. Van dit kleurenspectrum is geweten dat het de ontrafeling is van schitterend wit licht, zeg maar uitstraling tout court, waarvan we allemaal als confrater, collega of vriend mochten meegenieten. Professor Schamp is uit dat uitzonderlijke hout gesneden waaruit academische managers gemaakt worden, met daaraan verbonden de capaciteit om

77

Huldiging

2012-07-Huldiging.indd 77 4/11/13 11:05

te leiden, te modereren, diplomatische beslissingen te nemen, gedurfd voor de dag te komen en te animeren.

Ik kom graag tot een finaal dankwoord, dooraderd met gelukwensen. In naam van de Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten danken we u, confrater Schamp, hartelijk voor de zeer toegewijde en succesvolle loopbaan in de academische wereld en in deze Academie. Het woord monument, want dat was en bent u, is hier op zijn plaats. Wij wensen u nog vele vruchtbare jaren in goede gezondheid, samen met uw echtgenote en familie. De bestuurder zal u nu de gebruikelijke penning overhandigen.

Zeer geachte toehoorders, ik dank u ten zeerste voor uw aandacht, en stel voor om confrater Niceas Schamp een welgemeend applaus te geven.

Prof. dr. ir. Norbert De Kimpe

Klasse van de Menswetenschappen

De volgende leden worden voor hun verjaardag geëerd: de heren Theo Peeters (75), Maurice Weyembergh (75), Roger Blanpain (80) en Raoul van Caenegem (85)

De huldiging voor de heren Peeters en Weyembergh vond plaats tijdens de novembervergadering van 2012.

Huldiging voor de heer Maurice Weyembergh:

Confrater Weyembergh behoort tot de selecte, kleine groep filosofen onder onze leden. Hun aantal is omgekeerd evenredig met het belang van hun denken om de zin van het leven te bevatten en om de complexe ontwikkelingen in onze samenleving te duiden. Onze confrater heeft zich in dit verband in zijn academische loopbaan verdiept in thema’s in het domein van de politieke filosofie en van de cultuurfilosofie, een overtuigend bewijs dat filosofen de vinger aan de pols houden van de brede stromingen van de hedendaagse samenleving.

Confrater Weyembergh werd in juli 1937 in Brussel geboren en begon na zijn Grieks-Latijnse humaniora aan het Atheneum Fernand Blum in Schaarbeek zijn studies in de Germaanse filologie en in de Wijsbegeerte aan de ULB. Hij

was na het behalen van het licentiaat in deze richtingen gedurende een viertal jaar leraar Germaanse talen aan hetzelfde atheneum in Schaarbeek. Gedurende vier jaar, van 1964 tot 1968 was hij aspirant bij het toenmalige NFWO en verbleef er aan de universiteiten van Marburg, München en Hamburg. In 1967 behaalde hij het doctoraat in de wijsbegeerte aan de ULB met een proefschrift over Max Weber, “Le

voluntarisme rationel de Max Weber” dat in 1972 bekroond en gepubliceerd werd door

78

Huldiging

2012-07-Huldiging.indd 78 4/11/13 11:05

onze Franstalige zusteracademie, de ARB. Onze confrater werd vervolgens in 1974 tot gewoon hoogleraar aan de VUB benoemd; hij was er decaan van de faculteit Letteren en Wijsbegeerte van 1982 tot 1985 en directeur van het Centrum voor de studie van de verlichting en het vrije denken.

Confrater Weyembergh bekleedde in het academiejaar 1996-1997 de binnenlandse Francqui leerstoel aan het Hoger Instituut voor Wijsbegeerte van de Leuvense universiteit en verzorgde er een erg gesmaakte lessenreeks, waarin onze confrater zes bekende filosofen van de twintigste eeuw belichtte, waaronder Max Weber en Martin Heidegger. Onze confrater was ondervoorzitter en is nu lid van de raad van bestuur van de Société des Etudes Camusiennes, gevestigd in Frankrijk met vertakkingen in Japan en in de Verenigde Staten. Hij is tevens lid van de redactieraad van verscheidene filosofische tijdschriften, waaronder les Annales de l’Insitut de Philosophie de l’ULB, van het Wijsgerig Perspectief en van Nexus, uitgegeven door het prestigieuze Nexus Instituut in Nederland.

We vinden onze confrater terug als auteur en co-auteur van talrijke boeken en tijdschriftartikels. Sta mij toe enkele van de gepubliceerde werken te vermelden:Als auteur: “Friedrich Nietzsche et Eduard von Hartmann”, 1977; “Entre politique et

technique, aspects de l’utopisme contemporain”, 1991; “Albert Camus ou la Mémoire

des Origines”, 1998. Als coauteur: “Hannah Arendt en de moderniteit”, 1992; “Richard

Rorty, ironie, politiek en postmodernisme”, 1994; “Het einde van de geschiedenis?

Over Francis Fukuyama en Peter Sloterdijk”, 1995; “Filosofische aspecten van het

privé-publiek debat”, 1997. Verder tel ik meer dan honderd wijsgerige tijdschriftartikelen en bijdragen in boeken. Wij herinneren ons uw opgemerkte lezing voor onze Klasse, die in 2010 als standpunt van de Academie werd gepubliceerd onder de titel ”Reflecties over het terrorisme”, waarin u een viertal interpretaties van het verschijnsel terrorisme besprak, een thema dat in de huidige tijdsgeest brandend actueel is.

Confraters filosofen die ik hiertoe geraadpleegd heb, situeren uw wijsgerig denken als het resultaat van het zorgvuldig lezen, ‘lezen met precisie’ – verwijzend naar de titel van het Liber Amicorum dat u aangeboden werd – het aandachtig interpretatief of hermeneutisch lezen, niet alleen van filosofische teksten, maar ook van de grote moderne literatuur, proza en poëzie, zo bijvoorbeeld van uw lievelingsauteur Albert Camus en van de dichter Rainer Maria Rilke. U noemt zichzelf een sceptisch modernist, in de betekenis van een moderne denker die de grenzen van de rationaliteit beseft, vooral van de technisch-wetenschappelijke en filosofische rationaliteit. Een centrale thematiek die in uw werken terugkeert betreft de democratie als modern verschijnsel en als een uiterst kwetsbare waarde. Dit thema voedt uw belangstelling voor filosofen zoals Mauras en Nietzsche die de democratie in vraag stellen of zelfs verwerpen en verklaart ook uw interesse voor moderne politiek-maatschappelijke fenomenen zoals het totalitarisme, de genocide en het terrorisme.

79

Huldiging

2012-07-Huldiging.indd 79 4/11/13 11:05

Confrater Weyembergh werd geassocieerd lid van onze Academie en van onze Klasse in 1999 en gewoon lid in 2003. U behoort dus nog tot de relatief jonge lichting van nieuwe leden. “Een huis zonder boeken is als een lichaam zonder ziel”. Dit gezegde van een Romeins filosoof en politicus is alvast niet op de woning van onze confrater van toepassing, want onlangs vertrouwde hij mij toe dat de boeken in zijn woning bijna tot aan het plafond reiken en er alle trappen bezetten. Het zal u, geachte confrater, bijgevolg niet aan bezieling ontbreken. Mag ik u in naam van onze Klasse nog veel vreugde en creativiteit toewensen in uw wijsgerig werk en u bij deze de bronzen medaille ter gelegenheid van uw 75e verjaardag overhandigen.

De heer Paul Van Rompuy

Huldiging voor de heer Theo Peeters:

Vervolgens, geachte consorores en confraters, heb ik het genoegen onze confrater Peeters zeer hartelijk geluk te wensen met zijn 75e verjaardag, die al enkele maanden verstreken is.

Het is niet eenvoudig de veelzijdige, boeiende persoonlijkheid van onze confrater en zijn indrukwekkende loopbaan samen te vatten, een loopbaan waarin het academische en zijn talrijke functies buiten en aan de Leuvense universiteit nauw vervlochten zijn. Theo is ‘a man for all seasons’, lijnrecht in zijn denken en correct in zijn handelen, hij was nauw betrokken bij de belangrijke beslissingen die het Belgische politieke en financiële gebeuren gedurende de voorbije 30 jaar kleurden.

Onze confrater zag het levenslicht aan de oevers van de Maas in zijn geliefd Limburg, in Maaseik, op 30 januari 1937. Na zijn middelbare studies schreef hij zich in aan de zogenaamde “Koloniale Hogeschool”, het universitair instituut voor overzeese gebieden, waar hij in 1960 het licentiaat in de politieke en administratieve wetenschappen behaalde, een diploma dat hem normalerwijze voorbestemde voor een loopbaan in het voormalige Belgisch Congo, dat echter op de dag van zijn afstuderen toevallig onafhankelijk werd. In het najaar van datzelfde jaar maakte ik kennis met Theo, in het eerste licentiaat in de economische wetenschappen van de Leuvense universiteit. Twee jaar later deelden we als onderzoeksassistent de eerste verdieping van het huis in de Leopoldstraat te Leuven, waar toen het Centrum voor Economische Studiën was gevestigd. In mijn herinnering daverde die verdieping voortdurend onder het geratel van de Olivetti rekenmachines, waarop Theo op zoek ging naar de geheimen van de handelsstromen in de Benelux.

80

Huldiging

2012-07-Huldiging.indd 80 4/11/13 11:05

In 1964 gingen onze wegen uiteen. Theo ging met een CRB fellowship studeren aan de University of California in Berkeley, een topuniversiteit met een prachtig gelegen campus, terwijl ik neerstreek in Illinois, aan de University of Illinois, gelegen te midden van eindeloze maïsvelden. Waarom onze confrater Berkeley verkoos boven andere aantrekkelijke opties, is mij later duidelijk geworden: enerzijds omwille van de aanwezigheid van eminente professoren in de internationale economie en anderzijds omwille van de nabijheid van de uitgestrekte wijngaarden van de Napa Valley, waar Theo ongetwijfeld de beginselen van de vinologie in al zijn aspecten onder de knie kreeg. Benevens de duizenden kilometers die ons in de Verenigde Staten scheidden, was er een ander fundamenteel verschil tussen ons simultaan verblijf aldaar. Theo vertrok gehuwd met zijn echtgenote Mieke naar de Verenigde Staten, terwijl ik de vrijgezellen status onverminderd aanhield. Ongetwijfeld zou je geliefde vrouw Theo hier vandaag aanwezig zijn geweest, het lot wou dat zij dit voorjaar veel te vroeg van ons is heengegaan.

Na zijn terugkeer uit de Verenigde Staten behaalde onze confrater zijn doctoraat in de economische wetenschappen aan de Leuvense universiteit in 1971, op een proefschrift over de determinanten van de internationale handel in fabricaten, dat in 1972 bekroond werd met de Vlieberghprijs in Staathuishoudkunde. Van 1975 tot 1989 was onze confrater gewoon hoogleraar in de economie te Leuven en bouwde er een stevige school van internationale economen uit, waaronder bijvoorbeeld onze confrater Paul De Grauwe, die later de fakkel over zou nemen.

De ruime belangstelling van onze confrater bracht hem al vlug tijdens zijn professoraat in contact met nationale en internationale denktanks. Ik vermeld bijvoorbeeld de MacDougall –groep die in 1977 in opdracht van de Europese Commissie de rol van de overheidsfinanciën onderzocht in het Europese integratieproces. In dit rapport werd de stabiliserende en interregionaal herverdelende rol bestudeerd van de geldstromen tussen deelgebieden in unitaire en federale staten. Deze ideeën bracht onze confrater mee naar Leuven, waar ze aanleiding gaven tot talrijke opgemerkte rapporten, ook vaak politiek misbruikt, over de geldstromen tussen de Belgische gewesten, waaraan ik mij ook bezondigd heb.

Ruim een kwarteeuw voor de invoering van de euro, was u medeauteur van het befaamde “Allerheiligenmanifest”, dat op 1 november 1975 in The Economist verscheen onder de titel “A Currency for Europe”, waarin voor de invoering van een Europese eenheidsmunt werd gepleit. En enkele jaren later nam u deel aan het geheime overleg in het Ardeense Poupehan, waar de onvermijdelijke devaluatie van de Belgische Frank van 1982 voorbereid werd. U miste vervolgens ‘op een haarbreedte’ de benoeming tot gouverneur van onze Nationale Bank.Uw drang om daadwerkelijk deel te nemen aan het beleid van ons land bracht u tot kabinetsmedewerker van onze erevoorzitter, confrater Eyskens, in zijn functie van Minister van Financiën in 1980 en later als Minister van Economische Zaken, waar u aan de basis van opmerkelijke beleidsnota’s lag. Uw veelzijdige capaciteiten werden eind van de jaren tachtig in de cenakels van de “haute finance” opgemerkt en voerden u naar het voorzitterschap van de Bank Brussel Lambert in 1990, waar u de

81

Huldiging

2012-07-Huldiging.indd 81 4/11/13 11:05

samensmelting met de Nederlandse groep ING voorbereidde, die enkele jaren later een feit werd. De herstructurering van de Kempense Steenkoolmijnen voerde u terug naar Limburg, waar u voorzitter werd van de Limburgse reconversiemaatschappij en van de NV Mijnen. En tenslotte belandde u opnieuw in de financiële sector, waar u tot aan de leeftijdsgrens topfuncties bekleedde in de KBC groep.

Bij het begin van deze eeuw werd het duidelijk dat er een tijdbom tikte onder onze overheidsfinanciën in de vorm van de onvermijdelijke meerkosten van de vergrijzing. Onze confrater was van 2001 tot 2006 voorzitter van de Studiecommissie voor de Vergrijzing, die jaarlijks de regering dient te adviseren voor deze meerkosten. Aanvankelijk werden deze ramingen hier en daar met scepticisme begroet, vandaag de dag blijken ze zelfs een onderschatting van de reële meerkosten te zijn.

Uw professoraat aan de Leuvense universiteit loopt als een rode draad doorheen al deze belangrijke functies in het maatschappelijk leven. U bezielde de immer groter wordende werkgroep “internationale economie” van het Centrum voor economische Studiën, u publiceerde onverminderd in binnen- en buitenlandse tijdschriften, u doceerde ondertussen aan het Europacollege, aan de universiteit van Nancy en aan de Facultés Notre Dame de la Paix te Namen en was enkele jaren voorzitter van de Vlaamse Raad voor Wetenschapsbeleid. Het is niet verwonderlijk dat de universiteit uw rijke ervaring valoriseerde als lid van de inrichtende overheid en van de algemene raad van de Associatie KULeuven . U werd bovendien gelast met de sanering van de universitaire ziekenhuizen en hervormde doortastend de interne audit van de universiteit.

Aan onze Academie werd u in 1985 benoemd tot corresponderend lid, in 1991 tot werkend lid en u was bestuurder van onze Klasse in 1998.Geachte confrater Peeters, beste Theo, om al deze redenen bied ik u in naam van onze Klasse de bronzen medaille aan ter gelegenheid van uw 75e verjaardag. Ad multos

annos!

De heer Paul Van Rompuy

Klasse van de Kunsten

De volgende leden worden voor hun verjaardag geëerd: de heer Herman Sabbe (75) en mevrouw Hilde van Summere (80)

De huldiging voor de heer Sabbe vond plaats tijdens de novembervergadering van 2012.

82

Huldiging

2012-07-Huldiging.indd 82 4/11/13 11:05

Beste Herman,

De viering van je 75e verjaardag confronteert mij ongewild met het besef dat er al tien jaar overheen gegaan zijn, sinds ik jouw functie van professor musicologie aan de Universiteit Gent overnam. Een besef dat mij erop wijst hoezeer ik die opdracht toen heb onderschat en hoe in die tien jaar het besef is gegroeid van de omvang van het werk dat jij hebt geleverd en de impact die het heeft gehad.

Want die impact is nog altijd voelbaar, bijvoorbeeld in de uitbouw van de vakgroep zoals die nu functioneert en de internationaal leidinggevende rol van het IPEM in

de systematische muziekwetenschap: het IPEM dat ooit begonnen was op het kruispunt tussen artistieke creativiteit en wetenschap en dat ondertussen is uitgegroeid tot een volledig wetenschappelijk instituut. Jammer misschien dat de creatieve functie in het proces moest sneuvelen, maar de huidige tendensen over onderzoek in de kunsten zullen wellicht uitmonden in een nieuwe integratie van theorie en praktijk. Het oude IPEM zal ooit weer een model worden voor het nieuwe.

Ik ben misschien niet de meest vanzelfsprekende persoon om te wijzen op de impact van jouw werk. Mijn eigen onderzoek en onderwijs hebben de klemtonen op het eerste zicht drastisch verlegd naar de meer traditionele muziekgeschiedenis. Toch is ook mijn oriëntatie in het vakgebied in de hoogste mate schatplichtig aan jouw onderwijs en onderzoek. Deze hulde-uiting is misschien wel erg persoonlijk gekleurd, maar ik meen dat de betekenis van een wetenschappelijk of artistiek oeuvre vooral moet worden afgemeten aan zijn impact: hoe het anderen aan het denken zet, welke invloed het heeft op het kritische discours. Een oeuvre bewieroken op zijn intrinsieke kwaliteiten, komt vaak dicht bij een proces van afronding en classificatie in een steriele appreciatie. Wanneer een oeuvre enkel nog bewierookt wordt, is het op sterven na dood. En dat is met jouw werk niet het geval. De invloed gaat verder, ook waar het op het eerste gezicht niet zou worden verwacht.

De invloed van jouw onderwijs ligt niet in het doorgeven van een set aan regels of onwrikbare principes. In jouw onderwijs en wetenschappelijke publicaties ben je altijd uitdagend geweest: je hebt continu problemen gesteld die om verder denken vragen. De invloed van die uitdagingen zijn echter niet te herleiden tot een vage en algemene soort inspiratie, maar ze waren altijd erg concreet.

Ik herinner me heel goed dat ik toen voor de Universiteit Gent heb gekozen, vanwege het aandeel van hedendaagse muziek, elektronische muziek, en etnomusicologie. En toch ben ik uitgegroeid tot een muziekhistoricus die meer heeft gewerkt over Tsjajkovski dan over Ligeti.

De paradox is slechts schijnbaar. Wat we hebben geleerd – haast als een hardnekkige mantra – is de noodzaak om een geest van openheid te ontwikkelen voor wat je niet kent. Een appel tot een attitude die alle zekerheden in vraag durft te stellen. Dit klinkt als een conditio sine qua non voor goede wetenschap, maar in je ontwikkelingsproces heb je altijd nood aan mensen die deze attitude ook werkelijk bezitten en uitstralen. In het

83

Huldiging

2012-07-Huldiging.indd 83 4/11/13 11:05

musicologische onderwijs was het toen de tendens om te zeggen: Mozart en Beethoven achten we gekend, we gaan verder met Schönberg en Stockhausen. Dat was bijna letterlijk de geest (en het woord) van jouw voorganger Jan Broeckx. Het heeft enige tijd geduurd voor het besef kwam dat dezelfde kritische zin, dezelfde openheid van denken ook moest worden toegepast op het grote repertoire, op datgene waarvan we allemaal dachten het te kennen. Sindsdien is mijn hele blik op de muziekgeschiedenis gewijzigd. Niets in de wereld van de muziek zag er nog hetzelfde uit. Het was een gevolgtrekking die impliciet aanwezig was in jouw manier van omgang met jouw specialisme, het repertoire van de naoorlogse periode.De uitdaging om niet te denken vanuit zekerheden heb ik toegepast op andere muziek. Niets aannemen zonder kritische reflectie, paste ik zelf ook toe op het toen gangbare modernistische dogma dat “muziek zich altijd moet vernieuwen om relevant te blijven en om artistieke waarde te hebben”. Het heeft tijd gekost om met dat dogma in het reine te komen. Maar het voordeel van dogma’s is dat ze vragen om verzet: ze dwingen je tot een intellectuele inspanning die resulteert in een groter bewustzijn en helderheid waarmee je alternatieven kan formuleren. Dat denkproces was fundamenteel om de studie van repertoire dat in de modernistische canon niet meetelde, een onderbouwd fundament te geven.

Het denken van Herman Sabbe liet vele mogelijkheden open om alternatieve wegen op te gaan. De reden daarvoor is zijn veelgeprezen intellectuele kracht en de breedte van zijn visie. Dat merk je het best in de wijze waarop hij de modernistische principes intellectueel tegen het licht hield en ze ontdeed van hun holle slogans en hun functie als propaganda voor het eigen gelijk van de avant-garde. Een voorbeeld is zijn hanteren van het principe van de omgekeerde muziekgeschiedenis. Die stelt dat je niet opklimt vanuit het verleden naar het heden, maar dat je vertrekt van wat er nu gebeurt, registreert wat daar eigenaardig aan is, en teruggaat in de geschiedenis om te zoeken naar precedenten.

In de modernistische praktijk wordt die strategie vaak gebruikt. Recente studies hebben die strategie ontmaskerd als legitimerend voor de juistheid van de eigen visie. Dat deden de impressionisten ook al: wat ik doe is voorgedaan door Velazquez, maar je moet erg goed in detail kijken….In de wijze waarop Herman Sabbe die strategie hanteerde, was het opzet helemaal niet de legitimering van het modernistische gelijk, maar precies een glasheldere en systematische dissectie van muziek in haar componenten. Op die manier wist hij nieuwe samenhangen te ontdekken in het proces van de westerse muziek-geschiedenis en openingen te formuleren naar een wereldgeschiedenis van de muziek, de logische richting die het vakgebied vandaag moet uitgaan.

Vanuit die inspiratie ben je erin geslaagd om de plaats van muziek in het intellectuele denken opnieuw te definiëren. Ik herinner me heel goed een voorval in de colleges over muziekesthetica. Je had bij het begin nadrukkelijk gesteld dat je in het denken over filosofische kwesties in verband met muziek niet uitging van een bestaand, a priori gekozen, filosofisch standpunt. Tot op dat moment dat je haast terzijde opmerkte dat voor jou muziek het ultieme middel was om na te denken over alle mogelijke menselijke

84

Huldiging

2012-07-Huldiging.indd 84 4/11/13 11:05

problemen, filosofische, sociale, wetenschappelijke. Betrapt, reageerden wij allemaal, want dat is een duidelijk filosofisch uitgangspunt. Maar het is zo juist en zo wezenlijk. Herman Sabbe is erin geslaagd om muziek opnieuw een onwrikbare plaats te geven in het denken in zijn breedste zin. Jij hebt muziek steviger dan ooit verankerd in het hart van het denken. En dat is de plaats waar muziek, en bij uitbreiding de kunst, in laatste instantie thuis hoort.

Francis Maes

Klasse van de Technische Wetenschappen

De volgende leden worden voor hun verjaardag geëerd: Herman Deroo (75), Roland Maes (85), Stan Ulens (75), Jean Van Bladel (90) en Daniël Vandepitte (90).

De huldiging voor de heren Deroo en Ulens vond pas plaats tijdens de novembervergadering van 2012.

De huldiging voor de heer Herman Deroo:

Mijnheer de voorzitter, mijnheer de vast secretaris, beste confraters en consorores, beste Herman,

Confrater Herman Deroo werd geboren te Brugge op 8 juli 1937. Zijn studies liepen volgens het lange tijd als ideaal beschouwde traject: eerst een humanioradiploma in de afdeling Grieks-Latijn, vervolgens een voorbereidend jaar wiskunde en tenslotte het diploma van burgerlijk werktuigkundig elektrotechnisch ingenieur aan de UGent. Deze combinatie van een klassieke humaniorastudie met een streng wetenschappelijke hogere studie, uit zich tot op vandaag in de uitzonderlijke taalvaardigheid en taalzorg van confrater Deroo. Ik

kom daar straks nog even op terug.

De eerste carrièrestap was ook al heel klassiek: Herman werd assistent aan het laboratorium voor algemene metallurgie, siderurgie en fysische metaalkunde dat toen onder de leiding stond van prof. Albert De Sy, die een mondiale autoriteit was in onderzoek op gietijzer.Op 10 juli 1962 was intussen de NV Sidmar (Sidérurgie Maritime) opgericht met als hoofdaandeelhouder het Luxemburgse Arbed. Prof. De Sy zetelde als onafhankelijk bestuurder in de raad van bestuur van Sidmar, en vele van zijn assistenten trokken na een kort verblijf in zijn lab naar het kersverse staalbedrijf, dat in 1966 in productie ging. Zo verging het ook confrater Deroo, die op 1 september 1963 door Sidmar werd aangeworven: hij zou er tot het einde van zijn loopbaan, gedurende meer dan 34 jaar, het beste van zichzelf geven.

85

Huldiging

2012-07-Huldiging.indd 85 4/11/13 11:05

Toen Herman in 1997 met pensioen ging, citeerde toenmalig gedelegeerd bestuurder van Sidmar, Fernand Wagner, de aanhef van de Aeneis, het Latijnse epos van Vergilius: “arma virumque cano, Troiae qui primus ab oris Italiam fato profugus…” (ik zal de wapenfeiten bezingen van een man, die gedreven door het lot als eerste vanaf de kust van Troje Italië bereikte). Aeneas wordt als de stamvader van het Latijnse volk beschouwd dat later de stad der steden, Rome, zou stichten. Dhr. Wagner wou daarmee uiteraard aangeven dat Herman ook als een stamvader van Sidmar bestempeld mag worden. Sta mij toe even Hermans wapenfeiten te bezingen.

De Sidmar-loopbaan van Herman startte in de warmwalserij die rond de jaarwisseling 1966-‘67 in bedrijf werd genomen. De koudwalserij was reeds begin 1966 opgestart. De warmwalserij van Sidmar, vandaag ArcelorMittal Gent, wordt nog steeds, nu 45 jaar na haar indienstneming, als een van de meest efficiënte van Europa beschouwd, zowel wat bedrijfskosten als wat kwaliteit betreft.

Ik beloofde u iets te zeggen over Hermans taalzorg: de voertaal in het directiecomité en onder de afdelingshoofden was in die tijd het Frans. De constructeurs waren Duits-, Frans- of Engelstalig, en Herman zag al gauw de noodzaak in om het zo specifieke jargon van de staalindustrie in keurig Nederlands te vertalen. Hij contacteerde hiertoe de collega’s van wat toen nog Koninklijke Hoogovens Ijmuiden heette (vandaag is dat Tata Steel Ijmuiden geworden: Europa, quo vadis?), en stelde een viertalig lexicon van de staalterminologie op, dat nog steeds dagelijks geraadpleegd wordt. Veiligheid was hierbij een belangrijke drijfveer: het was evident dat de werkvoorschriften en de benoeming van de machineonderdelen voor de Vlaamse werknemers van Sidmar in correct Nederlands dienden opgesteld te worden.In 1974 muteerde confrater Deroo naar de afdeling hoogovens en sinterfabrieken. Ook hier zou hij zijn stempel drukken als uitmuntend ingenieur, die een pioniersrol speelde met de inzet van wiskundige modellen om complexe procesonderdelen te optimaliseren. Het door Herman ontwikkelde ‘strooimodel’ voor het laden van de grondstoffen in de hoogoven met de zogeheten ‘Paul Wurth’ draaigoot maakte een kwantumsprong mogelijk in de beheersing van het hoogovenproces. Dit onder impuls van Herman ontwikkelde strooimodel werd de voorbije decennia aan staalbedrijven in de hele wereld verkocht.

In 1979 werd confrater Deroo hoofd van het personeelsbeheer: in deze nu eens niet technische omgeving kon Herman zijn verbale kracht uitspelen o.m. in de tweejaarlijkse onderhandelingen met de vakbonden over de CAO’s. Toen hij vervolgens in 1986 adjunct technisch directeur werd en in 1992 lid van het directiecomité, kon hij met verve zijn rijke technische ervaring in walserijen en hoogovens koppelen aan zijn sociale bewogenheid en zijn aandacht voor organisatiestructuren.

86

Huldiging

2012-07-Huldiging.indd 86 4/11/13 11:05

De modernisering van warm- en koudwalserijen, met als huzarenstuk de bouw van de eerste gekoppelde beits- en koudwalslijn in Europa, de TTS, staat op zijn palmares. In die eerste helft van de jaren 90 lanceerde hij ook het “Opesis-project”: Opesis staat voor “verandering van het Operationeel Script in Sidmar”. De strikt Tayloriaanse organisatiestructuur van Sidmar, met een hele lange beslissingsketen (12 niveaus tussen de algemeen directeur en de ploegbaas, zeer strikte scheidingsmuren tussen de directies) was Herman al lang een doorn in het oog. Door geduldige discussies met de andere directies, met de bonden, door intense opleidingssessies, slaagde Herman erin om de afstand tussen algemeen directeur en ploegbaas tot 5 niveaus te reduceren. De strikte koppeling tussen functieniveau (gekoppeld aan betalingsniveau) en functie-inhoud werd losgelaten, zodat nu ook heel jonge talentvolle mensen veel sneller grotere verantwoordelijkheden konden opnemen. Dit Opesis-model viel 15 jaar later, toen Sidmar was overgenomen door ArcelorMittal, ook bij de ArcelorMittal-groepsdirectie in de smaak, en het wordt geleidelijk aan in de meeste sites van de groep geïmplementeerd. Maar dankzij confrater Deroo heeft Sidmar hier een voorsprong van 20 jaar genomen op de traditionele staalbedrijven.

Geachte confraters en consorores, ik heb persoonlijk het voorrecht gehad om het grootste deel van mijn loopbaan bij Sidmar met iemand als Herman te hebben mogen samenwerken. Herman heeft mij in 1983 aangeworven, een van zijn betere beslissingen natuurlijk… Ik was dan ook heel blij toen ik bij mijn benoeming tot lid van CAWET in 2002 Herman opnieuw vaker mocht ontmoeten: niet toevallig ging zijn eerste tussenkomst, die ik hier in deze zaal bijwoonde, over het gebruik van het Engels in het hoger onderwijs, een thema dat nog steeds heel actueel is.

Ik wens tenslotte Herman ook te feliciteren vanuit de KVIV, waarvan hij mij, ondanks zijn drukke job, voorging als algemeen voorzitter van 1999-2001.

Beste Herman, van harte gefeliciteerd met je 75ste verjaardag en moge je nog vele jaren deze academie met je inspirerende creativiteit en je blijvende jeugdige enthousiasme blijven verrijken!

Paul Verstraeten

De huldiging voor de heer Stan Ulens:

Consorores, confraters, dames,

Met confrater Stan Ulens van gedachte wisselen is altijd interessant en aangenaam omdat hij “in zijn denken nooit halverwege blijft staan” (Martin Heidegger). Hij is de ingenieur die met stamina blijft doorboren naar de kern van de zaken. Hij zoekt waarheidsgetrouw de interne logica der dingen en hij weet een denkproces te stimuleren door de goede vragen te stellen.

87

Huldiging

2012-07-Huldiging.indd 87 4/11/13 11:05

De werkgroepen “Energie in België” en ook de werkgroep “Taal in Onderwijs en Wetenschap” zijn er, met Stan als lid, wel mee gevaren.Achter Stan de Studax voel je zijn Grieks-Latijnse humaniora bij de Jezuïeten van het Gentse Sint-Barbaracollege.

Toen EBES overging tot de aanwerving van Stan deden ze een goede zaak: in één klap kregen ze 4 ingenieurs binnen:

• Stan Ulens, de Burgerlijk Werktuigkundig Electrotechnisch Ingenieur van de Universiteit Gent

• Stan Ulens, de Maître en Sciences Aéronautiques van de Ecole Nationale Supérieur de l’Aéronautique Parijs

• Stan Ulens, de Master of Science Electrical Engineering van MIT Boston • Stan Ulens, de Burgerlijk Nucleair Ingenieur van de Universiteit Gent,

Met als rode draad doorheen de 4, de gedrevenheid voor regeltechniek.

Het professionele lot zorgde ervoor dat mijn goede verstandhouding met Stan van tijdens onze studententijd, verder kon gedijen met nieuwe raakvlakken. Het ruwijzer en staal dat wij in Sidmar, het eerste staal in Vlaanderen, konden produceren en verwerken in de walserijen, kreeg charme omdat Stan, van op een boogscheut van de hoogovens, uit de centrale Rodenhuize, ongeacht nacht en ontij, er betrouwbaar de elektrische energie voor verzekerde. Even betrouwbaar verbrandde hij ons, soms bokkensprongen makende hoogovengas in zijn stoomketels, hoe het hem ook een voorwerp van zorg was.Na Directeur Centrale Rodenhuize werd Stan Zonedirecteur van de Kerncentrale Doel, en stond hij in voor de bouw en ingebruikname Doel 3 en Doel 4. Ook dat was niet het orgelpunt.

Aansluitend de fusie van EBES, UNERG en INTERCOM tot ELECTRABEL werd Stan Directeur Nucleaire Productie en dienden de kerncentrales van Doel en Tihange geïntegreerd te worden. Hij bracht die uitdaging tot een goed einde. Dat alleen al is een laudatio waard. Denk maar aan het complex en delicaat veranderingsproces om twee verschillende bedrijfsculturen en –structuren, uit twee verschillen taalgebieden, te stroomlijnen. Niet alleen in het vlak van techniek (Tihange en Doel hadden voordien bijvoorbeeld elk een apart informaticasysteem), maar ook in het vlak van organisatie, administratie en procedures, de menselijke factor en motivatie (Tihange zat bv. van huize uit in een meer hiërarchische machtscultuur).

Het stond in de sterren geschreven (sterrenkunde is trouwens zijn hobby) dat Stan zou bevorderd worden tot Directeur-Generaal Productie en Transport van Electrabel, en zijn loopbaan zou afsluiten als Bestuurder van Electrabel en Raadgever bij de Algemene Directie. Hij was ook Buitengewoon Gasthoogleraar aan de KULeuven.

88

Huldiging

2012-07-Huldiging.indd 88 4/11/13 11:05

Achter deze korte samenvatting schuilt een heel leven van verantwoordelijke inzet voor wetenschap en techniek, voor ontplooiing en ondersteuning van de industrie, ten dienste van mens en maatschappij.

Wat Stan siert is dat hij, bij dat alles, zichzelf is gebleven: loyaal naar collega’s en vrienden, ethisch gedreven, met een voorbeeldig evenwicht tussen zelfverzekerdheid en bescheidenheid.

Met Stan Ulens was en is het altijd interessant en aangenaam dank zij zijn ervaring en eruditie, en zijn zin voor humor, gekruid met ironie en een aanvaardbare dosis mild sarcasme.

Stan, onze felicitaties met je 75 elegante jaren. Vaar verder wel “ad multos annos”.

Herman Deroo

89

Huldiging

2012-07-Huldiging.indd 89 4/11/13 11:05

2012-07-Huldiging.indd 90 4/11/13 11:05

Academische Fondsen en Prijzen

91

De Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten kent jaarlijks vier prijzen toe in de respectievelijke disciplines van de vier Klassen, ter bekroning van de carrière van een jong onderzoeker of kunstenaar (tot maximaal 40 jaar). De laureaten van de Academie zijn de belangrijkste wetenschappelijke en/of culturele prijzen die de Academie uitreikt ter bevordering van wetenschap en cultuur en zij worden gehonoreerd met een bedrag van € 10.000.

Palmares

Natuurwet. Menswet. Kunsten Techn. Wet.

2001 Annemie Bogaerts Roland Breeur – –

2002 Ivo Vankelecom Marc Brysbaert Wim Henderickx –

2003 Luc De Meester Jan Papy –

2004 Femke Olyslager Jan De Houwer Berlinde De – Bruyckere

2005 Michaël Deleuze Dirk Van Hulle Peter Swinnen –

2006 Bart Van der Joep Konings Barbara Baert – Bruggen

2007 Frank De Proft Marc Depauw Petra Vermote –

2008 Jo Dewulf Filip Lievens Katelijne Schiltz –

2009 Ronny Keppens Wim Nick Andrews – Vandenbussche

2010 Steven De Feyter Wim Verbeke Koenraad Lieven Brosens Eeckhout2011 Veronique Van Peter Van Annelies Van Michaël De Speybroeck Nuffelen Parys Volder

Werden uitgeroepen tot Laureaat van de Academie 2012:

De heer Johan Verbeeck in de Klasse van de NatuurwetenschappenDe heer Hans Op de Beeck in de Klasse van de MenswetenschappenDe heer Koenraad Jonckheere in de Klasse van de Kunsten De heer Dries Van Thourhout in de klasse van de Technische Wetenschappen

Laureaten van de Academie 2012

2012-08-Fondsen en prijzen.indd 91 4/11/13 11:26

Johan VERBEECK

Johan Verbeeck (°1972) behaalde in 2002 zijn doctorstitel aan de Universiteit Antwerpen in de onderzoeksgroep Electron Microscopy for Materials Research (EMAT). EMAT specialiseert zich in transmissie elektronenmicroscopie voor materiaalonderzoek. In zijn proefschrift onderzocht Verbeeck het gebruik van energieverlies-spectroscopie op nanomaterialen. Deze techniek laat toe om de chemische samenstelling van materialen te onderzoeken tot op atomaire schaal. Tijdens zijn doctoraat introduceerde hij deze techniek aan de Universiteit Antwerpen en zijn talrijke publicaties leverden een belangrijke bijdrage aan het internationaal onderzoek in dit domein. Hij ontwikkelde het softwarepakket EELSMODEL, dat toelaat om experimentele spectroscopische metingen optimaal om te zetten in kwantitatieve gegevens. Het pakket is vrij beschikbaar voor de onderzoeksgemeenschap en telt momenteel 770 geregistreerde gebruikers. Naast een uitgebreide kennis en ervaring met materiaalkundig geïnspireerd experimenteel werk had Dr. Verbeeck ook steeds oog voor de meer fundamentele vragen die verband hielden met zijn onderzoeksdomein. Zo slaagde hij er in 2010 in om als eerste vortex-elektronenbundels te realiseren in een elektronenmicroscoop. Deze vortex bundels vormen als het ware het kwantummechanisch equivalent van een tornado gemaakt uit elektronen. Dit baanbrekend onderzoek werd gepubliceerd in het internationale tijdschrift Nature en bracht een aanzienlijke hoeveelheid wetenschappelijke en media-belangstelling met zich mee.

Dr. Verbeeck publiceerde reeds een 100-tal artikels in internationale wetenschappelijke tijdschriften en ontving in 2011 een ERC Starting Grant, een onderzoeksbeurs van de European Research Council (ERC). Deze prestigieuze beurs wordt toegekend aan excellente jonge Europese wetenschappers die innovatief en baanbrekend onderzoek verrichten. Deze ERC Starting Grant biedt hem de mogelijkheid om de komende 5 jaar zijn onderzoek over vortex-elektronenbundels verder uit te bouwen. Nog in 2011 ontving hij de prestigieuze tweejaarlijkse Ernst Ruska prijs voor zijn creatieve bijdrage aan het domein van de elektronenmicroscopie.


92


Hans OP DE BEECK

Hans Op de Beeck (°1975) wordt gedreven door de wil om de menselijke geest en de oorzaken van menselijk gedrag te verklaren. Zijn onderzoek start vanuit de vaststelling dat een volledige verklaring vereist dat we de vele bevindingen vanuit cognitieve en gedragswetenschappen integreren met informatie over de achterliggende hersenwerking.

Ironisch genoeg is het menselijke brein zo succesvol dat we het meestal sterk onderschatten. Het gemak waarmee ons brein taken als gezichtsherkenning en visuospatiale navigatie uitvoert, verbergt de complexiteit van zulk een succes. Is het niet ongelooflijk dat ingenieurs er al jaren geleden in geslaagd zijn om een computer te bouwen die kan winnen van de wereldkampioen schaken, maar dat er nog steeds geen computer bestaat die de gemiddelde mens kan verslaan in alledaagse gezichtsherkenning?

Hans Op de Beeck onderzoekt dit mysterie in al zijn facetten: van menselijk gedrag helemaal tot aan de eigenschappen van individuele hersencellen. De magie van ons brein ligt blijkbaar in het feit dat het niet enkel afgaat op de fysische signalen die de vele receptoren activeren (in bijvoorbeeld het oog en het oor), maar daar bovenop een meer nuttige, hogere-orde voorstelling opbouwt in termen van niet-zo-fysische en eerder ‘psychologische’ dimensies.

Gedurende zijn carrière aan de KU Leuven en enkele jaren ook aan het Massachusetts Institute of Technology hebben Hans Op de Beeck en zijn collega’s deze hogere-orde voorstellingen onderzocht en hun eigenschappen gerelateerd aan gedrag. Dit onderzoek werd gerapporteerd in vele publicaties in wetenschappelijke toptijdschriften binnen psychologie en de neurowetenschappen, en het werd erkend door middel van fellowships (zoals van het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek Vlaanderen en het Belgisch-Amerikaanse Educationeel Fonds), prijzen (zoals van de KU Leuven onderzoeksraad en het Human Frontier Science Program), en lag aan de basis van vele onderzoeksprojecten, zoals onlangs nog een prestigieuze Starting Grant van de European Research Council.


93


Koenraad JONCKHEERE

Na een opleiding tot licentiaat cultuurgeschiedenis van de Nieuwe Tijd (1994-1998) en licentiaat kunstwetenschappen van de Nieuwe Tijd (1998-2001) aan de KU Leuven, promoveerde Koenraad Jonckheere (°1975) op 28 september 2005 aan de Universiteit van Amsterdam tot doctor in de kunstgeschiedenis (cum laude). In de loop van zijn nog prille loopbaan bouwde hij in verschillende onderzoekdomeinen een groot internationaal renommee op, in het bijzonder de beeldende kunsten en de kunstmarkt van de vroegmoderne tijd. Hij is momenteel docent aan de UGent.

Europese kunstmarkten in de zeventiende en achttiende eeuw en de ideeën over kunstcollecties en kennerschap in relatie tot die kunstmarkt was het onderwerp van Jonckheere’s promotieonderzoek. Daarin bracht hij, aan de hand van de veiling van de schilderijencollectie van Stadhouder-koning Willem III, de meest exclusieve Europese kunsthandel- en verzamelnetwerken in kaart. De handelseditie van dit proefschrift The

Auction of King William’s paintings verscheen in 2008 in het Engels bij John Benjamins publishing company (Amsterdam-Philadelphia). Onder andere een substantiële Paul Mellon-grant maakte de publicatie mogelijk.

Na zijn promotie legde Jonckheere zich toe op de Antwerpse schilderkunst in de zestiende eeuw. Achtereenvolgens publiceerde hij een monografie over de zestiende-eeuwse Antwerpse schilder Adriaen Thomasz (Pictura Nova; Brepols Publishers) en een tweede monografie in dezelfde reeks over het leven en werk van Willem Key, één van de belangrijkste Antwerpse portret- en historieschilders in de zestiende eeuw. Het boek, Experiments in Decorum. Antwerp Art after Iconoclasm, verscheen dit jaar bij Yale University Press. Hierin worden de schilderkunstige oplossingen voor het conflict over de religieuze beeldtaal in de Nederlanden na de Beeldenstorm in kaart gebracht. Als spin-off van dit onderzoek staan een aantal belangrijke tentoonstellingsprojecten in de steigers. Voor Museum M in Leuven maakt Jonckheere een tentoonstelling over de zestiende-eeuwse schilder Michiel Coxcie. Samen met David Freedberg (Columbia University), Manfred Sellink en Till Borchert (Musea Brugge) werkt Jonckheere aan een tentoonstelling (2016) over de oorzaken en de impact van iconoclasme op mens en maatschappij van de Oudheid tot nu.

94



Dries VAN THOURHOUT

Dries Van Thourhout (°1972) behaalde in 1995 het diploma burgerlijk natuurkundig ingenieur aan de UGent. Als IWT-bursaal behaalde hij in 2000 zijn doctoraatsdiploma in de onderzoeksgroep fotonica van Prof. Roel Baets. Daarna verbleef hij 2 jaar als postdoctoraal onderzoeker in het gerenommeerde Bell Laboratories in Crawford Hill, NJ, USA. Zowel tijdens zijn doctorale als postdoctorale studies werkte hij aan de realisatie van nieuwe types geïntegreerde meergolflengte lasers in InP.

In 2002 vervoegde hij opnieuw de onderzoeksgroep fotonica van de UGent, met de steun van een DWTC-terugkeermandaat, waar hij in 2004 docent werd. De onderzoeksgroep fotonica bouwde sinds 2000 samen met imec een belangrijke onderzoekslijn uit in het gebied van de geïntegreerde fotonica in silicium, een veel goedkoper en gemakkelijker te bewerken materiaal dan het InP gebruikt voor eerdere circuits. Het werk van Dries Van Thourhout en zijn medewerkers bouwde hier op verder. Ondanks al zijn voordelen is de functionaliteit van silicium voor optische toepassingen vrij beperkt. Daarom onderzocht hij hoe die functionaliteit door de integratie met nieuwe types materialen gevoelig kon worden verhoogd. Dries Van Thourhout coördineerde verschillende grootschalige Vlaamse en Europese projecten binnen dit domein en in 2011 ontving hij een ERC-startkrediet voor het uitwerken van een nieuwe onderzoekslijn met een focus op optische componenten met nog lager energieverbruik.

Dries Van Thourhout werd in 2012 bevorderd tot hoogleraar. Hij is daarnaast ook verbonden aan imec en is Associate Editor van het wetenschappelijk tijdschrift IEEE Photonics Technology Letters. Hij is auteur of coauteur van meer dan 140 publicaties in internationale tijdschriften.

95



De Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten overhandigt jaarlijks een Gouden Penning aan een persoonlijkheid die voor het brede publiek een belangrijke bijdrage heeft geleverd tot de aanmoediging en de verspreiding van de wetenschap en van de kunst.

Laureaat 1998: dr. J. Briers sr.Laureaat 1999: dr. P. JanssenLaureaat 2000: Ph. HerrewegheLaureaat 2001: K. Van MiertLaureaat 2002: dr. P. PiotLaureaat 2003: Barones A. ManteauLaureaat 2004: R. RaveelLaureaat 2005: dr. I. DaubechiesLaureaat 2006: J. WirtzLaureaat 2007: R. JacobsLaureaat 2008: R. CailiauLaureaat 2009: D. Van NotenLaureaat 2010: Burggraaf F. De WinneLaureaat 2011: H. Van RompuyLaureaat 2012: -

In 2012 werd de Gouden Penning niet uitgereikt.

96


Gouden Penning 2012


Henri Vanderlindenprijs

Deze prijs ter waarde van € 1250 wordt tweejaarlijks toegekend aan een belangrijk oorspronkelijk werk op het gebied van de sterrenkunde.

Vorige Laureaten:

1990: F. Verheest 2004: L. Decin 1992: C. Waelkens 2008: S. De Rijcke 1996: T. Van Hoolst 2010: C. Gielen 1998: H. Van Winckel

Laureaat 2012: Pieter DEGROOT

Pieter Degroote (°1985) behaalde zijn diploma Wiskunde aan de KU Leuven in 2007. Drie jaar later volgde zijn doctoraatsthesis getiteld “Asteroseismology of OB stars with

the CoRoT space mission.” Zijn onderzoek op basis van seismologische gegevens opgemeten door de baanbrekende Frans-Europese CoRoT satelliet mondde uit in nieuwe en verrassende inzichten betreffende de interne structuur en evolutie van massieve sterren, met onder andere een publicatie in het topvakblad Nature.

Op dit ogenblik is hij postdoctoraal onderzoeker bij het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek Vlaanderen, verbonden aan het Instituut voor Sterrenkunde aan de KU Leuven.

Charles De Clercqprijs

In de Klasse van de Menswetenschappen wordt jaarlijks de Mgr. De Clercqprijs, waaraan een bedrag van € 1250 verbonden is, uitgereikt voor een belangrijke oorspronkelijke studie op het gebied van de religieuze geschiedenis van Vlaanderen.

Vorige Laureaten:

1987: M. Cloet 1994: M. Lamberights1988: M. Marinus 1996: D. Leyder 1990: L. Kenis 1997: G. Marnef 1991: H. Storme 1998: H. Eynikel 1992: J. Ockeley 1999: M. Vandenberghe 1993: M. De Vroede 2000: R. Timmermans

97


Laureaten Fondsprijzen 2012


2001: T. Quaghebeur 2006: R. Heyninckx 2002: J. Leploigne 2007: G. Gielis 2003: R. De Groof 2008: P. Mannaerts 2004: V. Soen 2009: K. Schelkens 2005: W. Francois 2010: W. De Pril

Laureaat 2012: Tjamke SNIJDERS

“Ordinare & Communicare: Redactie, opmaak en transmissie van hagiografische

handschriften in kloosters uit de Zuidelijke Nederlanden, 900-1200.”

Tjamke Snijders studeerde middeleeuwse geschiedenis en wijsbegeerte van de geschiedenis aan de Universiteit Leiden (2003) en Rutgers, The State University of New Jersey (2004). In 2009 verdedigde zij haar doctoraat “Ordinare & Communicare”

aan de UGent met felicitaties van de jury. Sindsdien is zij werkzaam geweest als deeltijds docent aan de KU Leuven en postdoc van het FWO-Vlaanderen. Haar huidige onderzoek draait rond handschriftelijke productie en de formatie van monastieke groepsidentiteiten in het hoogmiddeleeuwse bisdom Luik, met publicaties in onder meer Church History en de Revue d’Histoire Ecclésiastique.

Uit het rapport van de jury: “Deze studie is van hoog niveau, zowel in zijn heuristiek, methode, analyse als synthese. Taal en stijl zijn bijzonder verzorgd; de auteur is in staat om een technische en hooggespecialiseerde materie in een vlot leesbare vorm te gieten, heel begrijpelijk voor een leek in de materie.”

Jan Gillisprijs

Deze prijs ter waarde van € 750 wordt tweejaarlijks uitgereikt aan een belangrijk oorspronkelijk werk i.v.m. de geschiedenis van het wetenschappelijk denken.

Vorige Laureaten:

1970: J.W. van Spronsen 1996: H. Lietaer1974: R.A. Blondeau 2002: S. Vanden Broecke F. Verbruggen 2004: N. Golvers1978: L. Elaut (postuum) 2008: N. van der Auwera en 1980: R. Calcoen A. Meskens1982: L.J. Vandewiele 2010: J. Vandersmissen

Laureaat 2012: Vera Hoorens

“Een ketterse arts voor de heksen: Jan Wier (1515-1588).”

98




99

Vera Hoorens (°1963) is doctor in de psychologie en in de letteren. Na haar promotie in de psychologie (KU Leuven, 1990) werkte ze als docent aan de Rijksuniversiteit Groningen en als hoofddocent aan de Universiteit van Tilburg. Vandaag werkt ze als hoogleraar sociale psychologie aan de KU Leuven. Haar biografie van Jan Wier is haar doctoraat in de letteren (Rijksuniversiteit Groningen, 2011). Ze raakte geboeid door de figuur van Jan Wier, en via hem in medische en zestiende-eeuwse religie- en cultuurgeschiedenis, toen ze in Tilburg woonde, waar een Jan Wier Ziekenhuis gevestigd was. Nu, zestien jaar later, is de fascinatie nog altijd even groot zodat ze zich naast haar sociaalpsychologische onderzoek en onderwijs blijft verdiepen in het leven, het werk en de tijd van Jan Wier.

Uit het rapport van de jury: “Het werk geeft het verhaal van een arts die een begin maakte met de wetenschappelijk gefundeerde bestrijding van de heksenvervolgingen, en tevens duidelijk de overgang maakte van speculatieve naar proefondervindelijke geneeskunde. Omwille van het innovatieve van het onderwerp en de aangenaam lezende verhaaltrant komt dit werk zeker in aanmerking voor bekroning. Bovendien handelt dit werk over een Nederlandstalig arts-onderzoeker en diens invloed destijds in Europa.”

Marie-Christiane Maselisprijs

Prijs voor een belangrijk oorspronkelijk werk op het gebied van de kinderpsycho-therapie en/of kinderpsychiatrie.

Vorige Laureaten:

2008: E. Verliefde2010: M. Siongers, D. Helskens en L. Dillen

Laureaten 2012: Ellen MOENS, Lien JOOSSENS en Caroline BRAET

“Begeleiding van kinderen met overgewicht: werken met de ouders.”

Ellen Moens is werkzaam aan de vakgroep Ontwikkelings-, Persoonlijkheids- en Sociale Psychologie van de UGent. Haar doctoraat handelde over ouderlijke invloeden bij overgewicht bij kinderen onder promotorschap van Prof. Caroline Braet. Momenteel zet zij als postdoctoraal onderzoekster (FWO) haar onderzoek verder op het vlak van gezinsinvloeden op gezond en dysfunctioneel eetgedrag bij kinderen. Zij is als psychologe verbonden aan het Universitair Psychologisch Centrum Kind en Adolescent. Daarnaast neemt ze deel aan verscheidene projecten rond gewichtszorg voor kinderen waarbij ze vooral met ouders werkt ter begeleiding van kinderen met overgewicht.



100

Lien Joossens, voedingsdeskundige-diëtiste, heeft een zelfstandige diëtistenpraktijk in Brugge. Na opleidingen kindvriendelijke consultaties en gedragstherapeutische vaardigheden voor de diëtist specialiseerde ze zich in de begeleiding van kinderen met overgewicht en jongeren met eetproblemen.

Caroline Braet is hoogleraar klinische ontwikkelingspsychologie aan de vakgroep Ontwikkelings-, Persoonlijkheids- en Sociale Psychologie van de UGent. Momenteel leidt zij onderzoeksprojecten op het vlak van obesitas, eetstoornissen, hechting, impulsiviteit, depressie en gedragsproblemen bij kinderen en jongeren. Zij is klinisch psycholoog-gedragstherapeut en coördinator van het Universitair Psychologisch Centrum Kind en Adolescent te Gent.

Uit het rapport van de jury: “Via een helder wetenschappelijk gefundeerd protocol wordt het mogelijk dat, naast een begeleiding door een psychologe en een diëtiste, de ouders als centrale steunfiguur en co-therapeut van hun kind fungeren. Het project is uitvoerig onderbouwd door eigen onderzoek en recent onderzoek in deze sector. Het neemt de vorm aan van een concreet beschreven, vernieuwende methodiek die door andere practici kan worden overgenomen.”



101

In 1928 werd de Vlaamse Wetenschappelijke Stichting opgericht ter ondersteuning van verschillende Vlaamse wetenschappelijke initiatieven. Sinds 2002 reikt de Stichting beurtelings een prijs uit in de Humane, de Exacte en de Biomedische wetenschappen; zij doet dit in het kader van de Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten. De geldprijs ter waarde van € 10.000 is bedoeld voor jonge onderzoekers (tot 40 jaar). In 2012 wordt de prijs uitgereikt in de Exacte Wetenschappen.

Laureaat 2012: Stefaan VAES

Stefaan Vaes behaalde in 2001 zijn doctoraat in de wiskunde aan de KU Leuven met Alfons Van Daele als promotor. Zijn proefschrift “Lokaal Compacte Kwantumgroepen” werd bekroond met de Robert-Stockprijs van de Academische Stichting Leuven.

Van 2002 tot 2006 was Stefaan Vaes als onderzoeker verbonden aan het Centre National de la Recherche Scientifique (CNRS) in Parijs. In 2006 keerde hij terug naar de KU Leuven waar hij nu gewoon hoogleraar en afdelingshoofd analyse in het departement wiskunde is.

Hij werkt intensief samen met Sorin Popa (UCLA) binnen projecten over de structuur en de classificatie van ‘von Neumannalgebra’s’. Dit is een tak van de wiskunde waar functionaalanalyse, groepentheorie en ergodentheorie samenkomen. Deze von Neumannalgebra’s bieden een kader waarbinnen symmetriegroepen op een erg macroscopische schaal bestudeerd kunnen worden.

Stefaan Vaes is houder van een ERC Starting Grant (2008-2013) van de European Research Council. In 2010 was hij uitgenodigd spreker op het vierjaarlijkse International Congress of Mathematicians. Hij is redacteur van Journal of Functional Analysis, van het nieuwe Forum of Mathematics Pi, Sigma en van het algemeen wetenschappelijke tijdschrift Karakter.

Prijs Vlaamse Wetenschappelijke Stichting


Voorstelling

Het Vlaams Academisch Centrum voor Wetenschappen en Kunsten werd in 1999 opgericht als een instituut voor internationale wetenschappelijke contacten op excellentieniveau. Naar het voorbeeld van de vele Institutes for Advanced Study die internationaal zeer succesvol zijn, zoals het IAS in Princeton en het NIAS in Nederland, groeide het VLAC uit tot een sabbatical centrum – uniek in Vlaanderen – waar reeds gevestigde onderzoekers, wetenschappers en kunstenaars een bepaalde periode kunnen wijden aan een eigen onderzoeksproject, ver weg van de dagelijkse routine en verplichtingen van de thuisinstelling.

Het VLAC is ondertussen niet langer een bescheiden IAS. De laatste jaren kende VLAC – mede dankzij de inspanningen van de directeur – een veel bredere instroom van fellows, met onder meer clusters waarin meerdere binnen- en buitenlandse onderzoekers samenwerken rond een centraal thema. De mooie ligging van het Troongebouw in het centrum van Brussel biedt overigens de ideale omstandigheden om een weliswaar kleine, maar interactieve intellectuele onderzoeksgemeenschap te creëren.

Activiteiten 2012

Eerste semester

• 12/01/2012: Welkomstdrink VLAC• 25/01/2012: Bezoek van groep Nijmeegse onderzoekers + lezing• 26/01/2012: Lezing Prof. Jean-Marc Moura + broodjeslunch• 20/02/2012: Lunch in de Universitaire Stichting• 08/03/2012: Lezing Prof. Robert Roussarie en Prof. Freddy Dumortier + broodjeslunch• 22/03/2012: Lezing Prof. Alfred Guillaume + broodjeslunch• 22/03/2012: Rondleiding met gids in het Paleis der Academiën• 12/04/2012: Lezing Prof. Natalia Tikhonov in de Universiteitsbibliotheek te Leuven

+ lunch + rondleiding in de KU Leuven door archivaris Dr. Marc Derez• 26/04/2012: Lezing Prof. Johan Verhoeven en Prof. Peter Mariën + broodjeslunch• 10/05/2012: Lezing Prof. John Rider, Prof. Jeroen Deploige en Prof. Walter Simons

+ broodjeslunch• 31/05/2012: Lezing Prof. Craig Harline + broodjeslunch• 07/06/2012: Lezing Prof. René Sigrist (FWO-fellow) + broodjeslunch + viering

geboorte baby Eddy

Vlaams Academisch Centrum – VLAC

103

VLAC – jaarverslag 2012

2012-09-VLAC.indd 103 4/11/13 11:26

• 14/06/2012: Lezing Prof. Helena Rodrigues, Prof. Gerrit Loots en Prof. Martine Van Puyvelde + broodjeslunch

• 21/06/2012: VLAC-dag te Leuven, georganiseerd door Prof. Natalia Tikhonov

Tweede semester

• 10/09/2012: Welkomstdrink EURIAS-fellows• 04/10/2012: Lunch in de Universitaire Stichting• 18/10/2012: Lezing Prof. Katerina Seraidari + broodjeslunch• 04/12/2012: Lezing Prof. Jon Anson + broodjeslunch

Overzicht Fellows 2012

VLAC Fellows

1. “A Critical Edition of Henry of Ghent’s Quaestiones ordinariae (=Summa), art.

53-55”

• Gordon Wilson (North Carolina University) 01/09/2011 – 30/06/2012

2. “Classical Scholarship in Mediaeval Flanders”

• Andrew Turner (University of Melbourne) 01/09/2011 – 28/02/2012• Steven Vanderputten (UGent) 01/09/2011 – 28/02/2012

3. “South Netherlands Sources of the European Syllabotonic Verse of the Early

Modern Times”

• Evgeny Kazartsev (State University of St. Petersburg) 01/09/2011 – 31/01/2012• Werner Waterschoot (KANTL) 01/09/2011 – 31/01/2012

4. “Mathematical models of quorum sensing”

• Patrick De Leenheer (University of Florida) 01/09/2011 – 30/06/2012• Wim Michiels (KU Leuven) 01/09/2011 – 30/06/2012


104

2012-09-VLAC.indd 104 4/11/13 11:26


5. “Theory of Vision and Theory and Methods of Realistic Representation in 15th

Century Painting”

• Pietro Roccasecca (Accademia di Belle Arti di Roma) 01/09/2011 – 30/06/2012

6. “Early modern political philosophy of interstate-relations 1600-1713”

• Peter Schröder (University College London) 01/09/2011 – 30/04/2012• Randall Lesaffer (KU Leuven) 01/09/2011 – 30/04/2012

7. “Artistic creation for infancy: a step towards scientific theoretical paradigms”

• Helena Rodrigues (Universidade Nova de Lisboa) 15/01/2012 – 15/02/2012, 01/04/2012 – 30/04/2012 en 01/06/2012 –

30/06/2012• Gerrit Loots (VUB) 01/01/2012 – 30/06/2012• Martine Van Puyvelde (VUB) 01/01/2012 – 30/06/2012

8. “A Neurolinguistic Analysis of Foreign Accent Syndrome”

• Johan Verhoeven (City University London) 01/01/2012 – 30/06/2012• Peter Mariën (ZNA AZ Middelheim) 01/01/2012 – 30/06/2012

9. “Perception and Performance of Social Identity in the Nascent Urban Societies

of the High Middle Ages”

• John Jeffrey Rider (Wesleyan University) 01/02/2012 – 30/06/2012• Jeroen Deploige (UGent) 01/02/2012 – 30/06/2012• Walter P. Simons (Dartmouth College) 07/05/2012 – 17/05/2012

10. “Religious Wars at Home: The Impact of the Reformation on Families”

• Craig Harline (Brigham Young University) 01/04/2011 – 30/06/2011 en 14/05/2012 – 15/06/2012• Jan Roegiers (KU Leuven) 01/04/2011 – 30/06/2011 en 14/05/2012 – 15/06/2012

105

2012-09-VLAC.indd 105 4/11/13 11:26

• Guido Marneff (KU Leuven) 01/04/2011 – 30/06/2011 en 14/05/2012 – 15/06/2012

11. “The Abbey of Gembloux as an Intellectual Center in the Eleventh Century”

• Robert Babcock (University of North Carolina) 01/05/2011 – 30/06/2011 en 01/05/2012 – 30/06/2012 • Albert Derolez (UGent) 01/05/2011 – 30/06/2011 en 01/05/2012 – 30/06/2012

12. “Bifurcations in slow-fast systems”

• Robert Roussarie (Université de Bourgogne) 17/01/2012 – 31/03/2012, 20/05/2012 – 22/06/2012 en 16/09/2012 –

30/11/2012• Freddy Dumortier (UHasselt) 17/01/2012 – 31/03/2012, 20/05/2012 – 22/06/2012 en 16/09/2012 –

30/11/2012

13. “The EU Governance Of Global Emergencies”

• Sara Poli (Università degli studi di Roma Tor Vergata) 15/06/2012 – 23/10/2012• Inge Govaere (UGent) 15/09/2012 – 23/10/2012

14. “The morphology of the life table: A second dimension”

• Jon Anson (Ben-Gurion University of the Negev) 01/10/2012 – 31/03/2013• Patrick Deboosere (VUB) 01/10/2012 – 31/03/2013

EURIAS Fellows

1. “On the Roads of Knowledge: Academic Migrations and European Training in

American, Russian and Japanese University-Educated Elites, 1870-1939”

• Natalia Tikhonov Sigrist (Université de Genève – Switserland & Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales (Paris))

01/09/2011 – 30/06/2012• Hilde Symoens (UGent) 01/09/2011 – 30/06/2012


106

2012-09-VLAC.indd 106 4/11/13 11:26

2. “A Comparative Study of Postcolonial Atlantic Literatures in the XXth and XXIst

Century: Circulations, Exchanges and Literary Migrations in the Atlantic Area, in

the XXth and XXIst Century”

• Jean-Marc Moura (Université de Paris Ouest-Nanterre-La Défense) 01/09/2011 – 30/06/2012• Lieven D’Hulst (KU Leuven) 01/09/2011 – 30/06/2012

3. “Building social relationships through commercial transactions: Turkish grocers

and their multicultural clientele in Brussels”

• Katerina Seraidari (Ecole des Hautes Etudes en sciences Sociales) 01/09/2012 – 30/06/2013

4. “Writing a new Dutch Literary History for Afrikaans speaking South African

Students”

• Hendrik Petrus Van Coller (University of the Free State) 01/09/2012 – 30/06/2013


107

2012-09-VLAC.indd 107 4/11/13 11:26

De Adviesraad evalueert de kandidaturen en maakt een selectie. Deze raad kan via schriftelijke rapportering een beroep doen op externe referenten. De definitieve beslissing wordt door de Bestuurscommissie van de Academie genomen.

Samenstelling 2012

Directeur VLAC De Mey M.Voorzitter KVAB Jacobs P.Vast secretaris KVAB van Outryve d’Ydewalle G.

Dertien leden van de Academie verkozen voor een periode van drie jaar en evenredig verdeeld over de Vlaamse universiteiten en vijf domeinen (exacte en toegepaste wetenschappen, biomedische wetenschappen, gedragswetenschappen, kunsten):

• Billiet J.• De Jonge K.• De Kruif A.• De Ridder-Symoens H.• De Schryver F.• Henriet J.-P.• Lox E.• Martens M.• Oosterlinck A.• Schamp N.• Vandamme E.• Verschaffel B.• Versluys K.

De Adviesraad vergaderde in 2012 op 23 januari, 23 april en 08 november.

Adviesraad VLAC


108

2012-09-VLAC.indd 108 4/11/13 11:26

De stuurgroep bepaalt het algemeen beleid van het Vlaams Academisch Centrum en werd in 2006 samengesteld om de vernieuwingen binnen VLAC uit te werken en te stroomlijnen. Samengesteld uit leden van de Academie, die door hun ervaring en/of interesse een zekere expertise hebben inzake Institutes for Advanced Study, vervangt de stuurgroep de Algemene Vergadering van het Forum. Om de contacten en inbreng van andere wetenschappelijke instellingen te behouden, werden eind 2007 drie externe leden bijkomend opgenomen.

Samenstelling 2012

Voorzitter KVAB P. JacobsVast secretaris KVAB G. van Outryve d’Ydewalle

Dertien leden van de Academie verkozen voor een periode van drie jaar: • H. De Dijn (Menswetenschappen, KU Leuven)• M. De Mey (Menswetenschappen, UGent)• A. Derolez (Menswetenschappen, VUB)• F. Dumortier (Natuurwetenschappen, UH)• R. Gijbels (Natuurwetenschappen, UA)• H. Heynen (Technische Wetenschappen, KU Leuven)• R. Hoozee (Kunsten)• W. Prevenier (Menswetenschappen, UGent)• H. Sabbe (Kunsten, UGent)• J. Thas (Natuurwetenschappen, UGent)• A. Van Cauwenberghe (Technische Wetenschappen, UGent)• H. Van der Wee (Menswetenschappen, KU Leuven)• W. Van Gerven (Menswetenschappen, KU Leuven)• K. Versluys (Menswetenschappen, UGent)• D. Willems (Menswetenschappen, UGent)

Drie externe leden:• E. Monard (FWO)• D. Raspoet (VRWB)• M. Nicholson (Fulbright Foundation)

109


Stuurgroep VLAC

2012-09-VLAC.indd 109 4/11/13 11:26

2012-09-VLAC.indd 110 4/11/13 11:26

Contactfora

De Academie coördineert jaarlijks ongeveer 25 wetenschappelijke bijeenkomsten of contactfora. Deze hebben tot doel Vlaamse wetenschappers of kunstenaars te verenigen rond specifieke thema’s in de natuurwetenschappen (inclusief de biomedische wetenschappen), de menswetenschappen en de kunsten. Ook anderstalige landgenoten en buitenlandse gasten kunnen uitgenodigd worden. De organisatoren kunnen beschikken over de infrastructuur van de Academie en een toelage van 2500 euro. Zij moeten wel handelingen publiceren, hetzij in eigen beheer (in eigen reeks), hetzij door de Academie zelf.

Activiteiten 2012

• 9 en 10 februari: Michèle Vanmaele (UGent): “Actuarial and Financial Mathematics

Conference 2012”

• 3 april: Caroline Macé (KU Leuven): “Methods and means for digital analysis of

classical and medieval texts and manuscripts”

• 18 april: Jan Mees (UGent): “New Technologies for a Blue Future”

• 27 April: Sander Jacobs (Universiteit Antwerpen): “BEES endconference”

• 7 en 8 mei: Jan Wouters (KU Leuven): “Strategic Challenges in the UE-Brazil

Relationship”

• 24 en 25 mei: Dirk Huylebrouck (Sint-Lucas): “Math Art Summit”

• 31 mei tot en met 2 juni: Hilde Heynen (KU Leuven): “Second International EAHN

Conference”

• 4 juni: Paul Erdkamp (VUB): “Determinants of Economic Performance in the

Roman World”

• 11 en 12 september: Willy Clarysse (KU Leuven): “The Vocabulary of the Zenon

Archive and the Language of the Papyri”

• 13 tot en met 15 september: Jürgen Pieters (UGent): “The Aura of the Word in

the Early Age of Print (1450-1600)”

Contactfora

111

Jaarverslag Contactfora 2012

2012-10-Contactfora.indd 111 4/11/13 11:25

Contactfora

112

• 21 september: Griet Vermeesch (VUB): “Lobbypraktijken in de vroegmoderne

lage landen”

• 5 oktober: Leo Storme (UGent): “Galois geometries and applications”

• 10 tot en met 12 oktober: Giuseppe Primiero (UGent): “Turing in Context”

• 24 oktober: Jan Wouters (KU Leuven): “Regions in a Globalising World:

Challenges and Opportunities”

• 26 oktober: Johan Van de Voorde (UGent): “Autumn Meeting of the Belgian

Society of Physiology and Pharmacology”

• 9 en 10 oktober: Roger Blanpain (KU Leuven): “Temporary Agency Work”

• 15 november: Philippe Muchez (KU Leuven): “Geoheritage, geoconservation

and geotourism”

• 15 en 16 november: Walter Ysebaert (VUB): “Evaluating Research in the Arts”

• 23 november: Dave De Ruysscher (VUB): “Zakelijke rechten en erven in het

nieuw samengesteld gezin, in heden en verleden”

• 30 november: Jozef Anné (KU Leuven): “Posttranscriptional regulation and

epigenetics in microorganisms”

• 3 en 4 december: Eva Van den Bussche (VUB): “NEUROCOG’12: Neuroscience

and Cognition”

• 7 december: Marc Nyssen (VUB): “Medical devices: from bench to bed”

• 17 december: Yves Engelborghs (KU Leuven): “Molecular crowding in vitro and

in the living cell”


Overzicht

Onderstaande tabel geeft u een overzicht in cijfers van het totaal aantal ingediende dossiers eind 2012:

113

Contactfora

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Tot.

Dossiers ingediend 5 13 17 23 32 32 29 37 24 26 30 25 35 304

goedgekeurd 5 13 15 21 29 32 28 33 20 23 30 23 25 281

afgekeurd 0 0 0 2 3 0 0 4 4 3 0 2 10 18

voorbehoud 0 0 2 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 5

Contactforum georganiseerd 9 8 14 23 21 37 27 32 19 22 23 26 23 263

Handelingen gepubliceerd 4 2 2 8 8 14 12 10 12 9 7 6 11 94

Publicaties

In 2012 werden 11 proceedings, van de reeds georganiseerde contactfora, in het beheer van de Academie gepubliceerd (zie publicaties).


De Adviesraad evalueert de kandidaturen en maakt een selectie. Deze raad kan via schriftelijke rapportering een beroep doen op externe referenten. De definitieve beslissing wordt door het Uitvoerend Orgaan (de Bestuurscommissie van de Academie) genomen.

Samenstelling 2012

Elf leden van de Academie verkozen voor een periode van drie jaar en evenredig verdeeld over de Vlaamse Universiteiten en vijf domeinen (exacte en toegepaste wetenschappen, biomedische wetenschappen, gedragswetenschappen, kunsten). Voor de biomedische wetenschappen werd eveneens een beroep gedaan op de Koninklijke Academie voor Geneeskunde van België.

Voorzitter KVAB Jacobs P. Vast secretaris KVAB van Outryve d’Ydewalle, ridder Géry

• Clarysse W. (Menswetenschappen, Klassieke Studies, KU Leuven)

• De Kruif A. (Koninklijke Academie voor Geneeskunde van België)

• Dobbelaere K. (Menswetenschappen, sociale wetenschappen, KU Leuven)

• Sabbe H. (Kunsten, kunst en muziek, UGent)

• Ulens S. (Technische Wetenschappen)

• Van de Velde C. (Kunsten, cultuurwetenschappen, VUB)

• Van Landuyt J. (Natuurwetenschappen)

• Van Maldeghem H. (Natuurwetenschappen, UGent)

• Veretennicoff I. (Natuurwetenschappen, VUB)

114

Contactfora

Adviesraad Contactfora


Centrum voor Europese Cultuur

115

Activiteiten 2012:

22 maart 2012

Ambassadeur Dirk Wouters was als spreker te gast voor het CEC op 22 maart 2012. Hij gaf voor een vol Rubensaudiorium een lezing over het financieel-economisch systeem in Europa van vandaag en welke eventuele oplossingen er naar de toekomst zouden kunnen worden gevonden voor de crisis. De titel van zijn lezing luidde dan ook toepasselijk “Welke exit voor de kwade dagen van Europa?”. Dirk Wouters is ambassadeur van de Permanente Vertegenwoordiging van België bij de EU.

115

Jaarverslag 2012 van het Centrum voor Europese Cultuur

7 en 8 mei 2012

Op 7 en 8 mei vond in de Academie het internationale colloquium “Strategic Challenges

for the EU-Brazil Relationship” plaats. Het colloquium, georganiseerd door het Leuven Centre for Global Governance Studies in samenwerking met de Academie, het Federale Ministerie van Buitenlandse Zaken, de Universitaire Stichting, het Europacollege en vijf andere academische instellingen, was een groot succes met meer dan 300 deelnemers. Belangrijke toespraken werden gehouden door Europees Commissaris voor Handel Karel De Gucht, de Braziliaanse Ambassadeur bij de EU Ricardo Neiva Tavares, Kabinetschef van de Voorzitter van de Europese Raad Frans baron van Daele, en Uitvoerend Secretaris-Generaal van de Europese Diplomatieke Dienst Pierre Vimont. In vier zeer levendige panels discussieerden in totaal 28 Braziliaanse en Europese experts, zowel van de universitaire wereld als uit de diplomatieke en handelswereld, heel open over de belangrijkste uitdagingen voor de samenwerking tussen de EU en Brazilië: van handel en financiewezen tot duurzame

2012-11-CEC.indd 115 4/11/13 11:25

ontwikkeling (Rio +20), klimaatwijziging, energie, regionale integratie en de netwerken waarbinnen Brazilië samenwerkt met andere BRICS landen. Over de conferentie verscheen er een artikel in de Financial Times. Voor sprekers, presentaties en programma, zie www.eubrazil.eu.


116

7 juni 2012

Kersvers buitenlands lid Willem Jan Neutelings gaf op donderdag 7 juni een voordracht met als titel “Bouwen voor de culturele industrie”. Musea, bibliotheken en andere culturele instellingen werden ooit zonder veel omkijken gehuisvest in gebouwen die nog het meest op een sporthal geleken. Die tijd is echter voorbij. De gebouwen waarin musea en andere culturele instanties worden gehuisvest zijn een verhaal op zich waard. En niemand beter die dit verhaal kan vertellen dan Willem Jan Neutelings, architect van onder meer het MAS (Museum aan de Stroom – Antwerpen) en het Kunstencentrum STUK (Leuven). Welke relatie heeft cultuur tot het gebouw waarin het gehuisvest is? Hoe kan architectuur mee betekenis geven aan datgene wat wordt tentoongesteld? Met antwoorden op deze en andere vragen wist Neutelings zestig belangstellenden te boeien.

24 september 2012: Themadag Denemarken

Naar jaarlijkse traditie staat bij het Centrum steeds een themadag op het programma waarin een bepaald land van de EU wordt uitgediept op politiek, economisch, geschiedkundig en cultureel gebied en waarin telkens het accent wordt gelegd wat de invloed van dit land op Europa is en vice versa. Dit jaar was Denemarken aan de buurt. De themanamiddag had plaats op 24 september in de Stevinzaal van het Paleis der Academiën. Het werd een boeiende dag waarop een 50-tal geïnteresseerden interactief de lezingen volgden. In zijn omstandige inleiding, die vooral de relatie tussen Europa en Denemarken behandelde op verscheidene fronten, verwelkomde voorzitter Mark Eyskens zeer hartelijk zijn goede kennis en eerste spreker Poul S. Christoffersen,

2012-11-CEC.indd 116 4/11/13 11:25

Ambassadeur van Denemarken in België, die sprak over “The political and economic

situation in Denmark and prospects for the future including Denmark’s position on the

EU”.

De tweede spreker was Wouter Hessels, docent filmgeschiedenis aan het Rits. De lezing werd geïllustreerd met filmfragmenten en gevolgd door een fragment uit “The

Five Obstructions” (Jørgen Leth/Lars von Trier).

De derde lezing ging over Søren Kierkegaard, wereldbekend Deens filosoof en werd gehouden door Johan Taels, professor filosofie aan de Universiteit Antwerpen.

24 oktober 2012

Op 24 oktober werd in het Rubensauditorim de eerste Da Vinci-lezing gegeven door fysicus Prof. dr. Alfons Dupré, die toepasselijk van start ging met een historisch overzicht van de Fysica in de 20ste eeuw. Hij had het o.m. over de theorie van Newton (17de eeuw), Maxwell’s theorie van het elektromagnetisme (19de eeuw), de thermodynamica van Boltzmann (einde 19de eeuw) en wat de invloeden hiervan zijn. Natuurlijk mochten de relativiteitstheorie van Einstein en de kwantummechanica niet ontbreken. Ook werden voorbeelden van talrijke toepassingen in de communicatie, de elektronica en zelfs de ruimtevaart aangehaald. De lezing werd op een zeer onderhouden en glasheldere manier gehouden wat een volle Rubenszaal algemeen belangstellenden wist te appreciëren.

De cyclus Da Vinci-lezingen is een nieuwe lezingenreeks met het accent op de invloed van Europa op de wetenschappen. Wie zijn de pioniers die aan de basis van verschillende domeinen liggen en wat is hun invloed op hun eigen discipline en op andere?

26 november: eindejaarsrecital

Het jaar werd naar traditie feestelijk afgesloten met een eindejaarsrecital op 26 november, met als pianovirtuoos Piet Kuijken. Na bijna een uur vertraging wegens de boerenbetoging werd een volle troonzaal, waaronder ook een 15-tal studenten, door Kuijken beloond met een sublieme uitvoering van werken van Chopin, Debussy en Brahms, met als orgelpunt het Opus 111 van Beethoven.

Dit concert was meteen ook het inauguratieconcert van het gloednieuwe project PodiJaC (= Podium Jongeren Academie en Concerten maar tevens toepasbaar voor Podium en Academisch in andere betekenissen). PodiJaC wil vooral jonge Vlaamse maar daarnaast ook (inter)nationale toptalenten een podium bieden. Hiertoe werkt de KVAB samen met diverse partners.


117

2012-11-CEC.indd 117 4/11/13 11:25

Eyskens M., voorzitter Deroo H.Jacobs P., voorzitter KVAB Huys B.Van Outryve d’Ydewalle, Ridder G., Storme M.vast secretaris Strauven F.Dejaegher S., secretaries Thys van den Audenaerde D.Serrien E., mede-secretaris Van Caenegem, baron R.Willaert F., voorzitter KANTL Van der Cruysse D.Vandeweghe W., vast secretaris KANTL Veretennicoff I.Beazar G. Waelkens C.Boenders F. Wissaert R.

118


Commissie Centrum voor Europese Cultuur

2012-11-CEC.indd 118 4/11/13 11:25

Lentecyclus

De Koninklijke Vlaamse Academie organiseert sinds 1998 elk jaar een Lentecyclus. Telkens wordt in de loop van het voorjaar een welbepaald thema uitgediept in meerdere sessies op verschillende dagen, waarbij specialisten terzake bepaalde deelaspecten toelichten. In het verleden kwamen achtereenvolgens aan bod: “De invoering van de Euro”, “Belgium Quo Vadis?”, “Troeven en Risico’s van de Wetenschap”, “Media, Markt en Maatschappij”, “Kunst en Wetenschap”, “Immigratie”, “Vergrijzing”, “Kunst als inspiratiebron voor Kunst”, nogmaals “Kunst en Wetenschap”, “Kunst en engagement”, “Brein, bewustzijn, geest”, “Taal en gemeenschap”, “Verovert China de Wereld?” en “Nano-wetenschappen”.

Algemeen

De Lentecyclus 2012 kwam tot stand op initiatief van mevrouw Christine Van Broeckhoven en het CEC (Centrum voor Europese Cultuur). Voor de eerste keer wordt er samengewerkt met de KAGB, de Koninklijke Academie voor Geneeskunde van België.

Samenstelling Werkgroep Lentecyclus 2012:

Prof. dr. Christine Van Broeckhoven, hoofdchair en lid Klasse Natuurwetenschappen KVABProf. dr. Irina Veretennicoff, commissielid CEC, lid Klasse Natuurwetenschappen KVABProf. dr. Géry van Outryve d’Ydewalle, vast secretaris KVABProf. dr. Mark Eyskens, voorzitter CECDr. Zeger Debyser, lid KAGBDe heer Jurn Verschraegen, Expertisecentrum Dementie VlaanderenProf. dr. Bart De Strooper, departementsdirecteur VIB, co-directeur LIND, KU LeuvenProf. dr. Peter De Deyn, dept. Biomedische wetenschappen UA en U. Groningen

Secretariaat en communicatie:Ellen Serrien, stafmedewerker KVAB

119

Veertiende Lentecyclus: “Dementie: een deficit in de samenleving?”

2012-12-Lentecyclus.indd 119 4/11/13 11:24

Lentecyclus

Programma

3 mei 2012: Maatschappelijke, filosofische en ethische aspecten van dementie

• Voorzitter: Jurn Verschraegen, coördinator Expertisecentrum Dementie Vlaanderen vzw

• met bijdragen van:

Inleidend woord en situering dementie / maatschappelijk / dementieplan / overheid / uitdagingen: Jurn Verschraegen, coördinator Expertisecentrum Dementie Vlaanderen vzw

mevrouw Willeke Dijkhoffz, gewezen Nederlandstalige ombudsvrouw patiëntenrechten, werkzaam als Beleidsverantwoordelijke Juridische Zaken en Ethiek Gasthuiszusters Antwerpen (GZA) en Company Lawyer (IBJ) - Algemeen Beheer GZA (20 minuten)

prof. dr. Baldwin Van Gorp, Centrum voor Mediacultuur en Communicatietechnologie (OE), faculteit Sociale Wetenschappen, KU Leuven (15 minuten)

Paneldiscussie: vast panel met voorzitter en sprekers aangevuld met: De heer Walter Brusselaers, raadgever kabinet Vlaams minister Jo Vandeurzen en mevrouw Carla Molenberghs, directrice van WZC Huis Perrekes in Geel, kleinschalig genormaliseerd wonen voor mensen met dementie

10 mei 2012: De patiënt van vandaag, klinische aspecten van dementie

• Voorzitter: Peter De Deyn, dept. Biomedische wetenschappen U. Antwerpenen Universiteit Groningen

• Met bijdragen van:

Rik Vandenberghe, Laboratorium voor Cognitieve Neurologie, KU Leuven, Departement Neurologie, UZ Leuven

Ikram MA, Department Epidemiologie, Erasmus MC Universitair Medisch Centrum, Rotterdam, Nederland.

Paneldiscussie: vast panel met voorzitter en sprekers aangevuld met: Evert Thiery (UGent) en JP Bayens (KU Leuven)

120


24 mei 2012: De patiënt van morgen, wetenschappelijke aspecten van dementie

• Voorzitter: Christine Van Broeckhoven, departement Moleculaire Genetica (VIB), UAntwerpen

• Met bijdragen van:

Bart De Strooper, Directeur van het VIB centrum voor Biology of Disease, co-Directeur van het Leuvens instituut voor neurodegeneratieve ziekten (LIND) en gewoon hoogleraar aan de KU Leuven

Ann Haekens, ouderenpsychiater, Broeders Alexianen Psychiatrische Kliniek, Tienen

Paneldiscussie

121

Lentecyclus


VLAST (Vlaamse Academische Stem) is een vzw die opgericht werd in augustus 2004. Zij is een samenwerkingsverband tussen de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde (KANTL) in Gent en de Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten (KVAB) in Brussel. Professor Mark Eyskens is er de geestelijke vader en de voorzitter van. VLAST heeft tot doel de werking van beide Academiën te ondersteunen. Ze kan, onder hun toezicht, eigen initiatieven ontwikkelen. Het betreft overwegend gegidste bezoeken aan toptentoonstellingen, waarbij ingepikt wordt op het aanbod van de grote musea. Bij wijze van initiatie in het thema van die museumbezoeken worden in het Paleis der Academiën soms lezingen gegeven door leden van de KVAB.

Bestuur

Tijdens haar algemene vergadering van 12 april 2012 heeft VLAST de heer Frank Willaert, de voorzitter van de KANTL, ambtshalve opgenomen in haar raad van bestuur, ter vervanging van de heer Hugo Brems, de past voorzitter van de KANTL. Voor de KVAB trad waarnemend voorzitter Ludo Gelders in de plaats van de heer Pierre Jacobs.

Het bestuur 2012 zag er als volgt uit: • Namens de KVAB: de professoren Mark Eyskens (voorzitter), Géry van Outryve

d’Ydewalle (penningmeester) en Ludo Gelders• Namens de KANTL: de professoren Hendrik Van Gorp (ondervoorzitter), Willy

Vandeweghe (secretaris) en Frank Willaert• Bestuursleden van buiten de Academie: mevrouw Mieke Offeciers, de heren

Luc De Bruyckere, Paul De Keersmaeker en Aloïs Van de Voorde

Algemene Vergadering

De algemene vergadering is samengesteld uit het bestuur, aangevuld met telkens nog eens drie vertegenwoordigers van elke academie. Die vertegenwoordigers waren in 2012:

• Voor de KVAB: de heren Luc Van Hove, Yvan Bruynseraede en Stan Beernaert• Voor de KANTL: mevrouw Anne-Marie Musschoot en de heren Stefaan Van

den Bremt en Hugo Brems

VLAST

123

Vlaamse Academische Stem – VLAST

2012-13-VLAST.indd 123 4/11/13 11:24

Activiteiten

In 2012 heeft VLAST 7 activiteiten georganiseerd waarvan 5 tentoonstellingsbezoeken en 2 lezingen.

Tentoonstellingen

• 31/1: “Maeterlinck&Minne”, MSK Gent 37 deelnemers

• 18/4: “Sagalassos, City of Dreams”,

Tongeren 37 deelnemers

• 19/6: Overzichtstentoonstelling RikWouters, Mechelen 36 deelnemers

• 25/10: Retrospectieve Constant Permeke 55 deelnemers

• 20/11: “Jordaens en de Antieken” 54 deelnemers

Lezingen

• 29/3: lezing archeologische site Sagalassos door Prof. Marc Waelkens 52 deelnemers

• 12/04: Lezing “Maakt de Euro Neurotisch”’

door Prof. Mark Eyskens 36 deelnemers

Leden

Eind 2012 bedroeg het aantal leden 106, een status quo ten opzichte van 2011.

Lidgeld

Het lidgeld van VLAST blijft onveranderd 100 € bedragen.

VLAST

124

2012-13-VLAST.indd 124 4/11/13 11:24

VLAST

Bestuur

Eyskens Mark (voorzitter) Willaert Frank (voorzitter KANTL)Van Gorp Hendrik (ondervoorzitter) De Bruyckere LucVandeweghe Willy (secretaris) De Keersmaeker Paulvan Outryve d’Ydewalle Géry Offeciers Mieke(penningmeester) Van de Voorde AloïsGelders Ludo (voorzitter KVAB)

Algemene vergadering

Het bestuur aangevuld met volgende vertegenwoordigers van de KVAB en de KANTL:Beernaert Stan (KVAB) Musschoot Anne-Marie (KANTL)Brems Hugo (KANTL) Van den Bremt Stefaan (KANTL)Bruynseraede Yvan (KVAB) Van Hove Luc (KVAB)

Ereleden

Boenders Frans Schamp NiceasDe Boodt Marcel Van Landuyt JefDe Schutter Georges Van Wassenhove JohanDuverger Erik (mevr.) Van Weyenberge PietJacobs Pierre Willaert FrankLateur Patrick Willems Dominique

Leden

125

Samenstelling VLAST

Anderson AlanBadts HugoBaes PaulBeazar GuidoBeddegenoodts MarcBeek MaggyBlanken KatjaBollen RiaBoesmans BartBruneel DirkBruyninckx EddyCabus-Steens Anne-MarieChinitor HonoréCooreman Louis

Couwenberg JacquesDanneels JohanDe Brouwer CarlosDebusscher ArmandeDeconinck FrankDecraene AndréDe Graeve BertDekeyser XavierDelcourt-Verstraeten AndréDe Meester PaulDe Nolf RikDe Schryver JohanDe Wachter MarciaDe Wael Jean

2012-13-VLAST.indd 125 4/11/13 11:24

De Weerdt PaulD’hondt PierreDufvresne LucEvenepoel MarleenFabre JanFirquet SvenFransaer DirkFrimout DirkFirquet-Geukens EddyGelders LudoHaegemans LucHens HugoImberechts JanineJanssen DanielJaspers MichelKlener JulienLamberty FriedaLathouwers LucLeekens RenéLa Meir-Vandeputte Dirk (mevr.) Leflot JanLeroy PhilippeLibbrecht StevenLoosen ErikLuck LucienMoerman AndréMoortgat MichelNaze MichelNotebaert AlexandrePeeters AlfonsPeeters KoenPeeters Willy

Peumans HugoPlaintin BenoitProesman JanRobberechts MarcSarens PaulSmets Urbain-AlainStandaert Jean-MarieSterkcx LucStorme MarcelSuy RaphaelThomaes RudiTroch PaulVan Coppenolle LucVandamme HugoVan den Balck ValentinVan der Cruysse JacquesVan de Steene BoudewijnVan de Woestijne-Vanagt Huguette Vandeurzen UrbainVan de Wielle AnnaVan Gorp GunhildeVan Liefferinge JulesVan Overschee WillyVan Roost JoostVandenplas RobertVandeputte GilbertVanvolsem-Timperman Serge van Walle EricVlassenbroeck WalterVuylsteke-Wauters Arnold Woolmore Kevin

VLAST

126

2012-13-VLAST.indd 126 4/11/13 11:24

RASAB

RASAB is de koepelorganisatie van de KVAB en de Académie royale des Sciences, des Lettres et des Beaux-Arts de Belgique; zij werd opgericht in 2001 om de nationale en internationale contacten op te volgen, in de eerste plaats de relaties tussen de Nationale Comités en de Internationale Unies.

VLAST

De Vlaamse Academische Stem vzw (VLAST) werd gesticht om de vrienden van de Academie te betrekken bij de activiteiten van de KVAB en de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde.

VRWI

De KVAB heeft vertegenwoordigers in de commissies van de Vlaamse Raad voor Wetenschap en Innovatie en de VRWI is vertegenwoordigd in de Stuurgroep van het VLAC.

FWO

De Academie is vertegenwoordigd in de Raad van Bestuur en het Bureau van het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek-Vlaanderen. Dit is ook aanwezig in de Stuurgroep van het VLAC. Vlaams parlement

De Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten heeft een overeenkomst met het Vlaams Parlement om in onderlinge afspraak wetenschappelijke begeleiding te verzorgen bij bepaalde projecten.

Nationale Samenwerking

127


2012-14-Nat. samenw.indd 127 4/11/13 11:24


De opdracht van de Nationale Comités is de bevordering en coördinatie voor België van de studie van verschillende wetenschappelijke disciplines die binnen hun bevoegdheid liggen, hoofdzakelijk vanuit een internationaal standpunt.De voorwaarde voor de oprichting van een Nationaal Comité is het bestaan van een internationale wetenschappelijke unie aangesloten bij The International Council for Science (ICSU) of van een wetenschappelijk orgaan van ICSU (Wetenschappelijke Comités, Speciale Comités ...) in dezelfde wetenschappelijke discipline.RASAB is verantwoordelijk voor de financiële en logistieke ondersteuning van de Nationale Comités, zowel bij de dagelijkse werking, als bij de organisatie van wetenschappelijke evenementen door de Nationale Comités in het Paleis der Academiën.

De jaarverslagen van de Nationale Comités kunnen gedownload worden op www.rasab.be.

Lijst van Nationale Wetenschappelijke Comités

• Antarctisch Onderzoek• Astronomie• Biochemie en Moleculaire Biologie• Biologische Wetenschappen• Biomedical Engineering• Biofysica• Bodemwetenschappen• Kristallografie• Fysica• Fysiologie and Farmacologie• Geodesie en Geofysica• Geografie• Geologische Wetenschappen• Logica, Geschiedenis en Filosofie van de Wetenschappen• Mechanica• Microbiologie • Oceanologie• Psychologische Wetenschappen• Quaternair Onderzoek (BELQUA)• Radio-Electriciteit• Ruimte-onderzoek• Scheikunde

128

Nationale Comités

2012-14-Nat. samenw.indd 128 4/11/13 11:24

• SCOPE-IGBP• Wiskunde

Lijst van de Internationale Wetenschappelijke Unies

• Committee on Space Research (COSPAR)• International Astronomical Union (IAU)• International Geographical Union (IGU)• International Geosphere-Biosphere Programme (IGBP) • International Federation for Medical and Biological Engineering (IFMBE)• International Mathematical Union (IMU)• International Union for Physical and Engineering Sciences in Medicine

(IUPESM)• International Union for Quaternary Research (INQUA)• International Union of Biochemistry and Molecular Biology (IUBMB)• International Union of Biological Sciences (IUBS) • International Union of Crystallography (IUCr)• International Union of Geodesy and Geophysics (IUGG) • International Union of Geological Sciences (IUGS) • International Union of History and Philosophy of Science (IUHPS),

Division of History of Science and Technology (IUHPS-DHST) Division of Logic, Methodology and Philosophy of Science (IUHPS-DLMPS)

• International Union of Microbiological Societies (IUMS) • International Union of Pharmacology (IUPHAR) • International Union of Physiological Sciences (IUPS)• International Union of Psychological Science (IUPsyS) • International Union of Pure and Applied Biophysics (IUPAB)• International Union of Pure and Applied Chemistry (IUPAC)• International Union of Pure and Applied Physics (IUPAP)• International Union of Radio Science (URSI)• International Union of Soil Sciences (IUSS)• International Union of Theoretical and Applied Mechanics (IUTAM)• Scientific Committee on Oceanic Research (SCOR)• Scientific Committee on Problems of the Environment (SCOPE)• Scientific Committee on Solar-Terrestrial Physics• World Climate Research Programme


129

2012-14-Nat. samenw.indd 129 4/11/13 11:24

2012-14-Nat. samenw.indd 130 4/11/13 11:24

De Academie heeft bilaterale akkoorden lopen met andere internationale Academies. Deze vormen de basis voor uitwisseling van wetenschappers volgens het principe van bezoek-tegenbezoek. Met volgende Academiën werden reeds akkoorden gesloten:

Hongaarse Academie voor Wetenschappen (1990)Oostenrijkse Academie voor Wetenschappen (1993)Poolse Academie voor Wetenschappen, Warschau (1993)Roemeense Academie voor Wetenschappen (1996)Académie des Sciences, Institut de France (1996)Poolse Academie voor Wetenschappen, Krakow (2000)Academia Nazionale dei Lincei (2000)Tsjechische Academie voor Wetenschappen (2000)Sloveense Academie voor Wetenschappen (2002)Kosovaarse Academie voor Wetenschappen (2003)Macedonische Academie voor Wetenschappen (2003)Servische Academie voor Wetenschappen (2003)Akademie voor Wetenschappen van Estland (2004)Slovaakse Academie voor Wetenschappen (2004)Kroatische Academie voor Wetenschappen (2007)Royal Institute of Thailand (2008)

131

Internationale Samenwerking

Bilaterale samenwerking

2012-15-Internat.indd 131 4/11/13 11:24

RASAB is de koepelorganisatie van de KVAB en de Académie royale des Sciences, des Lettres et des Beaux-Arts de Belgique; zij werd opgericht in 2001 om de internationale contacten en de relaties tussen de Nationale Comités en de Internationale Unies op te volgen.

Haar statuten werden gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad van 19 april 2001, waaruit hieronder de opdrachtverklaring te vinden is.

Art.4. De vereniging heeft tot doel de nationale en internationale activiteiten te coördineren waarvoor de ‘Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten’ (KVAB) en de ‘Académie royale des Sciences, des Lettres et des Beaux-Arts de Belgique’ (ARB), hierna genoemd de ‘Academiën’, een gezamenlijke verantwoordelijkheid hebben.Deze activiteiten bestaan in:

• Het coördineren of zonodig organiseren van nationale overlegorganen zoals de Nationale Comités.

• Het betalen van de lidgelden voor internationale instellingen waarvan beide Academiën lid zijn.

• Het verstrekken van middelen voor de aanwezigheid van Belgische vertegenwoordigers op de algemene vergaderingen van deze internationale instellingen en op de andere vergaderingen, waar hun aanwezigheid vereist is wegens het lidmaatschap van België bij deze organisaties.

• De vertegenwoordiging van België in die internationale wetenschappelijke, artistieke en culturele instellingen waar de KVAB en de ARB lid van zijn en die slechts één vertegenwoordiger per land aanvaarden.

• Het betoelagen van de instellingen onder het toezicht van beide Academiën.• Het uitvoeren van opdrachten waarvoor beide Academiën instaan.

Algemene Vergadering

KVAB ARB Gelders L., voorzitter Bartholomée P., présidentvan Outryve d’Ydewalle, Ridder G., vast Hasquin H., secrétaire perpétuel secretaris Mawhin J., (Classe des Sciences)Dumortier F., (Klasse van de Boussart M., (Classe des Lettres et Natuurwetenschappen) des Sciences Morales et Politiques)Witte E., barones, (Klasse van de Samyn P., (Classe des Beaux-Arts) Menswetenschappen) Contzen, J.-P. (Classe TechnologieLaporte A., (Klasse van de Kunsten) et Société)

132


VZW ‘The Royal Academies for Science and the Arts of Belgium’ (RASAB)

2012-15-Internat.indd 132 4/11/13 11:24

Frimout D. (Klasse van de Technische Wetenschappen)

Raad van beheer

KVAB ARBGelders L., voorzitter Bartholomée P., présidentvan Outryve d’Ydewalle, Ridder G., vast Hasquin H., secrétaire perpétuel secretaris

ALLEA

All European Academies; het netwerk van Europese Academies voor Wetenschappen werd opgericht in 1994 en verenigt 53 Academies uit 40 landen.www.allea.org

Belgische vertegenwoordiging

Op 11 en 12 april vond in Rome de jaarlijkse Algemene Vergadering plaats. RASAB werd vertegenwoordigd door Prof. Benoît Macq (ARB) en Prof. Géry van Outryve d’Ydewalle. Tijdens de Algemene Vergadering werd een nieuwe visie en toekomstige strategie voor ALLEA uitgewerkt en werd een nieuwe voorzitter voor ALLEA gekozen.De Belgische Academies zijn vertegenwoordigd in verschillende Standing Committees en Working Groups van ALLEA:

• Intellectual Property Rights: Prof. Carine Doutrelepont (ARB) is de Belgische vertegenwoordiger van deze commissie die werd opgericht in 2010. Ze heeft de vergaderingen van de commissie bijgewoond op 12-14 februari 2012. In september publiceerde de commissie een Statement on Patentability of

Inventions Involving Human Embryonic Pluripotent Stem Cells in Europe of

May 2011 and the Judgment of the Court of European Communities (Grand

Chamber) of 18 October 2011 in Case C-34/101.• Science Education: Prof. Leo Houziaux (ARB) is de Belgische vertegenwoordiger

sinds 2011. Hij werd in contact gebracht met Prof. Joos Vandewalle om een goed overzicht te krijgen van de Belgische situatie. De Commissie publiceerde in mei het rapport A renewal of science education in Europe. Views and Actions

of National Academies2.

• In juli 2012 publiceerde ALLEA een reactie op de Communicatie van de Europese Commissie A reinforced European Research Area Partnership for

excellence and growth3. Verschillende leden van de Belgische Academiën hebben deelgenomen aan de discussies die tot deze publicatie hebben geleid.

133


1 Te vinden op http://bit.ly/11aA2YY.2 Te vinden op http://bit.ly/14OMNJw.3 Te vinden op http://bit.ly/163OXrY.

2012-15-Internat.indd 133 4/11/13 11:24

EASAC

European Academies Science Advisory Council is de koepel van de nationale Academies van Wetenschappen van de lidstaten van de Europese Unie, die de bedoeling heeft wetenschappelijke rapporten te verzorgen voor de Europese Commissie en het Europees Parlement. De KVAB was stichter en eerste ondervoorzitter van EASAC.www.easac.eu

De Council van EASAC komt tweemaal per jaar samen in het land dat 6 maand later het Europees voorzitterschap krijgt. RASAB wordt in de Council vertegenwoordigd door Prof. Géry van Outryve d’Ydewalle, die deelnam aan de vergaderingen op 10 en 11 mei in Dublin en aan de vergaderingen op 8 en 9 november in Vilnius.

Marc Van Montagu (KVAB) is het Belgische lid van het EASAC’s nieuwe Biosciences steering panel, dat beslissingen neemt over de onderwerpen die aan bod zullen komen in het programma voor Biowetenschappen, rekening houdend met de huidige uitdagingen in dit gebied en de relevantie voor de beleidsmakers.

De Belgische Academiën werden vertegenwoordigd in 3 werkgroepen in 2012, waarvan 1 een rapport publiceerde in 2012. De andere 2 rapporten worden in de loop van 2013 gepubliceerd.

Werkgroepen:• Sustainable Biofuels: Prof. Leo Michiels (KVAB)• Carbon Capture and Storage: Prof. Rudy Swennen (KVAB) and Dr. Ben

Laenen (VITO)• Genetically modified organisms: Prof. Nathalie Verbruggen (ARB)

EASAC publiceerde 6 rapporten en verklaringen in 2012: • Plant Genetic Resources for Food and Agriculture;• Direct-to-consumer genetic testing for health-related puroposes in the European

Union: the view from EASAC and FEAM;• Addressing the Challenges of Climate Change: an aide memoire for policy

makers;• EASAC statement on the need for more emphasis on systems approaches to

inform EU policy making;• The current status of biofuels in the European Union, their environmental

impacts and future prospects.

Om hun leden te ondersteunen bij het verbeteren van hun wetenschapscommunicatie met het beleid, heeft EASAC in 2010 een project gestart met als resultaat een ‘Good Practice Guidance’ voor de Academies. Deze kan geconsulteerd worden op: http://www.easac.eu/home/dialogue-project.html.In 2011 en 2012 werd dit project voortgezet met een verdieping van het begrip van de processen die betrokken zijn in de dialoog tussen wetenschap en beleid en een

134


2012-15-Internat.indd 134 4/11/13 11:24

verbreding van het aantal Academies die betrokken zijn bij het werk. Het project stelt zich open naar andere netwerken van Academies toe, met een focus op het netwerk van de Afrikaanse Academies voor Wetenschappen NASAC. Sofie Vanthournout, de wetenschappelijke medewerker van RASAB en de verantwoordelijke voor RASAB’s verbindingskantoor, nam actief deel aan de workshop die op 18 en 19 september georganiseerd werd in het kader van dit project, waar zij RASAB vertegenwoordigde, maar tevens bijdroeg vanuit haar ervaring als liaison officer, door het geven van een ‘active learning session’ over ‘Reaching the public’.

Euro-CASE

De European Council of Academies of Applied Sciences, Technologies and Engineering is een onafhankelijke non-profit organisatie van nationale academiën voor Ingenieurswetenschappen, Toegepaste Wetenschappen en Technologie van 21 Europese landen. Het werd opgericht in 1992 op initiatief van de leden van het Franse CADAS (Conseil pour les Applications de l’Académie des Sciences).

Prof. Jean-Louis Migeot (ARB) nam deel aan de board meeting van Euro-CASE op 14-15 mei 2012 in Dublin.

Het Belgische lidmaatschap van Euro-CASE is al enkele jaren problematisch. Na lange discussies over de hoge lidmaatschapcontributies in verhouding tot de bijdrage van Euro-CASE aan de missie van de Academie, werd besloten om het Belgische lidmaatschap op te zeggen vanaf 2013.

H.R. NETWORK

“The International Human Rights Network of Academies and Scholarly Societies” is een netwerk van academies wereldwijd (ongeveer 60 academies zijn momenteel lid) dat opkomt voor collega’s wetenschappers die in hun onderzoekswerkzaamheden ernstig worden verhinderd, hetzij door bepaalde politieke regimes die niet akkoord kunnen gaan met het gevoerde onderzoek, hetzij door drukkingsgroepen die zich storen aan bepaalde onderzoeksmethodes en/of -resultaten, of nog door bepaalde industriële consortia die zich door het wetenschappelijke onderzoek in hun belangen bedreigd voelen. http://sites.nationalacademies.org/PGA/humanrights/PGA_044113

Om te beantwoorden aan de eisen die door het netwerk worden gesteld, hebben de Koninklijke Academiën van België een gemeenschappelijke commissie opgericht: de Commissie voor vrije beoefening van Wetenschappen en Kunsten.

135


2012-15-Internat.indd 135 4/11/13 11:24

Samenstelling

KVAB ARBVeretennicoff I. (Klasse van de Frère J.-M. (Classe des Sciences) Natuurwetenschappen) Smets P. (Classe des Lettres et des Foblets M.-C. (Klasse van de Sciences morales et politiques) Mensenwetenschappen) Bartholomée P. (Classe des Arts)Elias W. (Klasse van de Kunsten) Doutrelepont C. (Classe Technologie & Gosselin D. (Klasse van de Technische Société) Wetenschappen)

IAP

Interacademy Panel on International Sciences is opgericht in 1993 als een netwerk van Academies over de hele wereld (momenteel 94 Academies), met als doel overheden en de publieke opinie te informeren over wetenschappelijke aspecten van zaken van internationaal belang. IAP is vooral geïnteresseerd in het bijstaan van jonge en kleine academies in het bereiken van deze doelen en, door communicatieverbindingen en netwerken gecreëerd door de activiteiten van IAP, zullen alle academies in staat zijn om zowel hun publieke profiel te versterken te maken bij de burgers, net zoals hun invloed bij de beleidsmakers.www.nationalacademies.org/iap

ICSU

De International Council for Science is een niet-gouvernementele organisatie met een met 121 nationale wetenschappelijke instellingen en 30 internationale wetenschappelijke verenigingen van over heel de wereld. Alle nationale comités zijn lid van één van deze internationale wetenschappelijke verenigingen.www.icsu.org

Om de invloed van EU-ICSU, de Europese subgroep van ICSU, te verhogen werd in 2012 een Europees secretariaat opgericht, onder beheer van de Finse Academies. Bovendien werd er ook een managementgroep opgericht bestaande uit Hongarije, Zwitserland, Duitsland, Italië en België. België wordt vertegenwoordigd door Prof. Dumortier (KVAB, Voorzitter van de Nationale Raad van Scientific Unions4). De managementgroep kwam samen op 21 en 22 mei in Helsinki. EU-ICSU had zijn jaarlijkse vergadering op 2 en 3 oktober in Helsinki.

136


4 Deze raad bestaat uit de vast secretarissen van de twee academies en de voorzitters en vice-voorzitters van de nationale wetenschappelijke comités.

2012-15-Internat.indd 136 4/11/13 11:24

UAI

De Union Académique Internationale is een organisatie samengesteld uit de nationale academiën van meer dan 60 landen en diverse internationale academiën. De UAI wil de vooruitgang van de kennis bevorderen, wetenschappelijke uitwisselingen ontwikkelen en initiatieven van haar leden ondersteunen. Vooral de geestes- en sociale wetenschappen komen hier aan bod. De vertegenwoordigers van de KVAB in de UAI zijn Prof. Carlos Steel en Prof. Carl Van de Velde. www.uai-iua.org

Sinds de oprichting is de Union Academique Internationale gevestigd in het Paleis der Academiën in Brussel. De Academie royale des Sciences, des Lettres et des Beaux-Arts de Belgique (ARB) is verantwoordelijk voor het secretariaat van de Unie.

Op de 86e Algemene Vergadering van de Unie in New Delhi van 22 tot en met 28 januari 2012 werden de Belgische Academiën vertegenwoordigd door Prof. Pierre Jodogne (ARB).

Het activiteitenverslag van 2012 is terug te vinden op de website van de UAI.

Verbindingskantoor

In 2010 richtte RASAB een verbindingskantoor op tussen de Europese Academiën en de Europese overheidsinstellingen. Haar missie is het verhogen van de uitstraling van de Academiën en het gebruik maken van hun unieke potentieel tot het leveren van onafhankelijk wetenschappelijk beleidsadvies. Het kantoor heeft ook een kennisvergarende functie, waarbij – gebruik makend van primaire bronnen (websites, literatuur,…) en van persoonlijke contacten – relevante ontwikkelingen en opkomende thema’s worden geïdentificeerd en die momenten in de beleidsvorming worden gezocht waar een interventie van de Academiën nuttig en/of vereist is. Initieel wordt er vooral samengewerkt met de beleidsadviserende federatie van Academiën EASAC, waarvoor RASAB de officiële vertegenwoordiging in Brussel vormt. Nu ALLEA haar strategie vernieuwd heeft en haar interactie met de Europese Instellingen wil verhogen, vooral wat betreft wetenschapsbeleid, zal er waarschijnlijk een nauwere samenwerking komen tussen ALLEA en RASAB’s verbindingskantoor. Er is reeds een goede communicatie met het secretariaat en de voorzitter van ALLEA.

In 2012 werkte het kantoor aan een uitbreiding van haar netwerk in de Europese Commissie. Er werden ontmoetingen met beleidsmedewerkers georganiseerd, vooral binnen de directoraten-generaal Landbouw, Gezondheid en Consumenten-bescherming en Klimaat.

Na het ondertekenen van een intentieverklaring met het Joint Research Centre in 2011 heeft EASAC haar dialoog met de Europese Commissie verdergezet en uitgebreid door de organisatie op 16 oktober van een high-level ontmoeting tussen commissaris

137


2012-15-Internat.indd 137 4/11/13 11:24

voor Wetenschappen Máire Geoghegan-Quinn, directeur-generaal voor Wetenschappen Robert-Jan Smits, Chief Scientific Advisor Anne Glover en vertegenwoordigers van de verschillende DG’s van de Europese Commissie aan de ene kant en de voorzitters van EASAC’s lidacademiën aan de andere kant, waar besproken werd hoe het geven van wetenschappelijk advies voor het Europees beleid verbeterd en georganiseerd kan worden. Er werd beslist dat Anne Glover, Chief Scientific Advisor van Barroso, dit zal opvolgen, door het vastleggen van een kader voor samenwerking met EASAC.

Het verbindingskantoor assisteert EASAC in de verspreiding van publicaties en het verhogen van hun visibiliteit door:

• het samenstellen van distributielijsten voor publicaties;• de vertegenwoordiging van EASAC op seminaries en conferenties in Brussel;• het verbeteren van de algemene communicatie van EASAC, ondermeer door

het creëren van LinkedIn en Twitter accounts en door het ontwerpen van een nieuwsbrief, die gelanceerd werd in januari 2013;

• het organiseren van evenementen en workshops in Brussel. In 2012 vonden de volgende evenementen plaats: Lancering van het rapport “Plant Genetic Resources for Food and

Agriculture” in samenwerking met Edelman|the Centre op 6 juni. Op 3 december werd het EASAC rapport “Direct-to-consumer genetic

testing” besproken met de Europese Commissie en het Europees Parlement tijdens een workshop die plaats vond in het Europees Parlement. De workshop werd georganiseerd in samenwerking met STOA, het Science and Technology Options Assessment Panel van het Europees Parlement.

RASAB’s verbindingskantoor verzamelt ook informatie die ontvangen wordt via ondermeer STOA en het Joint Research Centre over de activiteiten van de Europese Instellingen en verspreidt deze informatie onder de medewerkers en de lidacademiën van EASAC.

138


2012-15-Internat.indd 138 4/11/13 11:24

1. Langlopende reeksen

Iusti Lipsi Epistolae

Sylvette Sué, Jeanine Delandtsheer, “Iusti Lipsi Epistolae,

IV”, KVAB, Brussel, 2012. (978 90 6569 100 2 – D/2012/0455/06)

Collectanea Hellenistica

Marja Vierros, “Bilingual Notaries in Hellenistic Egypt. A study

of Greek as a second language”, Collectanea Hellenistica, V, KVAB, Brussel, 2012. (978 90 6569 103 3 – D/2012/0455/09)

Academica

Marc Demey (ed.), “Vision & Material. Interaction between

Art and Science in Jan van Eyck’s Time,” Academica, 6, KVAB, Brussel, 2012. (978 90 6569 105 7 – D/2012/0455/13)

Publicaties

139139

Publicaties 2012

2012-16-Publicaties.indd 139 4/11/13 11:23

Iuris Scripta Historica

Georges Martyn, “Recto ordine procedit magister. Liber

Amicorum E.C. Coppens”, Iuris Scripta Historica, deel 28, KVAB, Brussel, 2012. (978 90 6569 105 7 – D/2012/0455/15)

Jaarboek

KVAB, “Jaarboek 2011”, KVAB, Brussel, 2012. (D/2012/0455/16)

Academiae Analecta

Werner Thomas, “De zwarte legende voorbij”, Academiae Analecta, KVAB, Brussel, 2012. (978 90 6569 107 1 - D/2012/0455/14)

Publicaties

140


2. Verhandelingen Nieuwe Reeks

Thomas Matei, “Al wat in de kerck noodig is: de Antwerpse

beeldhouwers Van der Neer (1700-1838)”, Verhandelingen Nieuwe Reeks, nummer 24, KVAB, Brussel. (978 90 6569 106 4 – D/2012/0455/12)

Marjan Sterckx, “Sisyphus’ dochters. Beeldhouwsters en hun

werk in de publieke ruimte (Parijs, Londen & Brussel, ca.

1770-1953)”, Verhandelingen Nieuwe Reeks, nummer 25, KVAB, Brussel, 2012; en Catalogusdeel. (978 90 6569 113 2 – D/2012/0455/21)

3. Standpunten

KTW, “Elektrische voertuigen”, Standpunten nummer 16, KVAB, Brussel, 2012. (978 90 6569 095 1 – D/2012/0455/01)

Publicaties

141


VIGES, “Geschiedenis en erfgoed. Bondgenoten of

concurrenten?”, Standpunten nummer 9, KVAB, Brussel, 2012 (978 90 6569 112 5 – D/2012/0455/07).

4. Handelingen van de Contactfora

• Theo Dhaen, “A World history of literature”, Handelingen van de Contactfora, KVAB, Brussel, 2012. (978 90 6569 096 8 - D/2012/0455/02)

• G. Primiero, “Third workshop in the philosophy of information”, Handelingen van de Contactfora, KVAB, Brussel, 2012. (978 90 6569 097 5 - D/2012/0455/03)

• M. Nyssen, “Tenth Belgian day on biomedical engineering”, Handelingen van de Contactfora, KVAB, Brussel, 2012. (978 90 6569 098 2 - D/2012/0455/04)

• J. Van der Auwera, “Grammaticalisation and (inter)subjectivation”, Handelingen van de Contactfora, KVAB, Brussel, 2012. (978 90 6569 099 9 - D/2012/0455/05)

• Hilde Heynen, “Proceedings of the 2nd EAHN International Conference,

Brussels, 31 May-2 June”, Handelingen van de Contactfora, KVAB, Brussel, 2012. (978 90 6569 102 6 - D/2012/0455/08)

• Geert Vanpaemel, “Logic, Philosophy and History of Science in Belgium”, Handelingen van de Contactfora, KVAB, Brussel, 2012. (978 90 6569 104 0 - D/2012/0455/10)

• J. Loisen, “Subsidiarity and multigovernance”, Handelingen van de Contactfora, KVAB, Brussel, 2012. (978 90 6569 109 5 - D/2012/0455/17)

• Mark Clarke, “Transmission of an artist’s knowledge”, Handelingen van de Contactfora, KVAB, Brussel, 2012. (978 90 6569 110 1 - D/2012/0455/18)

• M. Vanmaele, “Afmath 2012”, Handelingen van de Contactfora, KVAB, Brussel, 2012. (978 90 6569 111 8 - D/2012/0455/19)

142

Publicaties


• Lut Lams, “The role of discourse as the interface between various disciplines

studying Chinese society”, Handelingen van de Contactfora, KVAB, Brussel, 2012. (978 90 6569 114 9 - D/2012/0455/22)

• Yoni Van den Eeden, “McLuhan’s Philosophy of Media”, Handelingen van de contactfora, KVAB, Brussel, 2012. (978 90 6569 116 3 - D/2012/0455/24)

143

Publicaties


Roegiers J., voorzitter Elias W.Dejaegher S., secretaris Simons L.van Outryve d’Ydewalle, ridder Géry, vast Stroo C. secretaris Van Cauwenberghe A.Clarysse W. Van der Stighelen K.De Dijn H. Vermeersch P.De Mey M. Verstraeten P.De Ridder-Symoens H. Witte, Barones E.

144

Publicaties

Publicatiecommissie


Lid van de Klasse van de Kunsten

Geachte mevrouw Hoozee, beste Hedwig,Beste Marieke, beste Jan,Mijnheer de vast secretaris, mijnheer de bestuurder,Waarde consorores, waarde confraters,Geachte genodigden,

We brengen deze namiddag hulde aan Dr. Robert Hoozee, lid van onze Klasse der Kunsten sinds 1991, van wie we afscheid hebben moeten nemen op 21 februari laatstleden. Zijn onverwacht vroeg heengaan laat een nauwelijks in te vullen leemte na in de Vlaamse museumwereld. In zijn beklijvende lijkrede, vreesde confrater Marijnissen, zelfs voor “een bres in de dijk”.Robert Hoozee drukte namelijk als Directeur van het Museum voor Schone Kunsten in Gent, een persoonlijke stempel van wetenschappelijke diepgang, geraffineerde smaak, eruditie, ernst en hoge beroepsethiek, op de museumwereld, zowel in de stad Gent, in Vlaanderen, en met spraakmakende tentoonstellingen van internationale allure, ver buiten onze landsgrenzen. Robert had ook een uitgesproken visie op museologie en museumbeleid en stond bekend om zijn passie voor de specialismen waarin hij een gewaardeerd expert was: de Belgische kunst van de 19e en vroege 20e eeuw, landschapsschilderkunst, John Constable en de Britse kunst, James Ensor, het Vlaams Expressionisme, kunstenaarsverenigingen zoals ‘Les Vingt’ en ‘La Libre Esthétique’. Over deze thema’s publiceerde hij als enige auteur, redacteur of als co-auteur meer dan dertig boeken.

Robert Hoozee werd geboren op 21 juni 1949 te Wilrijk in een eenvoudig gezin. Hij studeerde Kunstgeschiedenis aan de Gentse Rijksuniversiteit en promoveerde tot Doctor in de Kunstgeschiedenis in 1975 op een proefschrift over de landschapsschilder John Constable onder het promotorschap van Prof. Marcel De Maeyer. Tijdens zijn doctoraatsonderzoek verbleef hij o.m. geruime tijd aan het gerenommeerde Londense Courtauld Institute. Hij begon zijn museale carrière aan de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België, hier in Brussel, maar maakte al snel de voor sommigen vreemde overstap naar het toen nog kleine provinciale Museum voor Schone Kunsten Gent, waar hij eerst als assistent verbonden was. In 1982 werd hij er benoemd als directeur ad interim, en in 1985 als directeur.Robert was verknocht aan het Gentse MSK. In 1998 werd hij benoemd tot algemeen directeur van het KMSK Antwerpen. Na nauwelijks enkele werkdagen, trok hij zich een weekend lang terug in de reserves van het Gentse museum, en nam het besluit om af

In Memoriam

145

Robert HOOZEE (21 juni 1949 – 21 februari 2012)

2012-17-In Memoriam.indd 145 4/11/13 11:23

te zien van zijn nieuw mandaat en terug te keren naar zijn vertrouwde omgeving, en naar zijn staf voor wie hij altijd een vaderfiguur was. Deze markante anekdote, die destijds opnieuw vreemd overkwam bij velen in de Vlaamse museumwereld en niet in het minst bij de administratie, karakteriseert onze betreurde confrater. Hij hield niet van media-aandacht; hij verafschuwde het om op het voorplan te staan. Hij wou enkel geconcentreerd onderzoek doen, schrijven en vooral tentoonstellingen maken met diepgang, die desondanks het grote publiek aanspraken en vaak veel succes hadden. Vanuit die ingesteldheid als vakman, ontwikkelde het Museum voor Schone Kunsten Gent zich onder zijn leiding tot een internationale referentie op het gebied van de Belgische kunst van de 19e en vroege 20e eeuw.

Ik leerde Robert beter kennen toen ik in 1996 bestuurslid werd van de Vrienden van het MSK Gent. Deze VZW heeft een hechte band met de museumdirectie aangezien het de overheidssubsidies beheert, en daardoor een belangrijke speler is in acquisities, tentoonstellingen, evenementen en publiekswerking. Zo heb ik het genoegen gehad om 16 jaar met hem samen te werken. N.a.v. het 200-jarig jubileum van het Museum en 100 jaar Vrienden in 1997-1998 stelden we met confrater Balis en onze eveneens onlangs overleden vriend Paul Van Haute een collectieboek samen, waaraan tientallen binnen- en buitenlandse kunsthistorici meewerkten.

Om een beeld op te roepen van zijn werk, wil ik ingaan op enkele van zijn realisaties. De tentoonstelling “Parijs-Brussel / Brussel-Parijs”, die Hoozee in 1997 maakte met Anne Pingeot, conservateur général au Musée d’Orsay te Parijs, handelde over de artistieke relaties tussen de Franse hoofdstad en ons land tussen 1848 en 1914. Typisch voor Hoozee’s benadering was de contextualisering van de Beeldende Kunst in relatie tot de eigentijdse literatuur. Ik citeer uit de omslagtekst van de catalogus: “Het liberale België opende zijn deuren voor Franse politieke vluchtelingen, bannelingen en reizigers, zoals Baudelaire en Mirbeau, die er de rijkdom kwamen ontdekken van een cultuur doordrongen van de geest van de middeleeuwen, de renaissance en de barok. De school van Barbizon, het realisme van Courbet, en vervolgens het impressionisme van Manet en Monet, dat in België werd uitgedragen door Les XX en La Libre Esthétique, vonden spontaan weerklank bij Rops, Stevens en Ensor…”. Robert droeg bij tot het inzicht hoe kunstenaars vaak, naar aanleiding van politieke omstandigheden ‘ballingen’ werden en hun kunst hierdoor vernieuwden. Hij legde in zijn werk ook veel nadruk op het belang van multi-mediaal artistieke, literaire, culturele, commerciële en politieke contacten en uitwisselingen. Lang voor ‘social network analysis’ een buzz-term werd in allerlei projectaanvragen, maakte hij de tentoonstelling “Veertig Kunstenaars rond

Karel van de Woestijne” (1979). Hij wees op decisieve contacten binnen kunstenaarsverenigingen en hij vroeg aandacht voor de rol van kunsthandelaars, zoals P.G. Van Hecke, opnieuw lang vooraleer de kunsthandel ernstig werd genomen als voorwerp van systematisch kunsthistorisch onderzoek. Een andere opmerkelijke tentoonstelling die Robert Hoozee maakte was “British Vision” in 2007, waarin hij nauw samenwerkte met de grote Engelse Turner expert, John Gage, die trouwens een week eerder als Robert overleed. Hierin was het concept hoe het insulaire isolement van Britse kunstenaars tussen 1750 en 1950 leidde tot een

146

In Memoriam

2012-17-In Memoriam.indd 146 4/11/13 11:23

eigengereide vorm van verbeelding, als een lang uitgestrekte parallel met de continentaal Europese ontwikkelingen. Robert sprak mij voor het eerst over dit project elf jaar eerder. Dit levert het bewijs hoe lang en grondig hij zich, althans voor grootschalige evenementen, voorbereidde, reflecteerde, documenteerde, de beste internationale experts rond zich verzamelde, en uiteindelijk een tentoonstelling realiseerde, waarbij hij niet alleen uitzonderlijke bruiklenen kon verkrijgen, maar waarvan Britse collega’s toegaven dat zij het nooit op die manier hadden kunnen doen.Met “British Vision” heropende het MSK na renovatiewerken die ruim drie jaar hadden geduurd. Deze verbouwing leidde Robert Hoozee met grote deskundigheid en met de hoogste eisen wat functionaliteit, beveiliging en klimaatcontrole betreft, en vooral ook de voor hem zo kenmerkende verfijnde esthetiek die zich uit in de kleinste details, van de meest adequate belichting tot de enige juiste plaats waarop een label werd opgehangen. Robert liet zich hierbij trouwens bijstaan door gelijkgestemden, zoals confrater Paul Robbrecht. Bij de heropening van het Museum stonden de Gentenaars met duizenden aan de inkom geduldig aan te schuiven en bewonderden hoe hun museumdirecteur hen hun museum terug schonk.In zijn laatste tentoonstellingen greep hij, niet toevallig, terug naar thema’s waarop hij in het begin van zijn carrière had gewerkt. Vorig jaar nog toonde hij olieverfschetsen van John Constable, de kunstenaar waarover hij had gedoctoreerd. Dit was weliswaar een overgenomen tentoonstelling. Ongeveer tegelijkertijd bracht hij in de context van de Maurice Maeterlinck herdenking, “Minne – Maeterlinck”. Terug het verband tussen beeldende kunst en literatuur en een remake van de George Minne tentoonstelling die hij in 1982 had gepresenteerd. Wie de lopende tentoonstelling “Ford Maddox Brown” bezoekt, voelt nog Roberts aanwezigheid in de museumzalen: de geraffineerde kleuren van de wanden, de absoluut juiste belichting van de stukken, zijn esthetische visie op presentatie.

Robert Hoozee had nog veel ideeën. Zijn volgende groot project zou een overzichtstentoonstelling zijn over het Modernisme. Aan dit project wordt nu met man en macht hard gewerkt door het team dat hij al die jaren heeft begeesterd. Zijn levenswerk wordt verder gezet. Iedereen is dankbaar voor het magistrale oeuvre dat hij als groot kunsthistoricus achterlaat.

Maximiliaan Martens

147

In Memoriam

2012-17-In Memoriam.indd 147 4/11/13 11:23

Erelid van de Klasse van de Kunsten

Geachte familie, Beste consorores et confraters,

Op 14 april is onze confrater, Jean-Paul Laenen, overleden. Beste Nadine, wegens verblijf in het buitenland kon ik de begrafenis niet bijwonen. Ik ben dan ook gelukkig dit in memoriam voor Jean-Paul te kunnen uitspreken om mijn afwezigheid goed te maken. Als zoiets goed te maken valt. Ik ben tevreden dit te kunnen doen in een omgeving van academici waar hij zich thuis voelde. Jean-Paul was een academicus. Hij was zoals een academicus moet zijn, ja een model. Altijd aanwezig tenzij gezondheid het hem niet toeliet of omdat hij in het buitenland verbleef. In Frankrijk waar hij zo graag vertoefde. In de Academiezittingen was hij niet enkel lichamelijk aanwezig maar er met zijn geest bij: aandachtig luisterend naar de conferentie en dan een kritische vraag. Niet zo maar een vraagje om zijn eruditie te laten blijken, maar een vertoon van de complexiteit van zijn denken. Jean-Paul was een levende illustratie van wat men ‘met een gedachte worstelen’ noemt. Een woordenvloed met zinnen, bijzinnen en tussenzinnen werden simultaan op de spreker afgevuurd. Het was de uiting van een authentieke verhouding met het leven en zijn passie voor alle pogingen van gecultiveerde mensen om de wereld doordringend te begrijpen: de wetenschap als vrij onderzoek, de techniek in haar diepe reflectieve dimensie, de filosofie in haar bevragend niet-wetend weten, en uiteraard de kunst, de vormgegeven gedachte, de hoedster van de niet clichématige inhoud.Ik heb de sprekers zelden Jean-Paul van antwoord weten dienen. Hij stelde ook niet echt een vraag, maar gaf een retoriek van bezorgde nieuwsgierigheid. Hij leverde een bijdrage, een toevoeging aan het behandelde thema. Expressieve mimiek en hevige gestes zetten zijn woorden kracht bij. Zijn heengaan is een groot verlies voor de groepsdynamiek van onze bijeenkomsten. Gedrevenheid was zijn temperament. Bevlogen ging hij om met de dingen.

Jean-Paul werd op zijn vijfenzeventigste reeds mooi in de bloemetjes gezet door collega en confrater, Karel Dierickx. Dit jaar in januari werd confrater Laenen nog gehuldigd omdat hij vorig jaar tachtig geworden was. In een prachtige Laudatio vertelde confrater Boenders ons toen reeds dat hij zijn opleiding aan Sint-Lucas in Brussel gecompleteerd heeft als 22-jarige met een studiejaar aan de gerenommeerde Slade School of Fine Arts University College in Londen.Diverse studiebeurzen brengen hem naar Italië, onder meer in Carrara en aan de Accademia Belgica te Rome. Met 25 al leidt hij het atelier beeldhouwkunst en geeft hij

148

In Memoriam

Jean-Paul LAENEN (19 juni 1931 – 14 april 2012)

2012-17-In Memoriam.indd 148 4/11/13 11:23

aan de toekomstige architecten les in vormgeving en kleurenstudie, aan het Brusselse instituut waar hij vijf jaar eerder zelf afstudeerde. Hij zal er 35 jaar lang kunstenaars in de dop opleiden, en voorts elders in binnen- en buitenland gastles geven.Jean-Paul debuteerde als schilder, maar koos tegelijk voor het beeldhouwen, waarin hij al in 1963 excelleerde als laureaat van de Jeune Sculpture Belge. Snel zou blijken dat de beeldhouwer niet voor één stijl koos maar, gaande zijn weg en in samenspraak met zowel architecten als met de ruimte waarin zijn werken moeten functioneren. Ruimtelijke ordening is steeds zijn dada gebleven. Confrater Bob van Reeth en Marcel Smets zijn de architecten met wie Jean-Paul samenwerkte in de werkgroep Stedelijk Milieu ‘Krokus’. Weinig kunstenaars kunnen erop bogen dat op een bepaald moment zowat het ganse vaderland een kunstwerk van hen in het bezit had, nl. het laatste Belgische vijffrankstuk. In dat stuk herkent men zijn stijl. België is niet alleen een surrealistisch land het is ook een kubistisch land, elke gemeenschap kijkt vanuit een verschillende invalshoek naar hetzelfde, was de boodschap van de voorstelling.Het herdenken, ‘herarticuleren’ zegt men vandaag, van het kubisme en het constructivisme is de bijdrage die Laenen aan de Belgische kunst geleverd heeft. Jean-Paul heeft onze blik wandelen gestuurd. En in hoofde hiervan heb ik hem in mijn Aspecten van de Belgische Kunst, deel II opgenomen.

Men zou de moderne en hedendaagse kunst kunnen opdelen in twee fundamenteel tegenovergestelde benaderingen van de werkelijkheid. De ene kunst put haar waarde in de mate dat de subjectieve ervaring in een werk tot uiting komt. ‘Emotioneel kotsen op het canvas’ wordt dit soms door de tegenpartij genoemd. De andere is meer begaan met de mate waarin de kunst kan bijdragen in het interessant (“schoon” zei men vroeger) maken van de ruimte. Dit vindt de tegenpartij dan weer te kil. Jean-Paul behoort duidelijk tot de laatste soort en weet daarenboven warmte te leggen in zijn werk. Meteen is dit ook de basis van zijn maatschappelijk engagement. Uit het Communistisch Manifest heb ik hem nooit horen citeren, maar hij was zeer sociaal voelend en begaan met de leefbaarheid van de maatschappij voor iedereen.Zijn interesse voor architectuur heeft ook gemaakt dat hem hetzelfde lot beschoren werd als de meeste architecten, nl. dat de beste projecten in de la blijven liggen. Confrater, Roger Marijnissen, wellicht zijn beste vriend, maakte daar een inventaris van in de laatste catalogus van het werk van Laenen. Ik citeer even: “De lijst is ondertussen uitgebreid tot drieëntwintig. In de meeste gevallen werd Laenen gesolliciteerd om mee te werken aan een architectonisch project: de bouw van een ondergrondse parking, het heraanleggen van een plein, het oprichten van een monument. De projecten die hij op eigen initiatief heeft ontworpen zijn weinig talrijk. Sommige zijn ei zo na in het stadium van uitvoering geraakt. Enkele zijn afgevoerd met acceptabele reden of gewijzigde omstandigheden; anderen zijn gewoon gekelderd. Het is niet de bedoeling hier schuldigen aan te wijzen.”Als u weet dat ironie, als maatschappijkritiek, een bijna genetische familietrek is dan weet u hoe deze laatste zin van mijn oom te interpreteren.Allicht moet de lijst aangevuld worden met de projecten waar Jean-Paul tot kort voor zijn dood mee bezig was. Misschien kunnen andere ze voltooien. Het betreft een reeks Pausen van Avignon.

149

In Memoriam

2012-17-In Memoriam.indd 149 4/11/13 11:23

Beste familie, beste confraters en consorores, toen ik Jean-Paul hier in het paleis der academiën de laatste jaren ontmoette, eindigde ons gesprek met de afspraak dat we dringend eens moesten samen zitten om over kunst en leven door te bomen, al dan niet onder zijn perenboom in de aangename begijnhoftuin met een lekker glaasje rosé.Dat ik dacht altijd wel iets beters te doen te hebben, is iets waar ik nu veel spijt van heb. Allicht meerderen onder ons. Moraal van het verhaal: stel vriendschapsmomenten niet uit. Vergeten we niet dat het epicuristische ‘Carpe diem’, door Horatius verkondigd, niet om de liefdesminne gaat en de vermeende lusten die daar zouden mee gepaard gaan. Evenmin om drank en spijs, maar, zoals in de hortus Epicuri, om de intellectuele vrienden met wie men het maal deelt. ‘Carpe diem’ is vooral een ‘carpe amicitiam’. Pluk de vriendschap, via het gesprek.

Willem Elias

150

In Memoriam

2012-17-In Memoriam.indd 150 4/11/13 11:23

Gewone leden:

1. Vanhecke L. (1973) 2. Thys van den Audenaerde D. (1978) 3. Coomans A. (1978) 4. Vanquickenborne L. (1986) 5. Van Montagu, Baron M. (1987) 6. Bruynseraede Y. (1988) 7. Thas J. (1988) 8. Gomes W. (1989) 9. De Schryver F. (1989)10. Schamp N. (1990)11. Vermeersch P. (1990)12. Kühn E. (1990)13. Vandekerckhove J. (1990)14. Van Landuyt J. (1994)15. Hirsch C. (1994)16. Heyde K. (1996)17. Jacobs P. (1996)18. Gijbels R. (1997)19. Kersters K. (1998)20. Veretennicoff I. (1998)21. Dumortier F. (1998)22. Van Houtte P. (1999)23. Van Broeckhoven C. (1999)24. Henriet J.-P. (2001)25. De Kimpe N. (2003)26. Waelkens C. (2003)27. Inzé D. (2005)

Ereleden:

1. Buffel K. (1958) 2. Geukens F. (1958) 3. Maton J. (1970) 4. Vandendriessche L. (1970)

28. Van Dyck D. (2006)29. Vincx M. (2006)30. Ceulemans R. (2009)31. Maex K. (2009)32. Poesen J. (2009)33. Steels L. (2009)34. Van Damme E. (2009)35. Van Maldeghem H. (2009)36. Backeljau T. (2010)37. Hofkens J. (2010)38. Schoofs L. (2010)39. Swennen R. (2010)40. Tavernier J. (2010)41. Van Tendeloo G. (2010)42. Aerts C.(201143. Baets R. (2011)44. Bogaerts A. (2011)45. De Mazière M. (2011)46. Gheysen G. (2011)47. Martens J. (2011)48. Peeters F. (2011)49. Van de Peer Y. (2011)50. Moens L. (2012)51. Sevrin A. (2012)52. Vandenabeele P. (2012)53. Van Den Broeck C. (2012)

5. Peters J. (1970) 6. Gullentops F. (1962) 7. Fiers, Baron W. (1973) 8. Smeyers P. (1983)

Samenstelling Academie

151

Klasse van de Natuurwetenschappen

2012-18-Samenstelling.indd 151 4/11/13 11:23

Buitenlandse leden:

1. Allen J. (1991) 2. Bourgain J. (2012) 3. Brandl H. (1992) 4. Claeson Tord (2003) 5. Daubechies I. (2011) 6. de Jager C. (1967) 7. De Vincentiis M. (1988) 8. Denucé J. (1983) 9. Dézsi I. (1978)10. Ebbesen T. W. (2011)11. Friedel J. (1993)12. Fukuoka M. (1986)13. Golay M. (1990)14. Hewish A. (1989)15. Hirsch P. (1995)16. Korpel A. (1987)17. Lehn J. (1990)

18. Liu S. (1990)19. Martin J. (2011)20. Masuhara H. (1998)21. Nasu S. (2002)22. Nolte R. (2000)23. Rahmat-Samii Y. (2001)24. Sato H. (1991)25. Schuller I. (1998)26. Scriba C. (1991)27. Smets E. (2012)28. Spaepen F. (2000)29. Srivastava H. (1991)30. ‘t Hooft G. (1981)31. Van Marcke E. (1999)32. Weck M. (1994)33. West R. (1981)34. Zewail A. (2003)

152

Samenstelling Academie – Heden


Gewone leden:

1. Van Gerven, Baron W. (1977) 2. Prevenier W. (1985) 3. Peeters T. (1985) 4. Dewachter W. (1986) 5. Witte, Barones E. (1988) 6. Steel C. (1989) 7. Willems D. (1989) 8. Derolez A. (1992) 9. van Outryve d’Ydewalle, Ridder G. (1992)10. Van Rompuy, Baron P. (1994)11. Bocken H. (1994)12. Roegiers J. (1996)13. Lesthaeghe R. (1996)14. Simons L. (1997)15. Verhofstadt-Denève L. (1997)16. De Dijn H. (1997)17. Tasmowski L. (1998)18. Van der Cruysse D. (1998)19. Clarysse W. (1998)20. Van Uytfanghe M. (1998)21. Waelkens, ridder M. (1998)22. Weyembergh M. (1999)23. Alen, Baron A. (1999)24. Billiet J. (2001)25. De Nauw A. (2001)26. Versluys K. (2001)27. Foblets, Barones M. (2001)28. Cousy H. (2002)

Ereleden:

1. Vervliet H. (1968) 2. van Caenegem, Baron R. (1974) 3. Van der Wee, Baron H. (1977) 4. Krings, Baron E. (1981) 5. Huyse L. (1994) 6. Van der Haegen H. (1988)

29. Batens D. (2002)30. De Ridder-Symoens H. (2003)31. Cantillon, Barones B. (2003)32. Standaert N. (2003)33. De Grauwe P. (2004)34. Maresceau M. (2004)35. Laureys G. (2007)36. Boone M. (2008)37. Wouters J. (2008)38. Van Damme M. (2009)39. Vandenbergen A.-M. (2009)40. Van Goethem H. (2009)41. Verschaffel L. (2009)42. Veugelers R. (2009)43. De Clercq M. (2010)44. Tollebeek J. (2010)45. Van Den Berghe L. (2010)46. Velle K. (2010)47. Wagemans J. (2010)48. Bourgeois J. (2011)49. Buysse A. (2011)50. Konings J. (2011)51. Lamberigts M. (2011)52. Geens K. (2012)53. Praet D. (2012)54. Schokkaert E. (2012)55. Vandorpe K. (2012)56. Velaers J. (2012)

7. Storme M. (1982) 8. Blanpain R. (1992) 9. Eyskens M. (1988)10. Dobbelaere K. (1992)11. De Mey M. (1994)

153


Klasse van de Menswetenschappen


Buitenlandse leden :

1. Ahrweiler H. (1981) 2. Babcock R.G. (2005) 3. Barten A. (1990) 4. Blockmans W. (2004) 5. Blok D. (1990) 6. Bray B. (1990) 7. Burkhard H. (2010) 8. Cadiet L. (2010) 9. Carpi F. (1997)10. Cox H. (1989)11. De Boeck P. (2012)12. de Vries J. (2003)13. Dupré L. (1985)14. Favier J. (1985)15. Fenik B. (1988)16. Fontaine J. (1988)17. Frijhoff W. (2005)18. Glamann K. (1989)19. Gottwald P. (2005)20. Haegeman L. (1994)21. Heinen H. (1991)22. Hooghe L. (2011)23. Jacobs F. (2005)24. Janssen F. (2004)

25. Kaufmann F.-X. (1991)26. Landes D. (1991)27. Lairg, Lord Irvine of (2005)28. Lerchner G. (1994)29. Lesger C. (2008)30. Levelt W. (1999)31. Ma J. (2010)32. Mackey W. (1979)33. Maeijer J. (1983)34. Markesinis, Sir B. (1990)35. Mathias P. (1988)36. McConica J. (1988)37. McGing B. (2008)38. Moureau F. (2005)39. Munro J. (2000)40. Nijkamp P. (2000)41. Quirk, Sir R. (1975)42. Schuyt C. (2001)43. Skafte-Jensen M. (1997)44. Sorabji R. (2008)45. Stein P. (1991)46. Stronach D. (1988)47. Tax P. (1999)48. Vansina J. (1999)

154



Gewone leden:

1. Marijnissen R. (1970) 2. Dhanens E. (1973) 3. Van Gysegem P. (1981) 4. Van de Velde C. (1986) 5. Vlieghe H. (1990) 6. Van Reeth B. (1990) 7. Boenders F. (1991) 8. Coryn R. (1993) 9. Dr. Heyrman H. (1993)10. D’Haene R. (1993)11. De Poorter N. (1994)12. Dierickx K. (1995)13. De Keersmaeker A.-T. (1998)14. Fabre J. (1998)15. Strauven F. (2000)16. Van Hove L. (2001)17. De Jonge K. (2001)18. Balis A. (2002)19. De Bondt W. (2003)20. Elias W. (2003)21. Stroo C. (2003)22. Van der Stighelen K. (2003)23. Delaere M. (2005)24. Panamarenko (1998)25. Coninx, Baron S. (2004)26. Robbrecht P. (2005)

Ereleden:

1. Mendelson M. (1965) 2. Devliegher L. (1986) 3. Goris A. (1994) 4. Nivelle A. (1988) 5. Servais R. (1973) 6. Laporte A. (1990) 7. Van Sumere H. (1995)

27. Van der Stock J. (2005)28. Buylen M. (2006)29. Decraemer H. (2006)30. Van Hee M.-J. (2007)31. Bergmans A. (2007)32. Brewaeys L. (2008)33. Van Kerckhoven A.-M. (2008)34. De Buck S. (2009)35. Maes F. (2009)36. Posman L. (2009)37. Smets M. (2009)38. Van Der Wee B. (2009)39. Vermote P. (2009)40. Delrue R. (2010)41. Martens M. (2010)42. Ruyters M. (2010)43. Vandenbroeck P. (2010)44. Verschaffel B. (2010)45. Coomans de Brachène T. (2011)46. De Keyzer C. (2011)47. Rathé F. (2011)48. Bergé P. (2012)49. Swerts P. (2012)50. Van Landeghem J. (2012)51. Vandenabeele L. (2012)

8. Bekaert G. (1990) 9. Bossuyt I. (1993)10. Vandereycken R. (1996)11. Delmarcel G. (1999)12. Huys B. (1980)13. Tinel K. (1986)14. Sabbe H. (1999)

155


Klasse van de Kunsten


Buitenlandse leden:

1. Bruijn J. (1988) 2. Châtelet A. (1990) 3. Colomina B. (2009) 4. DaCosta Kaufmann Th. (1997) 5. de Bodt S. (2003) 6. De Jongh E. (1988) 7. Dutilleux H. (1973) 8. Erni H. (1973) 9. Fillitz H. (1988)10. Foucart J. (1991)11. Frampton K. (2010)12. Gerszi T. (1992)13. Goezu A. (1990)14. Haverkamp-Begemann E. (1984)15. Hennel-Bernasikowa M. (1995)16. Hirsch K. (1995)17. Husa K. (1974)18. Kauffmann G. (1989)19. Lachenmann H. (1997)20. Lasala J. L. (1997)21. Lebic L. (2004)

22. Linnik I. (1992)23. Marrow J. (1997)24. Mayer-Meintschel A. (1988)25. McGrath E. (2003)26. Neutelings W.-J. (2011)27. Ottenheym K. (2012)28. Resende J. (1971)29. Roussev S. (2004)30. Sauerländer W. (1988)31. Schuijer M. (2008)32. Spronk R. (2009)33. Strazza G. (2000)34. Thuillier J. (1988)35. Trémois P.-Y. (1971)36. Van de Wetering E. (1994)37. Van Grevenstein-Kruse A. (2010)38. Vlad R. (1991)39. Von Moos S. (2009)40. Winner M. (1990)41. Zhong H. (1992)

156



Gewone leden:

1. Gelders L. (1989) 2. Van Cauwenberghe A. (1989) 3. Kretzschmar J. (1996) 4. Lagasse P. (1996) 5. Vandewalle J. (1996) 6. Verstraete W. (1997) 7. Leuridan J. (1998) 8. Van Vaerenbergh I. (1998) 9. Vanderleyden J. (1998)10. De Moor B. (2000)11. Vandamme E. (2000)12. Van Overschée W. (2000)13. Berlamont J. (2001)14. Willems, Baron J. (2001)15. Verhoeven R. (2002)16. Verstraeten P. (2002)17. Bossyns L. (2004)18. Gosselin D. (2004)19. Michiels L. (2004)20. Van Landeghem H. (2004)21. Verdonck P. (2004)22. Verpoest I. (2004)23. Van Roost J. (2005)24. Beazar G. (2006)

25. Belmans R. (2006)26. D’haeseleer W. (2006)27. Lox E. (2006)28. Moldenaers P. (2006)29. Oosterlinck, Baron A. (2006)30. Tambuyzer E. (2006)31. Heynen H. (2009)32. Höfte M. (2009)33. Malcorps C. (2009)34. Schoukens J. (2009)35. Wauters D. (2009)36. Bernard A. (2010)37. Fransaer D. (2010)38. Taerwe L. (2010)39. Van Walle E. (2010)40. Wevers M. (2010)41. Bonte L. (2011)42. Thienpont H. (2011)43. Van Campenhout J.44. Velge H.-J. (2011)45. Verbauwhede I. (2011)46. De Bruycker P. (2012)47. De Schutter J. (2012)48. Monard E. (2012)

157


Klasse van de Technische Wetenschappen


Ereleden:

1. Aernoudt E. (1997) 2. Beeckman J.-P. (2001) 3. Beernaert S. (1995) 4. Deman J. (1988) 5. Depaemelaere J.-P. (1996) 6. Deroo H. (1998) 7. Froment G. (1984) 8. Gobin R. (1994) 9. Haemers G. (1992)10. Jongbloet J. (1992)11. Lenaers R. (2002)12. Maes R. (1988)13. Meers U. (1992)14. Naze M. (1995)15. Soens M. (1988)

Buitenlandse leden:

1. Adriaens P. (2012) 2. Bird Robert Byron (1994) 3. de Hoop Adrianus T. (1997) 4. Ferrero A. (2010) 5. Mareels I. (2010) 6. Monostori L. (2011) 7. Noterdaeme J.-M. (2012) 8. Rabaey J. (2011)

16. Ulens S. (1998)17. Van Belle N. (1992)18. Van Bladel J. (1984)19. Van Den Balck V. (1989)20. Vandepitte D. (1962)21. Van Der Perre G. (1998)22. Van Keymeulen J. (1992)23. Van Remortel J. (1992)24. Wissaert R. (1992)25. De Man H. (1990)26. Frimout, Burggraaf D. (1994)27. Van Brussel H. (1990)28. Verbaeten P. (2000)

9. Sweldens W. (2011)10. Vandebroek S. (2010)11. Van Houten F. (2011)12. Van Wassenhove L. (2010)13. Verriest E. (2012)14. Waterman R. (2010)15. Zwaenepoel W. (2010)

158



Kandidaturencommissie

Klasse van de Natuurwetenschappen:

Veretennicoff I., bestuurderVan Houtte P., onderbestuurderDumortier F., aftredend bestuurdervan Outryve d’Ydewalle, Ridder Géry, vast secretaris

Van Dyck D. (2012-2014)Gijbels R. (2012-2014)Gomes W. (2011-2013)Thys van den Audenaerde D. (2012-2014)Vandekerckhove J. (2012-2014)

159

Samenstelling Academie – januari 2013

Commissies van de Academie

Klasse van de Menswetenschappen:

Bocken H., bestuurderLesthaeghe R., onderbestuurderVan Rompuy P., aftredend bestuurdervan Outryve d’Ydewalle, Ridder Géry, vast secretaris

Derolez A. (2011-2013)Peeters T. (2009-2011)Van Damme M. (2013-2015)Van der Cruysse D. (2011-2013)Verhofstadt-Denève L. (2012-2014)

Klasse van de Kunsten:

Buylen M., bestuurderDe Buck S., onderbestuurderMaes F., aftredend bestuurdervan Outryve d’Ydewalle, Ridder Géry, vast secretaris

De Jonge K. (2012-2014)Delaere M. (2011-2013)Van Kerckhoven A.M. (2012-2014)Vandenbroeck P. (2012-2014)Van Summere H. (2012-2014)

Klasse van de Technische Wetenschappen:

Willems J., bestuurderVerstraeten P., onderbestuurderKretzschmar J., aftredend bestuurdervan Outryve d’Ydewalle, Ridder Géry, vast secretaris

Gosselin D. (2012-2014)Van Cauwenberghe A. (2012-2014)Vandamme E. (2012-2014)Vandewalle J. (2012-2014)Gelders L. (2013-2015)

2012-19-Samenstelling 2012.indd 159 4/11/13 11:23

Laureatencommissie

Klasse van de Natuurwetenschappen:

Veretennicoff I., bestuurderGelders L., voorzittervan Outryve d’Ydewalle, Ridder Géry, vast secretaris

Dumortier J. (2013-2015)Hirsch C. (2011-2013)Waelkens C. (2012-2014)Vandekerckhove J. (2013-2015)

160


Klasse van de Menswetenschappen:

Bocken H., bestuurderGelders L., voorzittervan Outryve d’Ydewalle, Ridder Géry, vast secretaris

Boone M. (2012-2014)Clarysse W. (2013-2015)Laureys G. (2012-2014)Steel C. (2013-2015)

Klasse van de Kunsten:

Buylen M., bestuurderGelders L., voorzittervan Outryve d’Ydewalle, Ridder Géry, vast secretaris

Delaere M. (2013-2015)Dierickx K. (2013-2015)Vandereycken R. (2013-2015)Elias W. (2013-2015)

Klasse van de Technische Wetenschappen:

Willems J., bestuurderGelders L., voorzittervan Outryve d’Ydewalle, Ridder Géry, vast secretaris

Beernaert S. (2012-2014)Van Vaerenbergh I. (2012-2014)Verhoeven R. (2012-2014)Verstraeten P. (2012-2014)


Wetenschappelijke commissie van het Nationaal Biografisch Woordenboek

161


Langlopende Projecten

Waterschoot W., voorzitterVan Outryve d’Ydewalle, ridder Géry, vast secretarisRombaut H., redactiesecretarisBoenders F.De Schryver A. (KAGB)Dewachter W.Geboes K. (KAGB)

Porteman K. (KANTL)Prevenier W.Roegiers J.Simons L.Strauven F.Van der Wee, baron H.Witte, barones E.

Reflectiegroep Energie

Van Vaerenbergh I., voorzitterBeeuwsaert D.Belmans R.Billiet J.Craps R.D’haeseleer W.De Buck P.De Ruyck J.Fransaer D.

Gosselin D.Hens H.Hirsch C.Sterckx L.Swennen R.Ulens S.Van Roost J.Willems J.

Adviesraad Jonge Academie

Willems D., voorzitterDe Ridder-Symoens H., vice-voorzitterDejaegher S., beleidsmedewerkerThas J.Vandewalle J.Vandeweghe W. (KANTL)Van Hove L.

Van Kerckhoven A.-M.Van Outryve d’Ydewalle, ridder Géry, vast secretarisVerstraeten P.Waelkens C.Willaert F. (KANTL)

Vandewalle J., voorzitterVerstraete W., voorzitter

De Schryver F.Hautekiet J.

Stuurgroep Wetenschapscommunicatie


Heynen H.Hirsch C.Moeremans L.Ratinckx E.Santermans K.Scheers R.Smeyers E.

Van der Beken K.Van der Stock J.Vanpaemel G.Velle K.Verheyden K.Verschaffel L.Wauters D.

162


Roegiers J., voorzitterDe Schepper M., secretarisBracke W.de Landtsheer J.de Nave F.De Ridder-Symoens H.Derolez A.De Smet R. Forrez R.Golvers N.Heesakkers C.Laureys M.

Papy J.Peeters H. Sacré D.Sué S.Tournoy G.Vanden Broecke S.Van Houdt T.Vervliet H.Verweij M.Waterschoot W.van Outryve d’Ydewalle, Ridder Géry, vast secretaris

Clarysse W., voorzitterBoiy T.De Coninck L.De Groote M.Delattere A.Depauw M.Engels D. Erdkamp P.Hauben H.Huys M.Laes C.Ma J.McGing B.Melaerts H.Mooren L. Poblome J.

Saerens C.Schorn S.Schepens G.Uytterhoeven I.Van Beek B.Vandorpe K.Van Nuffelen P.Van Rengen W.Van Uytfanghe M.Verreth H.Waelkens M.Wouters A.Zuyderhoehk A.van Outryve d’Ydewalle, Ridder Géry, vast secretaris

Wetenschappelijk Comité Klassieke Studies

Wetenschappelijk Comité Humanisme in de Nederlanden


Wetenschappelijk Comité Rechtsgeschiedenis

163


Heirbaut D., voorzitterVan Caenegem, baron R., ere-voorzitterMonballyu J., ere-voorzitterAngelini P.Avonds P.Baelde M.Bauer D.Bouckaert B.Christiaens J.Christiaensen S.Coppein B.Coppens C.Dauchy S.Decaluwe M.Debaenst B.De Koster M.Delbecke B.De Ridder-Symoens H.De Ruysscher D.De Win P.Forrez R.Janssens G.Lambrecht D.Lesaffer R.

Magits M.Martyn G.Oosterbosch M.Opsommer R.Put E.Stevens F.Van Den Auweele D.Van Den Broeck J.Van Ermen E.Van Goethem H.Vanhemelrijck F.Van Hofstraeten B.Van Petegem P.Velle K.Verboven K.Verhas C.Vermeir R.Vleeschouwers-Van Melkebeek M. Waelkens L.Wauters BWijffels A.van Outryve d’Ydewalle, Ridder Géry, vast secretaris


O. CallebautfondsDe Octaaf Callebautprijs is bestemd om belangrijk oorspronkelijk werk te bekronen op het gebied van de kwaliteitsvoeding, en meer algemeen van de voedingsomstandig-heden ook in de derde wereld. Deze prijs omvat twee luiken: de gewone prijs kan om de twee jaar toegekend worden voor een studie die betrekking heeft op het in artikel 1 vermelde domein. Daarnaast kan om de drie jaar een onderzoekskrediet worden toegekend met het oog op navorsing op het hoger aangeduid terrein.

Kersters K. Schamp, baron N.,Thys van den Audenaerde D. van Outryve d’Ydewalle, Ridder Géry,Van Damme E. vast secretaris

Mgr. J. CoppensfondsDe Jozef Coppensprijs is bestemd om belangrijk oorspronkelijk werk te bekronen op het gebied van: de geschiedenis van de Leuvense universiteit; de geschiedenis van de Bijbelse exegese; oudtestamentische studies. De prijs wordt om de vijf jaar toegekend.

Roegiers J. van Outryve d’Ydewalle, Ridder Géry,Steel C. vast secretaris De Ridder-Symoens H.

Mgr. C. De ClercqfondsDe Mgr. Charles de Clercqprijs is bestemd om belangrijk oorspronkelijk werk te bekronen op het gebied van de religieuze geschiedenis van Vlaanderen. Deze prijs wordt om het jaar toegekend.

Roegiers J. van Outryve d’Ydewalle, Ridder Géry,Steel C. vast secretaris De Ridder-Symoens H.

O. DupontfondsHet navorsingskrediet van het Octaaf Dupontfonds is bestemd om fundamenteel wetenschappelijk onderzoek te bevorderen op het gebied van menselijke en dierlijke fysiologie en fysiopathologie, met toepassing van biotechnologische methoden. De toekenning gebeurt om de twee jaar met beurtrol tussen de “Académie royale de Médecine de Belgique” (2007), de Koninklijke Vlaamse Academie van België voor

164


Commissies voor de Academische Fondsen


165


Wetenschappen en Kunsten (2009), de Koninklijke Academie voor Geneeskunde van België (2011), de “Académie royale des Sciences, des Lettres et des Beaux-Arts de Belgique” (2013), enz.

Ferrant A., secrétaire perpétuel de l’ Académie royale de Médecine de BelgiqueDe Kruif A., vast secretaris van de Koninklijke Academie voor Geneeskunde van BelgiëHasquin H., secrétaire perpétuel de l’ Académie royale de Belgiquevan Outryve d’Ydewalle, Ridder Géry, vast secretaris van de Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten

E. Duvergerfonds

De Erik Duvergerprijs is bestemd om een belangrijk oorspronkelijk kunsthistorisch of historisch werk te bekronen dat handelt over de Nederlanden tot het jaar 1900 en dat in grote mate steunt op archivalische bronnen. Deze prijs wordt om de twee jaar toegekend.

De Ridder-Symoens H. Vlieghe H.Strauven F. van Outryve d’Ydewalle, Ridder Géry,Roegiers J. vast secretaris Van de Velde C.

J. GillisfondsDe Jan Gillisprijs is bestemd om belangrijk oorspronkelijk werk te bekronen op het gebied van de geschiedenis van het wetenschappelijk denken. De prijs wordt om de twee jaar toegekend.

Gijbels R. van Outryve d’Ydewalle, Ridder Géry,Thys Van den Audenaerde D. vast secretaris Steel C.

Mgr. R. Lenaertsfonds

De Mgr. Renaat Lenaertsprijs is bestemd om een verdienstelijk en onuitgegeven werk op het gebied van de muziekwetenschap te bekronen, gesteld in het Nederlands, of in een internationaal erkende congrestaal. De prijs wordt om de twee jaar toegekend.

Huys B. van Outryve d’Ydewalle, Ridder Géry, Laporte A. vast secretaris Sabbe H.


Mac Leodfonds

De Julius Mac Leodprijs is bestemd voor een verdienstelijk en oorspronkelijk werk op het gebied van de biologie in de breedste zin van het woord en in het Nederlands opgesteld. Deze prijs is bestemd voor studenten aan een universiteit of een inrichting voor hoger onderwijs.

Backeljau T. Thys van den Audenaerde D.Coomans A. Vincx M.Kersters K. van Outryve d’Ydewalle, Ridder Géry, Kühn E. vast secretaris

M.-C. Maselisfonds

De Marie-Christiane Maselisprijs is bestemd om een belangrijk oorspronkelijk werk te bekronen op het gebied van de kinderpsychotherapie en -psychiatrie. De prijs wordt om de twee jaar toegekend.

Buysse A. Kristoffersen I.Danckaert M. Verhofstadt-Denève L.De Boeck P. van Outryve d’Ydewalle, Ridder Géry,Deboutte D. vast secretaris De Mey M.

H. SchoutedenfondsDe Henri Schoutedenprijs is bestemd om belangrijk oorspronkelijk werk te bekronen op het gebied van de zoölogie. Deze prijs zal om de twee jaar toegekend worden aan een studie over faunistiek (bij voorkeur van Afrika), systematiek, ecologie, ethologie of anatomie der dieren.

Coomans A. Thys van den Audenaerde D.Kersters K. van Outryve d’Ydewalle, Ridder Géry,Kühn E. vast secretaris

H. VanderlindenfondsDe Henri Vanderlindenprijs is bestemd om belangrijk oorspronkelijk werk te bekronen op het gebied van de sterrenkunde. Deze prijs wordt om de twee jaar toegekend.

Bruynseraede Y. van Outryve d’Ydewalle, Ridder Géry,Van Landuyt J. vast secretarisWaelkens C.

166



F. Van der MuerenfondsDe Floris Van der Muerenprijs is bestemd om oorspronkelijk en voortreffelijk wetenschappelijk werk op het gebied van de musicologie in de breedste zin van het woord te bekronen. Deze prijs wordt om de vier jaar door de Klasse der Kunsten toegekend voor het werk van een navorser, beneden de 40 jaar, dat in het Nederlands geschreven is.

Huys B. van Outryve d’Ydewalle, Ridder Géry,Laporte A. vast secretaris Sabbe H.

P. van OyefondsDe Paul van Oyeprijs is bestemd om oorspronkelijk onuitgegeven werk te bekronen in voorkeurorde over: veldwerk op het gebied der hydrobiologie in de breedste zin van het woord; systematiek der protisten of der evertebraten; biogeografie; algemene biologie.

Backeljau T. Thys van den Audenaerde D.Coomans A. Vincx M.Kersters K. van Outryve d’Ydewalle, Ridder Géry,Kühn E. vast secretaris

F. Van Cauwelaertfonds

Het Frans Van Cauwelaert Fonds heeft tot doel Vlaams wetenschappelijk onderzoek aan te moedigen. Dit zal geschieden door het toekennen van een prijs aan auteurs van Belgische nationaliteit voor een oorspronkelijk, in de regel in het Nederlands gesteld werk van onbetwistbaar wetenschappelijke waarde, hetzij in boekvorm gedrukt of als manuscript aan het Frans Van Cauwelaert Fonds ingezonden.Deze prijs wordt afwisselend toegekend aan: 1. natuur-, ingenieurs-, wiskundige wetenschappen, 2. morele, rechtskundige, economische en politieke wetenschappen, 3. biomedische wetenschappen, 4. filosofische, taalkundige, geschiedkundige en archeologische wetenschappen.

167



Storme M., voorzitter Simons L.Tindemans L., ere-voorzitter Thas J.Billiau A. Van Cauwelaert K.Brutsaert D. Van Cauwelaert P.De Meester P. Van Damme M.De Ridder-Symoens H. Van Rompuy H.Devoldere L. Vandekerckhove J.Dumortier F. Veretennicoff I.Elchardus M. Vandenberghe T., secretarisFoblets M.-C. van Outryve d’Ydewalle, Ridder Géry, Peeters T. vast secretaris Rombaut H., secretaris

168



Koninklijke Commissie voor Geschiedenis

169


Instellingen onder voogdij van de Academie

Janssens G., voorzitterBruneel C., ondervoorzitterVanthemsche G., secretaris-penningmeesterKupper J.-L., adjunct-secretaris-penningmeesterCauchies J.-M.de Hemptinne T.De Moreau de Gerbehaye C.Demoulin B.

Deploige JDuvosquel J.-M.Piette V.Tollebeek J.Van Goethem H.Van Loon J.Velle K.Yante J.-M.De Paepe J.-L., secretaris

Ereleden:

De Schryver R.Goossens J.Goosse André

Joris A.Prevenier W.Van Caenegem, baron Raoul

Debrabandere F., secretaris-generaalBoutier M.-G., voorzitter Waalse afdelingCajot J., secretaris Vlaamse afdelingCauchies J.-M.Counet-Bettonville M.-T.Devos M., voorzitter Vlaamse afdelingFauconnier J.-L.Francard M.Gaziaux J.-J.Germain J., secretaris Waalse afdelingGoossens J.Hanton C.Kempeneers P.Lechanteur J.Loicq J.

Mantou R., Marynissen A.Mennen V.Michel J.-H.Pierret J.-M.Ryckeboer H.Vandenberghe R.Van Keymeulen J.Van Langendonck W.Van Loon J.Vannieuwenhuyze B.Van Osta W.Willems M.Wintgens L.

Koninklijke Commissie voor Toponymie en Dialectologie


Ereleden:

Baguette AlbertBal WillyClaes F.De Schutter G.Goosse André

Jongen RenéMoors JosephTaeldeman J.Van Durme LucWillemyns Roland

170


Belgisch Historisch Instituut te Rome

Boone M., vertegenwoordiger KVAB (mandaat 5jr. Vanaf 01/09/2009)

Studiecentrum voor de vijftiende-eeuwse Schilderkunst in de Zuidelijke Nederlanden en het Prinsbisdom Luik

Belgisch Tijdschrift voor Filologie en Geschiedenis

Duvosquel J.-M., directeur

Archief- en Bibliotheekwezen in België

Daelemans F., voorzitter

Interuniversitair Centrum voor Hedendaagse Geschiedenis

N., voorzitter

Union Académique Internationale

Vertegenwoordigers van de Academie:Steel C. Van de Velde C.

Vertegenwoordigers KVAB

N., voorzitterDelmarcel G. Dhanens E.Stroo C.Vlieghe H.Van der Stock J.

Vertegenwoordigers ARB:

Philippot P., ondervoorzitter Colman P.Duvosquel J.-M.Roberts-Jones Ph.Stiennon J.


Vlaams Instituut voor Geschiedenis (VIGES)

171


Witte E., voorzitter VIGESGelders L., voorzitter KVABvan Outryve d’Ydewalle, Ridder Géry, vast secretaris KVABWillaert F., voorzitter KANTLVandeweghe W., vast secretaris KANTLBoenders F., KVAB Prevenier W., KVAB Roegiers J., KVAB

Strauven F., KVAB Velle K., KVAB Deschutter G., KANTLBrems H., KANTLMusschoot A.-M., KANTLPorteman K., KANTLWaterschoot W., KANTLVan Gorp H., KANTLRombaut H., redactiesecretaris NBW


Jaarboek 2012 - KVAB · 2017. 2. 10. · Het opzet van alle activiteiten in 2012 in mijn voorwoord...

Documents

Transcript of Jaarboek 2012 - KVAB · 2017. 2. 10. · Het opzet van alle activiteiten in 2012 in mijn voorwoord...