IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de...

83
1 IWC Congres ’19 - Neurologie Domus Medica Dr. Niels Fockaert 16/04/2019

Transcript of IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de...

Page 1: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

1

IWC Congres ’19 - NeurologieDomus Medica

Dr. Niels Fockaert16/04/2019

Page 2: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

2

Programma

• Acute beroertezorg

• Mild cognitive impairment

• Polyneuropathie

• Tremor

• Hoofdpijn

• Gangstoornissen

Page 3: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

3

Tremor

Page 4: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

4

Page 5: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

5

Hoe zou u deze tremor benoemen ?

POLL OPEN

1. Rusttremor20%

2. Posturale tremor29.33%

3. Actietremor28%

4. Orthostatische tremor0%

5. Dystone hoofdtremor4%

6. Niet-organische tremor18.67%

Page 6: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

6

Hoe verloopt een klassieke parkinsontremor?

POLL OPEN

1. Unilaterale rusttremor.27.16%

2. Unilaterale posturale tremor.6.17%

3. Unilaterale kinesinogene tremor.13.58%

4. Bilaterale rusttremor.29.63%

5. Bilaterale posturale tremor.6.17%

6. Bilaterale kinesinogene tremor.17.28%

Page 7: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

7

Welke van volgende medicijnen kunnen tremor uitlokken of doen toenemen?

POLL OPEN

1. A. Valproaat (Depakine®)0%

2. B. Sulpiride (Dogmatil®)0%

3. C. Salbutamol (Ventolin®)3.66%

4. D. Methylprednisolone (Medrol®)0%

5. E. Flupentixol (Deanxit®)0%

6. F. Allemaal96.34%

Page 8: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

8

Tremor in de huisartsenpraktijk

AnamneseKlinisch

onderzoek

Page 9: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

9

Classificatie tremor

• RusttremorTremor in een lichaamsdeel dat zodanig ondersteund wordt dat er geen spiercontractie is.

• ActietremorTremor in een lichaamsdeel onderhevig aan een spiercontractie.

• Posturale tremor

Tremor in een lichaamsdeel dat bewegingsloos wordt gehouden tegen de zwaartekracht.

• Kinesinogene tremor

Tremor in een lichaamsdeel betrokken bij een willekeurige beweging, tijdens de ganse beweging.

• Intentionele tremor

Tremor in een lichaamsdeel betrokken bij een doelgerichte beweging, naar het einde van de beweging toe.

Page 10: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

10

Page 11: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

11

Etiologie tremor

• Fysiologische tremor

• Medicatie geïnduceerde tremor

• Essentiële tremor

• Ziekte van Parkinson

• Cervicale dystonie met hoofdtremor

• Orthostatische tremor

• Niet - organische tremor

• Polyneuropathie

• Cerebellaire tremor

Page 12: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

12

Fysiologische tremor

• Lage amplitudo, hoge frequentie (12 Hz).

• Onzichtbaar, maar kan versterkt worden door externe factoren:

- Nervositas/stress/angst.

- Koorts

- Caffeïne

- Hyperthyroïdie

- Druggebruik

- Medicatie

Page 13: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

13

Medicatie geïnduceerde tremor

Klasse Voorbeeld

Anti-aritmica Amiodarone*

Anti-depressiva TCA, SSRI, SNRI

Anti-epileptica Valproaat*, Carbamazepine, Fenytoïne

Antipsychotica* Haldol, Risperdal, Sulpiride, Flupentixol

Beta-agonisten (+ additief) Salbutamol, budesonide

Glucocorticoïden Dexamethasone, prednisolone

Immuunsupressiva Cyclosporine, Tacrolimus

Sympatomimetica Amfetamines, Methylfenidaat

Andere Lithium*, Metoclopramide*, Levothyroxine, Flunarizine*, Cinnarizine*

* parkinsonisme

Page 14: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

14

Welke van volgende medicijnen kunnen tremor uitlokken of doen toenemen?

17/04/2019 Koen Lauwers, MD, FIPP

1 A. Valproaat (Depakine®)0%

2 B. Sulpiride (Dogmatil®)0%

3 C. Salbutamol (Ventolin®)3.66%

4 D. Methylprednisolone (Medrol®)0%

5 E. Flupentixol (Deanxit®)0%

6 F. Allemaal96.34%

Page 15: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

15

Essentiele tremor

• Bilateraal posturale tremor en kinesinogene tremor.

• Bovenste lidmaat, onderste lidmaat, stem, hoofd*.

• Geen rusttremor.

• Lage amplitudo, hoge frequentie (6-12 Hz).

• Flexie-extensie beweging.

• 50% familiaal voorkomen.

• ‘Gunstig’ effect van alcohol. Toename bij nervositas.

• Geen andere neurologische uitval.

• * DD hoofdtremor met cervicale dystonie.

Page 16: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

16

Parkinsontremor

• Unilaterale rusttremor.

• Voornamelijk in de hand maar ook het been kan betrokken zijn!

• Geen hoofdtremor. Kintremor wel mogelijk.

• Hogere amplitudo, lagere frequentie (4-6 Hz).

• Pronatie-supinatie (pill-rolling).

• Posturale en kinesinogene tremor zijn mogelijk (> 2 sec, re-emerging tremor).

• Andere neurologische uitval.

Page 18: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

18

Page 19: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

19

Patiënt 1

• 63 - jarige man.

• Chronische lumbalgie.

• R/ Zyloric, Simvastatine, Pantoprazole.

• Tremor in de beide handen, rechts > links.

• Bij schrijven, eten, …

• Meer bij nervositas.

• Bloedname zonder bijzonderheden.

Page 20: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

20

Page 21: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

21

Wat is de meest waarschijnlijke diagnose ?

POLL OPEN

1. A. Essentiele tremor.37.88%

2. B. Medicatie-geïnduceerde tremor.34.85%

3. C. Ziekte van Parkinson.27.27%

Page 22: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

22

Essentiële tremor

Medicijn Dosis Nevenwerkingen

Propranolol retard(Inderal®)

80 mg(160 mg)

Orthostatisme, vermoeidheid,nachtmerries, stemmingswisselingen, AV geleidingsstoornis.

Primidone (Mysoline®)

250 mg (750 mg)

Somnolentie, duizeligheid, diplopie.

Gabapentine(Neurontin®)

3x400 mg(3600 mg)

Somnolentie, duizeligheid, diplopie, hoofdpijn, gewichtstoename.

Clonazepam(Rivotril®)

3 x 1 mg(3 x 2 mg)

Somnolentie, duizeligheid, diplopie.

Topiramaat (Topamax®)

2 x 50 mg(2 x 200 mg)

Somnolentie, woordvindingssproblemen, depressie, paresthesiën, urolithiasis, vermagering.

Diepe hersenstimulatie (DBS thalamus)

Neurochirurgie, infectie, bloeding, depressie, batterijvervangingen.

Page 23: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

23

Patiënt 2

• 83 - jarige man.

• MVG: liesbreukherstel, cholecystectomie.

• R/ Citalopram.

• Tremor in de linkerhand sinds enkele maanden.

• In rust en bij beweging.

• Meer bij nervositas.

Page 24: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

24

Klinisch neurologisch onderzoek

Page 25: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

25

Wat is de meest waarschijnlijke diagnose ?

POLL OPEN

1 A. Essentiele tremor.0%

2 B. Medicatie-geïnduceerde tremor.17.72%

3 C. Ziekte van Parkinson.82.28%

Page 26: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

26

Patiënt 2

• Klinisch neurologisch onderzoek:◦ Rusttremor links, toenemend bij afleiding.

◦ Maskergelaat, zachte stem.

◦ Bradykinesie linkerarm.

◦ Tandradfenomeen linkerpols met tonusverhoging.

= Hypokinetisch rigide syndroom links met rusttremor.

Page 27: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

27

Patiënt 2

Differentieel diagnose zv Parkinson:

• Vasculair parkinsonisme• Hydrocephalie• RIP basale ganglia

• Parkinson plus syndromen• Lewy body dementie• Medicatie-geïnduceerd

parkinsonisme

Page 28: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

28

Patiënt 2

Ziekte van Parkinson

Page 29: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

29

Patiënt 3

Page 30: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

30

Page 31: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

31

Patiënt 4

• Consultatie neurologie:

- Rusttremor sinds 6 maanden, symmetrisch.

- Neemt al jarenlang Risperdal.

- Cordarone herstart sinds iets meer dan 6 maanden.

- Klinisch neurologisch onderzoek:◦ Rusttremor bilateraal met tandradfenomeen.

◦ Bilaterale bradykinesie met decrement.

◦ Bilateraal verhoogde tonus.

◦ Verkorte paslengte, bilateraal verminderde sykinesieën, draaien in 6 pasjes.

= Niet gelateraliseerd hypokinetisch rigide syndroom met rusttremor.

Page 32: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

32

Patiënt 4

Page 33: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

33

Patiënt 4

Medicatie-geïnduceerd parkinsonisme: Risperdal en Cordarone.

Page 34: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

34

Medicatie geïnduceerd parkinsonisme

• Reversibel.

• Langdurig effect in geval van neuroleptica (tot 1,5 jaar na stopzetten medicatie).

• Risperidone > Olanzapine/ Aripiprazole > Quetiapine

• Goede medicatie-anamnese is noodzakelijk.

• ≠ neuroleptica geïnduceerde tardieve syndromen (hyperkinesie).

Page 35: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

35

Etiologie tremor

• Fysiologische tremor

• Medicatie geïnduceerde tremor

• Essentiële tremor

• Ziekte van Parkinson

• Cervicale dystonie met hoofdtremor

• Orthostatische tremor

• Niet - organische tremor

• Polyneuropathie

• Cerebellaire tremor

Page 36: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

36

Cervicale dystonie

Page 37: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

37

Orthostatische tremor

• Zeldzaam!

• Instabiel gevoel bij rechtstaan.

• Verdwijnt bij beweging of neerzitten.

• Hoog frequentie tremor > 13 Hz.

• Vaak niet zichtbaar.

• R/ Gabapentine.

Page 38: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

38

Niet-organische tremor

Motore afleiding Verbale afleiding

Suggestie Variatie en entrainment

Page 39: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

39

Hoofdpijn

Page 40: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

Casus 1 tremor

Man, 36 jaar.

Geen relevante voorgeschiedenis.

Progressieve hoofdpijn sinds 4 maanden.

Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies.

Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend, nausea. Nu dagelijkse drukkende holocraniele hoofdpijn met soms aanvallen van

hevige pijn, met nausea en sonofobie. Dagelijks gebruik van pijnstilling: paracetamol, NSAID, tradonal. Ziekteverlof sinds het hoofdtrauma.

Klinisch neurologisch onderzoek zonder bijzonderheden.

CT hersenen toont geen subduraal hematoom.

Page 41: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

Casus 1 – verwijzing neurologie maar intussen

POLL OPEN

41

1. A. continueert u pijnstilling. Een postcommotioneel syndroom kan lang aanhouden.9.46%

2. B. start u met kinesitherapie wegens posttraumatische spanningshoofdpijn.85.14%

3. C. start u met amitryptiline wegens posttraumatische spanningshoofdpijn.4.05%

4. D. start u met migraine profylaxe, vb betablokkade of valproaat.1.35%

Page 42: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

Casus 1 tremor

Man, 36 jaar.

Geen relevante voorgeschiedenis.

Progressieve hoofdpijn sinds 4 maanden.

Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies.

Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend, nausea. Nu dagelijkse drukkende holocraniele hoofdpijn met soms aanvallen van

hevige pijn, met nausea en sonofobie. Dagelijks gebruik van pijnstilling: paracetamol, NSAID, tradonal. Ziekteverlof sinds het hoofdtrauma. Grootste deel van de dag in bed.

Klinisch neurologisch onderzoek zonder bijzonderheden.

CT hersenen toont geen subduraal hematoom.

42

Page 45: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

Migraine behandelingtremor

Aanvalsbehandeling Profylaxe

• 4 of meer migraine dagen per maand.• Minder dan 4 MMD zonder effect van een

acute aanvalsbehandling.• Realistische doelstellingen.• Beoordelen effect na 8 weken.

• Betablokkade: metoprolol*, propranolol.• Anti-epileptica: valproaat, topiramaat.

• Amitriptyline• Venlafaxine*• Flunarizine• Riboflavine*• Lisinopril• Candesartan

* Zwangerschap

• Zo efficiënt mogelijk.• Zo snel mogelijk.

Mild tot matig• Naproxene 550 mg• Acetylsalicylzuur + Paracematol• Paracetamol + Coffeïne *• + domperidone instant.

Matig tot hevig• Sumatriptan PO of SC * of ander triptaan• Domperiodone instant

Zeer hevig• Sumatriptan 6 mg SC• Ketorolac 30 mg IM• Metoclopramide 10 mg IM• Dexamethasone 10 mg IM 45

Page 46: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

Monoclonale antilichamen tremor

Nature Reviews Neurology 2018

46

Page 47: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

Phase 3, multicenter, randomized, double-blind, placebo-controlled, parallel-group study239

▪ In total, 955 patients were randomized; stratified by region (North America vs other) and preventive medication treatment status (prior only, currenta, or neither prior nor current)

▪ Study was conducted in 121 sites across North America, Europe, and Turkey▪ Endpoints were assessed and averaged over the last 3 months of the double-blind treatment phase

a Per protocol amendment.EM = episodic migraine; IP = investigational product; QM = once monthly; SC = subcutaneous.239. Goadsby PJ, et al. Oral presentation. AAN 2017, Boston; April 22-28, 2017.

EM phase III, STRIVE

Screening phase

(up to 7 weeks)

Double-blind

treatment phase

(24 weeks)

Active treatment

phase (28 weeks)

Initial

screening

phase (up

to 3 weeks)

Baseline

phase

(4 weeks)

Placebo QM SC

Erenumab 70 mg QM SC

n=319

n=317Erenumab

70 mg or 140 mg

Erenumab 140 mg QM SC

n=319

Safetyfollow-up

(12 weeks*)

*16 weeks

after last

dose of IP

GLNS/AMG/0052h47

Page 48: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

Statistically significant reductions in monthly migraine days for both doses vs placebo (significance was determined after multiplicity adjustment).

Primary endpoint: Significant reductions in MMD with erenumab 70 and 140 mg vsplacebo239

Data presented are least squares mean and 95% CI. *p<0.001 for each group vs placebo, not adjusted for multiplicity; Endpoint averaged over months 4, 5, and 6.EM = episodic migraine; MMD = monthly migraine days; PBO = placebo.239. Goadsby PJ, et al. Oral presentation. AAN 2017, Boston; April 22-28, 2017.

-5,5

-4,5

-3,5

-2,5

-1,5

-0,5

0,5

Baseline Month 1 Month 2 Month 3 Month 4 Month 5 Month 6

Ch

ang

e in

mo

nth

ly

mig

rain

e d

ays

PBO

70 mg

140 mg

Primary Endpoint

Overall baseline MMD 8.3 days

−1.8 days

−3.2 days

−3.7 days

*

**

*

*

*

*

*

*

*

*

*

Diff vs PBO −1.4 days

Diff vs PBO −1.9 days

Primary endpoint

GLNS/AMG/0052h48

Page 49: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

Secondary endpoint: Achievement of a ≥50% reduction from baseline in monthly migraine days239

*p<0.001 for each group vs placebo, not adjusted for multiplicity; Endpoint averaged over months 4, 5, and 6.EM = episodic migraine; OR = odds ratio; PBO = placebo.239. Goadsby PJ, et al. Oral presentation. AAN 2017, Boston; April 22-28, 2017.

15,5

24,426,3

28,8 29,1 29,432,7

39,741,3 41,0

47,1 47,1

35,5

45,048,1

49,748,1 49,1

0

10

20

30

40

50

Month 1 Month 2 Month 3 Month 4 Month 5 Month 6

≥50

% R

esp

on

der

Rat

e

PBO 70 mg 140 mg

*

**

**

*

*

**

**

*

≥50% responder rate over months 4,5,6Placebo = 26.6%, 70 mg = 43.3%, OR 2.13; 140 mg = 50.0%, OR 2.81

2.65 3.03 2.04 2.53 1.72 2.48 2.18 2.27 2.15 2.331.98 2.64Odds ratios (OR)

The odds of achieving a ≥50% reduction were significantly higher (2.1x and 2.8x in the 70 mg and 140 mg group than the placebo group (significance was determined after multiplicity adjustment).

Secondary endpoint

GLNS/AMG/0052h49

Page 50: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

Safety: Adverse event summary

Adverse events n (%)Placebo (n=319)

Erenumab 70 mg(n=314)

Erenumab 140 mg(n=319)

Adverse events 201 (63.0) 180 (57.3) 177 (55.5)

Serious adverse events 7 (2.2) 8 (2.5) 6 (1.9)

Leading to treatment discontinuation 8 (2.5) 7 (2.2) 7 (2.2)

Adverse events reported by ≥2% in any erenumab dose group

Nasopharyngitis 32 (10.0) 31 (9.9) 35 (11.0)

Upper respiratory tract infection 18 (5.6) 21 (6.7) 15 (4.7)

Sinusitis 7 (2.2) 7 (2.2) 11 (3.4)

Constipation 4 (1.3) 5 (1.6) 11 (3.4)

Arthralgia 6 (1.9) 7 (2.2) 7 (2.2)

Fatigue 8 (2.5) 6 (1.9) 7 (2.2)

Nausea 6 (1.9) 7 (2.2) 6 (1.9)

Influenza 6 (1.9) 4 (1.3) 8 (2.5)

Urinary tract infection 7 (2.2) 5 (1.6) 7 (2.2)

Back pain 7 (2.2) 6 (1.9) 6 (1.9)

Injection site pain 1 (0.3) 10 (3.2) 1 (0.3)

Migraine 10 (3.1) 4 (1.3) 3 (0.9)

Hypertension 8 (2.5) 5 (1.6) 0

Goadsby PJ, et al. Oral presentation: Phase 3, Randomized, Double-Blind, Placebo-Controlled STudy to Evaluate the Efficacy and Safety of Erenumab in migRaIne PreVEntion: Primary Results of the STRIVE Trial, presented at AAN, Boston; April 22–28, 2017.

EM phase III, STRIVE

50

Page 51: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

Botoxinfiltraties bij chronische migrainetremor

51

Page 52: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

PREEMPT 1 en 2

Headache 2010.

52

Page 53: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

53

Page 54: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

Nervus supraorbitalis stimulatie

Nervus vagus stimulatie

Transcraniële magnetische stimulatie

54

Page 55: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

Casus 2 tremor

Vrouw 25 jaar.

Familiale hypercholesterolemie. R/ Atorvastatine 20 mg.

Spoedopname 5-11-2018:

Hoofdpijn sinds 3 dagen. Drukkend stekend, rechts hemicranieel met nekpijn.

Beetje misselijk, eenmalig gebraakt. Geen koorts. Pijnstilling en zelfs zuurstoftherapie zonder effect. Klinisch onderzoek, bloedname en CT hersenen zonder afwijkingen. Verwijzing naar kinesist.

Consultatie neurologie 22-11-2018:

Klinisch neurologisch onderzoek en EEG normaal. Diagnose van spierspanningshoofdpijn rechts hemicranieel. Verderzetten kinesitherapie.

55

Page 56: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

56

Page 57: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

Casus 2 - vervolg tremor

Spoedopname 29-11-2018:

Persisterende drukkende/stekende hoofdpijn rechts hemicranieel.

Hoofdpijn erger bij neerliggen en valsalva manoever.

Wazig zicht beiderzijds en wisselende tinnitus rechtszijdig.

Hospitalisatie neurologie 29-11-2018:

Klinisch neurologisch onderzoek normaal.

Bilateraal mild papiloedeem bij oftalmologisch nazicht.

Cerebrale veneuze sinustrombose op MRI hersenen.

57

Page 58: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

58

Page 59: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

Casus 2 - vervolg tremor

Hospitalisatie neurologie 29-11-2018:

Klinisch neurologisch onderzoek normaal.

Bilateraal mild papiloedeem bij oftalmologisch nazicht.

Cerebrale veneuze sinustrombose op MRI hersenen.

R/ Diamox en dOAC.

Veneuze stollingsscreening negatief.

Stop orale anticonceptie.

Controle na 3 maanden: volledige revascularisatie.

Telefonisch contact 1 week later: ongeplande zwangerschap.

59

Page 60: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

Casus 3 tremor

Vrouw, 73 jaar.

Migraine waarvoor pijnstilling zo nodig.

Verscheidene consultaties bij de huisarts november/december 2018.:

Drukkende hoofdpijn bitemporaal.

Nausea, anorexie en vermagering.

Start Sedacid. Gastroscopie gepland. Intussen pijnstilling zo nodig.

Hospitalisatie neurologie 03-01-2019:

Progressieve bitemporale hoofdpijn.

Normale visus.

Pijn in de kaken, vnl bij het eten.

60

Page 61: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

Casus 3 tremor

Vrouw, 73 jaar.

Migraine waarvoor pijnstilling zo nodig.

Hospitalisatie neurologie 03-01-2019:

Progressieve bitemporale hoofdpijn.

Normale visus.

Pijn in de kaken, vnl bij het eten.

Bloedname: sedimentatiesnelheid 38 mm/u en CRP 136 mg/L.

CT hersenen normaal.

Arteria temporalisbiopt rechts: beeld van arteritis temporalis.

Start Medrol 64 mg. Quasi klachtenvrij na 48u.

61

Page 62: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

Arteritis temporalistremor

> 50 jaar, piek 70-80 jaar.

Nieuwe hoofdpijn – gevoeligheid over verloop a temporalis

Acuut (transiënt) monoculair visusverlies.

Kaakclaudicatio.

Anorexie, vermagering, koorts

Anemie, verhoogde sedimentatiesnelheid en/of CRP.

Voorgeschiedenis van polymyalgia reumatica.

Unilateraal arteria temporalis biopt. Sensitiviteit +/- 80%.

Contralateraal biopt als zeer verdacht. Winst = 5%.

Reuscelarteritis = systeemvasculitis

CAVE aortitis met aneurysmata – posterior circulatie strokes.

Snel effect glucocorticoïden – tapering over minstens 12 maanden.

Risico op opflakkering 40%. Overweeg low dose MTX. Screen naar systeemvasculitis.

62

Page 63: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

Secundaire hoofdpijn

SSNOOP4

Systemische symptomen Koorts, vermagering, braken Maligniteit, meningitis, GCASecundaire risicofactoren Kanker, HIV Metastase, infectieNeurologische uitval Verwardheid, parese,… Maligniteit, CVA, inflammatieOnset Thunderclap (< 60 seconden) SAB, CVA, dissectie, RVCS*

Zwangerschap CVST**, pre-eclampsieOudere leeftijd > 50 jaar Maligniteit, GCAPrevious headache history Negatief, toename gekende Papiloedeem Visusklachten Intracraniele hypertensie ***Precipitatie door valsalva Hoesten, niezen, persen Intracraniele hypertensie ***Posturale component Meer/minder bij neerliggen Intracraniele hypertensie***

Intracraniele hypotensie

* Reversibel vasoconstrictie syndroom.** Cerebrale veneuze sinsutrombose.*** ruimte-innemend proces, pseudotumor cerebri, veneuze sinustrombose,…

63

Page 64: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

Casus 4 - gelaatspijn tremor

Vrouw, 53 jaar.

Geen belangrijke voorgeschiedenis

Spoedopname wegens nieuw ontstane hoofdpijn sinds 4 dagen.

Hevige aanvalsgewijze stekende pijn links peri-orbitaal.

5 minuten, tot 10 per dag, dag > nacht.

Geen nausea of braken, geen fotosonofobie, geen tandpijn.

Milde ptose, conjuncivale roodheid en neusloop links.

Start Indomethacine, titratie tot 3x75 mg per dag.

Klachtenvrij.

64

Page 65: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

65

Page 66: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

Paroxysmale hemicranie

Clusterhoofdpijn Trigeminus-neuralgie

Patiënt-karakteristieken

Vrouw > man30-50 jaar

Man > vrouw20 – 50 jaarTabagisme

Man = vrouw> 50 jaar

Pijnbeschrijving UnilateraalPeri-orbitaal2-30 min> 5 per dag

UnilateraalPeri/retro-orbitaal15 tot 180 minuten1 AD tot 8 per dag

UnilateraalV 1 – 2 – 3Seconden – 2 minuten

Geassocieerde symptomen

Ipsilaterale autonome tekenen

Ipsilaterale autonome tekenenBewegingsdrang

/

Behandeling Indomethacine tot 3 x 75 per dag

Zeer snel volledig effect!

Zuurstof 15l/minImitrex 6 mg SC

IsoptineMedrolTopamax

CarbamazepineBaclofenPregabaline

Ggl GasserNeurovasculaire decompressie

Casus 4 - gelaatspijn tremor

66

Page 67: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

67

Gang –stoornissen

Page 68: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

68

Geen pijn.

Gangstoornis kan subtiel zijn.

Aanvullend klinisch neurologisch onderzoek is noodzakelijk!

Gangstoornissentremor

Page 69: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

69

Patiënt 1

• A. Extrapiramidale gang

• B. Spastische gang

• C. Atactische gang

• D. Frontale gang

• E. Paretische gang

• F. Niet – organische gang

Page 70: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

70

Patiënt 1

• A. Extrapiramidale gang

• B. Spastische gang

• C. Atactische gang

• D. Frontale gang

• E. Paretische gang

• F. Niet – organische gang

Patiënt 1

Page 71: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

71

Page 72: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

72

Patiënt 2

• A. Extrapiramidale gang

• B. Spastische gang

• C. Atactische gang

• D. Frontale gang

• E. Paretische gang

• F. Niet – organische gang

Patiënt 2

Page 73: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

73

t

• A. Extrapiramidale gang

• B. Spastische gang

• C. Atactische gang

• D. Frontale gang

• E. Paretische gang

• F. Niet – organische gang

Patiënt 2

Page 74: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

74

Page 75: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

75

Page 76: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

76

Patiënt 3

• A. Extrapiramidale gang

• B. Spastische gang

• C. Atactische gang

• D. Frontale gang

• E. Paretische gang

• F. Niet – organische gang

Patiënt 3

Page 77: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

77

Patiënt 3

• A. Extrapiramidale gang

• B. Spastische gang

• C. Atactische gang

• D. Frontale gang

• E. Paretische gang

• F. Niet – organische gang

Patiënt 3

Page 78: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

78

• A. Extrapiramidale gang

• B. Spastische gang

• C. Atactische gang

• D. Frontale gang

• E. Paretische gang

• F. Niet – organische gang

Patiënt 4

Page 79: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

79

Patiënt 3

• A. Extrapiramidale gang

• B. Spastische gang

• C. Atactische gang

• D. Frontale gang

• E. Paretische gang

• F. Niet – organische gang

Patiënt 4

Page 80: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

80

Page 81: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

81

Obstructieve hydrocephalie

Page 82: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

82

Page 83: IWC Congres ’19 - Neurologie · 2019. 10. 22. · Begonnen na trauma capitis door een val met de fiets met bewustzijnsverlies. Initieel enkele dagen per week, holocranieel, drukkend/kloppend,

83

DANK U !www.klina.be