BESTE WENSEN VOOR... Z ELFZEKER O PENSTAAND R ATIONEEL G EZOND Z ELFSTUREND A LERT A... M INZAAM.
ippenpluimenalsvoedselbron - Empro Europe NV · 2019. 8. 30. · uzeen z r moeilijkmatrommee t w...
1
DE TIJD ZATERDAG 2 APRIL 2016 21 Ondernemen Kippenpluimen als voedselbron JAN DE SCHAMPHELAERE, DENDERMONDE N iet alleen een ei zit vol met levensnoodzakelijke eiwit- ten, maar de hele kip. Ja, ook de pluimen. ‘Alleen kunnen mens en dier er in die vorm geen energie uithalen. Ver- gelijk het met haar of met lederen schoen- zolen. Daar zitten ook voedingsstoffen in. Maar je kan erop kauwen zoveel je wil, je zal er niet veel aan hebben’, zegt Vaast Vanover- schelde, de CEO van Empro. In Dendermonde bouwde Empro een fabriek waar het pluimen in 15 stappen ver- werkt tot eiwitmeel. Dat is een soort poeder dat wel geschikt is als voeding, in het bijzon- der voor vissen. Er ging acht jaar onderzoek aan vooraf. Twee jaar geleden kwam alles in een stroomversnelling toen Damaco Foods, een Vlaamse familiale kippenexporteur, zo’n 8 miljoen euro voor het project uittrok. Knekelbosjes ‘Vroeger werd slachtafval in elk dorp ge- dumpt in wat ze knekelbosjes noemden’, vertelt Vanoverschelde. ‘Dat moet een lugu- ber beeld geweest zijn met knagende hon- den bij maanlicht. Maar intussen worden alle delen van de kip op een of andere ma- nier gebruikt. Poten als hondensnack. Bloed, snavel en maag voor meststoffen en voor hondenbrokken.’ En toch kan het nog beter, vindt de twin- tiger. ‘Het heeft heel wat kilo’s graan gekost om een kilo pluimen te krijgen. Dan moet je toch proberen het maximum eruit te halen. Daarvoor ontwikkelen wij nieuwe produc- tieprocessen.’ Speciaal pluimenmeel voor carnivore vis- sen als zalm, forel en brasem is de prioriteit. ‘Pluimen zijn goed voor ongeveer 4 procent van de kip. Uit tests blijkt dat we uit pluimen tot 50 procent meer bruikbare voedingsstof- fen halen dan concurrenten’, zegt Vanover- schelde. Empro verhoogt het ‘rendement van een kip’ dus aanzienlijk. ‘Dan moet je al veel gloeilampen door ledlampen vervan- gen om dezelfde milieu-impact te hebben.’ Zelfs de impact op Belgische schaal is niet mis. ‘In België worden dagelijks 1,25 miljoen kippen geslacht. Door onze technologie moet je per dag 12.500 kippen minder slach- ten om hetzelfde aantal eiwitten te beko- men.’ Met Empro richt hij zijn vizier op Scandi- navië en op landen als Chili, Thailand en Vietnam. Landen met massaal veel viskwe- kerijen. ‘Wist je dat er sinds vorig jaar we- reldwijd meer vis gekweekt wordt dan ge- vangen? En de vraag naar onze soort voe- ding zal alleen maar stijgen. In Peru en Chili wordt nu nog massaal ansjovis en makreel gevangen om die te vermalen tot voeder voor kweekvissen. Echt duurzaam is dat toch niet nu de zeeën leeg geraken.’ Er loopt zelfs een onderzoek naar aange- past pluimenmeel om te verwerken in shampoo. ‘Kippenpluimen in shampoo is perfect mogelijk’, zegt Vanoverschelde. Het eiwit dat overvloedig aanwezig is in pluimen is keratine. Die stof zit nu al in shampoos die je haar steviger en voller maken. ‘Maar we zijn er nog niet. Hoe puurder we het eind- product krijgen, des te straffere toepassin- gen mogelijk zijn. Toepassingen waar ik nooit heb bij stilgestaan. Sommige gaan misschien nooit lukken. Maar hoe verder we spitten en hoe meer we het in de vingers krij- gen, hoe enthousiaster we worden.’ Gefrustreerd Zo enthousiast als hij nu is, zo gefrustreerd was hij de voorbije maanden. Het productie- proces op punt zetten was een proces van vallen en opstaan. ‘Pluimen zijn een ellende’, zegt hij. ‘Het is een zeer moeilijk materiaal om mee te werken.’ Hij beschrijft de work- flow van de fabriek. ‘Het slachthuis voert pluimen aan. We halen de onzuiverheden eruit. Vervolgens regelen we de druk, de temperatuur en het vochtgehalte in onze ketels op zo’n manier dat de eiwitketens gebroken worden zodat de eiwitten verteer- baar worden. Ten slotte wordt het goedje geperst, gedroogd, gemalen en verpakt.’ Alles samen zijn dat 15 stappen. ‘Als je aan één stap wat verandert - bijvoorbeeld de temperatuur 2 graden verhogen - heeft dat vier stappen verder misschien tot gevolg dat een pomp vast komt te zitten. Het was expe- rimenteren, de boel opkuisen en bijregelen. In het begin was ik al blij dat er eens een week was zonder ontplofte buis.’ Nu draait de fabriek. ‘En de afzetmarkt is groot genoeg. Een groter probleem is aan de grondstoffen, de kippenpluimen, geraken’, zegt Vanoverschelde. Momenteel zijn het be- drijven als Rendac die slachtafval ophalen en verwerken. Zij proberen Empro uit de markt te houden. En ook de slachterijen keken aanvankelijk de kat uit de boom. ‘Koudwatervrees’, denkt Vanoverschelde. ‘Ik begrijp dat wel. Ze moeten ervoor zorgen dat ze elke dag van hun pluimenberg af ge- raken. Maar nu we vijf maanden draaien, komt er vertrouwen. En als ik de pluimen hier niet vind, ga ik ze in Engeland halen.’ Pluimeiwitten produceren en verkopen voor menselijke voeding blijft het hoogste streefdoel van Vanoverschelde. ‘Dat staat bo- venaan op de ladder.’ Maar het is momenteel onmogelijk. Niet alleen omdat de dioxine- crisis nog vers in het geheugen zit. De slacht- huizen zijn er gewoon niet op afgesteld. ‘Alle kippen worden gekeurd nadat ze geslacht zijn, maar dan zijn de pluimen al verwijderd. Die liggen dan al op één hoop, gekeurde en afgekeurde door elkaar.’ Maar zal het er ooit van komen? Hij zucht. En tikt met de vingers of tafel. ‘Ja’, zegt hij met enige twijfel. Wanneer? ‘Tien jaar?’ Eerst is er nog de discussie of het poederach- tige eindproduct chemisch ver genoeg staat van de grondstof. Zoals gelatine na zware chemische processen niets meer te maken heeft met de runderbeenderen waarvan het afstamt. ‘Maar op termijn pluimenmeel in ontbijtshakes? Waarom niet? Als alternatie- ve eiwitbron voor bijvoorbeeld soja. Maar daar ga ik vandaag geen energie in steken. Er is genoeg werk aan de winkel. We zien ge- noeg potentieel elders.’ Het bedrijf telt twaalf werknemers en is nog verlieslatend. Maar de technologie wek- te al interesse in het buitenland. Al drie be- drijven stonden op de stoep met de vraag het concept ook bij hen toe te passen. ‘Er is het geloof dat het iets kan worden. Overal waar je kippen hebt, kan je het in principe toepassen.’ Vaast Vanoverschelde, CEO van Empro: ‘Hoe puurder we het eindproduct krijgen, des te straffere toepassingen mogelijk zijn.’ © JONAS ROOSENS Kippenpluimen als voedselbron voor zalm en forel. Of om te verwerken in shampoo en misschien ooit zelfs in ontbijtshakes. Een Dendermondse start-up heeft grote plannen. ‘Een kip kweken kost vele kilo’s graan. Je gaat de pluimen dan toch niet weggooien?’ VAN HET MUSEUM NAAR DE FABRIEK Pluimen zijn een zeer moeilijk materiaal om mee te werken. In het begin was ik al blij dat er eens een week was zonder ontplofte buis in de fabriek. CEO EMPRO VAAST VANOVERSCHELDE ’Mijn vader heeft de technologie mee op punt gezet. Maar hij was niet de juiste persoon om het bedrijf te leiden. Hij is een ingenieur. Hij is eerder conceptueel bezig’, zegt Vaast Vanoverschelde. Hij schiet in een lach. ‘Ik ben een historicus, ik heb dus wel de juiste kwalificaties.’ De twintiger maakte een enorme carriè- reswitch. Twee jaar geleden werkte hij nog in het Museum Dr. Guislain in Gent, dat deel uitmaakt van het gelijknamige psychiatrisch ziekenhuis. Hij was verant- woordelijk voor de vaste tentoonstel- lingscollectie over de geschiedenis van de psychiatrie. Hij schreef ook een boek over psychische verzorging in Congo. ‘Het was wel een schok. Na jaren te heb- ben doorgebracht in een omgeving van hogeropgeleide mensen in sociale we- tenschappen, kom je in een fabriek te- recht. Hoe motiveer je arbeiders die dubbel zo oud zijn als jezelf om elke dag tussen de kippenpluimen te staan? Ik heb het gevoel dat ik de samenleving nu meer begrijp dan toen ik die bestu- deerde’, vertelt hij. ‘En er is nog een verschil. Ik zit nu in een wereld die logisch in elkaar zit, een we- reld waar antwoorden zijn. Het werkt of het werkt niet. Het is rendabel of niet. De buis verstopt of niet. Je kan alles meten en argumenteren.’ Hij dwaalt nog verder af. ‘Een arbeider kost me gemakkelijk 50.000 euro per jaar. Als ik er een paar kan vervangen door een machine, kan ik me een dure machine permitteren. Maar de persoon die vervolgens die machine moet bedie- nen, moet goed geschoold zijn. Ik besef dat ik op termijn niet om het even wie werk zal kunnen bieden. Ik vrees dat sommige mensen niet meer meekun- nen door de snelheid waarmee alles evolueert. Daar sta je in een museum, waar iedereen met subsidies betaald wordt, niet bij stil.’ IN CIJFERS 1,25 miljoen > Elke dag worden in België 1,25 miljoen kippen geslacht, goed voor 2.750 ton. 4 procent > Een kip is 58% vlees, 25% ingewanden, 13% botten, poten en bloed en 4% pluimen. 55 ton > Belgische slachterijen zitten elke dag met 120 ton pluimen. Daarin zitten 60 ton eiwitten, waarvan Empro 55 ton kan recupereren. 550.000 > Die 55 ton is in principe voldoende om de dagelijkse eiwitbe- hoefte van 550.000 volwassenen te dekken, de hele stad Antwerpen dus. 3 miljoen > Je kan er ook 3 miljoen volwassen zalmen (van 4 kilo) mee voeden.
Transcript of ippenpluimenalsvoedselbron - Empro Europe NV · 2019. 8. 30. · uzeen z r moeilijkmatrommee t w...
-
DE TIJD ZATERDAG 2 APRIL 2016 21
Ondernemen
Kippenpluimenalsvoedselbron
JaN DE SCHaMPHELaERE,
DENDERMONDE
Niet alleen een ei zit vol metlevensnoodzakelijke eiwit-ten,maardehelekip. Ja,ookdepluimen. ‘Alleenkunnenmens endier er in die vormgeen energie uithalen. Ver-
gelijk hetmet haar ofmet lederen schoen-zolen. Daar zitten ook voedingsstoffen in.Maar jekaneropkauwenzoveel jewil, je zalerniet veel aanhebben’, zegtVaastVanover-schelde, de CEO van Empro.In Dendermonde bouwde Empro een
fabriekwaarhet pluimen in 15 stappen ver-werkt tot eiwitmeel.Dat is een soortpoederdatwelgeschikt isalsvoeding, inhetbijzon-der voor vissen. Ergingacht jaaronderzoekaanvooraf. Twee jaargeledenkwamalles ineenstroomversnelling toenDamacoFoods,een Vlaamse familiale kippenexporteur,zo’n8miljoeneurovoorhetprojectuittrok.
Knekelbosjes‘Vroeger werd slachtafval in elk dorp ge-dumpt in wat ze knekelbosjes noemden’,verteltVanoverschelde. ‘Datmoeteen lugu-ber beeld geweest zijnmet knagende hon-den bij maanlicht. Maar intussen wordenalle delen van de kip op een of anderema-niergebruikt.Potenalshondensnack.Bloed,snavel en maag voor meststoffen en voorhondenbrokken.’En tochkanhetnogbeter, vindtde twin-
tiger. ‘Hetheeft heelwat kilo’s graangekostomeenkilopluimentekrijgen.Danmoet jetochproberenhetmaximumeruit tehalen.Daarvoor ontwikkelenwij nieuwe produc-tieprocessen.’Speciaalpluimenmeelvoorcarnivorevis-
senals zalm, forel enbrasemisdeprioriteit.‘Pluimenzijngoedvoorongeveer4procentvandekip.Uit testsblijktdatweuitpluimentot50procentmeerbruikbarevoedingsstof-fen halen dan concurrenten’, zegt Vanover-schelde. Empro verhoogt het ‘rendementvaneenkip’ dus aanzienlijk. ‘Danmoet je alveel gloeilampen door ledlampen vervan-gen omdezelfdemilieu-impact te hebben.’Zelfsde impactopBelgischeschaal isniet
mis. ‘InBelgiëwordendagelijks 1,25miljoenkippen geslacht. Door onze technologiemoet jeperdag12.500kippenminderslach-
ten om hetzelfde aantal eiwitten te beko-men.’MetEmprorichthij zijnvizieropScandi-
navië en op landen als Chili, Thailand enVietnam. Landenmetmassaal veel viskwe-kerijen. ‘Wist je dat er sinds vorig jaar we-reldwijdmeer vis gekweekt wordt dan ge-vangen? En de vraag naar onze soort voe-dingzalalleenmaar stijgen. InPeruenChiliwordt nu nogmassaal ansjovis enmakreelgevangen om die te vermalen tot voedervoorkweekvissen.Echtduurzaamisdat tochniet nude zeeën leeg geraken.’Er looptzelfs eenonderzoeknaaraange-
past pluimenmeel om te verwerken inshampoo. ‘Kippenpluimen in shampoo isperfectmogelijk’, zegt Vanoverschelde. Heteiwitdatovervloedigaanwezig is inpluimeniskeratine.Die stof zitnual inshampoosdieje haar steviger en voller maken. ‘Maar wezijn er nog niet. Hoe puurder we het eind-product krijgen, des te straffere toepassin-gen mogelijk zijn. Toepassingen waar iknooit heb bij stilgestaan. Sommige gaanmisschiennooit lukken.Maarhoeverderwespittenenhoemeerwehet indevingerskrij-gen, hoe enthousiasterweworden.’
GefrustreerdZo enthousiast als hij nu is, zo gefrustreerdwashijdevoorbijemaanden.Hetproductie-proces op punt zetten was een proces vanvallenenopstaan. ‘Pluimenzijneenellende’,zegt hij. ‘Het is een zeermoeilijkmateriaalommee tewerken.’ Hij beschrijft dework-flow van de fabriek. ‘Het slachthuis voertpluimen aan.We halen de onzuiverhedeneruit. Vervolgens regelen we de druk, detemperatuur en het vochtgehalte in onzeketels op zo’n manier dat de eiwitketensgebrokenwordenzodatdeeiwittenverteer-baar worden. Ten slotte wordt het goedjegeperst, gedroogd, gemalen en verpakt.’Alles samenzijndat 15stappen. ‘Als jeaan
één stap wat verandert - bijvoorbeeld detemperatuur 2 graden verhogen - heeft datvier stappenverdermisschientotgevolgdateenpompvastkomt tezitten.Hetwasexpe-rimenteren,deboelopkuisenenbijregelen.In het begin was ik al blij dat er eens eenweekwas zonder ontplofte buis.’Nudraaitde fabriek. ‘Endeafzetmarkt is
grootgenoeg.Eengroterprobleemisaandegrondstoffen, de kippenpluimen, geraken’,
zegtVanoverschelde.Momenteelzijnhetbe-drijven als Rendac die slachtafval ophalenen verwerken. Zij proberen Empro uit demarkt te houden. En ook de slachterijenkeken aanvankelijk de kat uit de boom.‘Koudwatervrees’, denktVanoverschelde. ‘Ikbegrijp dat wel. Ze moeten ervoor zorgendat ze elke dag vanhunpluimenberg af ge-raken. Maar nu we vijf maanden draaien,komt er vertrouwen. En als ik de pluimenhier niet vind, ga ik ze in Engelandhalen.’Pluimeiwitten produceren en verkopen
voormenselijke voeding blijft het hoogstestreefdoelvanVanoverschelde. ‘Dat staatbo-venaanopdeladder.’Maarhet ismomenteelonmogelijk. Niet alleen omdat de dioxine-crisisnogvers inhetgeheugenzit.Deslacht-huizenzijnergewoonnietopafgesteld. ‘Allekippenworden gekeurd nadat ze geslachtzijn,maardanzijndepluimenalverwijderd.Die liggendanal opéénhoop, gekeurde enafgekeurde door elkaar.’
Maar zal het er ooit van komen? Hijzucht.Entiktmetdevingersof tafel. ‘Ja’, zegthijmet enige twijfel.Wanneer? ‘Tien jaar?’Eerst isernogdediscussieofhetpoederach-tigeeindproductchemischvergenoegstaatvan de grondstof. Zoals gelatine na zwarechemische processen nietsmeer temakenheeftmetde runderbeenderenwaarvanhetafstamt. ‘Maar op termijn pluimenmeel inontbijtshakes?Waaromniet?Alsalternatie-ve eiwitbron voor bijvoorbeeld soja. Maardaar ga ik vandaag geen energie in steken.Er isgenoegwerkaandewinkel.Wezienge-noegpotentieel elders.’Het bedrijf telt twaalf werknemers en is
nogverlieslatend.Maardetechnologiewek-te al interesse in het buitenland. Al drie be-drijven stonden op de stoep met de vraaghet concept ook bij hen toe te passen. ‘Er ishet geloof dat het iets kanworden. Overalwaar je kippen hebt, kan je het in principetoepassen.’
Vaast Vanoverschelde, CEO van Empro: ‘Hoe puurder we het eindproduct krijgen, des te straffere toepassingenmogelijk zijn.’ © JONAS ROOSENS
Kippenpluimenals voedselbronvoor zalmen forel.Of omte verwerken in shampooenmisschienooit zelfs inontbijtshakes. EenDendermondse start-upheeft groteplannen. ‘Eenkipkwekenkostvele kilo’s graan. Je gaatdepluimendan tochnietweggooien?’
VAN HETMUSEUMNAAR DE FABRIEK
Pluimen zijn een zeermoeilijk materiaal ommeete werken. In het beginwas ik al blij dat er eenseen week was zonderontplofte buis in de fabriek.
CEO EMPRO
VaaST VaNOVERSCHELDE
’Mijn vader heeft de technologie mee op
punt gezet. Maar hij was niet de juiste
persoon om het bedrijf te leiden. Hij is
een ingenieur. Hij is eerder conceptueel
bezig’, zegt Vaast Vanoverschelde. Hij
schiet in een lach. ‘Ik ben een historicus,
ik heb dus wel de juiste kwalificaties.’
De twintiger maakte een enorme carriè-
reswitch. Twee jaar geleden werkte hij
nog in het Museum Dr. Guislain in Gent,
dat deel uitmaakt van het gelijknamige
psychiatrisch ziekenhuis. Hij was verant-
woordelijk voor de vaste tentoonstel-
lingscollectie over de geschiedenis van
de psychiatrie. Hij schreef ook een boek
over psychische verzorging in Congo.
‘Het was wel een schok. Na jaren te heb-
ben doorgebracht in een omgeving van
hogeropgeleide mensen in sociale we-
tenschappen, kom je in een fabriek te-
recht. Hoe motiveer je arbeiders die
dubbel zo oud zijn als jezelf om elke dag
tussen de kippenpluimen te staan? Ik
heb het gevoel dat ik de samenleving
nu meer begrijp dan toen ik die bestu-
deerde’, vertelt hij.
‘En er is nog een verschil. Ik zit nu in een
wereld die logisch in elkaar zit, een we-
reld waar antwoorden zijn. Het werkt of
het werkt niet. Het is rendabel of niet.
De buis verstopt of niet. Je kan alles
meten en argumenteren.’
Hij dwaalt nog verder af. ‘Een arbeider
kost me gemakkelijk 50.000 euro per
jaar. Als ik er een paar kan vervangen
door een machine, kan ik me een dure
machine permitteren. Maar de persoon
die vervolgens die machine moet bedie-
nen, moet goed geschoold zijn. Ik besef
dat ik op termijn niet om het even wie
werk zal kunnen bieden. Ik vrees dat
sommige mensen niet meer meekun-
nen door de snelheid waarmee alles
evolueert. Daar sta je in een museum,
waar iedereen met subsidies betaald
wordt, niet bij stil.’
IN CIJFERS
1,25 miljoen > Elke dag worden in
België 1,25 miljoen kippen geslacht,
goed voor 2.750 ton.
4 procent > Een kip is 58% vlees,
25% ingewanden, 13% botten, poten
en bloed en 4% pluimen.
55 ton > Belgische slachterijen zitten
elke dag met 120 ton pluimen. Daarin
zitten 60 ton eiwitten, waarvan Empro
55 ton kan recupereren.
550.000 > Die 55 ton is in principe
voldoende om de dagelijkse eiwitbe-
hoefte van 550.000 volwassenen te
dekken, de hele stad Antwerpen dus.
3 miljoen > Je kan er ook 3 miljoen
volwassen zalmen (van 4 kilo) mee
voeden.
![Z h î ì í õ - esma.europa.eu · d Z ] l } ( ( ] v v ] o u l ] ] v P U ] À } ... ] o ] Ç ] v Z u ] µ u r u U Á ] Z µ v µ v o Ç ] v µ ( ( ] ] v ( } Z o } v P r u ... í](https://static.fdocuments.nl/doc/165x107/5e6112b1cdae667664114892/z-h-esma-d-z-l-v-v-o-u-l-v-p-u-o-.jpg)
