Integraal Inrichtingsplan Broekpolder - · PDF file‘Zo mooi kan het worden!’ Met...

bureau voor natuur- en landschapsontwikkeling b.v.

Integraal Inrichtingsplan Broekpoldermei 2009

Stichting Federatie Broekpolder i.s.m.

Integraal Inrichtingsplan Broekpoldermei 2009

Federatie Broekpolder i.s.m.

Inhoudsopgave

Ten geleide 3

Proloog 4

1. Inleiding 5

2. Doelen en uitgangspunten 9

3. Analyse van de Broekpolder 113.1. DeBroekpolderheeftveelverschillendegebruikers 113.2 Zichtbaregeschiedenis 123.3 Watersysteem 143.4 Aanwezigenatuurwaarden 153.5 DeBroekpolderheeftlastengemakvanderoutestructuren 163.6 Hetruigegrotegebiedisuniekinzijnomgeving 17

4. Genius of the place 21

5. Integraal Inrichtingsplan 23

5.1 Natuurkerngebied:eenstapsgewijzemetamorfose 235.2 Struinbos:eenplekomteravotten 325.3 Landmark:mentaleverbindingenaanbrengen 335.4 Archeologischerf:plezierigeducatief 335.5 Voorzieningenvoordaggebruik 345.6 Broekpolderhaven 355.7 VerbindingenindeBroekpolder 375.8 Eenheiddoorbenadrukkenuniekeaspecten 405.9 Verbindingenmetdeomgevingeninpassinginregionaleontwikkelingen 41

6. Programma van de Federatie 45voorrangsprojecten 456.1 Natuurkerngebied 456.2 EducatiefArcheologischErf 466.3 Struinbos 466.4 Broekpolderhaven 466.5 Voorzieningenvoordaggebruik 476.6KamerVoorzieningenenVerenigingen 476.7 KamerNatuur 476.8 KamerCultuurenEducatie 486.9KamerSport-enrecreatieontwikkeling 48

7. Gebruikte bronnen 49

| 3 integraal inrichtingsplan broekpolder

Ten geleide

‘Zomooikanhetworden!’Metdezeuitspraakpresenterenwijgraaghet‘IntegraalInrichtingsplanBroekpolder,Vlaardingen’.

WatooitbegonnenisalseenideevanenkelenisdoordeinzetvanvelenuitgegroeidtoteenburgerinitiatiefeneenbreedgedragenvisieoverdegewenstekwaliteiteninrichtingvandeVlaardingseBroekpolder.MetdankaandegemeenteVlaardingendiedepolitiekemoedheeftgehadomineenvroegstadiumhetburgerinitiatiefFede-ratieBroekpolderopdeagendatezettenenletterlijkenfiguurlijkderuimtetegeven.EnmetdankookaandeveleambtenarenvandegemeentediegetoondhebbendatVlaardingenbeschiktoverechtverantwoordelijkeambtenaren.

DitIntegraalInrichtingsplanishetresultaatvanintensievesamenspraak,overlegensamenwerkingmetvelebelanghebbendepartijenindeperiode2008–2009,zoalsmetactieveburgers/gebruikersvandeBroekpolder,gemeenteraad,collegevanB&W,ambtenaren,verenigingenenscholen,e.d..Hetresultaatisernaar,vindenwij.HetIntegraalInrichtingsplanlaatziendathetmogelijkisomeenwaaiervangerecht-vaardigdeenuiteenlopendewensenenbelangenvandiversegebruikersmetelkaarteverbinden.

HetvoorliggendeIntegraalInrichtingsplanBroekpolderisheteindpuntvaneenbelangrijkevoorbereidendeenmeningsvormendefase,maarookeenbeginvanietsnieuws.Metditplanindehandgaanwevanafzomer2009devolgendefaseinenwordendevelemooieprojectennaderuitgewerktenomgetoverdnaar‘werkinuit-voering’,zomogelijkalmetzichtbareresultatenin2009!

WijzijnonsbewustvanhetgrotebelangvandeBroekpoldervoorVlaardingenenvoorallegebruikersvandeBroekpolder,nuenindetoekomst.MetUwblijvendeinbreng,creativiteit,daadkrachtensteunzullenwijonsblijveninzettenomditbur-gerinitiatiefsamenmetUtoteensuccestemaken:deBroekpolder‘eenpolderopniveau’.

HetbestuurStichtingFederatieBroekpolderYvonneH.Batenburg,voorzitter

Vlaardingen,8mei2009

4 | integraal inrichtingsplan broekpolder

Proloog

Ditishetverhaalvaneenlelijkeendje,datuitgroeidetoteenwaanzinnigmooiezwaan.Heteendjeisgeborenalsslibdepottussen1958en1976.SlibuitdeRotter-damsehavenheeftinbijnatwintigjaareenbultgevormdinhetlandschap.DaarmeeisdeBroekpoldereenhoogvlaktegewordeninhetlaaggelegenpolderlandschap.Enwatvoorhoogvlakte!Doordenatuurhaargangtelatengaan,ishetslibdepotinder-tigjaarveranderdineenprachtigegroeneoase.Groen,grootenruig.Enwaanzinnigmooi.DezeBroekpolderisdezwaan.

DeFederatieBroekpolder,ingoedesamenwerkingmetdegemeenteVlaardingenenondersteunddoorbureauStroming,legtmetditintegraalinrichtingsplaneenplanoptafelwaarmeedezezwaannogmooierwordt.


1. Inleiding

de Federatie en de opdrachtDeStichtingFederatieBroekpolderisop5oktober2006opgericht.DeFederatiebestaatuiteengezelschapvanmensenmeteengrotebetrokkenheidbijdecultuur-ennatuurwaardevandeBroekpolder.DeFederatieheefthetinitiatiefgenomenomvandeBroekpoldereenhoogwaardignatuur-enrecreatiegebiedtemakenmeteenregionaleuitstraling.Zoietskannietzondersteunvaneendemocratischgekozenstadsbestuur. Demensenvanheteersteuurhebbenzichdanooktotdegemeenteraadgewendeneenvoorstelingediendomtekomentoteenresultaatgerichtesamenwerking.DegemeenteraadvanVlaardingenheeftvervolgensdepolitiekeenbestuurlijkemoedgehadomditvoorstelals‘burgerinitiatief’opdeagendatezettenentehonoreren.Deburgers(deledenvandeFederatie),collegevanBurgemeester&Wethoudersendegemeenteraadwerkensamenineendriehoeksverhouding,waariniederepartijeigenrechten,plichten,takenenbevoegdhedenheeft.Dezevormvansamenwerkenisvastgelegdineenconvenant.Hetisalszodanigeenbestuurlijkexperiment(vooroverheidenburgers)enuniekinNederland. Innovember2008isdevisievandeFederatievastgesteldindegemeenteraadenhetcollegevanB&W,metdaarineenzoneringvanintensiefnaarextensiefgebruik(ziefiguur2).

DeFederatiebestaatuiteenaantalKamers.ErzijnvierKamersactiefdiepratenoverdetoekomstvandeBroekpolder.DitzijndeKamerNatuur,deKamerCultuurenEducatie,deKamerSport-enRecreatieontwikkelingendeKamerVoorzieningenenVerenigingen. TerondersteuningvanhetwerkvandeFederatieheeftOpKoers!derolvankwar-tiermaker.OpKoers!maaktdeafzonderlijkeplannenvanaanpakvoordevoorrangs-projectenenverzorgtdecommunicatie.

HetbestuurvandeFederatieheeftaanbureauStromingdeopdrachtgegeveneenintegraalontwerptemakenvooreenspoedigeensynergetischeuitvoeringvandevoorrangsprojecten.DitheeftonderanderegeleidtotditintegraalinrichtingsplanvoordeBroekpoldermetflexibiliteitvoortoekomstigeontwikkelingen.StromingheefthetinrichtingsplangemaaktopbasisvandevisievandeFederatie.Hierinheb-benzedewensenvandeprojectenenKamersverwerkt.Hetintegraalinrichtings-plangeeftdeoogstweeraanvoorrangsprojecten,ontwerpvondstendaarover,com-mentarendaaropensuggestiesdaarbij.

Ookopregionaleschaalwordtintensiefnagedachtoverdetoekomst.ZoishetLand-schapsontwikkelingsplan(LOP)Midden-Delflandinwording.HetLOPiseenrichting-gevendestructuurvisieophoofdlijnen,ingezamenlijkeopdrachtvandegemeentenMidden-Delfland,Vlaardingen,Schiedam,Maassluis,Rotterdam-Overschie,Delft,enhetHoogheemraadschapvanDelfland.Hiermeeisoverenweerafstemminggeweest.


OpdedagvandeExpeditieBroekpolder(16mei2009)presenteertdeFederatiehetinrichtingsplanaanhetgrotepubliek.Hopelijkineenmooiezonnigesetting,zodatvooriedereenduidelijkiswaardegrotekrachtvandeBroekpolderligt:eenprachtigenuniekrecreatie-ennatuurgebiedvoorVlaardingenenomstreken.

begrenzing plangebiedHetplangebiedisdeBroekpoldermetdeVlaardingseVaartalsgrensinhetoosten,hetfietspadtennoordenvandegolfbaan,deovergangnaarhetlagergelegenveenaandewestkant,endeA20aandezuidkant.Hetstudiegebiedisgroter,zoalsopfiguur1tezienis.

Eigendom en beheerDegrondisgrotendeelseigendomvandegemeenteVlaardingen.UitzonderingenzijnenkelehectareninhetnoordelijkedeelvandeBroekpolder–degemeentegrenslooptdwarsdoordegolfbaan–dietotdegemeenteDelflandbehorenenkleinedelendieeigendomzijnvanNatuurmonumenten.Hetbeheerisinhandenvantweeinstanties.Degrenstussendebeheergebiedenligtmeernaarhetmiddenvanhetgebied:hetzuidelijkedeelwordtbeheerddoordegemeenteVlaardingen,hetRecreatieschapMidden-Delflandisverantwoordelijkvoorhetnoordelijkedeel.

Integraal inrichtingsplan en voorrangsprojectenOmeengrootgebiedalsdeBroekpolderteontwikkelen–iseengedeeldenintegraalinrichtingsplannodig.Inditplankomendevoorrangsprojectensamen–enwordtdeBroekpolderomgesmeedtoteenkloppendenevenwichtiggeheel.Debeoogdedoelenenuitgangspuntendieaanhetplantengrondslagliggen,staanbeschreveninhoofd-

figuur 1 studiegebied


figuur 2 zonering gebruik in de Broekpolder


stuk2.DeanalysevandeBroekpolderbeschrijvenweinhoofdstuk3.DekernvandeprachtendepotentievandeBroekpolder,de‘geniusoftheplace’beschrijvenweinhoofdstuk4.Hetintegraleinrichtingsplandientalsaantrekkelijkeindbeeldwaariedereennaartoekanwerken.WaarindeBroekpolderzichinstapjeskanontwikke-len,ensteedsmooierenbeterwordt.

Hetisooknodigomsnelconcreteprojectentestartenin2009,hiervoorstaatimmersgeldopdegemeentelijkebegroting.HetmoetonomstotelijkvaststaandatdeBroek-polderzichontwikkeltalsgroenenprachtigrecreatiegebied.DeFederatieenallebetrokkenen,deinwonersvanVlaardingenenookdeprovincieZuidHollandziengraagresultaatvandeinspanningendiedeafgelopenjarenzijngeleverd.DaaromheeftdeFederatievoorrangsprojectengeselecteerddiesnelkunnenstarten.Webeschrijvendaarominhoofdstuk5wateropkortetermijnenopwatlangeretermijninganggezetkanworden.

Inhoofdstuk6staathetheleprogrammabeschreven,alleinitiëlewensenenideeënvandeKamersendevoorrangsprojecten.

Hetstrevenisomdeprojectformatsmedio2009klaartehebben.OpkortetermijnkanhetdefinitiefintegraalinrichtingsplantervaststellingaanhetCollegevanB&Wgestuurdworden.Daarnakandeuitvoeringstarten.


2. Doelen en uitgangspunten

Opbasisvanalleverzameldeinformatie1zijndoelenenuitgangspuntengeformu-leerd.DitisdeessentieuitdevisievandeFederatie.Ditisdebasisgeweestvoorhetinrichtingsplan.

DoelenUitde‘VisieopdeBroekpolder‘volgendezedriedoelen:Natuur-enrecreatiegebiedmetgrotepotentiesvoorhetverbindenvandestadmet•degroenehoofdstructuurinNederland.Rustennatuuringrotedelenvanhetgebied.•Zoneringvanintensiefnaarextensiefgebruik.•

DezoneringuitdevisieopdeBroekpoldervoorzietineenverdelingvanrecreatieengebruikoverdepolder.Denoodzakelijkevoorzieningenalsparkeerplaatsen,sport-accommodatiesenhorecazijnzeerefficiëntvooriedereencentraalbereikbaar.Vanuitdatcentralepuntverspreidendemensenzichoverdeverschillendedelenvandepolderwaarmeerofminderintensieverecreatiepast.Zoblijfterookstilteenrustvoordenatuurliefhebbers.

Dezedoelenkomenookovereenmetdecentralegedachteachterhetvigerendebestemmingsplanuit1996,waarinsprakeisvaneenzonering,vaneenwaardevolnatuur-enrecreatiegebiedenwaarindebetekenisvoorderegiowordtbenoemd.OverigensiserweleenverschiltussendezoneringuithetbestemmingsplanendezoneringuitdevisievandeFederatie.DenotitieKwaliteitsverbeteringBroekpoldervanhetRecreatieschapMidden-Delflandhanteertweereenanderezonering.Dezoneringenzijnophoofdlijnengelijk,maarindetailzijnerverschillen.Dezonerin-genkunnenbijherzieningvandebestemmingsplannenwordengeactualiseerdenopelkaaraangepast.

UitgangspuntenDevolgendeuitgangspuntengeldenalsbasisvoorhetintegraalinrichtingsplan:DeBroekpolderblijfteengroen,groot,ruigenrustigrecreatie-ennatuurgebied.•Zoneringvanderecreatieengebruikvanintensiefnaarextensief,uitdevisieopde•BroekpoldervandeFederatie.Beheervandepolderendeterealiserenprojectenmoetenbijdragenaandevisie•opdeBroekpolder.

1 Zie gebruikte bronnen.


Allehuidigegebruikersmoetenzichthuisblijvenvoelen.Eenzoneringofzelfs•verplaatsingkanwelenigebeperkingenaanhetgebruikopleggen.Ondanksdatmoetervooriedereeneenplekblijven.IntegrereneninpassenvanhetpadenplanvandeRecreatieschapMidden-Delfland,•metmogelijkhedenvoorverdereverbetering.Volkstuinen,modelvliegersendeimkermoeteneengoedeenpassende–mogelijk•nieuwe–plekkrijgen.Desportverenigingenblijvengevestigdophunhuidigeplekinhetzuidenvandepolder.


3. Analyse van de Broekpolder

IndithoofdstukbeschrijvenwedeanalysevandeBroekpolder.Doorwiewordthetgebiedgebruiktenwaarvoor,hoezithetgebiedinelkaar,enwatzijndesterkeenzwakkepunten?Webeginnenmetdegebruikers:debelangrijkstebelanghebbendenvandeBroekpolder.Daarnastippenwedegeschiedenisaan,diebijzorgvuldigkij-kennogopveelplekkenzichtbaaris.Vervolgensbehandelenwehetwatersysteem,deaanwezigenatuurwaardenenderoutestructuren.OmtenslotteintegaanophetuniekevandeBroekpolder:namelijkeengroteruigtemetprachtigeovergangennaarhetlandschaperomheen.

3.1. de Broekpolder heeft veel verschillende gebruikersHetgebiedkenteengroteruimtelijkeverscheidenheid.ErtrekkenveelbezoekersnaardeBroekpoldertoe,metvaakverschillendedoelen.Zoalsdejoggers,demensendiehunhonduitlaten,degolfers,debotenbezitters,dekinderendiebijdeatletiek-clubzitten,deruiters,dejongerenophunbrommers,fietsersendevogelspotters. Erzijn18tot20verenigingenactiefennogvierongeregistreerde.Ookzijnernieu-wewenseneninitiatievenvoorhetzuidelijkedeel(survival,outdoor-klimmen,triat-lon).Hetgebiedismetruim400hectaresgrootgenoegomverschillendedoelgroepentebedienen,alzijneruiteindelijkgrenzenaanhet’laadvermogen’vanhetgebied.

Dezeverscheidenheidiseengrotekrachtvanhetgebied.Inhetvigerendebestem-mingsplanstaataangegevendathetoptimaliserenvandegebruikswaardevoorderecreatieeenvandehoofddoelenis2.HetisdaarombelangrijkdatiedereenzichonderdeelblijftofgaatvoelenvandeBroekpolder. Ermoeteenomkeringplaatsvinden:nietlangerisdesportverenigingtoevalligindeBroekpoldergehuisvest,maarhetisdefijnstelocatievoordesportverenigingen.Hetgebiedmoeteenheidkrijgenindediversiteit.Iedereendiehetgebiedbinnen-komtmoetvoelen‘ikganudeBroekpolderin,hetmooierecreatie-ennatuurgebiedvanVlaardingen.

2 De overige hoofddoelen zijn milieuverbetering, versterken van de landschappelijke betekenis en de natuurontwikkeling.


3.2 zichtbare geschiedenis IndeBroekpolderzijnnogveelverwijzingennaarhetverledentevinden.Heleoudeverwijzingennaarhetverledenzijnvroegerekreken.Dezebevindenzichalszand-banenindevenigeondergrondonderhetslibdepot.Omdathetzand,onderhetgewichtvanhetslibdepot,minderindruktdandevenigeomgeving,zijndekreek-patronennuookzichtbaarindebovengrondvanhetdepot.Hetgaatomgeringehoogteverschillenvanmaximaal30centimeter.Ziederodecirkelinfiguur3.

Erligteenaantalmonumentaleboerderijeninhetzuidelijkedeel,vanvóórdeopspuiting,aandeoudeontsluitingswegvandeBroekpolder.Dezeboerderijenendestrokenverkavelingverwijzennognaarhet600jaaroudecultuurlandschap.Ookisernogeenheleoudebelangrijkeverbindingswegtevinden.Aandiewegligtnogeenmonumentaleboerderij.

Langshetwater‘deZevenhonderdGaarden’iseeuwengeledendeRijskadeaange-legd.DeZevenhonderdGaardenvormdedescheidingtussendeAalkeetbuitenpolderendeBroekpoldernaverkavelingin1454.DeZevenhonderdGaardenisondertussenverdwenen,maardeRijskadeisnogsteedsgoedzichtbaar.

IndeomgevingvanVlaardingenzijnveelopgravingengedaan,waarbijsporenvandeVlaardingen-cultuurzijnontdekt.Dezegemeenschapleefdevanlandbouwenveeteeltrond2900-2600voorChristus.IndeBroekpolderzelfisbijdevoorbereidin-genvoordeaanlegvanhetslibdepoteencompleteplattegrondgevondenvaneenboerderijuitdeIJzertijd. DeverwachtingenvoordearcheologischewaardevandeBroekpolderzijnhoog.Maardoordathetbodemarchiefondereenmetersdikpakkethavenslibschuilgaat,isarcheologischonderzoeknietmeermetdestandaardmethodenuittevoeren.Aandeanderekantzullengrondverstorendewerkzaamhedenhetarchiefooknietaantasten.DaaromishetopgespotendeelvandeBroekpoldernietgekoppeldaanplanvoor-schriftenmetbetrekkingtotdearcheologischewaarde3.

3 Bestemmingsplan Broekpolder, 1e herziening, 2004.

Monumentale boerderij aan de rand van de Broekpolder, in gebruik als manege.


Ookderecentegeschiedenisvandeaanlegvanhetslibdepotisnogzichtbaarinhetlandschap.DegedetailleerdehoogtekaartvandeBroekpolderverraadtdeontstaans-geschiedenis.Deloswallenzijnduidelijkherkenbaar.Deperskadendiedeloswallenvanelkaarscheidenzijnhogergelegenrechtelijnen. Dehoogtekaartlaatziendaterslibisopgespoten:dehoekwaardespuitmondheeftgelegenligthoger.Datkomtdoordathetzwaremateriaal(o.a.zand)heteerstisgaanliggen.Lichteredeeltjesalskleizijnverdernaarachtergevoerddoorhetwater.Nahetopdrogenisdegrondgaanklinken:inzakkenonderinvloedvandezwaarte-kracht.Kleiklinktmeerindanzand.Datpatroonisherkenbaaraanweziginverschil-lendeloswallen.Ziebijvoorbeelddeblauwecirkelinfiguur3.Depijlgeeftdevroegereliggingvandespuitmondaan. Inditdeelgebiedzijnhoogteverschillenontstaanvanmeerdan1,5meter.VoordeheleBroekpoldergeldtdatdehoogstedelenopca.3meter+NAPliggenendelaagstetussen1en1,5m+NAP.

figuur 3 gedetailleerde hoogtekaart van de Broekpolder. In de rode cirkel oude kreken, in de blauwe cirkel hoogteverschillen door opspuiting.


Dergelijkeverwijzingennaardegeschiedenisvandeplekzijnwaardevol.Deoudeboerderijen,detoegangsweg,deRijskadeeneenaantalperskadeskunnenalsmar-kanteplekkenzichtbaargemaaktwordenindeBroekpolder.Eenechovandeoudekrekenkanweerinerewordenhersteld.

3.3 watersysteem Alkortnadeaanlegvanhetslibdepotzijnslotenaangelegdomhetovertolligewatervandedepotsaftevoeren.Hiervooriseennetwerkvanevenwijdigeslotenaangelegd,vergelijkbaarmethetslotenpatrooninhetomliggendeveenweidegebied.Doorhetinklinkenishetverhanginhetgebiedgaandewegtoegenomen.ZoiseenafwateringssysteemontstaandatruwweghetwatervanuithethooggelegenwestenviahetlageoostennaardeVlaardingseVaartvoert.

Erzijntegenwoordig3deelsystemen.(Vooreenoverzichtvandeliggingvandelos-wallen,ziefiguur4.)Vanuitdeloswallen5en7loopthetwaternaarhetpompstationinhetnoordwesten,waarhetwordtgezuiverd.Hetlandinditdeelsysteemligtvrijlaag(tussende1,0en2,0mbovenNAP).Hetwaterpeilindeslotenloopafvanca.+1,0mnaar+0,2m+NAP.Hetverhangisdusgering.Devoormaligevuilstort(dezuidelijkehelftvanloswal3)endeloswallen1en2waterenafopderiolering.

Deloswallen4,6,8,9en11vormenhetderdedeelsysteem.Ditdeelheeftgeengrotewaterkwaliteitsproblemenmeerenvoedteenafwateringssloot.Dezelooptvanuithetnoordwestenviadevakken9,4en3naareenuitwateringssluisjeonderdeasfal-tweginhetzuidwesten.VanafdaarloopthetwaterviaeenslootnaardeVlaardingseVaart.Hetverhanginditdeelsysteemisveelgroterenlooptvanca.+2,5mNAPinhetuiterstenoordwestentot+0,5mNAPinhetzuidwesten.

HetpeilindeVlaardingseVaartbedraagt–0,4mNAP.IndeVeenweidegebiedenrondomdeBroekpolderstaathetwaternogveellager,namelijkop-3,5mNAP.

DewaterbalansvandeBroekpolderwordtalleengevoeddoorneerslagwater.Grondwaterkanhetgebiednietbereiken,omdathethogerligtdandeomgeving.Viadeneerslagkomterjaarlijkscirca3miljoenm3waterinhetgebiedterecht.Ditvulteengrootondergrondswaterreservoir.Eendeelstroomtondergrondsafnaardelagergelegenveenweidegebiedenindeomgevingeneendeelstroomtbovengrondsafviadesloten.Ruwwegverdamptongeveerdehelft.Hoeveelerverderondergrondsverdwijntisnietbekend. Hoeveelwatererbovengrondsafstroomt,zalindepraktijksterkvariëren.Steldatongeveer1miljoenm3(duseenderde)viadeslotenhetgebieduitstroomt.Datkomtneeropeendagelijkseafvoervanongeveer2.750m3,oftewel30tot35literperseconde.Indrogetijdenzalhetsysteemlangzaamuitdrogenenzalhetondergrondsewaterreservoirzijnwaterkwijtraken.Deslotenvoerendansteedsminderaf.Deafvoerkanzelfshelemaalstilvallen.Innattetijdenstijgthetondergrondsewater-reservoirenneemtdeafvoerjuisttoe.HetwatersysteemlijktwatdatbetreftwelwatopeenbeeksysteeminHoogNederland.

Hetslotensysteeminhetgebiedisvooralgerichtopeenvlotteafvoervanwateruithetgebied.Indelaaggelegendelenisdeslootcapaciteitdaaromerggroot:zo


kanhetwaternaeennatteperiodesnelhetgebiedverlatenenisdebodemsnelweerdroogenbegaanbaar.Vooreennatuurgebiediseensnelleafwateringmindergewenst.Doormeerfluctuatieseneenhogerewaterstandinhetgebiedkandenatuurontwikkelinggeweldigversterktworden.Inhoofdstuk5gaanweverderinopdemogelijkhedendiehetwaterbeheerbiedt.

3.4 aanwezige natuurwaardenDenatuurwaardenindeBroekpolderzijnaanzienlijkenwordenalsindsdeopspui-tingmetslibdoornatuurliefhebbersgevolgd4.Erkomennaarschatting4à500hogereplantenvoor(o.a.KoekoeksbloemenBlauweknoop).Derijkdomaaninsectenisgroot(o.a.Vuurvliegje,Grotezijdebij,zeldzameEndotheaniagentianajaopKaarde-bol),dagvlindersennachtvlinders(GehakkeldeAurelia,Landkaartje),circa10soortensprinkhanenen10soortenlibellen.

HetvolwassenloofbosinhetgebiedbevateenvandeweinigepopulatiesMatkopinZuid-Holland.DeWielewaal,AppelvinkenNachtegaalbroedener,endeHavikdeedin2008eenpoging.Doordeafwisselingtussenwater,polder,bos,ruigtesengraslandisdeomgevingvandeBroekpolderzeerrijkvogelgebied.Bijeenvogeltellinginde

4 Jarenlange inventarisaties van Ben van As, o.a. gedocumenteerd bij Rijksherbarium

De Tureluur, de Tjiftjaf, de Bergeend en de Matkop, vier soorten die in de Broekpolder en omgeving voorkomen.


lentevan2008openronddegolfbaan5zijn78verschillendebroedendevogelsoortengeteld,waaronderzeldzamesoortenalsdeBlauwborst,deRietzangerendeRansuil.DeBergeendendeKrakeendbroedeninhetgebied,enookdeTureluur,deTjiftjafendeSlobeendzijngezien. Ookinhetproefbos,datnaaanplantin1969nietmeerisbeheerd,iseengeweldigenatuurlijkesoortenrijkdomontstaan.Doorafwezigheidvanmenselijkingrijpenisereenheelmooivlierbosontstaan.Erstaanhiertot10mhogevlierstruikenvan30jaaroud.

Inhetbestemmingsplanvan1996iseenvandehoofddoelstellingenhetversterkenvandenatuurontwikkelingindeBroekpolder.Dekansenvoornatuurontwikkelinghangenvolgensdeanalysevanhetbestemmingsplansamenmethetvergrotenvandegradiënten(overgangenvannatnaardroog,gebruikmakenvanaanwezigehoog-teverschilleninhetterreinetc.)inhetgebied.Erwordtgestreefdnaareenzogrootmogelijkevariatie.

ErstaateenonderzoekgeplandominkaarttebrengenhoehetstaatmetdebodemenhetgrondwaterindeBroekpolder.Indewandelgangenstaatditonderzoekbekendalshetnatuurwaarden-onderzoekofdenulmeting.Ditonderzoeklevertvierkaartenop:eenmetbodemsoorten,eenmetdebodemkwaliteit,eenmetgrondwaterstandeneneenmetdekwaliteitvanhetgrondwater.DaarnaastzalDCMRinmei‘09eenbodemecologischonderzoekpubliceren.DCMRconcentreertzichopdebovenstelaagvandebodem.Ditrapportzaluitwijzenof,enzojawaar,verderesaneringvandeBroekpoldernodigis.

3.5 de Broekpolder heeft last en gemak van de routestructurenIndeBroekpolderisalsindsdeaanlegvanhetslibdepoteengoedtoegankelijkepadenstructuuraanwezigindevormvandekades.Erzijnwandel-,fiets-enruiter-

5 Gegevens februari 2009 via de golfclub verkregen


paden.Degolfbaaninhetnoordenisontslotenviaeenasfaltweglangsdezuid-enoostkant.Destructuurvandekadesrefereertnogaandegeschiedenisalsslibdepot.DehogergelegenkadesbiedenvaakeenmooiuitkijkjeoverdeveldenenruigtesindeBroekpolder.DitgeheelzorgtervoordatdeBroekpoldergoedontslotenis.Maarerisnogwelwatteverbeteren.

DeWatersportweg,tussenPolderpoortendegolfbaan,wordtintensiefgebruikt.Maardewegmaaktgeenverbindingmethetgebiedenwektdaardoornietdeindrukdatjeineenbijzonderrecreatie-ennatuurgebiedbent.Inhetruigemiddengebiedlopenveelwandelpadenrechtlangsdesloten.Eriszoeenrechtblokkensysteemontstaan,waarbijderechtepadenderechteslotennogextraaccentueren.Ditwerktversnippe-rend.Terwijlhetgebiedzelfjuistgrootsenweidsis.

3.6 het ruige grote gebied is uniek in zijn omgevingDeBroekpolderisdeenigeplekmetomvangindeomgevingvanVlaardingenwaarhetechtruigis.Diegroteruigteiszeerwaardevol.MetMidden-DelflandheeftVlaar-dingeneengrotegroeneachtertuinmetveelweilandenensloten.InVlaardingenzelfzijnookeenaantalparkenaanwezigwaaronderhetHof.OokdeBuitenpoldervoorzietineengroenebehoefte.

Dehooggelegen,bosrijkeBroekpoldervoegtdaarnogeenbijzonderaspectaantoe.DeBroekpolderonderscheidtzichdoordeaanwezigheidvangroteoppervlaktesbos,enruigenspaarzaambeheerdterreinwaarechtstruinennogmogelijkis.Hetiseenleefomgeving,zoalsindevisievandeFederatieterechtstaatbeschreven,waarineenongekendevariëteit(water,bosenopenvlaktes)meteendaarbijpassendesoorten-rijkdomnietzoumisstaan.InhetbestemmingsplanstaatooknietvoornietsdatdeBroekpoldereenverrijkingisinhetlandschaprondVlaardingen.


Hetisdaarnaasteengebieddateenvoorbeeldisophetgebiedvanduurzameont-wikkelingindedichtbevolkteRandstad:vanslibstortnaarwaardevolnatuurgebied.Erishiersprakevandeovertreffendetrapvan‘cradletocradle’–eenmodernduur-zaamheidsconceptwaarbijgrondstoffentelkensweergebruiktwordenzonderaankwaliteitinteboetenenzonderafvalteproduceren.DeBroekpolderisontstaandoorhavenslib,vervuildriviersedimentdatmeestalalsafvalbehandeldwordt,enheeftzichontwikkeldtoteenuniekenwaardevolgroengebiedineendichtbevolktstede-lijklandschap.

UithetrapportvanChemielincovan1997blijktdatergeenactuelehumanerisico’szijninhetgebied.Welzijndealledeelgebiedenbehalve1,3en6(niet6a)en12ernstigverontreinigd.(Ziefiguur4).Dezegebiedenzoudengesaneerdmoetenworden.Verderisdeelgebied7zosterkverontreinigdaandeoppervlaktedatdaargeensportveldenofkinderspeelterreinmoetkomen.Beweidingvoornatuurbeheerkanwel,onderbepaaldecondities,ingrotedelenvanhetgebied.

Deverspreidingvanvervuilingrichtinghetoppervlakte-watergaatvoornamelijkdooruitspoelingvanverontreinigdgrondwaterendoorzwevendslibdatmetgrond-enregenwaterwordtmeegevoerd.Verspreidinginverticalerichtingviahetgrondwa-tertreedtnietofnauwelijksop.Chemielincoschatderisico’svandeverspreidingnietaltegroot,aangezienerindegebiedeneromheeneenkwelsituatieis,waarbijwaterviadrainagewordtafgevoerd.


De randen zijn mooiDerandenaandewest-,noord-enoostkantzijnergmooi.Eriseenverscheidenheidaanuitzichten,landschappenenweidsheid.

AandeoostkantligtdeVlaardingseVaart,omzoomdmetriet.IneenkoudewinterisdeVaarteenprachtigeplekomeenmooieschaatstochtrichtingMidden-Delflandtestarten.Inlente,zomerenherfstisheteenroutevoorzeilbootjesenfluisterbootjesdiedeNieuweMaasverbindtmetMidden-Delfland.DenoordrandvanhetgebiedheefteenweidsuitzichtoverdeVlietlanden.DeVlietlandeniseenzeerwaterrijkenvogelrijkgebieddatslechtsmetkleinebootjestoegankelijkis.AandewestrandvandeBroekpolderishethoogteverschilmetdeAalkeetbuitenpolderoverduidelijk.Naeenredelijksteilenruigbegroeidtaludliggenvelemeterslagergelegenweilanden.Ditisweidevogel-gebiedmeteeneendenkooi,eenoudeRijskadedieprachtigzicht-baarisdoordeelzendieerlangsgroeienenruigtesdiezichvolkomennatuurlijkontwikkelen.

DezerandenmoetenwordengekoesterdenmoeteneenvisitekaartjewordenvoordeBroekpolder.Doordathethoogteverschilzogoedbeleefbaaris–ofkanzijn–bijderanden,isdegrensvandeBroekpolderdaarookgoedbeleefbaar.Dezuidelijkerandmoetuiteindelijknetzoduidelijkenliefstzomooiwordenalsdeandereranden.

figuur 4 overzicht van de loswallen.


Uitzicht vanaf de westelijke, oostelijke en noordelijke rand van de Broekpolder.


4. Genius of the place

WatisnuechtdeessentievandeBroekpolder?WelkefysiekeenmaatschappelijkeeigenschappenmakendeBroekpolderbijzonder?Ofwel:watisde‘geniusofthepla-ce’,ookwelvertaaldmet:kernkwaliteiten?

Wezieneenoasedichtbijdestad,eenruig,bijnaoerbosachtignatuurgebiedmetveelvariatieinrecreatiefgebruik.Hetiseengrootaaneengeslotenpubliekdomein,hetgroenekwadrantvanVlaardingen.Daaromdraagthetbijaandegezondheidenaanhetwelbevindenvanmensen.

WezienvierkernkwaliteitenvoordeBroekpolder:develeverschillenderecreatievegebruikers•deruigeengrootschaligenatuurdiezeldzaamisindeomgeving•dezichtbarecultuurhistorie•dehogeliggingvanhetgebied,goedtebelevenbijderandenvanhetgebied,naar•hetveen,naardestadennaarDelfland.

DeFederatiewilhetuniekevanditgebiedversterkenenooknogmeeronderdeaandachtbrengen.EenconcretedoelstellingdaarbijkanzijndatalleVlaardingersovertweejaarwetenwatdeBroekpolderis,endehelftvandeVlaardingersminimaaltweekeerperjaareenbezoekbrengtaandeBroekpolder.SpecialedoelstellingkannogwordengeformuleerdvoorhetgebruikvandeBroekpolderdoorscholenuitderegiozoalsMaassluis,VlaardingenenSchiedam.


figuur 5 ontwerp van het integraal inrichtingsplan


5. Integraal Inrichtingsplan

HiernaastzietueentekeningvanhetintegraalinrichtingsplanvandeBroekpol-der.Indithoofdstukleidenwijustapvoorstapdoorhetinrichtingsplanmetdevoorrangsprojecten.

Deaanwezigheidvanveelbos,openheidendevelemogelijkhedentotrecreatiedichtbijdestadmakendeBroekpoldertoteenwaardevolleplek.Dehuidigepolderwordtgekenmerktdoor:intensiefmedegebruikvanrecreantendoorliggingtegenstedelijkgebied•deaanwezigheidvanveelbosenverruigdgrasland•eenhogereligging(ca.5m)dandeomgeving•zichtbarecultuurhistorie•

Inhetontwerpisgestreefdomdezedriekarakteristiekekenmerkenteverbeterenenteversterkenendaarbinnendezes6voorrangsprojecteneenplektegeven.Debestaandezoneringvanintensiefnaarextensiefgebruikisgebruiktalsbasis-ordeningsprincipevoorhettotaalontwerp.Voorhetlandschappelijkontwerpishetbelangrijkdatersamenhangontstaattussendeverschillende(recreatieve)functiesenhetnatuurgebied.Deverschillendefunctiesmogenelkaarnietindewegzitten.Daaromisgezochtnaareenoplossingwaarbijzeelkaarzoveelmogelijkondersteu-nen.VoordeBroekpolderisditbelangrijkomdathierdooreenheideneigenheidontstaatendepoldereenherkenbaargebiedwordtvoorbezoekersuitVlaardingenenomstreken.

5.1 natuurkerngebied: een stapsgewijze metamorfose

Van een monotone naar een spannende BroekpolderDoordeoorspronkelijkeinrichtingalslandbouwgebiedenproductieboshebbengrotedelenvanhetgebiedeeneentonigeuitstraling.VoordenatuurendebelevingvandeBroekpolderishetbelangrijkdatermeervariatieontstaat.Dezevariatieontstaatwanneernatuurlijkeprocessenbenutworden.Voorbeeldenvannatuurlijkeproces-senzijnhetvasthoudenenbergenvanneerslag,verwilderenvanhetbosgebiedendeinzetvanbegrazing.Dezenatuurlijkeprocessenstaanaandebasisvande(her)vor-mingvandenatuurkern.Hetideewordttoegelichtineenaantalstappen.

Stap 1: vasthouden en zichtbaar maken van waterDeBroekpolderheefteenrationeleafwateringmetrechtediepesloten,bedoeldomhetwatersneluithetgebiedaftevoeren.Hetslotenpatroonheefteenpolderstructuurenlijktopdatvandeomliggendepolders.MaardeBroekpolderis

6 De Federatie heeft zeven voorrangsprojecten benoemd. Dit inrichtingsplan is er een van.


anders,ligtveelhogerenheeftdoorhetgrotereliëfeennatuurlijkeafwateringvanhoognaarlaag.Ditgegevenkanbenutwordendoorhetnetwerkvanslotenomtevormentoteenmeernatuurlijkafwateringssysteemdatmeerwegheeftvaneenaantalbeekloopjes. OmdittebereikenkunnendeslotenindehoogstedelenvandeBroekpoldervervallen.Ditkandoorzegeheeltedempenofaanhetuiteindeaftedammen.Ditlaatsteishandigindelenvanhetgebiedwaarnietteveelactiviteitgewenstis.Doorhetdempenofafdammenvandeslotenkanhetwaterhiernietmeerwegstromenenzalhetgrondwaterpeilstijgen.Lokaalzalhetaandeoppervlaktekomen,waardoorvochtigeplekkeninhetbosontstaan.Ditgebeurtvooralinnattetijden,alshetlangerdroogisdroogthetgebieduit.Vanafdehoogteslopenenkelekleinebeekjesnaarhetcentraledeelvanhetgebied.Voordebeekjeszullennieuweslingerendelopengegra-venmoetenworden.Hierendaarzijndelenvanoudeslotentegebruiken.

Doordeslotenteversmallenenoptehogen,kanhetgrondwaterreservoirzichverdervullenenkanhetwaterlokaalookaandeoppervlaktekomen.Ooktredendangroterepeilfluctuatiesop.Indelaagstedelenkanhetwaterzelfstotbovenhetmaaiveldstijgen,zodatdaarondiepepoelenontstaan.

figuur 6 ligging natuurkerngebied

1


Randvoorwaarden:Bijverdereuitwerkingmoetdewaterhuishoudingindezuidelijkezonemetde•sportveldenopordeblijvenenvernattinghiervoorkomenworden.Debodem-enwaterkwaliteitinhettevernattengebiedmoetophetvereiste•niveaublijvenofverbeteren.DaarvoorishetinvoorbereidingzijnderapportvanDCMRmogelijkvanbelang.Eenaanlegvergunningisverplichtvoorhetgraven,dempen,verbredenofverdie-•penvanwaterlopen.Erisaanvullendonderzoeknodignaardeteverwachtenwaterkwaliteitinhet•vernattemiddendeel.Opkortetermijnwordteenquickscanuitgevoerdomduidelijkheidtekrijgenoverzoweldezekwestie,alsdemogelijkgunstigeinvloedvanderietenwaterplantenopdewaterkwaliteit.Hetveldjedatindehuidigesituatiegebruiktwordtdoordemodelvliegtuigvereni-•gingRMVVwordtonbruikbaar.Ermoetwordenvoorzienininrichtingvaneennieuwepassendeplekindesport-enspelzonetenwestenvandeatletiekbaan.Deafmetingenvanhetvliegterreinmoeten100x100mzijn,meteenobstakelvrijeruimtedaaromheen.Totaleafmetingen200x200m.Verderisereen220Vaanslui-tingnodig,eenopslaggebouw(bijvoorbeeldeencontainer)enbankjesaandenoord-enzuidkantvanhetveldvoorpubliek(picknicktafels?).

Debeekjeslopenallennaardecentralelaagte.Ditgebiedisdeafgelopendecenniahetmeestgezaktenligtnogcirca1mbovenNAP.Hierverzamelthetwaterzichineenondiepmeervancirca5hectare.Omhetwaterhiergoedvasttekunnenhoudenmoetereendrempelindeafwateringsslootwordenaangelegd.Alsdezeop1,5mhoogteligt,kanhetpeilindeplastotdiehoogtestijgen.Indrogetijdenzaldeaan-voervanuitdehogeredelensomszoverdalendathetmeerlangzaamuitdroogt.Voorvissenenanderewaterdierenishetgoedalserwelwatwateroverblijft.Vooreendeelzijndatdebestaandesloten(diehoevenonderhetmeernietgedemptteworden),maareventueelkanerooknogeengroterepoelwordenuitgegraventerplaatsevanhetlaagstedeelvanhetmeer.

VanafdeoverlaatstroomthetwaterviaeenbeekloopjenaardeVlaardingseVaart.

figuur 7 transformatie van poldersysteem naar een systeem van beekloopjes met natte kern.


Hierbijwordtnogeenhoogteverschiloverbrugdvanca.2m.Omhetwaterbeleefbaartemakenmoetdehuidigeslootverbreedwordentotca.5a10meter.Overdebodemvanditdalslingertdanhetbeekjeineenondiepebedding.Ookmoethetvervaloverdegehelelengtewordenuitgesmeerd,doorhetwestelijkedeelwatoptehogen.Ditligtnualtelaag.Opdeovergangvanhethogeterrein,naardelagegrondenlangsdeVlaardingseVaartkaneenkleinewatervalkomen.Zowordtinzich-telijkgemaaktdathetwatervanafeenhogeterpnaardelageomgevingstroomt.

Naastdeverhoogdenatuurwaarden,deintensebelevingvandewaterlopenendenattenatuur,zorgthetwatervooreenidealeplekvoorschaatsenenkanoën.HetwaterwordtviaeenmeanderendstroompjeafgevoerdnaardeVlaardingseVaart.HetwatergeeftdeBroekpoldereennieuwenherkenbaarhart.

Dezeingrepenliggengeheelinlijnmetdeoverwegingeninhetbestemmingsplan.DaarstaatbeschrevendathetdeelvandeBroekpoldermetvrijelozingopdeboezembijuitstekgeschiktisvoorhetaanpassenvandewatergangennaareenmeernatuur-lijkevariant.‘Doorhetaanbrengenvanbredeplas-drasbermen(…)kunnenzowelverhogingvandepotentiëlenatuurwaardenalsverbeteringvandewaterkwaliteitwordenbereikt.’Verderis‘hetstreveneropgerichtdebeheersingvandemilieu-verontreinigingvandeBroekpolderzoveelmogelijklangsnatuurlijkewegtelatenverlopen.’

Een snelle startErkansnelgestartwordenmetdevernattingvanhetnatuurkerngebied,alsaanbovengenoemderandvoorwaardenwordtvoldaan.Afsluitenregelbaarsluisjebijdehuidigeafwateringvanloswal4.•Vergravenvan‘oudekreek’voornieuweafvoer.Veelweerstandindekreeknodig,•zodathetwatermoeizaamnaardeVlaardingseVaartafstroomt.Ouderechteslootlangshetbosdichtmaken.•Kleinstukuitgravenomdiepgedeeltetecreërenwaarvissenkunnenoverleven•tijdensstrengewinters.Bomenkappenopdeplekvantoekomstigeplas(noordzijde)• 7.

7 Ook voor het vellen van bomen is conform het bestemmingsplan een vergunning nodig.


Zo kan het nieuwe natte hart van de Broekpolder eruit gaan zien.

Stap 2: Monotoon bos geleidelijk omvormen naar natuurlijk bosDeblokvormigemonotonebosvakkenhebbennauwelijksnatuurwaardeenzijnvoorrecreanteneensaaischouwspel.Wanneerermeervariatiewordtgecreëerddoorhetbosgeleidelijkomtevormenwordthetbosweernatuurlijkeninteressanter(span-nender)voorbezoekers.

figuur 8 natuurlijke bosomvorming

Luchtfoto van de Broekpolder uit circa 1998, de grond was ten dele nog in gebruik voor de landbouw.


Hetbosmagverwilderen.Dodetakkenenomgevallenbomenwordenopgenomenindelevenscyclusvanhetbos.Naenkelejarenontstaateengevarieerdengelaagdboswaardenatuurzichoptimaalkanmanifesterenenderecreantkanstruinenenontdekken. Enkelevoorbeeldenvannatuurlijkebos(om)vormingindeBroekpolder(vlierbos-senenproefbosmeteiken)bewijzenhetgrotesucces.Bijhetomvormenvanhetboswordtextraaandachtbesteedaanhetomvormenvanderechterandennaarrafeligeranden.Rafeligerandensluitenbeteraanbijhetnatuurlijkekaraktervanhetgebied.Vooralhetcreërenvanwarme,zuid-georiënteerdebosrandenmetveeldoodhoutenstruweelisgoedvoorinsecten(vlinders).

Lanen behoudenGrotedelenvandeBroekpolderwareningebruikalslandbouwgebied.Deverkave-lingvanakkersenweilandenuitdietijdisnoggoedherkenbaar.Bijdeinrichtingvanhetslibdepotzijnbomenlanenaangeplantopdekades.Hierdoorhebbendelenvanhetgebiedeenmonumentalelandgoedachtigesfeer.DelanengevenookstructuuraandeBroekpolderwaardoorbezoekerszichgoedkunnenoriënteren.Dezewordenbehoudenenversterkt.

Delanenbepalendesfeerindebosschilomdenatuurkernenzijndetoegangswegennaardenatuurkern.DelanennaardevrijeverwilderdenatuurvormeneenprachtigcontrastvoordebelevingvandesfeerinBroekpolder.Inhetgebiedlangsdezuid-enoostrandvandenatuurkernligtdeovergangvanextensiefnaarintensiefgebruikvandeBroekpolder.Eenplekvooreenmogelijktheehuisenheteducatiefarcheolo-gischerfzijninhetontwerpindezerandeningepast.Bezoekersvandezeprojectenkrijgenhiereenmooikijkjeindenatuurkern.

Stap 3: Openheid en variatie creëren door begrazingDeverlatenakkersenweilandenzijngaanverruigenenzijnnueenstruin-enwandelgebiedvoorrecreanten.DeverrezichtlijnenindeBroekpolderwordengewaardeerddoorrecreanten.Wanneerhetgebiednietbeheerdwordtzalhetdichtgroeienmetstruweelenbos.Begrazingdooro.a.rundereniseennatuurlijkemanieromervoortezorgendathetvoormaligelandbouwgebiedzoopenmogelijkblijft.Degrazerszorgenvooreenrijkevariatieindevegetatie(begrazingsmozaïeken)enzijnookeennieuwerecreatievetrekkervoordeBroekpolder.

Foto’s van de Broekpolder: het stormbos en een mooi natuurlijk paadje. Dode bomen zorgen voor levende bossen.


Openheid en mooie afwisselende patronen in de vegetatie kunnen door begrazing ontstaan en in stand worden gehouden.


Inreactieophetontwerp-bestemmingsplanheefthetRecreatieschapMidden-Delflanddesuggestiegedaandatbegrazingeenalternatiefkanzijnvoorextensiefbeheer,bijdragendaanhetnatuurlijkekaraktervandeBroekpolder,eengevarieerdevegetatieenderecreatievebelevingswaarde.In2001heeftAlterrainopdrachtvandegemeenteeenonderzoekgedaannaardebeperkingendiedevervuildegrondsteltaanbegrazing.UitditonderzoekkwamdateengrootdeelvandeBroekpolder,opdekaartinfiguur9aangegevenmeteengelerand,begrazingzondermeermogelijkis.Indeoverigegebiedenzijneerstmaatregelennodigomdeimpactvandevervuildegrondtebeperken,zoalshetaanbrengenvaneenleeflaag.

Erkanbegonnenwordenmetbegrazing,dooreengebieddaarvoorinterichtenmetmooierasters,roostersengoedeinformatiebordjes.Voordatdegrazersin(eendeelvan)deBroekpoldergeïntroduceerdworden,moetereenintensiefcommunicatie-programmavoordebezoekerskomen.Mensenengrotegrazersgaanprimasamen,zoblijktuitruimeervaringinanderedelenvanNederland.Maareriswelenigevoor-lichtingenintroductienodig.Teneerstemoetenderecreantenwennenaanhetfeitdatzenietlangerdeenigegebruikerszijn.Erlevenookgrotedieren.Datvraagtombepaaldegedragsregels,bijvoorbeeldrespectvoordedierenenhungewoontes.Tentweedeiserintensievecommunicatienodigmetdehondenbezitters.Inprincipekunnenhondenengrazersgoedsamengaan,maardehondenmoetenaangelijnd

figuur 9 mogelijk begrazingsgebied


blijven.Degrazershebbenookeengebiednodigwaargeenhondenkomen,waarzezichterugkunnentrekken.Eenanderaandachtspuntiseenmooiingepasteafraste-ring.Opdefoto’shierondereengoedvoorbeelddaarvan.

Omtestartenmeteenbegrazingsproject,kunnenafsprakengemaaktwordenmetprofessioneleorganisaties,diezichrichtenopeffectieveenaantrekkelijkenatuurlijkebegrazing,deomgangmethetpubliekenveterinaire-enwelzijnsaspecten.Stromingheeftveelervaringmetdergelijkeorganisaties.

Uitbreiding en verdere natuurlijke ontwikkeling natuurkernNahetaanpassenvandeafwateringindekern,ontstaatindeloopvandetijdeenwaterignatuurgebiedmetplas-dras,rietveldenendieperwater.Devolgendestappenkunnenzijn:Dichtgooienvaneenaantalrechteslotenmetgeslotengrondbalansinhetnoorde-•lijkedeel.Vergravenvaneenaantalnatuurlijkogendemeanderende‘kreken’.•

Hetnatuurlijkbosbeheerkanverderuitgebreidworden.Doordegrazersinhetover-grotedeelvandeBroekpolderderuimtetegeven,wordteenvandebeheerproblemenvandehuidigeBroekpolderaangepakt:dewoekerendeBerenklauw.GrotegrazerszoalsrunderenetenBerenklauw.Degrote‘nederzettingen’vanBerenklauwdiemomenteelwaargenomenwordenindeBroekpolder,zullendaardoorverdwijnen.HetisoverigensnietzodatdeBerenklauwverbannenwordt.Deplantzalonderdeelblijvenmakenvanhetecosysteemmaarnietmeerinzulkegrotedichthedenalsnuopsommigeplekkentevindenis.Ookeenaantalexotenzullenineenbeheerplanaandachtmoetenkrijgen(o.a.ongewenstesoortenzoalsrodekornoeljeenJapanseduizendknoop).

Voorbeeld van mooie inpassing van een ‘afrastering’: vanaf de snelweg zijn deze halfwilde Konik paarden goed te zien. Er is geen hek. Wat de paarden verhindert om de snelweg op te lopen, is een greppel en een steile rand. Een mooi voorbeeld van een praktisch onzichtbare afrastering op de landtong Rozenburg. De foto’s zijn van ARK natuurontwikkeling.


5.2 struinbos: een plek om te ravottenEenvandeprojectendatdirectvanstartkan,ishetstruinbos.HetontwerpvoorhetstruinboswordtgemaaktdoorLandschapsarchitectJosvandeLindeloof.SamenmetdeLionsclub,StromingenVandeLindeloofkandeexacteindelingvanhetstruinbosbepaaldworden.Afhankelijkdaarvanwordteerstwatnodigisopgeruimd,daarnakunnenwebeginnenmetdeaanlegvanhetstruinbos.Dathoeftnietlangteduren.Demeesteenvoudige,energleuke,vormiseenomgevallenboom. Aangrenzendaanhetstruinboskaneensurvivalparcoursmetaantrekkelijkehindernissenwordenontwikkeld.DitkaninsamenspraakmetdeStichtingSurvivalVlaardingen,dieookmedekanzorgenvoorhetbeheer.

Erisondertusseneeneersteworkshopgeweest.VandeLindeloofisbezigmethetontwerpenvanhetstruinbosenderoutesinhetstruinbos.

figuur 10 ligging struinbos

2


5.3 landmark: mentale verbindingen aanbrengenEenprojectwaarvandeuitvoeringsnelkanstartenishetlandmark.Tussen2006en2008iseenprijsvraaguitgeschrevenvooreenlandmarkdatuitdrukkinggeeftaande‘nieuweBroekpolder’.UittweehonderdinzendingenisdooreenbreedsamengesteldejurygekozenvoorhetontwerpvankunstenaarInekeVisser.ZijheefteenlandmarkontworpendatzoweldegeschiedenisalsdetoekomstvandeBroekpoldersymbo-liseert.HetlandmarkkomtindenieuwaanteleggenBroekpolderhaven.Voordeplaatsingvanhetlandmarkhoeftnietgewachttewordentotdatdehavenerligt:hetismogelijkomhetlandmarkteplaatstenenlaterdehaveneromheenaanteleggen.

5.4 archeologisch erf: plezierig educatiefNagoedkeuringvanhetintegraalinrichtingsplan,wordteenhaalbaarheidsonder-zoekuitgevoerdvoorhetarcheologischerf.Alsblijktdathethaalbaarenbetaalbaaris,kansnelbegonnenwordenmetdebouwvaneeneerstenederzetting.Delocatiekanopbasisvanhetdetailontwerpbepaaldworden.Wehoevenniettewachtentotdenieuwekreekklaaris,debouwkanalbeginnen.

Welisermogelijkeenwijzigingnodigvanhetvigerendebestemmingsplanuit1998omopdeaangewezenplekbebouwingneertezetten.Hetarcheologischerfstaatgeplandineengebieddatdebestemmingextensieverecreatieheeft.Indatgebiedmogenslechtsbouwwerkentendienstevandiebestemmingwordengebouwd,meteenaantalaanvullendeeisen8.

8 Bebouwing ten behoeve van onderhoud en beheer mogen niet meer grondoppervlakte innemen dan 50 m, de goothoogte mag niet hoger zijn dan 3 m, de totale hoogte niet hoger dan 4,5m.

figuur 11 locatie landmark


5.5 voorzieningen voor daggebruikVoordevoorzieningenvoordaggebruikvoertdeFederatieeersteenhaalbaarheids-onderzoekuit.Ditonderzoekzaldebetaalbaarheidvaneenkruidentuin,eeninfocen-trumenverschillendevormenvaneennatuurschoolonderzoeken.Afhankelijkvandeuitkomstenvanhethaalbaarheidsonderzoeknaarheteducatiefarcheologischerfendevoorzieningenvoordaggebruikzoalsdekloostertuinenhetinfocentrum,kunnendezevoorrangsprojectengeleidelijkopgebouwdworden.Ditmoetinsamenhanggebeuren,alsdeprojectenbijelkaarindebuurtliggen.Onder-lingeafstemmingisergbelangrijkomdeeenheidinhetgebiedtebewaren.Welgeefthetbestemmingsplanruimteaaneendagkampeerterreinindezebestemming.Duserisindegrondslagvanhetbestemmingsplanruimtevoordergelijkevoorzieningen.

KruidentuinDeaanlegvandekruidentuinofdoe-engebruiktuinkanindiengewenstkleinbeginnen,afhan-kelijkvandewensenmethetomploegenvaneenkleinstukjeland.UithetonderzoekvanDCMRzalblijkenofernogrestrictiesklevenaandeteeltvansier-ofeetbareplanten.

InfocentrumVoorhetinfocentrumismogelijkwatmeervoorbereidendwerknodig.AlshetindePolderpoorteenplekkrijgt,kanhetsnelvanstart.Eenstandje,vrijwilligersenfoldermateriaalisdanvoldoende.Alshetbijofinhetarcheologischerfkomt,moeteerstnagedachtwordenoverhoeeennederzettinggeschiktgemaaktkanwordenalsbehuizingvaneeninfocentrum.Bijvoorbeeldoveraanlegvaneenriolering,overinrichtingenbemensingvandenederzetting,enaansluitingopverwarmingennetwerken.Dankomtookmogelijkestrijdigheidmethetbestemmingsplanaandeorde.

figuur 11 llocatie archeologisch erf


NatuurschoolOokkanhetdenkenoverdenatuurschooldoorgaan.Voorwie?Welkevorm?Waar?Erisaleenbredeinventarisatievandebehoeftes.Devolgendestapishetmakenvankeuzes.Welkebehoefteswillenwehonoreren?Kleinbeginnenenlangzaamuitbou-wen,ofhetgelijkgrootaanpakken:allesineenkeer?VoordeplekheeftdeFederatietweezoeklocatiesaangewezen:bijhetarcheologischerfeninhetvoormaligeIPSE-gebouwvlakbijdemanege.Alslocatiebiedthetarcheologischerfgoedekansen:inhetgroenentochgoedbereikbaar,eenprimauitvalsbasisomtevoethetgebiedintetrekken,endesettingisaanstekelijkvoorjeugdenkinderenmetdenederzettingeninaanbouw.Weliserwaarschijnlijkeenwijzigingvanhetbestemmingsplannodig,alsdezeplekgekozenwordt.Degemeentelijkeafdelingvastgoedzalonderanderevoordekeuzevandeplaatseenhaalbaarheidsonderzoekmoetenuitvoeren.

Picknickplek of theetuin?InhethartvandeBroekpolderligteenknooppuntvoorfietsersenwandelaarsmetuitzichtopwater,rietenruigtes.Opdezeplekkanprachtigeenpicknickplekaange-legdworden,ofeenkleinschaligetheetuin.Deplekisnietbereikbaarmetdeauto,endaardoornogaantrekkelijkervooreenkopjekoffiebijdestartvaneenwandeling,ofeenstukappeltaartopeenmooievrijemiddag.Opveleplekkeninhetlandlopenzeerrendabele,vergelijkbarekleinschaligeinitiatieven.HetbezoekerscentruminAmelisweerdbijUtrechtiseenvoorbeeld,enOortjeshekkenbijNijmegenofdeZee-torenbijHoekvanHolland.

Detheetuinzoubuitendezonevoorintensieverecreatieuithetbestemmingsplankomenteliggen.Horecaisvolgenshetbestemmingsplanniettoegestaanindeextensievezone.Eenwijzigingvanhetbestemmingsplanisdaaromwaarschijnlijknodigomdetheetuinmogelijktemaken.

Eentheetuinkangebruikmakenvandefaciliteiten(bijvoorbeelddekeuken)vandePolderpoort,endoordezelfdeuitbatergeëxploiteerdworden.DoordatdetheetuinendePolderpoortbeideverschillendedoelgroepenbedienenvullenzeelkaarperfectaan.Dagjesmensenzittenlievernietineensportkantineennahetsportengaandesportershetliefstdirectdekantinein,zondernogeenextraverplaatsing.Doordeuitbreidingvandoelgroepenwordenmeermensenbediend,watdebelevingvandeBroekpoldertengoedekomt,endeexploitatiePolderpoortentheehuisook.

5.6 broekpolderhavenVoordeBroekpolderhavenwordtookeersteenhaalbaarheidsonderzoekgedaan.Alsblijktdatdehavengenoegpotentieheeftomgefinancierdteworden,kandeuit-voeringstarten.DelocatievandeteontwikkelenBroekpolderhavenligtbinnendezonevanintensieverecreatiezoalsaangegeveninhetbestemmingsplan.Enomdatergeenextrabebouwing,nochhekwerkenwordenaangelegd,zijnerwatdatbetreftgeenspanningenteverwachtenmethetvigerendebestemmingsplan.WelligtdetoekomstigeBroekpolderhavenineenhuidigewaterkering.Dewaterkeringkanopeenanderemanier,oflocatie,geborgdworden.Mogelijkiserdaarvoorweleenwijzi-gingnodiginhetbestemmingsplan.


WehebbenookeenprincipeschetsgemaaktmetideeënvoorhetinpassenvandeBroekpolderhavenbijdePolderpoort,ziefiguur13.Hierinzijnzoveelmogelijkele-mentenopgenomenenzosamengebrachtdatzesameneenrustigengroenbeeldopleveren.Ontsierendeelementen(hekken,constructies,parkeerfaciliteitene.d.)zijnzoveelmogelijkvermeden.

figuur 13 schetsontwerp Broekpolderhaven


Metdevolgendepuntenisrekeninggehoudeninhetschetsontwerp:DeBroekpolderhavenwordtingepastinentreegebiedenheefteenspannende•concavevormwaardoorbotenopeensierlijkewijzeaangelegdworden.Eenextrainstroomopeningmaakteengoededoorstroominhethaventjemogelijk,watgoedisvoordewaterkwaliteit.ErwordteenaanlegsteigervoorpassantendoorVlaardingseVaartgeïntegreerdin•hethaventje.HetLandmarkkomtopeencentraleplekindehaven,eninhetzichtvanpassanten•endePolderpoort.ZoishetLandmarkookzichtbaarvanafdesnelweg.Hetstrandjeenligweideindehavenzijngeoriënteerdophetzonnigezuiden.•DehavenwordtdirectontslotendoordePolderpoortenbijbehorendevoorzienin-•genzoalsparkeerplaats.Erzijngeenontsierendehekwerkenenerisgeenapartvoorzieningengebouwbij•dehavenandersdandePolderpoort.Detaludrandwordtzichtbaargemaaktmetzitelementenenterrassen,eneventu-•eelwordteenstromendwaterelementtoegevoegd.Doormeerparkbomeninhetentreegebiedteplanten,krijgtheteenmeerparkach-•tigeuitstraling.Eenrijbomenvoordeparkeerplaatszorgtervoordatdezeminderhetbeeld•bepaalt.HavenenstrandjezijnzichtbaarvanafPolderpoort.•EenverkeersremmendebochtindewatersportwegterplaatsevanPolderpoorten•taludslibdepotbiedtmeerveiligheidaanvoetgangersenfietsers.

5.7 verbindingen in de BroekpolderOmtoegankelijkheidvandeBroekpoldertebevorderen,enonderlingeconcurrentieenhinderzoveelmogelijktebeperken,hebbenwerouteontwerpengemaaktvoordriegroepengebruikers:defietsersenskaters(dieverhardepadennodighebben),deruitersendemountainbikers.OokdoenweeensuggestievoorverbeteringvandeinrichtingvandeWatersportweg.Inhetalgemeengeldtdatvoorhetaanleggenofverhardenvanwegenenpadeneenaanlegvergunningnodigis.

Aanpassing WatersportwegNaastvernieuwderoutestructurensuggererenweeenmogelijkeoplossingomhetverkeertescheidenopdeWatersportweg,ziefiguur14.Doordeauto’s,fietsersenwandelaarsuitelkaartehalenwordtdeweg,diealsentreefungeertvoorhetgroenegebiedachterdePolderpoort,vriendelijkervoorniet-gemotoriseerdverkeer.Bovendienwerktdevoorgesteldewegversmallingvoordeauto’salssnelheidsrem-mer.Daardoorzaldehuidigemaximalesnelheidvan80km/u,dewegligtbuitendebebouwdekom,zeldenmeergebruiktzalworden.

Vernieuwde ruiterrouteBijontwerpvanderoutesisnaastdegebruikelijkeontwerpnormenookrekeninggehoudenmetdespecifiekebehoeftesvandeverschillendegroepengebruikers.Zogaanruitersenwandelaarsnietaltijdprobleemloossamen.Hetkanimponerendzijnomopeensmalpaadjeeengrootpaardtegentekomen.

ErzijninprincipetweemogelijkhedenommetruitersindeBroekpolderomtegaan.Deeerstemogelijkheidisomslimuitgezetteroutesteontwerpen,diezominmoge-lijkgelijkoplopenmetdrukbelopenwandelpaden.Doorderoutesnietdoorhet


figuur 14 aanpassing Watersportweg

figuur 1.5 routestructuur ruiters


gehelegebiedteleggen,blijfterookeenstukBroekpolder‘paarden-vrij’.Mensendieechtproblemenhebbenmetruiterskunnenzichindatgebiedophouden.Hierheb-benweeenvoorzetvoorgegeven,ziedekaarthieronder.Deuitwerkinghiervanzalinoverlegmetdebetrokkenenenbeheerdersmoetenwordengedaan.

Detweedemogelijkheidisomhetgeheelvrijtegeven.IneengebiedwatzogrootisalsdeBroekpolder,zullenderuiterszichsterkverspreiden.Daardoorwordtdekansergkleindateenwandelaarvaakeenruitertegenkomt.

Nieuwe route voor mountainbikersMountainbikersgebruikeneengebiedzoalsdaterligt.Zezijnmoeilijktebeperkeninhunbewegingsvrijheid,omdatmoeilijkterreinjuistonderdeelisvandesportendeuitdaging.Aandeanderekantkanhetstorendzijnvoorwandelaarsomopmooiestillepaadjesvoorbijgesjeesdtewordendooreenmountainbiker.Denatuurleidter–ineenrobuust,ruim,systeem–overigensnietonder,zolangzeuithetnattekernge-biedblijven.Deenigemanierommountainbikersteverleidenomzichtoteenbepaalderoutetehoudeniseenaantrekkelijkerouteaanbiedenengoedeafsprakenmakenvoorstiktbeheerentoezicht.Voordieaantrekkelijkeroutehebbenweeenvoorzetgedaan.Ziedekaarthieronder.Dezeroutekanverderinsamenspraakmetdemountainbikersendeontwerpersvanhetstruinboswordenuitgewerkt.OokkandeNederlandseToerFietsUnie(NTFU)wordenbetrokkeninditstadium.Metbehulpvanbordjeskandebewegwijzeringvanderoutegedaanworden.Datmaakthetookmogelijkomindeloopvandejarenroutesgemakkelijkteveranderenenteverleggen.ZoblijfthetmountainbikenindeBroekpolderafwisselendenkanookdebelastingvoordepadenwordenverspreid.Eenenandermoetinhetbeheerplanverderwordenuitgewerkt.

Vernieuwde fiets- en skaterouteVoordefietsersenskatershebbenwedoorgaanderoutesaangelegddiehetstillemiddengebiedzoveelmogelijkontzien.Welwillenwederoutedieintensiefdoorscholierengebruiktwordt,deverbindingtussendebrugnaarHolyendewegnaarWestwijk,behouden.HetisprachtigdatscholierendagelijksdoordegroenezonevandeBroekpolderkunnenfietsenopwegvanschoolnaarhuis.

figuur 16 routestructuur fietsers en skaters figuur 17 voorstel mountainbike parcours


Juist geen aanvullende wandelpadenVoordewandelaarshebbenwegeenspecialeroutesgemaakt.Zijmogennamelijkookbuitendebestaandepadenwandelen,struinenenontdekken.DeheleBroek-polderiseenongelimiteerdwandelgebied.

Relatie Padenplan Recreatieschap Midden-DelflandHetpadenplanisvastgestelddoorhetRecreatieschapinseptember2007.Voortschrij-dendinzichtheeftgeleidtotdevernieuwderoutestructurendieweinhetintegraalinrichtingsplanvoorstellen.Erzaloverlegmoetenwordengevoerdoverdeuiteinde-lijkerealisatievanhetpadenplan.Hetpadenplanendevernieuwderoutestructurenkomenovereenwatbetreftdeuitgangspunten:goedebereikbaarheidbiedenenaan-sluitenopdebehoeftesvandeverschillendedoelgroepen.Opdetailniveauverschil-lendeplannenwel:Ruiterroutesinhetgehelegebied(padenplan)versusalleeninhetwesten(ver-•nieuwderoute)Ruiterpaddoorhetcentrumvandetoekomstigenattekern(padenplan)versusten•zuidendaarvan(vernieuwderoute)HalfverhardefietspadendoorhetmiddenvandeBroekpolder(padenplan)versus•alleenverhardepadenlangsderandenenopderoutediedeschoolgaandejeugdintensiefgebruikt(vernieuwderoute)Veelhalfverhardewandelpaden(padenplan)versusgeenextrawandelpadenmaar•juisteenvrijbriefomoveraltewandelen,padofgeenpad.

5.8 eenheid door benadrukken unieke aspectenDeBroekpolderheefteenaantalkenmerkendeeigenschappen.Doordezemeerzicht-baartemaken,wordtdeBroekpoldermeereeneenheidenwordtdeidentiteitvandeBroekpolderversterkt.

De hoge liggingDezewordtinhetgebiedzichtbaargemaaktdooreeneigenwatersysteemdatcon-trasteertmetstrakkeslotenpatroneninhetveengebied.HetnieuwewatersysteemrefereertaanvennenenbekeninhoogNederland.

De steile taludrandDezeisinhetgebiedzichtbaardoorvergezichtenenpanorama’snaardeomge-ving.Dezebijzonderetaludrandmoetzoveelmogelijkzichtbaargemaaktwordendoorbijvoorbeeldaanlegvaneenterrassentuin,trappenenwatervallen(zievoor-beeldenoppagina38).Ookkandetaludrandeenspannendelementzijnineenmountainbikeroute.

De kadesDekadesblijvenzichtbaarindeBroekpolderendestructuurwordtversterktdooraanwezigheidvanbomenlanenopdekades.

Bodempatronen Hetopgespotenslibisbezonkenindevormvanwaaiersenheefteenanderevormensamenstellingdanhetveenindeomgeving.Hierdoorgroeiterookeenanderevege-tatieopdaninomgeving.DediversiteitindebodemzaldoorhetvernatuurlijkenvandeBroekpoldersterkertotuitingkomenindevegetatievanhetlandschap.

| 41

5.9 verbindingen met de omgeving en inpassing in regionale ontwikkelingenDoorverbindingenteleggenmetdeomgevingkandefunctievandeBroekpoldernogverderversterktworden.Deecologischefunctiewordtversterktdooraanlegvanecologischeverbindingen(ziedegroenepijleninfiguur5,dietevensdegevolgenvansnelleklimaatveranderinghelpenopvangen).OokinhetbestemmingsplanstaatdatdebosrijkeBroekpolderbelangrijkisinderegioendatecologischerelatiesversterktkunnenworden.EcologischeverbindingenwordenookinhetLandschapsontwikke-lingsplan(LOP,inprep)benoemd.Derecreatievefunctieheeftfysiekeverbindingennodigvoordegebruikers.EndefunctievandeBroekpolderalsplekwaarjesamen-komt,alsplekdieverbindendwerktvoordeVlaardingers,kanversterktwordendoormentaleverbindingen.

Voorbeelden van beleefbare hoogteverschillen.


DoordefysiekerelatiemetdeomgevingteversterkenkandeBroekpolderechteencentraleplekinVlaardingeninnemen.Deeerstesteenisalgelegd,denieuwebrug‘deTwist’ligter.NuisdeBroekpolderlopendofopdefietsvanuitdewoonwijkenaandeanderekantvandeVaartveelbetertebereiken.

DezuidkantvandeBroekpolderfunctioneertals(hoofd)entreegebied.Hetgebiedwordtgekenmerktdoordeveleverschillendeenintensieverecreatievefuncties.Dehallen,hekwerkenenschurendominereninhetgebiedendeonsamenhangendeenrommeligeuitstralingrepresenteertnietdebijzonderheidvanhetgroenekaraktervandeBroekpolder.

Deuitstralingvanhetentreegebiedisbelangrijkvoorhetaantrekkenvanbezoekerseneenpositieveuitstralingalsnatuurrecreatiepark.Daarommoetdezeverbeterdworden.Ditkanbijvoorbeelddoorhiereenmooiesamenhangendegroenstructuurinaantebrengenmetbijzonderebomen(exoten)enbomenlanen.Hetgebiedkrijgthier-dooreenmeerparkachtigeuitstralingendatisgoedvoordesfeerenaantrekkings-krachtvandeBroekpolder.Eenandereoptieisommetkunstuitingentewerken.

De entree van de Broekpolder in februari van dit jaar ziet er wat desolaat uit.

figuur 18 Uitsnede van de intensief gebruikte zone van de Broekpolder.


Te realiseren op korte termijnOpdekortetermijnzijndeverbindingenmetdeomgevingteversterkendoorsymbolischeofkleinschaligefysiekeingrepenuittevoeren:Hetlandmarksymboliseertbijvoorbeeldeenbelangrijkeverbinding,dietussen•VlaardingenendeBroekpolder.Eenanderekleinschaligeingreepisdekapvaneenaantalbomenwaardoorde•GroteKerkvanVlaardingenzichtbaarwordtvanafdewegnaardegolfbaan.Veeloudestedenspelenopdiemaniermetmarkantegebouweninhetcentrum.BijvoorbeeldbijnaalletoegangswegennaarUtrechtbiedenzichtopdeDomtoren.Zokrijgjealheelsnelhetgevoeldatjedestadbinnenrijdt.Deverbindingmetdestadwordtvanverafalvisueelgelegd.OokdetoegangviadeMarathonwegonderdeA20doorkanverbeterdworden,•dezeentreeoogtmomenteelrommelig.VanuithetLandschapsontwikkelingsplan(LOP)Midden-Delfland(invoorberei-•ding)zijndeverbindingenvandeBroekpoldermetdeomgevingverderinontwik-keling.MetnameisdaargevraagdnaareennoordelijkefietsverbindingmetdeHolierhoeksepolder,dieonsinzienshetbestemeteenfiets-envoetveerkanwordengerealiseerd.

Toeschouwer bij plaatsing van de Twist in februari 2009. En de Grote Kerk gezien vanaf de Watersportweg in de Broekpolder.


Een agenda voor het vervolg OpdelangeretermijnkangewerktwordenaandeecologischeverbindingenmethetnoordenenzuidenvandeBroekpolder.Aandezuidkantkaneenverbindinggelegdwordenmetgebiedenaandeanderekantvandesnelweg.Bijvoorbeeldmeteeneco-ductoverdeA20wordteenbelangrijkeecologischeverbindingtotstandgebrachttussendeBroekpolder,enhetnoordelijkeenzuidelijkedeelvandeAalkeetbuitenpol-der.Aandewestkantligteenkansomdegrazerstoegangtegeventotdelagergele-genAalkeetbuitenpolder.Zowordthetleefgebiedvandegrazersaanzienlijkgroter,watgunstigisvoorhetwelzijnvandedieren.Daarnaastzijnzeervoorhetpubliekgoedteobserveren.Aandezuid-oostkantiseenecologischeverbindingnodigomdeBroekpolderteverbindenmetdepoldersaandeoverkantvandeVlaardingseVaart.Doordezegrotegroenegebiedentekoppelen,wordthetnatuurlijkelandschapinNederlandontsnipperd.Erontstaanaaneengeslotengebieden,diedoordegrootteendeafwisselingveelrobuusterzijnenruimtebiedenaansoortenomzichaantepassenaandesnellereklimaatverandering.

OokisverbeteringmogelijkvandetoegankelijkheidvandeBroekpolder.DoordeaanlegvandeBroekpolderhavenwordteenopenbaretoeganggemaaktvanafdeVlaardingseVaart.HiermeewordtdeBroekpolderookvanafhetwatertoegankelijk.AandezuidrandkaneenverbindingoverwogenwordenvoorvoetgangersenfietsersuitdewijkenaandeoverkantvandeA20(o.a.Westwijk,bijdeDirkdeDerdelaan).AandewestrandishetoverwegenwaardvoorwandelaarseenverbindingmetdeAalkeetbuitenpolderendeRijskade.

TenslottekandeBroekpoldereenaanvullingwordenophetHofalsplaatsvooropen-barebuitenactiviteiten.DaardoorwordenhetHofendeBroekpoldermentaalverbon-den.EnkrijgtVlaardingenextraruimtevoorcultureleactiviteitenzoalsopenlucht-theater,poëziedagenenmuziekfestivals.DezemoetenvanzelfsprekendpasseninhetkaraktervandeBroekpolder,enmetrespectvoordenatuurendeoverigebezoekerswordenuitgevoerd.


6. Programma van de Federatie

IndithoofdstukstaathetgeheelvaninitiëlewensenenideeënvandeFederatieendeKamersbeschreven.Ditwasdelijstvanwensenwaarmeehetontwerptrajectgestartis.Erzittendubbelingeninmethetvoorgaandehoofdstuk,maarwehebbenertochvoorgekozenomhierzovolledigmogelijktezijn.Aandeanderekantishetookgeenuitputtendelijstvandewensen.Hetzalaltijdeenlevendprocesblijvenmetbijbehorendeontwikkelinginwensenenideeën.

voorrangsprojectenDeFederatieziet7voorrangsprojectenalswenselijkenhaalbaar.Inhetdocument‘VoorrangsprojectenBroekpolder2008-2010’vanmaart2008staandezebeschreven.Ditzijnprojectendiesneluitgevoerdkunnenwordenenbijdragenaanhetverwezen-lijkenvandevisievandeFederatie.IntegraalinrichtingskaderbestaandeuitdevisievandeFederatieenhetintegraal•inrichtingsplanLandmark•Struinbos•Omvangrijknatuurkerngebied•Broekpolderhaven•Educatiefarcheologischerf•Voorzieningenvoordaggebruik•

Daarnaastzijnerzoalsgezegdnogveelmeerwensenenideeën.Daarvoorkanaltijdlaternogdeafweginggemaaktworden:willenwedit?Enzoja,hoe?

6.1 natuurkerngebiedDeKamerNatuurhechtergrotewaardeaandatdenatuurvolopderuimtekrijgtindeBroekpolderendediversiteitverdertoekannemen.Zijpleitdaaromvooreennatuurlijkeontwikkelingvanhetgebied.DeKamersteldeeengrootextensiefgebruiktenatuurkernvoor,waardenatuurvrijspelkrijgt.Anderewensenzijn:Beheervandenatuurkernzodanigdatruigterreinwordtgestimuleerd.Natuurlijke•processenleidendmaken.Grotedelenruigterreinontsluitendoorstruinpaden.•Moeras-enstilte-gebiedinhetmiddenvanhetgebied•Vernattengebieddoorafdichtengreppelsenoptrekkenkades.•Bosmetoudhoutinfasenomvormen.•Inhetboszoudenderandenopgeknaptmoetenworden,daarachteralleslekker•latenliggen.Proefbosisergleukeninteressant,hetoudstestukjebosvandepolder.Ontsluiten•meteenstruinpaadje.Zichtlijnenzijnbelangrijk.•


Bloemenveldjesbehouden.•Rijskadeisbijzonderwatbetrefthistorieenfauna.•

6.2 educatief Archeologisch ErfDeKamerCultuurenEducatieheefteenplanontwikkeldvooreenarcheologischenederzettingindeBroekpolder.Zijwilopgegravengebouwenuitdestreek1op1reconstruerenénhethistorischelandschapreconstruerenwaarbinnendezegebou-wenlagen.Archeon-achtigmaardankleiner.•Dekrekeninhetlandschapteruglatenkomen.•Nodigophetterreinofindebuurt:consumptieverkoop,kaartverkoop,sanitaire•voorzieningen,opslag,parkeerterrein,picknickplaatsen,eenwinkel.Nodigophetterrein:watertappunt,leslokalenvoorschoolklassen.•Liefstbewoond,goedvoorhetbeheerendatscheeltbeveiliging.•Gehelegebiedopnatuurlijkewijzebegrensd:omslotendoorbredesloten•bijvoorbeeld.Schoolklassenzoudenereennachtjekunnenslapen,lokaalenregionaalonderwijs,•(school)jeugdactiefmeelatenbouwenaandegebouwen,enmeelatenwerkenaanonderhoudvanhetlandschap.Minimaliserenonderhoud.•Misschienzelfseencamping?•Indicatievegroteintotaal5à6hectare.•Groeimodel:kleinbeginnen,uitbreidenalsdebehoefteeris.•Coördinatiedoorcommercieelarcheologischbureautje.•

6.3 struinbosDeLionsClubisaljarenbezigmetdeplannenenhetvoorbereidenvanderealisatievaneenstruinbosindeBroekpolder.Naaanlegvanhetstruinboszouhetonderhoudinanderehandenovermoetengaan.Struinenénspelen,routeénterrein,lekkeravontuurlijk.•Vergelijkhet‘grootuitdehandgelopentijdelijkbos’inZoetermeer.•Ookvoorsurvival,triatlon.•Zonderhek.•Liefsteenplekdichtbijontsluitingspunten.•Magmetherten.•Rekeninghoudenmethetattractiebesluit:alleswatjespeciaalvoorkinderen•maaktmoetjeonderhouden,enveiligmaken.Inrichtingenplekafhankelijkvanhetgifgehalteindegrond.•OntwerpvoorhetStruinboswordtgemaaktinsamenwerkingmetdeLionsclub•doorLandschapsarchitectJosvandeLindeloof.

6.4 broekpolderhavenEriseenwensomeenkleinehavenbijdeentreevandeBroekpolderteplaatsen.Dezehavenzouruimtemoetenbiedenaankleinebotenvoordagrecreatie.Mogelijkookzoudenerkleinefluisterbootjesterplekkegehuurdkunnenworden,waarmeeeentochtdoorMidden-Delflandgemaaktkanworden.


6.5 voorzieningen voor daggebruik Kruidentuin en infocentrumOndanksdatdekruidentuinniettotvoorrangsprojectisbenoemdindenotitie‘Voor-rangsprojectenBroekpolder2008-2010’vandeFederatie,zijnerwelsterkeideeënover.Deideeënzoalsbesprokengaanovereenkruidentuinof‘doeengebruiktuin’indeBroekpolder.Hetzoueentuinmoetenwordenwaarjefruitentuinkruidenkanplukkenenbijvoorbeeldhistorischeplantenkanzien.Detuinzougekoppeldkun-nenwordenmeteeninfocentrumwaarkaartjesvoordefluisterboottekoopzijnenbijvoorbeeldeenspeurtochtvoordekinderenaftehalenis.Hetinfocentrumkanbijvoorbeeldbemenstwordenmetvrijwilligers.

NatuurschoolIndeVlaardingseregioisgrotebehoefteaandagvoorzieningenvoorkinderenindeschoolgaandeleeftijd.Ditkaninverschillendevormen.Misschiendooreengebouwinterichtenalsvertrekpuntvoornatuurexcursies,misschiendoorruimtetebiedenaanbuitenschoolseopvang.Ofmisschienzelfseenkamphuisbouwen,waarregiona-lescholenonderdakkunnenkrijgenvoorhunschoolkamp.HetisnatuurlijkprachtigalsdeBroekpolderookeenuitvalsbasiswordtvoorscholenenschoolkinderen.

6.6 kamer Voorzieningen en VerenigingenDeKamerVoorzieningenenVerenigingenlegtdenadrukopgastheerschapenheefteentienpuntenplanopgesteld.Depuntendieweopditmomentvanbelangachtenvoorhetintegraalinrichtingsplanzijnvetgedrukt.Dithoudtindatdeoverigepun-tenvoorlopigbuitenhetbestekvanhetintegraleontwerpvallen.

Erismeer1. openbare verlichting nodigeneenveilige aansluiting met de stad .(vanbelangvoorontwerp)Erismeeropenbaarvervoernodigvooreenbetereverbindingtussendestadende2.Broekpolder.Debestaande3. infrastructuur indepolderkomtonderdruktestaanalsdehoeveelheidrecreantenverdertoeneemt.(vanbelangvoorontwerp)Wegmarkeringen4. enverlichtingbijdeaansluitpuntennaardestadmoetenbeter.(vanbelangvoorontwerp)De5. bewegwijzering indeBroekpoldermoetbeterenliefstineenstijl.(vanbelangvoorontwerp)Erwordteenknelpuntvoorzienopgebiedvanhuisvestingalshetaantalverenigin-6.geneninitiatievenindeBroekpoldertoeblijftnemen.Meerpreventieindevormvaneensurveillance-dienstzouwelkomzijn.7.Duidelijkeregelsovergebruikvandepolderenpolitietoezichtdaaropisgewenst.8.ErismogelijkheidvooreenjaarlijkseBroekpolderdag,waaropallebestaande9.verenigingenenvoorzieningenzichkunnenpresenteren.Ondersteuningentrainingvandevelevrijwilligersvanuitdegemeentezou10.welkomzijn.

6.7 kamer natuurZieprojectnatuurkern.


6.8 kamer Cultuur en EducatieZieprojecteducatiefarcheologischerfenvoorzieningenvoordaggebruik.

6.9 kamer Sport- en recreatieontwikkelingDeKamerSport-enRecreatieontwikkelingheeftdewensomeenaantrekkelijkemountainbike-routeaanteleggen.DeBroekpolderwordtalgebruiktdoorbikers.Endiebehoefteblijftbestaan.Hetliefstzienzeeenroutevan12kmlang,doordeheleBroekpolderheen.Afgezienvandenattekern,kandenatuurinhetgeheleverderegebiedprimategenhetplaagstootjedatdebikershetgeven.Demeestewrijvingisteverwachtenmetanderegebruikers,dieintegenstellingtotdenatuur,welaanstootkunnennemenaanmountainbikersdiehunrustverstoren. Ookiserbehoefteaaneensurvivalroute.Demeestlogischeplekdaarvoorisindebuurtvanhetstruinbos.Datiseengebiedwaarintensieverecreatiemogelijkis,enzokanhetstruinbosookplezierbrengenvoorvolwassenen.


7. Gebruikte bronnen

documentenVisieopdeBroekpolder‘eenpolderopniveau’inclusiefzonering,Federatie•Broekpolder,vastgestelddoorcollegevanB&W..VoorrangsprojectenBroekpolder2008-2010eerstetranche,FederatieBroekpolder,•maart2008.FolderStruinbosBroekpolder,LionsClubVlaardingen.•Email‘Broekpolderlandschapsarchitectonischenotitie’,GerritMeijer,•23december2006.Tienpunten-plan,KamerVerenigingen.•TekeningenFlardinga•UitgangspuntenFlardinga•Ontwikkelingsplanvooreeneducatieferf•Plannatuurkern–puntenloswallen•VerslaggesprekmetBenvanAsoverloswal4.•Naderbodemonderzoekbaggerspecielokatie‘Broekpolder’teVlaardingen,•Chemielinco,1997Bestemmingsplan‘Broekpolder’,gemeenteVlaardingen,1996•EersteherzieningbestemmingplanBroekpolder,gemeenteVlaardingen,2004•LijstvogeltellinggolfclubBroekpolder•ScriptiehistorieBroekpolder,JeroenterBrugge.•Kaartzaagwerkzaamheden,provincieZuidHolland,GZH,RecreatieschapMidden-•Delfland,10december2007RoutestructuurplanMidden-Delfland,RecreatieschapMiddenDelfland,december•2003NotitiekwaliteitsverbeteringBroekpolder,RecreatieschapMidden-Delfland,•1november2005CconceptLandschapsOntwikkelingsplan,gemeentenMidden-Delflland,•Vlaardingen,Schiedam,Maassluis,Rotterdam-Overschie,Delft,enHoogheemraadschapvanDelfland,2009.

contactenFietstochtengesprekkenmetFederatie(Federatie,OpKoers,Stroming),13dec2008•InformeelcontactmetGertWit,GZHoverpadenplan(Stroming),19jan2009•GesprekgemeenteambtenarenVlaardingenFrankZijlmans,HansvanBuurenen•ambtenaarmilieuMartienvanPaassen(OpKoers,Stroming),26jan2009Presentatieschetsontwerpaanbestuurfederatie(Federatie,OpKoers,Stroming),•12feb2009Presentatieschetsontwerpaan(deel)achterbanfederatie(Federatie,OpKoers,•Stroming),14feb2009


KamerEducatie,Hugo,Sami,ledenvdkamer(Federatie,Stroming,OpKoers),•18feb2009PresentatiegemeenteraadengesprekmetFrankZijlmans(Federatie,OpKoers,•Stroming),19feb2009ContactmetNMoverdeAalkeetbuitenpolderoverbeheereninrichtingskwesties•(Stroming),eindfeb2009TelefonischcontactviatelefoonmetDCMRoverdevuilegrond(Stroming),•eindfeb2009GewerktaaninpassingBroekpolderhavenmetOpKoers(OpKoers,Stroming),•9maart2009GesprekmetKamersportenrecreatie,GerritMeijerenzesleden(Federatie,•Stroming),19maart2009WandelingingebiedmetBenvanAs,natuurexpertvoordeBroekpolder(Federatie,•Stroming),24maart2009BijeenkomstrondhetLOPmetgemeente(Federatie,Stroming),27maart2009•TelefonischcontactmetGZH(Stroming),8april2009•TelefonischcontactmetDCMR(Stroming),8april2009•MailcontactmetHoogheemraadschap(Stroming),9april2009•OverleggemeenteVlaardingenovervoortgang(Federatie,Stroming),14april•TelefonischcontactGZH(Stroming),22april•TelefonischenpermailcontactgezochtmetHoogheemraadschapDelfland•(JorgWillems),metFrankZijlmansenmetHenkSondorp,24april2009TelefonischecontactGZH,24april2009•Bijeenkomstambtelijkekerngroep,(gemeente,Opkoers,GZH,Stroming)•29april2009.ContactmetgemeenteVlaardingenoverbestemmingsplan(Stroming),6mei2009•

Stroming b.v.

Postbus 31070

6503 CB Nijmegen

www.stroming.nl

[email protected]

ontwerp Brigitte Slangenopmaak Franka van Loondruk XXL Press, Nijmegenauteurs Carlein Maka, Alphons van Winden, Dirk Oomen en Gerard Litjensillustraties Jeroen Helmer, Federatie Broekpolder , Dirk Oomen en Ineke Visserfoto’s Carlein Maka, Dirk Oomen, Gerard Litjens, ARK natuur-ontwikkeling

in opdracht van Federatie BroekpolderIn samenwerking met Gemeente Vlaardingen

met dank aan Recreatieschap Midden-Delfland, Hoogheem-raadschap Delfland, Op Koers!

Uitgave Stroming BVMei 2009

bureau voor natuur- en landschapsontwikkeling b.v.

Integraal Inrichtingsplan Broekpolder - · PDF file‘Zo mooi kan het worden!’ Met...

Documents

Transcript of Integraal Inrichtingsplan Broekpolder - · PDF file‘Zo mooi kan het worden!’ Met...