Installateurs en ICT- en domotica- · PDF fileInstallateurs en ICT- en domotica-toepassingen...
Transcript of Installateurs en ICT- en domotica- · PDF fileInstallateurs en ICT- en domotica-toepassingen...
Installateurs en ICT- en
domotica-toepassingen
voor levensloopbestendig wonen en woninggebonden zorg
Nederland vergrijst en ontgroent. Dat leidt uiteindelijk tot een toenemende vraag naar zorg. Uitgaande
van de huidige organisatie van de zorg, zal er onvoldoende geld en onvoldoende personeel zijn om zorg te
verlenen. Hier ligt een taak voor de installatiesector. Want dankzij de kennis van techniek en de diensten,
kunnen mensen langer op een comfortabele en veilige manier zelfstandig blijven wonen. De ontwikkeling
ervan komt echter nog te langzaam op gang. Drempels zijn: gebrek aan kennis, kunde, ervaring, standaar-
disatie en het niet echt rond kunnen krijgen van de financiering en de exploitatie.
Daarom heeft uneto-vni het project 'Installateurs en ICT- en domotica-toepassingen voor levensloopbe-
stendig wonen en woninggebonden zorg' uitgevoerd. Dit eindrapport biedt informatie over ontwikkelingen
in de woninggebonden zorg, technologie in de zorg, kosten en baten, ervaringen van pilotprojecten en de
mogelijkheden van en voor de installateur.
uneto-vni is de ondernemersorganisatie voor de installatiebranche en de technische detailhandel
Ruud Hoevenagel (EIM)
Hans Kleinhout (KLICT)
Jens Kleinhout (KLICT)
Jaap Korpel (Consult)
Zoetermeer, maart 2008
Installateurs en ICT- en
domotica-toepassingen
voor levensloopbestendig wonen en woninggebonden zorg
Dit onderzoek is gefinancierd door uneto-vni en SenterNovem.
De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij Consult bv. Het
gebruik van cijfers en/of teksten als toelichting of ondersteuning in
artikelen, scripties en boeken is toegestaan mits de bron duidelijk wordt
vermeld. Vermenigvuldigen en/of openbaarmaking in welke vorm ook,
alsmede opslag in een retrieval system, is uitsluitend toegestaan na
schriftelijke toestemming van Consult bv. Consult bv, SenterNovem en
uneto-vni aanvaarden geen aansprakelijkheid voor drukfouten en/of
andere onvolkomenheden.
The responsibility for the contents of this report lies with Consult bv.
Quoting of numbers and/or text as an explanation or support in papers,
essays and books is permitted only when the source is clearly men-
tioned. No part of this publication may be copied and/or published in
any form or by any means, or stored in a retrieval system, without the
prior written permission of Consult bv. Consult bv, SenterNovem and
uneto-vni do not accept responsibility for printing errors and/or other
imperfections.
uneto-vni, maart 2008
3
Het is bekend: Nederland vergrijst en ontgroent. Dat
leidt tot een toenemende vraag naar zorg. Het gaat om
grote aantallen en grote bedragen. Uitgaande van de
huidige organisatie van de zorg, zal er onvoldoende
personeel zijn om zorg te verlenen. Er moet en kan wat
gebeuren. De installatiesector heeft daarbij een belang-
rijke rol te vervullen. Want dankzij de kennis van tech-
niek en de diensten die je met die techniek kan leveren,
kunnen mensen langer op een comfortabele en veilige
manier zelfstandig blijven wonen. En dat willen mensen
ook. Nieuwe installatietechnieken verhogen de kwaliteit
van het leven en de efficiency in de zorg. Uit onderzoek
van uneto-vni blijkt dat er 1,5 miljard per jaar aan
besparingen gerealiseerd kan worden.
De ontwikkeling ervan komt echter maar langzaam
op gang. Er wordt te weinig in levensloopbestendig
wonen genvesteerd. Drempels zijn: gebrek aan kennis,
kunde, ervaring, standaardisatie en het niet echt rond
kunnen krijgen van de financiering en de exploitatie.
Daarom heeft uneto-vni met medefinanciering van
SenterNovem het project Installateurs en ICT- en dom-
otica-toepassingen voor levensloopbestendig wonen
en woninggebonden zorg uitgevoerd. Doel van dit
project is om door middel van kennisvergaring en ken-
nisverspreiding marktpartijen te ondersteunen bij de
gedachteontwikkeling over levensloopbestendig wonen
en woninggebonden zorg. Het is een lastig, weerbarstig,
boeiend en bijzonder leerzaam project gebleken.
Voor u ligt het eindrapport met informatie over ontwik-
kelingen in de woninggebonden zorg, technologie in
de zorg, kosten en baten, ervaringen uit pilotprojecten
en de mogelijkheden van en voor de installateur. Het
project heeft daarnaast ook enkele informatiebrochu-
res voor leden en stakeholders opgeleverd die u kunt
vinden op www.zorgswitch.nl en op de ledensite van
uneto-vni onder het dossier Zorg.
Het project is uitgevoerd door EIM Consult en KLICT en
begeleidt door de Stuurgroep Zorg van uneto-vni. In
deze stuurgroep hebben zitting:
E.A. van Nieuwenhuijsen, vz. VG Domotica System
Integrator, vz. Stuurgroep Zorg
ir. A.J.M.O. Boumans, vz. VG Infratechniek
N.J. Koreman, bestuurslid VG Elektro Installatiebedrijf
R. van Loon, bestuurslid VG Domotica System
Integrator
H.F.A.W. Spekman, vz. VG ICT
H.Th.G. Dekkers, vz. VG Sanitair & Techniek
ing. L.J. van Wees, lid InnovatieGroep
P.W. Helmink, uneto-vni
Eberhard van Nieuwenhuijsen
Voorzitter Stuurgroep Zorg uneto-vni
Voorwoord
55
Inhoudsopgave
1 Project Installateurs zorgen voor levensloop-bestendig wonen en woninggebonden zorg 6
1.1 Website: ZorgSwitch 6
1.2 Drie deelonderzoeken 6
1.3 Ervaringen uit proefprojecten 7
1.4 De installateur en de markt voor
(zorg)domotica 7
2 Ontwikkelingen in de woninggebonden zorg 82.1 ICT en zorg: een groeiende markt 9
2.2 De visie van experts op structuur
en ontwikkelingen 11
2.3 Organisatie van de woninggebonden
zorg 12
3 Technologie: ICT en domotica voor de zorg 193.1 Inleiding 19
3.2 Installaties in de woning 20
3.3 Niet n zorgdomotica-concept,
maar vele varianten 22
3.4 Telecare 25
3.5 Matrix: technologie en de rol van
de installateur 30
3.6 Techniek is zinloos zonder de
bijbehorende dienstverlening 34
3.7 Het perspectief van de gebruiker 36
3.8 Verbeteren kennispositie installatie-
branche 37
4 Kosten en baten: businesscase (zorg)domotica 39
4.1 Inleiding 39
4.2 Landelijke businesscase ICT en
domotica voor wonen en zorg 39
4.3 Lokale businesscase: kosten en
financiering van een project 41
4.4 Kansen benutten 43
5 Ervaringen uit enkele pilotprojecten 445.1 De voornaamste pilotprojecten 44
5.2 Lessen uit de pilotprojecten 46
6 De installateur en (zorg)domotica 506.1 De rol die de installateur op zich
wil nemen 50
6.2 Welke partijen moet de installateur
benaderen? 51
6.3 Mogelijkheden voor onderlinge
samenwerking 52
6.4 Tot slot: kansen slim benutten 54
6
1 Project: Installateurs zorgen voor levensloop-
bestendig wonen en woninggebonden zorg
Deze website, ZorgSwitch, bevat de informatie uit deze
rapportage in een bewerkte vorm. Daarnaast fungeert
(een afzonderlijk deel van) ZorgSwitch als een leerom-
geving voor installateurs, ook nadat het project is
afgerond. Verschillende van de ontwikkelde cursussen
blijven namelijk doorlopen en in het verlengde daarvan
zullen nieuwe interessante inzichten en documenten in
de loop van de tijd aan ZorgSwitch worden toegevoegd.
1.2 Drie deelonderzoeken
Een deel van de kennis en inzichten komt voort uit de
drie deelonderzoeken, die in de eerste fase van het pro-
ject (tot juli 2005) zijn uitgevoerd. Wij hebben dit aan-
gevuld met de inzichten die sindsdien zijn opgedaan.
Hieraan zijn de eerstvolgende drie hoofdstukken in dit
rapport gewijd.
Allereerst wordt (in hoofdstuk 2) ingegaan op ontwik-
kelingen in de woninggebonden zorg, de organisaties
die een rol spelen in de zorg en de relevante wetgeving
op dit gebied. Daarna komt (in hoofdstuk 3) de stand
van de technologie aan bod van ICT- en domotica-
toepassingen voor de woninggebonden zorg. Deze tech-
nologie zal van steeds groter belang worden en moet
dus in principe door installateurs beheerst worden.
Daarbij wordt ook ingegaan op de huidige kennispositie
van de installateurs. In hoofdstuk 4 staan de kosten
en baten van (zorg)domotica de businesscase cen-
traal, die mede gebaseerd is op het Viedome-project
Dit rapport beschrijft de inzichten en kennis die in het
project Installateurs zorgen voor levensloopbestendig
wonen is opgedaan en in enkele tientallen workshops
is overgedragen aan installateurs en andere belang-
hebbenden. EIM bv, Consult bv en KLICT bv hebben dit
project uitgevoerd van 2004 tot 2007 in opdracht van
uneto-vni. Het project werd mede gefinancierd door
SenterNovem (SKB02024).
1.1 Website: ZorgSwitch
In het kader van het project is ook een website ontwik-
keld, als platform voor de kennisoverdracht aan instal-
lateurs en andere betrokken partijen.
Figuur 1 Website ZorgSwitch (www.zorgswitch.nl)
Bron: KLICT bv
7
in Veldhoven. Welke argumentatie kan daaruit worden
gedestilleerd, die de toepassing van domotica voor
woninggebonden zorg een extra impuls kan geven?
1.3 Ervaringen uit proefprojecten
In de afgelopen jaren hebben verschillende installa-
teurs eerste ervaringen