1

INSPIRATIEGIDS

NATUUR & ONDERNEMENONDERNEMEND NATUURNETWERK IN BRABANT:

KANSEN, AANPAK ÉN VOORBEELDEN

2

ON

DER

NEM

END

NA

TUU

RN

ETW

ERK

BRA

BA

NT

3

ZIET U KANSEN OM UW BEDRIJFSACTIVITEITEN TE COMBINEREN MET DE AANLEG ÉN INSTANDHOUDING VAN NATUUR?

MAAK GEBRUIK VAN DE KANSEN VAN ONDERNEMEND NATUURNETWERK BRABANT

VOOR WIE IS HET INTERESSANT?

Groen Ontwikkelfonds Brabant helpt ondernemers, die hun

economische activiteiten willen combineren met de ontwikkeling

én instandhouding van natuur. Hoe? Met subsidie, grond en

adviezen.

WAAR?

In het Natuurnetwerk Brabant, maar onder voorwaarden ook

op percelen die direct aansluiten op het huidige Natuurnetwerk

Brabant. Nadat uw plannen zijn goedgekeurd, worden deze

percelen begrensd in het Natuurnetwerk Brabant.

Op de website www.groenontwikkelfondsbrabant.nl staat een

kaart waarop te zien is welke percelen voor een bijdrage van

Groen Ontwikkelfonds in aanmerking komen.

VOOR ÁLLE ONDERNEMERS!

Ondernemend Natuurnetwerk Brabant was in eerste instantie

bedacht als combinatie van landbouw en natuur.

Inmiddels zijn ook andere verdienmodellen ontwikkeld,

waarbij natuurrealisatie is verbonden aan bijvoorbeeld

landgoedontwikkeling, wonen, recreëren, opwekking van energie

en klimaatadaptatie.

Het interessante van deze combinaties is dat ze op verschillende

manieren worden gefinancierd en dat ze extra kansen bieden

voor uiteenlopende natuurtypes of hydrologie. Voor de combinatie

van landbouw en natuur zijn bijvoorbeeld vaak drogere

omstandigheden nodig dan bijvoorbeeld voor de combinatie met

zonne-energie.

4

WAT KAN GROEN ONTWIKKELFONDS BRABANT VOOR U BETEKENEN?

ON

DER

NEM

END

NA

TUU

RN

ETW

ERK

BRA

BA

NT

\ VO

OR

U

SUBSIDIE

Heeft u concrete ideeën om (ondernemende)

nieuwe natuur aan te leggen? Groen Ontwikkelfonds

Brabant stelt financiële middelen beschikbaar voor de

ontwikkeling van (ondernemende) nieuwe natuur. U kunt

onder meer subsidie aanvragen voor de afwaardering

van uw grond en voor de kosten die gemoeid zijn met de

inrichting van uw nieuwe natuurgebied.

Op de website www.groenontwikkelfondsbrabant.nl staat

een kaart waarop te zien is welke percelen voor een

bijdrage van Groen Ontwikkelfonds Brabant in aanmerking

komen. Onder voorwaarden is het ook mogelijk natuur

aan te leggen op percelen die direct aansluiten op het

huidige Natuurnetwerk Brabant. Nadat uw plannen zijn

goed gekeurd, worden deze percelen begrensd in het

Natuurnetwerk Brabant.

5

GROND KOPEN EN RUILEN

Groen Ontwikkelfonds Brabant bezit zelf ook grond

in én buiten het Natuurnetwerk. De gronden binnen het

Natuurnetwerk Brabant worden altijd via een openbare procedure

verkocht of langdurig verpacht, met als directe doel om er natuur

van te maken. De gronden buiten het Natuurnetwerk worden,

vaak via ruiling, benut om elders natuur te realiseren.

Op de website www.groenontwikkelfondsbrabant.nl staat een

actueel overzicht van gronden die beschikbaar zijn.

Groen Ontwikkelfonds Brabant gaat graag samen met u na of

het mogelijk is grond te kopen of te ruilen. Verzoeken om grond

te ruilen, te kopen en eventueel te verkopen worden steeds

beoordeeld op de bijdrage die dat levert aan het realiseren van

het Natuurnetwerk Brabant.

ONZE TIP: WIN ADVIES IN!

De Werkeenheid Natuurnetwerk Brabant kijkt graag

met u mee of uw aanvraag kansrijk is.

U kunt uw idee voorleggen aan de Werkeenheid. De medewerkers

van de Werkeenheid Natuurnetwerk kunnen u adviseren over de

mogelijkheden die Groen Ontwikkelfonds Brabant biedt en hoe

subsidie kan worden aangevraagd.

De Werkeenheid is bereikbaar via mail

werkeenheidnatuurnetwerk@brabant.nl of telefonisch via

06 18 30 30 65.

6

1. NEEM CONTACT OP MET EEN VAN DE

ADVISEURS VAN DE WERKEENHEID NATUURNETWERK

BRABANT.

Zij kunnen u helpen bij de verdere uitwerking van uw plan én bij

het doen van een aanvraag bij Groen Ontwikkelfonds Brabant.

De Werkeenheid is bereikbaar via mail

werkeenheidnatuurnetwerk@brabant.nl of telefonisch via

06 18 30 30 65.

2. BESCHRIJF IN UW PLAN HOE DE NATUUR­

WAARDEN EN DE BIODIVERSITEIT VAN HET GEBIED

WORDEN BESCHERMD ÉN VERSTERKT.

U kunt daarbij denken aan

• droge en natte landschapselementen;

• een robuuste inrichting;

• een groen-blauwe dooradering van het plangebied,

die bovendien aansluit op het omliggende gebied;

• de huidige en toekomstige hydrologische situatie;

• de mate waarin het natuurlijk systeem

(hydrologie, natuur en landschap) wordt hersteld;

• hoe de bodemecologie wordt gestimuleerd.

TIPSVOOR EEN KANSRIJK(ER) PLAN!

ON

DER

NEM

END

NA

TUU

RN

ETW

ERK

BRA

BA

NT

\TIP

S

7

3. MAAK IN UW PLAN DUIDELIJK HOE U

HET GEBIED WILT GAAN BEHEREN.

• hoe vaak, wanneer en door welke dieren uw grond

worden begraasd én wat dat kan betekenen voor de

toekomstige natuurwaarden;

• welke (ruige) mest u gebruikt, waar deze vandaan komt

én hoe dat van invloed kan zijn op de toekomstige

natuurwaarde.

4. ONDERBOUW UW VERDIENMODEL EN

LAAT ZIEN HOE U DE NATUURWAARDEN DUUR­

ZAAM IN STAND DENKT TE HOUDEN.

• weet dat u na realisatie geen natuurbeheersubsidie

ontvangt;

• stuur een financiële onderbouwing mee, die in ieder

geval bestaat uit de meest recente en goedgekeurde

jaarrekening en financiële prognoses;

• voeg een risicoanalyse toe.

5. BESPREEK UW IDEE VOORAF MET

ANDERE BELANGHEBBENDEN.

• heeft u uw idee besproken met uw buren of andere

belanghebbenden in de omgeving? Doe het, voordat

u uw plan indient. Het kan veel onnodige discussie

voorkomen.

• is uw plan het resultaat van een gebiedsaanpak

of samenwerking met de omliggende eigenaren?

Vermeld het!

8

VOORWAARDEN & VOORDELEN

ON

DER

NEM

END

NA

TUU

RN

ETW

ERK

BRA

BA

NT

\ VO

ORW

AA

RDEN

& V

OO

RDEL

EN

EISEN

Ondernemers die willen aansluiten bij het Ondernemend

Natuurnetwerk Brabant moeten aan minimaal drie eisen

voldoen:

1. ze mogen geen gebruik maken van drijfmest

of kunstmest.

2. ze mogen geen gebruik maken van

bestrijdingsmiddelen.

3. ze moeten accepteren dat er nadelige

effecten kunnen ontstaan door hydrologische

maatregelen, die in de omgeving worden

genomen om natuurdoelen of wijstherstel

te realiseren of om te kunnen voldoen aan

Natura2000 en de Kaderrichtlijn Water.

PLANNEN VOOR ONDERNEMEND NATUUR­

NETWERK BRABANT WORDEN BEOORDEELD OP:

• de natuurwaarden en hoe het plan bijdraagt

aan de ontwikkeling van biodiversiteit;

• de mate waarin het gekozen verdienmodel

zorgt voor een duurzame instandhouding van

de natuurwaarden. Er kan immers geen beroep

worden gedaan op een natuurbeheersubsidie.

9

FINANCIËLE BIJDRAGE

Met de uitvoering van de plannen voor Ondernemend

Natuurnetwerk Brabant krijgen gronden vaak een andere

bestemming. Die verandering van bestemming wordt juridisch

vastgelegd in het bestemmingsplan én in een zogeheten notariële

Kwalitatieve Verplichting.

De verandering van bestemming zorgt voor een vermindering

van de financiële waarde van de grond. Die daling van de

waarde wordt voor 50% van de taxatiewaarde gecompenseerd.

Initiatiefnemers kunnen daarvoor een beroep doen op Groen

Ontwikkelfonds Brabant. Daarnaast wordt een deel van de

natuurlijke inrichtings kosten vergoed.

Groen Ontwikkelfonds Brabant krijgt regelmatig vragen over de

fiscale behandeling van de vergoeding die wordt uitgekeerd. Groen

Ontwikkelfonds voert hierover overleg met de Belastingdienst.

Meer weten over de uitkomsten van het overleg met de

Belastingdienst?

Neem contact op met een adviseur van de Werkeenheid

Natuurnetwerk Brabant via werkeenheidnatuurnetwerk@brabant.nl

Uiteraard is en blijft de fiscale behandeling afhankelijk van uw

individuele situatie.

Wij raden dus aan om uw eigen situatie te bespreken met de

inspecteur van de Belastingdienst.

SAMEN MET ANDERE REGELINGEN

Ondernemend Natuurnetwerk Brabant leent zich, afhankelijk

van uw (bedrijfs)situatie, soms ook voor combinaties met andere

regelingen, certificering of gebruiken.

10

ON

DER

NEM

END

NA

TUU

RN

ETW

ERK

BRA

BA

NT

\ 10

STA

PPEN

STAP 4

is het een kansrijk plan,

dan wordt Groen Ontwikkelfonds

Brabant gevraagd om een pretaxatie

te laten uitvoeren. Zo kan de waarde van

de betrokken percelen worden bepaald.

Het geeft duidelijkheid over de hoogte

van een mogelijk later door Groen

Ontwikkelfonds Brabant toe te

kennen subsidie;

STAP 3

De Werkeenheid

geeft feedback op uw

idee of plan en maakt

een inschatting van de

kansrijkheid;

STAP 1

u heeft een idee

of wellicht al wel een

uitgewerkt plan;

GROND VOOR ONDERNEMENDE IDEEËN!

Groen Ontwikkelfonds Brabant verkoopt of verpacht met enige

regelmaat ook grond voor Ondernemend Natuurnetwerk.

Een actueel overzicht van gronden die worden verkocht,

verpacht of anderszins beschikbaar zijn vindt u op de

website van Groen Ontwikkelfonds Brabant:

www.groenontwikkelfondsbrabant.nl/grond

VAN IDEE NAAR SUBSIDIE IN 10 STAPPENStel, u heeft een idee voor Ondernemend

Natuurnetwerk Brabant; welke stappen moeten

dan worden doorlopen voordat u zekerheid

heeft over de financiële bijdrage die u heeft

gevraagd?

STAP 2

u legt contact met

de Werkeenheid

Natuurnetwerk

Brabant;

11

STAP 5

u stelt een concept-

projectplan op en bespreekt deze

met de Werkeenheid. De Werkeenheid

beantwoordt vragen en geeft suggesties

voor verbetering van het projectplan.

Het projectplan wordt via de Werkeenheid

voorgelegd aan het provinciale ONNB-

adviesteam, dat een aanvullend,

inhoudelijk advies op het gebied van

natuur en water uitbrengt aan

de ondernemer;

STAP 7

de investeringscommissie

van Groen Ontwikkelfonds

Brabant beoordeelt de subsidie-

aanvraag en brengt advies uit aan

de directeur van Groen Ontwikkelfonds

Brabant. De directeur neemt een besluit. In

geval van een positief besluit ontvangt

u een subsidiebeschikking;

STAP 9

na inrichting

verzoekt u om

vaststelling van de

subsidie;

STAP 10

Groen Ontwikkel-

fonds Brabant stelt de

subsidie vast.

STAP 6

u stelt het definitieve

projectplan op en dient,

samen met het projectplan,

een subsidieaanvraag in bij

Groen Ontwikkelfonds

Brabant;

STAP 8

u gaat uw plan

realiseren. Onderdeel van

de realisatie is het vestigen

van de Kwalitatieve

Verplichting bij de

notaris.

GEFELICITEERD!U KUNT ZICH NU DE TROTSE EIGENAAR

NOEMEN VAN EEN NATUURGEBIED.

12

TER INSPIRATIE!Op de volgende pagina’s vindt u een aantal

voorbeelden van Ondernemend Natuurnetwerk

Brabant, die ­met steun van Groen Ontwikkel­

fonds Brabant­ zijn gerealiseerd.

NIEUWSGIERIG NAAR NOG MEER

INTERESSANTE VOORBEELDEN?

www.groenontwikkelfondsbrabant.nl/inspiratie

ONZE VOORBEELDEN ZIJN NIET UITPUTTEND

Er is nog volop ruimte voor andere initiatieven.

Denk eens aan mogelijkheden voor:

ZORG & NATUUR

ENERGIE & NATUUR

LANDBOUW & NATUUR

EDUCATIE & NATUUR

ON

DER

NEM

END

NA

TUU

RN

ETW

ERK

BRA

BA

NT

\ IN

SPIR

ATIE

13

GEZONDHEID & NATUUR

WONEN & NATUUR

SPORT & NATUUR

WELZIJN & NATUUR

CULTUUR & NATUUR

RECREATIE & NATUUR

14

“In deze tijd moet je als ondernemer nieuwe wegen durven

inslaan. Wij zagen kansen in het Ondernemend Natuur­

netwerk.”

Wim en Harriëtte van Roessel, De Regte Heijden

INSP

IRA

TIE

\ A

GRO

FORE

STRY

OP

DE

REG

TE H

EIJD

EN

15

Agroforestry is een goed voorbeeld van

natuurinclusieve landbouw, waarbij voedsel­

en houtproductie worden gecombineerd. Denk

aan bijvoorbeeld rijen van bomen met noten of

vruchten op weilanden.

Wim en Harriëtte van Roessel hebben een melkveebedrijf

in Riel, grenzend aan natuurgebied De Regte Heide. Zij

plantten fruit- en notenbomen op hun bedrijf. Zo combineren

zij veeteelt met agroforestry. Ook herstelden zij oude

landschapselementen en legden zij koe- en wandelpaden

aan.

Agroforestry

op melkveebedrijf

INSP

IRA

TIE

\ ZO

RG E

N N

ATU

UR

Zorg en natuur

Stichting Kempenhaeghe is bezig met de herontwikkeling

van een woon- en werkgemeenschap ten noordoosten van

Sterksel. In de nieuwe woonwijk Kloostervelden worden

cliënten met een ernstige vorm van epilepsie, in combinatie

met een verstandelijke handicap, gehuisvest. Als onderdeel

van het plan wordt ook de omringende natuur en het land-

schap “stevig opgewaardeerd”.

Daarvoor ontvangt Kempenhaeghe subsidie van het Groen

Ontwikkelfonds Brabant.

Wat gaat er gebeuren?

• meer structuurvariatie door andere wijze van maaien;

• meer ruimte voor een weelderige vegetatie, kruidachtige

planten en onder meer struweelvogels en kleine zoogdieren;

• aanleg van singels;

• planten van bomen en struiken.

INSP

IRA

TIE

\ N

ATU

UR

EN W

ON

EN

“Wij genieten enorm van het buiten wonen en van

de natuur om ons heen. Wat is mooier dan zelf natuur

aanleggen? Het ziet er prachtig uit. Echt een verrijking van

onze woonplek!”

Aimée en Herbie Markus

'Een verrijking

van onze

woonplek’

Aimée en Herbie Markus wonen in het landelijke Wernhout,

vlakbij het riviertje AA en natuurgebied de Krochten. In

2011 benaderde waterschap Brabantse Delta het echt-

paar met de vraag of zij grond wilden verkopen om de

aanleg van een ecologische verbindingszone mogelijk te

maken. Verkopen wilden zij niet, maar de mogelijkheid om

in eigen beheer natuur aan te leggen sprak hen wel aan.

20

In 2017 wonnen Christian en Marieke Rovers de pilot ‘Natuurlijk

Ondernemen’ van het Groen Ontwikkelfonds Brabant. In samen werking

met ZLTO dienden zij een innovatief plan in om voormalige bouwlanden om

te zetten in bloem­ en kruidenrijk grasland.

Dankzij de prijsvraag kreeg het echtpaar Rovers een aaneengesloten stuk grond in beheer,

dat vervolgens is omgezet naar natuurgrond. Zo is een robuust en duurzaam natuurgebied

van ongeveer 6 hectare ontstaan. Voor de eigen percelen (2,8 ha) die zij in dit plan hebben

ingebracht, hebben Christian en Mieke Rovers subsidie van Groen Ontwikkelfonds Brabant

ontvangen.

Bij de uitvoering van de plannen zijn ook de leerlingen van basisschool Sint Jozef uit

Nederwetten betrokken. Zij hebben de nieuwe houtwal aangeplant – en daarmee het gebied

toegankelijker gemaakt voor natuurliefhebbers. In totaal zijn ruim 250 bomen (zomereiken,

ruwe berken, lijsterbessen, elsen en meidoorns) geplant.

Kinderen planten

nieuwe bomen

INSP

IRA

TIE

\ N

ATU

URG

RON

D

21

“Het is prachtig dat we dit samen met basisschoolleerlingen

kunnen doen in het kader van hun boomfeestdag.”

Christian Rovers

22

Voeder- bomen

Het biologische melkveebedrijf van Sjaak

en Suzanne Sprangers in Kaatsheuvel heeft

voederbomen geplant aan de randen van

de wei. De hazelaars, wilgen, veldesdoorns,

winterlinden en haagbeuken zijn voedsel voor

Sprangers’ koeien.

Waarom voederbomen?

• kruiden en bomen bevatten veel mineralen;

• koeien kunnen zelf kiezen waar ze van willen eten;

• bomen bieden beschutting tegen wind en zon;

• energiewinning;

• nest voor vogels;

• stuifmeel voor nuttige insecten;

• nutriëntenbuffer naar het oppervlaktewater.

INSP

IRA

TIE

\ VO

EDER

BOM

EN IN

KA

ATSH

EUVE

L

23

”In september vreten mijn Jersey’s de toppen van de

brandnetel. Alleen de top, het onderste laten ze staan.

B rand netel heeft een bloedzuiverende werking, dus wellicht

dat dat de reden is”

Sjaak Sprangers, melkveehouder in Kaatsheuvel

24

Het bestuur van Stichting Landgoed Baest maakte zich al jaren grote

zorgen over de natuurlijke gesteldheid van haar landgoed. Omdat het

bestuur besefte dat het weinig invloed had op de ‘bedreigingen van

buiten’ besloot het om zelf te zorgen voor verbetering en bescherming

van de natuur, de agrarische gronden en de water kwaliteit.

In totaal 21 hectare landbouwgrond werd omgezet in natuur of werd gecombineerd

met een natuurfunctie. Zo worden op de enkeerdgronden in het midden van het

landgoed op een biologisch-dynamische wijze zaadvaste rassen veredeld en

vermeerderd. Op andere plekken zijn bijenranden gemaakt en is vochtig hooiland en

kruiden- en faunarijk grasland tot ontwikkeling gebracht. Verder zijn dode meanders

van de Grote Beerze weer actief gemaakt en op de beek aangesloten.

Dat alles heeft er toe geleid dat de gronden op Landgoed Baest milieuvriendelijker

en duurzamer worden gebruikt en dat de nieuwe invulling van de landbouwgronden

zorgt voor een blijvende inkomstenbron voor het landgoed.

Blijvende

inkomstenbron

INSP

IRA

TIE

\ LA

ND

GO

ED D

E BA

EST

25

26

INSP

IRA

TIE

\ O

LIELA

ND

SCH

AP

OP

HEI

NIN

G &

HO

EF

27

Emiel en Robertine Anssems uit Teteringen hebben in de afgelopen jaren de

locatie, waar hun bedrijf Heining&Hoef is gevestigd, doorontwikkeld tot

een nieuw landgoed. Het biologische bedrijf is daarmee de weg van natuur­

inclusief produceren én werken aan een regionale kringloop ingeslagen.

Een bedrijfsopzet, waarbij de productie van hoogwaardige spijsolie hand

in hand gaat met de productie van regionale krachtvoervervangers voor

het rundvee dat in natuurgebied de Lage Vuchtpolder in Teteringen graast.

De productie van spijsolie uit extensief geteelde gewassen als huttentut, zonnebloemen

en koolzaad, levert hoogwaardige olie op. Op Heining&Hoef is een moderne oliepers

aanwezig die op professionele wijze de olie kan persen. De perskoek die overblijft na het

proces van persen is een prima krachtvoervervanger voor rundvee.

Heining&Hoef combineert de teelt van oliehoudende gewassen met de teelt van walnoten.

Met het laatste wordt op de langere termijn ook het landschap versterkt. In het ‘olielandschap’

wordt gekozen voor een bouwplan van 1 op 6. Dat wil zeggen dat een gewas slechts

éénmaal in de zes jaar op hetzelfde perceel geteeld gaat worden, een principe dat nu

al op bestaande akkerpercelen van Heining&Hoef wordt toegepast. Verder worden ook

bloeiende gewassen geteeld, als drachtplant voor bijen.

Olielandschap

28

Bomen planten in een tropisch land om CO2-uitstoot te compenseren? Dat kan ook dichterbij,

vinden ze in de gemeente Mill en St. Hubert. In de Verborgen Raamvallei worden bomen

geplant, die de uitstoot van koolstofdioxide (CO2) door gemeenten en regionale bedrijven

moeten compenseren.

In februari 2016 is de eerste ‘eigen’ boom geplant op gronden, die door de gemeente Mill

en Sint Hubert en Brabants Landschap, met steun van het Groen Ontwikkelfonds Brabant, zijn

verworven. Om de CO2-compensatie betaalbaar te maken, is een overeenkomst gesloten met

boomkwekerij Ebben uit Cuijk. Ebben mag het perceel onder voorwaarden tien jaar gebruiken

voor boomteelt. Na die tien jaar moet hij het gebied op een afgesproken manier als natuur

opleveren. Een bedrijf dat in het gebied natuur ontwikkelt als compensatie voor de CO-uitstoot,

krijgt daar een bordje met de naam erop. Daarop is ook te zien hoe het natuur gebied eruit komt

te zien.

INSP

IRA

TIE

\ BO

MEN

PLA

NTE

N T

EGEN

CO

2-U

ITST

OO

T

Bomen tegen uitstoot

29

“Het is een ingewikkeld verhaal om uit te rekenen wat de

CO2­uitstoot is en wat dan het aantal bomen is dat daar

tegenover moet staan. Niet ieder bedrijf kan daar iemand

voor vrijmaken. Daar gaan we bij helpen. Niet elke boom

is hetzelfde, daar moet je ook rekening mee houden.”

Geert­Jan Derks

voorzitter afdeling Cuijk/Mill van

Industriële Kring Land van Cuijk en

Noord­Limburg

30

'Grootste productievoedselbos

van Nederland’

INSP

IRA

TIE

\ G

ROO

TSTE

PRO

DU

CTI

EVO

EDSE

LBO

S VA

N N

EDER

LAN

D

31

In Schijndel (gemeente Meierijstad) ontstaat in de komende jaren het grootste

productievoedselbos van Nederland. Met de aanleg van het voedselbos (20

hectare, verdeeld over twee locaties) is inmiddels gestart.

Het agrarische voedselbos is een initiatief van de stichting Voedselbosbouw Nederland en wordt

gerealiseerd op gronden van Groen Ontwikkelfonds Brabant. Studenten van HAS Hogeschool

doen onderzoek naar de ontwikkeling van het voedselbos. De kennis, die daarbij wordt opgedaan,

wordt actief gedeeld, onder meer met ondernemers en organisaties die elders vergelijkbare

initiatieven willen realiseren

Met deze pilot wil stichting Voedselbosbouw Nederland aantonen dat een bedrijfsmatige exploitatie

van een grootschalig voedselbos een economisch verdienmodel kan opleveren voor agrariërs.

Gelijktijdig draagt het bij aan een vitale natuur, met een grote biodiversiteit.

Het voordeel van voedselbosbouw is dat je niet hoeft te sproeien, er geen bemesting nodig is

en dat de natuur er zelf wel voor zorgt dat de noodzakelijke balans behouden blijft. Zo eten

bijvoorbeeld vogels de rupsen die schadelijk kunnen zijn voor de oogst. Landschappelijk sluiten de

bossen prima aan bij de al bestaande populierenbossen in Schijndel.

“Voedselbossen zijn bij uitstek geschikt om landbouw

en natuur samen te brengen, op een manier dat

zowel de biodiversiteit wordt verrijkt als dat boeren

er een goede boterham aan kunnen verdienen.”

Wouter van Eck

stichting Voedselbosbouw Nederland

32

Stichting Nieuwe Natuur richt langs de Sterkselse Aa een landbouwperceel in

als natuurgrasland. Stichting Nieuwe Natuur is een samenwerkingsverband

van de stichting Natuurbegraven Nederland en de vereniging

Natuurmonumenten.

Meer dan de helft van het bedrag dat nodig was voor de aankoop, de inrichting en

-toekomstig- het beheer van het gebied is bijeengebracht door mensen die een optie hebben

genomen op een van de natuurbegraafplaatsen in Schoorsveld.

Stichting Nieuwe Natuur ontvangt voor elke verkochte natuurbegraafplaats 25 euro. Samen

met giften van mensen en organisaties ontstaat zo een fonds, van waaruit de stichting

Nieuwe Natuur elders in Brabant nieuwe natuur aanlegt.

Wordt de nieuwe natuur aangelegd op grond die is gelegen in Natuurnetwerk Brabant, dan

legt Groen Ontwikkelfonds Brabant, als cofinanciering, eenzelfde bedrag bij.

Natuurbegraven

INSP

IRA

TIE

\ N

IEU

WE

NAT

UU

R

33

“Natuur is belangrijk voor ons welzijn. Voor mensen nu

maar ook voor de generaties die na ons komen. Vanuit die

gedachte wil Stichting Nieuwe Natuur meer natuur maken.”

René Poll, Natuurbegraven Nederland

34

De Hilvarenbeekse bioboeren Jan en Nico van

den Broek hebben met hun plannen voor de

aanleg van een voedselbos voor varkens,

graanakkers, natuurgrasland en amfibiepoelen

in 2017 de prijsvraag Natuurlijk Ondernemen

gewonnen.

Jan van den Broek (biologisch vleesveebedrijf ’t Schop) en

Nico van den Broek (biologisch varkensbedrijf De Voortse

Hoeve) leggen op een deel van de akkers en graslanden

houtsingels, natuuroevers en flora- en faunarijke randen

aan. Het hout van de singels gebruiken zij als energiebron

voor hun huizen en bedrijfsruimten.

Daarnaast gaan Jan en Nico van den Broek een voedselbos

voor varkens aanleggen. Met onder meer beuken, eiken en

andere nootdragende bomen. Het voer voor de varkens

wordt geteeld op de naastgelegen akkers. Op andere

akkers wordt graan verbouwd voor menselijke consumptie.

Voedselbos

voor varkens

“Met de biologische manier waarop we de akkers en

graslanden gaan beheren en de aanleg van onder meer

houtsingels, natuuroevers en sloten denken we dat we

een toename gaan zien van kruiden, insecten, vogels en

amfibieën.”

Jan van den Broek

INSP

IRA

TIE

\ VO

EDSE

LBO

S VO

OR

VARK

ENS

© W

im H

olle

man

s

35

36

INSP

IRA

TIE

\ ZO

NN

E-EN

ERG

IE E

N N

IEU

WE

NAT

UU

R

37

In het najaar van 2017 onderzocht Groen

Ontwikkelfonds Brabant of het mogelijk is om

aanleg van nieuwe natuur te combineren met

de opwekking van duurzame energie.

De conclusie: het kán! Wat nodig is zijn een goede

locatie, lef, ondernemerschap, doorzettingsvermogen,

geloof in het idee én inzicht in wat mogelijk is.

Voor dat laatste zorgt Groen Ontwikkelfonds Brabant.

Op de website van Groen Ontwikkelfonds Brabant staan

onder meer een fictieve businesscase, een voorbeeld-

ontwerp van landschappelijke inpassing en een kaart

van Brabant, waarop relevante technische aspecten van

locaties worden getoond.

Binnenkort start de realisatie van het eerste

plan. Houd onze website in de gaten!

Zonne-energie

en nieuwe natuur

38

PUUR NATUUR

Wilt u meer weten over hoe u ook ‘puur

natuur’ kunt aanleggen? Vraag dan bij ons de

Inspiratiegids Puur Natuur op.

Een mailtje met uw adresgegevens naar

info@groenontwikkelfondsbrabant.nl is voldoende.

HEEFT U IDEEËN VOOR ONDERNEMEND NATUURNETWERK…?

ON

DER

NEM

END

NA

TUU

RN

ETW

ERK

BRA

BA

NT

\ ID

EEËN

?

…EN U WILT ZE REALISEREN?

Groen Ontwikkelfonds Brabant helpt graag!

Met geld, grond en kennis.

Kijk voor meer informatie op

www.groenontwikkelfondsbrabant.nl

Of neem voor advies contact op met een van de adviseurs

van Werkeenheid Natuurnetwerk Brabant

telefoon 06 18 30 30 65

Mailen kan ook: werkeenheidnatuurnetwerk@brabant.nl

39

WAT DOET GROEN ONTWIKKEL FONDS BRABANT?

Groen Ontwikkelfonds Brabant heeft de

opdracht én de ambitie om in totaal 10.000

hectare nieuwe natuur te realiseren. Dat doet

zij onder meer door plannen te ondersteunen

waarbij natuur en ondernemerschap worden

gecombineerd.

“Wij nodigen ondernemers, organisaties, gemeenten en

particulieren uit om nieuwe (ondernemende) natuur aan te

leggen in Brabant. Zo kunnen we er samen voor zorgen

dat Brabant uiterlijk in 2027 een aaneensluitend en robuust

natuurnetwerk heeft.”

Mary Fiers

directeur Groen Ontwikkelfonds Brabant

40

ON

DER

NEM

END

NA

TUU

RN

ETW

ERK

BRA

BA

NT

\ PA

RTN

ERS

ONZE PARTNERS Wij werken samen met onder meer:

Groen Ontwikkelfonds BV is opgericht door provincie Noord-Brabant. De provincie is enig aandeelhouder.

41

42

ON

DER

NEM

END

NA

TUU

RN

ETW

ERK

BRA

BA

NT

“In Brabant hebben we een grote ambitie als het gaat om

het Natuurnetwerk Brabant.

Qua omvang, maar ook qua eigenaarschap. Ik leg bij

voorkeur de focus op wat we concreet voor elkaar kunnen

krijgen. En het Ondernemend Natuurnetwerk Brabant

past goed in die lijn. Het biedt ondernemers, die willen

ondernemen op een manier dat de natuur er beter van

wordt, volop kansen om de ambities van ons samen waar

te maken.

Het ONNB vraagt om ondernemers met visie, lef en

doorzettingsvermogen. Het is immers nog geen gebaand

pad. De eerste goede voorbeelden zijn er. En dat is mooi,

want de provincie krijgt in haar eentje het Natuurnetwerk

Brabant niet voor elkaar. Ik nodig dus andere ondernemers

met een groen hart uit om mee te doen. Hoe meer

particulieren en ondernemers meedoen met het realiseren

van nieuwe natuur, hoe groter het draagvlak.

En hoe beter onze Brabantse natuur, nu en straks,

gekoesterd wordt. ”

Rik Grashoff,

gedeputeerde provincie Noord­Brabant

43

“In het Ondernemend Natuurnetwerk Brabant gaan boeren

en natuur hand in hand. Dit biedt kansen voor boeren om

natuurontwikkeling in hun agrarische bedrijfsvoering te

combineren. De boer stimuleert de kracht van de natuur

met meer rendement voor het eigen bedrijf. De grond blijft

agrarisch, maar een deel van de natuurlijke afwaardering

wordt vrijgespeeld voor investeringen op het boerenerf.”

Hendrik Hoeksema

bestuurder ZLTO

44

© Groen Ontwikkelfonds Brabant september 2019 in samenwerking met Adviseerik en Mighty 1